programu ya hifadhi ardhi shinyanga (hashi) - Equator Initiative

Jinsi ya Kudumisha Mradi Huu
JINSI YA KUDUMISHA MRADI HUU
Mradi wa HASHI uliisha mwaka 2004 na ukarithiwa na Kituo cha
Usimamizi wa Kilimo cha Misitu (NAFRAC), kilichopo Shinyanga.
Shughuli zake zimeendelezwa, ila kwa kuonyesha kiwango kikubwa
cha uendelevu, umiliki wa wenyeji, na uwezo uliojengwa kwa miaka
kumi na nane tangu mradi uanzishwe.
Wakati wa uhai wa mradi, jitihada kadhaa zilifanyika kupanua
shughuli zilizoanzishwa na wafanyakazi wa HASHI na watafiti kutoka
kituo cha kimataifa cha kilimo cha misitu. Matokeo yake mradi
uliwanufaisha makumi elfu ya familia za wakulima. Tangu mwaka
2004 wafanyakazi wa serikali za vijiji wameendelea kuhamasisha
kilimo cha misitu na usimamizi wa ardhi ulio endelevu. Katika wilaya
ya Shinyanga, wakulima wa mfano walibainishwa kwa kila kata na
kupewa ushauri wa kiufundi na vifaa. Tangu mwaka 1998, zaidi ya
walimu 150 wamepata mafunzo kwa ajili ya kuhamasisha maswala
ya mazingira kwenye shule, wakipata msaada toka kwa Ofisa Maliasili
wa Wilaya. Mikoa mingine miwili, Mwanza na Tabora walianza nao
kutekeleza mradi kama wa HASHI kwaajili ya kuhifadhi maliasili.
Moja ya sababu kuu ya kudumu kwa mfumo wa ngitili ni kwamba
unaendelea kutoa matunda ya kiuchumi kwa wakulima na wafugaji
ndani ya mkoa. Maeneo yenye miti yameonyesha kuwa na faida;
ngitili kwa malisho ya mifugo; na uanzishwaji wa teknolojia za kilimo
cha misitu kama vile kupandikiza matunda kumeongeza kipato
kwenye familia.
Nishati, kaboni na uhusiano na kilimo
Miradi mipya imesaidia kuimarisha uhifadhi na urejeshaji wa
misitu. Idara za serikali za vijiji zimehamasisha matumizi ya majiko
yanayotumia nishati kidogo. Hii imesaidia kupunguza mzigo wa
kutegemea sana maliasili za misitu, pamoja na kupunguza muda
ambao familia huupoteza kutafuta kuni. Kikundi cha wanawake cha
Upendo ni moja ya asasi za kijamii zinazohamasisha matumizi ya
majiko yasiyotumia nishati kubwa, kwa wanachama wake na kwa
wale wa vijiji vya jirani.
Utafiti wa hivi karibuni unaonyesha kuwa kuna uwezekano kwa
hifadhi za miti za mkoa wa Shinyanga kuzalisha kaboni, na mradi
wa miaka minne unaosimamiwa na shirika la taifa la maendeleo
ya viwanda vya asili na mazingira (TaTEDO), kwa kushirikiana na
kampuni iitwayo Development Associates Ltd (DASS) ambayo hutoa
msaada wa kiufundi; na ambayo kwa sasa inatafiti jinsi ambavyo
jamii za vijijini zinavyoweza kunufaika na pesa zitakazotolewa
kupitia mradi wa kupunguza hewa ya ukaa itokanayo na ukataji miti
na uharibifu wa misitu (REDD+).
Pia Tanzania hivi karibuni ilizindua mkakati wake wa kuinua kilimo
nchini ujulikanao kama ‘Kilimo Kwanza’. Mkakati huu umelenga
kutenga pesa zaidi kwa ajili ya kilimo, kuhamasisha sekta binafsi
kuwekeza katika kilimo, na kuwa na matumizi ya sayansi na
teknolojia katika kubadili maeneo makame yaweze kufaa kwa kilimo.
Imependekezwa kuwa mradi huu utatumia sana majaribio ya HASHI,
kusaidia kuboresha na kusaidia zaidi maeneo makavu yanayotumika
kwa kilimo na ufugaji nchini Tanzania.
Changamoto za mazingira na kijamii
Kuna maswala kadhaa yanayoweza kukwamisha mafanikio yaliyopo,
ukuaji, na kupanuka kwa mfumo wa ngitili. Kubwa kati ya haya ni
ongezeko la idadi ya watu ambalo linatishia kuondoa mafanikio
yaliyofikiwa ya mradi wa HASHI.
Mwaka 1988, mkoa wa Shinyanga ulikuwa na wakazi milioni 1.77.
Mwaka 2002, idadi ya wakazi imefikia 2.8. Ongezeko la idadi ya
watu limekuwa likikua kwa asilimia 2.9 kwa mwaka na kukadiriwa
kuwa sasa hivi mkoa unakadiriwa kuwa na wakazi kama milioni 3
au asilimia 70 ya wakazi wameongezeka mkoani shinyanga tangu
mradi ulipoanza. Mifugo nayo imeongezeka kwa kiwango kikubwa.
12