Untitled - Sklep Internetowy WSiP

Autorkà cz´Êci I jest Katarzyna Zieliƒska, cz´Êci II Katarzyna B∏achowskaOk∏adk´ i stron´ tytu∏owà projektowa∏a Ewa Szyd∏owskaKoncepcja graficzna Andrzej Ozi´b∏oRedaktor inicjujàcy projektu Danuta RogowskaRedaktorzy merytoryczni Wojciech Chmielewski (cz´Êç I), ¸ukasz Marks (cz´Êç II)Redaktor kartograficzny Jerzy Domosud i Zespó∏Redaktorzy techniczni Danuta Hutkowska, Monika Rudnik-KulikowskaRecenzent dr Ma∏gorzata Macha∏ekAutorów tekstów êród∏owych i t∏umaczeƒ, do których Wydawnictwu nie uda∏o si´ dotrzeç,prosimy o zg∏oszenie si´ do WSiP-u.ISBN 83-02-08868-4© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó∏ka AkcyjnaWarszawa 2004Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó∏ka Akcyjna02–305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 136Adres do korespondencji: 00–965 Warszawa, P. poczt. nr 9www.wsip.com.plWydanie drugieArkuszy drukarskich: 30,5Sk∏ad i ∏amanie: Monika Rudnik-Kulikowska/ Studio DTP WSiP S.A.Wydrukowano na papierze produkcji International Paper – Kwidzyn S.A.Druk i oprawa: Zak∏ady Graficzne im. KEN SA, Bydgoszcz

SPIS TREÂCIOd autorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Historia. Poziom podstawowyStaro˝ytnoÊç – test I A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Staro˝ytnoÊç – test I B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Staro˝ytnoÊç – test II A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Staro˝ytnoÊç – test II B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Âredniowiecze – test I A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Âredniowiecze – test I B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Âredniowiecze – test II A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Âredniowiecze – test II B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Nowo˝ytnoÊç – test I A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Nowo˝ytnoÊç – test I B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Nowo˝ytnoÊç – test II A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Nowo˝ytnoÊç – test II B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Nowo˝ytnoÊç – test III A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Nowo˝ytnoÊç – test III B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80XIX–XX wiek – test I A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86XIX–XX wiek – test I B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92XIX–XX wiek – test II A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98XIX–XX wiek – test II B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104XIX–XX wiek – test III A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110XIX–XX wiek – test III B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117Historia. Poziom rozszerzonyZadania zwiàzane z analizà êróde∏ wiedzy historycznejStaro˝ytnoÊç – zestaw I (Obce ludy, nieznane kraje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126Staro˝ytnoÊç – zestaw II (Wykorzystywanie bogactw naturalnych) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Staro˝ytnoÊç – zestaw III (Kobieta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Staro˝ytnoÊç – zestaw IV (Zwiàzki mi´dzy paƒstwami i terytoriami) . . . . . . . . . . . . . . . . 140Âredniowiecze – zestaw I (Obce ludy, nieznane kraje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146Âredniowiecze – zestaw II (Wykorzystywanie bogactw naturalnych) . . . . . . . . . . . . . . . . . 151Âredniowiecze – zestaw III (Kobieta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Âredniowiecze – zestaw IV (Zwiàzki mi´dzy paƒstwami i terytoriami) . . . . . . . . . . . . . . . 161Nowo˝ytnoÊç – zestaw I (Obce ludy, nieznane kraje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167Nowo˝ytnoÊç – zestaw II (Wykorzystywanie bogactw naturalnych) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172Nowo˝ytnoÊç – zestaw III (Kobieta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177Nowo˝ytnoÊç – zestaw IV (Zwiàzki mi´dzy paƒstwami i terytoriami) . . . . . . . . . . . . . . . . 183XIX–XX wiek – zestaw I (Obce ludy, nieznane kraje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189XIX–XX wiek – zestaw II (Wykorzystywanie bogactw naturalnych) . . . . . . . . . . . . . . . . . 195XIX–XX wiek – zestaw III (Kobieta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201XIX–XX wiek – zestaw IV (Zwiàzki mi´dzy paƒstwami i terytoriami) . . . . . . . . . . . . . . . 207Zadania rozszerzonej odpowiedziUwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213Zestaw I (Obce ludy, nieznane kraje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213Zestaw II (Wykorzystywanie bogactw naturalnych) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215Zestaw III (Kobieta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216Zestaw IV (Zwiàzki mi´dzy paƒstwami i terytoriami) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217Przyk∏adowy arkusz egzaminacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221www.wsip.com.pl3

 R E D N I O W I E C Z E – T E S T I I A8.Rozró˝nij cechy charakterystyczne Êredniowiecznej kultury ludowej i mieszczaƒskiej, uzupe∏niajàcponi˝szà tabel´ odpowiednimi okreÊleniami.Kategorie porównawczeKultura ludowaKultura mieszczaƒskaJakie czynniki wyznacza∏yrytm g∏ównych zaj´ç?Jakie umiej´tnoÊci by∏ypotrzebne w ˝yciu?1.2. znajomoÊç roÊlin i zwierzàt, topografiiokolicy,1. rytm zaj´ç by∏ cz´Êciowotylko zale˝ny od pór roku, alezale˝ny od pór dnia; czas wolnywyznacza∏y Êwi´ta koÊcielne2.Jak i gdzie kszta∏cono potrzebneumiej´tnoÊci?Jakie idea∏y i cnoty ceniononajwy˝ej?3.4. osiad∏oÊç, podporzàdkowaniewspólnocie, poszanowanie i podporzàdkowanietradycji3. przez szko∏´ i praktyk´w kantorze kupieckim i warsztacierzemieÊlniczym4.(4 pkt.)9.Po∏àcz nazwy typów wi´zi wyst´pujàcych w Êredniowieczu z odpowiednimi przyk∏adami.1. wi´ê terytorialna a) stan rycerski2. wi´ê prawna b) cech szewców3. wi´ê religijna c) ród Spytka z Melsztyna4. wi´ê krewniacza d) bractwo Êw. Rochae) mieszkaƒcy Krakowa1/........... 2/.......... 3/.......... 4/.......... (4 pkt.)10.Rozró˝nij poj´cia z dziedziny kultury Êredniowiecznej, dopisujàc obok informacji w tabeli odpowiednio:prawda, fa∏sz.A. Scholastyka to filozofia wyk∏adana na Êredniowiecznych uniwersytetach.B. Teologia to nauka o dobrych i z∏ych uczynkach.C. Tryptyk to dzie∏o sztuki sk∏adajàce si´ z trzech cz´Êci.D. Baka∏arz to kupiec handlujàcy skórami.(4 pkt.)www.wsip.com.pl43

POZIOM PODSTAWOWY11.Przyporzàdkuj podane fakty historyczne zwiàzane z etapami kszta∏towania si´ polskiej Êwiadomo-Êci paƒstwowej i narodowej. Wpisz oznaczajàce je litery w odpowiednie przedzia∏y czasowe.a) kanonizacja Êw. Stanis∏awa – patrona Polskib) procesy polsko-krzy˝ackie demonstracjà polskiej ÊwiadomoÊci narodowej i paƒstwowejc) obalenie zasady senioratud) odbudowa w∏adztwa dynastii piastowskiej przez Kazimierza Odnowiciela po buncie poddanychX w. XI w. XII w. XIII w. XIV w. XV w.(4 pkt.)12.Przeczytaj fragment Kroniki polskiej Galla Anonima i odpowiedz na trzy pytania:„Nigdy bowiem s∏owa i rycerskie czyny Rzymian czy Gallów nie by∏yby tak powszechnie znane poca∏ym Êwiecie, gdyby pisane Êwiadectwa nie przechowa∏y ich ku pami´ci i naÊladowaniu potomnych.Równie˝ ogromna Troja, jakkolwiek opustosza∏a leg∏a w gruzach, wieczystej pami´ci jednakprzekazanà zosta∏a w dzie∏ach poetów [...]. Troja i jej [zamek] s∏ynne sà wsz´dzie dzi´ki g∏osowimartwych liter, a o Hektorze i Priamie cz´Êciej si´ mówi dziÊ, gdy le˝à w prochu, ni˝ [za ich ˝ycia].Po có˝ jeszcze mam wymieniaç Aleksandra Wielkiego, Antiocha, królów Medów i Persów, czy barbarzyƒskichtyranów.”(Gall Anonim Kronika polska Wroc∏aw–Warszawa 1975)A. Które dzie∏o literatury staro˝ytnej ma na myÊli kronikarz, piszàc „przekazanà zosta∏a w dzie∏achpoetów”?...............................................................................................................................................................................B. Kim by∏ Aleksander Wielki (podaj dwie funkcje i jedno osiàgni´cie)?..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................C. Jakimi jeszcze rodzajami Êwiadectw do poznania losów Troi, oprócz wymienionych przez kronikarza,dysponujemy?............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................(3 pkt.)44

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIANRZADANIAMODELODPOWIEDZISCHEMAT PUNKTOWANIAZasadyprzyznawaniapunktówPunktyza ca∏e zadanie1.A – misja Cyryla i MetodegoB – utworzenie Uniwersytetu w Krakowie1 pkt1 pkt2 pkt.2.1 – Mieszko I2 – Grzegorz VII3 – Jakub Âwinka4 – Êw. Jadwiga Andegaweƒska5 – Pawe∏ W∏odkowic1 pkt1 pkt3.Bizancjum: a, f, gRzym: b, c, d, e1 pkt1 pkt2 pkt.4.A/4B/5C/1D/31 pkt1 pkt1 pkt1 pkt4 pkt.5.A/5B/2C/4D/31 pkt1 pkt1 pkt1 pkt4 pkt.6.PrusowiePomorzanieLitwiniJaçwingowie1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt4 pkt.7.a. 1, 3b. 2, 4c. 5, 61 pkt1 pkt1 pkt3 pkt.8.1. rytm zajàç u∏o˝ony (zgodny) ze zjawiskami przyrodyi cyklem wegetacji roÊlinnej;2. znajomoÊç pisma i rachunkowoÊci (ew. te˝ znajomoÊçdróg i miast);3. poprzez uczestnictwo w pracy doros∏ych orazceremoniach rodzinnych i koÊcielnych;4. swoboda osobista, zdolnoÊç ponoszenia ryzyka,kalkulowania zysków i strat, znajomoÊç Êwiatapo 1 pkt.za ka˝dàpoprawnàodpowiedê4 pkt.9.1/e2/a3/d4/c1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt4 pkt.10.A – prawdaB – fa∏szC – prawdaD – fa∏sz1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt4 pkt.11.a) XIII w.b) XIV w.c) XII w.d) XI w.1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt4 pkt.12.A.Iliada,B. Aleksander Wlk.= król Macedonii, wódz grecki, zdobywcaBliskiego WschoduC. Rzeêbami, obiektami architektury, ceramikà, bi˝uterià,czyli tym, co pochodzi z wykopalisk archeologicznych.1 pkt1 pkt1 pkt3 pkt.www.wsip.com.pl45

POZIOM PODSTAWOWY ÂREDNIOWIECZE – TEST II B1.WÊród wymienionych wydarzeƒ wska˝ to, które chronologicznie jest pierwsze i to, które jest ostatnie(wpisz w tabeli liter´ A obok wydarzenia pierwszego, a liter´ B obok ostatniego).upadek ostatniego paƒstwa krzy˝owców w Ziemi Âwi´tejpowstanie kroniki Galla Anonimautworzenie uniwersytetu w Pradzemisja biskupa Wojciecha do Prusówspisanie relacji Marco Polo z wyprawy do Chin(2 pkt.)2.Uporzàdkuj chronologicznie podane postacie, wpisujàc je w odpowiednie wiersze poni˝szej tabeli:Wincenty Kad∏ubek, Êw. Jadwiga Andegaweƒska, Boles∏aw I Chrobry, Grzegorz I Wielki, Pawe∏W∏odkowic1.2.3.4.5.(1 pkt)3.WÊród wymienionych poni˝ej krajów Europy Ârodkowo-Wschodniej i Po∏udniowej wska˝ te, któreostatecznie przyj´∏y chrzeÊcijaƒstwo z Bizancjum oraz te, które przyj´∏y je z Rzymu, wpisujàc ichoznaczenia literowe w odpowiednie kolumny tabeli.a) W´gry, b) Serbia, c) Czechy, d) Polska, e) Bu∏garia, f) Litwa, g) RuÊBizancjumRzym(2 pkt.)4.Poni˝ej zamieszczono cztery fotografie przedstawiajàce Êwiàtynie ró˝nych religii i wyznaƒobecnych w Êredniowiecznej Europie. Przyporzàdkuj tym rysunkom w∏aÊciwe opisy, umieszczajàcodpowiednie cyfry pod ilustracjami.1. cerkiew2. meczet3. chram4. synagoga5. koÊció∏A ........ B ........46

POZIOM PODSTAWOWYA. Nazwij zjawisko spo∏eczne skomentowane przez poet´.................................................................................................................................................................................B. Nazwij zjawisko gospodarcze, które by∏o przyczynà przemian spo∏ecznych.................................................................................................................................................................................C. Wymieƒ nowe zaj´cia rycerstwa.................................................................................................................................................................................(3 pkt.)10.Porównaj zestawienia wartoÊci walut polskiej i tureckiej oraz amerykaƒskiej w II po∏. XVIII wiekui obecnie, a nast´pnie wykonaj zadania A i B.Zestawienie wartoÊci kruszcowej najwa˝niejszych jednostek pieni´˝nych w II po∏. XVIII w.Kraj Nazwa pieniàdza ZawartoÊç czystego WielokrotnoÊç wartoÊcisrebra w gramach kruszcowej z∏pPolska z∏oty polski 3 1(30 groszy srebrnych)Turcja piastr ok. 20 ok. 7Stany dolar (amerykaƒski i talar) 24 8Zjednoczone[èród∏o: E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII., Warszawa 1994]Kursy walut w Narodowym Banku Polskim z lutego 2004 rokuKraj Waluta Kurs ÊredniTurcja milion lirów tureckich 1,1USA 1 dolar 3,7A. Oceƒ, kiedy import do Polski a) z Turcji b) z USA by∏ bardziej op∏acalny dla polskich konsumentów,w XVIII czy w poczàtku XXI wieku? W tym celu porównaj wielokrotnoÊç wartoÊcikruszcowej z kursem Êrednim.a) ...........................................................................................................................................................................b) ...........................................................................................................................................................................B. Wymieƒ dwie ró˝nice pomi´dzy gospodarkà walutowà krajów europejskich i USA w XVIIIwieku i w poczàtkach XXI wieku...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................(4 pkt.)72

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIANRZADANIAMODELODPOWIEDZISCHEMAT PUNKTOWANIAZasadyprzyznawaniapunktówPunktyza ca∏e zadanie1.Polityczne – b, fGospodarcze – e, gSpo∏eczne – aKulturowe – c, d1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt4 pkt.2.A. W handlu ba∏tyckim g∏ównà rol´ odgrywali Holendrzy.B. Banki centralne zajmowa∏y si´ równie˝ emisjà pieni´dzy.C. G∏ównà rol´ w org. handlu odgrywa∏y kompanie handlowei gie∏dy.D. Zasady gospodarcze by∏y oparte na zasadach merkantylizmupropagowanych przez Colberta.1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt4 pkt.3.B1 pkt1 pkt4.A. 37 miesi´cy (czyli ponad trzy lata)B. 15 miesi´cy (czyli ponad rok)C. porcelan´, wyroby z laki, tkaniny jedwabne, herbat´(ew. równie˝ korzenie azjatyckie dostarczone do Chinz krajów Dalekiego Wschodu)1 pkt1 pkt1 pkt3 pkt.5.A.– prawdaB.– prawdaC.– fa∏sz1 pkt1 pkt1 pkt3 pkt.6.... ˝yjàcy w Wielkiej Brytanii w XVIII wieku. Twierdzi∏ on,˝e êród∏em bogactwa paƒstwa jest wolnoÊç produkcjii handlu, a produkcja jest wtedy wartoÊciowa, gdy wk∏adasi´ w nià prac´ i wysokie kwalifikacje.2 pkt.2 pkt.7.A. W latach 1775–1785.B. Skutki wojny ze zbuntowanymi koloniami amerykaƒskimi.C. Niepodleg∏oÊç kolonii (powstanie Stanów ZjednoczonychAmeryki).1 pkt1 pkt1 pkt3 pkt.8.SSPSSP1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt1 pkt6 pkt.9.A. podejmowanie dzia∏alnoÊci produkcyjno-handlowejprzez szlacht´ (przemiana rycerstwa w szlacht´-ziemian);B. rewolucja cen (op∏acalnoÊç produkcji rolnej);C. tworzenie folwarku (gospodarstwa produkcyjnego),nadzorowanie robót ch∏opów paƒszczyênianych,sprzedawanie surowców1 pkt1 pkt1 pkt3 pkt.10.A. a) na pocz. XXI w.b) na pocz. XXI w.B. – obecnie nie oblicza si´ wartoÊci waluty na podstawiekruszcowej,– powsta∏a Europejska Unia Gospodarczo-Walutowa,której wspólna waluta – euro – jest bardzo silnaw stosunku do z∏otego i do dolara1 pkt1pkt1 pkt1 pkt4 pkt.www.wsip.com.pl73

POZIOM PODSTAWOWY NOWO˚YTNOÂå – TEST III A1.W epoce nowo˝ytnej trwa∏ proces narzucania przez Turków swojej religii i kultury niektórym grupomspo∏ecznym i narodowym na Ba∏kanach. WÊród wymienionych poj´ç podkreÊl to, które okre-Êla ten proces:a) arabizacja b) chrystianizacja c) islamizacja d) europeizacja (1 pkt)2.W podanym zestawie cztery poj´cia odnoszà si´ do chrzeÊcijaƒstwa wschodniego, a jedno do judaizmu,wypisz to poj´cie poni˝ej:a) ihumen b) patriarchat c) monaster d) w∏adyka e) cadyk.................................................................................................................................. (1 pkt)3.Poni˝ej zamieszczono map´ Organizacja koÊcio∏ów w Polsce i na Litwie w 1500 roku. Wykorzystujàcinformacje w niej zawarte oraz wiedz´ pozaêród∏owà wykonaj zadania A, B i C.74

N O W O ˚ Y T N O Â å – T E S T I I I AA. Wymieƒ przynajmniej trzy miasta, w których znajdowa∏y si´ siedziby zarówno diecezji katolickich,jak i prawos∏awnych................................................................................................................................................................................B. Wymieƒ te z powy˝szych, które obecnie znajdujà si´ na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej................................................................................................................................................................................C. Nazwij dwa problemy, które mog∏o zrodziç to sàsiedztwo w epoce nowo˝ytnej...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................(4 pkt.)4.Przeczytaj fragment pracy polskiego historyka Krzysztofa Pomiana, a nast´pnie wykonaj polecenie A.„[...] kultura humanistyczna stanowi od XV do XIX wieku wspólne dobro elit europejskich [...] wewszystkich krajach [...] przyczynia si´ do post´pu j´zyków rodzimych i rozwoju literatur narodowych,którym oferuje bogaty repertuar rodzajów literackich [...] oraz tematy, typy ludzkie i anegdoty,pochodzàce z literatury greckiej i rzymskiej. Powstanie kultury humanistycznej [...] z jednejstrony umacnia jednoÊç elit europejskich, wspierajàc jà uznaniem przez wszystkich uniwersalnej,ponadczasowej i globalnej wartoÊci dziedzictwa staro˝ytnych, dzi´ki czemu ta jednoÊç przetrzymareformacj´, z drugiej zaÊ pog∏´bia ró˝nicowanie si´ tych elit, nobilitujàc przesz∏oÊç, j´zyk, literatur´ka˝dego narodu z osobna”.(èród∏o: Krzysztof Pomian Europa i jej narody, Warszawa 1992)A. Na podstawie tekstu okreÊl dwojakie skutki upowszechnienia w Europie kultury humanistycznej.1. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................2. ............................................................................................................................................................................(2 pkt.)5.Rozstrzygnij, czy podane informacje sà prawdziwe, czy fa∏szywe. Do punktów A, B, C dopisz obokpodanych informacji: prawda, fa∏sz.A. Studia humanistyczne obejmowa∏y wykszta∏conà po upadkuCesarstwa Rzymskiego ∏acin´, j´zyki narodowei odbywa∏y si´ na uniwersytetach.B. Kartezjanizm uznawa∏ rozum ludzki za jedyne wiarygodnenarz´dzie poznania, odrzucajàc Êwiadectwa zmys∏ówi autorytet Objawienia.C. Empiryzm i racjonalizm XVI–XVII wieku ró˝ni∏y si´ mi´dzysobà postawami metodologicznymi.6.Przyporzàdkuj wymienionym osiàgni´ciom epoki renesansu nazwiska ich twórców:1. kopu∏a katedry florenckiej2. pierwszy atlas Êwiata3. dzie∏o Pochwa∏a g∏upoty i przek∏adBiblii na odnowionà ∏acin´4. portret Cecylii Gallerani znanyjako Dama z ∏asiczkàa. Gerhard Kremer zw. Mercatoremb. Leonardo da Vincic. Erazm z Rotterdamud. Rafael Santie. Filippo Brunelleschi(3 pkt.)1......., 2......., 3......., 4......., (4 pkt.)www.wsip.com.pl75

POZIOM PODSTAWOWY7.W podanym zestawie trzy rysunki przedstawiajà widoki miast wyposa˝onych w nowo˝ytne systemyobronne, a jeden przedstawia widok miasta ze Êredniowiecznym systemem obronnym. Na ich podstawiewykonaj zadania A i B.A. Podpisz odpowiedni rysunek: Êredniowieczny system obronnyB. Uzasadnij wybór..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................A .........................................B .........................................C .........................................76

N O W O ˚ Y T N O Â å – T E S T I I I AD ....................................(2 pkt.)8.Uporzàdkuj chronologicznie podane postaci, wpisujàc je w odpowiednie miejsca od najwczeÊniejdo najpóêniej ˝yjàcej:Bartolomeo Berecci, Jan Gutenberg, Izaak Newton, Jan Zamoyski1. ....................................................................................2. ...................................................................................3. ...................................................................................4. ................................................................................... (1 pkt)9.Poni˝ej zamieszczono teksty charakteryzujàce ró˝ne wyznania religijne obecne w EuropieXVI–XVII wieku. Przyporzàdkuj im odpowiednie nazwy wybrane spoÊród podanych poni˝ej.A. Jego wyznawcy uznawali, ˝e jest jedna widoma g∏owa KoÊcio∏a, Tradycja obok Biblii jest êród∏emObjawienia, kap∏aƒstwo ma charakter sakralny i zwiàzane jest z celibatem, istnieje siedemsakramentów, w tym komunia udzielana wiernym pod jednà postacià..........................................B. Jego wyznawcy uznawali, ˝e król jest g∏owà koÊcio∏a, Biblia i Tradycja czterech pierwszych soborówstanowià podstaw´ wiary, istniejà tylko dwa sakramenty ustanowione przez Chrystusa, w tymkomunia przyjmowana przez wiernych pod dwiema postaciami, kap∏aƒstwo nie ma charakteru sakramentalnego,istnieje hierarchia biskupów, diakonów i ksi´˝y, którzy mogà si´ ˝eniç..........................................C. Jego wyznawcy uznawali, ˝e wspólnota wiernych zorganizowana jest w niezale˝nych administracyjniei hierarchicznie koÊcio∏ach ró˝nych krajów, Biblia i Tradycja sà elementami Objawienia,jednym z sakramentów jest komunia udzielana wiernym pod dwiema postaciami. Biskupiwybierani sà spoÊród zakonników, a ksi´˝a mogà si´ ˝eniç..........................................kalwinizm, prawos∏awie, anglikanizm, katolicyzm (3 pkt.)10.Poni˝ej zamieszczono map´ Podzia∏ wyznaniowy Europy w koƒcu XVI wieku. Wykorzystujàc informacjew niej zawarte oraz wiedz´ pozaêród∏owà, wykonaj zadania A, B i C.A. Wymieƒ dwa paƒstwa/terytoria, które pozosta∏y jednolicie katolickie................................................................................................................................................................................B. Wymieƒ paƒstwo/terytorium, gdzie miesza∏y si´: prawos∏awie, katolicyzm, luteranizm, kalwinizm................................................................................................................................................................................www.wsip.com.pl77