Wykładowca: dr Katarzyna Balbuza e-mail: balbuza@yahoo.com ...

Przedmiot: Dzieje architektury europejskiej Kod:
Kierunek: Turystyka i rekreacja Rok: II stopień
Specjalność: wszystkie Tryby: S/NS
Liczba godzin : 30/16
Wykłady: 30/16 Ćwiczenia: Laboratoria: Projekty: Seminaria:
Punkty ECTS: 2
Wykładowca: dr Katarzyna Balbuza
e-mail: balbuza@yahoo.com
Katedra:
Turystyki i Rekreacji
e-mail: wshig@wshig.poznan.pl
Miejsce przedmiotu w programie studiów: monograficzny
Cele:
- przekazanie w układzie chronologicznym (od czasów prehistorycznych po czasy
współczesne) wiedzy z zakresu historii architektury, ze szczególnym uwzględnieniem
ewolucji w ramach tej dziedziny sztuki. Zasięg geograficzny materiału obejmuje przede
wszystkim Europę,
- analiza stylów architektonicznych i ich zmienności na przestrzeni dziejów,
- interpretacja dzieł architektury,
- zwrócenie uwagi na społeczno-ekonomiczne, religijne i polityczne uwarunkowania sztuki,
- kształtowanie poczucia piękna.
Opis przedmiotu (zagadnienia):
KULTURA JAKO OGÓŁ ZASAD, NORM, REGUŁ, SPOSOBÓW DZIAŁANIA
ORAZ WYTWORÓW I TWÓRCZOŚCI LUDZI
1. Kultura jako zbiorowy dorobek społeczeństw ludzkich. Pochodzenie nazwy,
róŜnorodne rozumienie terminu na przestrzeni wieków (moralne i umysłowe doskonalenie
człowieka, rozwój sztuki i wiedzy, kultura a cywilizacja).
2. Powstawanie kultury – cechy biologiczne i społeczne człowieka, warunki jego bytu,
procesy historyczne.
3. Cechy określonych etapów historycznych – opanowanie sił przyrody, stan wiedzy,
twórczość artystyczna, formy współŜycia społecznego.
CYWILIZACJA A KULTURA
1. Cywilizacja jako poziom rozwoju społeczeństw.
2. Stopień opanowania przez ludzi sił przyrody i wykorzystanie ich na swoje potrzeby.
3. Cywilizacja naukowo-techniczna, świadczenie usług i zaspokajanie potrzeb ludzi.
4. Przekaz informacji i jego cechy kulturotwórcze.
6. Rola pisma w rozwoju kultury.

7. Nauka i technika w rozwoju cywilizacyjnym (technika w działaniu, wielkie odkrycia
naukowe, wynalazki, transport, dźwięk i obraz, komputery, energia, inŜynieria lądowa,
badania kosmosu).
SZTUKA A KULTURA
1. Sztuka jako forma świadomości społecznej. Odzwierciedlenie rzeczywistości za
pośrednictwem dzieł o walorach estetycznych.
2. Wielodyscyplinarny charakter sztuki.
3. Sztuka jako czynność (umiejętność) i sztuka jako wytwór (dzieło).
4. Dziedziny sztuki: sztuki wizualne (malarstwo, rzeźba, grafika, architektura), sztuki
widowiskowe (taniec, teatr, opera, film), muzyka, literatura.
5. Twórczość artystyczna – mit artysty, zawód, działalność twórcza, sztuka tradycyjna
(wysoka) a sztuka jako prowokacja, granice sztuki.
6. Awangarda – twórcy, którzy swoimi dziełami i ideami wyprzedzają epokę oraz
nowatorskie ruchy artystyczne XX wieku.
7. Media w przekazie kultury i sztuki: film, prasa, radio, telewizja, sztuki multimedialne.
8. Zasady ochrony zabytków – skarby ludzkości pod opieką państwa i UNESCO.
Znaczenie dziedzictwa kultury. Polskie pomniki kultury pod opieką UNESCO.
10. Odbiorca sztuki –wraŜliwość estetyczna, przeŜycie estetyczne, potrzeba rozrywki.
11. Pojęcie wartości w sztuce i jej kryteria, wartościowanie estetyczne.
12. Pojęcie piękna – piękno natury, potoczne, w sztuce. Sztuka jako wytwarzanie piękna –
dziewięć muz staroŜytnych Greków, nowe muzy: film i telewizja.
13. Integracja sztuki (synteza) i autonomia poszczególnych dziedzin sztuki.
ROZUMIENIE ARCHITEKTURY NA PRZESTRZENI DZIEJÓW
1. Neolit – pierwsze osiedla i megality.
2. Architektura cywilizacji staroŜytnego Bliskiego Wschodu (sepulkralna i sakralna).
3. Architektura staroŜytnego Egiptu (sepulkralna i sakralna).
4. Architektura pałacowa na Krecie i architektura kultury mykeńskiej (oraz Troja).
5. StaroŜytna Grecja – Ateny w V wieku p.n.e. (najwaŜniejsze style architektoniczne oraz
zabudowa Akropolu).
7. StaroŜytny Rzym (postęp techniczny w dziedzinie architektury)
8. Architektura islamu oraz Bizancjum.
9. Średniowiecze – architektura preromańska, romańska i gotycka.
10. Odrodzenie – wykształcenie się świadomości pokrewieństwa architektury, malarstwa i
rzeźby. Oddzielenie artystów od rzemieślników (lecz nie od uczonych). Architektura
renesansu włoskiego. Filippo Bruneleschi (wynalezienie perspektywy zbieŜnej).
11. Barok – charakterystyka stylu na przykładzie budownictwa dworskiego i sakralnego.
12. XVII–XVIII wiek – wyodrębnienie sztuk pięknych (sztuki plastyczne), muzyki,
malarstwa, architektury, rzeźby, tańca, poezji, wymowy i aktorstwa.
13. Architektura Klasycyzmu.
14. Architektura XIX i XX wieku – modernizm, historyzm, eklektyzm, secesja,
konstruktywizm, szkoła chicagowska, high tech, etc.
Forma prowadzenia zajęć: wykład
Metody oceny:
- obecność na wykładach,
- kolokwia: śródsemestralne i końcowe w formie pisemnej.

Bibliografia (wybór):
1. Ballenstedt J., Architektura. Historia i teoria, Warszawa 2000
2. Bernhard L., Sztuka grecka archaiczna, Warszawa 1989
3. Bernhard L., Sztuka grecka hellenistyczna, Warszawa 1980
4. Bernhard L., Sztuka grecka IV w. p.n.e., Warszawa 1974
5. Bernhard L., Sztuka grecka V w. p.n.e., Warszawa 1970
6. Dobrowolski W., Sztuka Etrusków, Warszawa 1971
7. Duby Ch., Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, Warszawa 1986
8. Filarska J., Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin 1983
9. Jastrzębowska E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988
10. Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1984
11. Koch W., Style w architekturze, Warszawa 1998
12. Lipińska J., Historia architektury staroŜytnego Egiptu, Warszawa 1977
13. Michałowski K., Nie tylko piramidy, Warszawa 1966
14. Michałowski K., Od Edfu do Faras, Warszawa 1974
15. Mierzejewski A., Sztuka staroŜytnego Wschodu, Warszawa 1980
16. Naylor G., Bauhaus, Warszawa 1977
17. Osińska B., Sztuka i czas. Od klasycyzmu do współczesności, Warszawa 2004
18. Osińska B., Sztuka i czas. Od Prehistorii do Rokoka, Warszawa 2004
19. Parnicki-Pudełko S., Architektura staroŜytnej Grecji, Warszawa 1975
20. Pevsner N., Fleming J., Honour H., Encyklopedia architektury, Warszawa 1992
21. Pevsner N., Historia architektury europejskiej, Warszawa 1976
22. Picard G. Ch., Sztuka rzymska, Warszawa 1975
23. Richardson T., Stangos N., Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, Warszawa 1980
24. Sadurska A., Archeologia staroŜytnego Rzymu okresu Cesarstwa, Warszawa 1980
25. Sadurska A., Archeologia staroŜytnego Rzymu okresu Republiki, Warszawa 1975
26. Sadurska A., W cieniu Panteonu, Warszawa 1970
27. Stern H., Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975
28. Sztuka Świata, t. I-XIII, red. P. Trzeciak, Warszawa 1989-2000
29. Świechowski Z., Nowak L., Gumińska B., Sztuka romańska, Warszawa 1976
30. Turowski A., W kręgu konstruktywizmu, Warszawa 1979
31. Ulatowski K., Architektura wczesnego renesansu, Warszawa 1964
32. von Simson O., Katedra gotycka: jej narodziny i znaczenie, Warszawa 1989
33. Wallis M., Secesja, Warszawa 1967
34. Wrotkowski J., Dzieła. Style. Epoki, Gdynia 1992