Our Education - Tanzania Education Network/Mtandao wa Elimu ...
Our Education - Tanzania Education Network/Mtandao wa Elimu ...
Our Education - Tanzania Education Network/Mtandao wa Elimu ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Volume 4: Issue 16 October - December 2009<br />
TANZANIA EDUCATION NETWORK/<br />
MTANDAI <strong>wa</strong> ELIMU TANZANIA<br />
<strong>Our</strong> <strong>Education</strong>/<br />
<strong>Elimu</strong> Yetu<br />
<strong>Our</strong> Credo:<br />
<strong>Education</strong> is the most<br />
effective long-term<br />
method to eradicate<br />
poverty<br />
Inclusive education for<br />
all <strong>Tanzania</strong>ns: both<br />
sexes, youth, adults,<br />
people with disabilities,<br />
and other vulnerable<br />
groups<br />
Quality education means<br />
making the school a<br />
welcoming environment<br />
where all teachers and<br />
learners are valued and<br />
learn effectively.<br />
Inside this Issue:<br />
Fundraising workshops<br />
in Shinyanga, Arusha,<br />
and Dodoma<br />
First, a word from TEN/MET’s Co-ordinator<br />
Welcome to Issue<br />
16 of the TEN/<br />
MET newsletter.<br />
In this issue we present<br />
a comprehensive account<br />
of the strategic planning<br />
and fundraising workshops<br />
that TEN/MET ran for its<br />
members in the Shinyanga<br />
Region, Arusha Region,<br />
and Dodoma Region, all<br />
in the last three months of<br />
2009. The content of these<br />
workshops is described in<br />
detail and some of the outcomes<br />
of the exercises are<br />
presented. A detailed summary<br />
of the final group exercise<br />
is presented to give<br />
a flavour of the accomplishment<br />
that participants<br />
derived.<br />
A detailed set of reports is<br />
presented from the Unity<br />
in Diversity Foundation<br />
(UDF) in Bagamoyo<br />
through its project “Tujenge<br />
Pamoja”. Detailed<br />
reports are given from<br />
2007-8 and 2008-9 on<br />
their activities, along with<br />
a number of illustrative<br />
photographs.<br />
A revealing summary<br />
is provided at the end<br />
of the 2007-8 report,<br />
which describes in some<br />
detail the kind of anachronistic,<br />
and counter-productive<br />
cultural practices<br />
that hinder progress to-<br />
National <strong>Education</strong> Debates continue<br />
<strong>wa</strong>rd National povertyreduction<br />
strategies and<br />
goals. We hope that by<br />
publishing an account of<br />
these activities we will<br />
encourage others to carry<br />
for<strong>wa</strong>rd in the same spirit<br />
as UDF.<br />
Anthony M<strong>wa</strong>kibinga<br />
Acting Co-ordinator<br />
Report for Tujenge<br />
Pamoja 2008-2009<br />
Report for Tujenge<br />
Pamoja 2007-2008<br />
Teachers’ Professional Board nascent
Volume 4: Issue 16<br />
Report on Fundraising Workshops Organized by Ten/Met and Amka Consult<br />
Shinyanga, Oct 27-30 | Arusha, Nov 17-20 | Dodoma, Dec 7-11 | 2009<br />
Introduction:<br />
The workshops on Strategic Planning<br />
and Fundraising were organized<br />
by <strong>Tanzania</strong> <strong>Education</strong><br />
<strong>Network</strong>/<strong>Mtandao</strong> <strong>wa</strong> <strong>Elimu</strong> <strong>Tanzania</strong><br />
(TEN/MET).<br />
The Shinyanga workshop <strong>wa</strong>s<br />
held at the Vijana Roman Catholic<br />
Centre Ngokolo, Shinyanga<br />
from 27th – 30th October 2009<br />
<strong>wa</strong>s attended by 20 participants<br />
representing member organizations<br />
of TEN/MET from Shinyanga,<br />
M<strong>wa</strong>nza, and Tabora Regions, the<br />
Shinyanga Municipal <strong>Education</strong><br />
Officer, and the Acting Shinyanga<br />
District <strong>Education</strong> Officer.<br />
The Arusha workshop <strong>wa</strong>s held<br />
at the Rose Garden Hotel, Arusha<br />
from November 17th - 20th, 2009.<br />
It <strong>wa</strong>s attended by 22 participants<br />
representing member organizations<br />
of TEN/MET from Arusha, Kilimanjaro<br />
and Manyara Regions, the<br />
Arusha District <strong>Education</strong> Officer<br />
and two reporters.<br />
The Dodoma workshop <strong>wa</strong>s held<br />
at the Christian Council of <strong>Tanzania</strong><br />
(CCT), Dodoma from December<br />
7th - 11th, 2009. It <strong>wa</strong>s<br />
attended by 11 participants representing<br />
TEN/MET member organizations<br />
from Dar es Salaam,<br />
Dodoma, Coast, Morogoro, and<br />
Ruvuma Regions.<br />
All the workshops followed the<br />
same format and content <strong>wa</strong>s<br />
the same.<br />
Day 1 of the workshop<br />
During the morning session, TEN/<br />
Page 2<br />
MET secretariet delivered some<br />
welcome remarks; briefed participants<br />
on the structure and objectives<br />
of TEN/MET; explained the<br />
purpose, context and genesis of the<br />
workshop which resulted from a<br />
needs assessment previously conducted<br />
by TEN/MET.<br />
The participants introduced themselves<br />
by name, organization, title,<br />
responsibilities, and personal<br />
aspirations in pairs and elected<br />
the workshop leaders.<br />
A Team of five participants <strong>wa</strong>s<br />
selected to raise funds for a cocktail<br />
party scheduled for the last<br />
day of the workshop. Thereafter,<br />
the workshop facilitators explained<br />
the course content and<br />
agenda to the participants who<br />
later listed their key expectations<br />
from the workshop.<br />
During a brainstorming session<br />
and based on their own experiences,<br />
the participants identified<br />
key stakeholders in the education<br />
sector including children, students<br />
and parents; teachers and<br />
decision-makers; government,<br />
SCOs, Faith Based Organizations<br />
(FBOs), development partners<br />
and society at large. They<br />
defined policy as a general guide<br />
on a specific issue that provides<br />
a common direction for all stakeholders.<br />
Day 2 of the workshop<br />
After recarp the workshop facilitators<br />
explained the outline of the<br />
course on fundraising and led participants<br />
to draw up a pictorial card<br />
image of their views on <strong>Tanzania</strong>’s<br />
education situation. These card images<br />
were presented and discussed<br />
in plenary. The facilitators made<br />
three presentations on ‘Why CSOs<br />
need to raise funds’, ‘the necessary<br />
preparations to<strong>wa</strong>rds fundraising’,<br />
including going through a<br />
PEST (Political, Economic, Social<br />
and Technological) and SWOT<br />
(Strength, Weaknesses, Opportunities<br />
and Threats) analysis of the<br />
organization, and on ‘how to raise<br />
funds from within the community’.<br />
Between the presentations, participants<br />
were explained how<br />
their CSOs raise fund and the<br />
main sources of funds which included<br />
membership fees and donations<br />
Participants also identified the<br />
parameters defining their organization’s<br />
PEST and SWOT operating<br />
environments. Participants<br />
later identified local and international<br />
potential funding agents<br />
and came up with the list of 88<br />
local and international funding<br />
agencies.<br />
During the afternoon’s facilitation<br />
were on prerequisites of fundraising<br />
from donors.<br />
Day 3 of the workshop:<br />
After recarp the workshop facilitators<br />
presented “Community Fundraising”<br />
and |Raising Funds from<br />
Bilateral, Multilateral and other<br />
Business Organizations, Government<br />
Institutions, and Individuals<br />
- The Funding Proposal”.<br />
Participants identified various
Volume 4: Issue 16<br />
Report on Fundraising Workshops Organized by Ten/Met and Amka Consult<br />
Shinyanga, Oct 27-30 | Arusha, Nov 17-20 | Dodoma, Dec 7-11 | 2009<br />
methods of raising funds from<br />
communities through a group<br />
activity and the results were presented<br />
in plenary as follows...<br />
This <strong>wa</strong>s followed by a session on<br />
Structure of the Proposal and then<br />
discussions on steps in Preparing<br />
a Good Proposal, the presentation<br />
headings included introduction,<br />
and background to Proposal<br />
Writing; Problem Statement and<br />
Analysis; Project justification and<br />
rationale, and Project objectives.<br />
During the afternoon session the<br />
workshop facilitators guided participants<br />
through presentations on<br />
Monitoring and Evaluation; Sustainability/Assumptions/<br />
Risks;<br />
and on The Action Plan and<br />
Budget.<br />
The facilitators also guided participants<br />
on how to complete a<br />
project proposal, a presentation<br />
on finalizing and Presenting the<br />
Proposal. The workshop facilitators<br />
then led participants through<br />
a practical exercise on how to start<br />
writing their proposal as a group<br />
home work exercise by responding<br />
to questions on a handout on<br />
Implementation/Description of<br />
Project Activities. Participants<br />
chose a project on Improving<br />
Pre-school <strong>Education</strong> in Karangai<br />
Village, Meru District.<br />
Day 4 of the workshop:<br />
After a recap participants presented<br />
their reports on the project<br />
proposal writing this <strong>wa</strong>s followed<br />
by final presentation on Introduction<br />
to Strategic Planning,<br />
and on the Logical framework<br />
Analysis (LFA).<br />
Participants developed a log<br />
frame and Problem Tree to analyze<br />
the causal factors and effects<br />
of the poor quality of pre-primary<br />
education services in Karangai<br />
Village as shown on the next<br />
page.<br />
Reflection by Participants<br />
Before conclusion of Day 4’s activities<br />
the participants presented<br />
their reflections on the workshop.<br />
A summary of the reflections is<br />
attached as Appendix 5 to this report.<br />
Closure of the Workshop:<br />
The Workshop Chair, officiated<br />
at closing session. He urged participants<br />
to put into practice all<br />
that they had learned during the<br />
workshop and to work closely<br />
with both the central and local<br />
government authorities in all<br />
their endeavours for the benefit<br />
of society. He emphasized that it<br />
<strong>wa</strong>s important for CSOs to establish<br />
strong roots within the communities<br />
where they operate in<br />
order to gain both legitimacy and<br />
credibility.<br />
Cocktail Party:<br />
A cocktail party, organized and<br />
financed by the participants<br />
through a Fundraising Committee<br />
constituted on Day 1 of the workshop,<br />
marked a fitting end to the<br />
workshop, as a practical example<br />
of a successful fund-raising event<br />
initiated by the workshop facilitators,<br />
as a <strong>wa</strong>y of “learning-bydoing”.:<br />
Participants in the TEN/MET Arusha<br />
Fundraising Training Workshop<br />
(November 2009)<br />
Participants in the TEN/MET Dodoma<br />
Fundraising Training Workshop<br />
(December 2009)<br />
Page 3
Volume 4: Issue 16<br />
Teachers’ Professional Board nascent<br />
CAUSES<br />
Broken families<br />
Lack of classrooms and other school buildings<br />
Lack of pre-primary teachers<br />
Poverty and inability to pay fees<br />
Involving children in cattle heading<br />
lack of land for building preprimary school facilities including<br />
class rooms<br />
lack of a clear policy on preprimary education<br />
lack of participation by communities and school committees in<br />
decision making<br />
engaging children with domestic chores ix) long distances to<br />
schools<br />
unsafe school environments<br />
unattractive learning environments<br />
lack of school meals<br />
conflicts between Community development, education, health<br />
and social welfare policies.<br />
EFFECTS<br />
Children enrolled into primary<br />
education are unprepared<br />
high rates of truancy and<br />
absenteeism increasing numbers of<br />
street childrenlow primary school<br />
examination pass rates;<br />
misconduct and erosion of social ethics;<br />
increased crime, violence and threats<br />
to peace and security<br />
increased child labour<br />
deterioration in the quality of<br />
education<br />
increased rates of childhood<br />
pregnancy.<br />
i.<br />
ii.<br />
iii.<br />
iv.<br />
v.<br />
vi.<br />
vii.<br />
viii.<br />
ix.<br />
x.<br />
xi.<br />
xii.<br />
xiii.<br />
i.<br />
ii.<br />
iii.<br />
iv.<br />
v.<br />
vi.<br />
vii.<br />
viii.<br />
ix.<br />
Report for Tujenge Pamoja 2008 - 2009<br />
Unity in Diversity Foundation<br />
<strong>wa</strong>s founded in a<br />
workshop conducted in<br />
Bagamoyo, by the ARK FOUN-<br />
DATION OF AFRICA. We have<br />
been training the local people<br />
around on how to care for pregnant<br />
women.<br />
The culture of the SAFWA tribe is<br />
that a woman is responsible to do<br />
all the work including feeding the<br />
children, buying clothes, attend<br />
to their needs, and hand cultivation.<br />
This doesn’t mean that when<br />
she is pregnant she should stop<br />
working. She continues working<br />
all the time.<br />
The work of men is to look for<br />
the jobs that will provide him<br />
with money for drinking local<br />
beers, building a normal house,<br />
and a little money for buying his<br />
clothes. If he is happy that day he<br />
Page 4<br />
can buy clothes for the family, but<br />
not al<strong>wa</strong>ys.<br />
Since we started training in public<br />
meeting the people are changing.<br />
We have seen that the men are<br />
coming back at 6 pm. which <strong>wa</strong>s<br />
not normal for men to be at home<br />
at that time. Normally, they have<br />
been coming back home around<br />
11pm to midnight or even 1 am.<br />
They are now buying uniforms for<br />
the children studying in schools<br />
and in our pre-school. They have<br />
left behind the habit of giving the<br />
local beer to children.<br />
We mobilized the local villagers<br />
to make bricks for the construction<br />
of a permanent pre-school.<br />
The school is finished and in May<br />
2009 children started using the<br />
building.<br />
We have done fifth regular meetings<br />
with local people so that we<br />
may improve our services to most<br />
vulnerable children. The changes<br />
are visible.<br />
We have also contacted Pangea<br />
giving for Global change who donated<br />
US$4500 for finishing the<br />
Pre-school.<br />
We have managed to have one<br />
teacher qualified for teaching<br />
our Pre-school She <strong>wa</strong>s also employed<br />
by the Government as a<br />
teacher of Primary school Adult<br />
education Program, which is<br />
assisting us and we have intro-
Volume 4: Issue 16<br />
Report for Tujenge Pamoja 2008 - 2009<br />
duced English Language to our<br />
Pre-school.<br />
We have managed to supply 550<br />
wheelchairs with the co-operation<br />
of Government District<br />
Commissioners, District Directors,<br />
Community Development<br />
officers. and NGOs. This year<br />
we expect to supply 2,750 in<br />
Shinyanga Region,Tanga, Dar<br />
es Salaam, Mbeya, and Ruk<strong>wa</strong><br />
Region.<br />
Challenges<br />
Lack of education among the local<br />
people<br />
Local Taboos hinder the development;<br />
anything that comes<br />
from the government is not respected<br />
unless the announcement<br />
comes from the local chiefs. Because<br />
they are afraid of being bewitched.<br />
False translation: pregnant mothers<br />
may think if a pregnant mother<br />
is not working during the de-<br />
livery she will cause a death of<br />
the child. She has to work more<br />
than men for the sake of the last<br />
day in labour <strong>wa</strong>rd.<br />
Lack of balanced diet among<br />
pregnant mothers leads them to<br />
eat the special sands. I think this<br />
kind of sand contains some mineral<br />
needed by the pregnancy<br />
mothers.<br />
Most of the pregnant mothers are<br />
still delivering at home. They are<br />
not going to hospitals due to poverty.<br />
The Grant from Pangea for global<br />
change <strong>wa</strong>s not enough so we<br />
used extra energy to finish the<br />
building.<br />
Child marriage may seem normal<br />
culture in Mbeya.<br />
2% girls around Mbeya region<br />
are married before the age of 17<br />
many are married to men who are<br />
twice of their age or older. And<br />
they need our help. When a girl is<br />
forced to marry at a young age, it<br />
diminishes her chance to get education,<br />
endangers her health, and<br />
makes her much more likely to<br />
face physical abuse and poverty<br />
Young brides are:<br />
• More likely to become young<br />
mothers. Girls under the age of<br />
15 are five times more likely to<br />
die of childbirth than a woman in<br />
her 20s.<br />
• More likely to drop out of<br />
school and have limited economic<br />
opportunities in the future, which<br />
keeps them and their families<br />
locked in the cycle of poverty.<br />
• Twice as likely to suffer domestic<br />
violence and are more vulnerable<br />
to sexually transmitted<br />
diseases, including HIV/AIDS.<br />
This kind of marriage is to be discouraged<br />
with all efforts. My advice<br />
to you and members of Tujenge<br />
Pamoja to take immediate<br />
action to ensure no girl is forced<br />
into an early marriage.<br />
Last, I <strong>wa</strong>nt the Tujenge Pamoja<br />
members andother stakeholders<br />
to be the voice of the people<br />
with disabilities, because many<br />
disabled girls are raped and have<br />
children. Who is to take care of<br />
them?<br />
Page 5
Volume 4: Issue 16<br />
Report for Tujenge Pamoja 2007 - 2008<br />
Thank you for announcing<br />
the first phase of our<br />
multi-year capacity building<br />
initiative “Tujenge Pamoja”<br />
(Let’s Build together), which<br />
<strong>wa</strong>s initiated by Ark Foundation<br />
of Africa from the United States.<br />
The first meeting <strong>wa</strong>s held in<br />
Nakuru, Kenya from July 17th<br />
through 21st, 2007<br />
Participants came from the following<br />
Countries and Districts:<br />
• Kenya; from Mombasa, Nandi,<br />
and Trans Nzoia districts<br />
• <strong>Tanzania</strong>; from Bagamoyo,<br />
Dodoma rural, Mbozi, and<br />
Zanzibar<br />
• Uganda; from Gulu, Kitgum,<br />
Luwero, and Wakiso<br />
The workshop inaugurated a<br />
three year initiative to engage<br />
and strengthen the capacity of<br />
indigenous organizations so that<br />
they can scale up their programs<br />
and effectively meet the complex<br />
needs of orphans and vulnerable<br />
children in their communities.<br />
Too many orphans and other vulnerable<br />
children (OVU) in Africa<br />
are growing up in a situation of<br />
scarcity, without education, healthcare,<br />
and strong parental support.<br />
Grandmothers, who care for the<br />
majority of orphans, are overwhelmed<br />
doing their job under<br />
very hard, unsupportive circumstances.<br />
Grandmothers are simply<br />
doing what they know and what<br />
they love doing, day after day.<br />
In countries with very weak or<br />
particularly nonexistent social<br />
Page 6<br />
safety nets, indigenous CBOs are<br />
also struggling to survive. Many<br />
do not have the resources, or<br />
enough staff with the right skills<br />
and training to enable them to<br />
effectively address OVC related<br />
challenges.<br />
The goals of the program are:<br />
• increase knowledge of the rights<br />
and needs of the children<br />
• increase and improve service to<br />
OVC and their caregivers<br />
• develop a learning network for<br />
support and information<br />
exchange among participants<br />
• scale up proven effective<br />
program designs<br />
Emphasis on the use of local<br />
resources<br />
• Committed to addressing difficult<br />
issues such as child sexual<br />
abuse and neglect, and the <strong>wa</strong>y<br />
children experience grief<br />
• Diverse group with different<br />
experiences and programs<br />
• on-site visits to assess programs<br />
in their community settings.<br />
Lessons Learned:<br />
• Strong desire by leaders of the<br />
NGO’s to improve their skill<br />
• <strong>Network</strong>ing is a powerful generator<br />
of learning encouragement<br />
and mutual support<br />
• People need on site, ongoing<br />
support between workshops<br />
• Building skills without<br />
having access to<br />
financial resources to<br />
scale up their programs and<br />
deliver new services is not<br />
helpful,<br />
• People can make significant<br />
improvement in services<br />
relying on local resources, but<br />
they also need access to<br />
external financial resources to<br />
build staff and infrastructure.<br />
• Most NGOs’ programs avoid<br />
development programs for<br />
children from 0-3 years<br />
Next Steps:<br />
1. Holding another workshop<br />
in <strong>Tanzania</strong> and focusing on the<br />
needs and the rights of youngest<br />
children<br />
2. Project and financial plan for<br />
sustainability for long term and<br />
human resource issues<br />
3. Develop a funding pool to<br />
provide seed money to help start<br />
up new programs and build basic<br />
organization infrastructure<br />
4. Initiate a program of learning<br />
visits among participants<br />
5. Make at list one onsite visit<br />
to each participant for technical<br />
support, and gather participants<br />
in midyear country level meetings<br />
to view project plans, provide<br />
peer support, and program<br />
solving support.
Volume 4: Issue 16<br />
Is education a private or public good?<br />
Benjamin Nkonya, TAMONGSCO Secretary General<br />
6. Continuing newsletter and<br />
make it more participant driven<br />
The things that I am most proud<br />
of:<br />
Soon after coming from Nakuru,<br />
I conducted a workshop for<br />
the members, then for the community<br />
we serve. The workshop<br />
concerned the needs and rights<br />
of children, children’s grief, and<br />
community assessments.<br />
Results<br />
The UDF members came with a<br />
project of raising local chickens by<br />
using local resources, i.e. available<br />
within our community. We started<br />
making bricks for construction of<br />
a poultry house. The poultry house<br />
<strong>wa</strong>s to accommodate 500 local<br />
chickens.<br />
The Project Changed from a<br />
Chicken Project to a Nursery<br />
School<br />
After the local people saw the<br />
small building they came to us<br />
saying that they needed to establish<br />
a nursery school with that<br />
building, because the government<br />
school receives only 60 children<br />
for pre-school: Many children are<br />
left at home. What we decided<br />
with them <strong>wa</strong>s how we can run<br />
this new nursery school.<br />
The local villagers said that they<br />
would contribute Tsh. 3,000 per<br />
month as an honorarium to teachers<br />
and for the porridge for the<br />
children. In January, 2008 we<br />
established the nursery school in<br />
our organization named “UDF<br />
nursery school”. We started with<br />
40 children, but attendance now<br />
averages 27 to 30.<br />
Frustrations<br />
• Caregivers and some parents are<br />
not able to pay the monthly fees<br />
as agreed<br />
• Some of the children are<br />
being cared by grandmothers<br />
who are very<br />
old, so their children are<br />
missing written materials,<br />
clothes and food at home; this<br />
makes them early at school in<br />
the morning and they start<br />
asking for porridge before we<br />
start the classes while they<br />
have not contributed.<br />
• We are training the community<br />
on how to prevent HIV/<br />
AIDS but no changes are<br />
visible at all Mbeya region at<br />
13.5%, is among the regions<br />
having the highest number of<br />
people infected by HIV/AIDs<br />
in <strong>Tanzania</strong><br />
<strong>Our</strong> Most Valuable Resources<br />
• We are getting contributions<br />
from our local people and<br />
members.<br />
• For the construction of the<br />
local nursery school, we are<br />
gifted with sand so it’s one of<br />
the resource swith our UDF<br />
• Tujenge Pamoja network and<br />
the volunteers who have been<br />
coming to us from the United<br />
States and the Netherlands.<br />
<strong>Our</strong> Challenges<br />
• We don’t have permanent<br />
classes<br />
• We don’t have swings for the<br />
kids to play<br />
• Lack of qualified teachers for<br />
our nursery school<br />
• Lack of teaching aids.<br />
<strong>Our</strong> Hopes and Goals<br />
• We are going to mobilize the<br />
local villagers to make bricks<br />
for construction of a permanent<br />
nursery school<br />
• The nursery school should be<br />
registered next year<br />
• To have regular meetings with<br />
local people so that we may<br />
improve our services to most<br />
vulnerable children<br />
• To look for different donors<br />
who can empower the caregivers<br />
in income generating<br />
projects<br />
• To have qualified teachers for<br />
our nursery school.<br />
Page 7
Volume 4: Issue 16<br />
About TEN/MET<br />
Page 8
Juzuu 4: Toleo 16 Oktoba - Decemba 2009<br />
TANZANIA EDUCATION NETWORK/<br />
MTANDAI <strong>wa</strong> ELIMU TANZANIA<br />
<strong>Our</strong> <strong>Education</strong>/<br />
<strong>Elimu</strong> Yetu<br />
Imani yetu:<br />
<strong>Elimu</strong> ndiyo njia ya<br />
muda mrefu, inayofaa<br />
kutokomeza umaskini<br />
<strong>Elimu</strong> Jumuishi k<strong>wa</strong><br />
<strong>wa</strong>tanzania wote, jinsia<br />
zote, vijana, <strong>wa</strong>tu<br />
<strong>wa</strong>zima, <strong>wa</strong>tu wenye<br />
ulemavu, na makundi<br />
mengine yanayoishi<br />
katika mazingira<br />
magumu.<br />
<strong>Elimu</strong> bora maana yake<br />
ni kufanya shule ku<strong>wa</strong><br />
mazingira yanayovutia,<br />
ambapo <strong>wa</strong>limu<br />
wote na <strong>wa</strong>nafunzi<br />
<strong>wa</strong>nathamini<strong>wa</strong> na<br />
kujifunza ipasavyo.<br />
Ndani ya Toleo hili:<br />
IWarsha ya Upangaji<br />
Mipango na Upatikanaji<br />
<strong>wa</strong> Pesa<br />
Ujumbe Kutoka k<strong>wa</strong> Mratibu <strong>wa</strong> TEN/MET<br />
Karibu katika toleo<br />
la 15 la jarida la<br />
TEN/MET. Katika<br />
toleo hili tuna<strong>wa</strong>letea<br />
taarifa ya <strong>wa</strong>rsha juu ya<br />
kupanga mipango na upatikanaji<br />
<strong>wa</strong> fedha ambayo<br />
TEN/MET iliendesha k<strong>wa</strong><br />
<strong>wa</strong>nachama <strong>wa</strong>ke <strong>wa</strong>lio katiak<br />
mikoa ya Shinyanga,<br />
Arusha na Dodoma k<strong>wa</strong><br />
kipindi cha miezi mitatu.<br />
Yaliyofundish<strong>wa</strong> katika<br />
<strong>wa</strong>rsha hizo yameelez<strong>wa</strong><br />
k<strong>wa</strong> undani na baadhi ya<br />
matokea yameainish<strong>wa</strong>.<br />
Ufupisho <strong>wa</strong> taarifa <strong>wa</strong><br />
kazi za vikundi ume<strong>wa</strong>silish<strong>wa</strong><br />
ili kuonyesha ushiriki<br />
<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>na<strong>wa</strong>rsha katika kufikia<br />
lengo.<br />
Pia taarifa mbalimabali<br />
juu ya kazi zilizofanya na<br />
asasi iit<strong>wa</strong>yo the Unity<br />
in Diversity Foundation<br />
(UDF) ambayo ipo Bagamoyo<br />
juu ya mradi unaoit<strong>wa</strong><br />
“Tujenge Pamoja”<br />
zimetole<strong>wa</strong> k<strong>wa</strong> undani.<br />
Ripoti hizi ni za m<strong>wa</strong>ka<br />
2007/8 na 2008/9 ziki<strong>wa</strong><br />
pamoja na picha zitoazo<br />
maelezo.<br />
Ufupisho mzuri umetole<strong>wa</strong><br />
mwisho <strong>wa</strong> taarifa<br />
ya m<strong>wa</strong>ka 2007/8 ambao<br />
unaelezea mila na desturi<br />
ambazo zimepit<strong>wa</strong> na<br />
<strong>wa</strong>kati ambazo zinazoofisha<br />
utekelezaji na ufikiaji<br />
<strong>wa</strong> malengo ya Mkakati<br />
Mjadala <strong>wa</strong> <strong>Elimu</strong> Kitaifa Unaendelea<br />
<strong>wa</strong> Taifa <strong>wa</strong> Kuondoa<br />
Umaskini.Ni matarajio<br />
yetu k<strong>wa</strong>mba k<strong>wa</strong> kutoa<br />
taarifa hizi katika jarida<br />
leo zitafanya asasi zingine<br />
<strong>wa</strong>weze kutekeleza miradi<br />
yao k<strong>wa</strong> moyo <strong>wa</strong> dhati<br />
kama UDF.<br />
Anthony M<strong>wa</strong>kibinga<br />
Mratibu Kaimu<br />
Taarifa ya Tujenge<br />
Pamoja 2008-2009<br />
Taarifa ya Tujenge<br />
Pamoja 2007-2008<br />
Mchakaato <strong>wa</strong> uundaji <strong>wa</strong> Bodi ya<br />
Kitaalamu ya Walimu, Unaleta Matumaini
Juzuu 4: Toleo 16<br />
Ripoti ya Warsha ya Upatikanaji <strong>wa</strong> Fedha Iliyoandali<strong>wa</strong> na TEN/MET ikishirikiana na Amka,<br />
Oktoba 27-30, Shinyanga | Novemba 17-20, Arusha | Desemba 7-11, Dodoma | 2009.<br />
Utangulizi<br />
Warsha juu ya Mpango kazi <strong>wa</strong><br />
upatikanaji <strong>wa</strong> fedha iliandali<strong>wa</strong><br />
TENMET.<br />
Shinyanga <strong>wa</strong>wrsha ilifanyika<br />
katika ukumbi ulit<strong>wa</strong>o Vijana<br />
Roman Cathoric Centre Ngokolo<br />
kuanzia tarehe 27 mpaka 30 mwezi<br />
<strong>wa</strong> kumi m<strong>wa</strong>ka 2009. Warsha<br />
hii ilihudhuli<strong>wa</strong> na <strong>wa</strong>shiriki 20<br />
<strong>wa</strong>nachama <strong>wa</strong> TEN/MET TEN/<br />
MET kutoka mikoa ya Shinyanga,<br />
M<strong>wa</strong>nza na Tabora, pia ilishirikisha<br />
maafisa elimu <strong>wa</strong> Manispaa ya<br />
Shinyanga.<br />
Katika mkoa <strong>wa</strong> Arusha <strong>wa</strong>rsha<br />
ilifanyika katika ukumbi <strong>wa</strong> Rose<br />
Garden Hotel, 17 mpaka tarehe 20<br />
novemba, 2009. Ilihudhuli<strong>wa</strong> na<br />
<strong>wa</strong>shiriki 22 <strong>wa</strong>lio<strong>wa</strong>kilisha <strong>wa</strong>nachama<br />
<strong>wa</strong> TEN/MET kutoka<br />
Arusha, Kilimanjaro na Mkoa <strong>wa</strong><br />
Manyara. Afisa <strong>Elimu</strong> <strong>wa</strong> wilaya<br />
ya Arusha na <strong>wa</strong>andaa taarifa <strong>wa</strong>wili<br />
pia <strong>wa</strong>lihudhulia.<br />
Katika mkoa <strong>wa</strong> Dodoma <strong>wa</strong>rsha<br />
ilifanyika katika ukumbi <strong>wa</strong>i Baraza<br />
la Wakristo <strong>Tanzania</strong> (CCT),<br />
Dodoma kuanziatarehe 7 mpaka<br />
11 Decemba 2009. Warsha hii ilihudhuli<strong>wa</strong><br />
na <strong>wa</strong>shiriki kumi na<br />
moja <strong>wa</strong>lio<strong>wa</strong>kilisha <strong>wa</strong>nachama<br />
<strong>wa</strong> TEN/MET kutoka Mikoa ya<br />
Dar es Salaam, Dodoma, P<strong>wa</strong>ni,<br />
Morogoro na Ruvuma.<br />
Warsha zote zilifuata mfumo<br />
mmoja, mada na malengo pia yalifanana.<br />
Yaliyojiri siku ya k<strong>wa</strong>nza<br />
Kwenye kipindi cha asubuhi,<br />
Kurasa 2<br />
Mama Beatrice Malya na Bw.<br />
Anthony M<strong>wa</strong>kibinga ambao<br />
wote <strong>wa</strong>lii<strong>wa</strong>kilisha TEN/MET<br />
kwenye mkutano huo, <strong>wa</strong>litoa<br />
ukaribisho na maelekezo mafupi<br />
kuhusu Muundo, na malengo ya<br />
TEN/MET, <strong>wa</strong>lielezea pia nia,<br />
dhamira na kiini cha <strong>wa</strong>rsha hiyo<br />
ilitokana na uchanganuzi <strong>wa</strong> mahitaji<br />
ya asasi hizo yaliyoendesh<strong>wa</strong><br />
na TEN/MET.<br />
Washiriki <strong>wa</strong>lijitambulisha<br />
wenye-we k<strong>wa</strong> majina, eneo<br />
la kazi, cheo, majukumu na<br />
malengo binafsi <strong>wa</strong>ki<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>wili<br />
<strong>wa</strong>wili na kuchagua viongozi<br />
<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>rsha.<br />
Kundi la <strong>wa</strong>shiriki <strong>wa</strong>tano <strong>wa</strong>lichaguli<strong>wa</strong><br />
kukusanya fedha<br />
k<strong>wa</strong> ajili ya k<strong>wa</strong> ajili ya kuagana<br />
siku ya mwisho.<br />
Baada ya hapo <strong>wa</strong>hamasishaji<br />
<strong>wa</strong> mkutano <strong>wa</strong>lielezea yaliyomo<br />
ndani ya kozi na agenda k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>shiriki<br />
ambao baadae <strong>wa</strong>liorodhesha<br />
mategemeo yao makuu<br />
kutoka kwenye <strong>wa</strong>rsha hio.<br />
Katika majadiliano na kutokana<br />
na uzoefu <strong>wa</strong>o <strong>wa</strong>shiriki<br />
<strong>wa</strong>lichambua <strong>wa</strong>dau <strong>wa</strong>kuu <strong>wa</strong><br />
sekta ya elimu <strong>wa</strong>kijumuisha<br />
na <strong>wa</strong>toto,<strong>wa</strong>nafunzi na <strong>wa</strong>zazi,<br />
<strong>wa</strong>limu na <strong>wa</strong>toa maamuzi, serikali,<br />
asasi, mashirika ya dini, <strong>wa</strong>fadhili<br />
na jamii k<strong>wa</strong> ujumla.<br />
Mara nyingi <strong>wa</strong>naona sera pale<br />
tu <strong>wa</strong>kati <strong>wa</strong> utendaji kazi/implementation<br />
stage. Kila mshiriki<br />
alipe<strong>wa</strong> kipeperushi juu ya<br />
uchanganuzi <strong>wa</strong> sera na mzunguko<br />
<strong>wa</strong> ushauri.<br />
Yaliyojiri Siku ya Pili<br />
Wahamasishaji <strong>wa</strong>lielezea taswira<br />
ya kozi ya utafutaji <strong>wa</strong><br />
pesa na ku<strong>wa</strong>ongoza <strong>wa</strong>shiriki<br />
kuchora picha ya muonekano<br />
<strong>wa</strong> hali elimu ya <strong>Tanzania</strong> katika<br />
kadi. Hizi kadi zenye picha<br />
zili<strong>wa</strong>silish<strong>wa</strong> na kujadili<strong>wa</strong><br />
kwenye ma<strong>wa</strong>silisho ya vikundi.<br />
Wahamasishaji <strong>wa</strong>lifanya <strong>wa</strong>silisho<br />
tatu juu ya k<strong>wa</strong>nini asasi<br />
zisizo za kiserikali zinahitaji<br />
kukusanya fedha. Maandalizi ya<br />
muhimu juu ya ukusanyaji fedha<br />
ni kufanya uchambuzi yakinifu<br />
ya hali jalisi katika shirika ambao<br />
huusisha zoezi la PEST (Political,<br />
economic, social and technological)<br />
na SWOT (strength,<br />
weaknesses, opportunities and<br />
threats) na jinsi ya kupata pesa<br />
kutoka katika jamii.<br />
Washiriki <strong>wa</strong>litaja vyanzo vikuu<br />
vya pesa katika mashirika yao<br />
ku<strong>wa</strong> ni ada za <strong>wa</strong>nachama.<br />
Washiriki pia <strong>wa</strong>litambua viashiria<br />
ambavyo zinaelezea<br />
utekelezaji <strong>wa</strong> PEST and SWOT<br />
katika maeneo yao ya kazi. Pia<br />
<strong>wa</strong>liainisha <strong>wa</strong>fadhili 88 <strong>wa</strong> kitaifa<br />
na kimataifa. Mchana <strong>wa</strong>hamasishaji<br />
<strong>wa</strong>li<strong>wa</strong>silisha juu ya<br />
mambo muhimu yanayohitajika<br />
katika utafutaji <strong>wa</strong> pesa.<br />
Yaliyojiri Siku ya Tatu<br />
Siku ya tatu <strong>wa</strong>hamasishaji <strong>wa</strong>lianza<br />
na mada ya Utafutaji <strong>wa</strong><br />
Pesa toka katika Jamii, nchi mbili<br />
zenye makubaliano, nchi nyingi<br />
mchanganyiko zenye maku-
Juzuu 4: Toleo 16<br />
Ripoti ya Warsha ya Upatikanaji <strong>wa</strong> Fedha Iliyoandali<strong>wa</strong> na TEN/MET ikishirikiana na Amka,<br />
Oktoba 27-30, Shinyanga | Novemba 17-20, Arusha | Desemba 7-11, Dodoma | 2009.<br />
baliano na mashirika mengine ya<br />
biashara, taasisi za kiserikali, na<br />
mtu binafsi.”<br />
Washiriki <strong>wa</strong>lichambua njia<br />
mbalimbali za kupata/kukusanya<br />
fedha kutoka katika jamii<br />
k<strong>wa</strong> kupitia kazi za vikundi na<br />
matokeo yali<strong>wa</strong>kilish<strong>wa</strong> kama<br />
ifuatavyo.<br />
Washiriki <strong>wa</strong>lijadili juu ya muundo<br />
<strong>wa</strong> andiko mradi kama<br />
ifuatavyo.<br />
Washiriki pia <strong>wa</strong>llijadiliana juu<br />
ya uandaaji <strong>wa</strong> andiko bora la<br />
mradi na hatua zonazopas<strong>wa</strong> kufuat<strong>wa</strong><br />
kama ambazo ni utangulizi,<br />
historia ya uandishi <strong>wa</strong> andiko<br />
hili, uchambuzi <strong>wa</strong> tatizo lililopo,<br />
umuhimu <strong>wa</strong> mradi, madhumini<br />
ya mradi.<br />
Washiriki <strong>wa</strong>lipe<strong>wa</strong> vipeperushi<br />
vinne juu ya mpangilio maalum<br />
<strong>wa</strong> maandiko ya miradi, uandishi<br />
<strong>wa</strong> maandiko ya miradi,<br />
uchechemuaji <strong>wa</strong> maandiko ya<br />
miradi, uhakiki na malengo ya<br />
mradi.<br />
Wakati <strong>wa</strong> kipindi cha mchana<br />
<strong>wa</strong>shiriki <strong>wa</strong>lihamasish<strong>wa</strong> juu<br />
ya ufuatiliaji na tathmini; uendelevu,<br />
matarajio (assumptions)<br />
na vik<strong>wa</strong>zo (risks) na juu ya<br />
Mpango Kazi na bajeti.<br />
Wahamasishaji pia <strong>wa</strong>li<strong>wa</strong>fundisha<br />
<strong>wa</strong>shiriki juu ya jinsi ya<br />
kukamilisha na ku<strong>wa</strong>silisha.<br />
Wahamasishaji pia <strong>wa</strong>li<strong>wa</strong>fundisha<br />
<strong>wa</strong>shiriki jinsi ya kuanza kukanda<br />
andiko la mradi kama kazi<br />
ya vikundi baada ya vipindi k<strong>wa</strong><br />
kujibu mas<strong>wa</strong>li juu ya uelezaji na<br />
utekelezaji <strong>wa</strong> shughuli za miradi.<br />
Washiriki <strong>wa</strong>lichagua mradi<br />
juu ya uboreshaji <strong>wa</strong> elimu ya<br />
a<strong>wa</strong>li katika kijiji cha karangai,<br />
wilaya ya meru. Makundi kumi<br />
yaliund<strong>wa</strong> kila moja kushughulikia<br />
sehemu moja kati ya sehemu<br />
kumi zilizopo (1-10) za<br />
mapendekezo ya mradi kama<br />
ilivyoorodhesh<strong>wa</strong> hapo juu.<br />
Wahamasishaji <strong>wa</strong>liongoza<br />
ukusanyaji <strong>wa</strong> taarifa <strong>wa</strong> kazi za<br />
siku k<strong>wa</strong> kutoa viashilio ndani<br />
ya siku ya nne.<br />
Yaliyojiri Siku ya Nne<br />
Baada ya ma<strong>wa</strong>silisho ya vikundi<br />
<strong>wa</strong>hamasishaji <strong>wa</strong>li<strong>wa</strong>shirisha<br />
mada ya upangaji mipango kimkakati<br />
na na mfumo <strong>wa</strong> kufuatilia<br />
utekelezaji (Logical Framework<br />
Analysis) . Washiriki <strong>wa</strong>liandaa<br />
<strong>wa</strong>libuni mfumo <strong>wa</strong> kufuatilia<br />
utekelezaji na mti <strong>wa</strong> matatizo<br />
ili kuchanganua sababisho za<br />
matatizo na madhara ya utoaji <strong>wa</strong><br />
elimu duni ya a<strong>wa</strong>li k<strong>wa</strong> kijiji cha<br />
Karangai kama inavyoonjesh<strong>wa</strong><br />
hapa chini: Tathimin ya <strong>wa</strong>shiriki<br />
Kabla ya kufunga kazi za siku<br />
ya nne, <strong>wa</strong>shiriki <strong>wa</strong>li<strong>wa</strong>silisha<br />
taswira mategemeo yao kwenye<br />
<strong>wa</strong>rsha.<br />
Kufunga Warsha<br />
Mwenyekiti (<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>rsha) alifunga<br />
<strong>wa</strong>rsha k<strong>wa</strong> ku<strong>wa</strong>asa <strong>wa</strong>shiriki<br />
kuweka katika vitendo yale yote<br />
<strong>wa</strong>liyojifunza kwenye <strong>wa</strong>rsha<br />
k<strong>wa</strong> kufanya kazi k<strong>wa</strong> ukaribu<br />
zaidi na <strong>wa</strong>dau wengine kutoka<br />
serikali kuu na serikali za mitaa.<br />
Pia alisisitiza umuhimu <strong>wa</strong> asasi<br />
kudhirikiana k<strong>wa</strong> ukaribu sana<br />
na kujikita katika jumuiya <strong>wa</strong>nakofanya<br />
kazi ili kukubalika,<br />
kupata uhalali na kufanya kazi<br />
k<strong>wa</strong> ufanisi.<br />
Sherehe ya Chakula cha pamoja<br />
Sherehe hii iliandali<strong>wa</strong> na kufadhili<strong>wa</strong><br />
na <strong>wa</strong>shiriki wenyewe<br />
kupitia kamati ya uchangishaji<br />
fedha iliyound<strong>wa</strong> siku ya k<strong>wa</strong>nza<br />
ya <strong>wa</strong>rsha; ilionyesha mwisho sahihi<br />
k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>rsha. Hii iliku<strong>wa</strong> ni<br />
mfano halisi <strong>wa</strong> mafunzo juu juu<br />
utafutaji/ukusanyaji <strong>wa</strong> fedha.<br />
Washiriki <strong>wa</strong> Warsha juu ya<br />
Upatikanaji/Ukusanyaji <strong>wa</strong> Pesa<br />
iliyofanyika Arusha (November 2009)<br />
Washiriki <strong>wa</strong> Warsha ya Upatikanaji/<br />
Ukusanyaji <strong>wa</strong> Pesa Iliyofanyika<br />
Dodoma (December 2009)<br />
Kurasa 3
Juzuu 4: Toleo 16<br />
Teachers’ Professional Board nascent<br />
i.<br />
ii.<br />
iii.<br />
iv.<br />
v.<br />
vi.<br />
vii.<br />
viii.<br />
ix.<br />
x.<br />
xi.<br />
xii.<br />
xiii.<br />
xiv.<br />
SABABU<br />
Familia zilizovunjiaka<br />
Ukosefu <strong>wa</strong> madarasa na majengo mengine muhimu k<strong>wa</strong> shule<br />
Upungufu <strong>wa</strong> <strong>wa</strong>limu <strong>wa</strong> elimu ya a<strong>wa</strong>li<br />
Umaskini na kushind<strong>wa</strong> kulipa ada<br />
Ku<strong>wa</strong>shirikisha <strong>wa</strong>toto kwenye uchungaji<br />
Ukosefu <strong>wa</strong> ardhi ya kujenga shule za a<strong>wa</strong>li iki<strong>wa</strong> ni pamoja na<br />
madarasa,<br />
Kukosekana k<strong>wa</strong> sera safi ya elimu ya a<strong>wa</strong>li<br />
Ushiriki mdogo <strong>wa</strong> jamii na kamati za shule kwenye maamuzi<br />
Ku<strong>wa</strong>shirikisha <strong>wa</strong>toto kwenye kazi za nyumbani<br />
Umbali toka nyumbani hadi shuleni<br />
Mazingira hatarishi ya shuleni<br />
Mazingira ya kujifunzia yasiyovutia<br />
Kukosekana k<strong>wa</strong> chakula cha shule<br />
Migogoro ya kimaendeleo, kielimu, kiafya na kisera katika<br />
jamii<br />
i.<br />
ii.<br />
iii.<br />
iv.<br />
v.<br />
vi.<br />
vii.<br />
viii.<br />
ix.<br />
MADHARA<br />
Wanafunzi <strong>wa</strong>naoandikish<strong>wa</strong> kujiunga<br />
na shule ya msingi <strong>wa</strong>naku<strong>wa</strong><br />
ha<strong>wa</strong>jaandali<strong>wa</strong><br />
kiasi kikub<strong>wa</strong> cha uvivu na<br />
mahudhurio duni<br />
Ongezeko la idadi ya <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong> mitaani<br />
ki<strong>wa</strong>ngo cha chini cha kufaulu<br />
kwenye mitihani k<strong>wa</strong> shule za msingi<br />
kuharibika na kuvunjika k<strong>wa</strong> maadili<br />
ya jamii<br />
kuongezeka k<strong>wa</strong> matukio uovu, vita,<br />
mapigano na vitisho k<strong>wa</strong> amani, ulinzi<br />
na usalama<br />
Ongezeko la ajira k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>toto<br />
Kumomonyoka k<strong>wa</strong> ubora <strong>wa</strong> elimu<br />
Kuongezeka k<strong>wa</strong> mimba za utotoni.<br />
Ripoti ya Tujenge Pamoja 2008 - 2009<br />
Unity in Diversity Foundation<br />
(UDF) iliund<strong>wa</strong><br />
katika <strong>wa</strong>rsha iliyofanyika<br />
Bagamoyo. Warsha hiyo<br />
uliendesh<strong>wa</strong> na asasi ijulikanayo<br />
k<strong>wa</strong> jina la ARK FOUNDATION<br />
OF AFRICA. UDF imeku<strong>wa</strong> iki<strong>wa</strong>fundisha<br />
<strong>wa</strong>tu jinsi ya ku<strong>wa</strong>jali<br />
<strong>wa</strong>na<strong>wa</strong>ke <strong>wa</strong>ja<strong>wa</strong>zito.<br />
Utamaduni <strong>wa</strong> kabila la SAFWA<br />
ni k<strong>wa</strong>mba m<strong>wa</strong>namke ana<strong>wa</strong>jibika<br />
kufanya kazi zote iki<strong>wa</strong><br />
ni pamoja na ku<strong>wa</strong>nyonyesha<br />
na ku<strong>wa</strong>lisha <strong>wa</strong>toto, kununua<br />
nguo, ku<strong>wa</strong>jibika katika mahitaji<br />
mbalimbali ya <strong>wa</strong>toto na kilimo<br />
cha mkono. Hii haimaanishi ku<strong>wa</strong><br />
aki<strong>wa</strong> mjamzito ataacha kufanya<br />
kazi, anaendelea kufanya kazi<br />
muda wote.<br />
Kazi ya <strong>wa</strong>naume ni kutafuata<br />
kazi ambayo itamwingizia fedha<br />
Kurasa 4<br />
za kwenda kuny<strong>wa</strong> pombe za<br />
kienyeji, kujenga nyumba ya ka<strong>wa</strong>ida,<br />
na hela kidogo ya kununua<br />
nguo zake. Kama ana furaha siku<br />
hiyo anaweza kununua nguo k<strong>wa</strong><br />
ajili ya familia yake lakini sio<br />
siku zote.<br />
Tokea tuanze kufundisha kwenye<br />
vikao vya umma <strong>wa</strong>tu <strong>wa</strong>meku<strong>wa</strong><br />
<strong>wa</strong>kibadilika. Tumeona k<strong>wa</strong>mba<br />
<strong>wa</strong>naume <strong>wa</strong>narudi kutoka kazini<br />
saa 12 jioni kitu ambacho<br />
haiku<strong>wa</strong> ka<strong>wa</strong>ida k<strong>wa</strong> kipindi<br />
hicho. Mara nyingi <strong>wa</strong>meku<strong>wa</strong><br />
<strong>wa</strong>kirudi nyumbani saa 5 usiku<br />
mpaka usiku <strong>wa</strong> manane au asubuhi<br />
kabisa.<br />
Sasa hivi <strong>wa</strong>nanunua nguo k<strong>wa</strong><br />
ajili ya <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>o <strong>wa</strong>naosoma<br />
shuleni na <strong>wa</strong>le <strong>wa</strong> shule za a<strong>wa</strong>li.<br />
Pia <strong>wa</strong>meacha tabia ya ku<strong>wa</strong>pa<br />
pombe za kienyeji <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>o.<br />
Tuli<strong>wa</strong>hamasisha <strong>wa</strong>nanchi <strong>wa</strong>fyatue<br />
tofali na kujenga shule ya<br />
kudumu.Shule imemalizi<strong>wa</strong> na<br />
Mei 2009 <strong>wa</strong>nafunzi <strong>wa</strong>lianza<br />
kutumia jingo la shule hiyo.<br />
UDP imefanya vikao 5 vya na<br />
wenyeji ili kuimarisha na kuboresha<br />
huduma zetu k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>lio<br />
katika mazingira magumu na hatarishi.<br />
Mabadiliko yanaonekana.
Juzuu 4: Toleo 16<br />
Ripoti ya Tujenge Pamoja 2008 - 2009<br />
Pia UDP ime<strong>wa</strong>siliana na asasi<br />
ya kimataifa iit<strong>wa</strong>yo Pangea Giving<br />
for Global Change ambay ilichangia<br />
dola za kimarekani 4500<br />
k<strong>wa</strong> ajili ya kumalizia ujenzi <strong>wa</strong><br />
shule ya a<strong>wa</strong>li.<br />
Tulifaniki<strong>wa</strong> kumpata m<strong>wa</strong>limu<br />
mmoja aliyefuzu kufundisha<br />
kwenye shule yetu ya a<strong>wa</strong>li,<br />
aliku<strong>wa</strong> ameajiri<strong>wa</strong> na serikali<br />
kama m<strong>wa</strong>limu <strong>wa</strong> programu ya<br />
shule ya msingi k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>tu <strong>wa</strong>zima,<br />
anatusaidia tumeanzisha<br />
ufundishaji <strong>wa</strong> lugha ya kiingereza<br />
katika shule yetu ya a<strong>wa</strong>li.<br />
Pia tumefaniki<strong>wa</strong> kusambaza viti<br />
500 k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>lemavu <strong>wa</strong> miguu<br />
(wheelchairs) k<strong>wa</strong> ushirikiano<br />
<strong>wa</strong>kuu <strong>wa</strong> wilaya <strong>wa</strong> serikali,<br />
<strong>wa</strong>kurugenzi <strong>wa</strong> wilaya, maofisi<br />
<strong>wa</strong> maendeleo ya jamii na taasisi<br />
zisizo za kiserikali. M<strong>wa</strong>ka<br />
huu tunategemea kusambaza viti<br />
2,750 katika mikoa ya Shinyanga,<br />
Tanga, Dar es Salaam, Mbeya<br />
na Ruk<strong>wa</strong>.<br />
Matatizo/challenges<br />
i) Ukosefu <strong>wa</strong> elimu k<strong>wa</strong><br />
<strong>wa</strong>nanchi<br />
ii) Mila na desturi potofu zinazok<strong>wa</strong>misha<br />
maendeleo, <strong>wa</strong>nanchi<br />
ha<strong>wa</strong>zingatii maagizo<br />
toka serikalini mpaka<br />
yatolewe na viongozi <strong>wa</strong>o <strong>wa</strong><br />
mila k<strong>wa</strong> kuogopa kurog<strong>wa</strong><br />
iii) Imani potofu, <strong>wa</strong>naamini<br />
k<strong>wa</strong>mba <strong>wa</strong>na<strong>wa</strong>ke <strong>wa</strong>ja<strong>wa</strong>zito<br />
<strong>wa</strong>sipofanya kazi sana<br />
<strong>wa</strong>naweza <strong>wa</strong>kasababisha<br />
vifo vya <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>kati <strong>wa</strong><br />
kujifungua hivya <strong>wa</strong>nataki<strong>wa</strong><br />
kufanya kazi kuliko <strong>wa</strong>naume<br />
iv) Upungufu <strong>wa</strong> lishe bora k<strong>wa</strong><br />
kinamama <strong>wa</strong>ja<strong>wa</strong>zito ina<strong>wa</strong>sababishia<br />
kula udongo maalum.<br />
Nafikiri hii aina ya udongo<br />
inabeba aina Fulani ya<br />
madini yanayohitajika k<strong>wa</strong><br />
maendeleo mazuri ya mama<br />
<strong>wa</strong>ja<strong>wa</strong>zito na mtoto.<br />
v) Wengi <strong>wa</strong>o ( mama <strong>wa</strong>ja<strong>wa</strong>zito)<br />
<strong>wa</strong>najifungulia nyumbani.<br />
Ha<strong>wa</strong>wezi kwenda hospitali<br />
k<strong>wa</strong> sababu ya umaskini.<br />
vi) Msaada kutoka Pangea for<br />
Global Change haukutosha<br />
k<strong>wa</strong> hiyo tulitumia nguvu ya<br />
ziada kumalizia jengo.<br />
vii)Ndoa za utotoni zinaonekana<br />
ku<strong>wa</strong> ni ka<strong>wa</strong>ida mkoani<br />
Mbeya, asilimia mbili (2%)<br />
ya <strong>wa</strong>sichana mkoani Mbeya<br />
<strong>wa</strong>naole<strong>wa</strong> kabla ya umri <strong>wa</strong><br />
miaka 17, wengi <strong>wa</strong>naole<strong>wa</strong><br />
na <strong>wa</strong>naume ambao ni mara<br />
mbili au mara tatu ya umri <strong>wa</strong>o<br />
au <strong>wa</strong>lio<strong>wa</strong>zidi sana na<br />
<strong>wa</strong>nahitaji msaada wetu.<br />
Wakati msichana anapolazimish<strong>wa</strong><br />
kuole<strong>wa</strong> katika umri<br />
mdogo,inaondoa au kuua<br />
nafasi yake ya kupata elimu,<br />
inahatarisha afya yake na<br />
inaleta uwezekano mkub<strong>wa</strong><br />
kunyanyas<strong>wa</strong> na ku<strong>wa</strong><br />
umaskini.<br />
Mabinti hao <strong>wa</strong>dogo.<br />
• <strong>wa</strong>nauwezekano mkub<strong>wa</strong> <strong>wa</strong><br />
ku<strong>wa</strong> mama katika umri<br />
mdogo.<br />
• Wasichana chini ya umri <strong>wa</strong><br />
miaka 15 <strong>wa</strong>na hatari mara<br />
tano kufa <strong>wa</strong>kati <strong>wa</strong> kujifungua<br />
zaidi ya msichana <strong>wa</strong> umri <strong>wa</strong><br />
miaka 20.<br />
• Uwezekano mkub<strong>wa</strong> kuacha<br />
shule na kutoku<strong>wa</strong> na fursa<br />
nzuri ya kimaendeleo ya<br />
kiuchumi ambayo husababisha<br />
<strong>wa</strong>o na familia zao kufungi<strong>wa</strong><br />
kwenye mzunguko<br />
<strong>wa</strong> umaskini.<br />
• Mara mbili zaidi <strong>wa</strong>na <strong>wa</strong>naumia<br />
katika unyanyasaji <strong>wa</strong><br />
kifamilia hatari kub<strong>wa</strong> ya<br />
kuam-bukiz<strong>wa</strong> magonj<strong>wa</strong> ya<br />
zinaa, ukiwepo UKIMWI.<br />
Aina hii ya ndoa inataki<strong>wa</strong> kupig<strong>wa</strong><br />
vita.<br />
Ushauri <strong>wa</strong>ngu k<strong>wa</strong>ko na <strong>wa</strong>nachama<br />
<strong>wa</strong> Tujenge Pamoja ni<br />
kuchukua uamuzi <strong>wa</strong> haraka k<strong>wa</strong><br />
vitendo k<strong>wa</strong> haraka kuhakikisha<br />
hakuna msichana ambaye analazimish<strong>wa</strong><br />
kuole<strong>wa</strong> mapema.<br />
Mwisho nataka <strong>wa</strong>nachama <strong>wa</strong><br />
Tujenge Pamoja na <strong>wa</strong>dau wengine<br />
ku<strong>wa</strong> u<strong>wa</strong> sauti ya <strong>wa</strong>tu<br />
wenye ulemavu k<strong>wa</strong> sababu <strong>wa</strong>sichana<br />
wengi <strong>wa</strong>lemavu <strong>wa</strong>nabak<strong>wa</strong><br />
na ku<strong>wa</strong> na <strong>wa</strong>toto.<br />
Nani Ata<strong>wa</strong>jali?<br />
Kurasa 5
Juzuu 4: Toleo 16<br />
Ripoti ya Tujenge Pamoja 2007 - 2008<br />
Asante k<strong>wa</strong> kutangaza<br />
a<strong>wa</strong>mu ya k<strong>wa</strong>nza ya<br />
mpango wetu <strong>wa</strong> miaka<br />
mingi <strong>wa</strong> kujenga uwezo “Tujenge<br />
Pamoja” (Lets Build Together),<br />
ambao ulianzish<strong>wa</strong> na<br />
Ark Foundation ya Afrika kutoka<br />
nchini Marekani. Mkutano ulifanyika<br />
Nakuru, Kenya kutoka<br />
Julai 17 mpaka 21, 2007.<br />
Washiriki <strong>wa</strong>litoka katika nchi na<br />
wilaya zifuatazo:<br />
• Kenya; kutoka Mombasa,<br />
Nandi, na wilaya za Nzoia.<br />
• <strong>Tanzania</strong>; kutoka Bagamoyo,<br />
Dodoma vijijini, Mbozi na<br />
Zanzibar.<br />
• Uganda; kutoka Gulu,<br />
Kitgum, Luwero na Wakiso.<br />
Warsha ilifungua mpango <strong>wa</strong> miaka<br />
mitatu ya kushirikiana na kujenga<br />
uwezo <strong>wa</strong> asasi za kiraia ili<br />
ziweze kuendeleza na kupanua ili<br />
kutimiza mahitaji yao makub<strong>wa</strong><br />
ya <strong>wa</strong>toto yatima na <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>lio<br />
katika mazingira magumu katika<br />
jamii zao.<br />
Watotot wengi yatima na <strong>wa</strong>le<br />
<strong>wa</strong>lio katika mazingira magumu<br />
katika Afrika <strong>wa</strong>naishi na <strong>wa</strong>nakua<br />
katika hali ya kukosa elimu,<br />
huduma ya afya, na uangalizi<br />
Kurasa 6<br />
<strong>wa</strong> karibu kutoka k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>zazi.<br />
Mabibi ambao hu<strong>wa</strong>tunza <strong>wa</strong>toto<br />
yatima wengi <strong>wa</strong>mezidi<strong>wa</strong> na hufanya<br />
kazi zao chini ya hali ngumu<br />
bila msaada wowote. Mabibi <strong>wa</strong>nafanya<br />
yale <strong>wa</strong>nayojua na <strong>wa</strong>nayopenda<br />
kufanya siku baada ya siku.<br />
Katika nchi ambazo zina au hazina<br />
mfumo <strong>wa</strong> kiusalama/kiulinzi<br />
<strong>wa</strong> kijamii asasi za <strong>wa</strong>nainchi<br />
za kijamii <strong>wa</strong>nahangaika kuishi.<br />
Wengi ha<strong>wa</strong>na rasilimali, ha<strong>wa</strong>na<br />
<strong>wa</strong>nafakazi wenye taaruma zinazohitajika<br />
au <strong>wa</strong>liofundish<strong>wa</strong> ili<br />
<strong>wa</strong>wezi kukabiliana na changamoto<br />
zilizopo k<strong>wa</strong> yatima na<br />
<strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>lio katika mazingira<br />
magumu.<br />
Malengo ya programu hii<br />
• Kuongeza uele<strong>wa</strong> <strong>wa</strong> haki na<br />
mahitaji ya <strong>wa</strong>toto<br />
• Kuboresha na kuongeza na<br />
kuboresha huduma k<strong>wa</strong><br />
yatima na <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>lio katika<br />
mazingira magumu na <strong>wa</strong>toa<br />
huduma<br />
• Kuanziasha mtandao <strong>wa</strong> kujifunza<br />
k<strong>wa</strong> ajili ya kutoa<br />
huduma na kubadilishana<br />
ma<strong>wa</strong>zo baina ya <strong>wa</strong>shiriki<br />
• Kupanua uundaji <strong>wa</strong> programu<br />
• Kusisitiza matumizi ya rasilimali<br />
za kijamii<br />
• U<strong>wa</strong>jibikaji katika kutatua<br />
masuala magumu kama vile<br />
unyanyasaji <strong>wa</strong> kingono na<br />
kuach<strong>wa</strong> k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>toto, na jinsi<br />
<strong>wa</strong>navyopaya uchungu<br />
• Kundi kub<strong>wa</strong> lina uzoefu na<br />
programu tofauti<br />
• Kutahimini programu katika<br />
mazingira ya <strong>wa</strong>najamii<br />
Mambo tuliyojifunza<br />
• Viongozi <strong>wa</strong> asai <strong>wa</strong>napenda<br />
kuboresha ujuzi <strong>wa</strong>o<br />
• Kutandaa ni ngnuvu kub<strong>wa</strong><br />
katika kujifunza na kusaidiana<br />
• Wananchi <strong>wa</strong>nahitaji msaada<br />
endelevu <strong>wa</strong>kati na baada ya<br />
<strong>wa</strong>rsha<br />
• Kujenga uwezo bila ku<strong>wa</strong> na<br />
pesa zitakazowezesha utekelezaji<br />
<strong>wa</strong> miradi yaohaisaidii<br />
sana<br />
• Wanainchi <strong>wa</strong>naweza kuboresha<br />
huduma k<strong>wa</strong> kutumia<br />
rasilimali zilizopo katika jamii<br />
lakini pia <strong>wa</strong>nahitaji msaada<br />
kutoka nje ili ku<strong>wa</strong>jengea<br />
uwezo <strong>wa</strong>fanyakazi na miundo<br />
mbinu mingine.<br />
• Asasi nyingi hazipendi<br />
programu za maendeleo za<br />
<strong>wa</strong>toto wenye umri <strong>wa</strong> miaka<br />
mitatu kushuka chini<br />
Hatua Zinazofuata<br />
1. Kufanya <strong>wa</strong>rsha nyingine <strong>Tanzania</strong><br />
na Uganda juu ya mahitaji<br />
na haki za <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>dogo<br />
2. Kuandaa mipango endelevu ya<br />
kimiradi, kifedha, rasilimali <strong>wa</strong>tu<br />
ya muda mrefu<br />
3. Kuanzisha mfuko <strong>wa</strong> fedha<br />
ili kutoa mbegu ya kusaidia programu<br />
mpya zinazoanzish<strong>wa</strong> na<br />
miundombinu ya asasi<br />
4. Kuanzisha programu ya ziara<br />
za mafunzo k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>shiriki<br />
5. Kufanya ziara angarau mara
Juzuu 4: Toleo 16<br />
Ripoti ya Tujenge Pamoja 2007 - 2008<br />
moja k<strong>wa</strong> kila mshiriki ili kutoa<br />
msaada <strong>wa</strong> kiujuzi, kuandaa<br />
mikutano ya katikati ya m<strong>wa</strong>ka<br />
ili <strong>wa</strong>shiriki <strong>wa</strong>tathmini miradi<br />
yao, <strong>wa</strong>pate msaada <strong>wa</strong> kutatua<br />
matatizo<br />
6. kuendelea na taarifa za magaeti<br />
na kufanya iwe shirikishi zaidi.<br />
Vitu Vya Kujivunia:<br />
Mara baada ya kurudi toka Nakuru,<br />
niliendesha <strong>wa</strong>rsha k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>nachama,<br />
halafu k<strong>wa</strong> jamii ambayo<br />
tunaihudumia. Warsha ilihusisha<br />
mahitaji na haki za <strong>wa</strong>toto, vilio<br />
vya <strong>wa</strong>toto na tathmini ya jamii.<br />
Matokeo<br />
Wanachama <strong>wa</strong> UDF <strong>wa</strong>likuja na<br />
mradi <strong>wa</strong> kufuga kuku <strong>wa</strong> kienyeji<br />
k<strong>wa</strong> kutumia rasilimali zinazopatikana<br />
katika jamii. Tulifyatua<br />
matofali ili kujenga banda la kufugia<br />
ambalo liliku<strong>wa</strong> na uwezo<br />
<strong>wa</strong> kuhifadhi kuku 500.<br />
Mradi ulibadilika kutoka Mradi<br />
<strong>wa</strong> Kuku ku<strong>wa</strong> Mradi <strong>wa</strong><br />
Shule ya Chekechea<br />
Baada ya wenyeji kuona jengo<br />
jipya dogo <strong>wa</strong>liomba <strong>wa</strong>anzishe<br />
elimu ya chekechea katika jengo<br />
hilo, k<strong>wa</strong>sababu shule ya serikali<br />
inapokea <strong>wa</strong>toto sitini (60) tu <strong>wa</strong><br />
shule ya chekechea, <strong>wa</strong>toto wengi<br />
<strong>wa</strong>naach<strong>wa</strong> nyumbani.<br />
Tulichojadiliana nao ni jinsi ya<br />
kuendesha shule hii mpya ya<br />
chekechea.<br />
Wanakijiji wenyeji <strong>wa</strong>likubaliana<br />
kuchangia Tsh. 3,000 k<strong>wa</strong> mwezi<br />
kama mchango <strong>wa</strong>o k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>limuna<br />
uji <strong>wa</strong> <strong>wa</strong>toto. Mwezi <strong>wa</strong><br />
k<strong>wa</strong>nza m<strong>wa</strong>ka 2008 tulianzisha<br />
shule ya chekechea kwenye asasi<br />
yetu iliyoit<strong>wa</strong> “Shule ya chekechea<br />
UDF” Tulianza na <strong>wa</strong>toto<br />
arobaini (40), lakini mahudhurio<br />
sasa yako kwenye <strong>wa</strong>stani <strong>wa</strong><br />
<strong>wa</strong>toto 27 mpaka 30.<br />
Ugumu uliopo<br />
i) Walezi na baadhi ya <strong>wa</strong>zazi ha<strong>wa</strong>na<br />
uwezo <strong>wa</strong> kulipa ada za kila<br />
mwezi kama <strong>wa</strong>livyokubaliana<br />
ii) Baadha ya <strong>wa</strong>toto <strong>wa</strong>nalele<strong>wa</strong><br />
na bibi zao ambao ni <strong>wa</strong>zee sana,<br />
<strong>wa</strong>toto hao <strong>wa</strong>nakosa vifaa vya<br />
kuandikia, nguo na chakula nyumbani,<br />
hii ina<strong>wa</strong>fanya <strong>wa</strong><strong>wa</strong>hi<br />
shuleni mapema sana asubuhi <strong>wa</strong>naanza<br />
kuulizia uji kabla ya vipindi<br />
kuanza <strong>wa</strong>kati ha<strong>wa</strong>jachangia.<br />
iii)Tunaifundisha <strong>wa</strong>nainchi jinsi<br />
ya kujikinga na UKIMWI lakini<br />
hakuna mabadiliko yoyote<br />
ambayo yameonekana mkoani<br />
Mbeya k<strong>wa</strong> asilima kumi na tatu<br />
pointi tano (13.5%), ni kati ya<br />
mikoa ambayo ina namba kub<strong>wa</strong><br />
ya <strong>wa</strong>tu <strong>wa</strong>lioathiri<strong>wa</strong> na UKU-<br />
MWI nchini <strong>Tanzania</strong>.<br />
Rasilimali zetu za thamani sana<br />
i) Tunapata michango kutoka<br />
k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>najamii na <strong>wa</strong>nachama<br />
ii) K<strong>wa</strong> ujenzi <strong>wa</strong> shule ya ka<strong>wa</strong>ida<br />
ya chekechea, tumeza<strong>wa</strong>di<strong>wa</strong><br />
mchanga k<strong>wa</strong> hiyo ni moja ya rasilimali<br />
tuliyonayo UDF.<br />
iii)<strong>Mtandao</strong> <strong>wa</strong> Tujenge pamoja<br />
na <strong>wa</strong>naofanya kazi za kujitolea<br />
ambao tuna<strong>wa</strong>pata kutoka<br />
Marekani na Netherlands.<br />
Changamoto<br />
• Hatuna madarasa ya kudumu<br />
• Hatuna bembea k<strong>wa</strong> <strong>wa</strong>toto<br />
kucheza<br />
• Upungufu <strong>wa</strong> <strong>wa</strong>limu k<strong>wa</strong><br />
shule za chekechea<br />
• Upungufu <strong>wa</strong> vifaa vya<br />
kufundishia<br />
Matumaini na malengo yetu<br />
• Tumepanga ku<strong>wa</strong>hamasisha<br />
<strong>wa</strong>nakijiji kutengeneza matofali<br />
ili tujenge shule ya<br />
chekechea ya kudumu<br />
• Shule hii ya chekechea lazima<br />
isajiliwe m<strong>wa</strong>ka ujao<br />
• Ku<strong>wa</strong> na vikao vya mara k<strong>wa</strong><br />
mara na <strong>wa</strong>najamii ili tuweze<br />
kuboresha huduma k<strong>wa</strong><br />
<strong>wa</strong>toto na <strong>wa</strong>lio katika mazingira<br />
magumu<br />
• Kutafuta <strong>wa</strong>fadhili ambao<br />
<strong>wa</strong>tawezesha <strong>wa</strong>lezi kujiongezea<br />
kipato<br />
• Ku<strong>wa</strong> na <strong>wa</strong>limu wenye sifa<br />
katika shule yetu ya chekechea.<br />
Kurasa 7
Juzuu 4: Toleo 16<br />
Kuhusu TEN/MET<br />
Kurasa 8