12.02.2016 Views

DUA LIPA KRENARE ME KOSOVËN

the_albanian_10_february_2016

the_albanian_10_february_2016

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

SIR NOEL<br />

MALCOLM: POPUJT E<br />

BALLKANIT DUHET<br />

T’I NDRYSHOJNË<br />

TEKSTET<br />

SHKOLLORE TË<br />

HISTORISË SË TYRE<br />

ANGLEZËT:<br />

JA ÇFARË PAMË<br />

TEK AMBASADA<br />

SHQIPTARE<br />

NË LONDËR<br />

Dërgo para online *<br />

moneygram.co.uk<br />

VITI I 12 I BOTIMIT www.thealbanian.co.uk<br />

* Për një listë të plotë të tarifave të transferimit në internet ju lutem vizitoni moneygram.co.uk. MoneyGram<br />

International Limited është e autorizuar dhe e kontrolluar nga Autoriteti e Shërbimit Financiar. MoneyGram<br />

dhe Globi janë marka të MoneyGram. Të gjitha markat e tjera janë pronë e pronarëve të tyre përkatës.<br />

©2012 MoneyGram. Të gjitha të drejtat e rezervuara.<br />

info@thealbanian.co.uk Tel: 02034895136 LONDON 10 SHKURT AKTUALITET<br />

ÇËSHTJA E HEQJES SË SHTETËSISË<br />

BRITANIKE DREJT GJYKATËS SURPRE<strong>ME</strong><br />

Çdo të bëhet me<br />

shqiptarët që<br />

kanë probleme<br />

me shtetësinë,<br />

pra që janë<br />

zbuluar për<br />

identitetin e<br />

tyre?<br />

PËRGJIGJET:<br />

AVOKATI NAIM HASANI<br />

(faqe 9)<br />

KRONIKË E NJË<br />

IMAZHI<br />

TË PARALAJMËRUAR<br />

ÇFARË PO NDODH NË<br />

SHQIPËRI Z. KRYEMINISTËR?<br />

SI TU PËRGJIGJEMI<br />

ANGLEZËVE?<br />

NDIHMOI NJË<br />

QYTETARE DHE NJË<br />

POLIC, NDEROHET<br />

SHQIPTARI<br />

<strong>DUA</strong> <strong>LIPA</strong>:<br />

<strong>KRENARE</strong> <strong>ME</strong><br />

<strong>KOSOVËN</strong><br />

Është një postim krejtësisht i sinqertë i një<br />

të riu shqiptar, që u përhap shumë kohë<br />

më parë në rrjetet sociale.<br />

Ishte një kërkesë shumë normale, ku<br />

i kërkohej të parit të vendit që të hapë vende<br />

pune në Shqipëri dhe ai do të kthehej menjëherë,<br />

në të kundërt paralajmëron se do e<br />

marrë në qafë, pasi do të detyrohet në futet në<br />

hullitë e rrugëve që nuk do i dëshironte.<br />

>>> (Vijon ne faqe 6)<br />

DHUNA NDAJ GRAVE, SHQIPTARËT<br />

“EKSPORTOJNË” PROBLE<strong>ME</strong>T EDHE NË LONDËR


aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 2<br />

DREJTOR: PETRIT KUÇANA<br />

Kryeredaktor: BASHKIM <strong>ME</strong>TALIA<br />

REDAKSIA<br />

PROF. DR. SC. Akil Koci, Arben Manaj,<br />

Daut Dauti, Shefit Domi<br />

Emanuel Bajra, Jeni Myftari,<br />

Esmeralda Sadikaj, Majlind Goge<br />

Pranvera Smith,<br />

Blerim Ciroka,<br />

Flori Slatina,<br />

Kastriot Dervishi,<br />

Anila Hoxha,<br />

Fjoralba Hysa Pano<br />

Web-design Shefdomi.com<br />

www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com<br />

Tel: 02034895136<br />

DHUNA NDAJ GRAVE, SHQIPTARËT<br />

“EKSPORTOJNË” PROBLE<strong>ME</strong>T EDHE<br />

NË LONDËR<br />

ARBEN MANAJ<br />

Të indinjuara nga mënyra barbare<br />

e vrasjes në Londër ditë<br />

më parë e Elidona Demirajt, një<br />

vajzë shqiptare 25-vjeçare, gra<br />

shqiptare që banojnë në kryeqytetin<br />

britanik kërkuan dhënien fund të<br />

dhunës ndaj grave në familjen<br />

shqiptare. Elidona Demiraj u vra nga i<br />

dashuri i saj, 31-vjeçari Arben Rexha<br />

javën e kaluar.<br />

Me iniciativën e një nga shoqatave të<br />

komunitetit shqiptar në Britani, “Shpresa<br />

Programme”, në homazhet e bëra<br />

përpara pallatit ku u vra Elidona Demiraj<br />

nga Tropoja, gratë shqiptare vendosën<br />

lule në vendin e krimit.<br />

Duke ngushëlluar familjen e<br />

viktimës për humbjen, Luljeta Nuzi,<br />

drejtuese e kësaj shoqate, tha për Top<br />

Channel se duhet të punohet më shumë<br />

për ndërgjegjësimin dhe ndalimin e<br />

dhunës ndaj grave në familjet<br />

shqiptare.<br />

31-vjeçari Arben Rexha ka dalë tashmë<br />

përpara gjykatës. Policia britanike<br />

është e rezervuar për motivet e vrasjes<br />

dhe nuk ka publikuar fotografinë e<br />

çiftit. Shoqata “Shpresa Programme”<br />

ndërkohë ka hapur edhe një faqe në<br />

uebsajtin “justgiving” për të grumbulluar<br />

2500 sterlina për riatdhesimin e<br />

trupit të viktimës. Autori i dyshuar i<br />

vrasjes do të paraqitet para Gjykatës së<br />

Lartë në një seancë paraprake në 21<br />

prill, ndërsa procesi gjyqësor ndaj tij<br />

pritet të fillojë në 11 korrik.


JENI NE BRITANI DHE KENI<br />

190 <strong>ME</strong>RTON HIGH STREET<br />

WIMBLEDON , LONDON<br />

SW19 1AX<br />

One minute walk from south Wimbledon<br />

Underground Station<br />

PROBLE<strong>ME</strong> <strong>ME</strong> EMIGRACIONIN ?<br />

Ejani ne zyren tone te diskutoni çeshtjen tuaj<br />

NE MUND T’IU NDIHMOJ<strong>ME</strong><br />

*Asylum & Immigration<br />

*New Point Based System<br />

*Settlement Applications<br />

(ILR)<br />

*European Law<br />

*Nationality&Travel<br />

Document<br />

*Human Rights Applications<br />

*High/Court of Appeals<br />

*Switching Visas<br />

*Over Stayers<br />

*Legacy Cases<br />

*Work Premits<br />

*Visa Extensions<br />

*Judicial Reviews<br />

*Tribunal Appeals<br />

KONSULTI<strong>ME</strong>T<br />

JANË<br />

FALAS<br />

T : 02085401666<br />

MB:07878335000<br />

EMAIL - SOLICITORS@RASHIDANDRASHID.CO.UK


aktualitet www.thealbanian.co.uk faqe 4<br />

ARBEN MANAJ<br />

Kreshnik Kukaj, punonjës sigurie,<br />

i cili më parë ka punuar<br />

edhe roje sigurie në Pallatin<br />

Mbretëror në Uinsdor, ku kalon pjesën<br />

më të madhe Mbretëresha Elizabetë,<br />

është nderuar nga Policia e “Thames<br />

Valley” në veri të Londrës për ndihmën<br />

e dhënë në shpëtimin e jetës së një viktime<br />

dhe një polici anglez, të cilët po<br />

sulmoheshin fizikisht nga një grup prej<br />

4 të rinjsh anglezë.<br />

NDIHMOI NJË QYTETARE DHE NJË<br />

POLIC, NDEROHET SHQIPTARI<br />

për më tepër një shqiptar, të kishte<br />

dhënë një ndihmë kaq të vyer dhe<br />

vendimtare duke rrezikuar jetën e tij,<br />

për jetën e dy njerëzve të tjerë, njëri<br />

prej të cilëve polic”.<br />

Ngjarja ka ndodhur në orët e<br />

para të mëngjesit, kur Kreshnik Kukaj<br />

po kthehej me makinë nga puna dhe pa<br />

grupin e të rinjve të dhunshëm, që po<br />

sulmonin një person në rrugë dhe<br />

policinë në shërbim, që po i vinte në<br />

ndihmë asaj. Për shkak se ishin më të<br />

paktë në numër, ndihma e shqiparit<br />

duke rrezikuar praktikisht edhe jetën e<br />

tij, i cili kishte aftësi të veçanta për<br />

shkak të natyrës së punës që bën, bëri<br />

që të eliminonte fizikisht rrezikun e<br />

dhunes së 4 të rinjve dhe për pasojë shpëtoi<br />

jetën e viktimës dhe policit britanik,<br />

të cilët ishin duke u dhunuar<br />

rëndë nga të rinjtë.<br />

Në një ceremoni të zhvilluar<br />

të martën në mbrëmje në ambientet e<br />

Policisë në Uindsor, ku merrnin pjesë<br />

drejtuesit më të lartë të kësaj force<br />

policore dhe dy deputetë të zonës,<br />

Kreshnik Kukajt iu dha “Certifikata e<br />

Nderimit”.<br />

Sipas zyrtarit më të lartë të<br />

kësaj force policore, “kjo ishte hera e<br />

parë në karrierën e tij prej 30 vitesh si<br />

kryepolic, që një punonjës sigurie dhe<br />

Kreshnik Kukaj, djali i ishkampionit<br />

të peshëngritjes së ekipit të<br />

Partizanit në vitet ’60, Selaudin Kukaj,<br />

tha për korrespondentin e Top Channel<br />

nga Londra: “Jam i privilegjuar dhe<br />

falënderoj këtë vend dhe shtet, të cilit<br />

nuk di si t’ia shpërblej për atë që kanë<br />

bërë dhe ofruar, për mua personalisht<br />

dhe për të gjithë shqiptarët e Britanisë<br />

së Madhe”.<br />

Rasti i Kreshnik Kukajt i<br />

bën nder komunitetit shqiptar të Britanisë<br />

dhe konfirmon edhe njëherë se,<br />

shumica dërrmuese e shqiptarëve të<br />

Britanisë janë njerëz të ndershëm, që<br />

bëjnë gjithçka për t’u integruar dhe shpërblyer<br />

mikpritjen dhe bujarinë e<br />

treguar ndaj shqiptarëve.<br />

Transportojmë<br />

Transportojme<br />

mallra dhe automjete<br />

Angli-Shqiperi-Angli<br />

Mallra dhe automjete<br />

Angli-Shqiperi-Angli<br />

SHERBIM I SHPEJTE DHE KORREKT . (PËR SASI TE <strong>ME</strong>DHA MALLI<br />

VIJMË NË VENDNDODHJEN TUAJ) EMAIL:<br />

BEHAR.LLESHI@GMAIL.COM<br />

Behar Lleshi<br />

Na kontaktoni:<br />

UK Mob: 07814 144616; Mob: 07737096299<br />

AL: 00355694421459


NGA DAUT DAUTI<br />

Dijetari dhe historiani i njohur<br />

Sir Noel Malcolm mbrëmë (3<br />

Shkurt) ka qenë mysafir në<br />

ambasadën e Kosovës në Londër. Në<br />

një bisedë të udhëhequr nga ambasadori<br />

Lirim Greiçevci, Sir Malcolm<br />

ka folur për historinë e Ballkanit dhe<br />

ka shpalosur detaje të jetës së tij. Sir<br />

Noel, i cili është hulumtues i lartë<br />

shkencor në Universitetin e Oxford-it<br />

dhe anëtar i Akademisë Shkencore Britanike,<br />

ka folur edhe për punën e tij të<br />

historianit e cila në botë cilësohet si<br />

brilante dhe për të cilën në vitin 2014<br />

Mbretëresha e Britanisë së Madhe,<br />

Elisabeth II, e ka dekoruar me titullin<br />

Sir.<br />

Pas doktoraturës në histori, të cilën e<br />

kishte përfunduar në Cambridge, Malcolm<br />

ka filluar të ligjëroj po në këtë<br />

universitet. Por, puna e ligjëruesit, siç<br />

theksoi ai, nuk i lejonte kohë që të<br />

merrej me hulumtime shkencore dhe<br />

kjo e kishte shtyrë që të kalonte në një<br />

punë tjetër e që ishte pozita e kolumnistit<br />

dhe redaktorit të politikës së<br />

jashtme në në revistën e famshme politike<br />

‘The Spectator’ dhe më vonë në<br />

‘The Telegraph’. Pastaj, vazhdoi hulumtimet<br />

nga të cilat dolën disa libra<br />

që themeluan autoritet në fushat<br />

përkatëse. Libri i tij i fundit ‘Agents of<br />

Empire: Knights, Corsairs, Jesuits and<br />

Spies in the Late Sixteenth-Century<br />

Mediterranean World ‘ që ka të bëjë<br />

më shqiptarët dhe në të cilin autori bëri<br />

20 vite hulumtim për ta botuar në vitin<br />

e kaluar, dëshmon për aftësitë superiore<br />

të një historiani dhe intelektuali.<br />

Sa ishte student, dhe pastaj edhe<br />

kolumnist, Malcolm kishte udhëtuar<br />

këmbë në disa vende të Ballkanit, përfshirë<br />

Turqinë dhe kishte mësuar gjuhët<br />

e tyre. Në qershor të vitit 1989 nga<br />

Tetova kishte ecur këmbë deri në<br />

Prizren duke i kaluar malet e Sharrit ku<br />

kishte fjetur në shtëpitë e fshatarëve të<br />

kësaj ane.<br />

Pastaj, me 28 qershor kishte mbërri në<br />

Gazimestan dhe ishte ulur ndër rreshtat<br />

e parë për ta dëgjuar ‘fjalimin historik’<br />

të Sllobodan Millosheviqit.<br />

Pasi që e kishte dëgjuar fjalimin dhe<br />

pasi e kishte vërejtur disponimin e<br />

masës kishte ardhë në përfundim se<br />

‘diçka ishte shumë gabim në këtë<br />

mes’. Dhe, për të qenë gabimi edhe më<br />

i madh, politika britanike përkrahte<br />

ndryshimet që kishin filluar në Jugosllavi<br />

nga Millosheviqi.<br />

Një gjë e tillë e kishte shtyrë<br />

t’i hynte hulumtimit dhe ta<br />

gjente të vërtetën. Duhej<br />

vërtetuar se përkrahja britanike<br />

për Serbinë ishte ndërtuar<br />

mbi gënjeshtra që kishin<br />

sajuar histrianët serbë dhe<br />

politika serbomadhe. Nga hulumtimi<br />

i tij shkencor për këtë<br />

çështje dolën dy libra (Historia<br />

e Bosnës dhe ajo e Kosovës).<br />

Këto dy libra ndryshuan jo vetëm<br />

shikimin në të kaluarën por edhe kornizën<br />

e të menduarit politik për Ballkanin<br />

në Britani të Madhe.<br />

aktualitet www.thealbanian.co.uk faqe 5<br />

SIR NOEL MALCOLM: POPUJT E BALLKANIT<br />

DUHET T’I NDRYSHOJNË TEKSTET SHKOLLORE<br />

TË HISTORISË SË TYRE<br />

“Pa punën shkencore të Sir Noel Malcolm-it mendimi politik në Britani<br />

të Madhe do të ishte në favor të Serbisë, siç ishte më parë, kurse<br />

shqiptarët sot do të kishin një pozitë tejet të pafavorshme në Ballkan”<br />

Megjithatë, siç cilësoi Sir Malcolm,<br />

Ballkani ende ka probleme me tekstet<br />

shkollore të historisë pasi që ato e<br />

pasqyrojnë të kaluarën ashtu siç dëshiron<br />

politika nacionaliste dhe një gjë e<br />

këtillë nuk është e shëndetshme<br />

për të ardhmen e popujve<br />

ballkanik.<br />

Një rishikim të historisë<br />

duhet ta bëjnë edhe shqiptarët<br />

sidomos në realacion<br />

me Perandorinë Otomane.<br />

Megjithatë, ai theksoi se kjo<br />

nuk është punë e politikës<br />

dhe aspak e Davutoglu-t, pra<br />

e qeverisë turke dhe e asnjë<br />

qeverie tjetër por duhet të<br />

bëhet nga historianët të cilët<br />

punën e tyre duhet ta bazojnë<br />

duke i interpretuar dokumentet<br />

apo faktet historike.<br />

Duke folur për shqiptarët<br />

dhe Perandorinë Otomane ai<br />

theksoi se udhëheqësit<br />

shqiptarë kërkonin autonomi<br />

për shkak që kishin nevojë<br />

për mbrojtje nga sulmet e<br />

fqinjëve e jo për shkak që<br />

kishin dashuri ndaj Stambollit.<br />

Frika e shqiptarëve ishte<br />

e arsyeshme pasi që ata nuk<br />

mund të krijonin ushtri të<br />

veten për t’i përballuar sulmet<br />

e ushtrive serbe dhe<br />

greke që përkraheshin dhe<br />

pajiseshin me armatim nga<br />

disa anëtare të Fuqive të Mëdha.<br />

Duhet theksuar se Sir Noel Malcolm<br />

është edhe kryetar i Anglo-Albanian<br />

Association një shoqatë e vjetër e<br />

themeluar nga Edith Durham dhe<br />

Abrey Herbert për miqësi të shqiptarëve<br />

me britanikët. Pa punën shkencore<br />

të Sir Noel Malcolm-it mendimi<br />

politik në Britani të Madhe do të ishte<br />

në favor të Serbisë, siç ishte më parë,<br />

kurse shqiptarët sot do të kishin një<br />

pozitë tejet të pafavorshme në Ballkan.


opinion www.thealbanian.co.uk faqe 6<br />

NGA PETRIT KUÇANA<br />

Është një postim krejtësisht i sinqertë<br />

i një të riu shqiptar, që u<br />

përhap shumë kohë më parë në<br />

rrjetet sociale.<br />

Ishte një kërkesë shumë<br />

normale, ku i kërkohej të parit të vendit<br />

, që të hapë vende pune në Shqipëri<br />

dhe ai do të kthehej menjëherë, në të<br />

kundërt paralajmëron se do e marrë në<br />

qafë, pasi do të detyrohet në futet në<br />

hullitë e rrugëve që nuk do i dëshironte.<br />

Ai mesazh/postim, ndonëse<br />

tepër prekës, mbeti dhe vazhdon të<br />

mbetet kaq i papërfillshëm, saqë thuajse<br />

asnjë media nuk e pa të arsyeshme<br />

që ta botonte, aq më tepër ta analizonte<br />

dhe “të detyronte” ndonjë zyrtar, qoftë<br />

atë më të voglin që t’u hedhë një sy,<br />

këtyre emigrantëve të ardhur rishtaz në<br />

Britani.<br />

Madje sot e kësaj dite nuk<br />

dihet numri i të rinjve shqiptarë, që<br />

kanë ardhur dy vitet e fundit në ishullin<br />

britanik. Më fatlumët janë ata që “kanë<br />

qëlluar” të jenë nën 18 vjeç, që kanë të<br />

drejtë qëndrimi dhe përkujdesjeje nga<br />

shteti i këtushëm dhe duhet theksuar se<br />

shqiptarët janë të dytët pas sirianëve, e<br />

në shumë zona të Londrës janë të<br />

parët. (Nuk ka bir nëne që mund t’i<br />

përgjigjet pyetjes angleze se; çfarë po<br />

ndodh në Shqipëri?) Çfarë lufte, çfarë<br />

dreqin po ndodh?.... (thua të kenë lexuar<br />

FT-në?) Ata më fatzinjtë, mbi 18<br />

vjeç, janë në mbijetesë.<br />

A mund të imagjinohet jeta<br />

e një mërgimtari “në të zezë” që ska të<br />

drejtë pune, që jetojnë të strukur në çdo<br />

kuptim të fjalës, pra me lepur në bark,<br />

edhe nëse mund të sigurojnë ndonjë<br />

punë, natyrisht në të zezë, nga të afërmit<br />

apo “për sevap”?<br />

Fatkeqësisht prej shumëkujt, kryesisht<br />

zyrtarëve, një jetë e tillë mbetet e<br />

pakonceptueshme.<br />

Në bazë të ligjeve britanike<br />

, këta mërgimtarë jo<br />

vetëm që s’mund të punësohen,<br />

por tashmë as nuk mund<br />

të strehohen. (Minimumi<br />

pronarët e shtëpive gjobiten<br />

nëse në banesat e tyre gjenden<br />

emigrantë të jashtëligjshëm).<br />

Në situata mbijetese,<br />

mesazhi i të riut flet më shumë s<br />

gjithçka. Është ai mesazh që përshkruan<br />

gjendjen reale të këtyre fatzinjve,<br />

(prej tre vitesh nuk ka mundur të<br />

KRONIKË E NJË IMAZHI<br />

paguajë shpenzimet e rrugës 6 mijë<br />

paund).<br />

Çdonjëri që mund të shikojë<br />

“Press release” të policisë britanike,<br />

do të shokohet nga numri i arrestimeve<br />

dhe dënimeve të bashkatdhetarëve<br />

tanë.<br />

Paralajmërim ishte i qartë.<br />

Tani erdhi radha e mediave që absolutisht<br />

bëjnë punën e tyre dhe ...patjetër<br />

lajmi janë shqiptarët... statistikat janë<br />

plot dhe të faktuara dhe ja ku qëndiset<br />

shkrimi bukur bukur, duke shkatërruar<br />

nga themelet imazhin e përmirësuar<br />

rrënjësisht prej një dekade, nga ata<br />

mërgimtarët e hershëm,<br />

TË PARALAJMËRUAR<br />

Çfarë po ndodh në Shqipëri z. Kryeministër?<br />

Si tu përgjigjemi anglezëve?<br />

që kanë<br />

mundur të integrohen në shoqërinë britanike.<br />

Padyshim që janë të<br />

shumë ata që përfaqësojnë<br />

denjësisht vlerat shqiptare<br />

këtu, me të cilët krenohemi<br />

çdo ditë, por ja ku na<br />

behën këto shkrimet dhe<br />

venitja e këtij imazhi të<br />

mirë, ka marrë tatëpjetën.<br />

Është kjo tablo që po errësohet çdo<br />

ditë, jo nga ata fqinjët e<br />

shqetësuar nga mbipopullimit e shqiptarëve...<br />

nëpër dhoma e shtëpira...por<br />

pikërisht në median britanike, edhe në<br />

ato gazeta që shpërndahen falas nëpër<br />

metropolin londinez.<br />

Sikur të mos mjaftonte kjo çdo ditë<br />

drejt Britanisë (“molla e ndaluar”) po<br />

vijnë me qindra shqiptarë, si<br />

rrugëzgjidhja e vetme për të shpëtuar<br />

nga pamundësia për të jetuar në tokën<br />

mëmë...<br />

***<br />

Ndërkohë është miratuar në komisionin<br />

e ligjeve (vetëm me votat e<br />

maxhorancës) projektligji “Për<br />

regjistrimin e adresave të shtetasve<br />

shqiptarë që jetojnë në emigracion” siç<br />

ishte propozuar nga Ministria e Brendshme.<br />

Është e papranueshme,<br />

(madje neveritëse), kur<br />

mendon se në projektligjin<br />

e ri të qeverisë, parashikohet<br />

një afat prej 90 ditësh<br />

për emigrantët kudo që<br />

janë, që të deklarojnë<br />

banesat ku jetojnë jashtë<br />

vendit, në të kundërt do<br />

t’u ndërpriten shërbimet<br />

në ambasada, apo konsullatat<br />

shqiptare.<br />

Të ndërpriten shërbimet në ambasadë?<br />

Po edhe kjo kishte mbetur. Jetimë?<br />

Nga Ministri Tahiri u dëgjuan ca thënie<br />

që emigrantëve duhet t’ua kthejmë<br />

borxhin e madh… etj etj, por nuk po<br />

rezulton kështu.<br />

A ka njeri t’i informojë<br />

ligjvënësit, t’i informojë,<br />

të zgjedhurit,<br />

përfaqësuesit, (edhe të emigrantëve)<br />

se një pjesë<br />

shumë e madhe e shqiptarëve<br />

të Britanisë, jetojnë<br />

në të zezë, e tu shpjegojë që<br />

nuk guxojnë të deklarojnë<br />

asnjë adresë, (pasi së paku)<br />

paralizojnë edhe strehuesit...?<br />

Mbase Ministrit të Brendshëm z.Tahiri<br />

i kujtohet deklarata e tij...se duhen<br />

shkurtuar procedurat për rikthimin e<br />

tyre, pasi po tërheqkan të tjerë..., por të<br />

paktën mbase dikush do t’i tregojë sesi<br />

jetojnë të ardhurit rishtaz në Britani.<br />

Të paktën përfaqësuesit e<br />

mbetur në ambasadën në Londër<br />

(shteti shqiptar nuk e ka parë të arsyeshme<br />

të përfaqësohet me ambasador<br />

në Mbretërinë e Bashkuar),<br />

duhet t’i dërgojnë ndonjë raport Ministrit,<br />

apo komisionit të ligjeve, e të<br />

paktën ato shërbime konsullore që<br />

garantohen, të mos ndërpriten se ky do<br />

të ishte krim...<br />

Duhet dikush t’u trgojë<br />

pushtetarëve se në bazë të ligjeve britanike<br />

, këta mërgimtarë, jo vetëm që<br />

s’mund të punësohen, por tashmë as<br />

nuk mund të strehohen... në Britaninë<br />

e Madhe. E cilën adresë të japin?<br />

A mund të flitet për përgjegjësi<br />

shtetërore...për...<br />

Imazh? A është kjo gjëja e fundit<br />

që u bie ndërmend pushtetarëve<br />

shqiptarë? E mbase një ditë do<br />

të kujtohen se ka qenë një kronikë<br />

e paralajmëruar...


Dë<br />

dh<br />

ërgo<br />

ni par<br />

a në S<br />

he Kosovë<br />

nga £<br />

Shqi<br />

përi<br />

£4.90<br />

0 *<br />

Paratë tuaj<br />

ja në destinacion brend a<br />

pak<br />

minut<br />

ash<br />

**<br />

mon ne ygram.co<br />

.uk<br />

0800 026 0535<br />

Dërgoni nga:<br />

Merrini në Shq qipëri tek:<br />

Merrini në Kosovë tek:<br />

BpB<br />

BANKA PËR BIZNES<br />

Kudo që shiko oni simbolin MoneyGram<br />

0<br />

*Përveç tarifave të transferimit të aplikueshme për një transaksion, mund të zbatohet një kurs i këmbimit të monedhës që vendoset nga MoneyGram ose agjen<br />

entët e saj. Për një listë të plotë të tarifave të transferimit në internet ju lutem<br />

vizitoni moneygram.co.uk. **Në varësi të kohëshërbimit të operatorëve lokalë.Të gjithë agjentët e mësipërm janë agjentë të MoneyGram International Limited<br />

në ofrimin e shërbimeve të transferimit të parave. MoneyGram dhe Globi janë<br />

marka të MoneyGram. Të gjitha markat e tjera janë pronë e pronarëve të tyre përkatës. MoneyGram International Limited është institucion i autorizuar pagese e i rregulluar në Mbretërinë e Bashkuar nga Fina ancial Conduct Authority.<br />

© 2014 M G


intervista www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 8<br />

Dua Lipa është ylli më i ri i<br />

muzikës pop në botë. Këngëtarja<br />

që jeton në Londër, dhe<br />

me këngën e saj “Be the One” ka pushtuar<br />

tregun botërore, do të jetë pjesë e<br />

ndarjes së çmimeve në Zvicër “Swiss<br />

Music Awards”. Lipa ka dhënë një intervistë<br />

për të përditshmen zvicerane<br />

“20min.ch” ku flet për karrierën e saj<br />

dhe tregon më krenari për prejardhjen<br />

e saj nga Kosova, përcjell albinfo.ch.<br />

Dua, do të marrësh pjesë në “Swiss<br />

Music Awards” në Cyrih. A jeni<br />

gëzuar?<br />

Nuk mundëm ta them saktë se sa jam<br />

e gëzuar! Unë nuk kam qenë asnjëherë<br />

në Zvicër. Një vizitë tek ju që lidhet më<br />

punë është shumë e bukur.<br />

Cilat janë pritshmëritë tuaja?<br />

Nëse unë bëj një paraqitje të bukur dhe<br />

mund ta vizitoj pakëz Cyrihun,<br />

atëherë do të jam shumë e lumtur.<br />

SMA është çmimi më i rëndësishëm<br />

i muzikës në Zvicër. I pëlqeni këto<br />

shfaqje?<br />

Unë e pëlqej energjinë, që dalin nga<br />

këto shfaqje. Është një spektakël. SMA<br />

është e ngjashme me “Brit Awards” në<br />

Angli, andaj ndjej pak frikë nga dalja<br />

përpara publikut.<br />

Shfaqjeve të tilla ju paraprijnë edhe<br />

tepihu i kuq. Çfarë përvoje është kjo<br />

për ty?<br />

Të premten unë për herë të parë do të<br />

<strong>DUA</strong> <strong>LIPA</strong>: <strong>KRENARE</strong> <strong>ME</strong> <strong>KOSOVËN</strong><br />

eci<br />

në një tepih të kuq në jetën time. Për<br />

këtë nuk di se si do të reagoj. Do e lë<br />

si befasi.<br />

A e ke menduar ende për veshjen<br />

tënde?<br />

Unë e di se çfarë do të veshi në skenë.<br />

Për shfaqjen në tepihun e kuq vendosi<br />

spontanisht. Nëse mendoj shumë rreth<br />

veshjes kjo mund të më krijoj panik.<br />

Është pak sa e çuditshme sesi ju u<br />

bëtë<br />

këngëtare. Mësuesi juaj ju ka<br />

thënë,që nuk mund të këndoni.<br />

Po ai vërtetë e ka thënë këtë. Problemi<br />

qëndronte se unë nuk mund ti kontrolloja<br />

tonet e larta. Kur unë përpiqesha<br />

ta bëja këtë, dilnin vetëm angullime<br />

nga fyti. Sikur të veproja sipas<br />

mendimit të mësuesit tim, atëherë sigurisht<br />

që s’do kisha bërë karrierë si<br />

muzikante.<br />

Megjithatë t’i ia dole. Si?<br />

Pas<br />

shkollës fillore unë kam ndjekur Sylvia<br />

Young Theatre Schools në Londër, ku<br />

marr mësime të shumta për këndim,<br />

vallëzim dhe aktrim. Aty e kam vrenjtur<br />

se mundëm të këndoj.<br />

Prej nga të erdhi dëshira për t’u<br />

bërë këngëtare?<br />

Babai im ishte këngëtar dhe pjesë e rok<br />

grupit të njohur në Kosovë “ODA”. Si<br />

fëmijë kam qenë gjithmonë e rrethuar<br />

nga muzika.<br />

e përshkruani muzikën tuaj?<br />

S i<br />

Unë e quaj atë Dark Pop. Jam e<br />

ndikuar shumë nga Hi-Hop-i. Ndërsa<br />

si model e kam Pink dhe Nelly Furtado.<br />

Ti i ke historinë e njëjtë si të Rita<br />

Orës. Origjinën e keni nga Kosova<br />

dhe je rritur në Londër. Ka lidhje<br />

tjera mes jush?<br />

Kushdo që vjen nga Kosova, jam<br />

krenare për të. Kjo na lidh të dyjave.<br />

Fatkeqësisht ende nuk kam pasur<br />

mundësi të njihem më Ritën.<br />

A të nervozojnë krahasimet me të?<br />

Ne nuk jemi krahasuar shpesh nga mediat.<br />

Shumë më tepër kam dëgjuar krahasimet<br />

që më bëjnë me Lana Del Rey.<br />

Por që ndoshta ka më shumë të bëjë<br />

me faktin se ne kemi të njëjtin<br />

menaxhment.<br />

Dua Lipa të premten do të jetë pjesë e<br />

gala mbrëmjes në SMA, në të cilën do<br />

të marrin pjesë edhe Bombay Street,<br />

Dodo, Robin Schulz, Seven dhe Sido.<br />

Ndryshe pjesë e kategorisë “Best<br />

Breaking Act” në “Swiss Music<br />

Awards” është i nominuar rep këngëtari<br />

shqiptar që jeton në Zvicër,<br />

Shkëlzen Kastrati – Xeni.


opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 9<br />

AVOKATI NAIM HASANI<br />

PËRGJIGJET:<br />

“Çështja e heqjes së shtetësisë Britanike<br />

është vendosur nga Gjykata e<br />

Apelit në Londër me datën 26 Nëntor<br />

2015. Një përmbledhje e vendimit<br />

është publikuar të mërkurën e kaluar<br />

me datë 27/01/2016 në gazetën më të<br />

madhe në Britani “The Times on Law<br />

Reports.<br />

Ne po përgatitemi për ta<br />

dërguar çështjen në Gjykatën Supreme<br />

të Britanisë së Madhe, ku duhet të<br />

zhvillohet edhe beteja finale ligjore.<br />

Heqja e shtetësisë Britanike prej kohesh<br />

është një temë mjaft e nxehtë për<br />

një numër shqiptarësh të cilët kanë<br />

mbërritur në Britani në fundin e viteve<br />

ÇËSHTJA E HEQJES SË SHTETËSISË BRITANIKE<br />

DREJT GJYKATËS SURPRE<strong>ME</strong><br />

Çdo të bëhet me<br />

shqiptarët që kanë<br />

probleme me shtetësinë,<br />

pra që janë zbuluar për<br />

identitetin e tyre?<br />

90 dhe kanë kërkuar azil, kanë marrë<br />

leje të përhershme qëndrimi dhe janë<br />

bërë British duke pozuar në mënyrë<br />

false se janë shtetas të Kosovës të<br />

larguar nga lufta në Kosovë.<br />

Shpresoj dhe do të luftojmë<br />

bashkë me dy baristeret e shquar të<br />

çështjes për një zgjidhje sa më të<br />

drejtë dhe fjalën e fundit ta thotë<br />

Gjykata Supreme. Të gjitha çështjet e<br />

tjera të ngjashme të shqiptarëve që janë<br />

në gjykatën e lartë ose që presin një<br />

vendim nga Ministria e Brendshme<br />

duhet të presin përfundimin e Betejës<br />

Ligjore përpara se Ministria e Brendshme<br />

të fillojë të marrë vendime përfundimtare<br />

nëse do ta humbasin<br />

shtetësinë Britanike dhe nëse do të<br />

mund pastaj të përfitojnë leje qëndrimi<br />

apo nëse do të kthehen në Shqipëri.<br />

Megjithëse Gjykata e Apelit<br />

e ka quajtur të drejte vendimin e Ministrisë<br />

së Brendshme për heqjen e<br />

shtetësisë për shqiptaret që kanë<br />

mashtruar për identitetin e tyre, besoj<br />

se vendimi perfundimtar duhet të merret<br />

në Gjykatën Supreme për këtë<br />

çështje kaq madhore dhe ligji duhet të<br />

qartësohet në mënyrë që në të ardhmen<br />

të mos ketë situata të ngjashme dhe<br />

ligji të zbatohet sa më drejtë.”<br />

Ermira Babamusta është shqiptarja<br />

e parë që u nderua nga<br />

Presidenti amerikan Barak<br />

Obama për punën e saj humanitare. Në<br />

2014 Ermira shërbeu në programin e<br />

Shërbimit Kombëtar të Zyrës së Presidentit<br />

të Sh.B.A.-së.<br />

Shtëpia e Bardhë e nderoi<br />

Ermira Babamustën me vlerësimin më<br />

të lartë, me medalje ari dhe çmimin<br />

“President’s Volunteer Service<br />

Award”.<br />

Ky vlerësim nga Presidenti i dhurohet<br />

qytetarëve amerikanë që kanë treguar<br />

një jetë të jashtëzakonshme në shërbim<br />

të tjerëve dhe që sjellin inspirim për<br />

ndryshim pozitiv në Amerikë dhe botë.<br />

“Jam shumë krenare që nëpërmjet Programit<br />

të Shërbimit Kombëtar të Presidentit<br />

pata mundësinë t’i shërbej<br />

interesit kombëtar të ShBA-së për<br />

paqe në botë, demokraci dhe ndërtim<br />

të komunitetit në aspektin kulturor dhe<br />

civil.<br />

Falënderoj Shtëpinë e<br />

Bardhë që më vlerësuan me çmimin<br />

më të lartë, medaljen e artë për kontributin<br />

tim për shtetin amerikan që e<br />

dua dhe vlerësoj shumë,” tha Ermira<br />

Babamusta.Në 2014, punova në<br />

mënyrë vullnetare si drejtoreshë rajonale<br />

për Projektin “Borgen” që<br />

lufton kundër varfërisë në botë.<br />

Bashkëpunova dhe me “Charity<br />

Miles”, “Wounded Warrior Project”<br />

dhe me Fondacionin e Kombeve të<br />

Bashkuara – “Girl Up” për të rritur<br />

ndërgjegjësimin ndërkombëtar për<br />

edukimin dhe mirëqenien e vajzave të<br />

reja nëpër botë.<br />

Përveç kësaj kam qenë dhe pjesë e programit<br />

“AmeriCorps” si dhe kam udhëhequr<br />

projektin tim dyvjeçar<br />

ERMIRA BABAMUSTA NDEROHET <strong>ME</strong><br />

<strong>ME</strong>DALJEN E ARTË NGA PRESIDENTI OBAMA<br />

“Aksion për Paqe” (New York-Prishtinë)<br />

për të përkrahur komunitetin<br />

amerikan dhe shqiptar, sidomos të rinjtë<br />

dhe familjet amerikane të veteranëve,”<br />

shtoi Ermira.<br />

Ermira Babamusta njihet për arritjet e<br />

saj në fushën e diplomacisë dhe politikës<br />

në Shtetet e Bashkuara të<br />

Amerikës dhe gjithashtu për promovimin<br />

e shqiptarëve të talentuar në<br />

botë. Ajo mbahet mend më së shumti<br />

si një nga personat që ka punuar në administratën<br />

e Presidentit Obama dhe<br />

për vlerësimin që ka marrë nga Kongresi<br />

Amerikan.<br />

Ermira Babamusta është shpallur<br />

“Gruaja e Vitit”, “Gruaja Ndërkombëtare<br />

e Kurajos” nga Instituti i Paqes<br />

Kessel dhe “Gruaja Humanitare<br />

Ndërkombëtare” nga Kryetari i<br />

Mazhorancës të Senatit Amerikan,<br />

Harry Reid, Kongresi Amerikan.<br />

Ndërsa babai i saj, Profesor Neki<br />

Babamusta (Mësues i Merituar) u<br />

emërua “Mbrojtës Ndërkombëtar i<br />

Demokracisë” nga Kongresi Amerikan<br />

për forcimin e lidhjeve shqiptaroamerikane.<br />

Në 2007 dhe 2012-13 Ermira<br />

ka kryer dy misione diplomatikekulturore<br />

në Kosovë për njohjen e<br />

pavarësisë së Kosovës dhe lobimin e<br />

integrimit evropian të Kosovës.<br />

Ka punuar si drejtoreshë për fushatën<br />

presidenciale të Presidentit Obama në<br />

zgjedhjet e 2008 dhe 2012; në Departamentin<br />

e Paqes të OKB-së në New<br />

York dhe në Kongresin Amerikan në<br />

Washington DC.<br />

Ermira Babamusta është<br />

kandidate e doktoraturës për Shkenca<br />

Politike dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare,<br />

gjatë së cilës përfundoi edhe<br />

programin e Harvardit “Strategjia dhe<br />

Sigurimi Kombëtar Amerikan”.<br />

Ka mbaruar shkëlqyeshëm<br />

me burs dy mastera në Shkenca Politike<br />

dhe Administrim Publik, si dhe<br />

programin e avancuar niveli graduate<br />

në Manhattan për “Diplomaci të OKBsë”.<br />

Në 2010 kreu studimet jashtë në<br />

Strasburg, Francë në degën “Ligji Europian<br />

dhe Institucionet e BE-së”.<br />

Ermira dhe ekipi gjate punes te kombet<br />

e bashkuara me sekretarin e<br />

pergjithshem Kofi Annan“Dashurinë<br />

për edukim, kulturë dhe njohuri m’i<br />

kanë dhënë të dy prindërit e mi të<br />

mrekullueshëm Neki dhe Suzana, të<br />

cilët janë arsimtarë. Familja ime janë<br />

me origjinë nga Shqipëria dhe Kosova.<br />

Si fis (Babamusta dhe Cani) e kemi<br />

pasur traditë shkollimin jashtë shtetit<br />

dhe shkollimin e lartë. Ibrahim Babamusta,<br />

nipi i gjyshit tim, mori Medaljen<br />

e Artë nga Perandori Franc<br />

Ferdinand i Austrisë.<br />

Babai im, Neki Babamusta, “Mësues i<br />

Merituar” ka zhvilluar lëvizjen arsimore<br />

në Shqipërinë e Mesme dhe<br />

Kosovë, ka mbajtur shumë kumtesa<br />

historike në Durrës dhe Tiranë te Ministria<br />

e Arsimit, ka dërguar materiale<br />

historike tek Instituti i Historisë në<br />

Tiranë, të cilat janë vlerësuar.<br />

Gjithmonë e kam patur<br />

synim doktoraturën dhe tani kam edhe<br />

fatin të shtoj Harvardin në rezumenë<br />

time. Krenohem që përfaqësova<br />

Shqipërinë dhe Kosovën në programin<br />

e shkëlqyer të Harvardit,” tha Ermira<br />

Babamusta.<br />

“Besoj se kultura është një<br />

nga mënyrat më të mira për të shfaqur<br />

imazhin pozitiv të traditave të vendit.<br />

Për këtë arsye kam hapur platformën e<br />

diplomacisë kulturore “NY Elite Magazine”<br />

për të ruajtur dhe ngritur lart<br />

trashëgiminë kulturore shqiptare dhe<br />

amerikane,” tha Ermira Babamusta.<br />

Ermira Babamusta është pjesë e librit<br />

” Zonjat Shqiptare në Nju Jork”, projekt<br />

i Albanian Excellence, i cili zhvillohet<br />

nën kujdesin e Presidentit te<br />

Republikës Bujar Nishani dhe që do<br />

të promovohet më 24 shtator në Manhattan,<br />

Nju Jork gjate nje mbremje<br />

Gala me pjesmarrjen e personaliteteve<br />

te njohura mbarëshqiptare.


aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 10<br />

EKIPI I FILMIT “SHOK”, TAKOHET<br />

EDHE <strong>ME</strong> AMBASADORIN E<br />

KOSOVËS NË LONDËR,<br />

LIRIM GREIÇEVCI<br />

Me artistët shihen në fotografi<br />

edhe prindërit e<br />

këngëtares shqiptare,<br />

Rita Orës, sikurse që shihet edhe<br />

Gjevat Kelmendi, ku ky i fundit ka<br />

marë pjesë me një rol episodik në<br />

filmin “Spectre”<br />

Regjisori i filmit “Shok”, Jamie Donougjue<br />

dhe producenti dhe aktori i<br />

këtij filmi, Eshref Durmishi po qëndrojnë<br />

në Londër, ku janë takuar<br />

edhe me ambasadorin e Kosovës në<br />

Londër, Lirim Grecevci. Me artistët<br />

shihen në fotografi edhe prindërit e<br />

këngëtares shqiptare, Rita Orës,<br />

sikurse që shihet edhe Gjevat Kelmendi,<br />

ku ky i fundit ka marë pjesë<br />

me një rol episodik në filmin “Spectre”.<br />

Filmi “Shok”, i mbështetur nga<br />

QKK tashmë është film i nominuar<br />

për çmimin prestigjioz Oscarm në<br />

kategorinë e filmit të metrazhit të<br />

shkurtë./KultPlus.com<br />

NJË MBRËMJE <strong>ME</strong> TENORIN E FAMSHËM<br />

SAIMIR PIRGU NË AMBASADËN SHQIPTARE<br />

Më 2 shkurt 2016, Ambasada<br />

Shqiptare në Londër, në<br />

bashkëpunim me Albion<br />

Media, Opus Arte dhe Royal Opera<br />

House, pati privilegjin dhe nderin të<br />

presë tenorin lirik shqiptar me famë<br />

botërore, z. Saimir Pirgu, me rastin e<br />

promovimit të albumit të tij të ri, “Il<br />

Mio Canto”.<br />

Zj. Entela Gjika, e Ngarkuar<br />

me Punë, mirëpriti të ftuarit. Të pranishëm<br />

ishin gazetarë dhe kritikë arti,<br />

përfaqësues të Royal Opera House,<br />

përfaqësues të trupit dipllomatik në<br />

Londër, Marshalli i M.S. Mbretëreshës<br />

Elizabeth II për Trupin Diplomatik, si<br />

dhe artistë, miq e dashamirës të tenorit<br />

të famshëm dhe të artit të tij.<br />

Më pas Ambasada hapi<br />

dyert për të gjithë fansat dhe artdashësit<br />

nga komuniteti shqiptar në<br />

Londër: “Shtëpi e hapur me Saimir Pirgun”.<br />

Gjatë gjithë mbrëmjes tenori<br />

i famshëm u dhuroi të pranishmëve<br />

performancën e rrallë të gjashtë arieve<br />

nga repertori i tij.<br />

Z. Pirgu do të promovoj “Il Mio<br />

Canto” në një tur koncertesh. Më tepër<br />

informacion gjeni në kalendarin e tij<br />

a r t i s t i k :<br />

http://www.saimirpirgu.com/sq/kalendari-artistik/<br />

Opera Traviata, ku z. Pigu luan rolin e<br />

Alfredos, më 4 shkurt 2016 u shfaq direkt<br />

në 2000 kinema në mbarë botën.<br />

Për më tepër informacion:<br />

http://www.roh.org.uk/showings/latraviata-live-2016<br />

Ambasadori i Kosovës në Britaninë<br />

e Madhe, Lirim<br />

Greiçevski, është vizituar nga<br />

një mysafir shumë i veçantë.<br />

Futbollisti kosovar, Bersant Celina, që<br />

luanë për klubin e famshëm anglez<br />

Manchester City, bashkë me prindërit<br />

e tij, është pritur nga Greiçevski në ambientet<br />

e ambasadës së Kosovës në<br />

Londër.<br />

AMBASADORI E PRET CELINËN NË TAKIM,<br />

PAK DITË PAS ASISTIT NË PREMIERLIGË<br />

“Kënaqësi ta mirëpres në ambasadë,<br />

futbollistin e talentuar, Bersant Celina,<br />

së bashku me prindërit e tij, i cili aktualisht<br />

luan për Manchester City F.C. në<br />

Premier Ligën Angleze”, ka shkruar<br />

Greiçevski në llogarinë e tij në Facebook.<br />

“Fakti që Bersanti ka zgjedhur të luajë<br />

për reprezentacionin e Kosovës në futboll,<br />

i bën nderë atij, familjes së tij, si<br />

dhe gjithë Kosovës”.<br />

“Nga Bersanti pranova me kënaqësi<br />

fanellën e tij si dhuratë. Talentët si<br />

Bersanti po i japin imazh pozitiv<br />

Kosovës gjithandej nëpër botë dhe<br />

meritojnë tërë respektin dhe mbështetjen<br />

tonë”.


aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 11<br />

NGA RUDINA HOXHA<br />

ANGLEZËT: JA ÇFARË PAMË<br />

TEK AMBASADA SHQIPTARE<br />

Koncertet, e titulluara “Notes on Albania”, me pjesëmarrjen e artistëve shqiptare<br />

me famë botërore, Ermonela Jaho, Inva Mula, Saimir Pirgu, Arlinda Morava,<br />

Genc Tukici dhe shumë të tjerësi Alda Dizdari, Marjela Cingo, dhe mbi të gjitha<br />

vendosja e bustit krenar të Skëndërbeut bënë një jehonë të madhe tek populli anglez<br />

i cili u habit me thesarët kulturore dhe historike që fsheh ky vend. Kjo bëri që<br />

shumë anglezë të kishin kureshtje për të mësuar për Shqipërinë.<br />

28 Nëntor, 2012! Në Londër, Ambasada<br />

Shqiptare feston 100 vjetorin e<br />

Pavarësisë së Shqipërisë, sipas<br />

mënyrës së saj origjinale. Pikërisht në<br />

adresën 113 Inverness Terrace, Ë26JC,<br />

shumë vetë, kryesisht shqiptarë, janë<br />

mbledhur për të përuruarvendosjen e<br />

bustit të heroit kombëtar shqiptar,<br />

Gjergj Kastrioti Skëndërbeu. “Ky prej<br />

sot do të jetë vendi juaj, tempulli juaj i<br />

nderit kombëtar, do të jetë faltorja juaj.<br />

Duajeni, respektojeni, kthehuni herë<br />

pas here, frymëzohuni dhe reflektoni<br />

për identitetin tuaj. Bëhuni britanikët<br />

më të mirë të këtij vendi, por jini edhe<br />

shqiptarët më patriotë në botë.” Kështu<br />

do ti drejtohej midis të tjerash, Ambasadori<br />

shqiptar në Londër dhe njëkohësisht<br />

iniciatori i vendosjes së këtij<br />

busti, Z. Mal Berisha pjesëmarrësve të<br />

shumtë në atë shesh, në atë ditë të ftohtë<br />

nëntori.<br />

Në këtë qytet me një kulturë<br />

dhe histori të madhe, kjo ngjarje e<br />

rëndësishme do të ishte vetëm një nga<br />

kulminacionet e shumta të punës së<br />

kësaj ambasade e cila brenda një periudhe<br />

4 vjeçare (2012-2015) bëri një<br />

mrekulli duke e transformuar<br />

Shqipërinë në një vend më të njohur<br />

dhe më të afërt për popullin anglez të<br />

cilët më së shumti kishin lexuar për<br />

Shqipëtarët e krimit dhe të drogës.<br />

Ambasada do të mirëpriste rregullisht<br />

aktivitetet e Shoqatës Anglo-Shqiptare<br />

duke i afruar dy vendet edhe më tepër.<br />

Koncertet, e titulluara<br />

“Notes on Albania”, me pjesëmarrjen<br />

e artistëve shqiptare me famë botërore,<br />

Ermonela Jaho, Inva Mula, Saimir<br />

Pirgu, Arlinda Morava, Genc Tukici<br />

dhe shumë të tjerësi Alda Dizdari,<br />

Marjela Cingo, dhe mbi të gjitha vendosja<br />

e bustit krenar të Skëndërbeut<br />

bënë një jehonë të madhe tek populli<br />

anglez i cili u habit me thesarët kulturore<br />

dhe historike që fsheh ky vend. Kjo<br />

bëri që shumë anglezë të kishin<br />

kureshtje për të mësuar për Shqipërinë.<br />

Një prej tyre ishte edhe Lordi Britanik,<br />

Robert Maclennan i cili në fillim të<br />

shtatorit të shkuar do të merrte rrugën<br />

drejt Shqipërisë si për të na kujtuar<br />

shtigjet ku kishte shkelur Lordi Byron<br />

afro dy shekuj më parë. Lordi Maclennan<br />

i Rogartit u mahnit nga peisazhet<br />

plot ngjyra të Shqipërisë si dhe nga<br />

arkaeologjia dhe historia e lashtë e<br />

Shqipërisë.<br />

Në përfundim të kësaj vizitë<br />

një-javore, Lordi arriti në përfundimin:<br />

“Europa di shumë<br />

pak për Shqipërinë.” Sot<br />

Lordi do ta pranojë se Ambasada<br />

Shqiptare bëri shumë<br />

në drejtim të njohjes së<br />

Shqipërisë në Britaninë e<br />

Madhe e më gjërë. “Mal<br />

Berisha ishte një ambasador i<br />

shkëlqyer. Ai ishte gati të<br />

diskutonte zhvillimet në<br />

Shqipëri në mënyrë të plotë<br />

dhe të sinqertë. Unë mendoj<br />

se Shqipëria nuk është njohur<br />

sa duhet nga Europa dhe Ambasada<br />

Shqiptare dhe Z. Mal<br />

Berisha në veçanti bënë<br />

gjithshka që mundën në këtë<br />

drejtim. Unë isha shtatorin e<br />

shkuar në Shqipëri. Dua të vij<br />

përsëri. Shpresoj që t’i ruaj<br />

marrëdhëniet me Z. Berisha,”<br />

tha Lordi.<br />

Pra, Shqipëria filloi të njihej<br />

nga arti i saj.<br />

Shumë nga përfaqësuesit më të rëndësishëm<br />

të jetës britanike dhe të komunitetit<br />

shqiptar në Angli të cilët patën<br />

mundësinë të bashkëpunojnë ngushtas<br />

me këtë ambasadë e pranojnë se ishte<br />

e pamundur të mos tregoje vëmendje<br />

ndaj saj duke marrë parasysh aktivitetet<br />

e shumta të organizuara aty<br />

përfshirë ato të Shoqatës Anglo-<br />

Shqiptare. Ajka e jetës politike, të biznesit<br />

dhe artit anglez do të ishin shpesh<br />

të pranishëm në këtë Ambasadë. Arsyeja?<br />

Kjo Ambasadë i kishte vënë detyrë<br />

vetes të promovonte Shqipërinë<br />

duke përdorur mjetet e veta më<br />

efikase: Kulturën, artin dhe pasurinë<br />

shpirtërore shqiptare. Dhe ja doli.<br />

John Hodgson, përkthyes i<br />

librave të shkrimtarit të madh Ismail<br />

Kadare, do të thoshte se Ambasada u<br />

bë një strehë për aktivitetet e Shoqatës<br />

Anglo-Shqiptare. “Ambasadori<br />

Berisha ishte shumë i përzëmërt dhe<br />

bujar cka ndikoi shumë në marrëdhëniet<br />

midis Shqipërisë dhe Britanisë<br />

së Madhe,” tha ai.<br />

Në fakt, Ambasada<br />

Shqiptare dha shembullin se si mund<br />

të zhvillohet dhe të çohet në një stad<br />

tjetër diplomacia në përgjithësi dhe ajo<br />

kulturore në veçanti duke lënë rrjedhimisht<br />

pas një trashëgimi të çmuar: dy<br />

statuja të heroit tonë kombëtar,<br />

Skëndërbe, të ngritura përkatësisht në<br />

Londër më 28 nëntor 2012, me rastin<br />

e 100 vjetorit të pavarësisë së<br />

Shqipërisë dhe njënë fshatin Arbëresh<br />

Munxhufuni (Itali) më 4 gusht 2013, të<br />

dyja me iniciativën personale të tij.<br />

Dhe këto ishin “shenja” të<br />

forta. Sir Noel Malcolm, Presidenti i<br />

Shoqatës Anglo-Shqiptare, pranon se<br />

kjo ambasadënë përgjithësi dhe Z. Mal<br />

Berisha në veçanti lanë shenjë në<br />

Londër. “Gjatë gjithë kohës që shërbeu<br />

në Londër, ai vazhdimisht kërkoi<br />

mënyra të reja për të shfaqur një imazh<br />

pozitiv të Shqipërisë,” thotë Malcolm.<br />

Sipas tij, “Kjo nuk përfshiu vetëm kontaktet<br />

me zyrtarët, organizatat dhe biznesmenët<br />

britanikë të cilët mund të<br />

kishin shfaqur interes ndaj Shqipërisë<br />

por edhe tërheqjen e vëmendjes së një<br />

publiku më të gjërë dhe padyshim, promovimin<br />

e anëtarëve të tjerë të komunitetit<br />

diplomatik në<br />

Londër.”Gjithashtu, sipas tij, Ambasadori<br />

Berisha i dedikoi mjaft kohë<br />

dhe energji njohjes me Diasporën<br />

Shqiptare në Angli e cila gjithmonë<br />

vlerësoj lart tek Z. Mal Berisha ndjenjën<br />

e patriotizmit që e karakterizon<br />

atë si dhe diplomacinë kulturorë të<br />

mprehtë që ai zhvilloi.<br />

Kështu sopranoja shqiptare<br />

me famë botërore, Ermonela Jaho, e<br />

cila ka qënë pjesë e koncerteve të organizuara<br />

nga Ambasada, nxjerr në<br />

pah atë që Z. Berisha ka bërë për të<br />

ngritur lart imazhin e Shqipërisë në<br />

botë. “Tek Z. Mal Berisha kam gjetur<br />

gjithmonë një bashkëatdhetar të vërtetë<br />

që ka qënë gjithmonë i gatshëm dhe i<br />

përkushtuar për të ndihmuar dhe çuar<br />

përpara emrin e Shqipërisë dhe shqiptarëve<br />

në Angli dhe kudo në botë.<br />

Mungesa e tij do të ndihet! Urojmë që<br />

ambasadorët e tjerë që do të ndjekin të<br />

vazhdojnë punën e mirë të nisur nga<br />

parardhësit e tyre,” thotë Jaho.<br />

Pikërisht kultura shqiptare, e<br />

shpalosur në të gjitha dimensioned e<br />

saj nga Ambasada Shqiptare në Angli,<br />

me anë të rreth 150 aktiviteteve të<br />

ndryshme, e mahniti edhe Roxanna<br />

Panufnik, kompozitoren e njohur britanike,<br />

e cila bëri disa kërkime mbi<br />

muzikën shqiptare për realizimin e<br />

pjesës “Vjeshtë në Shqipëri” (pjesë e<br />

“Katër Stinët e Botës”).<br />

“Periudha gjatë së cilës Z.<br />

Mal Berisha shërbeu në Londër ka lënë<br />

pas një trashëgimi të gjatë të vlerësimit<br />

të kulturës shqiptare – sidomos<br />

muzikës nëpërmjet koncerteve publike<br />

që ai vuri në Londër dhe interesit mediatik<br />

që ai nxiti.,” thotë Pamufnik e<br />

cila e pranon se është frymëzuar shumë<br />

nga ajo që ka mësuar dhe parë në<br />

Shqipëri falë Z. Berisha që mundësoi<br />

edhe një udhëtim të saj në Tiranë për<br />

të realizuar një bashkëpunim me<br />

Orkestrën Simfonike të Televizionit<br />

Shqiptar.<br />

Në fakt, i gjithë ky udhëtim<br />

4-vjeçar i Ambasadës Shqiptare në<br />

Britani e bëri edhe më të larmishme<br />

historinë e bashkëpunimit midis dy<br />

vendeve tona.<br />

Atë që nuk e bëri askush nga<br />

zyrtarët e shtetit shqiptar, në vlerësimin<br />

e punës dhe arritjeve të kësaj ambasade<br />

dhe Z. Berisha në veçanti, e bëri Ambasadori<br />

i Britanisë së Madhe në<br />

Tiranë, Z. Nicholas Cannon, i cili në<br />

një intervistë ekskluzive së fundmi, do<br />

të thoshte shumë në pak fjalë. “Ambasada<br />

dhe Z. Mal Berisha e ngritën<br />

profilin e Shqipërisë në Londër.”<br />

Po aq shkurt, shkrimtari anglez,<br />

Adam Yamey i cili i njojti shqipëtarët<br />

qënë vitin 1975 kur vizitoi<br />

Prizrenin për herë të parë, do të<br />

thoshte: “Kushdo që vendosi për<br />

emërimin e Mal Berishës në Londër,


opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 12<br />

NGA FENGHUA CHEN*<br />

Për fat të keq, Gjenerali i Ushtrisë<br />

së Vdekur u përkthye dhe u bë i<br />

njohur në Kinë me shumë<br />

vonesë. Përkthyesi dhe shkrimtari<br />

kinez, Zhen En Bo, ua dha lexuesve të<br />

vendit të vet drejtpërdrejt nga shqipja<br />

në vitin 1992. Romanin e botoi shtëpia<br />

botuese “Shkrimtari”.<br />

Për arsye të tirazhit të kufizuar<br />

(2500 kopje në Kinë nuk mund<br />

të konsiderohen ndryshe) dhe të statusit<br />

të tij të veçantë në qarkullim (u<br />

botua për shkrimtarët), ky roman s‘pati<br />

ndikim në shumicën e lexuesve të<br />

thjeshtë kinezë. Po më 1992-shin,<br />

kanali i parë i televizionit qendror<br />

kinez ÇTV-1 shfaqi filmin Kthimi i<br />

Ushtrisë së Vdekur, realizuar nga<br />

regjisori Dhimitër Anagnosti (1989)<br />

sipas këtij romani.<br />

Siç përmend Zhen En Bo, ky film u<br />

shfaq i ndarë në dy pjesë dhe pati një<br />

jehonë të gjerë. Pa dyshim, qindra mijë<br />

teleshikues kinezë e kanë parë këtë<br />

film, edhe pse nuk kemi një shifër të<br />

saktë për këtë. Në vitin 2008, romanin<br />

e ribotoi shtëpia botuese “Chongqing”,<br />

bashkë me dy vepra të tjera të rëndësishme<br />

të Kadaresë: Prilli i Thyer<br />

(2007) dhe Pallati i Ëndrrave (2009).<br />

Më vonë, në vitin 2012, “Huacheng”,<br />

një shtëpi tjetër botuese, më e madhe,<br />

nisi projektin për Kadarenë në gjuhën<br />

kineze, në të cilin u përfshi botimi i tri<br />

veprave të tjera të tij: Kronikë në Gur,<br />

Kush e solli Doruntinën dhe Darka e<br />

gabuar.<br />

Të dyja nismat e botimit<br />

janë sponsorizuar nga shteti kinez.<br />

Shfaqja e filmit qe sinjal i rëndësishëm,<br />

që u bëri të ditur kinezëve se<br />

në Shqipëri, përveç filmave të vjetër<br />

artistikë, që ishin mjaft të njohur atje,<br />

ka dhe dukuri të reja, që lidhen me një<br />

shkrimtar shumë të talentuar, i cili<br />

shquhet për narracion të veçantë,<br />

përfytyrime të çuditshme, metoda të<br />

pjekura dhe filozofi të thellë. Duke<br />

pasur në fokus vetëm romanin Gjeneralin<br />

e Ushtrisë së Vdekur (1963) dhe<br />

filmin Kthimi i Ushtrisë së Vdekur, do<br />

të përpiqemi të paraqesim situatën e<br />

receptimit të kësaj vepre të I. Kadaresë<br />

në mjedisin kinez.<br />

Sipas statistikave të faqes së specializuar<br />

për raportime zyrtare rreth<br />

studimeve në Kinë, uebsajti<br />

http://www.cnki.net, që nga viti 1988<br />

deri në vitin 2015 janë realizuar 48<br />

punime shkencore dhe disertacione me<br />

objekt veprat e Ismail Kadaresë.<br />

Shumë prej tyre janë botuar pas vitit<br />

2005, kur Kadareja fitoi çmimin “The<br />

Man Booker International Prize”.<br />

SI E BËRI “GJENERALI” TË FAMSHËM<br />

Shumica e tyre jep një analizë të<br />

përgjithshme për autorin dhe veprat e<br />

tij. Prilli i Thyer dhe Pallati i Ëndrrave<br />

janë dy veprat më të diskutuara. Në<br />

vitin 2014, studiuesja kineze prof. dr.<br />

Ke Jing botoi monografinë me titull:<br />

“Katër ‘të tjerë’ në veprat e Ismail<br />

Kadaresë – studim për identitetin kombëtar<br />

shqiptar”, në të cilën bëhen interpretime<br />

origjinale për veprat e<br />

Kadaresë nga këndvështrimi i katër të<br />

tjerëve: tjetri, i Lindjes; tjetri, i fqinjëve;<br />

tjetri, i Perëndimit; dhe tjetri,<br />

brenda vendit.<br />

Në këtë studim vihen në pah<br />

marrëdhëniet e ngushta e të pashmangshme<br />

midis letërsisë dhe politikës për<br />

shumicën e shkrimtarëve bashkëkohorë<br />

shqiptarë, që kanë përjetuar<br />

regjimin komunist. Me zhvillimin e<br />

mediave të reja, për veprat e Kadaresë<br />

debati u zgjerua së shumti. uebsajtet<br />

kryesore me profil kulturor-letrar në<br />

Kinë, duke përfshirë faqet<br />

http://www.book.douban.com dhe<br />

http://www.blog.sina.com.cn, që funksionojnë<br />

si platformë përbashkuese për<br />

polemika letrare, kanë pasur në vëmendje<br />

qendrore romanet e Kadaresë.<br />

Siç mund të kuptohet, shumica e pjesëmarrësve<br />

në debat janë lexues të<br />

thjeshtë, por ka raste që janë edhe kritikë<br />

dhe shkrimtarë profesionistë ose<br />

të vetëformuar. Për sa i përket Gjeneralit<br />

të Ushtrisë së Vdekur, mund të kujtohen<br />

dy raste përfaqësuese. Njëri<br />

është titulluar “Në hijen e paskajshme<br />

të luftës – për romanin ‘Gjenerali i<br />

ushtrisë së vdekur’”, dhe mban nënshkrimin<br />

e Gaoxing (7 shtator 2007);<br />

tjetri është titulluar “Kadareja, romancier<br />

poetik tërheqës – komente për<br />

‘Gjeneralin e ushtrisë së vdekur’”, dhe<br />

është nënshkruar nga një zonjë,<br />

Heilang (u publikua më datën 20 mars<br />

2011).<br />

Gaoxing vlerëson se në këtë roman<br />

përshkruhet hija e luftës, jo lufta direkt,<br />

e cila dëmton psikikën e njerëzve<br />

më ashpër sesa lufta vetë. Heilang<br />

vlerëson se Kadareja e vështron luftën<br />

nga varret, riprodhon në mënyrë absurde<br />

historinë e luftës, për të dalluar<br />

goditjen e fortë shpirtërore që pësuan<br />

të dy popujt ndërluftues, urrejtjet e<br />

KADARENË NË KINË<br />

vazhdueshme që u shkaktuan nga tragjedia<br />

e luftës, si dhe thelbin jonjerëzor<br />

të luftës.<br />

Heilang pohon se Kadareja<br />

përzien njërin pas tjetrit me mjeshtëri<br />

artistike elementet historike,<br />

gjeografike, kulturore, folklorike në<br />

episode të ndryshme. Ky roman plotëson<br />

kërkesat e lexuesve për të njohur<br />

kombin shqiptar, duke shkuar përtej<br />

një romani të zakonshëm kundër luftës<br />

në përgjithësi. Nga teknika e krijimtarisë,<br />

Kadare ngre një strukturë të përsosur<br />

dhe kompakte në romanin me<br />

temë luftën antifashiste, por të cilit i<br />

mungojnë skenat e mëdha të luftës: ato<br />

zëvendësohen me skena kërkimi eshtrash<br />

dhe gërmimesh pas njëzet<br />

vjetësh.<br />

Siç vlerëson Gaoxing, brenda strukturës<br />

së përgjithshme janë vendosur<br />

shumë episode të detajuara, në të cilat<br />

me forma të ndryshme, si kujtime, dialogë,<br />

aluzione, ironi, përshkrime<br />

psikologjike etj., autori kontrollon<br />

gjithmonë ritmin e romanit; kështu<br />

shkallë-shkallë e çon romanin në kulm<br />

kur, del papritur thesi me skeletin e<br />

Kolonelit Z. Në fragmentet e cituara<br />

duket vëmendja e lexuesve dhe kritikëve<br />

për këtë roman.<br />

Siç konsideron Heilang, në roman<br />

paraqitet aty-këtu humori i zi i autorit,<br />

i cili ka thyer atmosferën e mërzitshme<br />

monotone që mbizotëron, çka e bën<br />

lexuesin që të buzëqeshë jo rrallë<br />

bashkë me autorin, sikur të kishin nënshkruar<br />

një marrëveshje të fshehtë. Në<br />

fund të romanit jepet një episod i<br />

bukur, ku gjenerali i dehur troket në<br />

derën e priftit në mesnatë, duke i<br />

përsëritur që ta fshihte faktin që thesi<br />

me skeletin e Kolonelit Z u shty në<br />

humnerë.<br />

Tjetër fragment është përshkrimi i<br />

fshatares së pastër shqiptare Kristina<br />

në ditarin e një dezertori, përsëri nga<br />

këndvështrimi i tjetrit. Mjeshtëria e<br />

shtjellimit e autorit përbën bukurinë<br />

gjuhësore dhe mendore të tij. Lexuesit<br />

ose shikuesit kinezë duan ta marrin romanin<br />

ose filmin për krahasim me<br />

ndonjë vepër artistike ose me<br />

fenomenet e shoqërisë kineze.<br />

Në krahasimet midis romanit Gjenerali<br />

i Ushtrisë së Vdekur dhe filmit kinez<br />

Sinjal Grumbullimi (një vepër kinematografike<br />

që i kushtohet luftës civile<br />

çlirimtare 1945-1949, e realizuar në<br />

vitin 2009), kritiku Luhe, në një<br />

vështrim krahasimtar në artikullin<br />

“Dhimbjet që nuk u shuan nga koha”,<br />

publikuar më 17 dhjetor 2008, shpreh<br />

mendimin se protagonisti i romanit të<br />

Kadaresë, gjenerali, u kthye në<br />

Shqipëri me mision për mbledhjen e<br />

eshtrave të ushtarëve italianë, por<br />

vazhdimisht ndiente poshtërim dhe<br />

zymtësi, derisa përfundoi me çmenduri;<br />

ndërsa regjisori i filmit kinez na<br />

e kujton këtë personazh përmes<br />

kapitenit të kompanisë Gu Zi Di, që u<br />

kthye në fushën e betejës për të<br />

kërkuar arsyet pse shokët e tij të luftës<br />

dhanë jetën…<br />

Karakteristika e parë në receptimin e<br />

veprës Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur<br />

është individualiteti ose diversiteti.<br />

Përveç komenteve të gjata, në internet<br />

do të hasim edhe komente shumë të<br />

shkurtra. Një lexues thotë se romani<br />

është i zhytur në luftë, por pa e përshkruar<br />

direkt (Clomer, Romani me<br />

temën e luftës pa përshkruar luftën, 6<br />

mars 2015); tjetri thotë se Gjenerali<br />

nuhaste erën e vdekjes pranë vendeve<br />

ku u varrosën ushtarët e tyre (Luoshun,<br />

Vdekja dhe ndjenja e vdekjes në hijen<br />

e luftës, 5 gusht 2009).<br />

Ka raste kur komentet bëhen me pak<br />

fjalë: në tërë librin binte shi, ose është<br />

historia e një trupi pa jetë në kërkim të<br />

një togu eshtrash. Karakteristikë e dytë<br />

është ndërveprimi në vazhdimësi. Receptimi<br />

i një vepre letrare në internet<br />

përbën vetë një proces të gjatë dhe të<br />

vazhdueshëm pas botimit të veprës. Në<br />

këtë proces, me ngritjen e numrit të<br />

lexuesve, pasurohet edhe receptimi në<br />

tërësi. Efekti i receptimit ruhet automatikisht<br />

dhe referohet në çdo moment<br />

për të interesuarit. Versioni i vitit<br />

1992 i Gjeneralit në internet ka marrë<br />

16 komente, kurse versioni i vitit 2008<br />

po i këtij romani 111 komente.<br />

Kështu komentet mbi komente,<br />

ndërveprimet shtrihen ndër lexues, kritikë,<br />

dhe në fund formohet një debat<br />

me një numër të konsiderueshëm<br />

pjesëmarrësish. E treta karakteristikë<br />

është promovimi. Megjithëse pjesëmarrësit<br />

e kësaj faqeje letrare nuk kanë<br />

qëllim të caktuar fitimprurës, vetë<br />

faqja synon që të zgjerojë ndikimin e<br />

saj në fushën e letërsisë, madje jep<br />

linkun e adresës së shitësit në internet<br />

për promovim.<br />

Për këtë arsye, zakonisht në vendet më<br />

të spikatura, jepen informacione të hollësishme<br />

për librat. Në këto faqe mund<br />

të gjendet edhe një paraqitje e shkurtër<br />

për autorin, përmbajtjen e librave të tij,<br />

madje edhe fragmente prej veprave më<br />

të shitura. Në të njëjtën kohë, në fund<br />

të faqes, ofrohen edhe disa vepra të<br />

tjera që parashikohet se do të pëlqehen<br />

nga ata që e duan këtë vepër. Për shembull,<br />

në faqen e veprës Gjenerali, rekomandohen<br />

edhe veprat e tjera të<br />

Kadaresë, si Kronikë në Gur, po dhe<br />

Vetëdija e Zenos e shkrimtarit italian<br />

Italo Svevos dhe Palltoja Magjike e<br />

autorit italian Dino Buzati.<br />

Duke u nisur nga receptimi i kësaj<br />

vepre në mediat e reja kineze, ne e<br />

dimë qartë se është zgjeruar gradualisht<br />

në Kinë ndikimi i veprave të Ismail<br />

Kadaresë. Dëshmitë e shumta për<br />

receptimin e veprës janë dhënë dhe do<br />

të jepen më shumë në mediat e reja.<br />

Dihet se receptimi i një vepre në internet<br />

nuk mund të ndodhë pa përkthimin<br />

ose botimin e veprave në formën tradicionale,<br />

por për shkak se mediat e reja<br />

kanë pasur një audiencë më të re, grupet<br />

më aktive shoqërore, të cilat janë<br />

më të lëvizshme, më të lira, më dinamike,<br />

prandaj studimi i receptimit të<br />

një vepre në internet mund të dëshmojë,<br />

në njëfarë mënyre, gjendjen e<br />

përgjithshme të receptimit të saj.<br />

*Universiteti i Gjuhëve të Huaja të<br />

Pekinit, Kinë


opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 13<br />

Nga Bernard Guetta<br />

Liberation<br />

Ky është një skenar që ka<br />

shumë gjasa të ndodhë, aq më<br />

tepër që sugjerohet dhe nga<br />

sondazhet e zhvilluara javët e fundit.<br />

Pavarësisht nga lëshimet<br />

ndaj Britanisë së Madhe, dhe<br />

ndryshimet që udhëheqësit evropianë<br />

do të miratojnë pas pak ditësh në<br />

samitin e radhës në Bruksel, në mënyrë<br />

që të lejojnë kryeministrin britanik Dejvid<br />

Kameron t’u tregojë votuesve të<br />

vetë se i ka marrë reformat e kërkuara,<br />

dhe konfirmuar kësisoj vazhdimin e<br />

qëndrimit të Londrës në Union, nuk<br />

është e pamundur që eurofobët të arrijnë<br />

të triumfojnë në referendumin e 23<br />

qershorit.<br />

Nëse kjo ndodh, një nga tre<br />

fuqitë e mëdha evropiane do të braktisë<br />

projektin e përbashkët, duke<br />

shkaktuar një tërmet të dhunshëm,<br />

nëse kemi parasysh se po flasim për<br />

një zhvillim të paparë më herët.<br />

Por çfarë mund të<br />

ndodhë në praktikë?<br />

Sipas njërit prej udhëheqësve<br />

më të informuar evropianë,<br />

përgjigja është “asgjë”, ose të paktën<br />

asgjë e menjëhershme. Së pari, derisa<br />

ÇFARË MUND TË NDODHË REALISHT,<br />

NËSE LONDRA LARGOHET NGA BE?<br />

britanikët nuk janë shprehur, do të<br />

ishte paraprakisht kundërproduktive<br />

ideja për të ringjallur Bashkimin<br />

Evropian pas daljes eventuale të Londrës,<br />

sepse kjo do të nënkuptonte<br />

forcimin e eurofobëve, të cilët akuzojnë<br />

vazhdimisht udhëheqësit evropianë,<br />

se duan ta kthejnë eurozonën në<br />

një bashkim politik që do të diktojë<br />

ligjin në kuadër të projektit evropian,<br />

dhe do të argumentonin se e vetmja<br />

mënyrë për t’i shpëtuar federalizmit,<br />

është një shpërbërje përfundimtare e<br />

Unionit.<br />

Kjo do të komplikojë detyrën<br />

e Dejvid Kameronit dhe britanikëve<br />

pro-evropianë, të cilët në<br />

këtë moment duhen lënë të lirë për<br />

të argumentuar se Mbretëria e<br />

Bashkuar do të ketë shumë për të<br />

humbur duke dalë nga unioni, dhe<br />

sidomos do të rrezikonte të shihte<br />

Skocinë të shpallte pavarësinë e saj,<br />

pasi këta të fundit nuk kanë ndërmend<br />

të ndjekin britanikët në aventurën<br />

e tyre.<br />

Por në rast se në fund fitojnë<br />

eurofobët? Në këtë rast, thonë ata, do<br />

të ketë ende kohë për të vlerësuar pasojat,<br />

sepse Londra do të përballet me<br />

problemin skocez, gjetjen e një pozicioni<br />

të ri në botë dhe ndryshimin (proces<br />

që nuk është i lehtë) e të gjitha<br />

ligjeve, që janë të lidhura me pranimin<br />

në Bashkimin Evropian.<br />

Ky proces do të jetë me aq<br />

shumë me të meta, sa do të zbutë<br />

rrezikun e infektimit të shteteve të<br />

tjera. Edhe për këtë arsye, Brexit ose<br />

jo Brexit, Franca dhe Gjermania do të<br />

presin gjithsesi verën e vitit të<br />

ardhshëm, për të çuar përpara<br />

propozimet e tyre për forcimin e eurozonën,<br />

përmes harmonizimit progresiv<br />

të politikave të saj fiskale dhe sociale,<br />

emërimin e një ministri të ekonomisë<br />

së eurozonës, si dhe krijimin e një<br />

dhomë të veçantë në kuadër të Parlamentit<br />

Evropian.<br />

Së fundmi, duhet të<br />

kemi parasysh se veprimet<br />

konkrete do t’i takojnë<br />

mazhorancave të dala nga zgjedhjet<br />

franceze dhe gjermane,<br />

të vitit 2017.<br />

Në letër, arsyetimi është krejtësisht<br />

linear, por problemi është se<br />

ndërkohë zona Shengen mund të jetë<br />

vetëm një kujtim, dhe se tensionet<br />

brenda Bashkimit Evropian do të jenë<br />

në kulmin e tyre, aq sa largimi i britanikëve<br />

mund të shndërrohet në<br />

gozhdën e fundit në arkivolin e<br />

Evropës së bashkuar. Nxitimi nuk<br />

është asnjëherë pozitiv, por edhe<br />

qetësia olimpike ka rreziqet e saj.


aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 14<br />

NGA TEUTA NUNAJ*<br />

Ekonomia e luginës së Preshevës,<br />

mbështetet te biznesi i<br />

vogël, ai familjar. Infrastruktura<br />

është shumë e dobët, ndërkohë që partitë<br />

politike shqiptare janë krejt jashtë<br />

rolit të tyre, shkruan Nunaj. Është koha<br />

që kjo gjendje të ndryshojë, përmes<br />

projekteve sipërmarrëse.<br />

LUGINA E PRESHEVËS,<br />

JO MË NJË VEND I HARRUAR<br />

Tri komunat: Preshevë, Bujanoc<br />

dhe Medvegjë, që përfshihen në<br />

territorin që njihen si Kosova Lindore<br />

apo Lugina e Preshevës, janë sot, territoret<br />

shqiptare me përkrahjen më të<br />

pakët politike, ekonomike dhe sociale<br />

në rajon. Ndërkohë që, politika vendore,<br />

kryesisht e 15 viteve të fundit në<br />

Luginë është ngritur mbi bazën e interesave<br />

të ngushta personale të<br />

drejtuesve të tyre, se për interesa publike,<br />

as që flitet. Kjo vërtetohet lehtësisht<br />

me mungesën e vazhdueshme të<br />

politikave zhvillimore për këtë rajon<br />

shqiptar.<br />

Në bazë të censusit të vitit<br />

2002 në Serbi, në tri komunat: Preshevë,<br />

Bujanoc dhe Medvegjë, jetojnë<br />

61.647 shqiptarë ose 0.82% e popullsisë<br />

totale. Duke qenë se censusi i vitit<br />

2011 është bojkotuar nga pjesa më e<br />

madhe e shqiptarëve, nuk kemi një<br />

rezultat të ri dhe të saktë të popullsisë<br />

shqiptare në këto troje, ndërsa faktet<br />

flasim për një rënie të numrit të popullatës<br />

shqiptare në këto 14 vite, kryesisht<br />

në Medvegjë, që është edhe<br />

komuna më e rrezikuar.<br />

Në mënyrë metaforike,<br />

mund të themi se sot Medvegja është<br />

muri rrethues mbrojtës i këtyre tri komunave.<br />

Nëse ky mur rrëzohet, rreziku<br />

ndaj dy komunave të tjera (Bujanoc<br />

dhe Preshevë) është i pashmangshën<br />

dhe e ardhmja e mesme mund të sjellë<br />

atë çka nuk do të donim dhe nuk do të<br />

mundnim më ta ndryshonim…<br />

Në të tri komunat, ushtrojnë veprimtarinë<br />

e tyre politike 10 parti ose 1 parti<br />

për 6.000 banorë. Një mesatare kjo që<br />

e “lakmojnë” edhe vendet më të zhvilluara.<br />

Prej tyre, vetëm një parti ka përfaqësi<br />

në Parlamentin e Serbisë me 2 deputetë,<br />

ndërsa 8 parti, kanë përfaqësuesit<br />

e tyre në këshillat komunal në të tria<br />

komunat. Ky inflacion partish dhe aktiviteti<br />

i tyre, dëshmon se ato nuk po<br />

punojnë në funksion të demokracisë në<br />

Luginë, mirëqenies së popullatës atje,<br />

apo në mbrojtje të të drejtave të shqiptarëve,<br />

që ju kanë dhënë votën duke<br />

marrë në këtë mënyrë të drejtën ligjore<br />

të përfaqësimit të tyre.<br />

Kjo gjendje shërben si një<br />

fakt i arsyeshëm dhe i logjikshëm, për<br />

nevojën e madhe që ka kjo zonë për<br />

mbështetje dhe përkrahje reale politike<br />

nga Tirana dhe Prishtina, ndihmesë, e<br />

cila nuk duhet dhënë vetëm se është<br />

një detyrim kushtetues për politikanët<br />

në Shqipëri dhe Kosovë. Shërbimet<br />

komunale si dhe infrastruktura e<br />

qyteteve, lënë shumë për të dëshiruar<br />

në Luginë.<br />

Ndërkohë që në Preshevë,<br />

qyteti më i madh i shqiptarëve, të bie<br />

në sy errësira e gjatë përgjatë rrugës<br />

Në të tri komunat, ushtrojnë veprimtarinë<br />

e tyre politike 10 parti ose 1 parti për<br />

6.000 banorë. Një mesatare kjo që e<br />

“lakmojnë” edhe vendet më të zhvilluara.<br />

kryesore, se ndriçimi mungon; ajo nuk<br />

ka një park dhe kjo për një arsye sa të<br />

thjeshtë po aq dhe banale, sepse zona<br />

me pamjen më të bukur në Preshevë,<br />

po kryen funksionin e një fushe mbeturinash<br />

qytetase dhe zonës përreth saj.<br />

Kur vjen nga Prishtina dhe hyn në Preshevë,<br />

mbeturinat e shumta që kanë<br />

marrë gjerësi dhe terren, janë e para gjë<br />

që sheh.<br />

Ato janë si një përshëndetje<br />

e keqe dhe paralajmërim i shëmtuar<br />

për gjendjen që të pret. Ekonomia në<br />

Luginë është e ngritur mbi bazën e biznesit<br />

të vogël apo atij familjar. Investimet<br />

mungojnë, kjo edhe sepse i kanë<br />

larguar apo se pushteti lokal e ai qendror<br />

nuk kanë zbatuar politika për<br />

përthithjen e tyre. Edhe ata pak investitorë<br />

që kanë patur dëshirën e mirë për<br />

të investuar, nuk iu është dhënë<br />

mundësia dhe hapësira, ku edhe korrupsioni<br />

ka një ndikimin themelor në<br />

tkurrjen e investimeve.<br />

Pak ditë më parë, nën kujdesin<br />

e veçantë të kompanisë “Medita<br />

Development”, me qendër në Venezia,<br />

Itali, dhe të biznesmenëve të komunës,<br />

që zhvillojnë aktivitetet e tyre<br />

ekonomike në Itali, Zvicër dhe Austri<br />

etj., u organizua Forumi i parë Rajonal<br />

për Zhvillimin Ekonomik të komunave<br />

Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë.<br />

Në qendër të tij, ishte prezantimi<br />

i pesë projekteve konkrete për investime<br />

në rajon, të cilat janë: (i) ndërtimi<br />

i një impianti për përpunimin e mbetjeve;<br />

(ii) për prodhimin e peletit; (iii)<br />

për zhvillimin e bujqësisë, përmes rivitalizimit<br />

të terrenit që do të sjellë kultivimin<br />

e produkteve sezonale, të<br />

vreshtarisë dhe më tej zhvillimin e<br />

blegtorisë; (iv) për prodhimin e energjisë<br />

përmes gjeo-termisë; (v) dhe<br />

prodhimin e ujit të pijshëm duke qenë<br />

një zonë shumë e pasur, kryesisht Baja<br />

Siarina, Medvegjë.<br />

Këto projekte u prezantuan<br />

profesionalisht nga investitorët italianë,<br />

të cilët theksuan në mënyrë të<br />

drejtpërdrejtë: “Ne jemi gati të investojmë.<br />

Na jepni hapësirën e nevojshme<br />

dhe mbështetjen ligjore”, gjë të cilën<br />

duhet ta bëjë administrata lokale. Sesa<br />

do të realizohen këto projekte, kjo<br />

varet edhe nga votat e qytetarëve të<br />

Luginës në zgjedhjet e afërta vendore<br />

dhe mbështetja që do të japin drejtuesit<br />

e rinj.<br />

E veçanta e këtij forumi,<br />

ishte se u mbajt përtej politikës. Çfarë<br />

do të thotë kjo? Që nuk ishin drejtuesit<br />

e qeverisjes vendore që e organizonin,<br />

siç logjikisht duhet të ndodhte, por<br />

biznsmenë shqiptarë nga këto troje dhe<br />

që i ushtrojnë aktivitetet e tyre<br />

ekonomike në vendet e Evropës<br />

Perëndimore. Investitorët nuk ishin<br />

vetëm të qartë në ide, por shumë<br />

konkretë me projektet e tyre.<br />

Kur bisedoje ne organizatorët,<br />

ata u shpehën të sigurt se tashmë<br />

janë të gatshëm të investojnë në Luginë,<br />

duke patur burimet e nevojshme<br />

financiare, por kërkojnë vetëm<br />

mundësinë ligjore të veprojnë. Edhe<br />

reagimi i qytetarëve ndaj projekteve,<br />

ishte shumë pozitiv. Të dukej sikur të<br />

thonin me një gjuhë të thjeshtë trupi<br />

dhe fjale: “Sa mirë që ja arritëm kësaj<br />

dite”. Gëzimi i tyre ishte besimdhënës,<br />

se ata nuk ndiheshin më të harruar dhe<br />

të braktisur. Shpresa ishte rikthyer pas<br />

një mungese të gjatë.<br />

Ndërkohë në prag, kemi një tjetër<br />

forum që do të zhvillohet në javën e<br />

parë të muajit prill. Kësaj here do të<br />

zhvillohet në Medvegjë. Synimi i të<br />

cilit do të jetë hedhja e themeleve për<br />

aplikimin e një strategjie unike të<br />

zhvillimit ekonomik të qëndrueshëm të<br />

komunave Medvegjë, Bujanoc dhe<br />

Preshevë.<br />

Sipas ideatorit të krijimit të<br />

kësaj strategjie, përmes “Medita Development”,<br />

‘fitues nuk janë ata që nuk<br />

kanë humbur kurrë, por ata të cilët nuk<br />

janë dorëzuar asnjëherë. Prandaj nëse<br />

duam të mbijetojmë këtu, nuk guxojmë<br />

asnjëherë të dorëzohemi’. E gjitha kjo<br />

të çon në një përfundim, tashmë mund<br />

të themi se Lugina nuk është më rajoni<br />

shqiptar i harruar.mapo<br />

*pedagoge UET


NGA LUAN RAMA<br />

Sapo jam kthyer nga Greqia dhe<br />

padyshim, udhëtimi drejt Livadhjasë<br />

për të shkuar drejt fshatit<br />

Qiriaqi (apo Kiriaki siç e shkruante<br />

Eda Derhemi në një shkrim të saj, çka<br />

dhe u bë shkas që të nisem drejt atyre<br />

maleve) më kishte lënë mbresa të<br />

mëdha, për faktin se deri atëherë, fshatrat<br />

arvanitase i kisha parë në fushat e<br />

Atikës, Mandra-s, drejt Korintit apo<br />

drejt Livadhjasë e Beotisë, etj, por<br />

kësaj radhe, ata i gjeta majë malesh ku<br />

padyshim, vizitori që vjen nga larg bën<br />

pyetjen: përse vallë janë ngjitur arvanitasit<br />

deri këtu?<br />

histori www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 15<br />

ARVANITËT E MALEVE<br />

ATY KU FLASIN HYJNITË<br />

shekullit XX. Sigurisht, historia e këtij<br />

shekulli, luftërat, djegia e fshatit nga<br />

italianët e më pas nga gjermanët, lufta<br />

civile (1946-1949) kanë lënë gjurmë të<br />

thella, memorial, por fotografitë familjare<br />

na zbulojnë jetën e përditshme dhe<br />

trashëgiminë e një bote në zhdukje,<br />

pasi askush nuk i ka ndihmuar që ta ruajnë<br />

të gjallë atë. Dhe përpjekja e Andrea<br />

Çuras është padyshim nga më<br />

shembulloret, në një kohë që ruajtja e<br />

kulturave dhe e gjuhëve popullore<br />

është një pasuri në këtë Evropë të<br />

Bashkuar siç duam ta jetojmë.<br />

Caku, miku im i përhershëm<br />

i këtyre udhëtimeve nëpër Greqi, me të<br />

hyrë në zonën e Beotisë më tregonte në<br />

të djathtë atë fushë të madhe, që dikur<br />

kishte qenë kënetë dhe që quhej<br />

Kopaidha e që dikur banohej nga<br />

fshatarët arvanitas të Beotisë, Livadhjasë<br />

e çamët e ardhur dhe ku mushkonjat<br />

bënin kërdinë. Kishin qenë anglezët<br />

që e kishin tharë pas luftës së dytë<br />

botërore, duke e kthyer në një tokë bujqësore.<br />

Diku në një kthesë, Caku më<br />

tregon një bujtinë të këndshme. “Ja,<br />

dhe atje janë arvanitët.” Dhe ai më tregoi<br />

historinë e pronarëve të atij lokali,<br />

para se të shkonim drejt Livadhjasë<br />

dhe të ktheheshim majtas drejt maleve,<br />

nga Aliatros, Vaja, Petra (Guri) vende<br />

ku gjen gjurmët e arvanitasve. Është<br />

familja Halia që do të thotë i “dëshpëruar”,<br />

pasi kështu u kishte mbetur<br />

mbiemri tre vëllezërve arvanitas që<br />

ishin vendosur prej shumë kohësh këtu<br />

në Beoti, mes vreshtave dhe fushave të<br />

pambukut.<br />

Në vitet ‘70 të shekullit XX,<br />

fushat ishin të lulëzuara dhe të mbjella<br />

me karota, qepë, tërfil dhe se në kohën<br />

e presidentit Papandreu industria lulëzonte,<br />

por tashmë, shumë godina fabrikash<br />

e uzinash janë kthyer në<br />

karakatina që të lenë një shije të keqe<br />

e trishti. Vazhdojmë rrugën dhe marrim<br />

drejt maleve por më parë është<br />

miku ynë grek Kremidha (rakinë e ka<br />

të butë i ziu) që na tregon rrugën drejt<br />

Parnasit për të kaluar nga Xironomi,<br />

drejt Mavromatit që ndryshe do të<br />

thotë “syri i zi”. Më kot kërkojmë<br />

fshatin arvanitas Kukura, pasi që në<br />

vitin 1950 qeveria e ka hequr këtë<br />

emër arvanitas dhe e ka shndërruar me<br />

emrin e ri të fshatit “Agia Ana”, (Shën<br />

Ana), çka tregon vazhdimësinë e një<br />

politike asimilimi deri në emrat e<br />

dikurshëm të vendeve të banuara nga<br />

arvanitët, pa folur pastaj për shkollat e<br />

gjuhës arvanitase që nuk mund të<br />

imagjinohej). E megjithatë, arvanitasit<br />

përsëri e quajnë Kukura. Më së fundi,<br />

atje ku një tabelë na tregon udhën drejt<br />

Kiriaki (Qiriaqi) ne kthehemi djathtas<br />

dhe ngjitemi gjithnjë mes një pylli<br />

ullinjsh, i cili merr fund me shfaqjen e<br />

bredhave të parë në lartësi të madhe.<br />

Në Wikipedia, për fshatin thuhet se<br />

deri në vitin 1970 flitej si gjuhë e parë<br />

shqipja, por që tashmë flitej veçse nga<br />

mosha e thyer.<br />

ARVANICA E ZOTËRVE<br />

Kështu e quajnë arvanitasit e Qiriaqit<br />

këtë lëndinë të madhe majë malit të<br />

Elikonës, “Arvanica është vendi ku flet<br />

me Zotin”! Qiriaqi (nuk di pse më kujton<br />

mikun e dikurshëm, aktorin e<br />

mrekullueshëm, Agim Qiriaqi), është<br />

një vend që në dimër është i mbuluar<br />

nga dëbora, ndërkohë që stinët e tjera<br />

është një vend turistik ku ke dëshirë të<br />

ndalosh, pasi përreth syri të kap veç<br />

gjelbërim dhe bredha të lart, e ku<br />

padyshim qielli mbi kokën tuaj të<br />

afron me gjithësinë e fshatarët këtu i<br />

afron me Zotin.<br />

Restorantin e gjetëm mbyllur<br />

ndërkohë që imagjinon ata shqiptarë<br />

të ardhur shekuj më parë këtu, që<br />

siç dëshmohet nga librat e historisë<br />

dhe së pari nga Sathas në librin e tij<br />

Historia e Greqisë e 1889, kur ky vend<br />

i ishte dhënë me dekret nga Senati<br />

venecian (16 dhjetor 1550 e më pas 31<br />

dhjetor 1554) një fisniku venecian që<br />

shërbente në Korfuz, dhe që quhej<br />

Niqifor Chiriachi, për shërbimet e tij<br />

ndaj Sinjorisë (Republikës veneciane)<br />

dhe ku ky fisnik do t’i detyrohej senatit<br />

me 8 dukate në vit. Kështu, një popullsi<br />

shqiptare më pas ka shkuar të<br />

popullojë këtë vend të rrethuar mes<br />

malesh, ashtu siç më parë, që në vitet<br />

1300, kishin ardhur arvanitasit e Bua<br />

Shpatës e të tjerë në zonën e Artës apo<br />

të Peloponezit.<br />

Atëherë një pjesë e Greqisë<br />

ishte nën sundimin venecian dhe emrat<br />

e parë që përmenden janë Thodoro<br />

Kakosi, Guma dhe Nikolla Lusi, Dima<br />

Golemi, Zuan Plesa, etj. Por ky vend<br />

ishte bërë i famshëm vetëm në kohën<br />

e Revolucionit grek, kur arvanitasit e<br />

Qiriaqit e të Livadhjasë gjithashtu<br />

(ashtu si gjithë arvanitasit që jetonin në<br />

Greqi, së pari ata të Moresë, të ishujve<br />

Hidra, Specaj etj.,) u ngritën e luftuan<br />

kundër sundimit osman.<br />

Dhe Qiriaqi mburret me<br />

emrat e luftëtarëve të vet që i ka<br />

shkruar jo vetëm në librat e historisë<br />

por dhe në obeliskët e vet ku mund të<br />

lexosh emrat e Lluka Dholiani, Mitro<br />

e Gjergji Kocos, Dhimitri Jamakos,<br />

Mitro Kotai, Dhimitri Livadhitis,<br />

Lluka e Nikos Lazaru, Kosta Pulos,<br />

Pavlo Xhamalo apo Jorgo Jorgaqi, i<br />

cili që më 1822 kishte luftuar në Misolongji,<br />

Etoliko, Kravastera, Nafpatko<br />

apo Athinë. Më pas, dikush do të na<br />

tregojë dhe për Mustafa Gega nga Livadhjaja,<br />

i cili në vitin 1821 e la pasurinë<br />

e tij dhe shkoi të luftojë krah<br />

bashkëpatriotëve të tij, trimave si<br />

Karaiskaqi, Jani Gura apo Jani Notara.<br />

Një këngë popullore i këndohet<br />

dhe gruas së Jorgo Boçit,<br />

Dhespo Boçi, e cila pas ngjarjes heroike<br />

të grave në Zalongo, (1803) nuk i<br />

gjeti më burrin dhe djemtë dhe që më<br />

pas i rriti nipërit e saj për t’i çuar në<br />

beteja të tjera… Dhe kështu, duke<br />

menduar për këto histori të lavdishme<br />

të arvanitasve, në qafën e malit ndalojmë<br />

për të parë peizazhin e bukur të atij<br />

fshati të strukur në prehrin e atij mali<br />

që quhet Elikona. Aty janë shtëpitë e<br />

njohura historike, krojet e ndryshme që<br />

kanë emrat e tyre si “Kroi i Madh”,<br />

“Kroi i Stavros” apo “Kroi i Kardharasë”,<br />

siç shkruhen në gjuhën arvanitase,<br />

“Siriani” (Shën Jani), “drivani”,<br />

vendi ku hidhen vallet dhe këndohen<br />

këngë në fshat, “mathaika” (poshtë<br />

tavernës) apo ai vend që quhet<br />

“N’arat” (tek arat). Plakat edhe sot<br />

flasin “arvanitiko” dhe neve na pëlqen<br />

kur ndonjëra thotë “mbëj krin e fli”<br />

(bëj kryqin e fli”) apo “ç’ish moj<br />

nana”?…<br />

Është ditë e martë kur<br />

zbarkojmë në Qiriaqi, por banorët e<br />

vjetër të martës i thonë “emart”. Këtu<br />

të hënës i thonë “ehën”, të mërkurës,<br />

“emërkur”, të premtes “epremt” të<br />

shtunës “estun” apo të djelës i thonë<br />

“entiel”, etj, ashtu si dhe për muajt, ata<br />

kanë fjalët e tyre si “jenar”, “flevar”,<br />

“mars”, “maj”, “theristi” (qershor),<br />

“alonar (korrik), “gust, “triiti (shtator),<br />

“vjest” (nëntor), shënendre” (dhjetor)…<br />

Në mes të fshatit, i cili ka rreth 2500<br />

banorë dhe që ndodhet në lartësinë e<br />

afro 800 metrave, ndalesa e parë natyrisht<br />

është në klubin e tij, atje ku një<br />

rrap 160 vjeçar ngrihet madhështor me<br />

trungun e tij gjigant.<br />

Në hyrje të klubit, në mur,<br />

Thanasi, një burrë simpatik rreth të<br />

pesëdhjetave, ka vendosur një mori fotografish<br />

artistësh (nuk ka harruar të<br />

vendosë dhe Che Guevara-n), ku disa<br />

prej tyre janë arvanitas, siç është dhe<br />

Eli Lambeti një aktore nga Vilia (ku<br />

vjet plakat e fshatit na kënduan këngët<br />

e Moresë në arvanitika) apo Eleni<br />

Bukura (1821-1900), vajza e kapedanit<br />

të famshëm Jani Bukura, e cila ishte<br />

dhe e para piktore e Greqisë.<br />

Një nga personazhet e këtij<br />

vendi është padyshim shkrimtari Andrea<br />

Çura, një familje tradicionale<br />

mjaft e njohur këtu (e shikon atë në një<br />

foto të vjetër me ish-presidentin Papulias),<br />

i cili ka botuar dhe një libër, Kiriaki,<br />

ku shkruan për traditat dhe jetën e<br />

arvanitasve në Greqinë e vjetër e të re.<br />

Por që të njohësh vërtet jetën dhe historitë<br />

e këtyre njerëzve, duhet të hysh<br />

në shtëpitë e tyre, të bisedosh me të<br />

moshuarit, të shohësh albumet e tyre<br />

familjare, ku fytyrat e paraardhësve të<br />

tyre janë fiksuar në jetën e dikurshme<br />

të fshatit.<br />

Dhe fotografitë janë vërtetë<br />

mbresëlënëse, pasi fotografia me e hershme<br />

duket se është e viteve të para të<br />

HISTORIA E VARREVE<br />

Pikërisht në Qiriaqi njihemi dhe me<br />

një histori interesante, edhe pse një<br />

histori që i takon së kaluarës. Është<br />

historia e Emin Korça apo Emin Veis<br />

Beu, siç quhej në fundin e shekullit<br />

XIX, (1875) kur ky funksionar i lartë i<br />

ushtrisë turke, e la Stambollin dhe<br />

zbarkoi në Korfuz për t’u lidhur me<br />

qeverinë greke në mënyrë që Greqia<br />

dhe Shqipëria të luftonin së bashku për<br />

një shtet të përbashkët shqiptaro-grek,<br />

duke pasur parasysh këtu rolin dhe<br />

kontributin e arvanitasve në historinë<br />

e re greke të Revolucionit dhe pas revolucionit.<br />

Por përpjekja e tij ishte e<br />

kotë, edhe pse ai u bë një nga guvernatorët<br />

ushtarak të Korfuzit.<br />

Por më vonë, tragjedia e<br />

goditi këtë njeri dhe politikan të<br />

shquar, 3 nga katër fëmijët i vdiqën<br />

dhe në dëshpërim të plotë, i zhgënjyer<br />

që nuk gjeti mbështetje, më 1877 vrau<br />

veten. Biri dhe gruaja e tij, Maria dhe<br />

Jorgo, u pagëzuan si ortodoksë. Vajza<br />

e Jorgos, Elenica, më pas do të ishte<br />

gruaja e një prej poetëve më të mëdhenj<br />

të Greqisë. Historitë janë të<br />

shumta këtu në Qiriaqi. Mjafton të<br />

shkosh në varrezat e fshatit dhe emrat<br />

e pllakave të mermerta të flasin për<br />

përkatësinë e tyre.<br />

Dhe nuk është për t’u<br />

habitur të gjesh dhe familje të quajtura<br />

Shkodra, Kriezoti, Kolias, Zona, Velios<br />

apo Kryemadhi, të cilat janë pjesë<br />

e historisë arvanitase të këtij vendi, e<br />

shqiptarëve të ardhur nga qytetet e hershme<br />

shqiptare. E padyshim atje janë<br />

të fshehtat e një jete që nuk mund të<br />

flasin më…<br />

Largohemi nga Qiriaqi,<br />

duke lënë pas një vend që mban jo<br />

vetëm gjurmët e jetës arvanitase por<br />

dhe gjurmë shumë më të lashta, ato të<br />

Fligonios antike, kur Kserkes që kishte<br />

ardhur të luftonte ushtrinë greke e<br />

kishte shkretuar dhe djegur këtë vend,<br />

edhe pse majë malesh. E habitshme që<br />

dhe këtu, dhe në këto maja të larta, historia<br />

është gjithnjë e pranishme… por<br />

dhe sa kohë do të flitet ende për arvanitasit<br />

këtu? Edhe sa kohë do të flitet ajo<br />

gjuhë që ka mbijetuar në pesë shekuj<br />

radhazi?… Kjo është një sfidë jo e<br />

kohës por e politikës… edhe pse duke<br />

zbritur ato shkrepa kam qejf ta këndoj<br />

një këngë “agapi” të popullit grek.


plus www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 16<br />

Sheqeri, ky “armik” i rrezikshëm<br />

i atyre që po përpiqen<br />

të humbasin në peshë, njëkohësisht<br />

edhe po aq i dëshiruar për<br />

të shuar nepsin për ëmbëlsira,<br />

mund të menaxhohet lehtësisht<br />

duke ndjekur këshillat e mëposhtme<br />

“Konsumoni më pak sheqer”,<br />

mund të jetë një këshillë e lehtë për<br />

t’u dhënë, por shumë e vështirë për<br />

t’u zbatuar. Megjithatë ekzistojnë<br />

mënyra që do t’ju ndihmojnë<br />

shumë të ulni konsumin e sheqerit<br />

të panevojshëm në trupin tuaj. Në<br />

fund të fundit, jeni ju që vendosni<br />

se çfarë do të bëni me ushqimin që<br />

ju vihet në pjatë dhe të produkteve<br />

që do të konsumoni. Ja se çfarë<br />

duhet të bëni për të sakrifikuar ëmbëlsinë<br />

e ushqimeve tuaja të preferuara.<br />

KUJDES NGA<br />

SHEQERI<br />

EDUKOJENI VETEN<br />

Përpara se të tmerroheni dhe të<br />

hidhni çdo ushqim në plehra, merrni<br />

një çast për të kuptuar rekomandimet<br />

zyrtare të mjekëve për<br />

sheqerin dhe ndryshimin midis atij<br />

të tepërt dhe sheqerit natyror. Frutat,<br />

perimet dhe produktet e bulmetit<br />

kanë sheqer për nga natyra, e<br />

kjo gjë nuk ka pse duhet të jetë<br />

shqetësimi juaj. Frutat dhe perimet<br />

përmbajnë edhe përbërës të tjerë të<br />

shëndetshëm si fibrat dhe yndyrat<br />

e mira, por duhet të kuptoni se<br />

mëlçia juaj nuk e përpunon sheqerin<br />

e tyre në të njëjtën mënyrë siç<br />

përpunon sheqerin nga një biskotë<br />

apo çokollatë. Me fjalë të tjera, sheqeri<br />

te mollët dhe specat nuk e<br />

shton peshën tuaj, siç bën një pije<br />

me ose pa gaz.<br />

Për fat të keq, etiketat e produkteve<br />

ushqimore nuk janë gjithnjë të<br />

vërteta, gjë që nuk na ndihmon<br />

aspak për të matur sheqerin që<br />

konsumojmë. Në këtë rast,<br />

shmangni ushqimet që përmbajnë<br />

sheqer artificial dhe blini më tepër<br />

ato produkte ushqimore që nuk<br />

kanë shije të shumëllojshme, sepse<br />

në këtë rast kjo nënkupton se atyre<br />

u është shtuar sheqer i panevojshëm.<br />

SHIKONI <strong>ME</strong> KUJDES<br />

EMËRTI<strong>ME</strong>T<br />

Ka mbi 56 emra të ndryshëm për<br />

sheqerin e shtuar në ushqim, përfshirë<br />

shurupin e misrit me fruktozë<br />

të lartë, shurupin e orizit ngjyrë<br />

kafe apo çdo gjë tjetër që ka prapashtesën<br />

“ose”. Nëse disa forma të<br />

ndryshme të sheqerit shfaqen në<br />

etiketë, mendoni dy herë përpara se<br />

ta bëni atë produkt të rregullt në dietën<br />

tuaj. Mund të jetë shumë më<br />

pak i shëndetshëm nga sa mendoni.<br />

KUJDES <strong>ME</strong> PIJET<br />

Burimi i tretë më i madh i kalorive<br />

në SHBA sot janë limonadat, që<br />

gjithashtu janë një nga burimet më<br />

të mëdha ku ne e marrim sheqerin.<br />

Një sasi shumë e vogël e pijeve me<br />

ose<br />

pa gaz që ne i konsumojmë çdo ditë,<br />

mund të përmbajë një sasi aq të<br />

madhe sheqeri saqë të hedhë poshtë<br />

çdo përpjekje tuajën për të humbur<br />

peshë. Provoni të mos i konsumoni<br />

këto pije të konservuara. Do ta kuptoni<br />

se do të shmangni shtimin në<br />

peshë të kilogramëve të tepërt, të<br />

panevojshëm për trupin tuaj.<br />

BLINI VERSIONIN<br />

PA SHEQER<br />

Nuk ka rëndësi se çfarë produkti po<br />

blini, nëse keni mundësi zgjedhjeje<br />

duhet të kontrolloni për atë version<br />

që nuk ka sheqer. Kjo nuk do të<br />

thotë se produkti nuk e përmban<br />

sheqerin natyral, por që atij nuk i<br />

është shtuar sheqer nga prodhuesi,<br />

gjë që do t’ju bëjë një nder shumë<br />

të madh shëndetësor në harkun<br />

kohor të një viti.<br />

BËNI PAZAR PASI TË<br />

KENI NGRËNË<br />

Duket e lehtë të bëni zgjedhje të<br />

shëndetshme për veten, derisa ju<br />

shkelni në një supermarket. Nëse<br />

jeni të uritur, logjika juaj ka gjasa<br />

të zhduket dhe të bëni zgjedhje që<br />

mund të dëmtojnë përpjekjet tuaja<br />

për të ruajtur një trup sa më në<br />

formë. Kini parasysh që sa herë të<br />

shkoni në dyqan, pikë së pari të<br />

keni ngrënë. Këshillohet të merrni<br />

edhe një karrocë të vogël dhe të<br />

mendoheni gjatë përpara se të bëni<br />

shpenzimet e nevojshme.<br />

KONSUMONI<br />

‘ËMBËLSIRA’<br />

NATYRORE<br />

Çfarë duhet të blini në vend të atyre<br />

ëmbëlsirave që kanë dyqanet? Ëmbëlsirën<br />

e natyrës, sigurisht, që<br />

është pa asnjë sheqer artificial. Në<br />

fakt, specialistët e dietës thonë se<br />

konsumi i një frute është një nga<br />

mënyrat më të shëndetshme për të<br />

plotësuar nevojën për diçka të<br />

ëmbël. Sigurohuni që të konsumoni<br />

një frutë sa herë keni dëshirën për<br />

çokollatë, po ashtu hani arra, lajthi<br />

apo bajame për t’u ndjerë më të<br />

ngopur.<br />

KUJDES NGA FRUTAT<br />

E KONSERVUARA<br />

Të gjithë frutat e freskëta janë<br />

shumë të mira, por nëse jeni të<br />

dhënë pas frutave të konservuara<br />

apo shurupeve, duhet të kuptoni se<br />

shija e tyre e sheqerit është pikërisht<br />

ajo që duhet të shmangni për të<br />

jetuar shëndetshëm.<br />

KONSUMONI FARA<br />

KOPERI<br />

Nuk dini si ta hiqni nga mendja<br />

dëshirën për të ngrënë ëmbëlsira?<br />

Nëse konsumoni fara koperi,<br />

dëshira juaj mund të largohet.<br />

Përse? Sepse produktet natyrore që<br />

janë të ëmbla, por që nuk përmbajnë<br />

sheqer të shtuar ju ndihmojnë<br />

shumë të largoni dëshirën. Po<br />

ashtu, farat e koperit ndalin fryrjen<br />

e barkut dhe largojnë urinë.<br />

KONSUMONI ÇAJ<br />

Herën tjetër që do t’ju shkojë<br />

mendja për një ëmbëlsirë,<br />

“mashtrojeni” veten me një filxhan<br />

çaji. Menta, xhenxhefili, kanella<br />

dhe çaji i malit ju ndihmojnë shumë<br />

të largoni dëshirën për ëmbëlsira.<br />

Një lugë mjaltë po ashtu do të funksionojë<br />

si një mënyrë e mirë për<br />

ngrënë sheqer natyror dhe të shëndetshëm.<br />

KRIJONI BALANCË<br />

Preferoni një çokollatë pasditeve?<br />

Atëherë përgjysmojeni sasinë, ruajeni<br />

pjesën tjetër për të nesërmen<br />

dhe shtojini pjatës suaj diçka të<br />

freskët dhe të shëndetshme në<br />

mënyrë që të merrni proteina.<br />

Kështu, përfitoni sheqer, por<br />

gjithashtu e balanconi këtë me një<br />

produkt të shëndetshëm.


plus www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 17<br />

Për të shpenzuar çdo sekondë<br />

të jetës suaj me dobi, mësoni<br />

si ta bëni trurin të jetë arma<br />

më e fortë dhe vullnetin motorin e<br />

palodhur të realizimit të dëshirave<br />

tuaja<br />

“Ne jemi ajo ç’ka bëjmë<br />

vazhdimisht. Përsosmëria nuk<br />

është një akt, por një zakon”, ka<br />

thënë Aristoteli shumë kohë më<br />

parë. Kështu, ditë pas dite, ne jemi<br />

ata që mund të ndërtojmë vetë suksesin<br />

tonë, por kjo kërkon<br />

angazhim, durim dhe vullnet. Për të<br />

mbetur te vullneti, ja cilat janë zakonet<br />

e provuara shkencërisht se do<br />

t’jua forcojnë atë.<br />

10 MËNYRAT SI MUND<br />

TË FORCONI VULLNETIN<br />

<strong>ME</strong>DITONI<br />

Meditimi është mënyra më e shpejtë<br />

dhe më efektive për të rritur<br />

vullnetin. Duke medituar ju<br />

stërvisni trurin që të përqendrohet<br />

dhe t’i rezistojë nxitjes për të humbur<br />

kohë me hamendësime.<br />

Kërkimet tregojnë se praktikimi<br />

me nga 10 minuta për 2 deri në 3<br />

ditë i jep trurit më tepër energji dhe<br />

ul stresin.<br />

Meditimi është thjesht praktika që<br />

jua sjell mendimet në të tashmen.<br />

Rreth 47 për qind e jetës sonë kalon<br />

duke reflektuar për të shkuarën ose<br />

duke menduar rreth së ardhmes.<br />

Meditimi është pikërisht kjo dhuratë<br />

që e kthen mendjen tonë në të<br />

tashmen, largon çdo shpërqendrim<br />

dhe përqendrohet thjesht te frymëmarrja.<br />

Nëse e keni mendjen të<br />

pastër dhe të përqendruar, atëherë<br />

synimet tuaja nuk do të eklipsohen<br />

nga asgjë.<br />

GLUKOZA SI SEKRET<br />

Kur trupi konsumon ushqim, krijon<br />

një kimikat të njohur si glukoza<br />

që qarkullon në trup nëpërmjet<br />

gjakut. Kjo është ajo çka truri e<br />

përdor si burim për të furnizuar<br />

mendimin, krijimin dhe vullnetin.<br />

Për të pasur sa më shumë përfshirje,<br />

sigurohuni që truri juaj të<br />

marrë mjaftueshëm glukozë që do<br />

të shndërrohet më pas në energji.<br />

Çdo ushqim që përmban kalori do<br />

t’ju japë glukozë, por jo çdo<br />

glukozë krijohet njëlloj. Ushqimet<br />

me sheqer ju japin glukozë që ka<br />

efekt afatshkurtër, por gjëja më e<br />

mirë që mund të bëni është të krijoni<br />

një balancë të qëndrueshme<br />

dhe afatgjatë. Po ashtu hani proteina,<br />

fruta të thata, fruta të<br />

freskëta dhe perime.<br />

FLINI MJAFTUESHËM<br />

Kur nuk bëni gjumë të mirë, vullneti<br />

juaj bëhet shumë i dobët. Kur<br />

jeni të lodhur, qelizat e trurit nuk<br />

mund të thithin glukozën aq mirë,<br />

kjo do të thotë se ju nuk keni energji.<br />

Mos lejoni që kjo gjë t’ju errësojë<br />

gjykimin dhe t’ju mbajë larg synimeve<br />

tuaja në jetë. Flini<br />

mjaftueshëm për të pasur një vullnet<br />

çeliku që do t’ju hapë dyert në<br />

plotësimin e ëndrrave dhe në arritjen<br />

e suksesit. Për të fjetur sa më<br />

mirë sigurohuni që dhoma juaj të<br />

jetë e errët, po ashtu mund të merrni<br />

një sy gjumë edhe gjatë ditës.<br />

STËRVITUNI<br />

Të gjithë e dimë se stërvitja trupore<br />

bën mirë për shëndetin, por a e dini<br />

se bën mirë edhe për vullnetin?<br />

Kërkimet kanë zbuluar se ata që<br />

shkojnë në palestër ose bëjnë<br />

stërvitje fizike kanë kontroll më të<br />

lartë mbi trupin e tyre dhe mund t’i<br />

rezistojnë më shumë tundimeve.<br />

Gjithashtu, sa më tepër të stërviteni<br />

aq më në kontroll të emocioneve<br />

tuaja do të jeni, do të pakësoni<br />

duhanin, alkoolin, kafeinën, do të<br />

kurseni më shumë para dhe do të<br />

hani më shëndetshëm. Të gjitha<br />

këto lidhen patjetër me forcimin e<br />

vullnetit, i cili do t’ju duhet shumë<br />

në jetë.<br />

BËJINI PUNËT <strong>ME</strong> RADHË<br />

Mos prisni që të nisni shumë punë<br />

njëherësh dhe që vullneti juaj të<br />

jetë i mjaftueshëm për t’i bërë ato<br />

të gjitha menjëherë. Për të pasur<br />

sukses të madh në një detyrë që<br />

merrni përsipër sigurohuni që të<br />

përqendroni shumë energji në atë<br />

punë. Pasi të përfundoni me sukses<br />

një detyrë kaloni te tjetra. Ky është<br />

sekreti për të forcuar vullnetin!<br />

ARSYETONI<br />

Një pjesë shumë e madhe e<br />

vendimeve tona gjatë ditës bëhen në<br />

mënyrë mekanike. Ne hamë,<br />

vishemi, shkojmë në punë në<br />

mënyrë automatike dhe pa e vrarë<br />

shumë mendjen për veprimet tona.<br />

Për të shmangur këtë tendencë dhe<br />

për të bërë më tepër veprime të<br />

mira gjatë ditës, arsyetoni. Ndaloni<br />

për një çast dhe vini në pyetje atë<br />

që po bëni, do të kuptoni se vullneti<br />

do t’ju forcohet.<br />

VËZHGOJENI VETEN<br />

Analizojini me kujdes mendimet,<br />

veprimet dhe dëshirat tuaj. Brenda<br />

jush ekziston një person të cilin ju<br />

doni ta përsosni. Merrni parasysh<br />

mundësitë dhe jepjani vetes këtë<br />

shans. Filloni të veproni siç është<br />

mënyra më e mirë për veten tuaj të<br />

ardhshme, atë që dëshironi të<br />

bëheni.<br />

MBROHUNI<br />

Kur studiuesit analizuan njerëz që<br />

dukeshin se kishin vullnet të<br />

hekurt, ata zbuluan se në fakt këta<br />

persona kishin një sekret për t’u<br />

qëndruar larg tundimeve që nuk<br />

sillnin asnjë të mirë. Ata nuk e vinin<br />

veten në situata që mund t’ia<br />

thyenin rutinën e shëndetshme.<br />

Jepini pak ndihmë vullnetit.<br />

GJENI FRYMËZIM<br />

Nëse po kërkoni për vullnet që do<br />

t’ju bëjë të fortë të arrini çdo gjë,<br />

atëherë duhet të kërkoni edhe për<br />

frymëzim. Pa pasur një muzë që do<br />

t’ju shtyjë përpara, e keni të kotë që<br />

të ëndërroni për ndryshimin. Gjeni<br />

një motivim dhe ndiqeni atë.<br />

PLANIFIKONI <strong>ME</strong> DE-<br />

TAJE<br />

Mendoni për një synim që dëshironi<br />

ta plotësoni. Pastaj filloni ta<br />

copëtoni atë në pjesë derisa të bëhet<br />

i mundshëm. Ndiqni me saktësi<br />

planin tuaj për ta arritur atë dhe do<br />

të shihni se nuk do të jetë aspak e<br />

vështirë. Duke ushtruar doza të<br />

vogla vullneti do ta keni më të lehtë<br />

të arrini objektivin.


312 -314 HIGH STREET PONDERS END ENFIELD EN3 4HF<br />

OFERTE SPECIALE NGA E HENA NE TE PREMTE<br />

ORA: 12PM NE 4PM PERFSHIN DY STARTERS,<br />

MAIN USHQIM DHE PIJE PER VETEN £8<br />

VADI RESTORANT <strong>ME</strong> NJE DEKOR<br />

LOKSOZ OFRON SHIJEN E<br />

PAPERSERITSH<strong>ME</strong><br />

TE KUZHINËS TURKE<br />

RESTORANT VADI ESHTE I HAPUR<br />

SHTATE DITET E JAVES<br />

NGA ORA 9AM NE 12PM DHE ESHTE<br />

FULLY LICENSED.<br />

PERBALLE RESTAURANT GJENDET NJE<br />

HAPESIRE PER 70 MAKINA<br />

(PAY AND DISPLAY) ESHTE FALAS PAS<br />

ORES 6.30PM.<br />

NESE DESHIRONI TE PRONETONI<br />

FESTAT TUAJA PER DITELINDJE,<br />

PERVJETORE<br />

BRENDA LOKALIT KEMI AMBIENT DERI<br />

NE 150 VETA JENI TE MIREPRITUR.<br />

Tel:<br />

0208 8059838


plus www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 19<br />

Njerëzit presin që të jenë në<br />

gjendje të komunikojnë me<br />

të gjithë lirshëm dhe të<br />

marrin informacionin e duhur. Por<br />

kjo nuk është gjithnjë e lehtë dhe<br />

për këtë na duhen këshillat e atyre<br />

që studiojnë komunikimin<br />

SI TË FLISNI <strong>ME</strong><br />

FËMIJËT DHE<br />

ADOLESHENTËT?<br />

BISEDONI<br />

PROFESIONALISHT...<br />

Terapistja e familjes, Karen Holford,<br />

tregon mënyrën e duhur për<br />

të biseduar me fëmijët dhe adoleshentët.<br />

Ata shpesh nuk kanë fjalë për<br />

t’i shprehur ndjenjat e tyre dhe nuk<br />

e kuptojnë gjithnjë se çfarë po<br />

mundohet të nxjerrë në pah tjetri<br />

kur i bën pyetje.<br />

Duke i pyetur “si të shkoi dita?”, ju<br />

nuk po i ndihmoni dhe aq shumë të<br />

flasin specifikisht. Mund t’i bëni<br />

pyetje më të veçanta, si për shembull:<br />

“cila ishte gjëja më e mirë që<br />

të ndodhi sot”, apo “çfarë<br />

vështirësie hase” për të marrë<br />

përgjigjet më të detajuara. Po<br />

ashtu, përpiquni të solidarizoheni<br />

me emocionet e fëmijës, në vend që<br />

t’i thoni atij si duhet të ndihet. Për<br />

të vegjlit, lojërat dhe pamjet vizuale<br />

mund të ndihmojnë në krijimin e<br />

një linje komunikimi.<br />

Adoleshentët nga ana tjetër, shpesh<br />

përgjigjen më mirë kur po merren<br />

edhe me diçka tjetër ndërsa bisedojnë,<br />

që të mos u duhet t’u japin<br />

shumë kontakt me sy. Përdorimi i<br />

humorit do të largojë tensionin dhe<br />

do ta çojë bisedën aty ku ju doni.<br />

SI TË FLISNI <strong>ME</strong> TË<br />

PANJOHUR<br />

Susan Roane, shkrimtare e librit<br />

“Si të kuptoni një ambient”, tregon<br />

se shumica prej nesh e shohin një<br />

ambient të ri si diçka tepër të frikshme.<br />

Në fakt, mendojeni si një<br />

mundësi të artë për të njohur njerëz<br />

të rinj. Ideja se jeni në të njëjtin<br />

vend me dikë tjetër, tregon se mund<br />

të keni diçka të përbashkët. Mbani<br />

parasysh se shumica e njerëzve të<br />

tjerë, ndihen po aq në siklet të jenë<br />

aty pa të njohur.<br />

Për të hyrë në një bisedë, nuk është<br />

e thënë që të flisni vetëm për eksperiencat<br />

tuaja. Mund të huazoni historitë<br />

e miqve. Nëse nuk i favorizoni<br />

edhe aq shumë qentë, për shembull,<br />

dhe keni përballë dikë që do të flasë<br />

për ta, tregojini historinë e një<br />

shoku tuaj me qenin e tij.<br />

Sa për të dalë nga biseda, mjafton<br />

të thoni “ishte kënaqësi që biseduam,<br />

më pëlqeu kjo bisedë” dhe<br />

vazhdoni bisedën gjetkë me dikë<br />

tjetër.<br />

SI TË FLISNI <strong>ME</strong> NJË<br />

PARTNER TË MUND-<br />

SHËM<br />

Të gjithë janë nervozë rreth<br />

takimeve të para me njerëzit dhe<br />

secili shqetësohet se mos tjetri nuk<br />

e pëlqen. Por në vend që të mendoni<br />

këtë, është mirë të pyesni veten nëse<br />

tjetri është një përshtatje e mirë për<br />

juve. Kushtojini rëndësi atyre që<br />

thotë personi që keni përballë. Nëse<br />

personi po tregon më shumë gjëra<br />

negative, mund të jetë duke shprehur<br />

gjithashtu frikën e situatës aktuale.<br />

E njëjta gjë mund të thuhet<br />

kur nuk zbulon gjëra.<br />

Tregojini një lloj sinqeriteti, edhe<br />

pse jo disa të meta tuajat (pa u<br />

portretizuar si viktimë) për të sjellë<br />

një komunikim të hapur në takim.<br />

Shumë njerëz kanë frikë nga heshtja,<br />

por ato mund të ofrojnë një<br />

mundësi për të parë se si reagon<br />

tjetri. Mund të thoni për shembull<br />

“jam pak nervoz/e”.<br />

SI TË FLISNI <strong>ME</strong><br />

SHEFIN TUAJ<br />

David Cairncross, drejtor i rekrutimit<br />

në një kompanie, thotë se si<br />

punonjësit dhe shefat kërkojnë më<br />

shumë komunikim. Shumë pyetje<br />

mund t’ju kalojnë në mendje, kur<br />

doni të bisedoni një çështje me<br />

rëndësi me shefin/en tuaj. Nëse doni<br />

një rritje rroge, mos kërcënoni me<br />

largim nëse nuk e merrni, kjo i nxit<br />

shumë shefa që t’ju sfidojnë dhe<br />

t’ju lejojnë të largoheni.<br />

Përpiquni të mbani parasysh edhe<br />

reagimin e anës tjetër dhe të punoni<br />

mbi argumentet. Gjithashtu, kuptoni<br />

edhe kundërargumentet. Një<br />

email mund t’ju ndihmojë shumë<br />

për të shmangur tingullin e papërshtatshëm<br />

që mund t’i jepni<br />

bisedës. Silluni me qytetari, sepse<br />

shefi juaj mund të mos jetë ai që<br />

merr vendimin final.<br />

SI TË FLISNI <strong>ME</strong><br />

PRINDËRIT<br />

Psikologia klinike, Linda Blair,<br />

thotë se bisedat me prindërit janë<br />

nga më delikatet. Kur arrini<br />

adoleshencën, prireni t’i drejtoheni<br />

më shumë grupmoshës suaj, sesa<br />

familjes. Edhe në rini të hershme,<br />

shumica prej nesh përpiqet të<br />

mbajë një distancë emocionale nga<br />

prindërit. Marrëdhëniet nënë-vajzë<br />

vuajnë më së shumti, pasi nëna<br />

kërkon informacion dhe vajza<br />

kërkon distancë.<br />

Kur kalojnë vitet dhe rriteni, do të<br />

jeni ju ai/ajo që do të kërkojë të fillojë<br />

bisedën. Prindërit tuaj kanë<br />

marrë paralajmërimet dhe tanimë<br />

nuk duan të ndërhyjnë në pavarësinë<br />

tuaj. Mënyra më e mirë për të<br />

r i -<br />

paruar marrëdhënien, është t’i<br />

jepni atyre përditësime të detajeve<br />

të jetës suaj.<br />

Mbani parasysh se marrëdhënia<br />

juaj me prindërit nuk është një<br />

miqësi apo thjesht miqësi. Fëmijët<br />

priren të konkurrojnë me prindërit<br />

e tyre. Teksa prindërit plaken, emocioni<br />

më i zakonshëm është irritimi.<br />

Ky irritim vjen ngaqë fëmijëve u<br />

duken bisedat më të ngadalta dhe<br />

më të pakuptueshme. Ky irritim<br />

është frika që shpreh fëmija që nuk<br />

do të jetë më në gjendje të ketë një<br />

marrëdhënie siç duhet me<br />

prindërit.<br />

Ndërsa për prindërit, jeta e të cilëve<br />

i afrohet fundit, ekziston nevoja për<br />

të ndjerë se kanë jetuar për një<br />

arsye, se jeta e tyre e ka pasur një<br />

kuptim. Në këtë rast, një bisedë e<br />

mirë është ajo ku tjetri dëgjon.


opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 20<br />

ARTEMISA NESTURI BUSHI<br />

Mënyra e të menduarit që flak<br />

në koshin e plehrave si pa të<br />

keq një intervistë të realizuar,<br />

një tematikë të trajtuar (në media<br />

apo në televizion), gjoja se në tërësi<br />

ajo qenka “plehrë”; “shpërfillja” ndaj<br />

mesazhit apo qëllimit pse ky transmetim,<br />

apo pse kjo trajtesë problemi në<br />

media, ndoshta përligjet nga bindja e<br />

ngulitur te shumica prej nesh se<br />

mungon përcjellja e vlerave nga mjetet<br />

masive të komunikimit.<br />

Përligjje që s’janë gjë tjetër<br />

veçse anë të së njëjtës medalje të nihilizmit.<br />

Dhe, pa diskutim, kjo medalje<br />

bart në vetvete një mori paragjykimesh<br />

dhe marrëzish.<br />

Nga njëra anë qëndron kultura<br />

elitare, nga ana tjetër ajo e<br />

masave; midis tyre nuk ekziston<br />

barasvlerë kuptimi dhe komunikimi<br />

(nga pikëpamja e mënyrës së shprehjes,<br />

temave, pikësynimeve). Kjo vlen<br />

si në rastin kur si pikë referimi shërben<br />

kultura e traditës, ashtu dhe kur si e<br />

tillë shërben kultura progresisto-iluministe.<br />

Dikush mund të pyeste:<br />

“Mos ndodhemi përpara një snobizmi<br />

të një shoqërie ende provinciale dhe se<br />

bezdia ndaj gjithçkaje të shkruar (në<br />

media dhe televizion – si një mjet i<br />

mirëfilltë për masivizimin e çdo<br />

mesazhi) është karakteristikë e<br />

mënyrës së të menduarit të atij që<br />

kërkon të duket, të shfaqet, sepse e<br />

sheh trajtesën e një tematike të caktuar<br />

thjesht për të mbushur minutazhin televiziv<br />

apo faqet e një gazete?!<br />

Apo të dikujt që pështjellon edhe<br />

çështjen më të thjeshtë apo diçka që<br />

duhet thënë sa më troç, vetëm e vetëm<br />

që tematika të zgjatet e tejzgjatjet për<br />

ditë të tëra, si një “ushqim mediatik e<br />

shoqëror, derisa të dalë diçka tjetër”?!<br />

Në të vërtetë, televizioni (nga pikëpamja<br />

kohore), s’është veçse hallka e<br />

fundit e zinxhirit të gjatë të<br />

paragjykimeve të së ashtuquajturit<br />

problem i ngritur. Ngjarja ka ndodhur,<br />

tematika është e pranishme. Vendimet<br />

dhe ecuria për to, nuk varet aspak nga<br />

ajo që mediat dhe televizioni do të trajtojë.<br />

(Me përjashtim të rasteve të<br />

rralla kur zëri i masës ka çuar në<br />

ndryshimin e rrjedhës së një problemi.)<br />

Duket sikur fundi (zgjidhja sido që të<br />

jetë) është i paracaktuar, përpos dilemave,<br />

ideve apo zgjidhjeve që këto<br />

mekanizma (media dhe televizioni) u<br />

kanë dhënë.<br />

Ndoshta e vërteta është se<br />

KUR DO TË RRESHTIM SË<br />

PARAGJYKUARI?!<br />

gazeta të mundëson një përthellim më<br />

të madh në krahasim me televizionin;<br />

një rubrikë e përjavshme ofron një<br />

mundësi më të madhe reflektimi lidhur<br />

me çështjet që duhen trajtuar, ndërsa<br />

koha e shtrënguar televizive s’krijon<br />

mundësi për një mendim më të thellë.<br />

Po, kjo është e vërtetë! Por në të dyja<br />

format e trajtesës (si në media dhe në<br />

TV), jemi të prirur vetëm të fyejmë, të<br />

gjykojmë e të zhvlerësojmë.<br />

Thelbi i gjithë kësaj është se,<br />

përpos mënyrës së të menduarit dhe<br />

përdorimit të mjeteve të komunikimit<br />

masiv, ne jemi një shoqëri<br />

paragjykuese. Që kurrë s’kënaqemi.<br />

Që vetëm përbaltim çdo iniciativë,<br />

vetëm e vetëm se kështu jemi gatuar<br />

në thelb.<br />

Ndoshta sepse ekziston një<br />

hendek shumë i madh midis kulturës<br />

së lartë dhe asaj të ulët, sipas shtresave<br />

shoqërore?! Jo, kurrsesi.<br />

Kjo, sepse nuk ndryshojmë dot! T’u<br />

hapim portën vlerave dhe të dalim nga<br />

guaska. Të shohim, të lexojmë dhe të<br />

mbushim kohën me pasuri gjykimi,<br />

kritike dhe (ri)interpretimi.<br />

Dhe përgjigjja është: fluksi i gjithçkaje<br />

të trajtuar në median e shkruar dhe<br />

televizion përcakton sistemin tonë të<br />

gjykimit ose, thënë më troç, është<br />

modeli i jetës shoqërisht mbizotërues<br />

me të cilin pajtohemi.


KOMPANIA AVOKATORE SHQIPTARE<br />

Immigration and Asylum<br />

We specialize in immigration and Asylum Law and<br />

Judicial Review Applications in the High Court.<br />

Aspects of the immigration and asylum work we<br />

undertake are shown below:<br />

Applications for Judicial Review in the Administrative<br />

on immigration, asylum and human rights applications<br />

refused,<br />

Asylum and human rights applications and appeals,<br />

Marriage applications/unmarried partner applications<br />

Extension of Leave and variation of leave applications<br />

Settlement applications/indefinite leave<br />

to remain in the UK,<br />

Entry clearance for family members,<br />

Visit visas / Student visas/ Family reunion<br />

European Economic Area (EEA) applications<br />

by Non – EEA nationals for EEA residence permits<br />

/ residence documents including appeals,<br />

if the application is refused,<br />

Points based System Applications<br />

Business investors<br />

British nationality and citizenship applications<br />

Applications based on UK ancestry<br />

Applications which fall outside the immigration rules<br />

TEL: 0207 998 0035 F. 0207 998 48 10 M. 07792 097132 (E<strong>ME</strong>RGENCIES ONLY)<br />

E: INFO@OLIVERANDHASANI.CO.UK W: WWW.OLIVERANDHASANI.CO.UK<br />

AVOKATI SHQIPTAR NAIM HASANI NË SHËRBIM TË SHQIPTARËVE NË BRITANI<br />

In country appeals<br />

Entry clearance applications and appeals<br />

British nationality deprivation matters, including<br />

appeals, Appeals against Deportation Order, following<br />

criminal conviction of foreign nationals<br />

Divorce<br />

We will help you throughout the process, so it causes as<br />

little distress as possible. We are committed to give you<br />

pragmatic advice and a fast and efficient service,<br />

delivered in a friendly and sensitive manner. We only<br />

undertake divorce work for privately funded clients.<br />

We can help you with:Divorce, judicial separation and<br />

nullity applications<br />

Personal Injury<br />

If you have had an accident in last three years, or have<br />

been the victim of an assault, you may be entitled to<br />

compensation. If we win your case, you receive 100% of<br />

your compensation and the other party pays your legal<br />

costs. If you do not win, there are no hidden charges.<br />

We would be happy to enter into Conditional Fee<br />

Agreements (no win no fee), provided that we believe<br />

that there are merits to pursue your claim for<br />

compensation. You may also be eligible for other<br />

methods of funding such as Before the Event Legal<br />

xpenses Insurance, other insurance, union funding.<br />

We aim to settle many cases, without court proceedings<br />

and we if necessary, we would argue your case at court.<br />

Contact us for a free initial consultation.<br />

Where appropriate, we offer home and hospital visits.<br />

We can help you with:<br />

Work place accidents / Accidents in public places.<br />

Slips, trips and falls / Road traffic accidents.<br />

Work place illnesses / Criminal Injuries Compensation<br />

Litigation<br />

Examples of our areas of expertise include:<br />

• Breach of contract<br />

• Negligence - including professionals such as solicitors,<br />

accountants, surveyors, architects, and dentists.<br />

• Debt recovery for individuals and businesses.<br />

• Fraud related litigation including confiscations and<br />

Proceeds of Crime issues.<br />

• Property related claims.<br />

• Claims against Local Authorities and public bodies.<br />

Intellectual property disputes.<br />

• Trust claims.<br />

• Inheritance claims.<br />

• Insurance claim/Fraud


sport www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 22<br />

Kualifikimi i përfaqësueses<br />

sonë në Finalet e Europianit,<br />

nuk arriti të<br />

konkretizohet me lëvizjen e lojtarëve<br />

shqiptarë në skuadra më<br />

të mëdha në merkaton e dimrit,<br />

madje një pjesë e tyre kanë<br />

preferuar lëvizje në skuadra më<br />

të vogla në kategori inferiore,<br />

për të fituar minutat që do t’i<br />

shërbejnë për të qenë në formën<br />

ideale për në muajin qershor.<br />

DE BIAZI: MË MIRË QË DISA KUQEZINJ<br />

NUK LUAJNË <strong>ME</strong> KLUBET E TYRE!<br />

Në një intervistë për Top Channel<br />

trajneri i përfaqësueses,<br />

Xhani De Biazi nuk shprehet i<br />

habitur për lëvizjet jo të bujshme<br />

dhe situatën jo të mirë<br />

edhe pse përpiqet të gjejë aspektin<br />

pozitiv të këtij problemi.<br />

“Kualifikimi u pa si një arritje e<br />

madhe dhe shumë klube filluan<br />

të interesohen se cilët janë këta<br />

lojtarët që formojnë skuadrën.<br />

Por, të jem i sinqertë, nuk më<br />

habit fakti që nuk ka pasur<br />

lëvizje të bujshme.<br />

Më parë një pjesë e tyre<br />

ishin të panjohur, aktualisht ata<br />

kanë pasur problemin kryesor<br />

aktivizimin me skuadrat e tyre<br />

dhe kjo është arsyeja kryesore e<br />

lëvizjeve. Unë, për lojtarët që<br />

kaluan në Itali kam dhënë<br />

ndihmesën time, por edhe për të<br />

tjerë. Por, nuk duhet të harrojmë<br />

që për shqiptarët është ngërçi që<br />

luajnë si ekstrakomunitarë, ky<br />

është një problem më vete.<br />

Megjithatë fakti që disa nuk luajnë<br />

ndoshta është më mirë për<br />

ne, janë më të freskët për Europianin.<br />

Mund të jetë një avantazh<br />

jo disavantazh”, shprehet<br />

De Biazi.<br />

Miqësorja e Shqipërisë me Austrinë<br />

më 26 mars duhet të jetë e<br />

vetmja ndeshje që do t’i shërbejë<br />

De Biazit në aspektin teknikotaktik<br />

për Finalet e Europianit,<br />

pasi miqësorja tjetër me<br />

Kanadanë më 5 qershor, që do të<br />

luhet gjithashtu në Austri, do të<br />

jetë më tepër një ndeshje stërvitore.<br />

“Austria është një kundërshtar<br />

shumë i fortë për ne, pasi është<br />

skuadra e 10-të në klasifikimin e<br />

FIFA-s dhe jo rastësisht.<br />

Ky do të jetë një test i<br />

rëndësishëm në prag të Europianit,<br />

por na duhet të përballemi<br />

me ta sa më mirë, për të mos<br />

rrezikuar që të bëjmë një figurë<br />

të keqe. Mua nuk më pëlqen të<br />

futem në asnjë garë për t’u<br />

mundur, as kur luaj si fëmijët<br />

kush hedh gurin më larg, jo më<br />

në ndeshje futbolli. Ndërkohë që<br />

ndeshja me Kanadanë është më<br />

tepër ndeshje stërvitore”, shprehet<br />

trajneri i Shqipërisë.<br />

Por, ndërkohë De Biazi ndjek me<br />

vëmendje edhe lojtarët shqiptarë<br />

në Angli. Ndërsa nuk fsheh kënaqësinë<br />

që suksesi i një skuadre<br />

të vogël si Leisteri, është krahasuar<br />

me atë të Shqipërisë, ai tregohet<br />

i kujdesshëm në vlerësimet<br />

për emra konkretë.<br />

Ndërkohë që, nga kjo<br />

ndeshje trajnerit kuqezi nuk i ka<br />

shpëtuar edhe debutimi i kosovarit<br />

Celina.<br />

“Më falënderoi dhe më tha që<br />

puna jonë e mirë me skuadrat e<br />

vogla na jep më shumë vlerë si<br />

trajnerë italianë dhe ndihmojmë<br />

edhe kolegët që të kenë mundësi<br />

të reja punësimi në perëndim. Sa<br />

i përket Celinës, që u aktivizua<br />

me Manchester Sitin, mund të<br />

them se fakti që e aktivizojnë në<br />

një ndeshje aq të komplimentuar<br />

na bënë ta kemi më tepër në vëmendje,<br />

por gjithashtu është<br />

ende i vogël për ne”, tha De<br />

Biazi.<br />

Ambasada e Republikës së Kosovës<br />

në Mbretërinë e Bashkuar<br />

Embassy of the Republic of Kosovo<br />

8 John Street<br />

London WC1N 2ES<br />

Email: embassy.uk@rks-gov.net<br />

Tel: +44(0)207 405 1010<br />

Ambasada e Republikës së Shqipërisë<br />

në Mbretërinë e Bashkuar<br />

Embassy of the Republic of Albania<br />

33 St. George’s Drive<br />

London SW1V 4DG<br />

Tel. +44 (0) 20 7828 8897<br />

Fax +44 (0) 20 7828 8869<br />

E-mail: embassy.london@mfa.gov.al<br />

http://www.albanianembassy.co.uk<br />

To contact the Albanian Embassy for emergency cases only<br />

please call: 07518662630 (17.00-09:00 and during weekends)


english www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 23<br />

Reviewed by<br />

Stephen Schwartz<br />

Noel Malcolm, senior research<br />

fellow at All Souls College<br />

Oxford, is a polyglot and<br />

polymath. Skillful with sources in Albanian,<br />

Romanian, Serbian, modern<br />

Turkish, Italian, and other languages,<br />

he is probably best known for books<br />

produced during the Balkan wars of<br />

the 1990s, Bosnia: A Short History<br />

(1994) and Kosovo: A Short History<br />

(1999). He has published definitive<br />

editions of the writings of Thomas<br />

Hobbes and was knighted in 2014.<br />

His latest—Agents of Empire—a<br />

highly engaging (if complex)<br />

work began in obscure circumstances<br />

and deals with arcane matters. Still,<br />

Malcolm is gifted in moving from the<br />

microcosm to the macrocosm, and his<br />

survey of competing European and<br />

Eurasian dominions more than four<br />

centuries ago offers many useful insights<br />

for the present.<br />

This study originated with<br />

Malcolm’s discovery, two decades<br />

ago, of a reference in a 16th-century<br />

Italian volume on the Ottomans. A passage<br />

noted that a treatise on Albania,<br />

then the main Ottoman province in Europe,<br />

had been written by a certain Antonio<br />

Bruni, described as Albanian<br />

himself. Malcolm saw this with excitement<br />

as probably the first such work<br />

by an identified Albanian.<br />

Malcolm dedicated an extensive<br />

investigation to Bruni, his<br />

cousins, a family named Bruti, and the<br />

environment in which they lived and<br />

served various masters. The “empire”<br />

in the title is somewhat general insofar<br />

as the narrative covers several realms:<br />

These include the Ottomans, the Habsburgs<br />

(Spain and Austria), France,<br />

and Russia, along with the significant<br />

roles played by the papacy, the Knights<br />

of Malta, and the city-state of Venice,<br />

with possessions along the eastern<br />

Adriatic coast, including (most importantly)<br />

Dubrovnik, plus Romania and<br />

Poland. Much of the geopolitical developments<br />

were played out against<br />

the background of the Ottoman subjection<br />

of a great part of Hungary, beginning<br />

in the mid-1520s.<br />

Religious communities involved<br />

in this broad tapestry of events<br />

include Roman Catholics, Orthodox<br />

Christians, Protestants, Jews, Sunni<br />

Muslims, and, in Persia, Shia Muslims.<br />

Rivalries between sects were as prominent<br />

as those between states. The main<br />

action takes place roughly between the<br />

failed Ottoman siege of Vienna (1529)<br />

and the Battle of Lepanto (1571), in<br />

which the Ottomans were defeated.<br />

The Brunis and Brutis were<br />

Albanians from towns that today are in<br />

Montenegro and little known to modern<br />

foreigners, but which sit on the<br />

frontier between the Albanian and the<br />

Slavic cultural spheres. During the<br />

time Malcolm describes, they were Ottoman<br />

possessions. Antonio Bruni was<br />

born in the mid-1550s, Malcolm surmises,<br />

and was educated by the Jesuits.<br />

His uncle Antonio Bruti, born in 1518<br />

AGENTS OF EMPIRE<br />

in the Ottoman-occupied Albanian port<br />

of Lezha, began as a trader but felt<br />

compelled to move from Lezha under<br />

Ottoman pressure. Commerce drove<br />

the struggle for influence in the<br />

Mediterranean no less than religious<br />

differences and reasons of state, and a<br />

good portion of the trade Malcolm describes<br />

was piracy, conducted from the<br />

Albanian harbors and often comprising<br />

the capture and ransom of shipping.<br />

While Christendom and the<br />

Ottomans were at odds over the greater<br />

issues of religion, Christian rulers allied<br />

with Istanbul against competitors<br />

within their own faith. France, in particular,<br />

under Francis I, was concerned<br />

to limit the reach of the Habsburgs and<br />

had no compunctions about aligning<br />

with the Ottomans to do so. The sultans<br />

gained partners, at one time or another,<br />

among the Poles (against the<br />

Habsburgs and Russians) and with<br />

Venice. Spain still harbored a captive<br />

Muslim population and was a more serious<br />

foe of the Ottomans.<br />

The papacy, then a leading<br />

power, attempted assiduously to unite<br />

Roman Catholics, Orthodox, and<br />

Protestants in a “holy league” that<br />

would repel the apparently easy advance<br />

of the Ottomans into Europe.<br />

The best-known such effort, the Council<br />

of Trent, met in the Italian city of<br />

Trento from 1545 to 1563. As described<br />

by Malcolm, the expectations<br />

of the Roman pontiffs in summoning<br />

the European Christian rulers to Trento<br />

were naïve: The Russian tsar Ivan the<br />

Terrible was invited if he would swear<br />

fealty to Catholicism, which was out<br />

of the question.<br />

Similarly, Protestant representatives<br />

were present at the council<br />

but denied substantial participation, although<br />

the council was called to respond<br />

to both the Ottoman conquests<br />

and Protestant demands for reform.<br />

Still, the popes were nothing if not<br />

eager in searching for collaborators.<br />

As Malcolm<br />

notes, in 1562, Pius IV sent<br />

an agent to the shah of Persia,<br />

who was at war with<br />

the Ottomans, soliciting his<br />

participation in a unified<br />

anti-Ottoman campaign.<br />

Through a daunting<br />

labyrinth of intrigues,<br />

the Albanian Brunis and<br />

Brutis made their way—including<br />

as combatants in<br />

the Battle of Lepanto,<br />

where the Ottoman fleet<br />

was defeated by the holy<br />

league mainly composed of<br />

Spain, Venice, and the<br />

papal states. In the<br />

seaborne combat, one<br />

member of the Bruni family,<br />

Giovanni, the Catholic<br />

archbishop of Bar, was an<br />

Ottoman hostage; on the<br />

other side, his brother Gasparo<br />

Bruni was captain of<br />

the papal flagship. Malcolm<br />

speculates that during<br />

the battle, the two brothers<br />

were no more than a hundred<br />

yards distant from one<br />

another. But Archbishop<br />

Bruni was murdered by<br />

Christian fighters who<br />

swarmed aboard the Ottoman<br />

ships and plundered<br />

the lives and possessions of<br />

Christian galley slaves.<br />

Malcolm is superb in his<br />

description of Lepanto,<br />

which most historians treat<br />

as the culmination of Ottoman<br />

strength. The encounter<br />

took place October<br />

7, 1571, in the Gulf of Patras,<br />

off the west coast of<br />

Greece, but is named for<br />

the port from which the Ottoman<br />

fleet sailed. In addition<br />

to the diplomatic<br />

scheming and jealousy over command<br />

of the Spanish, Venetian, and papal<br />

fleets that led to it, Malcolm has assembled<br />

a thorough accounting of its<br />

maritime details. Some 40,000 Christian<br />

and Ottoman soldiers participated<br />

in the clash. Both the Christian and Ottoman<br />

fleets were manned by numerous<br />

fighters armed with muskets and<br />

the lighter arquebuses, crossbows, and<br />

conventional bows. Malcolm points<br />

out that the military technology that<br />

produced firearms had not replaced the<br />

bow, which “had a much faster rate of<br />

fire . . . and [was] unaffected by rain.”<br />

To their disadvantage, however, the<br />

Ottoman forces depended on the composite<br />

bow, which couldn’t pierce<br />

armor.<br />

According to Malcolm, the<br />

aim of the opposing naval forces was<br />

not to sink each other’s ships but to<br />

serve as floating platforms for soldiers<br />

armed for hand-to-hand fighting. The<br />

point was to kill enemy personnel,<br />

raining shot and “Greek fire” (burning<br />

pitch) on their adversaries until they<br />

could board the ships and draw sufficient<br />

blood to prevail. The holy league<br />

won, but Malcolm dissents from those<br />

who argue that the Battle of Lepanto<br />

achieved anything permanent for the<br />

West: The Ottoman fleet was reconstructed<br />

rapidly, and soon Venice had<br />

entered into a humiliating peace with<br />

Istanbul. Malcolm also argues against<br />

the notion that Ottoman intentions in<br />

the 16th century were compelled by religious<br />

motives. Rather, Ottoman strategy<br />

was determined by a desire for<br />

security in the eastern Mediterranean<br />

more than expansion, and Ottoman<br />

hostility to Persia counted for more, in<br />

the 16th century, than aggression<br />

against Christendom.<br />

Of the many rewards of<br />

Malcolm’s massive contribution, his<br />

description of life at the seat of Ottoman<br />

authority in Istanbul is by no<br />

means the least. Spies and influential<br />

people of doubtful loyalties abounded<br />

in Renaissance Europe, both in Christian<br />

and Ottoman territories. The sultans<br />

maintained Christian rulers in<br />

place in conquered regions, such as<br />

their Romanian possessions. Christian<br />

captives converted to Islam and assumed<br />

prominent positions in the sultan’s<br />

state. Malcolm gives much<br />

attention to a Serb-turned-Muslim,<br />

Mehmed Sokollu (original name<br />

Sokolović), who served as grand<br />

vizier; he also discusses the crucial activities<br />

of Sokollu’s adviser—and<br />

medical doctor to Sultan Selim II—the<br />

Jewish Solomon Nathan Ashkenazi.<br />

Christians-turned-Muslims, Christian<br />

tributaries of the Ottomans, and Jews<br />

like Ashkenazi maintained communications<br />

between the Ottomans and the<br />

Western empires and city-states.<br />

Malcolm praises the Albanians,<br />

like the Bruni and Bruti families,<br />

for their physical courage, their martial<br />

endeavors, their frequent rebellions<br />

against their Ottoman rulers, and their<br />

personal loyalty. At the time of which<br />

he writes, Albania was a strategic<br />

asset, since it lies directly on the sea<br />

route between Istanbul and Venice.<br />

And what of Antonio Bruni<br />

and his manuscript on the Albanians?<br />

Malcolm located the text in two Latin<br />

copies, one in the Vatican library and<br />

the other at a library in Venice. Only<br />

4,000 words long, it describes the Ottoman-controlled<br />

territories in the<br />

Balkans, their religious and linguistic<br />

differences, and the possibility of defeating<br />

the Ottomans by mobilizing<br />

them. From this discovery, Noel Malcolm<br />

has produced a demanding but<br />

necessary and relevant work that will<br />

be read and reread for a long time to<br />

come.<br />

The Weekly Standard<br />

February 8, 2016<br />

http://www.islamicpluralism.org/25<br />

45/agents-of-empire

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!