julian kawalec: jeśli pisarz pochodzi ze wsi, to temat ... - Powiat Słupski

czy Bruno Schulz („Sklepy cynamonowe” jako powieść autobiograficzna).Na tym tle twórczość z nurtu wspomnieniowegoBąka i jego skromny, jeśli chodzi o ilość stron, utwórwypada szczególnie słabo.Niedokończona i niedoprecyzowana historia o sobieprzynosi niewiele wskazówek o autorze. Opowieść ta jestjednak zachwycająca jeśli chodzi o jej walory estetyczne.Urzekająca jest przede wszystkim umiejętność ważenia słów,zachwyt czasami minionymi, o których pisał Bąk i jednocześniestonowane do niego podejście. Zaprezentowana przezBąka wizja rodziny, domu i miasta odkopanych po latach toopowieść subtelna oraz wyszukana. Sięgając po książkę „Miastomego dzieciństwa”, oczekiwać możemy nie tylko pewnejdozy sztukaterii formalnej, ale także wrażliwości poetyckiej.Liryzm przenika tę lekturę do cna. Dlatego utwór ten jest wstanie sprostać czytelnikom poszukującym prawdziwej sztukioraz autobiograficznych rysów z dzieciństwa poety. Może sięon stać uzupełnieniem innych poetyckich ewokacji Bąka.Autor już na pierwszych stronach swojego autobiograficznegotekstu potrafi się „bawić” słowem. Jego język jestniezwykle plastyczny i ekspresywny. A obrazy, które tworzyszybko opanowują wyobraźnię czytelniczą. Artysta pisał:„Szuflada jest bramą. Niebezpiecznie ją otwierać”. Bąk posiadaumiejętność przemieszczania się w przestrzeni, dotykaniaśladów przeszłości, otwierania rozdziałów życia dawno zamkniętych.„Wszystko może stać się ulicą do żywego świata”(s.8). Ten dawny świat uważa Bąk za prawdziwy, obecnynatomiast za dialog odbywający się przez szybę, sztucznąkonstrukcję, nieprawdziwą walkę o byt. Mówi Bąk także ominionym, dziecięcym podejściu do czasu. Czas był „nieokreślonympojęciem”, pojęciem, które nie miało swojegoodnośnika i desygnatu. Czas w jego odbiorze był po prosturozciągniętą formą bytu oraz rozmytym stanem duszy. Dlategowszytko to opisuje artysta z dystansu, z perspektywy lat,a jego spotkanie z „ja” odbywa się nagle i niespodziewaniew ramach i na prawach imaginacji. W takim razie, czy to „ja”jest jeszcze nim? Rozróżnianie na „ja” i „nie - ja” odbywa sięwielokrotnie. Ale dawny Bąk chwyta za rękę Bąka obecnego.Taką metodę opisania utraconej rzeczywistości stosuje autor.Odkrywanie na nowo utraconego świata to dzięki temu zadaniewykonalne. Powierzenie siebie obecnego małemu chłopcudaje mu szansę na interpretację prawd, na które wtedy niezwrócił uwagi albo też dostrzegł je, ale widział ówcześniezupełnie inaczej. Jest to również sposób na samoidentyfikacjęz czasem przeszłym, z dawnym sobą i kręgiem rzeczy, którewtedy jeszcze trwały. Rozpad chronologii to najlepsza metodana wewnętrzną konsolidację, poznanie świata i samegosiebie. Patrzenie oczyma dziecka zwiększa ostrość widzenia,rozciąga widoczność obrazu. Jako czytelnicy miewamy jednakwrażenie, że Bąk dawny nie czuje się Bąkiem obecnym. Topotęguje dystans między podziwiającym w utworze chłopcema samym autorem tekstu.Czy tylko dystans sprawia, że odnosimy wrażenie niedokończeniatekstu? Wydaje się, że tekst posiada początek ikoniec („śmiertelna koszula”, o której pisze Bąk). Ale to tylkozamknięcie pozorne. Owszem, kończy Bąk tę historię, ale tylkopo to, aby przejść do innej. Następna opowieść jednak sięnie dzieje, nie nadchodzi. Przyczyn jest dużo, jedna natomiastzdominowała wszystkie. Pogardzany przez świat twórców literaturyBąk, zrzucany na margines jak niepotrzebny dodatekdo historii literatury, traci związek z własną twórczością, zapominao sobie i o małym chłopcu, który tkwił w nim przezdługie lata. Ocalenie może jednak nadejść. Dzięki czytelniczejaktualizacji dawny chłopiec i jego opowieść tkwiąca w szczątkachautobiograficznego tekstu ma szansę przeżycia.Anna Łozowska-Patynowska, SłupskWojciech Bąk, „Miasto mego dzieciństwa”, Ostrów Wielkopolski2007.listy, listyAntoni Czechow, korespondującz wieloma przyjaciółmi,przyznawał się dolicznych kontaktów z prostytutkami,podziwiającich głęboką wiedzę i znajomośćmiłosnego rzemiosłaKiedyś stanowiły element ludzkiej spójności, budując nierozerwalnepomosty, zastępujące słowa wypowiedziane w różnychludzkich interesach. Zastępowały słowną wymianę ograniczonąodległością, bądź brakiem umiejętności krasomówczych.Listy pisali ludzie odważni, wyznając w nich skrywane tajemnice,gorące uczucia tłumione nieśmiałością i brakiem odwagibezpośredniego wyznania. Taką formę porozumiewania obralisobie zakochani, wypisując niezliczone ilości listów. Prym wiodłyusychające z miłości żony lub zawiedzione kochanki, piszącemiesiącami po kilka listów w jednym dniu.Listy pisali słynni poeci, prozaicy i wszelkiej maści artyści,których bogaty świat przeżyć i twórczych uniesieńzawsze stanowiły temat godzien dzielenia się lub szukaniapotwierdzenia swoich umiejętności w okazywaniu artystycznychfrustracji. Wyjątkowe bogactwo listowej korespondencjiznajdujemy w literaturze rosyjskiej. Poetka Anna Achmatowazwana Mozartem poezji w jednym z listów napisała wprzypływie depresyjnej zapaści, iż próbowała popełnić samobójstwona skutek niespełnionej miłości, by po kilku latachlistownej korespondencji wyznać wybrańcowi, że nigdy gonie kochała. Antoni Czechow, korespondując z wieloma przyjaciółmi,przyznawał się do licznych kontaktów z prostytutkami,podziwiając ich głęboką wiedzę i znajomość miłosnegorzemiosła. Michaił Bułchakow, wymieniając korespondencjęz żoną, namawiał ją do wspólnych seansów narkotycznych.Włodzimierz Majakowski w listach do przyjaciela żalił się naniewierność żony, wspominając o zamiarach samobójczych.W polskiej epistolografii zaszczytne miejsce zajmują listyZygmunta Krasińskiego poety, powieściopisarza i dramaturgaNapisał ich ponad trzy i pół tysiąca, adresując w większoścido ukochanej hrabiny Delfiny Potockiej, słynnej z urody i talentówgwiazdy europejskich salonów, do przyjaciół JerzegoLubomirskiego, Stanisława Małachowskiego oraz ojca WincentegoKrasińskiego. Geneza pisania listów - stara jak świat,intryguje nie tylko historyków. Warto więc by zainteresowalisię nią też czytelnicy lubiący sięgać do tajemnic życiorysów ibibliograficznych opowieści słynnych twórców królujących wencyklopedycznych annałach.Początki porozumiewania się i komunikowania na odległośćw polityce, nauce czy religii sięgają czasów wynalezieniapisma. W Mezopotamii w III wieku p.n.e wykopano setkikamiennych tabliczek zapisanych pismem klinowym. Najstarszyodnaleziony list pisany hieroglifami napisał na papirusiew 2400 roku p.n.e. egipski faraon Pepi II. Odnaleziono listypisane na drewnie, tabliczkach woskowanych, płótnie i metaluw Chinach, Egipcie i Rzymie. Wspomnieć należy o listach6 wieś tworząca dodatek literacki