Spis treĘci - Pomoce dydaktyczne

Spis treÊci
W kr´gu semiotyki – znak w tradycji, kulturze i j´zyku / 11
W kr´gu Biblii
Na poczàtku by∏o s∏owo / 16
Pochodzenie i poczàtki j´zyka wed∏ug ró˝nych przekazów.
Wynalazek pisma / 16
Biblia – nazwa i czas powstania / 20
Biblia jako „Ksi´ga” / 21
Systematyka ksiàg biblijnych / 21
Gatunki biblijne / 23
Przek∏ady Biblii / 32
J´zykowe Êlady Biblii w polszczyênie / 36
Wyrazy i po∏àczenia wyrazowe pochodzàce z Biblii / 36
Styl biblijny / 38
J´zyk mówiony a j´zyk pisany / 41
Kszta∏cenie w zakresie rozszerzonym
S t a r y T e s t a m e n t / 45
Ksi´gi historyczne Starego Testamentu / 45
Ksi´ga rodzaju i Ksi´ga wyjÊcia / 45
Ksi´gi dydaktyczne Starego Testamentu / 47
Ksi´ga Hioba / 47
Ksi´ga Koheleta, czyli Eklezjastesa / 49
Pieʃ nad pieÊniami / 50
N o w y T e s t a m e n t / 51
Ksi´gi dydaktyczne Nowego Testamentu / 52
Listy apostolskie / 52
Ksi´gi profetyczne Nowego Testamentu / 52
Apokalipsa Êw. Jana / 52
Funkcje tekstów j´zykowych / 53
Tekst a system j´zykowy. J´zyk jako wartoÊç / 53
www.wsip.com.pl
5

Spis treÊci
Biblia w malarstwie / 60
Motywy z Ksi´gi wyjÊcia / 60
Motywy z Pierwszej ksi´gi Samuela / 62
Motywy z Pierwszej ksi´gi królewskiej / 63
Motywy z Ksi´gi Daniela / 64
Antyczny rodowód cywilizacji europejskiej
Cywilizacja Mezopotamii / 66
Czas Âródziemnomorza grecko-rzymskiego / 68
Mi´dzy mitem i doÊwiadczeniem ludzkim – literatura
grecko-rzymska / 72
Rodzi si´ Êwiat / 73
Rodzà si´ bogowie / 74
Rodzi si´ cz∏owiek / 76
Teatr i dramat antyczny / 87
Inne gatunki literackie antyku / 92
Poglàdy estetyczne w czasach antyku / 102
Filozofia antyczna / 103
IntegralnoÊç kultury antycznej i jej póêniejsze oddzia∏ywanie / 107
J´zykowe Êlady mitologii w polszczyênie / 110
Zwiàzki frazeologiczne w j´zyku / 112
Istota, pochodzenie i wartoÊç stylistyczna frazeologizmów / 112
Typy zwiàzków frazeologicznych / 114
B∏´dy frazeologiczne i ich rodzaje / 116
Kszta∏cenie w zakresie rozszerzonym
Architektura i sztuki plastyczne antyku / 119
Antyczne antynomie / 120
åwiczenia z zakresu frazeologii / 128
Âredniowieczne Êwiat∏ocienie
Âredniowiecze w czasie i przestrzeni / 130
Ogród myÊli i uczuç – o filozoficznych fundamentach
Êredniowiecza / 131
Mi´dzy niebem a piek∏em, porzàdkiem a chaosem, rozumem a wiarà
(o Êw. Augustynie i Êw. Tomaszu) / 131
Polszczyzna wÊród innych j´zyków s∏owiaƒskich / 134
Kszta∏towanie si´ j´zyka polskiego / 136
6

Czynniki wspomagajàce powstanie j´zyka ponaddialektalnego / 136
Najdawniejsze zapo˝yczenia j´zykowe / 138
Âredniowieczne krajobrazy / 139
W gór´! / 141
Na Êredniowiecznym trakcie / 147
Mi´dzy powagà a Êmiechem / 147
Powaga Êwieckiej kultury oficjalnej (kràg rycersko-dworski) / 148
¸aciƒska, ale polska! / 152
Âwi´tym byç / 155
Epoka wyznaƒ lirycznych / 156
W kr´gu liryki religijnej / 159
Najdawniejsze zabytki j´zyka polskiego / 162
Bulla gnieênieƒska / 162
Ksi´ga henrykowska / 163
Bogurodzica / 164
Kazania Êwi´tokrzyskie / 167
W kr´gu ˝ycia i Êmierci / 168
Memento mori / 174
O zachowaniu – nie tylko przy stole / 179
Wolny Êmiech karnawa∏u / 183
Ró˝ne twarze Êredniowiecznego teatru i dramatu / 187
WÊród barw i dêwi´ków – o malarstwie i muzyce
w Êredniowieczu / 189
Czas nauki / 197
A jednak wiedza! / 197
Ch´ç czytania / 197
Kszta∏cenie w zakresie rozszerzonym
Ogród myÊli i uczuç – dwa legendarne autorytety (o Abélardzie
i Êw. Franciszku) / 199
Powaga Êwieckiej kultury oficjalnej (kràg rycersko-dworski) / 202
Nie tylko Beatrycze. Boska komedia Dantego Alighieri / 205
Memento mori – troch´ inaczej / 207
Na Êredniowiecznym trakcie / 209
Podstawowe procesy j´zykowe epoki przedpiÊmiennej / 214
Etymologia wyrazów jako êród∏o poznania przesz∏oÊci nie tylko
j´zyka / 216
www.wsip.com.pl
7

Spis treÊci
Ró˝ne typy zmian znaczeniowych wyrazów / 217
Ortografia najdawniejszych zabytków j´zyka polskiego / 219
J´zykowe sposoby wyra˝ania przeciwieƒstw i antynomii / 221
Zamiast zakoƒczenia / 223
Przeniknàç ob∏oki. Wieki XV i XVI
Sztuka renesansu / 226
Geneza renesansu / 229
Terminologia / 230
Odrodzenie i renesans / 230
Humanizm / 231
Reformacja / 231
MyÊliciele europejscy / 233
Twórcy w∏oscy i francuscy / 235
Wczesna literatura humanistyczna w Polsce / 238
Polszczyzna epoki odrodzenia / 241
Rola polszczyzny w XVI wieku / 241
Sylwetka twórcza Miko∏aja Reja / 243
Krótka rozprawa ... / 244
˚ywot cz∏owieka poçciwego / 248
èwierzyniec / 250
J´zyk Miko∏aja Reja / 251
Sylwetka twórcza Jana Kochanowskiego / 253
Fraszki / 254
PieÊni / 257
Treny / 263
J´zyk Jana Kochanowskiego / 271
Nurt rustykalny w literaturze polskiego renesansu / 273
Refleksje publicysty. Andrzej Frycz Modrzewski / 277
Bogacenie si´ s∏ownictwa polszczyzny renesansowej / 278
Zapo˝yczenia j´zykowe / 278
Dramat el˝bietaƒski / 282
Kszta∏cenie w zakresie rozszerzonym
U êróde∏ eseju. Michel de Montaigne / 284
„Racje rzàdnego królestwa”. Odprawa pos∏ów greckich Jana
Kochanowskiego / 285
8

Przestrogi dla Rzeczypospolitej. Piotr Skarga / 287
Najwa˝niejsze procesy j´zykowe w polszczyênie renesansowej / 288
Rozwój znaczeniowy wyrazów: wieloznacznoÊç i jej typy / 290
Zjawisko homonimii w j´zyku / 294
Rozwój ortografii polskiej / 297
Siedemnastowieczne antynomie
Wprowadzenie / 300
Klasycyzm francuski / 303
Pierre Corneille / 303 Jean Racine / 304 Moli¯re / 304
Barok w Polsce / 309
Sztuka barokowa wobec kontrreformacji i XVII-wiecznej
filozofii / 311
Wczesnobarokowa poezja Miko∏aja S´pa Szarzyƒskiego / 319
Mistrzowie dojrza∏ego baroku: Daniel Naborowski i Jan Andrzej
Morsztyn / 325
Marinizm – konceptyzm, sensualizm / 328
Tematyka mi∏osna utworów Jana Andrzeja Morsztyna / 329
Ideologia sarmacka / 337
Poeci póênego baroku: Wac∏aw Potocki i Wespazjan Kochowski / 339
Pami´tniki Jana Chryzostoma Paska / 349
Polszczyzna okresu baroku / 359
Kszta∏cenie w zakresie rozszerzonym
Literatura hiszpaƒska / 364
W kr´gu barokowych doÊwiadczeƒ religijnych: tradycja
mistyczna / 365
Barok w muzyce / 367
Wiek rozumu i czu∏ego serca
Cywilizacja oÊwiecenia / 370
OÊwiecenie we Francji / 374
Klasycy wiedeƒscy / 380
OÊwiecenie w Polsce / 381
Wczesne oÊwiecenie w Polsce / 384
Szkolnictwo / 384
www.wsip.com.pl
9

Spis treÊci
Publicystyka / 384
Instytucje kultury. Biblioteka Za∏uskich / 385
Biblioteki dziÊ / 386
JesteÊ w bibliotece / 386
Polszczyzna epoki oÊwiecenia: u progu polszczyzny
wspó∏czesnej / 390
Odrodzenie polszczyzny w II po∏owie XVIII wieku / 390
„O poprawie wad wymowy” dziÊ, czyli o publicznym zabieraniu
g∏osu / 392
Kultura i oÊwiata w epoce stanis∏awowskiej / 396
Klasycyzm i sentymentalizm – g∏ówne pràdy literackie
oÊwiecenia / 401
Mistrzowie klasycyzmu stanis∏awowskiego: Adam Naruszewicz
i Ignacy Krasicki / 405
„Âpiewak Justyny”. O sentymentalnej poezji Franciszka
Karpiƒskiego / 425
Kszta∏cenie w zakresie rozszerzonym
Poematy heroikomiczne Ignacego Krasickiego / 431
Rozwój powieÊci w okresie oÊwiecenia / 432
Pierwsza polska powieÊç / 435
S∏ownictwo okresu oÊwiecenia. Pierwszy s∏ownik j´zyka
polskiego / 436
Zwiastuny prze∏omu
O myÊlach i ksià˝kach zbójeckich – mi´dzy dawnymi a m∏odszymi
laty / 439
Ksià˝ki zbójeckie / 440
Mi´dzy dawnymi a m∏odszymi laty / 444
Walka romantyków z klasykami / 446
Oda do M∏odoÊci Adama Mickiewicza / 447
Indeks osób / 452
èród∏a ilustracji / 456
10