Azərbaycanda aviasiyanın tarixi - Azərbaycan Milli Kitabxanası

əvvəl XII-X əsrlərdə yaşamış Manna tayfasına mənsubolan Qızıl camın üzərində qoşa qanadlı iki köhlən təsvirolunmuşdur. Lakin insanın uçmaq arzularının reallaşmasıüçün əsrlər, minilliklər ötməliymiş...Aviasiya tarixini araşdıranlar insanın uçmaq arzusununreallaşmasını ХV əsrdə yaşayıb-yaratmış dahi italyanrəssamı Leonardo da Vinçinin adı ilə bağlayırdılar. Bu datəsadüfi deyildi. Sən demə, müəmmalı təbəssümü ilə dünyanıheyrətə və suallara qərq edən “Mona Liza”nın (“Cakonda”nın)müəllifi həm də uçmaq arzusu ilə yanırmış. O,incəsənət inciləri yaratmaqla yanaşı, gələcək paraşütlərin,planyorların, digər uçan aparatların eskizlərini çəkmişdir.Amma bu eskizləri uçan qurğulara çevirmək və səmadasüzmək Da Vinçiyə qismət olmamışdır. Yalnız iki yüzillikdənsonra, yəni on yeddinci əsrdə xorvat Faust Vançiçyaratdığı “Uçan adam” qurğusu ilə Venesiyanı səmadanseyr edə bilmişdir...Bunları indiyədək yazılmış tarix deyirdi. Lakin sonvaxtların araşdırmaları sübut edir ki, “uçuş yarışında” müsəlmanlarxristianları təxminən min il qabaqlamışlar. Əndəlus(İspaniyanın bu əyaləti altı yüz il İslam dininə sitayişetmişdir) sakini, bərbər Abbas ibn Firnas 852-ci ildə uçmaqarzusunu birinci həyata keçirmişdir. O, gövdəsinəbərkitdiyi “qanadların” köməyi ilə Kardovo şəhərindəkiBöyük Məscidin uca minarəsindən tullanaraq, bir neçə dəqiqəərzində havada uçmuşdur...İdarəolunan uçuşun ilk icraçısı da müsəlman olmuşdur.1630-cu ildə türk Əhməd Çələbi ixtira etdiyi “dəri qanadlıplanyoru” ilə İstanbuldakı Qalat zirvəsindən havayaqalxaraq, Bosfor boğazının üzərindən uçmuş, qarşı tərəfdəmüvəffəqiyyətlə yerə enmişdir. Bununla Əhməd Çələbi6