NËNTOR 2010 - Qendra për Arsim e Kosovës

In medias resEtapa përgatitore në hartimin e kurrikulaveNËNTOR 2010Faza përgatitore është faza e parë e domosdoshme në hartimin dhe zhvillimin e kurrikulave,përkatësisht në reformën kurrikulare. Në të vërtetë kjo fazë paraqet themelin kryesor pa të cilënnuk ka reformë kurrikulare. Në këtë fazë bëhet analiza e nevojave, mbledhja dhe grumbullimi iinformacioneve për atë se çka fëmijët, nxënësit, prindërit, mësimdhënësit, profesionistët,punëdhënësit, politikanët dhe faktorët tjerë mendojnë se është e nevojshme të ndryshojë, tëfutet si gjë e re ose të hiqet nga sistemi i edukimit.Analiza e nevojave arsimore, studimi i gjendjes, përkatësisht njohja me shëndetin arsimit ështëshumë komplekse.Mënyra më e mirë për ta bërë këtë është organizimi i hulumtimeve shkencore më qëllim tëgrumbullimit të informacioneve relevante për aspektet e ndryshme të sistemit të arsimit, pra nëkuadër të kësaj edhe të kurrikulave.Tani, kur në Kosove është duke u bërë Reforma kurrikulare është dashur të merret parasyshndërmjet tjerash edhe studimi i bërë nga Instituti për Edukim i Universiteti të Londrës iangazhuar nga UNICEF dhe me pajtimin Ministrisë së Arsimit Shkencës dhe të Teknologjisë nëtë cilin ndërmjet tjerash thuhet: ”Bashkësitë kulturore janë të larmishme. Në mesin e tyreekzistojnë bashkësi në të cilat flitet gjuha serbe dhe feja e të cilëve është feja ortodokse; ligji ityre për arsim, kurrikuli për shkollën fillore, tekstet dhe administrata, duke e përfshirë këtuedhe pagesat e mësimdhënësve, vijnë nga Beogradi. Këtë sistem të njëjtë e zbatojnë edheGoranët, gjuha e të cilëve është gjuhë serbe, por feja e të cilëve është feja myslimane. Romët,të cilën gjuhën e tyre e mësojnë në shtëpi, tërësisht varen nga vendi ku jetojnë, por, po ashtu,shkollën e vijojnë në gjuhë serbe. Romë ka të fesë myslimane dhe ortodokse. Bashkësitë në tëcilat flitet gjuha turke zbatojnë kurrikulin e ri nëntëvjeçar kosovar në shkolla fillore nëmësimin në gjuhën turke. Bashkësitë në të cilat flitet gjuha boshnjake, ngjashëm me këtëzbatojnë kurrikulin kosovar nëntëvjeçar për shkollën fillore në gjuhën boshnjake, ndërsa itakojnë fesë myslimane. Në disa vendbanime ata përdorin kurrikulin serb. Bashkësitë qëflasin gjuhën kroate ata i takojnë besimit romano – katolik. Ashkalitë dhe egjiptianët,paraardhës të vjetër të Romëve, jetojnë në bashkësi të ndara dhe gjuhën e mësojnë në shtëpidhe, varësisht ku jetojnë përfshihen në sistemin e në të apo tetëvjeçarë fillor duke u detyruartë mësojnë gjuhën, qoftë në gjuhën shqipe, qoftë në gjuhën serbe. Këto grupe i përkasinbesimit islam. Bashkësitë rome janë të vetmet që janë detyruar të mësojnë gjuhën plotësuesee që të përcjellin programin shkollor. Kjo mangësi pengon shumë argumentin për mësim nëgjuhën amtare në bashkësinë rome[...], Tensioni ndëretnik me të vërtetë është një pengesë dheburim potencial i konflikteve me implikime të drejtpërdrejta për lirinë e lëvizjes dhe qasjenbarabartë në shërbimet edukative” 1Këto gjetje tregojnë se në hartimin e kurrikulave prioritet duhet dhënë krijimit të sistemit tëintegruar të arsimit me përmasën shumëkluturore në të cilin të gjitha bashkësitë etnike dhekulturore kanë mundësi t’i plotësojnë nevojat e tyre të ndara. Por që në të njëjtën kohëmësojnë për kulturën, traditën e bashkësive të tjera etnike. Njohja e këtillë imponon nevojën enxitjes së debateve dhe të diskutimeve në mënyrë që kurrikuli të shprehet aspiratat e të gjithabashkësive etnike dhe kulturore.Në identifikimin dhe analizën e nevojave arsimore hulumtimet dhe format të tjera tëidentifikimi të tyre, për të cilat do flasim në vazhdim, sigurohet shtigjet drejt të cilave duhet tëecin reformat kurrikulare.Shkroi: Halim Hyseni1 Gundura, prof.J&Peffers, J (2006) Arsimi cilësor për të gjithë në Kosovë, UNICEF, Prishtinë, f. 15 -16

2Përshkrimi i aktiviteteve sipas programeveProgrami i granteve përzhvillimin e shkollave■ Gjatë muajit nëntor janëthemeluar edhe 26 Ekipe Komunale përGrante Shkollore (EKGSH) dhe një ekipregjional për rajonin e Mitrovicës veriore,me çka u kompletua themelimi i këtyreekipeve për secilën komunë të Kosovës.Këto ekipe kanë për detyrë që të listojnëshkollat e komunës së tyre në bazë tëindikatorëve dhe kritereve të përcaktuaranë manualin e Granteve për Zhvillimin eshkollave dhe të propozojnë shkollat tëcilat kanë mundësi të përfitojnë një grantnga MAShT.■ Pas themelimit, të gjitha EKGShkanë mbajtur takimet e tyre të punës,kanë listuar shkollat dhe kanë propozuarshkollat që mund të përfitojnë gjatërundit të parë të ndarjes së granteve përzhvillimin e shkollave. Varësisht ngaalokimet buxhetore sipas komunave, nërundin e parë nga të gjitha EKGSh janëpropozuar 116 shkolla në mbarë Kosovën.■ Këshilli për aprovimin e graneteveshkollore ka aprovuar të gjitha shkollat epropozuara duke respektuar kështupunën e bërë nga EKGSh. Pas aprovimittë listës së shkollave, KEC ka arritur tëmobilizojë të gjitha kapacitetet përfillimin e ciklit të trajnimeve përpërfaqësuesit e shkollave përfituese. Punajashtëzakonisht profesionale e BPT kabërë që informimi për shkollat përfituesetë shpërndahet te të gjitha EKGSh dhe tedrejtorët e shkollave përfituese. BPT kanëinformuar drejtorët e shkollave përprogramin e granteve dhe kanë kërkuarqë secili drejtor i shkollave përfituese tëdelegojë dy përfaqësues të shkollave përtë marrë pjesë në trajnimin e parë 2-ditorë të organizuar për hartimin e planitzhvillimor të shkollës.Trajnimet janë mbajtur më 22-23 nëntornë Prizren, më 24-25 nëntor në Prishtinë,Pejë, Gjakovë, Gjilan, Mitrovicë, ndërsa më25-26 nëntor në Ferizaj. Nga fletëvlerësimet kuptohet që pjesëmarrësit kanëqenë shumë të kënaqur me programin etrajnimit, përgatitjen e trajnerëve, si dhecilësitë e njohurive që kanë përfituar. Tëgjitha shkollat përfituese do të prezantojnëdraftet e PZhSh të tyre më datën 15dhjetor.KOSOVISION Contest■ Gjatë këtij muaji është bërëpërzgjedhja e projekteve më të mira fituesenë raundin e tretë të KOSOVISIONCONTEST. Pas punës tre ditore të jurisë nëtë gjitha regjionet e Kosovës dhe paszgjedhjes së një numri të konsiderueshëmtë punimeve si më të mundshmet përfitore, ekipi nga Zvicra ka bërë edhevlerësimin final dhe ka bërë zgjedhjen e 83klasave në këtë vit. Për të parë klasatfituese të projektit, ju lutem vizitoni uebfaqenwww.kosovision.org.■ Gjithashtu, gjatë këtij muaji ështëbërë edhe organizimi i ceremonive lokale.Secili regjion ka organizuar ngjarjet lokaleku edhe janë shpallur fituesit eKOSOVISION CONTEST për herë të tretë.Ngjarjet lokale kanë pasur përfshirje tëmadhe të mediave. Të ftuar ishin nga 150deri në 200 pjesëmarrës në secilin regjion.Kompleksi i Shkollës "Mileniumi i Tretë", rr. "Isa Kastrati", p.n. 10000 Prishtinë, KosovëTel:+381 38 244 257; 258 203; Fax: +381 38 244 257; 258 203 (lok.109); www.kec-ks.org

3Promovimi i të drejtave tëfëmijës në fushën e arsimit■ Në kuadër të projektit “Promovimii të drejtave të fëmijës në fushën eedukimit”, financuar nga ZyraNdërlidhëse e Komisionit Evropian nëKosovë, gjatë këtij muaji janë zhvilluarkëto aktivitete:1. Monitorimi i tretë është zhvilluar në tëgjitha shkollat e synuara dhe shkollatkontroll. Tani monitoruesit e jashtëmjanë duke bërë edhe futjen e të dhënavepër nga pyetësorët e mbledhur. Pas futjessë të dhënave do të bëhet edhe raporti nënivel komunal për këtë monitorim.2. Cikli i dytë i trajnimeve ka filluar, nëPrishtinë gjatë këtij muaji janë mbajturdy grupe të trajnimit dhe në Prizren njëgrup.1. Është përgatitur drafti i parë i strategjisësë bashkëpunimit në mes të organizatavepartnere në Projekt. Gjatë hartimit tëstrategjisë përfaqësuesit e organizatavepartnere u dakorduan që APREME si njëtrup të hyjë nën ombrellën e NEPC-it(Network o Educational Policy Centers).Andaj edhe projekti do të përfaqësohet nëAsamblenë e Përgjithshme të NEPC-it dhedo ta prezantojë strategjinë dhe idenë ebashkëpunimit.2. Në kuadër të komponentës 4 tëProjektit, Iniciativat Lokale, janë zgjedhur6 shkollat fituese dhe është mbajtur njëpunëtori dy ditore për përfaqësues tëkëtyre shkollave.Me fillim të muajit tjetër, do të mbahenedhe grupet tjera të trajnimit me nxënës,pra edhe një në Prishtinë dhe dy grupet efundit në Prizren. Pjesëmarrja e nxënësvedhe monitoruesve të brendshëm ka qenëmjaft i kënaqshëm në këto trajnime.E gjithë kjo është bërë për ti sqaruar idetëe projekteve dhe për tu siguruar që të kenëndikim në rritjen e përfaqësimit dhepjesëmarrjen e grupeve pakicë në jetën eshkollës. Të gjitha shkollat kanë nisur mepërgatitjet për zbatimin eprojekteve/iniciativave të tyre lokale.Avancimi i pjesëmarrjes dhepërfaqësimit të grupeve tëpakicave etnike në arsim■ Në kuadër të këtij projekti gjatëmuajit shtator janë organizuar këtoaktivitete:Kompleksi i Shkollës "Mileniumi i Tretë", rr. "Isa Kastrati", p.n. 10000 Prishtinë, KosovëTel:+381 38 244 257; 258 203; Fax: +381 38 244 257; 258 203 (lok.109); www.kec-ks.org

4Pjesëmarrja e prindërve nëvendim marrje në shkollë■ Në kuadër të projektit"Pjesëmarrja e prindërve në vendimmarrje në shkollë" gjatë muajit tetor dhenëntor janë mbajtur trajnime meKëshillat e prindërve të shkollave fillorenë rajone të ndryshme të Kosovës. Gjatëtetorit u organizuan trajnimet në Pejë,Mitrovicë, Prishtinë, Prizren. Ndërsagjatë nëntorit u organizuan në Gjilan dhenë Gjakovë.■ Të gjithë këshillat e prindërve utrajnuan për Drejtësinë Shoqërore dheAvokim. Pjesëmarrësit patën mundësi tënjihen me format e ndryshme tëavokimit. Në fund të trajnimeve të gjithashkollat pjesëmarrëse kanë dale me nganjë plan të veprimit apo fushatë tëavokimit të përgatitur në lidhje me njëçështje të cilën e kanë caktuar gjatë ditëvetë trajnimit.Hap pas Hapi■ Me datat 11,12,13,14,15 tetor nëMitrovicë në bashkëpunim meorganizatën QDSHC "Koralet” uorganizua trajnimi bazik “Hap pas hapi”për edukatorët që punojnë për fëmijëtparashkollor. Në këtë trajnim ucertifikuan 21 pjesëmarrës.Qasja Tërësektoriale në Arsim– EU EDUCATION SWAp■ Projekti Qasja Tërësektoriale nëArsim - EU EDUCATION SWAp ka filluartë implementohet në muajin tetor të vitittë kaluar. Ky projekt financohet ngaKomisioni Evropian dhe menaxhohet ngaZyra Ndërlidhëse e Komisionit Evropiannë Kosovë (ECLO).Projekti implementohet nga konsorciumii përbërë nga Cambridge Education,Qendra për Arsim e Kosovës, Education2000+ Consulting dhe Tribal Helm.■ Gjatë majit nëntor u mbajt takimi itretë i Komitetit Drejtues të Projektit ku uprezantua progresi i bërë nga projekti gjatëperiudhës raportuese Korrik-Shtator 2010si dhe u diskutua plani për përudhenraportuese të radhës. Të gjithë anëtarët eKomitetit Drejtues të Projektit mirëpritënprogresin e arritur në të tre komponentët eprojektit, veçanërisht në Komponentin eparë në mbështetje të Planit Strategjik tëArsimit në Kosovë, dhe në Komponentin edytë në mbështetje të procesit të zhvillimittë kurrikulumit të ri të Kosovës.■ Gjithashtu gjatë muajit nëntor, paslansimit në gjuhën angleze, është lansuaredhe versioni në gjuhën Shqipe i uebfaqëssë projektit (www.eu.eduswap-ks.org) kujanë të publikuara/vazhdimishtpublikohen të gjitha dokumentet eprodhuara nga projekti. Një lidhje përuebfaqen e projektit gjithashtu gjendet nëuebfaqen e MASHT-it.Mbështetje e BE-së përZbatimin e Strategjisë përkomunitetet Rom, Ashkali dheEgjiptas (EU-SIMRAES)■ Gjatë këtij muaji, Projekti EU-SIMRAES ka mbajtur kontakte tëvazhdueshme me 6 qendrat ekomuniteteve RAE, si dhe me OJQ-tëpartnere që implementojnë komponentine arsimit.■ Gjatë këtij muaji dhe muajit tëardhshëm është duke u punuar në drejtimtë hartimit të planeve vjetore për qendrat,si dhe dizajnimin e programeve të cilët dotë implementohen në këto qendra. Këtoparashihet të kryhen në bashkëpunim tëngushtë me stafin e qendrave(respektivisht koordinatorët). Sidoqoftë,duke e ditur se ende jemi në pritje tëKompleksi i Shkollës "Mileniumi i Tretë", rr. "Isa Kastrati", p.n. 10000 Prishtinë, KosovëTel:+381 38 244 257; 258 203; Fax: +381 38 244 257; 258 203 (lok.109); www.kec-ks.org

5nënshkrimit të MeM dhe miratimit tëRaportit Nismëtar, KEC ështëpërqendruar të marrë informataparaprake se si këto programeimplementohen nga institucionet tjeraparashkollore. Për këtë qëllim janëvizituar institucionet në vijim:■ Në Prizren është vizituar shkollaIbrahim Fehmiu, përkatësisht programiparashkollor në këtë shkollë, si dheInstitucioni Parashkollor “Mollëkuqja 2”që gjendet në një objekt privat po ashtunë Prizren. Në Prishtinë është vizituarSOS fshati. Gjatë vizitave që janë bërë nëkëto institucione, përgjegjësit e tyre dhepedagogët na kanë informuar në lidhjeme aktivitetet e tyre, programet dheplanet njëvjeçare që i implementojnë nëkëto qendra. Në bazë të informatave tëparaqitura shihet se të gjitha qendrat ezbatojnë plan-programin e MASHT,megjithëse kanë bërë disa ndryshme, nëmënyrë që t’ia përshtatin ato specifikavedhe nevojave të tyre konkrete.■ KEC është duke bashkëpunuarngushtë me OJQ-të dhe agjencitë tjerapartnere që i ndihmojnë komunitetet RAE.Duhet të përmendet takimi koordinues, imbajtur në Mitrovicë, më 4 Nëntor meMercy Corps, Caritas, DRC, UNICEF, etj.Ky takim është vazhdimësi e takimit tëparë, dhe këtë herë u diskutuan shumëçështje në mënyrë më specifike. KEC nëkëtë drejtim shtoi se në momentin enënshkrimit të MeM dhe miratimit tëRaportit Nismëtar nga ZNKE, do të fillojëmenjëherë implementimin e programevetë veta. Në lidhje me këtë pikë të gjithaOJQ-të pjesëmarrëse premtuan se do tandihmojnë projektin, duke plotësuaraktivitetet projektit me resurset e veta, sidhe do të ndihmojnë në bashkëpunim meOJQ-në partnere në Mitrovicë, RADC, nëhartimin e planit njëvjeçar për këtëqendër.Përgatiti: Petrit TahiriKompleksi i Shkollës "Mileniumi i Tretë", rr. "Isa Kastrati", p.n. 10000 Prishtinë, KosovëTel:+381 38 244 257; 258 203; Fax: +381 38 244 257; 258 203 (lok.109); www.kec-ks.org