Dwudzielne STROPODACHY wentylowane o DREWNIANEJ ...

D ACHY104 3 2 15 6 7Tabela. Zestawienie danych technicznych płyt gipsowo-kartonowychRodzaj płytyOdmianakrawędziGrubość[mm]Szerokość[mm]Długość[mm]Ciężar[kg/m 2 ]GKB KS, KP 9,5 1200–1250 2000–3000 7,9–8,5GKBGKFGKBIGKFIGKBGKFKS, KP 12,5 1200–1250 2000–3000 10,2–11,2KS, KP 15 1200–1250 2000–3000 13,5–14,5Oznaczenia: KS – krawędzie spłaszczone, stosowane gdy spoiny są wzmacniane taśmą zbrojącą i szpachlowane,KP – krawędzie proste, stosowane gdy połączenia płyt pozostają widoczne lub są maskowane listwą.Rysunek: archiwum autorówRys. 2. Przekrój poprzeczny przez stropodachdwudzielny: 1 – warstwa ochronna 1) ,2 – pokrycie wodochronne 2) , 3 – warstwarozdzielcza i wyrównawcza 3) , 4 – konstrukcjanośna 4) , 5 – izolacja termiczna 5) ,6 – paroizolacja 6) , 7 – okładzina sufitowa 7) .1)Warstwa żwiru o gr. d > 50 mm i średnicyuziarnienia 16/32 mm. Stosowana wtedy, gdypozwala na to wytrzymałość konstrukcji nośnejobiektu. W przeciwnym razie lekka warstwaochronna jak na rysunku w formie posypki mineralnejna drugiej warstwie pokrycia.2)Pierwsza warstwa: papa asfaltowa podkładowa,druga warstwa: papa wierzchniego kryciaz posypką mineralną lub alternatywnie pokryciejednowarstwowe z miękkiego PVC z wkładkąz włókien syntetycznych o gr. d = 1,5 mm; jeśli niejest stosowana warstwa dociskowa na pokryciu,należy je zamocować mechanicznie do warstwynośnej, przebijając na wylot w miejscach połączeńpokrycia wszystkie warstwy.3)Np. asfaltowa papa podkładowa lub tkaninaz włókna szklanego o gramaturze 120 g/m 2 ,układana na zakład 8-centymetrowy bez mocowaniado deskowania.4)Np. deski połączone na pióro i wpusto gr. d > 24 mm, szer. desek b = 8–16 cm.5)Między krokwiami płyty styropianowe odmianyEPS 50, ściśliwe dzięki nacięciom i dzięki temudokładnie przylegające do krokwi, pod krokwiamipłyty styropianowe EPS 80, łączone na pióro i wpust,mocowane przy użyciu specjalnych uchwytów.6)Folia polietylenowa o gr. d = 0,2 mm lub 0,3 mm(s d = 20 lub 30 m), łączona na 20-centymetrowyzakład i klejona obustronną taśmą samoprzylepną,szczelnie dla pary połączona ze ścianami i innymielementami budynku przebijającymi stropodach,dociśnięta do dolnej warstwy izolacji termicznejprzez łaty konstrukcyjne okładziny sufitowej.7)Np. z płyt gipsowo-kartonowych o gr. d > 12 mm,boazeria drewniana łączona na pióro i wpust lubokładzina ogniochronna.cia jest nieocieplona i tworzy tzw. dach zimny.Nad izolacją termiczną znajduje się przestrzeńpowietrzna o temperaturze zbliżonejdo temperatury otoczenia pod warunkiemwłaściwej wentylacji. Zatem materiały termoizolacyjnemogą być ułożone pomiędzylub pomiędzy i pod albo w całości pod elementamiwarstwy stropowej konstrukcji nośnejstropodachu.Ze względu na wymaganą aktualnie minimalnągrubość termoizolacji oraz w celuuzyskania odpowiedniej wysokości wentylowanejprzestrzeni powietrznej jako najkorzystniejszezaleca się ułożenie warstwy izolacjitermicznej równocześnie pomiędzy i podbelkami konstrukcyjnymi stropu. Takie rozwiązanieocieplenia zapewnia uniknięcie występowaniamostków termicznych, utworzenieciągłej, jednolitej warstwy paroizolacyjnejoraz uzyskanie możliwie jak największejwysokości wnętrza pod stropodachem.Podstawowe materiały do ocieplania stropodachówstosowane obecnie to styropiani wełna mineralna. Materiały te są najłatwiejdostępne na rynku budowlanym, stosunkowotanie i mają bardzo dobre właściwościtermoizolacyjne. Do stropodachówdwudzielnych mogą być stosowane sztywnepłyty izolacyjne, maty izolacyjne i materiałyzasypowe. W przypadku stropodachówdwudzielnych nieprzełazowych istnieje możliwośćużycia materiałów zasypowych w postacigranulek styropianowych lub granulowanejwełny mineralnej, które układa siębezpośrednio na warstwie stropu, tworzącwarstwę o wymaganej grubości. Przy stosowaniuna stropach niepalnych, lekkich, luźnychmateriałów zasypowych istnieje możliwośćich wywiewania podczas intensywnegoruchu powietrza w przestrzeni wentylowanej.Z tego powodu warstwę materiału termoizolacyjnegonależy zabezpieczyć od góryza pomocą cienkiej siatki lub włókniny z tworzywasztucznego. W praktyce większośćstropodachów ociepla się materiałami w postacigotowych płyt ze względu na łatwośći szybkość montażu. Materiały ociepleniowew postaci luźnych zasypek oraz filce i matystosowane są rzadziej, tylko w przypadkuocieplenia między krokwiami lub belkamistropowymi. Płyty termoizolacyjne różniąsię rodzajem materiału, strukturą i cechamifizycznymi.Spośród płyt wykonywanych z jednegomateriału o wyborze ich rodzaju decydująich własności fizyczne. Najważniejsze parametryfizyczne stosowane przy doborzepłyt to masa objętościowa materiału, mierzonaw kg/m 3 , oraz związany z nią współczynnikprzewodzenia ciepła λ, wyrażonyw W/(m·K).Z porównania własności fizycznych wynika,że im większa masa objętościowa, tymwiększa wytrzymałość materiału na ściskanie,ścinanie i zginanie.Klasyfikację płyt styropianowychpod względem ich przydatności do określonegozastosowania podaje norma PN--B -20132:2002 [1]. W przypadku ocieplaniastropodachu pomiędzy belkami stropowymilub na płytach stropowych mają zastosowaniepłyty typu EPS 50-042 o masie objętościowej12,0 kg/m 3 . Liczba 50 oznaczazgodnie z normą PN-EN 13163:2009 [2]naprężenie ściskające przy 10-procentowymodkształceniu względnym, wyrażane w kPa.Liczba 042 oznacza minimalną wartość deklarowanąwspółczynnika przenikania ciepłaλ ≤ 0,042 W/(m·K).Izolacja cieplna pod konstrukcją nośnąstropu powinna być wykonana z samonośnychpłyt styropianowych typu EPS 80-036o masie objętościowej 15 kg/m 3 . Pozostałekody oznaczeń dla poszczególnych typów płytpodane w normie PN-B-20132:2002 [1]określają ich klasy i poziomy minimalnychwymagań technicznych. Do izolacji stropodachówdwudzielnych za pomocą wełny mineralnejmają zastosowanie płyty miękkie, półtwardeoraz twarde.Do ociepleń między belkami stropowymialbo na płytach stropowych należy stosowaćpłyty miękkie o masie objętościowej50–60 kg/m 3 . Natomiast pod belkami stropowymilub konstrukcją nośną stropu stosujesię co najmniej płyty półtwarde o masieobjętościowej 80–100 kg/m 3 . Na stropachw części nieprzełazowej stropodachu mogąbyć stosowane materiały miękkie w postacifilców i mat. Wymagane właściwościtechniczne dla wyrobów z wełny mineral-IZOLACJE II 201121

D ACHYnej do ociepleń stropodachów podaje normaPN -EN 13162:2009 [3], w której przedstawionokody oznaczeń odpowiednio do ich zastosowania.Wymagane GRUBOŚCI termoizolacjiMinimalną grubość ocieplenia w stropodachumożna obliczyć na podstawie rozporządzeniaz dnia 6 listopada 2008 r. zmieniającegorozporządzenie w sprawie warunkówtechnicznych, jakim powinny odpowiadaćbudynki i ich usytuowanie [4]. Wielkośćmaksymalnego współczynnika przenikaniaciepła dla stropodachów została w nim ustalonana poziomie U max = 0,25 W/(m 2·K).Z obliczeń potrzebnej grubości ociepleniaprzeprowadzonych według normy PN-ENISO 6946:2008 [5] dla stropodachów z wentylowanąwarstwą powietrza wynika, że minimalnagrubość termoizolacji ze styropianulub wełny mineralnej wynosi ok. 18 cm.Ze względu na możliwość występowania liniowychmostków termicznych wzdłuż belekstropowych przy ułożeniu ocieplenia międzybelkami zaleca się stosowanie minimalnejgrubości termoizolacji o grubości co najmniej20 cm (wełna mineralna lub styropian)w celu redukcji wpływu mostków termicznych.Oprócz ociepleń jednomateriałowychmożna stosować ocieplenia wielomateriałowe,należy jednak zwrócić uwagę na różniceparoprzepuszczalności styropianu i wełnymineralnej. Dlatego płyty styropianowe należystosować pod belkami stropowymi od stronywnętrza mieszkalnego, a wełnę mineralnąmiędzy belkami lub krokwiami (płyty miękkie,maty lub filce). Stosowanie ociepleniaz warstw materiałów o malejącym oporze dyfuzyjnymlub o rosnącej paroprzepuszczalnościw kierunku na zewnątrz stropodachu dajemożliwość budowania przegrody bez paroizolacjiza wyjątkiem pomieszczeń mokrych.Ze względu na dużą grubość materiałów luźnych(zasypowych) przekraczającą 20 cmmożna je stosować wyłącznie jako uzupełnienieocieplenia wykonanego z płyt termoizolacyjnychz zastosowaniem zasady malejącegooporu dyfuzyjnego warstw w kierunku na zewnątrzprzegrody.PRZESTRZEŃ wentylowanai wielkości otworów nawiewnychi wywiewnych powietrzaRysunek: archiwum autorówabcCiepłoCiepłoZimnoZimnoCiepłoZimnoCiepłoCiepłoRys. 3. Rodzaje stropodachów dwudzielnychi systemy wentylacji: stropodach dwuspadowyz poddaszem przełazowym (przewietrzanieprzestrzałowe i przez kominek wentylacyjny)(a), dach pulpitowy (przewietrzanie przezkonwekcję) (b), stropodach dwudzielny płaski(przewietrzany przestrzałowo) (c).h≥1800Na rys. 3 przedstawiono możliwe sposobyprzewietrzania stropodachów o różnymkształcie poddaszaW normie PN-EN ISO 6946:2008 [5]podana jest powierzchnia otworów wentylacyjnychmiędzy przestrzenią powietrzną wewnątrzstropodachu a powietrzem zewnętrznym.Zgodnie z wymaganiami tej normy dladobrze wentylowanej poziomej warstwy powietrzaminimalna powierzchnia otworówwynosi 15 cm 2 na każdy m 2 stropodachu,czyli 1,5‰ powierzchni dachowej. W przypadkustropodachów powierzchnię tę należyodnosić do powierzchni połaci dachowych.A zatem powierzchnię otworów wlotowych(nawiewnych) oraz powierzchnię otworówwylotowych (wywiewnych) należy obliczyćosobno w odniesieniu do powierzchnicałego dachu. Aby zwiększyć wymianę powietrzana poddaszu, zaleca się stosowaniepowierzchni minimalnych otworów nawiewnychi wywiewnych o wielkości 30 cm 2na każdy m 2 powierzchni dachu, czyli odpowiednio3‰ powierzchni wszystkich połacidachowych.Dla porównania w USA wymagane jest,aby łączna powierzchnia otworów wentylacyjnych(nawiewnych i wywiewnych) wynosiłamin. 1/150 powierzchni stropu poddasza.Natomiast w budynkach mających warstwęparoizolacyjną powierzchnia ta winna wynosićmin. 1/300 powierzchni stropu.Poza właściwym doborem otworów wentylacyjnychnależy pamiętać o ich zabezpieczeniusiatkami metalowymi przed owadami,ptakami i gryzoniami.Lokalizacja otworów nawiewnych i wywiewnychw stropodachu zależy od przyczynyruchu powietrza oraz od kształtu i wymiarówprzestrzeni przewietrzanej. W stropodachachdwudzielnych o przestrzeni powietrznejkilkudziesięciocentymetrowej odległośćmiędzy otworami wlotowymi i wylotowymimoże dochodzić do 25–30 m. W stropodachacho przestrzeni powietrznej niewysokiej(do 20 cm) odległość między tymi otworamimoże wynosić maks. 12–15 m. Przestrzeńpowietrzna powinna być lokalizowanazawsze ponad warstwą termoizolacyjną.Przy sytuowaniu zewnętrznych ścian podłużnychbudynku w kierunku północ – południewentylacja powinna być wymuszanaróżnicą temperatur; w tym wypadku należyzachować jak największą różnicę wysokościwlotów i wylotów powietrza. Przy sytuowaniuścian podłużnych w kierunku wschód –zachód wentylacja powinna być wywoływanaparciem wiatru; wówczas otwory wentylacyjnena- i wywiewne należy umieszczać5–10 cm ponad warstwą termoizolacji.Otwory wentylacyjne powinny być zlokalizowanepod okapem lub gzymsem. Wskazanejest stosowanie otworów wentylacyjnychw formie ciągłej szczeliny lub w postaci równomiernierozłożonych otworów. Przy stosowaniuwiększych otworów ich odstęp nie powinienprzekraczać 1 m.PODKŁAD pod pokrycie dachoweElementy płaskie konstrukcji drewnianejmogą być wykonane z litego drewnaw postaci desek z drewna iglastego, łączonychna pióro i wpust, o gr. d > 24 mm(przy rozstawie krokwi a < 75 cm), szer. desek= 8–16 cm. Nowym rozwiązaniem jestzastosowanie wodoodpornych, klejonych materiałówdrewnopochodnych, np. w formiepłyt wiórowych (OSB) lub sklejki budowlanej,o gr. d > 19 mm lub według wymagaństatycznych.W przypadku materiałów drewnopochodnychdługość ich krawędzi nie powinna przekraczać2,5 m. Ze względu na zmiany długościzachodzące w płytach o dużych rozmiarachw wyniku skurczu i pęcznienia należyzostawiać między płytami szczeliny:• w przypadku płyt wiórowych – 2 mm/mdługości krawędzi,• w przypadku sklejek – l mm/m długościkrawędzi.Krawędzie płyt, które nie są opartena konstrukcji nośnej (krokwie, płatwie), należyłączyć na pióro i wpust. Styki płyt powinnybyć wzajemnie przesunięte, tak abynie stykały się ze sobą cztery narożniki układanychpłyt.22IZOLACJE II 2011

D ACHYRysunek: Termo Organika [6]12345678910≥10 cmRys. 4. Połączenie stropodachu ze ścianąattykową, ściana izolowana od zewnątrzoraz obudowana od zewnątrz drewnianąwentylowaną okładziną z desek: 1 – obróbkaattyki z blachy aluminiowej 1) , 2 – impregnowanakantówka do wywinięcia pokrycia na krawędzi,3 – deskowanie pod pokrycie, 4 – impregnowanabelka drewniana (płatew), oparta prostopadlena belkach stropowych (krokwiach), 5 – belkidrewniane (krokwie) konstrukcji stropu 2) ,6 – paski folii do ochrony drewnianych belekprzed podciąganiem wilgoci z muru,7 – izolacja termiczna ściany 3) ,8 – paroizolacja 4) , 9 – pionowe łaty lublistwy do mocowania odeskowania attyki,10 – okładzina zewnętrzna attyki z desekłączonych na pióro i wpust.1)Gr. d > 1,5 mm, obróbka mocowana uchwytamiz aluminium.2)Między krokwiami i ponad nimi powstajeprzestrzeń powietrzna wentylowana.3)Wykonana z płyt styropianowych EPS 70-040,klejona i mocowana kołkami do ściany.4)Paroizolacja uszczelniona przy ścianie ściśliwątaśmą z miękkiej pianki, do której dociśnięta jestdrewnianą łatą konstrukcji sufitu; po dociśnięciudo ściany izolacja jest docięta wzdłuż łaty.Przed ułożeniem na powierzchni płytwarstw pokrycia dachowego należy szczelinymiędzy płytami osłonić w sposób szczelnypaskami papy podkładowej o szer. b =20 cm. Płyty należy natychmiast po wbudowaniuosłonić przed opadami atmosferycznymi.W przeciwnym razie w przypadku płytwiórowych należy się liczyć nawet z 12-procentowymspęcznieniem na grubości.WODOCHRONNE pokrycie bitumiczneBezpośrednio na deskowaniu układasię warstwę podkładowej papy bitumicznejo zwiększonej wytrzymałości na rozerwaniei przybija się ją gwoździami papowymi w odstępachco 10 cm, początkowo tylko w obszarzezakładów poszczególnych pasm. Tużprzed wykonaniem warstwy paroizolacji dodatkowoprzybija się ją również w środku,w odstępach co 25 cm. Następne warstwypokrycia klejone są do tak przygotowanegoRysunek: Termo Organika [6]1234567 8 9 10Rys. 5. Połączenie stropodachu ze ścianąbudynku wyższego, ocieploną od zewnątrzdrewnianą okładziną wentylowaną: 1 – kątownikaluminiowy lub z tworzywa sztucznego jakoprofil wentylujący szczelinę, 2 – uszczelkasamoprzylepna z miękkiej pianki na bazietworzyw sztucznych 1) , 3 – impregnowanałata drewniana do mocowania wywiniętychwarstw pokrycia, 4 – izolacja termiczna zesztywnych płyt styropianowych odmianyEPS-100, jednostronnie oklejona papąbitumiczną i przyklejona do muru 2) ,5 – obróbka z wywiniętej blachy aluminiowej 3) ,6 – wywietrznik dachowy z blachy lub tworzywasztucznego 4) , 7 – belki drewniane (krokwie)konstrukcji stropu 5) , 8 – impregnowana belkadrewniana (płatew) 6) , 9 – paroizolacja 7) ,10 – paski folii do ochrony drewnianych belekprzed podciąganiem wilgoci z muru.1)Uszczelka dobrana wymiarem tak, abypo wciśnięciu w szczelinę stanowiła dobreuszczelnienie dla wody spływającej i odbitejod nawierzchni stropodachu.2)Izolacja termiczna z płyt odmiany EPS-100,jednostronnie oklejona papą bitumiczną i przyklejonado muru.3)Gr. d = 1,5 mm (stal nierdzewna, blachamiedziana o gr. d = 0,8 mm), obróbka jako osłonamechaniczna i docisk dla warstw bitumicznych,mocowana w odstępach a < 20 cm.4)Umożliwiający wentylowanie stropodachu w tymobszarze.5)Między krokwiami i ponad nimi powstajeprzestrzeń powietrzna wentylowana.6)Płatew oparta prostopadle na belkach stropowych(krokwiach).7)Paroizolacja uszczelniona przy ścianie ściśliwątaśmą z miękkiej pianki, do której dociśnięta jestdrewnianą łatą konstrukcji sufitu; po dociśnięciudo ściany izolacja jest docięta wzdłuż łaty.podłoża. Ze względu na podatność konstrukcjitakże pierwsza warstwa papy bitumicznejpowinna być wykonana z materiału o dużejwydłużalności.Ze względu na możliwe przemieszczeniawszystkie połączenia pokrycia dachowegoz przyległymi ścianami na krawędziach powinnybyć wykonywane jako ruchome. W celuewentualnego przeniesienia sił poziomychwarstwa pokrycia powinna być wzdłuż krawędzistarannie zamocowana do konstrukcji(zamocowanie liniowe).Na rys. 4 i 5 przedstawiono szczegółyobrzeży stropodachu przy ścianie attykoweji ścianie wyższego budynku z drewnianą wentylowanąokładziną zewnętrzną ścian.PODSUMOWANIEW opracowaniu przedstawiono wybraneszczegóły rozwiązań stropodachu, tj. rysunkiobrzeży dachowych, pominięto rysunkiszczegółów odwodnienia, przebić dachowychi innych ze względu na ograniczony zakresopracowania. Ponadto omówiono stropodachyo drewnianej, szkieletowej konstrukcjibelkowej, natomiast artykuł nie obejmujekonstrukcji stropodachów dwudzielnychopartych na drewnianych, kratowych dźwigarachdeskowych przedstawionych w pracy„Dachy i stropodachy ocieplone i nieocieplane”[7].Ze względu na rosnące wymagania ochronycieplnej budynków [4] należy zwracaćszczególną uwagę na właściwy dobór materiałówtermoizolacyjnych do stropodachóworaz na potrzebne minimalne grubości ociepleń.Istotne jest również zagadnienie właściwegodoboru wymiarów przestrzeni wentylowanejstropodachu oraz wielkości otworównawiewnych i wywiewnych ze względuna ochronę stropodachu przed zawilgoceniemkonstrukcji dachowej oraz likwidacjęoblodzeń okapów w okresie zimowym.LITERATURA1. PN-B-20132:2002 Wyroby do izolacji cieplnejw budownictwie. Płyty styropianowe (EPS). Zasadystosowania.2. PN-EN 13163:2009, „Wyroby do izolacji cieplnejw budownictwie. Wyroby ze styropianu(EPS) produkowane fabrycznie. Specyfikacja”.3. PN-EN 13162:2009, „Wyroby do izolacji cieplnejw budownictwie.- Wyroby z wełny mineralnej(MW) produkowane fabrycznie. Specyfikacja”.4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia6 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzeniew sprawie warunków technicznych, jakimpowinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie(DzU z 2008 nr 201, poz. 1238, ze zm.).5. PN-EN ISO 6946:2008, „Komponenty budowlanei elementy budynku. Opór cieplny i współczynnikprzenikania ciepła. Metoda obliczania”.6. „Izolacje styropianowe w budownictwie. Poradnikdla projektantów”, Termo Organika, Kraków2005.7. Cz. Byrdy, „Dachy i stropodachy ocieplone i nieocieplane”,Politechnika Krakowska, Kraków2007.Więcej o projektowaniui wykonywaniu stropodachówprzeczytasz w serwisieIZOLACJE II 201123