You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 14<br />
NGA TEUTA NUNAJ*<br />
Ekonomia e luginës së Preshevës,<br />
mbështetet te biznesi i<br />
vogël, ai familjar. Infrastruktura<br />
është shumë e dobët, ndërkohë që partitë<br />
politike shqiptare janë krejt jashtë<br />
rolit të tyre, shkruan Nunaj. Është koha<br />
që kjo gjendje të ndryshojë, përmes<br />
projekteve sipërmarrëse.<br />
LUGINA E PRESHEVËS,<br />
JO MË NJË VEND I HARRUAR<br />
Tri komunat: Preshevë, Bujanoc<br />
dhe Medvegjë, që përfshihen në<br />
territorin që njihen si Kosova Lindore<br />
apo Lugina e Preshevës, janë sot, territoret<br />
shqiptare me përkrahjen më të<br />
pakët politike, ekonomike dhe sociale<br />
në rajon. Ndërkohë që, politika vendore,<br />
kryesisht e 15 viteve të fundit në<br />
Luginë është ngritur mbi bazën e interesave<br />
të ngushta personale të<br />
drejtuesve të tyre, se për interesa publike,<br />
as që flitet. Kjo vërtetohet lehtësisht<br />
me mungesën e vazhdueshme të<br />
politikave zhvillimore për këtë rajon<br />
shqiptar.<br />
Në bazë të censusit të vitit<br />
2002 në Serbi, në tri komunat: Preshevë,<br />
Bujanoc dhe Medvegjë, jetojnë<br />
61.647 shqiptarë ose 0.82% e popullsisë<br />
totale. Duke qenë se censusi i vitit<br />
2011 është bojkotuar nga pjesa më e<br />
madhe e shqiptarëve, nuk kemi një<br />
rezultat të ri dhe të saktë të popullsisë<br />
shqiptare në këto troje, ndërsa faktet<br />
flasim për një rënie të numrit të popullatës<br />
shqiptare në këto 14 vite, kryesisht<br />
në Medvegjë, që është edhe<br />
komuna më e rrezikuar.<br />
Në mënyrë metaforike,<br />
mund të themi se sot Medvegja është<br />
muri rrethues mbrojtës i këtyre tri komunave.<br />
Nëse ky mur rrëzohet, rreziku<br />
ndaj dy komunave të tjera (Bujanoc<br />
dhe Preshevë) është i pashmangshën<br />
dhe e ardhmja e mesme mund të sjellë<br />
atë çka nuk do të donim dhe nuk do të<br />
mundnim më ta ndryshonim…<br />
Në të tri komunat, ushtrojnë veprimtarinë<br />
e tyre politike 10 parti ose 1 parti<br />
për 6.000 banorë. Një mesatare kjo që<br />
e “lakmojnë” edhe vendet më të zhvilluara.<br />
Prej tyre, vetëm një parti ka përfaqësi<br />
në Parlamentin e Serbisë me 2 deputetë,<br />
ndërsa 8 parti, kanë përfaqësuesit<br />
e tyre në këshillat komunal në të tria<br />
komunat. Ky inflacion partish dhe aktiviteti<br />
i tyre, dëshmon se ato nuk po<br />
punojnë në funksion të demokracisë në<br />
Luginë, mirëqenies së popullatës atje,<br />
apo në mbrojtje të të drejtave të shqiptarëve,<br />
që ju kanë dhënë votën duke<br />
marrë në këtë mënyrë të drejtën ligjore<br />
të përfaqësimit të tyre.<br />
Kjo gjendje shërben si një<br />
fakt i arsyeshëm dhe i logjikshëm, për<br />
nevojën e madhe që ka kjo zonë për<br />
mbështetje dhe përkrahje reale politike<br />
nga Tirana dhe Prishtina, ndihmesë, e<br />
cila nuk duhet dhënë vetëm se është<br />
një detyrim kushtetues për politikanët<br />
në Shqipëri dhe Kosovë. Shërbimet<br />
komunale si dhe infrastruktura e<br />
qyteteve, lënë shumë për të dëshiruar<br />
në Luginë.<br />
Ndërkohë që në Preshevë,<br />
qyteti më i madh i shqiptarëve, të bie<br />
në sy errësira e gjatë përgjatë rrugës<br />
Në të tri komunat, ushtrojnë veprimtarinë<br />
e tyre politike 10 parti ose 1 parti për<br />
6.000 banorë. Një mesatare kjo që e<br />
“lakmojnë” edhe vendet më të zhvilluara.<br />
kryesore, se ndriçimi mungon; ajo nuk<br />
ka një park dhe kjo për një arsye sa të<br />
thjeshtë po aq dhe banale, sepse zona<br />
me pamjen më të bukur në Preshevë,<br />
po kryen funksionin e një fushe mbeturinash<br />
qytetase dhe zonës përreth saj.<br />
Kur vjen nga Prishtina dhe hyn në Preshevë,<br />
mbeturinat e shumta që kanë<br />
marrë gjerësi dhe terren, janë e para gjë<br />
që sheh.<br />
Ato janë si një përshëndetje<br />
e keqe dhe paralajmërim i shëmtuar<br />
për gjendjen që të pret. Ekonomia në<br />
Luginë është e ngritur mbi bazën e biznesit<br />
të vogël apo atij familjar. Investimet<br />
mungojnë, kjo edhe sepse i kanë<br />
larguar apo se pushteti lokal e ai qendror<br />
nuk kanë zbatuar politika për<br />
përthithjen e tyre. Edhe ata pak investitorë<br />
që kanë patur dëshirën e mirë për<br />
të investuar, nuk iu është dhënë<br />
mundësia dhe hapësira, ku edhe korrupsioni<br />
ka një ndikimin themelor në<br />
tkurrjen e investimeve.<br />
Pak ditë më parë, nën kujdesin<br />
e veçantë të kompanisë “Medita<br />
Development”, me qendër në Venezia,<br />
Itali, dhe të biznesmenëve të komunës,<br />
që zhvillojnë aktivitetet e tyre<br />
ekonomike në Itali, Zvicër dhe Austri<br />
etj., u organizua Forumi i parë Rajonal<br />
për Zhvillimin Ekonomik të komunave<br />
Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë.<br />
Në qendër të tij, ishte prezantimi<br />
i pesë projekteve konkrete për investime<br />
në rajon, të cilat janë: (i) ndërtimi<br />
i një impianti për përpunimin e mbetjeve;<br />
(ii) për prodhimin e peletit; (iii)<br />
për zhvillimin e bujqësisë, përmes rivitalizimit<br />
të terrenit që do të sjellë kultivimin<br />
e produkteve sezonale, të<br />
vreshtarisë dhe më tej zhvillimin e<br />
blegtorisë; (iv) për prodhimin e energjisë<br />
përmes gjeo-termisë; (v) dhe<br />
prodhimin e ujit të pijshëm duke qenë<br />
një zonë shumë e pasur, kryesisht Baja<br />
Siarina, Medvegjë.<br />
Këto projekte u prezantuan<br />
profesionalisht nga investitorët italianë,<br />
të cilët theksuan në mënyrë të<br />
drejtpërdrejtë: “Ne jemi gati të investojmë.<br />
Na jepni hapësirën e nevojshme<br />
dhe mbështetjen ligjore”, gjë të cilën<br />
duhet ta bëjë administrata lokale. Sesa<br />
do të realizohen këto projekte, kjo<br />
varet edhe nga votat e qytetarëve të<br />
Luginës në zgjedhjet e afërta vendore<br />
dhe mbështetja që do të japin drejtuesit<br />
e rinj.<br />
E veçanta e këtij forumi,<br />
ishte se u mbajt përtej politikës. Çfarë<br />
do të thotë kjo? Që nuk ishin drejtuesit<br />
e qeverisjes vendore që e organizonin,<br />
siç logjikisht duhet të ndodhte, por<br />
biznsmenë shqiptarë nga këto troje dhe<br />
që i ushtrojnë aktivitetet e tyre<br />
ekonomike në vendet e Evropës<br />
Perëndimore. Investitorët nuk ishin<br />
vetëm të qartë në ide, por shumë<br />
konkretë me projektet e tyre.<br />
Kur bisedoje ne organizatorët,<br />
ata u shpehën të sigurt se tashmë<br />
janë të gatshëm të investojnë në Luginë,<br />
duke patur burimet e nevojshme<br />
financiare, por kërkojnë vetëm<br />
mundësinë ligjore të veprojnë. Edhe<br />
reagimi i qytetarëve ndaj projekteve,<br />
ishte shumë pozitiv. Të dukej sikur të<br />
thonin me një gjuhë të thjeshtë trupi<br />
dhe fjale: “Sa mirë që ja arritëm kësaj<br />
dite”. Gëzimi i tyre ishte besimdhënës,<br />
se ata nuk ndiheshin më të harruar dhe<br />
të braktisur. Shpresa ishte rikthyer pas<br />
një mungese të gjatë.<br />
Ndërkohë në prag, kemi një tjetër<br />
forum që do të zhvillohet në javën e<br />
parë të muajit prill. Kësaj here do të<br />
zhvillohet në Medvegjë. Synimi i të<br />
cilit do të jetë hedhja e themeleve për<br />
aplikimin e një strategjie unike të<br />
zhvillimit ekonomik të qëndrueshëm të<br />
komunave Medvegjë, Bujanoc dhe<br />
Preshevë.<br />
Sipas ideatorit të krijimit të<br />
kësaj strategjie, përmes “Medita Development”,<br />
‘fitues nuk janë ata që nuk<br />
kanë humbur kurrë, por ata të cilët nuk<br />
janë dorëzuar asnjëherë. Prandaj nëse<br />
duam të mbijetojmë këtu, nuk guxojmë<br />
asnjëherë të dorëzohemi’. E gjitha kjo<br />
të çon në një përfundim, tashmë mund<br />
të themi se Lugina nuk është më rajoni<br />
shqiptar i harruar.mapo<br />
*pedagoge UET
Change language