Beledci Son_22.08.14

üsulu təsvir edilir: onların ideyalarını öz sözlərinizlə demək və yaxud onlarınideyalarından sözbəsöz sitat gətirmək.Ba qa müəlliflərin fikirlərini öz sözlərinizlə deməkBaşqa müəllifin ideyalarını öz sözlərinizlə deyə bilməniz vacibdir, çünki bu, sizinkonsepsiya və fikirləri anladığınıza dəlalət edir. Verilmiş məlumatdakı mənanıəhəmiyyətli dərəcədə dəyişmədən yalnız formanı dəyişmək ciddi bacarıq tələbedir. Amma əslində, təcrübə ilə bu, asanlaşır. İzahlı lüğətləri və tezauruslarımüəllif ideyalarını öz sözlərinizlə ifadə etməyin faydalı metodu hesab etmək olar.Məsələ budur ki, əlinizin altında nə qədər çox söz ehtiyatı varsa, ilkin mənanımümkün qədər çox saxlamaqla, başqalarının sözlərinin formasını dəyişdirməkimkanınız bir o qədər çox olacaq. Müəllif ideyalarını öz sözlərinizə çevirməyin ikiyolu vardır: xülasə etmək və parafraz etmək.İlk öncə, xülasə etməkdən, daha sonra isə parafrazdan danışacağıq.Xülasə etməkXülasə etmək- mətnin bir sıra əsas özəlliklərini seçib onlardan müəllif fikirlərininxülasəsini yaratmaq üçün istifadə etmək deməkdir. Əlbəttə ki, yazınızda mətninilkin versiyası ilə sizin xülasə etdiyiniz versiya arasında forma baxımından kifayətqədər fərq olduğuna əmin olmalısınız. Buna isə mətndə verilmiş ideyaları, fikirlərisadələşdirmək, eyni zamanda, bu ideyaları təqdim etmək üçün fərqli cümləstrukturu və ya cümlə ardıcıllığından istifadə etməklə nail olmaq olar.Beləliklə, müəllifin fikirlərini xülasə edərkən, siz müxtəlif üsul, metodlardanistifadə edə bilərsiniz. Birincisi, siz bir neçə əsas sözü müəyyənləşdirə vəmüxtəlif kombinasiya yaratmaq üçün bu sözləri digər sözlərlə əlaqələndirəbilərsiniz. İkincisi isə, siz müəyyən ideyalar arasında seçim etməkimkanındasınız, bəzilərini istifadə edə, digərlərini isə çıxara bilərsiniz. Bu şəkildəsiz məlumatı yekunlaşdırır, xülasə verirsiniz. Nəhayət, verilmiş fikirləri öz şəxsibacarıqlarınız daxilində dəyişərək, siz həm də öz versiyanızla müəllifinki arasındabir fərq yaratmış olursunuz. Bütün bunlara məlumatın mənasını əhəmiyyətlişəkildə dəyişdirmədən nail ola bilərsiniz. Bu metodların əksəriyyəti müəllifideyalarının parafraz edilməsi strategiyasına da tətbiq oluna bilər.Parafraz etməParafraz etməyə başlamazdan öncə, ÇOX VACİBDİR ki, verilmiş məlumatıoxuduqdan sonra siz bu barədə ÖZ İDEYANIZI formalaşdırasınız və yabeyninizdə bir şəkil çizəsiniz. Daha sonra bu üsuldan müəllifin ideyasını parafrazetmənizi YÖNLƏNDİRMƏK üçün bir model kimi istifadə edə bilərsiniz.Parafraz etmək müxtəlif sözlərdən istifadə etməklə, məlumatı yenidən ifadəetmək deməkdir. Xülasə etməkdən fərqli olaraq, parafraz etmə məlumatı28