tów. Właściwy dobór konkretów imający zainspirować słuchaczy do uogólnień,to nie tyle zestaw najbardziej zbliżonych do rzeczywistości, najbogatszychilustracji przedmiotów, co odpowiednio wyselekcjonowanych wedługstopnia dominacji tej istotnej cechy wspólnej. Bowiem istotą uogólnieniajest uproszczenie, o czym świadczy przecież chocby pomijanie indywidualnychcech przedmiotów. Jakościowa i ilościowa różnorodność zjawiski przedmiotów to wielość własności i praw oraz zróżnicowanie nasileniacechy wspólnej, a uogólnienie Zbliża się do schematu. Dlatego dobrzejest ograniczyć wybór demonstrowanych przedmiotów do koniecznegominimuim, by nie rozpraszać uwagi ilością, oraz posługiwać się częściejobrazami uischematyzowamymi. .„Podkreślanie tego, co istotne, z pominięciem tego, co nieistotne, zapomocą schematu, może odbywać się w różny sposób: „„„«„„„„1) przez obraz graficzny, taw. właściwy schemat, np. schemat gra&cznymodelu maszyny z wyszczególnieniem jej części składowych i związków2) formie obrazu, rysunku w egzemplarzach przedmiotówjednostkowych cech istotnych i nieistotnych i ^łe powtarzan eistotnych przy zmianie i modyfikacji nieistotnych, np. kształtowanyiDoiecia fieurv geometrycznej trójkąta przez eksponowanie trójkątów?óżnych Ä Ä a mających jedynie wspólne cechy artotne,L Ä i Ä a by też rozpatrywać analizę utwów hterackich pod względem własności formalnych, np. budowy, rytmu, skalimetrycznej itd. z pominięciem treści". 5 . , , ., * R7C7P.Wartość schematu w zwracaniu uwagi na cechę istotną widać szczególnie w zestawieniu z obrazami kompletnymi, bo przez P^6w n an pelprzymiotów ze szkicem, wyraźniej wdać s topieńrzeczywistości w szkicu i stopień kompletności w otaazie Trata s^eg^nie unikać takich zestawień obrazów, w których jest coś wspólnego alenieistotnego, bo naprowadza się wtedy na tę cechę uwagę odbiorcy^ którydaje się uw eść pozorom. Wynika z tego wymóg k^ntra^°J an h ; a^bmf" yóna mniej różnicowania cech nieistotnych klasy zestawionych przedm otóworaz intensyfikowania cech istotnych dla a a k o w a m a zmys ów odbiorcyTrzeba także pamiętać, że „choć myślenie polega w dużym stopnm na do_strzeganiu podobieństw, to jednak błędne myślenie wynika często z niedostrzegania istotnych różnic". 6u„mipietnościKształtowanie myślenia zatem, to zarówno wyrabian eumiąętnoscidostrzegania istotnych cech łączących daną klasę Pomiotów czy elementów jak i różnicujących je oraz dostrzeganie ^eści przedmiotów i ich właściwości. Z psychologu ^ZiZccTlol^spostrzeganieanalityczne jest wyprzedzane przez spostrzegame c^oscio^we i - świadomie czy nie - stając przed przedm.otem zapytujem^mych siebie przede wszystkim, co jest w n i m ' ^ z ąwania przedmiotów, wyodrębniania w nich e l e m e n t ń w składowych muszązaistnieć szczególne okoliczności, ale to różnicowanie banowi o istocieślenia. Stopień rozumienia mierzy się właśnl ® ^ISności W sponionychSkładników i ich związków oraz wzajemnych zalezno^ ^ spostrzeżeniu, na zmysłowej powierzchni Aiawisfe *»ntarfna pSHakojest nam dana bezpośrednio w nie r o z c z onkowanej jeszcze postaimniej lub bardziej sumaryczny efekt różnychMyślenie zmierza do tego, aby rozczłonkowaćwzajemne, wyodrębnić ich momenty istotne by potem ^^'^"dtworzyćcy skojarzenia atetrakcyj, do których w ten sposób dochodzi, odtwoobraz konkretnej rzeczywistości". 7 , . c t RuKiViczitano to nic in-Owo rozczłon^owywanie, o którym mów S. L.llego jak wyodrębnianie cech istotnych i nieistotnych, wspólnycn
cuiących przedmioty, czyli analiza występująca stale z syntezą, jako dwiestrony tego samego procesu poznania. Proces ten odbywa się przez nastawienieanalizatorów na działające bodźce przy równoczesnym ich włączaniuw struktury pojęciowe i nazywaniu tych bodźców. Analiza przedmioturealizuje się tylko przez zestawienie z drugim przedmiotem, a syntezaw nowy sposób zestawia wyodrębnione przez analizę cechy przedmiotu.Potrówanie łączy te dwa procesy na poziomie zmysłowego postrzegania.Środki techniczne dają wiele okazji porównań różnicujących w zakresiekształtów, faktury, kolorów, rozmieszczenia przestrzennego i wielkościprzedmiotów oraz stopnia skomplikowania układów. Umożliwiają takżeporównania chronologiczne dzięki rejestracji zdarzeń i ruchu. Przydatnośćkażdego z nich do analizy różnicującej jest wieloraka zarówno w wartości,jak i zakresie porównań. Przy czym dotyczy to ilustracji różnic obiektówukazanych tak przez jeden środek dydaktyczny, jalk i kilka równocześnie.Wyodrębnianie przedmiotu z tła można demonstrować na mapieplastycznej, schemacie rzucanym na ekran przez grafoskop z foliogramu,z przeźrocza przez diaskop, czy Obrazu nieprzeźroczystego przez episkop.Dla porównania można też stosować projekcję poliekranową. Równoległaprojekcja z dwóch diaskopów daje bardzo dobre efekty w ukazywaniukombinacji lokalizujących — np. w jednym obrazie całość — na drugimdetal. Jeden irzuitnik, (episkop, albo grafoskop), może pokazywać schematyrysunkowe czy przekrojowe, np. maszyny, a drugi zademonstruje w tymsamyin czasie kolejno fazy obróbki, technikę wykonania, czy wreszcie gotoweelementy wytwarzane przez tę maszynę. Przy czym nie musi sięzmieniać obrazów równocześnie — jeden może trwać przy dokonywanychzmianach obrazów na drugim ekranie. 8Dwa równocześnie puszczane filmy ilustrujące procesy przy różnychdanych wyjściowych (dawkach, składnikach) unaoczniają różnice, wyrabiająprzeświadczenie o słuszności popularyzowanej przez prelegenta technologii,celowości stosowania takiej receptury itp. Odtworzone bezpośredniopo sobie magnetofonowe nagrania odgłosów silnika dobrego i psującegosię pozwala potem zorientować się w kwestii uszkodzenia motoru, a wysłuchanienagrań płytowych czy magnetofonowych różnych utworów ułatwiaokreślenie różnic stylistycznych itp. W wypadku audialnych środków,emitujących głos, który przecież trwa w czasie, istotną sprawą jest kilkakrotneprzemienne powtarzanie porównywanych „obiektów" dźwiękowych.Ciekawe efekty komunikacyjne można uzyskać także przez połączenieprzekazu informacji dynamicznej (film) (ze statyczną) (przeźrocze,obraz z episkopu). Obraz statyczny w takim wypadku spełnia funkcjęuogólniającą, a film ilustruje procesy w ich czasowym przebiegu. Przyczym należy zauważyć, że film najmniej potrzebuje uzupełnień przez inneprzekazy. Pozwala on w sposób najpełniejszy odkrywać istotę prezdmiotui jego specyficzne właściwości, już dzięki sposobowi rejestracji. Ukaziujebowiem, dzięki zastosowaniu ruchu kamery lub utrwaleniu przedmiotówbędących w ruchu, obiekt w sposób analityczny, w różnej wielkości planówz różnych punktów widzenia, a także dzięki właściwościom samejfotografii. Film dźwiękowy, połączenie dźwięku z obrazem, zwiększa złudzenieautentyczności, stwarza lepsze warunki rozumienia i odczuwania,a zatem umożliwia pełny odbiór treści pokazywanych na ekranie.Wrażenie wzbogacania rzeczywistości o nowe elementy lub ubożeniao kolejnej ubytki daje zastosowanie fazonogramów odtwarzanych przezgrafoskop. Schemat, mapa czy wykres mogą być uzupełnione o nowediamenty na oczach widza, zarówno w postaci stopniowo nakładanychfazonogramów, jak i dorysowywanych części w trakcie mówienia. Na przezroczystejMii narysowane kontury, szkice topograficzne, mogą być mniejlub bardziej kompletne i wyłania się możliwość ich kompletowania i dekompletowaniaw trakcie mówienia. Tym bardziej, ie fazograwiy mogą być
- Page 1 and 2: unie YYI10Z4Wojewódzka Bibliołeka
- Page 3 and 4: Druk: Opolskie Zakłady Graficzne i
- Page 5 and 6: plakaty, druki ulotne), cimelia ora
- Page 7 and 8: Ale nie tylko przykłady XVI-wieczn
- Page 9 and 10: satat, a ich oficyna działała do
- Page 11 and 12: MARIA DEBLESSEMWBP W OPOLUZbiory mi
- Page 13 and 14: — Kuryer Górnośląski. Pismo du
- Page 15 and 16: Na razie zabezpieczając zlbiory i
- Page 17 and 18: Atrakcyjna, systematyczna i .planow
- Page 19: czy będących zdjęciami dzieł ma
- Page 23 and 24: «osłownego oddziaływania ruchu i
- Page 25 and 26: formacji Naukowej Biblioteki Głów
- Page 27 and 28: JANINA KOSCIÖWWBP OPOLEPrzegląd k
- Page 29 and 30: skich. Zawiera reportaże samegoHaj
- Page 31 and 32: wydarzeń, krajobrazu oraz refleksj
- Page 33 and 34: żeństwa piastowskie). M. Haisiig.
- Page 35 and 36: ANNA LISIŃSKA-TOKARSKAWBP OPOLEPro
- Page 37 and 38: Najważniejsze daty z dziejówŚlą
- Page 39 and 40: 1870W Gołkowicach i Kluczborku wyc
- Page 41 and 42: Zaczęła w Koźlu, Raciborzu i Kat
- Page 43 and 44: me" przestają wychodzić. Sterrory
- Page 45 and 46: 19491 I założono w Opolu oddział
- Page 47 and 48: 12 VI kolegium redakcyjne „Tryton
- Page 49 and 50: mdi ,na tejnie spotkałemna ziemi
- Page 51 and 52: Jak ładowne w burzę barki,ponad b
- Page 53 and 54: a ono mojej!...Co to ma znaczyć?"n
- Page 55 and 56: a kozactwowaM,że tylko patrzeć.I:
- Page 57 and 58: Lśniąc bagnetami,do placu,jakby s
- Page 59 and 60: WSZYSCY:Chw-a-łaI: Póki na broni
- Page 61 and 62: WSZYSCY:Caerwonogwiezdny bohaterze,
- Page 63 and 64: tekturę tworząc z jej rzeźb „p
- Page 65 and 66: LEKTOR I.„W niedalekiej przyszło
- Page 67 and 68: RECYTATORKAI: w ciszy mówi wiersz
- Page 69 and 70: RECYTATOR II:RECYTATORKA I:RECYTATO
- Page 71 and 72:
Dają dzisiaj bykowigorzkie pokarmy
- Page 73:
Dnia 1 grudnia 1976 r. zmarła nagl