jeńcy polscy w niewoli sowieckiej 1919 - W Sercu Polska

Żmerynce i okolicy. Kiedy nas prowadzono na roboty cywile poznawali niektórych imścili się, bijąc chłopców często do śmierci. Jeden z kolegów nazwiskiem Koc zginąłod uderzenia w twarz Szablą od jednego Żyda, który wykrzykiwał, pastwiąc się nadtrupem: „masz teraz ser, jaja, masło” itd. Widocznie nieboszczyk swego czasu stał uniego na kwaterze i miał z nim porachunki. Jednym słowem zginęło taką śmierciąbardzo wielu ludzi, 1 listopada 1920 roku ja oraz 5 kolegów uciekliśmy z koszarkierując się na Kamieniec Podolski, udało nam się szczęśliwie dostać do Zbrucza.Oryg. rkps.CAW, Dowództwo 6 Armii, t. 146.19. KOMUNIKAT BIURA PRASOWEGOMINISTERSTWA SPRAW ZAGRANICZNYCHdotyczący obozów dla jeńców Polaków w Rosji— 27.08.1921 rokuObóz Androniewski w MoskwieW chwili zwiedzania obozu tam mieszkało 112 jeńców, w tem żołnierzy 4,oficerów 2. kobiet 10, dziecko 1. Reszta — jeńcy cywilni aresztowani w sprawachpolitycznych i tzw. kryminalnych. Jeńcy są ulokowani w b. klasztornych celach inawet w cerkwi. Podłogi drewniane, zniszczone, lokal stary, wilgotny,zanieczyszczony, rozmieszczenie bardzo ciemne. Sienniki stare, zużyte, słoma w nichnie zmieniana od dawna, u wielu wcale niema takowych. Pluskwy i zawszenie. Kąpiel2 razy miesięcznie, zamiast mydła wydaje się proszek mało skuteczny. Bielizny jeńcyposiadają po jednej zmianie, ubrania i butów me otrzymują. Ogólne skargi na złeodżywianie, na zły gatunek produktów, na szerzące się wskutek tego wycieńczenie iszkorbut. Ogółem liczba szkorbutowych i wycieńczonych w silnym stopniu wynosi wtym obozie 13 osób. Tyfusu niema, czerwonki było przez miesiąc 6 wypadków.Izba chorych stosunkowo nieźle urządzona i zaopatrzona w niezbędne leki.Kuchnia względnie czysta, gotują kucharze spośród jeńców, dozorują dyżurni jeńcy.