Nr 10-11.pdf - Gmina Michałowice

kwiecień • maj • czerwiec – lipiec • sierpień • wrzesieńponownie umieścili na trasie przemarszu dwór w Michałowicach.W czasie I wojny światowej budynek służył przez pewienczas jako wojskowy lazaret. Może to przypadek, ale całkiemwspółcześnie we dworze kręcono sceny z wojskowego szpitalado filmu „Przed sklepem jubilera” zrealizowanego na podstawieutworu Karola Wojtyły.Dwór dzisiajPowojenne losy dworu są charakterystyczne dla wielu dworówpolskich, majątek znacjonalizowano, budynek dewastowano,użytkowano na biura i magazyny. Po pożarze w 1979 r. dwóruległ całkowitemu zniszczeniu (zdjęcia powyżej).W roku 1985 rozpoczęła się odbudowa dworu w Michałowicach.Nieprzerwanie od tego czasu trwa przywracanie obiektowii otaczającemu go parkowi dawnego piękna. Czynią to własnymnakładem finansowym i wielką pracą Maria, Stanisław orazMonika i Jacek Lorenz. Jesteśmy dumni i szczęśliwi, iż dziękinaszym wysiłkom i wyrzeczeniom ten urzekający zabytek niezniknął bezpowrotnie z mapy Polski.Rodzina Lorenzówrys. Basia LorenzPODZIAŁY ADMINISTRACYJNE ZIEM POLSKICH 1795–1914 (zarys)W 1795 roku trzej sąsiedzi Rzeczpospolitej– Rosja, Austria i Prusy – dokonaliostatecznego zaboru ziem polskich.Rozbiory zmieniły kształtującą się przezstulecia mapę administracyjną ziem polskich.Zaborcy wprowadzili tu, bowiem,swój podział administracyjny.Michałowice dopiero w 1795 roku, tj.w wyniku trzeciego rozbioru znalazłysie pod obcym panowaniem. Weszływówczas w skład Monarchii Austriackiejjako tzw. „Nowa Galicja” – ziemie polskiewłączone do zaboru austriackiego.Austriacy podzielili kraj na 6 cyrkułów.W 1809 roku Michałowice znalazły sięw granicach, powstałego na mocy traktatuz 1807 roku, Księstwa Warszawskiego.W Księstwie wprowadzono podział na departamenty (w liczbie 10), powiaty,gminy miejskie i wiejskie.Poniżej wypis z protokołu Sekretariatu Stanu z 23 lutego 1809 roku:Fryderyk August z Bożej Łaski, Król Saski, Książę Warszawski etc.Przeświadczywszy się o mnogich trudnościach będących na zawadziedo niezwłocznego zaprowadzenia w całem Xięstwie Warszawskim w TytuleVIII Konstytucji wskazanych Municypialności, i na zgromadzeniachGminnych (...), postanowiliśmy następną tymczasową administracyą dlawszystkich Gminów Mieyskich i wiejskich z wyłączeniem Miast Warszawy,Poznania, Torunia i Kalisza (...) i taką Organizacyją stanowiemy, jaknastępuje:1. Burmistrz w mieście i wójt we wsi sprawować będą obowiązkimiejscowej Administracji (...), a to pod dozorem i dyrekcją PodprefektaPowiatowego. (...)3. (...) Wójtów wiejskich mianuje prowisirie Prefekt z pomiędzy ObywateliGminy czytać i pisać umiejących (...) i podaje Ministrowi SprawWewnętrznych, który w imienu Nas Króla potwierdza tę nominacyją lubodrzuca. (...)4. Urząd Wójta może być sprawowanym przez jedną osobę razem dlakilku sobie przyległych Gminów. Wójt ma prawo postawienia kogo innegona swoje mieysce za zezwoleniem i potwierdzeniem Podprefekta; takowiNajstarszy rysunek Michałowic przedstawiający Obóz Mariana Langiewicza– ok. 2. II. 1863 r. Rys. J.UL E.S. WORMS – zamieszczonyw Ilustration Journal Universal Nr 1048 z dnia 28. III. 1863 r., s.20014Zastępcy czyli Sołtysi za których wóyt jakza siebie jest odpowiedzialny, w każdeygromadzie znaydować się muszą.Księstwo Warszawskie formalnieprzestało istnieć w 1815 roku.Kongres Wiedeński dokonał czwartegorozbioru ziem polskich. Wytyczonewówczas granice przetrwały do zakończeniaI wojny światowej. Utworzone naKongresie Królestwo Polskie tylko nazwąprzypominało o dawnej świetnościnaszego państwa. Stanowiło mniej niż1/6 powierzchni i 1/4 ludności przedrozbiorowejRzeczpospolitej. Królem byłcar Rosji. Po powstaniu listopadowymKrólestwo włączono do Cesarstwa Rosyjskiego.W tym kształcie formalnie przetrwało do I wojny światowej.Podział administracyjny ustanowiony w 1816 roku przywracał tradycyjnenazwy województw w miejsce departamentów. W granicachuprzednich departamentów utworzono 8 województw. Jednostkaminiższego rzędu były obwody i powiaty, jeszcze niżej w strukturze adminstracyjnejstały gminy miejskie i wiejskie.W 1837 roku województwa przemianowano na gubernie, w 1842obwody przekształcono w powiaty, a powiaty w okręgi.Mocą ukazu carskiego z 1845 roku zmieniono liczbę guberni z ośmiudo pięciu – z kaliskiej mazowieckiej utworzono warszawską, z kieleckiej(od 1842 r. zwanej krakowską) i sandomierskiej – radomską, z lubelskieji podlaskiej – lubelską.Ukaz z 1867 roku podzielił Królestwo na 10 guberni (Kalisz, Piotrków,Kielce, Radom, Warszawa, Płock, Łomża, Suwałki, Siedlce, Lublin)i 85 powiatów. Z niewielkimi zmianami taki podział administracyjnyzachował się do I wojny światowej. Tym samym ukazem uporządkowanopo raz kolejny samorząd terytorialny, powstały gminy zbiorowe.Michałowice są wymienione właśnie w tym dokumencie, jako gminaskupiająca okoliczne wsie, choć jest wielce prawdopodobne, że wójturzędował tu już od końca XVIII wieku.Elżbieta Siekierzyńska