GENETYKA ZWIERZĄT

STUDIA NIESTACJONARNEKIERUNEK: ZOOTECHNIKASPECJALNOŚĆ: HODOWLA ZWIERZĄTĆWICZENIE NR: 3DATA: 15-11-2008GENETYKA ZWIERZĄT1. Addytywne działanie genów:Wiele genów z róŜnych loci warunkuje jedną cechę, powodując róŜne jej nasileniezaleŜne od sumującego się ich działania. Geny te nazywamy kumulatywnymi,addytywnymi, polimerycznymi lub poligenami. Ich sumujące się działanie jest podstawącech ilościowych (np. wydajność mleczna).2. Epistaza:Współdziałanie genów nieallelicznych, charakteryzujące się tym, Ŝe od obecnościalleli z określonej pary zaleŜy ekspresja innej pary alleli. W wyniku oddziaływańepistatycznych, zmianie ulega ekspresja genów. Gen, który hamuje ujawnienie się genu zinnej pary, nazywamy genem epistatycznym, natomiast gen hamowany to genhipostatyczny.3. Równorzędne dziedziczenie:Dziedziczenie kształtu grzebienia u kur (geny komplementarne):• R – allel warunkujący wykształcenie róŜyczkowego kształtu grzebienia• r – allel warunkujący wykształcenie pojedynczego grzebienia• P – allel warunkujący wykształcenie grzebienia groszkowego• p – allel warunkujący wykształcenie grzebienia pojedynczego• rrpp – osobnik z grzebieniem pojedynczym• R_P_ - osobnik o grzebieniu orzeszkowym4. Plejotropia:Zjawisko polegające na oddziaływaniu jednego genu na powstanie kilku cech.WyróŜniamy plejotropię właściwą oraz rzekomą. Plejotropia właściwa występuje wtedy,gdy gen plejotropowy oddziałuje na kilka odrębnych ośrodków (np. pewne genyumaszczenia u koni). W przypadku plejotropii rzekomej gen kontroluje jakąś cechę, któraz kolei rzutuje na zróŜnicowanie innych cech (np. gen warunkujący szurpatość u drobiu)

ZADANIA ADDYTYWNE DZIAŁANIE GENÓWZad.2:SkrzyŜowano dwie rasy psów róŜniące się wysokością: P 1 = 80 cm (genotyp a 1 a 1 a 2 a 2 ), P 2 =120 cm (genotyp A 1 A 1 A 2 A 2 ). Przeanalizować dziedziczenie się tej cechy w pokoleniu F 1 i F 2 .Zad. 3:Przyjmijmy, Ŝe cięŜar jaj strusia jest dziedziczony za pomocą trzech par genów wykazującychefekt kumulatywności. Wiadomo. śe zwierzęta o genotypie AABBCC mają 6-funtowe jaja,zaś aabbcc jaja 3-funtowe. KaŜdy gen dominujący zwiększa cięŜar jaja o 0,5 funta. Wzwiązku z tym jaja powstałe po skrzyŜowaniu zwierząt o genotypie AABBCC ze zwierzętamiaabbcc będą miały cięŜar:a) 4,5 funtab) 3,5 funtac) 5,5 funtad) śadna z odpowiedzi nie jest poprawnaZad. 4:ZałóŜmy, Ŝe masa pewnej rasy kotów uwarunkowana jest trzema parami genów. Potrójnahomozygota recesywna osiąga masę 1,5 kg, a obecnośc kaŜdego dominującego aktywnegoallelu powiększa cięŜar o 0,25 kg. CięŜar osobników potrójnie heterozygotycznych będzienastępujący:a) 2,0 kgb) 2,25 kgc) 2,5 kgd) 2,75 kgZad. 7:ZałóŜmy, Ŝe krzyŜujemy dwa króliki homozygotyczne, jeden o wadze 1000 g, drugi o wadze1900 g. Jeśli zróŜnicowanie wagi jest spowodowane 3 parami genów kumulatywnych, akaŜdy gen powoduje wzrost wagi o 150 g w stosunku do 1000 g, co moŜemy powiedzieć natemat ewentualnej wagi królików w pokoleniach F 1 i F 2 ?

Zad. 8:Po skrzyŜowaniu dwu odmian fasoli róŜniącej się długością łodygi (odpowiednio 20 i 36 cm)otrzymano w pokoleniu F1 osobniki o łodydze28 cm, a w pokoleniu F2 rozszczepienie wstosunku 1 – 36 cm : 4 – 32 cm : 6 – 28 cm : 4 – 24 cm : 1 – 20 cm. Nasiona z roślinpokolenia F2 o łodygach długości 24 cm zebrano razem, przeznaczając do wysiewu napokolenie F3. Jakie rozszczepienie powinno wystąpić wśród 160 roślin pokolenia F3otrzymanych z tych nasion?ZADANIA CECHY SPRZĘśONE Z PŁCIĄZad. 4:Chory na hemofilię męŜczyzna oŜenił się ze zdrową kobietą, której ojciec był hemofilitykiem.Jakiego typu ich potomstwa moŜna się spodziewać, jeśli wiadomo, Ŝe hemofilia jestuwarunkowana recesywnym genem sprzęŜonym z płcią?Zad. 6:Syn mający zdrową matkę i zdrowego ojca moŜe być chory na hemofilię. Wyjaśnij dlaczego?Zad 8:Zdrowa kobieta, której babka (matka matki) była nosicielką genu na hemofilię i którejdziadek był zdrowy, ma normalnych (zdrowych fenotypowo) rodziców. Jaka jest szansa, Ŝejej synowie i córki będą chore na hemofilię, jeśli mąŜ jest zdrowy?Zad. 11:Normalna kobieta, której ojciec był daltonistą wychodzi za mąŜ za męŜczyznę oprawidłowym widzeniu barw:a) wśród ilu jej synów powinien pojawić się daltonizmb) gdyby jej mąŜ był daltonistą, jakie są przewidywania odnośnie jej synów?Zad. 12:Ojciec Mary Fenwick (z domu Smith) jest daltonistą. Dwaj jej bracia Larry i Harry Smithoraz wujek ze strony matki byli chorzy na hemofilię.a) Jakie są moŜlie genotypy wszystkich wspomnianych osób?b) Jaki musi być genotyp Mary Fenwick, skoro jej syn Edward cierpi na hemofilię?c) Jakie jest prawdopodobieństwo, Ŝe siostra Edwarda, Luiya Fenwick jest nosicielką tej chorobyd) Czy Mary Fenwick moŜe mieć syna cierpiącego równocześnie na hemofilię i daltonizm? Czy moŜemieć syna zdrowego? Z jakim prawdopodobieństwem?

Zad. 15:Jakie fenotypy przewidujemy u potomstwa męŜczyzny, u którego występuje chorobasprzęŜona z chromosomem Y:a) U jego synówb) u córekc) u potomków męskich synówd) u potomków Ŝeńskich córeke) u potomków Ŝeńskich synówf) u potomków męskich córekZad. 16:Jedna para genów warunkujących barwę sierści u kotów jest sprzęŜona z płcią. Gen Bpowoduje czarne ubarwienie, gen b – Ŝółte, a heterozygota Bb ma futerko bary szyldkretowej.Gdy szyldkretowa kotka ma miot składający się z szyldkretowych, czarnych i Ŝółtych kociąt,jakie kryterium mogłoby posłuŜyć do posądzenia Ŝółtego kota z drugiej strony ulicy, Ŝe jestprawdopodobnie ich ojcem?CECHY ZWIĄZANE Z PŁCIĄZad. 31:Występowanie u pewnych ras bydła sierści barwy mahoniowej lub czerwonej zaleŜy odjednej pary związanych z płcią genów M 1 M 2 . Homozygoty M 1 M 1 są zawsze mahoniowe, aM 2 M 2 zawsze czerwone, zarówno wśród samców, jak i samic. Maść heterozygot M 1 M 2 zaleŜyod płci zwierzęcia: buhaje mają sierść mahoniową, a krowy czerwoną. Podaj wszystkiemoŜliwe genotypy oraz fenotypy samców i samic.Zad. 33:Czerwona krowa pokryta czerwonym buhajem urodziła mahoniowe cielę.a) Podaj genotypy rodziców i płeć cielęciab) Z jakim prawdopodobieństwem moŜna oczekiwać róŜnych fenotypów w pokoleniuF 1 ,otrzymanym z kojarzeń tych samych par rodzicielskich?

Zad. 37:U pewnych ras owiec bezrogość (i rogatość) jest cechą związaną z płcią. Zwierzęta BB sąbezrogie, bb rogate bez względu na płeć. Natomiast heterozygoty Bb mają róŜne fenotypyzaleŜnie od płci: samce są rogate, a samice bezrogie. Rogaty tryk skojarzony z rogatymiowcami dał potomstwo zarówno rogate, jak i bezrogie. Podaj jaki procent stanowiły sztukibezrogie i jaka była ich płeć?Zad. 39:Łysienie zaleŜy od jednej pary genów związanych z płcią. Heterozygotyczne kobiety BB 1 niesą łyse, natomiast męŜczyźni BB i BB 1 są łysi. Nie łysy i nie wykazujący daltonizmumęŜczyzna poślubia kobietę, której rodzice nie byli daltonistami, a ojciec nie był łysy. Jedynypotomek tej pary był łysym daltonistą. Podaj genotyp matki i jej rodziców.Zad. 41:Albinizm jest u ludzi uwarunkowany przez recesywny gen autosomalny, zaś daltonizm przezrecesywny gen sprzęŜony z płcią. Para zdrowych rodziców ma dziecko, które jest albinosem idaltonistą.a) Jakie jest prawdopodobieństwo, Ŝe to dziecko jest synem?b) Jakie są genotypy rodziców?Zad. 45:Pręgowanie u drobiu jest wynikiem działania sprzęŜonego z płcią genu B, niepręgowanieallelem b. Czarny kolor skóry jest uwarunkowany genem S, biały s. RóŜyczkowy grzebień R,pojedynczy r. Niepręgowany, czarnoskóry o grzebieniu róŜyczkowym kogut ma z kurą oczarnej skórze, pręgowaną o pojedynczym grzebieniu potomstwo: 6 kogutów pręgowanych,czarnoskórych z grzebieniem róŜyczkowym; 2 koguty pręgowane, białoskóre z grzebieniemróŜyczkowym; 5 kur niepręgowanych, czarnoskórych z grzebieniem róŜyczkowym; 2 kuryniepręgowane, białoskóre z grzebieniem róŜyczkowym.a) Jakie były przypuszczalnie genotypy rodziców?b) Czy w potomstwie mogą wystąpić jeszcze inne fenotypy niŜ wymienione?