ŚciÄ gnij nr 4(17)/2009 - PortalMorski.pl

prowadzonymi w nich pracami nadudrożnieniem rur wydobywczych.Do wytworzenia emulsji jako fazy organicznejużywa się ropy stabilizowanejz dodatkiem emulgatora. Jako fazę wodnąstosuje się roztwory kwasu solnego,z tym, że stabilne emulsje otrzymuje sięprzy maksymalnym udziale fazy wodnejrównym 50%.Szczelinowanie hydrauliczne (Hydraulicfracturing), jest to operacja,w której specjalna mieszanina płynuwpompowywana jest w dół odwiertupod takim ciśnieniem, by wystarczyłoono na otwieranie zaczopowanych porówi załamań. Jako materiału podsadzającegow szczelinowaniu hydraulicznymużywa się ziaren piasku, granulekaluminiowych i ceramicznych wielkościskorupy orzecha włoskiego, szkła w postacikulek, lub podobnych materiałów(propping agent), które wymieszane sąz zawiesiną płynu do wykonywania tychoperacji. Po zredukowaniu ciśnienia napowierzchni, załamania i szczeliny częściowozamykane są proppant’ami, pozostawiająckanały przepływu ropy doodwiertu.Stymulacja odwiertu przez statekspecjalistyczny wykorzystujący instalacjena polu naftowym.Wewnątrz takiego statku znajduje sięsystem przystosowany do mieszaniai pompowania płynów do złożonychzabiegów stymulacji. Poprzez planowanieprojektu ogólnego, stymulacjapozwala na mieszanie najbardziej złożonychpłynów prawie we wszystkichkombinacjach: od płynów żelujących,sieciujących, żeli powstrzymujących,reduktorów tarcia, środków powierzchniowoczynnych niszczącychemulsje, inhibitorów korozji, płynówscalających oraz dodatków do precyzyjnejkontroli środków podsadzającychw szczelinowaniu hydraulicznymw pełnym zakresie podawanychdawek.Wszystkie etapy stymulacji sązdalnie sterowane z Control Room’ui monitorowane przez sztabludzi. Zabiegi wykonywane są zapomocą elastycznych linii podczepionychdo platformy z awaryjnymizwalniakami - „quick disconnect”,pozwalającymi na szybkie rozłączeniesprzętu i bezpieczne odejściestatku w sytuacjach awaryjnych.Centrum kontroli stymulacji - ControlRoom - zawiera główną salę komputerowąoraz sale z interfejsami dokontroli urządzeń. Kontrola konsoli16Fot. 1. Monitorowanie operacji stymulacji odwiertu Control Room. [2].umożliwia pełne sterowanie pompami,przekaźnikami i zaworami. Proces tenobejmuje:- wypełnienie wszystkich poziomówzbiorników i mieszarki,- natężenie przepływu płynu i dodatków,- procentową kontrolę każdego płynui całkowite natężenie przepływu,- kontrolę lepkości cieczy,- kontrolę ciśnienia zwrotnegokażdej pompy,- sterowanie zaworami odpowietrzania,- kontrolę ciśnienia płynu w punktachkrytycznych systemu,- skumulowany przepływ granulatów,- kontrolę mieszarki, pomp wysokiegociśnienia,- podajnik azotu.Koncentracja granulatu weryfikowanajest jako ilość masy w czasie, a takżepod względem jego końcowej gęstości.Płynne i suche dodatki granulatu są stalemonitorowane mechanicznie i elektronicznie,parametry są wyświetlanei rejestrowane w Control Room.Niezależnie od czynności wykonywanychw Control Room, dokonywanajest kontrola jakości wszystkichpłynów w osobnym LaboratoriumPokładowym.Tradycyjna metoda stymulacji odwiertówpodmorskich odbywa się za pomocąplatformy wiertniczej i zapuszczanego doRys.1. Przenośny, modularny system firmy Schlumberger montowany na statkachtypu PSV wykorzystywany stymulacji odwiertów podmorskich. [2].THE MARITIME WORKER LIPIEC - SIERPIEŃ 2009