– pre<strong>historia</strong> (paleolit, mezolit, neolit, epoka brązu i Ŝelaza),– sztuka staroŜytna – Mezopotamia, Egipt, kultury basenu Morza Egejskiego, Grecja, Rzym,cechy charakterystyczne pozaeuropejskich cywilizacji staroŜytnych,– sztuka przedromańska – starochrześcijańska i bizantyjska, karolińska,– sztuka średniowiecza – romanizm, gotyk, islam w epoce średniowiecznej,– sztuka renesansu, manieryzmu,– sztuka baroku, rokoka, klasycyzmu,– sztuka XIX wieku – neoklasycyzm, akademizm, romantyzm, neogotyk, realizm,impresjonizm, postimpresjonizm, symbolizm, eklektyzm,– sztuka przełomu XIX i XX wieku – secesja, Art Nouveau, modernizm,– sztuka pierwszej połowy XX wieku – kubizm, fowizm, ekspresjonizm, futuryzm,abstrakcjonizm, konstruktywizm, dadaizm, surrealizm, Bauhaus, socrealizm,– sztuka drugiej połowy XX wieku – kinetyzm, pop--art, happening, instalacje, performance,postmodernizm,Opis przedmiotu (zagadnienia):Wykaz podstawowych zagadnień z przedmiotu HISTORIA KULTURY I SZTUKI /wgpodstawy programowej/Kultura jako ogół zasad, norm, reguł, sposobów działania oraz wytworów i twórczościludzi1. Kultura jako zbiorowy dorobek społeczeństw ludzkich. Pochodzenie nazwy, róŜnorodnerozumienie terminu na przestrzeni wieków (moralne i umysłowe doskonalenie człowieka,rozwój <strong>sztuki</strong> i wiedzy, kultura a cywilizacja).2. Powstawanie kultury – cechy biologiczne i społeczne człowieka, warunki jego bytu,procesy historyczne.3. Cechy określonych etapów historycznych – opanowanie sił przyrody, stan wiedzy,twórczość artystyczna, formy współŜycia społecznego.Cywilizacja a kultura1. Cywilizacja jako poziom rozwoju społeczeństw.2. Stopień opanowania przez ludzi sił przyrody i wykorzystanie ich na swoje potrzeby.3. Cywilizacja naukowo-techniczna, świadczenie usług i zaspokajanie potrzeb ludzi.4. Przekaz informacji i jego cechy kulturotwórcze.6. Rola pisma w rozwoju kultury.7. Nauka i technika w rozwoju cywilizacyjnym (technika w działaniu, wielkie odkrycianaukowe, wynalazki, transport, dźwięk i obraz, komputery, energia, inŜynieria lądowa,badania kosmosu).Sztuka a kultura1. Sztuka jako forma świadomości społecznej. Odzwierciedlenie rzeczywistości zapośrednictwem dzieł o walorach estetycznych.2. Wielodyscyplinarny charakter <strong>sztuki</strong>.3. Sztuka jako czynność (umiejętność) i sztuka jako wytwór (dzieło).4. Dziedziny <strong>sztuki</strong>: <strong>sztuki</strong> wizualne (malarstwo, rzeźba, grafika, architektura), <strong>sztuki</strong>widowiskowe (taniec, teatr, opera, film), muzyka, literatura.5. Twórczość artystyczna – mit artysty, zawód, działalność twórcza, sztuka tradycyjna(wysoka) a sztuka jako prowokacja, granice <strong>sztuki</strong>.6. Awangarda – twórcy, którzy swoimi dziełami i ideami wyprzedzają epokę oraznowatorskie ruchy artystyczne XX wieku.7. Media w przekazie kultury i <strong>sztuki</strong>: film, prasa, radio, telewizja, <strong>sztuki</strong> multimedialne.
8. Zasady ochrony zabytków – skarby ludzkości pod opieką państwa i UNESCO. Znaczeniedziedzictwa kultury. Polskie pomniki kultury pod opieką UNESCO.10. Odbiorca <strong>sztuki</strong> –wraŜliwość estetyczna, przeŜycie estetyczne, potrzeba rozrywki.11. Pojęcie wartości w sztuce i jej kryteria, wartościowanie estetyczne.12. Pojęcie piękna – piękno natury, potoczne, w sztuce. Sztuka jako wytwarzanie piękna –dziewięć muz staroŜytnych Greków, nowe muzy: film i telewizja.13. Integracja <strong>sztuki</strong> (synteza) i autonomia poszczególnych dziedzin <strong>sztuki</strong>.Polski wkład w kulturę Europy i świata1. Uwarunkowania rozwoju kultury polskiej (geograficzne, historyczne, społeczne,polityczne).2. NajwaŜniejsze wydarzenia w sztuce polskiej – <strong>sztuki</strong> wizualne, widowiskowe, literatura,muzyka.3. Wybitni artyści polscy.4. Wybitne dzieła kultury narodowej.5. Awangarda polska w sztuce XX wieku.6. Podobieństwa i róŜnice w kształtowaniu się kultury polskiej w stosunku do innych kręgówkulturowych.7. NajwaŜniejsze wydarzenia w nauce i technice w Polsce.Forma prowadzenia zajęć: wykład i ćwiczeniaMetody oceny:- aktywność studentów na ćwiczeniach,- przygotowywanie referatów na piśmie lub ich prezentacja na ćwiczeniach,- kolokwium śródsemestralne w formie pisemnej,- kartkówki,- kolokwium końcowe w formie pisemnej.Bibliografia:Podstawowa:Osińska B., Sztuka i czas. Od Prehistorii do Rokoka, Warszawa 2004Osińska B., Sztuka i czas. Od klasycyzmu do współczesności, Warszawa 2004Honour H., Fleming J., Historia <strong>sztuki</strong> świata, Warszawa 2002Koch W., Style w architekturze, Warszawa 1998Historia <strong>sztuki</strong>, Twórcy, nurty, style, tłum. M. Boberska, Warszawa 2002Wrotkowski J., Dzieła. Style. Epoki, Gdynia 1992Zalecana:Monografie podstawowe – dzieje <strong>sztuki</strong>Beckett W., Historia malarstwa. Wędrówki po historii <strong>sztuki</strong> zachodu, Warszawa 1998Białostocki J., Sztuka cenniejsza niŜ złoto, t. I-II, Warszawa 2004de Morant H., Historia <strong>sztuki</strong> zdobniczej, Warszawa 1978Gombrich E., O sztuce, Warszawa 1997Hallingsworth M., Sztuka w dziejach człowieka, Warszawa 1992Leksykon malarstwa od A do Z (od początków do współczesności), Warszawa 1992Levey M., Od Giotta do Cezanne’a. Zarys historii malarstwa zachodnio-europejskiego,Warszawa 1987