Program nauczania z wychowania fizycznego dla gimnazjum

© by Karolina WoźniakProgram nauczania z wychowania fizycznego dla gimnazjumAutor: mgr Karolina WoźniakInformacje o programie:1. Prezentowany program dotyczy przedmiotu wychowanie fizyczne.2. Program przygotowany jest dla uczniów gimnazjum.3. Opracowany program obejmuje 2 godziny obowiązkowych zajęć w tygodniu wklasach I-III (38 tyg. x 2 = 76 godz.)Miejsce prowadzenia zajęć sportowych:• hala sportowa (piłka siatkowa, koszykowa, ręczna, halowa piłka nożna, unihokej,gimnastyka, lekka atletyka, aerobik, tenis stołowy),• teren przyszkolny (atletyka terenowa oraz lekka atletyka).Adresat programu:Program adresowany jest do uczniów rozpoczynających naukę w szkole, którzycharakteryzują się różnym przygotowaniem fizycznym, zdolnościami i umiejętnościami.Niwelowanie różnic w przygotowaniu fizycznym uczniów planowane jest poprzezrealizację tego programu na lekcjach wychowania fizycznego, wspomaganą:• zajęciami fakultatywnymi,• zajęciami sportowymi,• rozgrywkami między klasowymi – indywidualnymi i zespołowymi,• organizacją zajęć rekreacyjno – sportowych.Dla uczniów uzdolnionych sportowo w celu rozwijania ich umiejętności proponuje sięudział w:• dodatkowych zajęciach sportowych (SKS, kluby sportowe),• zawodach międzyszkolnych indywidualnych i zespołowych.Cele kształcenia – wymagania ogólne:Dbałość o sprawność fizyczną, prawidłowy rozwój, zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczneoraz zrozumienie związku aktywności fizycznej ze zdrowiem, w szczególności:• umiejętność oceny własnej sprawności fizycznej i przebiegu rozwoju fizycznegow okresie dojrzewania,• gotowość do uczestnictwa w rekreacyjnych i sportowych formach aktywnościfizycznej oraz ich organizacji,• zrozumienie związku aktywności fizycznej ze zdrowiem,• umiejętności osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu i bezpieczeństwu.Cele lekcji wychowania fizycznego:• Kształtowanie i doskonalenie harmonijnego rozwoju fizycznego uczniów.wychowaniefizyczne.pl

• Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych orazstymulowanie prawidłowego rozwoju psychofizycznego.• Popularyzacja i upowszechnianie gier drużynowych.• Zapewnienie uczniom uzdolnionym sportowo warunków do podwyższaniaumiejętności poprzez u-dział w sekcjach SKS.• Przygotowanie uczniów do świadomego uczestnictwa w rekreacji ruchowej (aktywnespędzanie czasu wolnego, zdrowy styl życia, „sporty całego życia”).• Kontrola indywidualnej sprawności fizycznej uczniów w cyklu trzy letnim (testysprawności fizycznej).• Inspirowanie uczniów do organizacji i udziału w imprezach rekreacyjno – sportowym(umiejętność sędziowania, kultura zachowania w roli kibica, zasada fair play).• Kształtowanie pożądanych zachowań i postaw uczniów.Treści nauczania – wymagania szczegółowe:1. Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego.Uczeń:• wykonuje wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły igibkości,• ocenia poziom własnej aktywności fizycznej,• wyjaśnia, jakie zmiany zachodzą w budowie ciała i sprawności fizycznej wokresie dojrzewania płciowego,• wymienia przyczyny i skutki otyłości oraz nieuzasadnionego odchudzania się iużywania sterydów w celu zwiększenia masy mięśni.2. Trening zdrowotny.Uczeń:• omawia zmiany zachodzące w organizmie w czasie wysiłku fizycznego,• wskazuje korzyści z aktywności fizycznej w terenie,• omawia korzyści dla zdrowia z podejmowania różnych form aktywnościfizycznej w kolejnych okresach życia człowieka,• przeprowadza rozgrzewkę,• opracowuje i demonstruje zestaw ćwiczeń kształtujących wybrane zdolnościmotoryczne, w tym wzmacniające mięśnie brzucha, grzbietu oraz kończyngórnych i dolnych, rozwijające gibkość, zwiększające wytrzymałość, a takżeułatwiające utrzymywanie prawidłowej postawy ciała,• opracowuje rozkład dnia, uwzględniając proporcje między pracą awypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym a fizycznym,• planuje i wykonuje prosty układ gimnastyczny,• wybiera i pokonuje trasę crossu.3. Sporty całego życia i wypoczynek.Uczeń:• stosuje w grze: odbicie piłki oburącz sposobem dolnym, zagrywkę, forhend ibekhend, zwody,• ustawia się prawidłowo na boisku w ataku i obronie,• wymienia miejsca, obiekty i urządzenia w najbliższej okolicy, które możnawykorzystać do aktywności fizycznej.4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista.Uczeń:2

• wymienia najczęstsze przyczyny oraz okoliczności wypadków i urazów w czasiezajęć ruchowych, omawia sposoby zapobiegania im,• wskazuje zagrożenia związane z uprawianiem niektórych dyscyplin sportu,• demonstruje ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o różnejwielkości i różnym ciężarze,• wyjaśnia wymogi higieny wynikające ze zmian zachodzących w organizmie wokresie dojrzewania.5. Sport.Uczeń:• planuje szkolne rozgrywki sportowe według systemu pucharowego i „każdy zkażdym”,• pełni rolę organizatora, zawodnika, sędziego i kibica w ramach szkolnychzawodów sportowych,• wyjaśnia, co symbolizują flaga i znicz olimpijski,• stosuje zasady „czystej gry”: niewykorzystywanie przewagi losowej,umiejętność właściwego zachowania się w sytuacji zwycięstwa i porażki.6. Taniec.Uczeń• opracowuje i wykonuje indywidualnie, w parze lub zespole dowolny układtańca.7. Edukacja zdrowotna.Uczeń:• wyjaśnia, czym jest zdrowie; wymienia czynniki, które wpływają pozytywnie inegatywnie na zdrowie i samopoczucie, oraz wskazuje te, na które może miećwpływ,• wymienia zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu oraz wyjaśnia, na czympolega i od czego zależy dokonywanie wyborów korzystnych dla zdrowia,• identyfikuje swoje mocne strony, planuje sposoby ich rozwoju oraz maświadomość słabych stron, nad którymi należy pracować,• omawia konstruktywne sposoby radzenia sobie z negatywnymi emocjami,• omawia sposoby redukowania nadmiernego stresu i radzenia sobie z nim wsposób konstruktywny• omawia znaczenie dla zdrowia dobrych relacji z innymi ludźmi, w tym zrodzicami oraz rówieśnikami tej samej i odmiennej płci,• wyjaśnia, w jaki sposób może dawać i otrzymywać różnego rodzaju wsparciespołeczne,• wyjaśnia, co oznacza zachowanie asertywne, i podaje jego przykłady,• omawia szkody zdrowotne i społeczne związane z paleniem tytoniu,nadużywaniem alkoholu i używaniem innych substancji psychoaktywnych,• wyjaśnia, dlaczego i w jaki sposób należy opierać się presji oraz namowom doużywania substancji psychoaktywnych i innych zachowań ryzykownych.Zadania dydaktyczno – wychowawcze procesu wychowania fizycznego oraz standardyosiągnięć w poszczególnych dyscyplinach sportowych:Piłka siatkowaUczeń potrafi:• odbić piłkę oburącz sposobem dolnym,• wykonać zagrywkę sposobem dolnym i górnym (tenisową),3

• ustawić się prawidłowo na boisku przy zagrywce własnej i przeciwnika,• zorganizować rozgrywki w systemie pucharowym i „każdy z każdym” zzastosowaniem pod-stawowych przepisów i sygnalizacji sędziowskiej,• przeprowadzić rozgrzewkę specjalistyczną.Standardy osiągnięć:• odbicie piłki sposobem górnym i dolnym (w miejscu, w parach, w grzeuproszczonej),• zagrywka dolna i górna,• ustawienie na boisku przy własnej zagrywce i przy zagrywce przeciwnika,• sędziowanie meczu lub jego fragmentu,• umiejętność dobrania ćwiczeń specjalistycznych do rozgrzewki,• zastosowanie poznanych elementów technicznych i taktycznych w grze szkolnej iwłaściwej,• wykonanie pracy teoretycznej, dotyczącej przepisów gry, ciekawostek iaktualności w zakresie piłki siatkowej.Piłka koszykowaUczeń potrafi:• wykonać prawidłowo: podania i chwyty, kozłowanie i rzuty z miejsca, z biegu iwyskoku, po kozłowaniu z dwutaktu,• wykonać zwód z piłką,• ustawić się prawidłowo na boisku w ataku i w obronie,• zorganizować rozgrywki w systemie pucharowym i „każdy z każdym” zzastosowaniem pod-stawowych przepisów i sygnalizacji sędziowskiej,• przeprowadzić rozgrzewkę specjalistyczną.Standardy osiągnięć:• ocena celności i techniki rzutów do kosza (osobiste, z półdystansu i z dwutaktu),• zwód z piłką,• ustawienie na boisku w ataku i w obronie,• sędziowanie meczu lub jego fragmentu,• umiejętność dobrania ćwiczeń specjalistycznych do rozgrzewki,• zastosowanie poznanych elementów technicznych i taktycznych w grze szkolnej iwłaściwej,• wykonanie pracy teoretycznej, dotyczącej przepisów gry, ciekawostek iaktualności w zakresie piłki koszykowej.Piłka ręcznaUczeń potrafi:• wykonać prawidłowo: podania i chwyty, kozłowanie i rzuty z miejsca, z biegu iwyskoku,• wykonać zwód z piłką,• ustawić się prawidłowo na boisku w ataku i w obronie,• zorganizować rozgrywki w systemie pucharowym i „każdy z każdym” zzastosowaniem pod-stawowych przepisów i sygnalizacji sędziowskiej,• przeprowadzić rozgrzewkę specjalistyczną.4

Standardy osiągnięć:• ocena techniki rzutów na bramkę z wyskoku,• zwód z piłką,• ustawienie na boisku w ataku i w obronie,• sędziowanie meczu lub jego fragmentu,• umiejętność dobrania ćwiczeń specjalistycznych do rozgrzewki,• zastosowanie poznanych elementów technicznych i taktycznych w grze szkolnej iwłaściwej,• wykonanie pracy teoretycznej, dotyczącej przepisów gry, ciekawostek iaktualności w zakresie piłki ręcznej.Piłka nożnaUczeń potrafi:• wykonać podania i przyjęcia piłki, zwody oraz strzały na bramkę,• grać na pozycji bramkarza,• ustawić się prawidłowo na boisku w ataku i w obronie,• zorganizować rozgrywki w systemie pucharowym i „każdy z każdym” zzastosowaniem pod-stawowych przepisów i sygnalizacji sędziowskiej,• przeprowadzić rozgrzewkę specjalistyczną.Standardy osiągnięć:• podania i przyjęcia piłki w parach, trójkach, czwórkach,• zwody z piłką oraz strzały na bramkę,• umiejętność gry na pozycji bramkarza,• ustawienie na boisku w ataku i w obronie,• sędziowanie meczu lub jego fragmentu,• umiejętność dobrania ćwiczeń specjalistycznych do rozgrzewki,• zastosowanie poznanych elementów technicznych i taktycznych w grze szkolnej iwłaściwej,• wykonanie pracy teoretycznej, dotyczącej przepisów gry, ciekawostek iaktualności w zakresie piłki nożnej.GimnastykaUczeń potrafi:• nazwać i wykonać ćwiczenia:a) porządkowo – dyscyplinujące,b) kształtujące (pozycje wyjściowe, ćwiczenia ramion, nóg, głowy i tułowia),c) użytkowo – sportowych (skoki, ćwiczenia równoważne, zwisy i podpory,podciągania, ćwiczenia zwinnościowo – akrobatyczne),d) uzupełniające ( korekcyjno – kompensacyjne, uspokajające).• zaplanować i wykonać prosty układ gimnastyczny,• dobrać ćwiczenia do prawidłowego opanowania elementów gimnastycznych,• przygotować bezpieczne miejsce do ćwiczeń gimnastycznych i zastosowaćasekurację.Standardy osiągnięć:• umiejętność przeprowadzenia rozgrzewki ogólnorozwojowej i specjalistycznej dodanego za-dania ruchowego,5

• ocena techniki wykonania ćwiczeń gimnastycznych z grupy użyteczno – sportowej(przewroty w przód i w tył, stanie na rękach, skoki przez kozła i przez skrzynię,ćwiczenia na drążku i ćwiczenia równoważne),• ocena samodzielnie opracowanego układu gimnastycznego z ćwiczeń wolnych.LekkoatletykaUczeń potrafi:• biegać prawidłowo na dystansie o zróżnicowanej długości ze startu niskiego iwysokiego,• wybrać i pokonać trasę crossu,• podać komendy sportowe,• wykonać skok w dal techniką naturalną i zna zasady wymierzania rozbiegu,• zastosować rzuty różnymi przyborami (piłką lekarską, palantową) orazsamodzielnie zorganizować bezpieczne miejsce do ćwiczeń,• prawidłowo zastosować czynności sędziowskie (mierzenie czasu, mierzenieodległości),• zastosować odpowiednie ćwiczenia rozgrzewające do danej konkurencjilekkoatletycznej.Standardy osiągnięć:• ocena biegów długich i krótkich,• umiejętność wyboru i pokonania trasy crossu,• ocena skoczności i rzutów,• umiejętność doboru ćwiczeń specjalistycznych do danego zadania.UnihokejUczeń potrafi:• prowadzić piłeczkę po prostej i slalomie,• wykonać strzał do bramki,• przyjąć piłeczkę po podaniu partnera,• rozegrać atak szybki w dwójkach i trójkach,• zorganizować rozgrywki w systemie pucharowym i „każdy z każdym” zzastosowaniem pod-stawowych przepisów i sygnalizacji sędziowskiej.Standardy osiągnięć:• ocena prowadzenia piłeczki po prostej i slalomie,• ocena strzału na bramkę,• umiejętność rozegrania ataku szybkiego w dwójkach i w trójkach.Tenis stołowyUczeń potrafi:• wykonać odbicia piłeczki stroną forhendową i bekhendową,• wykonać serwis forhendowy i bekhendowy,• wykonać atak stroną forhendową i bekhendową,• grać w grę singlową i deblową,• zorganizować rozgrywki w systemie pucharowym i „każdy z każdym” zzastosowaniem pod-stawowych przepisów i sygnalizacji sędziowskiej.6

FitnessTaniecStandardy osiągnięć:• ocena odbicia piłeczki stroną bekhendową i forhendową,• ocena serwisu forhendowego i bekhendowego,• umiejętność gry singlowej i forhendowej,• wykonanie pracy teoretycznej, dotyczącej przepisów gry, ciekawostek iaktualności w zakresie gry w tenisa stołowego.Uczeń potrafi:• wykonać układ aerobiku opracowany przez nauczyciela,• samodzielnie lub w parach opracować układ aerobiku,• wykonać układ ćwiczeń na stepie prowadzony przez nauczyciela,• samodzielnie opracować układ na stepie,• wykonać układ ćwiczeń z przyrządami opracowany przez nauczyciela.Standardy osiągnięć:• umiejętność wykonania układu ćwiczeń opracowanego przez nauczyciela (aerobik,step)• ocena samodzielnego wykonania układu ćwiczeń przy muzyce (aerobik, step).Uczeń potrafi:• wykonać układ poloneza opracowany przez nauczyciela,• wykonać podstawowe kroki kankana oraz polki,• opracować i wykonać indywidualnie, w parze lub zespole dowolny układ tańca,Standardy osiągnięć:• umiejętność wykonania podstawowych kroków poloneza, kankana oraz polki,• ocena dowolnego układu tańca.Testy sprawności fizycznejUczeń potrafi:• określić co to jest sprawność fizyczna i poprzez jakie sporty można ją osiągnąć(sporty całego życia),• ocenić poziom własnej aktywność (sprawności) fizycznej,• przeprowadzić wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły igibkości,• podać cel, zasady i funkcje stosowania testu.Standardy osiągnięć:• ocena wykonania wybranego przez siebie zestawu prób do oceny wytrzymałości,siły i gibkości,• ocena postępów w zakresie poszczególnych prób sprawnościowych w cyklu trzyletnim.7

Przekazywanie wiadomości:• znajomość regulaminów obiektów sportowych wpływających na bezpieczeństwouczestników zajęć,• stosowanie zasady „czystej gry”: niewykorzystywanie przewagi losowej,umiejętność właściwego zachowania się w sytuacji zwycięstwa i porażki,• wyjaśnia, jakie zmiany zachodzą w budowie ciała i sprawności fizycznej w okresiedojrzewania płciowego,• przyczyny i skutki otyłości oraz nieuzasadnionego odchudzania się i używaniasterydów w celu zwiększenia masy mięśni,• omówienie zmian zachodzących w organizmie w czasie wysiłku fizycznego,• wskazanie na korzyści z aktywności w terenie,• omówienie korzyści dla zdrowia z podejmowania różnych form aktywnościfizycznej w kolejnych okresach życia człowieka,• opracowanie rozkładu dnia, uwzględniając proporcje między pracą awypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym a fizycznym,• wskazanie miejsc, obiektów i urządzeń w najbliższej okolicy, które możnawykorzystać do aktywności fizycznej,• najczęstsze przyczyny oraz okoliczności wypadków i urazów w czasie zajęćruchowych, sposoby zapobiegania im,• wskazanie na zagrożenia związane z uprawianiem niektórych dyscyplin sportu,• demonstracja ergonomicznego podnoszenia i przenoszenia przedmiotów o różnejwielkości i różnym ciężarze,• przedstawienie wymogów higienicznych wynikających ze zmian zachodzących worganizmie w okresie dojrzewania,• symbolika flagi i znicza olimpijskiego,• kultura uczestnictwa w różnych formach aktywności fizycznej,• przekazywanie wiedzy odnośnie stosowania kulturalnych form dopingu nastadionach sportowych,• przepisy poszczególnych dyscyplin sportowych ujętych w programie.Kształtowanie postaw:• poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa wczasie zajęć,• rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych,• wdrażanie do dbania i kontrolowania własnej sylwetki i postawy ciała,• kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu, rozbudzanie i pogłębianiewiary we własne siły,• wdrażanie do respektowania specyficznych dla sportu norm grupowych iumiejętności współ-pracy w zespole,• wypracowanie u uczniów pozytywnego stosunku wobec zasady „fair play”,• ukazywanie pozytywnych aspektów sportu i rekreacji jako elementów życiarodzinnego,• pomoc uczniom w identyfikowaniu najodpowiedniejszej formy ruchu jakosposobu dbania o własne zdrowie w okresie poedukacyjnym,• kształcenie pozytywnego stosunku wobec muzycznych form aktywności ruchowejjako przydatnych w życiu osobistym,• ukazywanie potencjalnych korzyści wynikających z uprawiania sportu, rekreacji irelaksacji,• wdrażanie do uczestnictwa w poza obowiązkowych zajęciach sportowych.8

Procedury osiągania celów:• Nauczyciel powinien tak prowadzić zajęcia wychowania fizycznego by zapewnićuczniom bezpieczeństwo.• Metody i formy dobierać tak, aby uwzględniać możliwości rozwojowe uczniów.• Realizować takie ćwiczenia gimnastyczne, które wpływają na prawidłową postawę.• Należy mobilizować uczniów do udziału w lekcji, zawodach międzyszkolnych i doudziału w zajęciach poza lekcyjnych.• Wdrażać uczniów do przezwyciężania sowich słabości.• Systematycznie kontrolować postępy ucznia.• Włączać uczniów do organizacji, sędziowania zawodów szkolnych imiędzyszkolnych.• Przygotować uczniów do samokontroli i samooceny własnej sprawności fizycznej.• W celu uatrakcyjnienia zajęć nauczyciel powinien stosować niekonwencjonalneprzybory.• Nauczyciel powinien wprowadzać dużo zajęć w formie zabawowej iwspółzawodnictwa oraz rozwijać i wyzwalać inwencję twórczą uczniów.• Prowadzić ćwiczenia przy muzyce i do muzyki.• Podczas lekcji wychowania fizycznego zapewnić ćwiczącym atmosferę radości,kierowanej swobody i ekspresji twórczej.• Umożliwić uczniom samodzielne przeprowadzanie niektórych elementów lekcji jaknp. sędziowanie.• Na lekcji wychowania fizycznego, stawiać przed uczniami różnorodne zadania.• Uwzględnić potrzeby i możliwości uczniów o dostosowanych wymaganiachedukacyjnych.• W sposób spójny i logiczny przekazywać uczniom informacje praktyczne iteoretyczne.• Oceniać uczniów zgodnie z przedmiotowym systemem oceniania.Przewidywane osiągnięcia:W zakresie poszczególnych cech motorycznych uczeń powinien:• znać sposoby kształtowania wybranych cech motorycznych,• znać i wykonać określone ćwiczenia,• uzyskać lepsze wyniki w stosunku do wyjściowych,• nie bać się zmęczenia.W zakresie gier zespołowych:• znać i wykonać ćwiczenia niezbędne do opanowania i doskonaleniapodstawowych elementów gier,• uzyskać lepsze wyniki sprawdzianów w stosunku do wcześniejszych,• zastosować opanowane umiejętności w czasie gier.Sprawdziany kontrolne do poszczególnych zadań:Na ocenę z wychowania fizycznego w równorzędnym stopniu wpływają następująceelementy:9

• Sumienne i staranne wywiązywanie się z obowiązków wynikających zprzedmiotu.• Zaangażowanie w przebieg lekcji i przygotowanie do zajęć.• Postęp w opanowaniu umiejętności i wiadomości przewidzianych dlaposzczególnych klas zgodnie z indywidualnymi możliwościami ipredyspozycjami.• Udział w obowiązkowych zajęciach fakultatywnych.• Udział w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych (systematyczny), udział wzawodach i rozgrywkach sportowych oraz pracach organizacyjnych.Ewaluacja programu:1. Bieżąca obserwacja pracy i postępów uczniów.2. Cząstkowe sprawdziany z zakresu zrealizowanych treści.3. Wykorzystanie zdobytych sprawności i umiejętności w praktyce.4. Końcowe testy i sprawdziany.Literatura:1. Biblioteczka reformy. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej (nowa podstawaprogramowa oraz ramowe plany nauczania z 23 grudnia 2008r.; nowelizacja Ustawy osystemie oświaty – 19 marca 2009r.)2. Bondarowicz M. „Zabawy w grach sportowych” WSiP Warszawa 1998r.3. Kruczyk B., Pietrasik M. i inni „Wychowanie fizyczne – Przewodnik metodyczny dlanauczycielki gimnazjum” MAC, Kielce 2002r.4. H. Komorowska: „O programach prawie wszystko” WSiP Warszawa 1999r.5. „LIDER” nr 10 (1999r.) – Jak programować i planować.10