historia architektury i sztuki

Przedmiot: Historia Architektury i Sztuki Kod:Kierunek: Turystyka i rekreacja Rok: 1Specjalność: wszystkie Tryby: S/NSLiczba godzin / semestr 45Wykłady: 15 Ćwiczenia: 30 Laboratoria: Projekty: Seminaria:Punkty ECTS: 6Wykładowca:Katedra:dr Katarzyna Balbuzae-mail: balbuza@yahoo.comTurystyki i Rekreacjie-mail: wshig@wshig.poznan.plMiejsce przedmiotu w programie studiów:przedmiot z grupy treści podstawowychCele:- przekazanie w układzie chronologicznym (od czasów prehistorycznych po czasywspółczesne) wiedzy z zakresu historii malarstwa, rzeźby i architektury, ze szczególnymuwzględnieniem ewolucji w ramach kaŜdej z dziedzin sztuki. Zasięg geograficzny materiałuobejmuje przede wszystkim Europę,- omówienie najwaŜniejszych technik artystycznych, charakterystycznych dla poszczególnychepok lub stylów w sztuce,- interpretacja dzieł sztuki pod kątem treści i formy,- przedstawienie wpływu kultury i sztuki europejskiej na kulturę polską,- zwrócenie uwagi na społeczno-ekonomiczne, religijne i polityczne uwarunkowania sztuki,- kształtowanie poczucia piękna.Efekty kształcenia:Rozumienie kultury i sztuki na przestrzeni dziejów1. StaroŜytność – podział na sztuki wyzwolone i mechaniczne.2. Średniowiecze – kontynuacja podziału wywodzącego się ze staroŜytności.3. Odrodzenie – wykształcenie się świadomości pokrewieństwa architektury, malarstwa irzeźby. Oddzielenie artystów od rzemieślników (lecz nie od uczonych).4. XVII–XVIII wiek – wyodrębnienie sztuk pięknych (sztuki plastyczne), muzyki, malarstwa,architektury, rzeźby, tańca, poezji, wymowy i aktorstwa.5. XIX wiek – pojęcie sztuki stosuje się do sztuk plastycznych. Sztuka przedmiotem dociekańnaukowych, rozwój psychologii sztuki, estetyki. Pojawienie się fotografii i filmu.6. Funkcje dzieł sztuki w ciągu minionych wieków i obecnie:– magiczno-kultowa– wspólnotowa,– kształtowanie piękna,– umacnianie państwowości,– religijna – ideał piękna duchowego,– poznawcza, odpowiedź na realizacje potrzeb duchowych człowieka,– odpowiedź na zamówienia mecenasów,– emocjonalna – oddziaływanie dzieł sztuki na odbiorców.7. Cechy charakterystyczne epok, stylów i kierunków w sztuce:

– prehistoria (paleolit, mezolit, neolit, epoka brązu i Ŝelaza),– sztuka staroŜytna – Mezopotamia, Egipt, kultury basenu Morza Egejskiego, Grecja, Rzym,cechy charakterystyczne pozaeuropejskich cywilizacji staroŜytnych,– sztuka przedromańska – starochrześcijańska i bizantyjska, karolińska,– sztuka średniowiecza – romanizm, gotyk, islam w epoce średniowiecznej,– sztuka renesansu, manieryzmu,– sztuka baroku, rokoka, klasycyzmu,– sztuka XIX wieku – neoklasycyzm, akademizm, romantyzm, neogotyk, realizm,impresjonizm, postimpresjonizm, symbolizm, eklektyzm,– sztuka przełomu XIX i XX wieku – secesja, Art Nouveau, modernizm,– sztuka pierwszej połowy XX wieku – kubizm, fowizm, ekspresjonizm, futuryzm,abstrakcjonizm, konstruktywizm, dadaizm, surrealizm, Bauhaus, socrealizm,– sztuka drugiej połowy XX wieku – kinetyzm, pop--art, happening, instalacje, performance,postmodernizm,Opis przedmiotu (zagadnienia):Wykaz podstawowych zagadnień z przedmiotu HISTORIA KULTURY I SZTUKI /wgpodstawy programowej/Kultura jako ogół zasad, norm, reguł, sposobów działania oraz wytworów i twórczościludzi1. Kultura jako zbiorowy dorobek społeczeństw ludzkich. Pochodzenie nazwy, róŜnorodnerozumienie terminu na przestrzeni wieków (moralne i umysłowe doskonalenie człowieka,rozwój sztuki i wiedzy, kultura a cywilizacja).2. Powstawanie kultury – cechy biologiczne i społeczne człowieka, warunki jego bytu,procesy historyczne.3. Cechy określonych etapów historycznych – opanowanie sił przyrody, stan wiedzy,twórczość artystyczna, formy współŜycia społecznego.Cywilizacja a kultura1. Cywilizacja jako poziom rozwoju społeczeństw.2. Stopień opanowania przez ludzi sił przyrody i wykorzystanie ich na swoje potrzeby.3. Cywilizacja naukowo-techniczna, świadczenie usług i zaspokajanie potrzeb ludzi.4. Przekaz informacji i jego cechy kulturotwórcze.6. Rola pisma w rozwoju kultury.7. Nauka i technika w rozwoju cywilizacyjnym (technika w działaniu, wielkie odkrycianaukowe, wynalazki, transport, dźwięk i obraz, komputery, energia, inŜynieria lądowa,badania kosmosu).Sztuka a kultura1. Sztuka jako forma świadomości społecznej. Odzwierciedlenie rzeczywistości zapośrednictwem dzieł o walorach estetycznych.2. Wielodyscyplinarny charakter sztuki.3. Sztuka jako czynność (umiejętność) i sztuka jako wytwór (dzieło).4. Dziedziny sztuki: sztuki wizualne (malarstwo, rzeźba, grafika, architektura), sztukiwidowiskowe (taniec, teatr, opera, film), muzyka, literatura.5. Twórczość artystyczna – mit artysty, zawód, działalność twórcza, sztuka tradycyjna(wysoka) a sztuka jako prowokacja, granice sztuki.6. Awangarda – twórcy, którzy swoimi dziełami i ideami wyprzedzają epokę oraznowatorskie ruchy artystyczne XX wieku.7. Media w przekazie kultury i sztuki: film, prasa, radio, telewizja, sztuki multimedialne.

8. Zasady ochrony zabytków – skarby ludzkości pod opieką państwa i UNESCO. Znaczeniedziedzictwa kultury. Polskie pomniki kultury pod opieką UNESCO.10. Odbiorca sztuki –wraŜliwość estetyczna, przeŜycie estetyczne, potrzeba rozrywki.11. Pojęcie wartości w sztuce i jej kryteria, wartościowanie estetyczne.12. Pojęcie piękna – piękno natury, potoczne, w sztuce. Sztuka jako wytwarzanie piękna –dziewięć muz staroŜytnych Greków, nowe muzy: film i telewizja.13. Integracja sztuki (synteza) i autonomia poszczególnych dziedzin sztuki.Polski wkład w kulturę Europy i świata1. Uwarunkowania rozwoju kultury polskiej (geograficzne, historyczne, społeczne,polityczne).2. NajwaŜniejsze wydarzenia w sztuce polskiej – sztuki wizualne, widowiskowe, literatura,muzyka.3. Wybitni artyści polscy.4. Wybitne dzieła kultury narodowej.5. Awangarda polska w sztuce XX wieku.6. Podobieństwa i róŜnice w kształtowaniu się kultury polskiej w stosunku do innych kręgówkulturowych.7. NajwaŜniejsze wydarzenia w nauce i technice w Polsce.Forma prowadzenia zajęć: wykład i ćwiczeniaMetody oceny:- aktywność studentów na ćwiczeniach,- przygotowywanie referatów na piśmie lub ich prezentacja na ćwiczeniach,- kolokwium śródsemestralne w formie pisemnej,- kartkówki,- kolokwium końcowe w formie pisemnej.Bibliografia:Podstawowa:Osińska B., Sztuka i czas. Od Prehistorii do Rokoka, Warszawa 2004Osińska B., Sztuka i czas. Od klasycyzmu do współczesności, Warszawa 2004Honour H., Fleming J., Historia sztuki świata, Warszawa 2002Koch W., Style w architekturze, Warszawa 1998Historia sztuki, Twórcy, nurty, style, tłum. M. Boberska, Warszawa 2002Wrotkowski J., Dzieła. Style. Epoki, Gdynia 1992Zalecana:Monografie podstawowe – dzieje sztukiBeckett W., Historia malarstwa. Wędrówki po historii sztuki zachodu, Warszawa 1998Białostocki J., Sztuka cenniejsza niŜ złoto, t. I-II, Warszawa 2004de Morant H., Historia sztuki zdobniczej, Warszawa 1978Gombrich E., O sztuce, Warszawa 1997Hallingsworth M., Sztuka w dziejach człowieka, Warszawa 1992Leksykon malarstwa od A do Z (od początków do współczesności), Warszawa 1992Levey M., Od Giotta do Cezanne’a. Zarys historii malarstwa zachodnio-europejskiego,Warszawa 1987

Meyer P., Historia sztuki europejskiej, t. I-II, Warszawa 1973Pevsner N., Historia architektury europejskiej, Warszawa 1976Piwocki K., Porębski M., Dzieje sztuki w zarysie, t. I-III, Warszawa 1988Rzepińska M., Siedem wieków malarstwa europejskiego, Warszawa 1979Sztuka Świata, t. I-XIII, red. P. Trzeciak, Warszawa 1989-2000Zwolińska K., Mała historia sztuki, Warszawa 1997Literatura uzupełniająca:StaroŜytnośćBernhard L., Sztuka grecka archaiczna, Warszawa 1989Bernhard L., Sztuka grecka hellenistyczna, Warszawa 1980Bernhard L., Sztuka grecka IV w. p.n.e., Warszawa 1974Bernhard L., Sztuka grecka V w. p.n.e., Warszawa 1970Dobrowolski W., Malarstwo Etrusków, Warszawa 1979Dobrowolski W., Sztuka Etrusków, Warszawa 1971Lipińska J., Historia architektury staroŜytnego Egiptu, Warszawa 1977Lipińska J., Historia rzeźby, reliefu i malarstwa staroŜytnego Egiptu, Warszawa 1978Lipińska J., Sztuka egipska, Warszawa 1982Michałowski K., Jak Grecy tworzyli sztukę, Warszawa 1970Michałowski K., Nie tylko piramidy, Warszawa 1966Michałowski K., Od Edfu do Faras, Warszawa 1974Mierzejewski A., Sztuka staroŜytnego Wschodu, Warszawa 1980Parnicki-Pudełko S., Architektura staroŜytnej Grecji, Warszawa 1975Picard G. Ch., Sztuka rzymska, Warszawa 1975Sadurska A., Archeologia staroŜytnego Rzymu okresu Cesarstwa, Warszawa 1980Sadurska A., Archeologia staroŜytnego Rzymu okresu Republiki, Warszawa 1975Sadurska A., W cieniu Panteonu, Warszawa 1970ŚredniowieczeBochnak A., Historia sztuki średniowiecznej, Warszawa 1973du Bourguet P., Sztuka Koptów, Warszawa 1991Duby Ch., Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, Warszawa 1986Filarska J., Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986Filarska J., Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin 1983Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1970Henderson G., Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987Mole W., Ikona ruska, Warszawa 1955Dąb-Kalinowska B., Ikony i obrazy, Warszawa 2000Jastrzębowska E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988Sauerlander W., Rzeźba średniowieczna, Warszawa 1975von Simson O., Katedra gotycka: jej narodziny i znaczenie, Warszawa 1989Skubiszewski P., Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Warszawa 1973Stern H., Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975Świechowski Z., Nowak L., Gumińska B., Sztuka romańska, Warszawa 1976NowoŜytność - Sztuka nowoŜytna – renesans, manieryzm, barok, rokoko, klasycyzmHonour H., Neoklasycyzm, Warszawa 1972Levey M., Dojrzały renesans, Warszawa 1980Levey M., Wczesny renesans, Warszawa 1972Rzepińska M., Cinquecento, Warszawa 1988Secomska K., Malarstwo francuskie XVII wieku, Warszawa 1985

Secomska K., Mistrzowie i ksiąŜęta. Malarstwo francuskie XV i XVI wieku, Warszawa 1989Shaerman J., Manieryzm, Warszawa 1970Ulatowski K., Architektura wczesnego renesansu, Warszawa 1964Waźbiński Z., Sztuka Quattrocenta, Warszawa 1989Sztuka nowoczesna od romantyzmu do współczesnościBaumgarth Ch., Futuryzm, Warszawa 1978Czartoryska U., Od pop-artu do sztuki konceptualnej, Warszawa 1973Guze J., Impresjoniści, Warszawa 1964Hofstatter H., Symbolizm, Warszawa 1980Janicka K., Surrealizm, Warszawa 1985Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1984Juszczak W., Postimpresjoniści, Warszawa 1972Kępiński Z., Impresjonizm, Warszawa 1976Kotula A., Krakowski P., Rzeźba współczesna, Warszawa 1980Kotula A., Krakowski P., Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1973Kuryluk E., Hiperrealizm – nowy realizm, Warszawa 1979