ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο - Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση

Ενότητα 1.8 ΦΠΑ (Φόρος προστιθέμενης αξίας)
Όταν αρχικά εξετάσαμε το οικονομικό κύκλωμα επισημάναμε τη λειτουργία του κράτους, το
οποίο με τη φορολογία εισπράττει φόρους και προσφέρει υπηρεσίες στους πολίτες του. Ο φόρος
τον οποίο σχεδόν καθημερινά καταβάλλουμε στο κράτος είναι ο ΦΠΑ (φόρος προστιθέμενης
αξίας) κι αυτό γιατί επιβαρύνει οποιαδήποτε αγορά αγαθών ή παροχή υπηρεσιών
πραγματοποιούμε.
Ο ΦΠΑ αποτελεί ένα ποσοστό πάνω στη αξία των αγαθών ή των υπηρεσιών που καταναλώνουμε
και εξαρτάται από το είδος των αγαθών και των υπηρεσιών. Υπάρχουν σήμερα τρεις
συντελεστές ΦΠΑ που αφορούν διάφορες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών 4,5%-9% και
19%, τελευταία εξέλιξη στην επιβολή του φόρου είναι η επιβολή του στις αγοραπωλησίες
ακινήτων. Αν π.χ. αγοράσουμε ένα βιβλίο που κοστίζει 25 ευρώ η τιμή αυτή προκύπτει αν
στην καθαρή αξία προσθέσουμε το ΦΠΑ. Που είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση θα είναι
4,5% ή 0,045 της καθαρής αξίας. Έτσι ο ΦΠΑ είναι: καθαρή αξία 23,924Χ 0,045=1,0765. Αν
προσθέσουμε το 1,0765+23,92=25 που είναι το ποσό που πληρώσαμε για το βιβλίο. Τα ποσά
αυτά φαίνονται τυπωμένα πάνω στη απόδειξη που θα πάρουμε. Γίνεται φανερό λοιπόν πως
ένα μέρος των χρημάτων από μια αγορά που κάνουμε πάει στον πωλητή και το υπόλοιπο α-
φορά φόρο που είναι έσοδο για το κράτος. Το έσοδο αυτό φτάνει στα κρατικά ταμεία όταν
εκείνος που πούλησε προϊόντα ή παρείχε υπηρεσίες πηγαίνει στην εφορία (Δημόσιο Ταμείο)
και καταθέτει το ποσό που έχει εισπράξει για λογαριασμό του κράτους. Ποιο είναι αυτό το
ποσό φαίνεται από τις αποδείξεις λιανικής πώλησης, τα τιμολόγια ή τις αποδείξεις παροχής
υπηρεσιών που έχει εκδώσει (Σχήμα 1.2). Αν λοιπόν δεν εκδίδονται αποδείξεις κατά τις αγορές
το κράτος στερείται από έσοδα και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, ο
δε αγοραστής πληρώνει αυτά που αγοράζει ουσιαστικά σε υψηλότερη τιμή μια και το ποσό
που αφορά το ΦΠΑ γίνεται κέρδος για τον πωλητή. Αν πάλι ο πωλητής δεν καταβάλλει τον
φόρο τότε αντιμετωπίζει πρόστιμα και ποινή φυλάκισης.
Σχήμα 1.2 Τύποι αποδείξεων όπου διακρίνεται το ποσοστό του ΦΠΑ που αφορά τα προϊόντα
που αγοράστηκαν.
11