саломатк, таълиму тарбия ва натищацои рупродуктивк (насл доштан) равонашударобаръабас мегардонад. Норасоии ғизок дар байни занону кӯдакон цамшунин ба пастшудани мацсулнокк ва касби донишцои зарурк оварда мерасонад, ки дар натища инкӯдакон пас аз ба воя расидан наметавонанд социби касбу кори хубе шаванд, ки инба наслцои оянда низ метавонад таъсири худро гузорад. Норасоии ғизо ба наслцоиоянда таъсири бевосита дорад ва зинда мондану дар оянда ташаккул жфтани кӯдаконаз он вобаста аст, ки зан цангоми цомиладориаш ши гуна ғизо мехӯрд. Бисжре аззанон цангоми цомиладорк бо норасоии ғизо рӯ ба рӯ мегарданд. Ин норасоии ғизоташаккулжбии тифлро дар батни модар мушкил менамояд ва сабабгори камвазнтаваллуд шудани онцо мегардад. Хатари маргу мир дар байни кӯдакони камвазнтаваллудшуда зижд аст ва онцое, ки зинда мемонанд нисбат ба кӯдакони солимтаваллудшуда бештар мушкилоти ташаккулжбк доранд ва зиждтар ба беморицогирифтор мешаванд. Зижда аз ин, он тифлони камвазн таваллудшудае, ки даркӯдакияшон цамшунин аз тағзия камбудк доштанд, камқувват ба воя расида, дароянда аз онцо кӯдакони камвазну хурд таваллуд хоцанд шуд.Тибқи натищацои «Тацқиқоти вазъи микроэлементцои ғизок» (MNSS, щадвали 8), киUNICEF соли 2009 гузаронида буд, дар вилояти Хатлон сатци баландтарининорасоии ғизок ба назар мерасад. Бино бар тацқиқоти антропометрикк, ки дарсатци умумищуцурк гузаронида шуда буд, теъдоди кӯдакони то панщсолае, ки вазн вақадашон барои синну солашон мувофиқ нест, нисбат ба дигар минтақацои мамлакатзиждтар аст. 37%-и кӯдакони то 5-сола қадашон аз меъжр пасттар, 10 дар сади онцобарои синну солашон камвазн ва 5%-и ин кӯдакон вазнашон барои қадашонномувофиқ мебошад. Ин маълумот бо натищацои «Тацқиқоти кластерк аз рӯиякшанд нишондицандацо», ки UNICEF соли 2005 гузаронида буд, мувофиқатмекунанд, ки бинобар он тацқиқот сатци маргу мири кӯдакони то 5-сола (102 марг аз1000 кӯдаки то 5-сола) ва маргу мири кӯдакон (81 марг аз 1000 кӯдак) дар вилоятиХатлон нишондицандаи аз цама баланд мебошад.Таъхир дар ташаккул, норасоии йод, камхунии модару кӯдакон – ин цама натищацоинорасоии ғизо дар Тощикистон мебошад. Норасоии доимии ғизо ж таъхир дарташаккул тақрибан 30% кӯдакони то 5-соларо таъсир кардааст. Қисми зижди занонцамшунин аз норасоии микроэлементцо азият мекашанд, ки ин фоизи занонигирифтори норасоии йод ва камхуниро хеле баланд кардааст. Аслан, қариб 3\4қудакони вилояти Хатлон ба норасоии йод гирифторанд, ки ин теъдод дар муқоисабо арқоми умумищумцурк (53% кӯдакон аст),ки хеле зижд мебошад. Дар вилоятиХатлон таносуби занони синну соли репродуктивк, ки щиддан гирифтори камхунк,камвазнк ва норасоии йод цастанд, хеле баланд аст, аз щумла қариб дар бадани 8нафар аз 10 зани хатлонк норасоии йод мушоцида карда шудааст. Норасоии йод ваферум (оцан), ба хусус цангоми цомиладорк, ба ташаккули тифл халал расонида,метавонад сабабгори ақибмонии щисмониву ақлонии кӯдак гардад. Камхунии занонметавонад хатари хунравк ва сари тифл рафтани модаронро афзуда, ба мурда30
таваллуд шудани тифлон ва ж пас аз таваллуд ба зудк мурдани онцо оварда расонад.Ҷадвали 4. Нишондицандацои ғизо ва тандурустк, вилоятцои Хатлон ва Суғд, 2009 41Хатлон Суғд ТамомиТощикистонКӮДАКОНИ сини 6 – 59 моцаҚади паст нисбати синну сол (қадпастк) 36.9% 27.9% 28.9%Вазни кам нисбати синну сол (камвазнк) 10.5% 5.9% 8.4%Вазни кам нисбати қад (лоғарк) 4.9% 2.3% 4.5%Камхунк (анемия)Умумк (Hb