Historia Zagranicznych Systemów Bankowych do 2002 r.

Dr Zygmunt RyznarKrótka historia zagranicznych systemów-bankowychWprowadzenieHistoria firm specjalizujcych si w wytwarzaniu systemów bankowych jeststosunkowo krótka - czasem tylko przekracza 30 lat. A nie do uwierzenia, e jeszcze zaczasów naszych dziadków potrzeby obliczeniowe banków zaspokajane byy przezelektromechaniczne sumatory (z mechanizmem drukujcym tzw. tamy kontrolne) idokumentacj papierow.W minionej dekadzie - poza przemianami technologicznymi wynikajcymi zupowszechnienia kanaów internetowych - na rynku systemów bankowych typowe byo to,co dziao si w kadym biznesie, czyli globalizacja (tworzenie firm o wiatowym zasigu),która daje si krótko uj: przejcia - fuzje - nowe firmy i czsto stare produkty w nowychopakowaniach (jak to si mówi po angielsku: "old games new names"). Co ciekawe - znikaynie tylko firmy mae lub odnoszce poraki na rynki. Mona stwierdzi, e byo odwrotnie:im wiksze sukcesy firma odnosia i bardziej nowoczesne systemy wytwarzaa, bya tymbardziej pontnym kskiem do poknicia. Nie istniej takie znane firmy jak Kindle,Systematics, Hogan, i popularny w naszym kraju Sanchez (z systemem Profile). Niektórefirmy, np. Kirchman, utrzymay w pewnym zakresie mark firmow jako szyld produktowy,lecz straciy samodzielno wystpujc w ramach innej grupy kapitaowej.Firmy znikaj, lecz wybitni specjalici w nich zatrudnieni nie chc odej wniepami. Nie b opowiada o kadym przypadku, lecz przypadek firmy Kindle jest moenajciekawszy. Firma ta zostaa przejta przez MISYS w 1995 r razem z grup kapitaowACT (w skad której wchodzia). Miaa spore osignicia: systemy Bankmaster, BankmasterRS, Branchpower i B@nk.power wdroone w 2500 miejscach w ponad 80 krajach.Po przejciu liderzy firmy Kindle chcieli istnie na rynku systemów bankowych, tworzcnowe firmy i systemy oraz poszukujc dla nich nowe rynki. Jej byli dyrektorzy BrendanAherne, Cormac Flanagan and Ronnie Nolan zayli w 2001 roku spó akcyjn TrapedzaFinancial Systems, która wytworzya nowoczesny system BankFusion oprogramowanycakowicie w Javie i oparty na technologii webowej. MISYS nie da za wygran iwykorzystujc niezadowolenie akcjonariuszy z dochodowoci nowego produktu dokonaprzejcia równie Trapedzy, zamierzajc zintegrowa BanFusion z Bankmasterem Plus.Z kolei inni dyrektorzy Kindle - jej zayciele: Cian Kinsella i Ron Downey -zayli w 1997 roku firm CR2, która zbudowaa wielokanaowy system bankowy,wykorzystujcy szczególnie inteligentne bankomaty i tzw. mobilne kanay. W 2001 rokufirma liczya 260 pracowników i moga pochwali si sukcesem sprzeday systemu do 100banków w ok. 40 krajach. Ale ju w nastpnym roku zmalay dochody i aby firma mogakontynuowa dziaalno trzeba byo ci koszty. Obsad personelu zmniejszono do 160osób, ale dla utrzymania sprawnego serwisu dla klientów utworzono zespoy specjalistów wDublinie, Dubaju, Perth, Bangalore, Johannesburgu i Singaporze. Z lokalizacji tych wida, enowym firmom - nawet z najwoczeniejszymi produktami - trudno jest przebi si w USAoraz Europie - i zmuszone s poszukiwa klientów w tzw.krajach rozwijajcych si naterenie Azji, Afryki i Australii.Jeli chodzi o strategie firm, to trudno je sformuowa. Znikna z rynku nawet jedna znajwikszych firm - Alltel Information Services. Jej zaozyciel - firma Altell - specjalizowaa

si w telekomunikacji i na pocztku lat 90-tych wkroczya na rynek systemówbankowych, przejmujc znan i zason (istniej od 1968 r.) firm Systematics itworzc na jej bazie Alltel Information Services. Jednake ju 2003 r. sprzedaje j innejfirmie równie nie dziaajcej w sferze usug dla sektora bankowego, a mianowicie firmieFNF ( Fidelity National Financial) jednej z najwikszych firm na rynku ubezpiecze inieruchomoci. W ten sposób powsta nowy pion tej firmy FIS (Fidelity InformationService). W nastpnych latach FNF za ok. 1 miliard dolarów (!) dokupuje do nowego pionudziesi nastpnych firm, m.i. firm Sanchez Ass.. Historia powstania tak duej firmy jakFIS jest wic nadzwyczaj krótka, gdy do jej powstania nie by potrzebny dorobek, lecztylko kapita. FIS nie bdzie mia jednak lekkiego ycia, gdy na rynku systemówbankowych pozostali jeszcze wielcy "gracze", a naley do nich m.i. MISYS, który trzyma sinadal dobrze i w sektorze systemów bankowych zatrudnia 2,500 osób. (na ogóln liczb6500), wiadczc usugi dla 1200 banków w. 120 krajach.Historia nie jest askawa dla pionierówPionierami systemów bankowych s firmy Systematics (powstaa w 1968r. - by moe jest tonajstarsza firma software'owa wytwarzajca oprogramowanie dla bankowoci), Kirchman(1969), Winter Partners (1970), Kapiti (1975), BIS (1975), ACTIS (1976), Watkins & Ass.(1976), Kindle (1979). Czsto zaycielami tych firm byli specjalici bankowi, którzytworzyli firmy, aby opracowa systemy wg wasnych koncepcji, czasem dla instytucji wktórych poprzednio pracowali. Od momentu powstania tych firm zmieniaa si zarównobankowo jak i technologia informatyczna (np. architektura klient-serwer, internet) orazzyki programowania (jzyki C i Java). Aby pozosta na rynku firmy te musiay pracowanad ulepszaniem systemów. Przykadowo, Winter Partners przeprogramowaa IBS90 nasystem Abraxsys dla bankowosci detalicznej, Kapiti opracowa Equation/3 orazgenerator aplikacji ENIGMA. Kirchman zdecydowa si na rozszerzenie platformysprztowej (w latach 90-tych uznawa tylko mainframy IBM) wczajc do oferty komputerySuna pod systemem operacyjnym Solaris oraz opracowa nowoczeniejszy ( nidotychczasowy flagowy system Dimension) system Bankway, z 3 warstwow architektursieciow i ukierunkowan na CRM scentralizowan baz danych oraz wielokanaowymprofilem obejmujcym m.i. bankomaty, telefon i internet.Prawie adna z firm pionierskich wymienionych na pocztku tej sekcji ju nieistnieje, aczkolwiek ich produkty przyczyniy si znacznie do rozwoju systemów bankowych,a czasem nawet - po modyfikacjach - jeszcze s (np. Bankmaster firmy Kindle)eksploatowane.Proces globalizacji rynku systemów bankowych rozpoczy na pocztku lat 90-tych firmyAlltel i MISYS.MISYS powsta w 1979 roku jako dostawca komputerów dla porednikówubezpieczeniowych. 10 lat póniej zacz przejmowa firmy i pojawi si na giedzie, a w1994 roku (lub 1993 - wg innego róda) dokona pierwszego duego przejcia kupujc firmKAPITI.Po przejciu grupy irlandzkiej ACT w 1995 roku grupa ACT + BIS + KAPITIwystpowaa pocztkowo pod wspóln nazw MKI (MIDAS-KAPITI International), anastpnie Misys International Banking. Dziki przejciu grupy ACT firma MISYSuzyskaa kontrol nad firm KINDLE, maj znaczny wkad w rozwój systemówbankowych. To nie by koniec przejmowania. W 1996 roku MISYS przej irlandzk firm

CREDO Group specjalizujac si w telebankingu. Z kolei podporzdkowana MISYS firmaMIDAS-KAPITI ogosia w 1996 roku akwizycj amerykaskiej firmy Frustum Group,oferujcej software do zarzdzania skarbowoci oraz dla back-office.W ten sposób firmaMISYS staa si w latach 90-tych najwikszym dystrybutorem systemów bankowych wwiecie.Inn du firm, która wesza w 2004 roku na rynek systemów bankowych bya Marshall& Ilsley Corporation, do której naley w caci firma Metavante, poprzez któr zostaprzejty Kirchman.Z kolei systemy bankowoci detalicznej firmy szwajcarskiej Winter Partners zostayzakupione przez firm amerykask MTi (nie myli z firmami Mti-interactive, MTI). któraprzeja te od McDonnel Information Systems systemy IBS IV. i PRO-IV IBS, kontrolujc wten sposób 10% rynku midzynarodowych systemów bankowych. Firma Winter Partnerspojawia si potem ponownie na rynku oferujc system bankowoci korporacyjnej RIBS4.Inn powa firm na rynku systemów bankowych jest Financial Objects po zakupie IBISLtd.Wyjtkowo wieloma przejciami moe pochwali si SunGard Data Systems,cy jedn z najwikszych firm amerykaskich wiadczcych usugi na rzecz sektorafinansowego. O skali przej dokonanych przez t firmy wiadczy fakt, i od roku 1986 byoich ponad 100, za 18 w roku 1999. Firma ta w 1997 roku wchona BancWare ( w ramachTrading and Risk Systems) i ADS Associates oraz poczyla si z Infinity FinancialTechnology.Jedn z przyczyn przej mogo by zbytnie zaangaowanie w prace rozwojowe.Przykadów nieudanych przedsiwzi nad budow zaawansowanych systemów bankowychbyo wiele. Wiadomo, na przykad, e BIS przerwa prace nad MARSem, Winter Partnersnad CIB, ITB nad Capital, Premier Systems nad Venus itp. Niepowodzeniem zakoczyy site kilka lat temu przedsiwzicia takich firm komputerowych jak IBM (wspólnie z firmCDSL - Co-Operator's Data Services Ltd) nad systemem "BLUE-GUM" (po wydatkowaniu50 ml USD) oraz TANDEM (po wydatkowaniu 30 ml USD).Do przejcia pionierskich firm BIS i Kapiti przez koncern MISYS przyczyniy sizapewne ich kosztowne prace rozwojowe nad obiektowo zorientowanymi systemami ootwartej architekturze (ACT Kindley - projekt Momentum, BIS - projekt Eureka).Banki jako twórcy systemówDue banki Zachodnie czasem nie korzystaj z usug firm software'owych, leczsame opracowuj systemy bankowe dla siebie i nie s zalene od rozwizaistniejcych na rynku. Przykadem tego moe by bank :Le Credit Agricole we Francji,który w latach 90-tych opracowa system OURASI z wykorzystaniem bazy danychSybase. Hiszpaski bank Banco Exterior opracowa wspólnie z firm software’ow SAGpodobno bardzo elastyczny system ARGENTA obsugujcy 800 oddziaów z 2.5 milionamiklientów i 5 milionami rachunków. Niemiecki Hessische Landesbank opracowa systemABAG jako back office dla bankowoci hurtowej (zawierajcy w szczególnoci szybkie izaawansowane funkcje uzgadniania transakcji - confirmation i reconcilation), licencje

którego zakupio nastpnie 13 innych banków (system opracowano bowiem od razu na wieleplatform sprztowych). Potencja projektowo-programistyczny niektórych bankówzachodnich jest porównywalny z duymi firmami software’owymi. Przykadowo, nawiatowej licie najwikszych 100 uzytkowników IT (Information Technology)opublikowanej przez ComputerWorld USA w maju 1995 roku znajdoway si nastpujcebanki zatrudniajce po par tysicy osób w pionie informatyki : Banco Bradesco SA(Brazylia), Barclays Bank (UK ), The Chase Manhattan Corp(USA), Deutche Bank AG(Niemcy).Producenci komputerów do lat 90-tych z reguy nie angaowali si bezporednio wtworzenie aplikacji bankowych. Do wyjtków nalea firma UNISYS, oferujca od dawnazarówno swój wasny sprzt jak i swoje wasne systemy aplikacyjne. Inni oferowalisystemy autorstwa innych firm (np. NCR system Total Concept -TC firmy BRI) wzgldniewystpowali jako tzw. integratorzy oraz wiadczcy usugi konsultacyjne. W poowie lat 90-tych nastpia zmiana stanowisk producentów. Firma DIGITAL oferowaa systemDECbank FBS (Financial Business System) opracowany przez kupion w 1992 r od Philipsaszwedzk firm BCFI AB. System FBS przeznaczony by do definiowania i obsugioddziaowych produktów bankowych (branch delivery channels), posiada wbudowany moduFM (Work Flow Management) i móg wspólpracowa z podstawowym (centralnym)systemem bankowym, np. z systemem PROFILE. Firma Hewlett Packard (HP) zawara w1996 roku kontrakt z Banco Bamerindus (3000 oddziaów) w Brazylii na budow systemubankowego w architekturze klient-server (bank ten zrezygnowa z systemu opartego namainframe’ach) oraz przeja kontrol nad firm VeriFone specjalizuj si wrozwizaniach dla patnoci elektronicznych. Jednake w 2001 roku VeriFone zostaodprzedany Gores Technology Group.O zmianie strategii IBM wiadczy kontrakt zawarty w 1996 r. z kilkunastomabankami Ameryki Pónocnej o utworzeniu firmy Integrion, przeznaczonej do wiadczeniausugi telebankingowe dla poowy klientów detalicznych rynku amerykaskiego w oparciuo globaln sie IBM. W Europie IBM i grupa finansowych instytucji zapowiadajpojawienie si nowoczesnego systemu o nazwie bankowego “Corebank”, opartego naIBM’owskich metodach i narzdziach IFW (Information FrameWork) i FSDM (FinancialServices Data Model). System przeznaczony jest dla banku detalicznego, pracuje narelacyjnej bazie danych DB-2, posiada cze do Lotus Notes, prowadzi obsug non-stop (24godzinn) w tym transakcji realizowanych poprzez bankomaty. Zapowiadany jest jakoelastyczny i wielojzyczny oraz wyposaony w narzdzia uytkownika. Na tym si niekoczy zaangaowanie IBM w systemach bankowych, gdy w 1995 r koncern ten zakupifirm kanadyjsk Footprint Software w celu wdroenia nowoczesnego (opartego naobiektowej technologii) systemu Visual Banker przeznaczonego do obsugi liniiklientowskich (w tym oddziaowych). IBM oferuje ponadto bankowy system oddziaowy onazwie ProBranch. IBM posiada liczny personel konsultacyjny (2500 osób) w dziale“Banking, Finance and Securities Unit”, który wspomaga klientów sektora finansowego wopracowywaniu strategii komputeryzacji i wdroeniach. Firma Olivetti North America(wchodzca w skad grupy kapitaowej Olivetti Group) oferuje system bankowy Mosaic OA(Open Architecture).Do wspópracy z producentami coraz bardziej angauje si najwiksza firmasoftware’ owa Microsoft, który zawar porozumienie z Hewlett-Packard o wspólnymopracowywaniu systemu bankowego. Prawdopodobnym odbiorc tego systemu mia byBangue de France. . Microsoft usiowa angaowa si w sektorze bankowym par lat temuprzez powoanie specjalnego pionu pod nazwa Desktop Finance Division oraz BankingIndustry (np. European Banking Industry). Microsoft opracowa w ramach projektu Marble

ównie narzdzia budowy bankowych usug internetowych (Microsoft Internet FinanceServer Toolkit).Na pocztku 2001 roku firmy IBM (IBM Global Services) i Ericsson zawary.porozumienie o wspólnym projekcie bezprzewodowych usug finansowych, w którym majsi znale zarzdzanie zasobami i kontami, transakcje handlowe , w tym patnoci kartamiatniczymi. Ericsson dostarczy mia technologie Mobile e-pay, Safetrader i WAP Gateway,za IBM produkty WebSphere i eServer oraz wsparcie konsultingowo-integracyjne. Wwyniku wspópracy mia powsta standard bezpiecznej i skalowalnej infrastruktury usugbezprzewodowych z mozliwoci wykorzystania w sieciach GPRS i UMTS.Zestawienie wybranych zagranicznych firm softwarowych: wytwórców-dostawcówsystemów bankowychFIRMA (grupa kapitaowa) Kraj Rok utw.Mae firmy1. System Access (system SYMBOLS powsta w 1993 - Singapore 1983przejty w 2006 r przez Sungard)2. Watkins & Associates (systemy ORBITS/IBS) Szwajcaria/W 19763. COS Software Engineering (s. GLOBUS 1991 r pochodzcyz EBS- potem w ofercie Temenos).Bryt.Szwajcaria 19844. Criterion Banking Software (s.PCBank 1991) W.Bryt. 19835. Diagram Systems -HAI (s. Diameter) W.Bryt. 19766. BankAct (s. BankAct 1991) USA 1982rednie firmy lub redniej wielkoci pion systemów bankowych7. ACTIS (s. PABA - 2007 przejcie przez Temenos) Niemcy 19768. MTi-Management Technologies (s. Abraxsys) USA 19809. Kindle (przejcie przez MISYS) Irlandia 197910. Winter Partners (przejcie przez MTi) Szwajcaria 197111. Kirchman Corp. (s. DIMENSION, Bankway) od 2004 roku w USA 1969ramach grupy Metavante12. TietoEnator (Financial Solutions, PBS Core Banking Finlandia-ponad 30 implementacji)13. SAP (SAP for Banking Corebanking -ponad 30 Niemcy 1972implementacji)14. Unisys (Urbis; Bond Master; Securities Manager - USA 1986ponad 50 implementacji)15. KAPITI (przejcie przez MISYS w 1994 r.) W.Bryt. 1975Due firmy16. Misys International Banking (do 2001 roku pod W.Bryt. 1979nazw MIDAS-KAPITI) (1200 banków)17. Temenos (Globus, TCB, T24- 500 banków) Szwajcaria 199318. FIS -FNS ( IBS, Alltel Systematics, Profile)2003300 banków19. Fiserv (CBS - 1988) (ok. 200 banków) USA/W.Bryt. 1984

20. Iflex - 82% akcji posiada Oracle (Flexcube,IndieMicrobanker) (ok.700 banków)21. CSC - Hogan systems USA 197722. Sungard Data Systems, Sungard Financial Systems USA 198223. Systematics Information Services Inc.(przejcieprzez Alltel, potem FIS-FNS)USA 1968Jako kryterium podziau na powysze grupy przyjem liczb systemów wdroonych i stanzatrudnienia. Mae firmy, których pozostao niewiele, zatrudniaj (lub zatrudniay) do stuosób, rednie kilkaset, natomiast due ponad 1000 (czsto kilka tysicy).Istniao wiele firm zajmujcych si tworzeniem systemów informatycznych dla banków.Tylko w moich archiwach doliczy si mógbym ok. 300 pozycji. Powysze zestawienieobejmuje takie jakie uznaem za wane albo ze wzgldu na wkad historyczny albo skalzastosowa. Kolejno firm w tablicach jest przypadkowa i nie naley jej wiza zrankingiem.Czasem byy one niewielkie zatrudniajce zaledwie kilkadziesit osób, a jeli oferowayciekawe rozwizania (np. EBS - pierwotny autor systemu Globus) to zwykle paday ofiarprzej.Due firmy (np. Temenos, Alltel, iflex ) s zwykle dostawcami systemów kompleksowych ,mniejsze oferuj produkty zawone obszarowo np. do bankowoci detalicznej albohurtowej. Sporo jest dostawców specjalistycznych lub niszowych (adresowanych do pewnejgrupy banków) pakietów aplikacyjnych. Najwikszymi ( dostawcami oprogramowania wzakresie derywatów i zarzdzania ryzykiem s firmy Sungard-Infinity, Cats, Renaissance,Summit i Wall Street.Dostawcami pakietów specjalizowanych, przeznaczonych do realizacji wybranych funkcjibankowych ( np. uzgodnie rachunków nostro, uzgadnie potwierdze transakcjiSWIFTowych archiwizowania transakcji SWIFTowych, obsugi akredytyw) s czstomae firmy. Z maymi firmami atwiej si dogadywa w zakresie zmiankastomizacyjnych, gdy mniej osób wcignitych jest w proces decyzyjny i nie maskiej specjalizacji zatrudnionych . Panuje opinia, e na wprowadzenie dowolnej zmianyfunkcjonalnej (poza korekt bdów) w systemie pochodzcym od duej firmy trzeba 2-3lata, gdy - po pierwsze - istnieje tam zona procedura zarzdzania zmianami i - podrugie - firmy te zwykle nadzoruj du liczb aplikacji (sprzedanych systemów ), doktórych te zmiany naley wprowadzi zmiany w ramach tzw. tzw. standardu autorskiego.Pod wzgldem profilu branowego firmy wytwarzajce systemy bankowe mona podzieli nanastpujce grupy: Firmy specjalizowane w systemach bankowych (np. SunGard Financial Systems,Systematics, Sanchez) Firmy "wielobranowe" : systemy ERP i bankowe (np. SAP) Producenci komputerów (np. UNISYS) Firmy ukierunkowane na inn dziaalno podstawow (np. konsultingowa firmaAccenture dostarcza system Altamira - zbudowany jeszcze w latach 80-tych wspólnieCaja Cantabria , serwisowany przez wyodrbnion z Accenture firm Alnova Technologies.Do najwikszych firm software’owych w w bankowoci detalicznej nale FIS-FNS (Alltel)i Fiserv, w bankowoci komercyjnej (hurtowej) Sungard, w bankowoci kompleksowej

MISYS (Midas-Kapiti) , FIS-FNS (Alltel) i Temenos. Temenos oferuje systemy Globus(EBS/COS) i Corebanking wywodzcy si z systemu opracowanego w Hiszpaniu (w latach1995-1998) przez IBM i RSI(Rural Servicios Informáticos) i nastpnie zmodernizowanyprzez Temenos jako T24.Produkty softwarowe istniejce ba rynku podzieli mona na Systemy kompleksowe Systemy bankowoci detalicznej Systemy bankowoci hurtowej (komercyjnej, korporacyjnej) Pakiety niszowe (np. obsuga derywatyw-pochodnych istrumentów finansowych , akredytyw) Uniwersalne pakiety narzdziowe (np. obsuga SWIFT)Systemy kompleksowe przeznaczone s dla banków uniwersalnych i jest ich najmniej, bo tekoszt ich wytworzenia jest najwyszy a zono rozwizania ogromna. Aby je zbudowatrzeba posiada bankowe "know-how", bardzo rónice si w bankowoci komercyjnej(zwanej te hurtow lub korporacyjn) i bankowoci detalicznej oraz pogodzi odmiennetechnologie przetwarzania danych. . Jak wiadomo, bankowo hurtowa charakteryzuje si duonoci algorytmów (np. w ocenie ryzyka, obliczaniem rewaluacji dla transakcji forward),zmiennoci instrumentów finansowych (np. powstawanie nowego typu derywatów ) i stosunkowoma liczb transakcji i klientów. Kada transakcja w tej bankowoci stanowi przedmiot takiegosamego "zainteresowania" jak pozycja bazy danych (np. lokata) w bankowoci detalicznej .Rdze funkcjonalny aplikacji jest bardzo wany, gdy zawiera on wiedz bankow, której niezastpi narzdzia i programici. Czsto kupujc nowy system bankowy, bank wzbogaca swoj ofertproduktow i zmienia styl dziaania.Tak si skada, ze wiele firm "lubi" si chwali kompleksowoci rozwizania (oferujc np."kompleksowy" system bankowoci detalicznej) - nawet wtedy, gdy mona j znale zaledwie wladowych" ilociach. Aby zapobiec nieporozumieniom, zaznacz e kompleksowym systemiebankowym, obsugujcym zarówno oddziay jak i central, wystpuje wikszo nastpujcychmoduów funkcjonalnych: Kredyty (w tym kredyty komercyjne, syndykatowe, linie kredytowe) Rachunki (biece itp.) Lokaty (rónorodne terminy i algorytmy liczenia oprocentowania -stae lub zmiennestopy i okresy kapitalizacji) Operacje Zagraniczne (w tym operacje dilerskie zagraniczne - forex) Papiery wartociowe Rynek pieniny i derywaty (instrumenty pochodne) atnoci (w tym realizowane poprzez izby rozliczeniowe) Akredytywy i inne patnoci dokumentowe, Obsuga dysponencko-kasowa (modu kasowo-skarbcowy) Zarzdzanie skarbowoci, w tym zarzdzanie ryzykiem Ksigowo (wielowalutowa) Kontrolling, w tym planowanie finansowe i budetowanie Sprawozdawczo (dla banku centralnego i innych instytucji ). Gospodarka wasna (zobowizania i nalenoci, inwestycje, gospodarka magazynowa,ewidencja rodków trwaych itp.) Zarzdzanie aktywami klientów w ramach bankowoci inwestycyjnej (obsuga portfeliklientów) Zarzdzanie przebiegiem obsugi produktów bankowych (Work Flow Management)

Poniewa opracowanie systemów kompleksowych jest kosztowne (zwykle pochaniakilkadziesit milionów dolarów), trwa dugo a wynik ostateczny jest trudny do przewidzenia, o wieleczciej s tworzone specjalizowane pakiety funkcjonalne (np. do zarzdzania ryzykiem ifunduszami) obudowane odpowiednimi czami do innych aplikacji. Ale nawet opracowaniespecjalizowanych pakietów bankowych bywa kosztowne (firma ACT powicia 11 ml funtów naopracowywanie pakietu OPEN-LIMITS ). Zdarza si, e te mniejsze firmy np. ACTIS (przejtyprzez Temenos niedawno, bo w marcu tego roku) potrafi przez lata dopracowa si systemukompleksowego.Paradoksalnie dotychczasowe dowiadczenia dowodziy, e im bardziej ambitne (nowoczesne)miay by systemy, tym wiksze byy niepowodzenia. Passa niepowodze zostaa, by moe,przeamana przez skonsolidowane dziaania banków i firm software’owych. Owocem takiejprzykadnej wspópracy jest na przykad system BOSS opracowany w Szwajcarii przez firmTechselesta z Lugano dla Swiss Bank Corp. przy cisym wspódziaaniu jednego z bankówwchodzcego w skad tej grupy bankowej.Kto dostarcza systemy bankoweJak ju zaznaczyem, na licie dostawców s firmy software'owe, konsultingowe(Accenture), outsourcingowe (SWIFT) oraz producenci komputerów.Na listach rankingowych firm wytwarzajcych oprogramowanie dla bankówzachodz cigle zmiany zwizane m.i. z przejciami i fuzjami. Pod wzgldem wielkocizatrudnienia i obrotu czoówk tworz takie firmy jak MISYS, Sungard, FIS-NFS,UNISYS, Fiserv, Mti oraz Hogan SystemsGównymi (ponad 90%) autorami systemów bankowych s jednak firmysoftware’owe specjalizujce si w tematyce finansowo-bankowej. Wród tych firmkilkanacie systemów na swoim koncie ma amerykaska firma SunGard Financial Systems.ród banków bcych dostawcami lub autorami systemów wystpuj: HessischeLandes Bank (system ABAG), Deutche Bank (np. Bank24), JP Morgan (system FourFifteendo zarzdzania ryzykiem), Le Credit Agricole (OURASI). Z firmami software’owymiszczególnie aktywnie wspópracowa hiszpaski Banco Exterior (wspólnie z firm SAGopracowywa system Argenta) oraz KredietBank z Brukseli.Due banki Zachodnie czsto korzystaj zarówno z usug firm software'owych,jak i same opracowuj dla siebie systemy i pakiety specjalizowane. Przykadem tego moeby bank :Le Credit Agricole we Francji, który opracowa system OURASI zwykorzystaniem szbd (system zarzdzania baz danych) SYBASE. Hiszpaski bankBanco Exterior opracowa wspólnie z firm software’ow SAG system (podobno bardzoelastyczny - modyfikowalny przez uytkujcy go bank) ARGENTA obsugujcy 800oddziaów z 2.5 milionami klientów i 5 milionami rachunków. Niemiecki HessischeLandesbank opracowa system ABAG jako back office dla bankowoci hurtowej(zawierajcy w szczególnoci szybkie i zaawansowane funkcje uzgadniania transakcji -confirmation i reconcilation), licencje którego zakupio nastpnie 13 innych banków(system opracowano bowiem od razu na wiele platform sprztowych). Potencja projektowoprogramistycznyniektórych banków zachodnich jest porównywalny z duymi firmamisoftware’owymi. Do banków zatrudniajcych po par tysicy osób w pionie informatykinale Banco Bradesco SA (Brazylia), Barclays Bank (UK ), The Chase ManhattanCorp(USA), Deutche Bank AG (Niemcy).

Miejsce producentów komputerów w sferze budowy systemów bankowychProducenci komputerów do lat 90-tych z reguy nie angaowali si bezporednio wtworzenie aplikacji bankowych. Do wyjtków nalea firma UNISYS, oferujca od dawnazarówno swój wasny sprzt jak i swoje wasne systemy aplikacyjne. Inni oferowalisystemy autorstwa innych firm (np. NCR system TC-TotalConcept firmy BRI) wzgldniewystpowali jako tzw. integratorzy oraz wiadczcy usugi konsultacyjne. W poowie lat 90-tych nastpia zmiana stanowisk producentów. Firma DIGITAL oferowaa systemDECbank FBS (Financial Business System) opracowany przez kupion w 1992 r od Philipsaszwedzk firm BCFI AB. System FBS przeznaczony by do definiowania i obsugioddziaowych produktów bankowych (branch delivery channels), posiada wbudowany moduFM (Work Flow Management) i móg wspólpracowa z podstawowym (centralnym)systemem bankowym, np. z systemem PROFILE. Firma Hewlett Packard (HP) zawara w1996 roku kontrakt z Banco Bamerindus (3000 oddziaów) w Brazylii na budow systemubankowego w architekturze klient-server (bank ten zrezygnowa z systemu opartego namainframe’ach) oraz przeja kontrol nad firm VeriFone specjalizuj si wrozwizaniach dla patnoci elektronicznych. Jednake w 2001 roku VeriFone zostaodprzedany Gores Technology Group.O zmianie strategii IBM wiadczy kontrakt zawarty w 1996 r. z kilkunastomabankami Ameryki Pónocnej o utworzeniu firmy Integrion, przeznaczonej do wiadczeniausugi telebankingowe dla poowy klientów detalicznych rynku amerykaskiego w oparciuo globaln sie IBM. W Europie IBM i grupa finansowych instytucji zapowiadajpojawienie si nowoczesnego systemu o nazwie bankowego “Corebank”, opartego naIBM’owskich metodach i narzdziach IFW (Information FrameWork) i FSDM (FinancialServices Data Model). System przeznaczony jest dla banku detalicznego, pracuje narelacyjnej bazie danych DB-2, posiada cze do Lotus Notes, prowadzi obsug non-stop (24godzinn) w tym transakcji realizowanych poprzez bankomaty. Zapowiadany jest jakoelastyczny i wielojzyczny oraz wyposaony w narzdzia uytkownika. Na tym si niekoczy zaangaowanie IBM w systemach bankowych, gdy w 1995 r koncern ten zakupifirm kanadyjsk Footprint Software w celu wdroenia nowoczesnego (opartego naobiektowej technologii) systemu Visual Banker przeznaczonego do obsugi liniiklientowskich (w tym oddziaowych). IBM oferuje ponadto bankowy system oddziaowy onazwie ProBranch. IBM posiada liczny personel konsultacyjny (2500 osób) w dziale“Banking, Finance and Securities Unit”, który wspomaga klientów sektora finansowego wopracowywaniu strategii komputeryzacji i wdroeniach. Firma Olivetti North America(wchodzca w skad grupy kapitaowej Olivetti Group) oferuje system bankowy Mosaic OA(Open Architecture).Niektóre firmy prowadz prace w zakresie metodyki projektowania systemówbankowychZaangaowanie firm w sferze bankowoci obejmuje nie tylko tworzenieoprogramowania aplikacyjnego, lecz równie prace badawczo-rozwojowe ukierunkowanena specyfik bankowoci. Na przykad firma IBM opracowaa "filozofi " architekturysystemów finansowych (FAA - Financial Application Architecture) wraz z modelemdanych ( FSDM - Financial Systems Data Model ), który razem z IFW (InformationFrameWork) stanowi kluczowe moduy w Banking Data Warehouse Solution autorstwaIBM-owskiego dziau Banking Finance & Securities. UNISYS propaguje koncepcj FBA(Financial Business Architecture), za ACT koncepcj DBA (Distributed Banking

Architecture). Sungard stosuje FSA (Financial Software Architecture), Systematicsopracowa EAA (Extended Application Architecture), Midas-Kapiti wystpowa zMeridian DBA, za Hogan opracowa AAA (Advanced Application Architecture).ównym celem wzmiankowanych powyej koncepcji byo gównie ujednoliceniearchitektury systemów bankowych przynajmniej w ramach korporacji autorskiej orazatwienie integracji systemu z innymi aplikacjami, pochodzcymi od innych firm.Pocztki bankowoci elektronicznejWstpem do telebankingu byy bankomaty, pocztkowo sce tylko do pobieraniagotówki jako tzw. cash dispensers a potem coraz bardziej inteligentne wykorzystywanenp. do przekazywania zlece patniczych, adowania portmonetek elektronicznych,przyjmowania gotówki.Jeden z pierwszych bankomatów w wiecie zosta zainstalowany w 1967 r. podLondynem.przez brytyjski Barclays Bank. W charakterze karty bankomatowejzastosowano wówczas kart perforowan.Plastikowe karty z paskiem magnetycznym wprowadzone zostay na pocztku lat 70-tych przez organizacje Visa i MasterCard, za proste karty chipowe wywodz si zkoca lat 80-tych.Zastosowania chipowych kart wyszy bardzo poza serwis bankomatowy. Naprzykad peni one mog funkcje portmonetki, aktywnej do momentu wydania caej“gotówki” elektronicznej. Wyrónia si portmonetki przypisane do kont bankowychadowane z wasnego rachunku klienta banku) oraz nieprzypisane (na tak kart monadokona przelewu z dowolnego konta, karty kredytowej lub wpaci gotówk). Odmianportmonetki elektronicznej s specjalne bankowe konta „ e-cash”, na które przelewane spienidze z klasycznego konta w drodze konwersji (wymiany) realnych pienidzy nacyfrowe banknoty . Cyfrowe banknoty posiadaj nominay, numery seryjne izabezpieczenie przed sfaszowaniem poprzez cyfrowy podpis emitentaZanim rozpowszechniy si ogólnodostpne cza internetowe wykorzystywanodzierawione cza telekomunikacyjne (dedykowane dla okrelonego uytkownika) whome-bankingu. Ze wzgldów kosztowych byy nim przede wszystkim firmy.Znaczenie home-bankingu (okrelanego czsto jako corporate banking w przypadkufirm) jako technologii przycigajcej czy tez "przywizujcej" klientów byo docenianew sposób znaczcy podczas przej i fuzji. Na przykad MISYS przejl kontrol nadCredo Group, specjalizuj si w corporate banking (pakiet FONTIS) oraz homebanking (pakiet DOMUS), aby wzmocni o te funkcje swoje dotychczasowe systemybankowe (Equation, Midas, Bankmaster).W Polsce - mimo pewnego opónienia infrastruktury teletransmisyjnej w stosunku doZachodu - aplikacje typu “home/corporate banking” staway si popularne dosy wczenie .Rozwizanie oferowane byy midzy innymi przez Softbank ( pakiet NetBank),CSBI ComputerLand (ELBA24), Suntech (Telekonto Plus). W 1998 roku ok.10 000 firmpolskich korzystao z corporate banking. W 1999 roku z tego kanau dystrybucji korzystaook.17000 firm . Coraz wiksz uwag w krajowej bankowoci powicao si tedostpowi internetowemu dla klientów indywidualnych. Na przykad, firma Heuthesoferowaa pakiet Web Banking do internetowej obsugi kont osobistych, firma Compsystem InterComp do internetowej obsugi oddziaów. Banki oferoway te corporate

anking poprzez wasne rozwizania i standardowe ( EDI, Multicash) oraz aktywny (nietylko podgldanie stanu rachunków, lecz te wykonywanie transakcji) internetowy dostp doswoich systemów.Pionierami usug internetowych w Polsce byy banki PEKAO SA, BPH i WBK.Pierwszy system bankowoci internetowej wprowadzi w Polsce w padzierniku 1998 rokunie istniejcy ju Powszechny Bank Gospodarczy w odzi (od 1 stycznia 1999 wczono godo banku Pekao S.A. i wówczas nadano systemowi nazw TELEPEKAO24). System tenobsugiwa oddzia wirtualny z tzw. rachunkami Eurokonto. Nastpnie banki BPH (8listopada 1999) i WBK (wrzesie 1999 - pasywne usugi informacyjne, czerwiec 2000 -aktywne usugi) wprowadziy internetowy dostp do kont osobistych.Krajem, w którym internetowe usugi rozpowszechniay si najwczeniej i najszybciej, Stany Zjednoczone.Oto przykady pierwszych amerykaskich przedsiwzi w zakresie internetowejbankowoci: Pierwsz (w 1986 r.) finansow instytucj amerykask wiadcz usugi poprzezkanay elektroniczne by Stanford Federal Credit Union Pierwszy cakowicie internetowy (wirtualny) bank internetowy Security FirstNetwork Bank (SNFB) zosta uruchomiony 18 padziernika 1995 roku w USA ioferowa serwis internetowy Pod wzgldem szybkiego przyrostu klientów internetowych wyróni si w poowie lat90-tych duy amerykaski banku Wells Fargo, notowa przyrost ponad pó milionaklientów rocznie.Nie zawsze i nie wszdzie przedsiwzicia internetowe koczyy si powodzeniem.- Zaony w 1997 roku internetowy bank Netbank przej w 2001 roku rachunki obsugiwanew wirtualnym banku CompuBank, utworzonym w 1998 r.- W 2001 roku internetowy Bank One (700 tys. klientów) ogosi wchoniciepodporzdkowanego banku internetowego Wingspan (225 tysicy klientów) z powoduniemonoci powikszenia w nim liczby klientów internetowych do 500 tys.- Brytyjski koncern MISYS zamkn w poowie 2001 roku swoje - wprowadzone w 1997 roku -portale usug ubezpieczeniowych (screentrade.com) i finansowych (theformula.com) z tegopowodu, i przynosiy straty.- Thompson Financial zrezygnowa w 2001 roku z finansowego portalu marketeye.com.- Brytyjski bank wirtualny First-e w 2001 roku po dwóch latach dziaalnoci zrezygnowa zbankowoci wirtualnej, pozostawiajc na lodzie firm Factor-e powoan przez irlandzkiegooperatora Enba do software'owego wsparcia tego banku.- Zaony w 1998 roku przez firm ubezpieczeniow Prudential pierwszy brytyjski bankinternetowy Egg Plc nie okaza si "zotym jajkiem" mimo posiadania 1,72 ml klientów, gdyw latach 2000-2001 przynosi straty rzdu 60-80 ml funtów. Duo klientów przycign wpierwszym roku istnienia, stosujc wysokie odsetki, ale potem za to musia paci stratami niemogc w dostatecznym stopniu obni kosztów.Fakty powysze wskazuj, e czysta bankowo internetowa moe nie wystarczydo utrzymania si na rynku bankowym. Jedn z przyczyn tego stanu rzeczy jest to, ebankowy serwis internetowy adresowany jest tylko do czci populacji (zwykle 15-25%),podczas gdy bankowa oferta wielokanaowa moe obj nawet jej poow. Ponadto przezklientów ceniona jest moliwo korzystania z usug oddziaów stacjonarnych i jest to

potwierdzane przez statystyk - w klasycznych (ale wielokanaowych) bankach przyrostruchu internetowego jest z reguy o wiele wyszy ni w bankach czysto elektronicznych(wirtualnych).Zamiast podsumowaniaNa pewno nie opisaem wszystkiego co godne uwagi, a na tym co opisywaemhistoria si nie zakoczy. Czekaj wic nas nowe technologie, nowe firmy i nowewydarzenia. Niespodzianki s na porzadku dnia - któ par lat temu móg si spodziewa, enajdrosz mark wiata zostanie Google, wyprzedzajc "niezatapialnego" Microsofta.Google teraz to nie tylko wyszukiwarka internetowa, lecz tez dostawca oprogramowaniakonkurencyjnego np. w stosunku do MS Office. Z kolei w 2011 r Google zostazdetronizowany przez Apple, podajcy w stron urzdze multimedialnych ikomunikacyjnych (iphone) .W bankowoci zmiany te nastpuj. By moe cyfrowypienidz i portmonetki elektroniczne stan si tak powszechne, e szeleszczce banknoty btak rzadkoci jak ko w duym miecie, a w bankach nikt nie bdzie da od nas dowoduosobistego bo zastpi go biometryczne metody identyfikacji. Zobaczymy jak doyjemy.Dr Zygmunt Ryznar