You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SIR NOEL<br />
MALCOLM: POPUJT E<br />
BALLKANIT DUHET<br />
T’I NDRYSHOJNË<br />
TEKSTET<br />
SHKOLLORE TË<br />
HISTORISË SË TYRE<br />
ANGLEZËT:<br />
JA ÇFARË PAMË<br />
TEK AMBASADA<br />
SHQIPTARE<br />
NË LONDËR<br />
Dërgo para online *<br />
moneygram.co.uk<br />
VITI I 12 I BOTIMIT www.thealbanian.co.uk<br />
* Për një listë të plotë të tarifave të transferimit në internet ju lutem vizitoni moneygram.co.uk. MoneyGram<br />
International Limited është e autorizuar dhe e kontrolluar nga Autoriteti e Shërbimit Financiar. MoneyGram<br />
dhe Globi janë marka të MoneyGram. Të gjitha markat e tjera janë pronë e pronarëve të tyre përkatës.<br />
©2012 MoneyGram. Të gjitha të drejtat e rezervuara.<br />
info@thealbanian.co.uk Tel: 02034895136 LONDON 10 SHKURT AKTUALITET<br />
ÇËSHTJA E HEQJES SË SHTETËSISË<br />
BRITANIKE DREJT GJYKATËS SURPRE<strong>ME</strong><br />
Çdo të bëhet me<br />
shqiptarët që<br />
kanë probleme<br />
me shtetësinë,<br />
pra që janë<br />
zbuluar për<br />
identitetin e<br />
tyre?<br />
PËRGJIGJET:<br />
AVOKATI NAIM HASANI<br />
(faqe 9)<br />
KRONIKË E NJË<br />
IMAZHI<br />
TË PARALAJMËRUAR<br />
ÇFARË PO NDODH NË<br />
SHQIPËRI Z. KRYEMINISTËR?<br />
SI TU PËRGJIGJEMI<br />
ANGLEZËVE?<br />
NDIHMOI NJË<br />
QYTETARE DHE NJË<br />
POLIC, NDEROHET<br />
SHQIPTARI<br />
<strong>DUA</strong> <strong>LIPA</strong>:<br />
<strong>KRENARE</strong> <strong>ME</strong><br />
<strong>KOSOVËN</strong><br />
Është një postim krejtësisht i sinqertë i një<br />
të riu shqiptar, që u përhap shumë kohë<br />
më parë në rrjetet sociale.<br />
Ishte një kërkesë shumë normale, ku<br />
i kërkohej të parit të vendit që të hapë vende<br />
pune në Shqipëri dhe ai do të kthehej menjëherë,<br />
në të kundërt paralajmëron se do e<br />
marrë në qafë, pasi do të detyrohet në futet në<br />
hullitë e rrugëve që nuk do i dëshironte.<br />
>>> (Vijon ne faqe 6)<br />
DHUNA NDAJ GRAVE, SHQIPTARËT<br />
“EKSPORTOJNË” PROBLE<strong>ME</strong>T EDHE NË LONDËR
aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 2<br />
DREJTOR: PETRIT KUÇANA<br />
Kryeredaktor: BASHKIM <strong>ME</strong>TALIA<br />
REDAKSIA<br />
PROF. DR. SC. Akil Koci, Arben Manaj,<br />
Daut Dauti, Shefit Domi<br />
Emanuel Bajra, Jeni Myftari,<br />
Esmeralda Sadikaj, Majlind Goge<br />
Pranvera Smith,<br />
Blerim Ciroka,<br />
Flori Slatina,<br />
Kastriot Dervishi,<br />
Anila Hoxha,<br />
Fjoralba Hysa Pano<br />
Web-design Shefdomi.com<br />
www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com<br />
Tel: 02034895136<br />
DHUNA NDAJ GRAVE, SHQIPTARËT<br />
“EKSPORTOJNË” PROBLE<strong>ME</strong>T EDHE<br />
NË LONDËR<br />
ARBEN MANAJ<br />
Të indinjuara nga mënyra barbare<br />
e vrasjes në Londër ditë<br />
më parë e Elidona Demirajt, një<br />
vajzë shqiptare 25-vjeçare, gra<br />
shqiptare që banojnë në kryeqytetin<br />
britanik kërkuan dhënien fund të<br />
dhunës ndaj grave në familjen<br />
shqiptare. Elidona Demiraj u vra nga i<br />
dashuri i saj, 31-vjeçari Arben Rexha<br />
javën e kaluar.<br />
Me iniciativën e një nga shoqatave të<br />
komunitetit shqiptar në Britani, “Shpresa<br />
Programme”, në homazhet e bëra<br />
përpara pallatit ku u vra Elidona Demiraj<br />
nga Tropoja, gratë shqiptare vendosën<br />
lule në vendin e krimit.<br />
Duke ngushëlluar familjen e<br />
viktimës për humbjen, Luljeta Nuzi,<br />
drejtuese e kësaj shoqate, tha për Top<br />
Channel se duhet të punohet më shumë<br />
për ndërgjegjësimin dhe ndalimin e<br />
dhunës ndaj grave në familjet<br />
shqiptare.<br />
31-vjeçari Arben Rexha ka dalë tashmë<br />
përpara gjykatës. Policia britanike<br />
është e rezervuar për motivet e vrasjes<br />
dhe nuk ka publikuar fotografinë e<br />
çiftit. Shoqata “Shpresa Programme”<br />
ndërkohë ka hapur edhe një faqe në<br />
uebsajtin “justgiving” për të grumbulluar<br />
2500 sterlina për riatdhesimin e<br />
trupit të viktimës. Autori i dyshuar i<br />
vrasjes do të paraqitet para Gjykatës së<br />
Lartë në një seancë paraprake në 21<br />
prill, ndërsa procesi gjyqësor ndaj tij<br />
pritet të fillojë në 11 korrik.
JENI NE BRITANI DHE KENI<br />
190 <strong>ME</strong>RTON HIGH STREET<br />
WIMBLEDON , LONDON<br />
SW19 1AX<br />
One minute walk from south Wimbledon<br />
Underground Station<br />
PROBLE<strong>ME</strong> <strong>ME</strong> EMIGRACIONIN ?<br />
Ejani ne zyren tone te diskutoni çeshtjen tuaj<br />
NE MUND T’IU NDIHMOJ<strong>ME</strong><br />
*Asylum & Immigration<br />
*New Point Based System<br />
*Settlement Applications<br />
(ILR)<br />
*European Law<br />
*Nationality&Travel<br />
Document<br />
*Human Rights Applications<br />
*High/Court of Appeals<br />
*Switching Visas<br />
*Over Stayers<br />
*Legacy Cases<br />
*Work Premits<br />
*Visa Extensions<br />
*Judicial Reviews<br />
*Tribunal Appeals<br />
KONSULTI<strong>ME</strong>T<br />
JANË<br />
FALAS<br />
T : 02085401666<br />
MB:07878335000<br />
EMAIL - SOLICITORS@RASHIDANDRASHID.CO.UK
aktualitet www.thealbanian.co.uk faqe 4<br />
ARBEN MANAJ<br />
Kreshnik Kukaj, punonjës sigurie,<br />
i cili më parë ka punuar<br />
edhe roje sigurie në Pallatin<br />
Mbretëror në Uinsdor, ku kalon pjesën<br />
më të madhe Mbretëresha Elizabetë,<br />
është nderuar nga Policia e “Thames<br />
Valley” në veri të Londrës për ndihmën<br />
e dhënë në shpëtimin e jetës së një viktime<br />
dhe një polici anglez, të cilët po<br />
sulmoheshin fizikisht nga një grup prej<br />
4 të rinjsh anglezë.<br />
NDIHMOI NJË QYTETARE DHE NJË<br />
POLIC, NDEROHET SHQIPTARI<br />
për më tepër një shqiptar, të kishte<br />
dhënë një ndihmë kaq të vyer dhe<br />
vendimtare duke rrezikuar jetën e tij,<br />
për jetën e dy njerëzve të tjerë, njëri<br />
prej të cilëve polic”.<br />
Ngjarja ka ndodhur në orët e<br />
para të mëngjesit, kur Kreshnik Kukaj<br />
po kthehej me makinë nga puna dhe pa<br />
grupin e të rinjve të dhunshëm, që po<br />
sulmonin një person në rrugë dhe<br />
policinë në shërbim, që po i vinte në<br />
ndihmë asaj. Për shkak se ishin më të<br />
paktë në numër, ndihma e shqiparit<br />
duke rrezikuar praktikisht edhe jetën e<br />
tij, i cili kishte aftësi të veçanta për<br />
shkak të natyrës së punës që bën, bëri<br />
që të eliminonte fizikisht rrezikun e<br />
dhunes së 4 të rinjve dhe për pasojë shpëtoi<br />
jetën e viktimës dhe policit britanik,<br />
të cilët ishin duke u dhunuar<br />
rëndë nga të rinjtë.<br />
Në një ceremoni të zhvilluar<br />
të martën në mbrëmje në ambientet e<br />
Policisë në Uindsor, ku merrnin pjesë<br />
drejtuesit më të lartë të kësaj force<br />
policore dhe dy deputetë të zonës,<br />
Kreshnik Kukajt iu dha “Certifikata e<br />
Nderimit”.<br />
Sipas zyrtarit më të lartë të<br />
kësaj force policore, “kjo ishte hera e<br />
parë në karrierën e tij prej 30 vitesh si<br />
kryepolic, që një punonjës sigurie dhe<br />
Kreshnik Kukaj, djali i ishkampionit<br />
të peshëngritjes së ekipit të<br />
Partizanit në vitet ’60, Selaudin Kukaj,<br />
tha për korrespondentin e Top Channel<br />
nga Londra: “Jam i privilegjuar dhe<br />
falënderoj këtë vend dhe shtet, të cilit<br />
nuk di si t’ia shpërblej për atë që kanë<br />
bërë dhe ofruar, për mua personalisht<br />
dhe për të gjithë shqiptarët e Britanisë<br />
së Madhe”.<br />
Rasti i Kreshnik Kukajt i<br />
bën nder komunitetit shqiptar të Britanisë<br />
dhe konfirmon edhe njëherë se,<br />
shumica dërrmuese e shqiptarëve të<br />
Britanisë janë njerëz të ndershëm, që<br />
bëjnë gjithçka për t’u integruar dhe shpërblyer<br />
mikpritjen dhe bujarinë e<br />
treguar ndaj shqiptarëve.<br />
Transportojmë<br />
Transportojme<br />
mallra dhe automjete<br />
Angli-Shqiperi-Angli<br />
Mallra dhe automjete<br />
Angli-Shqiperi-Angli<br />
SHERBIM I SHPEJTE DHE KORREKT . (PËR SASI TE <strong>ME</strong>DHA MALLI<br />
VIJMË NË VENDNDODHJEN TUAJ) EMAIL:<br />
BEHAR.LLESHI@GMAIL.COM<br />
Behar Lleshi<br />
Na kontaktoni:<br />
UK Mob: 07814 144616; Mob: 07737096299<br />
AL: 00355694421459
NGA DAUT DAUTI<br />
Dijetari dhe historiani i njohur<br />
Sir Noel Malcolm mbrëmë (3<br />
Shkurt) ka qenë mysafir në<br />
ambasadën e Kosovës në Londër. Në<br />
një bisedë të udhëhequr nga ambasadori<br />
Lirim Greiçevci, Sir Malcolm<br />
ka folur për historinë e Ballkanit dhe<br />
ka shpalosur detaje të jetës së tij. Sir<br />
Noel, i cili është hulumtues i lartë<br />
shkencor në Universitetin e Oxford-it<br />
dhe anëtar i Akademisë Shkencore Britanike,<br />
ka folur edhe për punën e tij të<br />
historianit e cila në botë cilësohet si<br />
brilante dhe për të cilën në vitin 2014<br />
Mbretëresha e Britanisë së Madhe,<br />
Elisabeth II, e ka dekoruar me titullin<br />
Sir.<br />
Pas doktoraturës në histori, të cilën e<br />
kishte përfunduar në Cambridge, Malcolm<br />
ka filluar të ligjëroj po në këtë<br />
universitet. Por, puna e ligjëruesit, siç<br />
theksoi ai, nuk i lejonte kohë që të<br />
merrej me hulumtime shkencore dhe<br />
kjo e kishte shtyrë që të kalonte në një<br />
punë tjetër e që ishte pozita e kolumnistit<br />
dhe redaktorit të politikës së<br />
jashtme në në revistën e famshme politike<br />
‘The Spectator’ dhe më vonë në<br />
‘The Telegraph’. Pastaj, vazhdoi hulumtimet<br />
nga të cilat dolën disa libra<br />
që themeluan autoritet në fushat<br />
përkatëse. Libri i tij i fundit ‘Agents of<br />
Empire: Knights, Corsairs, Jesuits and<br />
Spies in the Late Sixteenth-Century<br />
Mediterranean World ‘ që ka të bëjë<br />
më shqiptarët dhe në të cilin autori bëri<br />
20 vite hulumtim për ta botuar në vitin<br />
e kaluar, dëshmon për aftësitë superiore<br />
të një historiani dhe intelektuali.<br />
Sa ishte student, dhe pastaj edhe<br />
kolumnist, Malcolm kishte udhëtuar<br />
këmbë në disa vende të Ballkanit, përfshirë<br />
Turqinë dhe kishte mësuar gjuhët<br />
e tyre. Në qershor të vitit 1989 nga<br />
Tetova kishte ecur këmbë deri në<br />
Prizren duke i kaluar malet e Sharrit ku<br />
kishte fjetur në shtëpitë e fshatarëve të<br />
kësaj ane.<br />
Pastaj, me 28 qershor kishte mbërri në<br />
Gazimestan dhe ishte ulur ndër rreshtat<br />
e parë për ta dëgjuar ‘fjalimin historik’<br />
të Sllobodan Millosheviqit.<br />
Pasi që e kishte dëgjuar fjalimin dhe<br />
pasi e kishte vërejtur disponimin e<br />
masës kishte ardhë në përfundim se<br />
‘diçka ishte shumë gabim në këtë<br />
mes’. Dhe, për të qenë gabimi edhe më<br />
i madh, politika britanike përkrahte<br />
ndryshimet që kishin filluar në Jugosllavi<br />
nga Millosheviqi.<br />
Një gjë e tillë e kishte shtyrë<br />
t’i hynte hulumtimit dhe ta<br />
gjente të vërtetën. Duhej<br />
vërtetuar se përkrahja britanike<br />
për Serbinë ishte ndërtuar<br />
mbi gënjeshtra që kishin<br />
sajuar histrianët serbë dhe<br />
politika serbomadhe. Nga hulumtimi<br />
i tij shkencor për këtë<br />
çështje dolën dy libra (Historia<br />
e Bosnës dhe ajo e Kosovës).<br />
Këto dy libra ndryshuan jo vetëm<br />
shikimin në të kaluarën por edhe kornizën<br />
e të menduarit politik për Ballkanin<br />
në Britani të Madhe.<br />
aktualitet www.thealbanian.co.uk faqe 5<br />
SIR NOEL MALCOLM: POPUJT E BALLKANIT<br />
DUHET T’I NDRYSHOJNË TEKSTET SHKOLLORE<br />
TË HISTORISË SË TYRE<br />
“Pa punën shkencore të Sir Noel Malcolm-it mendimi politik në Britani<br />
të Madhe do të ishte në favor të Serbisë, siç ishte më parë, kurse<br />
shqiptarët sot do të kishin një pozitë tejet të pafavorshme në Ballkan”<br />
Megjithatë, siç cilësoi Sir Malcolm,<br />
Ballkani ende ka probleme me tekstet<br />
shkollore të historisë pasi që ato e<br />
pasqyrojnë të kaluarën ashtu siç dëshiron<br />
politika nacionaliste dhe një gjë e<br />
këtillë nuk është e shëndetshme<br />
për të ardhmen e popujve<br />
ballkanik.<br />
Një rishikim të historisë<br />
duhet ta bëjnë edhe shqiptarët<br />
sidomos në realacion<br />
me Perandorinë Otomane.<br />
Megjithatë, ai theksoi se kjo<br />
nuk është punë e politikës<br />
dhe aspak e Davutoglu-t, pra<br />
e qeverisë turke dhe e asnjë<br />
qeverie tjetër por duhet të<br />
bëhet nga historianët të cilët<br />
punën e tyre duhet ta bazojnë<br />
duke i interpretuar dokumentet<br />
apo faktet historike.<br />
Duke folur për shqiptarët<br />
dhe Perandorinë Otomane ai<br />
theksoi se udhëheqësit<br />
shqiptarë kërkonin autonomi<br />
për shkak që kishin nevojë<br />
për mbrojtje nga sulmet e<br />
fqinjëve e jo për shkak që<br />
kishin dashuri ndaj Stambollit.<br />
Frika e shqiptarëve ishte<br />
e arsyeshme pasi që ata nuk<br />
mund të krijonin ushtri të<br />
veten për t’i përballuar sulmet<br />
e ushtrive serbe dhe<br />
greke që përkraheshin dhe<br />
pajiseshin me armatim nga<br />
disa anëtare të Fuqive të Mëdha.<br />
Duhet theksuar se Sir Noel Malcolm<br />
është edhe kryetar i Anglo-Albanian<br />
Association një shoqatë e vjetër e<br />
themeluar nga Edith Durham dhe<br />
Abrey Herbert për miqësi të shqiptarëve<br />
me britanikët. Pa punën shkencore<br />
të Sir Noel Malcolm-it mendimi<br />
politik në Britani të Madhe do të ishte<br />
në favor të Serbisë, siç ishte më parë,<br />
kurse shqiptarët sot do të kishin një<br />
pozitë tejet të pafavorshme në Ballkan.
opinion www.thealbanian.co.uk faqe 6<br />
NGA PETRIT KUÇANA<br />
Është një postim krejtësisht i sinqertë<br />
i një të riu shqiptar, që u<br />
përhap shumë kohë më parë në<br />
rrjetet sociale.<br />
Ishte një kërkesë shumë<br />
normale, ku i kërkohej të parit të vendit<br />
, që të hapë vende pune në Shqipëri<br />
dhe ai do të kthehej menjëherë, në të<br />
kundërt paralajmëron se do e marrë në<br />
qafë, pasi do të detyrohet në futet në<br />
hullitë e rrugëve që nuk do i dëshironte.<br />
Ai mesazh/postim, ndonëse<br />
tepër prekës, mbeti dhe vazhdon të<br />
mbetet kaq i papërfillshëm, saqë thuajse<br />
asnjë media nuk e pa të arsyeshme<br />
që ta botonte, aq më tepër ta analizonte<br />
dhe “të detyronte” ndonjë zyrtar, qoftë<br />
atë më të voglin që t’u hedhë një sy,<br />
këtyre emigrantëve të ardhur rishtaz në<br />
Britani.<br />
Madje sot e kësaj dite nuk<br />
dihet numri i të rinjve shqiptarë, që<br />
kanë ardhur dy vitet e fundit në ishullin<br />
britanik. Më fatlumët janë ata që “kanë<br />
qëlluar” të jenë nën 18 vjeç, që kanë të<br />
drejtë qëndrimi dhe përkujdesjeje nga<br />
shteti i këtushëm dhe duhet theksuar se<br />
shqiptarët janë të dytët pas sirianëve, e<br />
në shumë zona të Londrës janë të<br />
parët. (Nuk ka bir nëne që mund t’i<br />
përgjigjet pyetjes angleze se; çfarë po<br />
ndodh në Shqipëri?) Çfarë lufte, çfarë<br />
dreqin po ndodh?.... (thua të kenë lexuar<br />
FT-në?) Ata më fatzinjtë, mbi 18<br />
vjeç, janë në mbijetesë.<br />
A mund të imagjinohet jeta<br />
e një mërgimtari “në të zezë” që ska të<br />
drejtë pune, që jetojnë të strukur në çdo<br />
kuptim të fjalës, pra me lepur në bark,<br />
edhe nëse mund të sigurojnë ndonjë<br />
punë, natyrisht në të zezë, nga të afërmit<br />
apo “për sevap”?<br />
Fatkeqësisht prej shumëkujt, kryesisht<br />
zyrtarëve, një jetë e tillë mbetet e<br />
pakonceptueshme.<br />
Në bazë të ligjeve britanike<br />
, këta mërgimtarë jo<br />
vetëm që s’mund të punësohen,<br />
por tashmë as nuk mund<br />
të strehohen. (Minimumi<br />
pronarët e shtëpive gjobiten<br />
nëse në banesat e tyre gjenden<br />
emigrantë të jashtëligjshëm).<br />
Në situata mbijetese,<br />
mesazhi i të riut flet më shumë s<br />
gjithçka. Është ai mesazh që përshkruan<br />
gjendjen reale të këtyre fatzinjve,<br />
(prej tre vitesh nuk ka mundur të<br />
KRONIKË E NJË IMAZHI<br />
paguajë shpenzimet e rrugës 6 mijë<br />
paund).<br />
Çdonjëri që mund të shikojë<br />
“Press release” të policisë britanike,<br />
do të shokohet nga numri i arrestimeve<br />
dhe dënimeve të bashkatdhetarëve<br />
tanë.<br />
Paralajmërim ishte i qartë.<br />
Tani erdhi radha e mediave që absolutisht<br />
bëjnë punën e tyre dhe ...patjetër<br />
lajmi janë shqiptarët... statistikat janë<br />
plot dhe të faktuara dhe ja ku qëndiset<br />
shkrimi bukur bukur, duke shkatërruar<br />
nga themelet imazhin e përmirësuar<br />
rrënjësisht prej një dekade, nga ata<br />
mërgimtarët e hershëm,<br />
TË PARALAJMËRUAR<br />
Çfarë po ndodh në Shqipëri z. Kryeministër?<br />
Si tu përgjigjemi anglezëve?<br />
që kanë<br />
mundur të integrohen në shoqërinë britanike.<br />
Padyshim që janë të<br />
shumë ata që përfaqësojnë<br />
denjësisht vlerat shqiptare<br />
këtu, me të cilët krenohemi<br />
çdo ditë, por ja ku na<br />
behën këto shkrimet dhe<br />
venitja e këtij imazhi të<br />
mirë, ka marrë tatëpjetën.<br />
Është kjo tablo që po errësohet çdo<br />
ditë, jo nga ata fqinjët e<br />
shqetësuar nga mbipopullimit e shqiptarëve...<br />
nëpër dhoma e shtëpira...por<br />
pikërisht në median britanike, edhe në<br />
ato gazeta që shpërndahen falas nëpër<br />
metropolin londinez.<br />
Sikur të mos mjaftonte kjo çdo ditë<br />
drejt Britanisë (“molla e ndaluar”) po<br />
vijnë me qindra shqiptarë, si<br />
rrugëzgjidhja e vetme për të shpëtuar<br />
nga pamundësia për të jetuar në tokën<br />
mëmë...<br />
***<br />
Ndërkohë është miratuar në komisionin<br />
e ligjeve (vetëm me votat e<br />
maxhorancës) projektligji “Për<br />
regjistrimin e adresave të shtetasve<br />
shqiptarë që jetojnë në emigracion” siç<br />
ishte propozuar nga Ministria e Brendshme.<br />
Është e papranueshme,<br />
(madje neveritëse), kur<br />
mendon se në projektligjin<br />
e ri të qeverisë, parashikohet<br />
një afat prej 90 ditësh<br />
për emigrantët kudo që<br />
janë, që të deklarojnë<br />
banesat ku jetojnë jashtë<br />
vendit, në të kundërt do<br />
t’u ndërpriten shërbimet<br />
në ambasada, apo konsullatat<br />
shqiptare.<br />
Të ndërpriten shërbimet në ambasadë?<br />
Po edhe kjo kishte mbetur. Jetimë?<br />
Nga Ministri Tahiri u dëgjuan ca thënie<br />
që emigrantëve duhet t’ua kthejmë<br />
borxhin e madh… etj etj, por nuk po<br />
rezulton kështu.<br />
A ka njeri t’i informojë<br />
ligjvënësit, t’i informojë,<br />
të zgjedhurit,<br />
përfaqësuesit, (edhe të emigrantëve)<br />
se një pjesë<br />
shumë e madhe e shqiptarëve<br />
të Britanisë, jetojnë<br />
në të zezë, e tu shpjegojë që<br />
nuk guxojnë të deklarojnë<br />
asnjë adresë, (pasi së paku)<br />
paralizojnë edhe strehuesit...?<br />
Mbase Ministrit të Brendshëm z.Tahiri<br />
i kujtohet deklarata e tij...se duhen<br />
shkurtuar procedurat për rikthimin e<br />
tyre, pasi po tërheqkan të tjerë..., por të<br />
paktën mbase dikush do t’i tregojë sesi<br />
jetojnë të ardhurit rishtaz në Britani.<br />
Të paktën përfaqësuesit e<br />
mbetur në ambasadën në Londër<br />
(shteti shqiptar nuk e ka parë të arsyeshme<br />
të përfaqësohet me ambasador<br />
në Mbretërinë e Bashkuar),<br />
duhet t’i dërgojnë ndonjë raport Ministrit,<br />
apo komisionit të ligjeve, e të<br />
paktën ato shërbime konsullore që<br />
garantohen, të mos ndërpriten se ky do<br />
të ishte krim...<br />
Duhet dikush t’u trgojë<br />
pushtetarëve se në bazë të ligjeve britanike<br />
, këta mërgimtarë, jo vetëm që<br />
s’mund të punësohen, por tashmë as<br />
nuk mund të strehohen... në Britaninë<br />
e Madhe. E cilën adresë të japin?<br />
A mund të flitet për përgjegjësi<br />
shtetërore...për...<br />
Imazh? A është kjo gjëja e fundit<br />
që u bie ndërmend pushtetarëve<br />
shqiptarë? E mbase një ditë do<br />
të kujtohen se ka qenë një kronikë<br />
e paralajmëruar...
Dë<br />
dh<br />
ërgo<br />
ni par<br />
a në S<br />
he Kosovë<br />
nga £<br />
Shqi<br />
përi<br />
£4.90<br />
0 *<br />
Paratë tuaj<br />
ja në destinacion brend a<br />
pak<br />
minut<br />
ash<br />
**<br />
mon ne ygram.co<br />
.uk<br />
0800 026 0535<br />
Dërgoni nga:<br />
Merrini në Shq qipëri tek:<br />
Merrini në Kosovë tek:<br />
BpB<br />
BANKA PËR BIZNES<br />
Kudo që shiko oni simbolin MoneyGram<br />
0<br />
*Përveç tarifave të transferimit të aplikueshme për një transaksion, mund të zbatohet një kurs i këmbimit të monedhës që vendoset nga MoneyGram ose agjen<br />
entët e saj. Për një listë të plotë të tarifave të transferimit në internet ju lutem<br />
vizitoni moneygram.co.uk. **Në varësi të kohëshërbimit të operatorëve lokalë.Të gjithë agjentët e mësipërm janë agjentë të MoneyGram International Limited<br />
në ofrimin e shërbimeve të transferimit të parave. MoneyGram dhe Globi janë<br />
marka të MoneyGram. Të gjitha markat e tjera janë pronë e pronarëve të tyre përkatës. MoneyGram International Limited është institucion i autorizuar pagese e i rregulluar në Mbretërinë e Bashkuar nga Fina ancial Conduct Authority.<br />
© 2014 M G
intervista www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 8<br />
Dua Lipa është ylli më i ri i<br />
muzikës pop në botë. Këngëtarja<br />
që jeton në Londër, dhe<br />
me këngën e saj “Be the One” ka pushtuar<br />
tregun botërore, do të jetë pjesë e<br />
ndarjes së çmimeve në Zvicër “Swiss<br />
Music Awards”. Lipa ka dhënë një intervistë<br />
për të përditshmen zvicerane<br />
“20min.ch” ku flet për karrierën e saj<br />
dhe tregon më krenari për prejardhjen<br />
e saj nga Kosova, përcjell albinfo.ch.<br />
Dua, do të marrësh pjesë në “Swiss<br />
Music Awards” në Cyrih. A jeni<br />
gëzuar?<br />
Nuk mundëm ta them saktë se sa jam<br />
e gëzuar! Unë nuk kam qenë asnjëherë<br />
në Zvicër. Një vizitë tek ju që lidhet më<br />
punë është shumë e bukur.<br />
Cilat janë pritshmëritë tuaja?<br />
Nëse unë bëj një paraqitje të bukur dhe<br />
mund ta vizitoj pakëz Cyrihun,<br />
atëherë do të jam shumë e lumtur.<br />
SMA është çmimi më i rëndësishëm<br />
i muzikës në Zvicër. I pëlqeni këto<br />
shfaqje?<br />
Unë e pëlqej energjinë, që dalin nga<br />
këto shfaqje. Është një spektakël. SMA<br />
është e ngjashme me “Brit Awards” në<br />
Angli, andaj ndjej pak frikë nga dalja<br />
përpara publikut.<br />
Shfaqjeve të tilla ju paraprijnë edhe<br />
tepihu i kuq. Çfarë përvoje është kjo<br />
për ty?<br />
Të premten unë për herë të parë do të<br />
<strong>DUA</strong> <strong>LIPA</strong>: <strong>KRENARE</strong> <strong>ME</strong> <strong>KOSOVËN</strong><br />
eci<br />
në një tepih të kuq në jetën time. Për<br />
këtë nuk di se si do të reagoj. Do e lë<br />
si befasi.<br />
A e ke menduar ende për veshjen<br />
tënde?<br />
Unë e di se çfarë do të veshi në skenë.<br />
Për shfaqjen në tepihun e kuq vendosi<br />
spontanisht. Nëse mendoj shumë rreth<br />
veshjes kjo mund të më krijoj panik.<br />
Është pak sa e çuditshme sesi ju u<br />
bëtë<br />
këngëtare. Mësuesi juaj ju ka<br />
thënë,që nuk mund të këndoni.<br />
Po ai vërtetë e ka thënë këtë. Problemi<br />
qëndronte se unë nuk mund ti kontrolloja<br />
tonet e larta. Kur unë përpiqesha<br />
ta bëja këtë, dilnin vetëm angullime<br />
nga fyti. Sikur të veproja sipas<br />
mendimit të mësuesit tim, atëherë sigurisht<br />
që s’do kisha bërë karrierë si<br />
muzikante.<br />
Megjithatë t’i ia dole. Si?<br />
Pas<br />
shkollës fillore unë kam ndjekur Sylvia<br />
Young Theatre Schools në Londër, ku<br />
marr mësime të shumta për këndim,<br />
vallëzim dhe aktrim. Aty e kam vrenjtur<br />
se mundëm të këndoj.<br />
Prej nga të erdhi dëshira për t’u<br />
bërë këngëtare?<br />
Babai im ishte këngëtar dhe pjesë e rok<br />
grupit të njohur në Kosovë “ODA”. Si<br />
fëmijë kam qenë gjithmonë e rrethuar<br />
nga muzika.<br />
e përshkruani muzikën tuaj?<br />
S i<br />
Unë e quaj atë Dark Pop. Jam e<br />
ndikuar shumë nga Hi-Hop-i. Ndërsa<br />
si model e kam Pink dhe Nelly Furtado.<br />
Ti i ke historinë e njëjtë si të Rita<br />
Orës. Origjinën e keni nga Kosova<br />
dhe je rritur në Londër. Ka lidhje<br />
tjera mes jush?<br />
Kushdo që vjen nga Kosova, jam<br />
krenare për të. Kjo na lidh të dyjave.<br />
Fatkeqësisht ende nuk kam pasur<br />
mundësi të njihem më Ritën.<br />
A të nervozojnë krahasimet me të?<br />
Ne nuk jemi krahasuar shpesh nga mediat.<br />
Shumë më tepër kam dëgjuar krahasimet<br />
që më bëjnë me Lana Del Rey.<br />
Por që ndoshta ka më shumë të bëjë<br />
me faktin se ne kemi të njëjtin<br />
menaxhment.<br />
Dua Lipa të premten do të jetë pjesë e<br />
gala mbrëmjes në SMA, në të cilën do<br />
të marrin pjesë edhe Bombay Street,<br />
Dodo, Robin Schulz, Seven dhe Sido.<br />
Ndryshe pjesë e kategorisë “Best<br />
Breaking Act” në “Swiss Music<br />
Awards” është i nominuar rep këngëtari<br />
shqiptar që jeton në Zvicër,<br />
Shkëlzen Kastrati – Xeni.
opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 9<br />
AVOKATI NAIM HASANI<br />
PËRGJIGJET:<br />
“Çështja e heqjes së shtetësisë Britanike<br />
është vendosur nga Gjykata e<br />
Apelit në Londër me datën 26 Nëntor<br />
2015. Një përmbledhje e vendimit<br />
është publikuar të mërkurën e kaluar<br />
me datë 27/01/2016 në gazetën më të<br />
madhe në Britani “The Times on Law<br />
Reports.<br />
Ne po përgatitemi për ta<br />
dërguar çështjen në Gjykatën Supreme<br />
të Britanisë së Madhe, ku duhet të<br />
zhvillohet edhe beteja finale ligjore.<br />
Heqja e shtetësisë Britanike prej kohesh<br />
është një temë mjaft e nxehtë për<br />
një numër shqiptarësh të cilët kanë<br />
mbërritur në Britani në fundin e viteve<br />
ÇËSHTJA E HEQJES SË SHTETËSISË BRITANIKE<br />
DREJT GJYKATËS SURPRE<strong>ME</strong><br />
Çdo të bëhet me<br />
shqiptarët që kanë<br />
probleme me shtetësinë,<br />
pra që janë zbuluar për<br />
identitetin e tyre?<br />
90 dhe kanë kërkuar azil, kanë marrë<br />
leje të përhershme qëndrimi dhe janë<br />
bërë British duke pozuar në mënyrë<br />
false se janë shtetas të Kosovës të<br />
larguar nga lufta në Kosovë.<br />
Shpresoj dhe do të luftojmë<br />
bashkë me dy baristeret e shquar të<br />
çështjes për një zgjidhje sa më të<br />
drejtë dhe fjalën e fundit ta thotë<br />
Gjykata Supreme. Të gjitha çështjet e<br />
tjera të ngjashme të shqiptarëve që janë<br />
në gjykatën e lartë ose që presin një<br />
vendim nga Ministria e Brendshme<br />
duhet të presin përfundimin e Betejës<br />
Ligjore përpara se Ministria e Brendshme<br />
të fillojë të marrë vendime përfundimtare<br />
nëse do ta humbasin<br />
shtetësinë Britanike dhe nëse do të<br />
mund pastaj të përfitojnë leje qëndrimi<br />
apo nëse do të kthehen në Shqipëri.<br />
Megjithëse Gjykata e Apelit<br />
e ka quajtur të drejte vendimin e Ministrisë<br />
së Brendshme për heqjen e<br />
shtetësisë për shqiptaret që kanë<br />
mashtruar për identitetin e tyre, besoj<br />
se vendimi perfundimtar duhet të merret<br />
në Gjykatën Supreme për këtë<br />
çështje kaq madhore dhe ligji duhet të<br />
qartësohet në mënyrë që në të ardhmen<br />
të mos ketë situata të ngjashme dhe<br />
ligji të zbatohet sa më drejtë.”<br />
Ermira Babamusta është shqiptarja<br />
e parë që u nderua nga<br />
Presidenti amerikan Barak<br />
Obama për punën e saj humanitare. Në<br />
2014 Ermira shërbeu në programin e<br />
Shërbimit Kombëtar të Zyrës së Presidentit<br />
të Sh.B.A.-së.<br />
Shtëpia e Bardhë e nderoi<br />
Ermira Babamustën me vlerësimin më<br />
të lartë, me medalje ari dhe çmimin<br />
“President’s Volunteer Service<br />
Award”.<br />
Ky vlerësim nga Presidenti i dhurohet<br />
qytetarëve amerikanë që kanë treguar<br />
një jetë të jashtëzakonshme në shërbim<br />
të tjerëve dhe që sjellin inspirim për<br />
ndryshim pozitiv në Amerikë dhe botë.<br />
“Jam shumë krenare që nëpërmjet Programit<br />
të Shërbimit Kombëtar të Presidentit<br />
pata mundësinë t’i shërbej<br />
interesit kombëtar të ShBA-së për<br />
paqe në botë, demokraci dhe ndërtim<br />
të komunitetit në aspektin kulturor dhe<br />
civil.<br />
Falënderoj Shtëpinë e<br />
Bardhë që më vlerësuan me çmimin<br />
më të lartë, medaljen e artë për kontributin<br />
tim për shtetin amerikan që e<br />
dua dhe vlerësoj shumë,” tha Ermira<br />
Babamusta.Në 2014, punova në<br />
mënyrë vullnetare si drejtoreshë rajonale<br />
për Projektin “Borgen” që<br />
lufton kundër varfërisë në botë.<br />
Bashkëpunova dhe me “Charity<br />
Miles”, “Wounded Warrior Project”<br />
dhe me Fondacionin e Kombeve të<br />
Bashkuara – “Girl Up” për të rritur<br />
ndërgjegjësimin ndërkombëtar për<br />
edukimin dhe mirëqenien e vajzave të<br />
reja nëpër botë.<br />
Përveç kësaj kam qenë dhe pjesë e programit<br />
“AmeriCorps” si dhe kam udhëhequr<br />
projektin tim dyvjeçar<br />
ERMIRA BABAMUSTA NDEROHET <strong>ME</strong><br />
<strong>ME</strong>DALJEN E ARTË NGA PRESIDENTI OBAMA<br />
“Aksion për Paqe” (New York-Prishtinë)<br />
për të përkrahur komunitetin<br />
amerikan dhe shqiptar, sidomos të rinjtë<br />
dhe familjet amerikane të veteranëve,”<br />
shtoi Ermira.<br />
Ermira Babamusta njihet për arritjet e<br />
saj në fushën e diplomacisë dhe politikës<br />
në Shtetet e Bashkuara të<br />
Amerikës dhe gjithashtu për promovimin<br />
e shqiptarëve të talentuar në<br />
botë. Ajo mbahet mend më së shumti<br />
si një nga personat që ka punuar në administratën<br />
e Presidentit Obama dhe<br />
për vlerësimin që ka marrë nga Kongresi<br />
Amerikan.<br />
Ermira Babamusta është shpallur<br />
“Gruaja e Vitit”, “Gruaja Ndërkombëtare<br />
e Kurajos” nga Instituti i Paqes<br />
Kessel dhe “Gruaja Humanitare<br />
Ndërkombëtare” nga Kryetari i<br />
Mazhorancës të Senatit Amerikan,<br />
Harry Reid, Kongresi Amerikan.<br />
Ndërsa babai i saj, Profesor Neki<br />
Babamusta (Mësues i Merituar) u<br />
emërua “Mbrojtës Ndërkombëtar i<br />
Demokracisë” nga Kongresi Amerikan<br />
për forcimin e lidhjeve shqiptaroamerikane.<br />
Në 2007 dhe 2012-13 Ermira<br />
ka kryer dy misione diplomatikekulturore<br />
në Kosovë për njohjen e<br />
pavarësisë së Kosovës dhe lobimin e<br />
integrimit evropian të Kosovës.<br />
Ka punuar si drejtoreshë për fushatën<br />
presidenciale të Presidentit Obama në<br />
zgjedhjet e 2008 dhe 2012; në Departamentin<br />
e Paqes të OKB-së në New<br />
York dhe në Kongresin Amerikan në<br />
Washington DC.<br />
Ermira Babamusta është<br />
kandidate e doktoraturës për Shkenca<br />
Politike dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare,<br />
gjatë së cilës përfundoi edhe<br />
programin e Harvardit “Strategjia dhe<br />
Sigurimi Kombëtar Amerikan”.<br />
Ka mbaruar shkëlqyeshëm<br />
me burs dy mastera në Shkenca Politike<br />
dhe Administrim Publik, si dhe<br />
programin e avancuar niveli graduate<br />
në Manhattan për “Diplomaci të OKBsë”.<br />
Në 2010 kreu studimet jashtë në<br />
Strasburg, Francë në degën “Ligji Europian<br />
dhe Institucionet e BE-së”.<br />
Ermira dhe ekipi gjate punes te kombet<br />
e bashkuara me sekretarin e<br />
pergjithshem Kofi Annan“Dashurinë<br />
për edukim, kulturë dhe njohuri m’i<br />
kanë dhënë të dy prindërit e mi të<br />
mrekullueshëm Neki dhe Suzana, të<br />
cilët janë arsimtarë. Familja ime janë<br />
me origjinë nga Shqipëria dhe Kosova.<br />
Si fis (Babamusta dhe Cani) e kemi<br />
pasur traditë shkollimin jashtë shtetit<br />
dhe shkollimin e lartë. Ibrahim Babamusta,<br />
nipi i gjyshit tim, mori Medaljen<br />
e Artë nga Perandori Franc<br />
Ferdinand i Austrisë.<br />
Babai im, Neki Babamusta, “Mësues i<br />
Merituar” ka zhvilluar lëvizjen arsimore<br />
në Shqipërinë e Mesme dhe<br />
Kosovë, ka mbajtur shumë kumtesa<br />
historike në Durrës dhe Tiranë te Ministria<br />
e Arsimit, ka dërguar materiale<br />
historike tek Instituti i Historisë në<br />
Tiranë, të cilat janë vlerësuar.<br />
Gjithmonë e kam patur<br />
synim doktoraturën dhe tani kam edhe<br />
fatin të shtoj Harvardin në rezumenë<br />
time. Krenohem që përfaqësova<br />
Shqipërinë dhe Kosovën në programin<br />
e shkëlqyer të Harvardit,” tha Ermira<br />
Babamusta.<br />
“Besoj se kultura është një<br />
nga mënyrat më të mira për të shfaqur<br />
imazhin pozitiv të traditave të vendit.<br />
Për këtë arsye kam hapur platformën e<br />
diplomacisë kulturore “NY Elite Magazine”<br />
për të ruajtur dhe ngritur lart<br />
trashëgiminë kulturore shqiptare dhe<br />
amerikane,” tha Ermira Babamusta.<br />
Ermira Babamusta është pjesë e librit<br />
” Zonjat Shqiptare në Nju Jork”, projekt<br />
i Albanian Excellence, i cili zhvillohet<br />
nën kujdesin e Presidentit te<br />
Republikës Bujar Nishani dhe që do<br />
të promovohet më 24 shtator në Manhattan,<br />
Nju Jork gjate nje mbremje<br />
Gala me pjesmarrjen e personaliteteve<br />
te njohura mbarëshqiptare.
aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 10<br />
EKIPI I FILMIT “SHOK”, TAKOHET<br />
EDHE <strong>ME</strong> AMBASADORIN E<br />
KOSOVËS NË LONDËR,<br />
LIRIM GREIÇEVCI<br />
Me artistët shihen në fotografi<br />
edhe prindërit e<br />
këngëtares shqiptare,<br />
Rita Orës, sikurse që shihet edhe<br />
Gjevat Kelmendi, ku ky i fundit ka<br />
marë pjesë me një rol episodik në<br />
filmin “Spectre”<br />
Regjisori i filmit “Shok”, Jamie Donougjue<br />
dhe producenti dhe aktori i<br />
këtij filmi, Eshref Durmishi po qëndrojnë<br />
në Londër, ku janë takuar<br />
edhe me ambasadorin e Kosovës në<br />
Londër, Lirim Grecevci. Me artistët<br />
shihen në fotografi edhe prindërit e<br />
këngëtares shqiptare, Rita Orës,<br />
sikurse që shihet edhe Gjevat Kelmendi,<br />
ku ky i fundit ka marë pjesë<br />
me një rol episodik në filmin “Spectre”.<br />
Filmi “Shok”, i mbështetur nga<br />
QKK tashmë është film i nominuar<br />
për çmimin prestigjioz Oscarm në<br />
kategorinë e filmit të metrazhit të<br />
shkurtë./KultPlus.com<br />
NJË MBRËMJE <strong>ME</strong> TENORIN E FAMSHËM<br />
SAIMIR PIRGU NË AMBASADËN SHQIPTARE<br />
Më 2 shkurt 2016, Ambasada<br />
Shqiptare në Londër, në<br />
bashkëpunim me Albion<br />
Media, Opus Arte dhe Royal Opera<br />
House, pati privilegjin dhe nderin të<br />
presë tenorin lirik shqiptar me famë<br />
botërore, z. Saimir Pirgu, me rastin e<br />
promovimit të albumit të tij të ri, “Il<br />
Mio Canto”.<br />
Zj. Entela Gjika, e Ngarkuar<br />
me Punë, mirëpriti të ftuarit. Të pranishëm<br />
ishin gazetarë dhe kritikë arti,<br />
përfaqësues të Royal Opera House,<br />
përfaqësues të trupit dipllomatik në<br />
Londër, Marshalli i M.S. Mbretëreshës<br />
Elizabeth II për Trupin Diplomatik, si<br />
dhe artistë, miq e dashamirës të tenorit<br />
të famshëm dhe të artit të tij.<br />
Më pas Ambasada hapi<br />
dyert për të gjithë fansat dhe artdashësit<br />
nga komuniteti shqiptar në<br />
Londër: “Shtëpi e hapur me Saimir Pirgun”.<br />
Gjatë gjithë mbrëmjes tenori<br />
i famshëm u dhuroi të pranishmëve<br />
performancën e rrallë të gjashtë arieve<br />
nga repertori i tij.<br />
Z. Pirgu do të promovoj “Il Mio<br />
Canto” në një tur koncertesh. Më tepër<br />
informacion gjeni në kalendarin e tij<br />
a r t i s t i k :<br />
http://www.saimirpirgu.com/sq/kalendari-artistik/<br />
Opera Traviata, ku z. Pigu luan rolin e<br />
Alfredos, më 4 shkurt 2016 u shfaq direkt<br />
në 2000 kinema në mbarë botën.<br />
Për më tepër informacion:<br />
http://www.roh.org.uk/showings/latraviata-live-2016<br />
Ambasadori i Kosovës në Britaninë<br />
e Madhe, Lirim<br />
Greiçevski, është vizituar nga<br />
një mysafir shumë i veçantë.<br />
Futbollisti kosovar, Bersant Celina, që<br />
luanë për klubin e famshëm anglez<br />
Manchester City, bashkë me prindërit<br />
e tij, është pritur nga Greiçevski në ambientet<br />
e ambasadës së Kosovës në<br />
Londër.<br />
AMBASADORI E PRET CELINËN NË TAKIM,<br />
PAK DITË PAS ASISTIT NË PREMIERLIGË<br />
“Kënaqësi ta mirëpres në ambasadë,<br />
futbollistin e talentuar, Bersant Celina,<br />
së bashku me prindërit e tij, i cili aktualisht<br />
luan për Manchester City F.C. në<br />
Premier Ligën Angleze”, ka shkruar<br />
Greiçevski në llogarinë e tij në Facebook.<br />
“Fakti që Bersanti ka zgjedhur të luajë<br />
për reprezentacionin e Kosovës në futboll,<br />
i bën nderë atij, familjes së tij, si<br />
dhe gjithë Kosovës”.<br />
“Nga Bersanti pranova me kënaqësi<br />
fanellën e tij si dhuratë. Talentët si<br />
Bersanti po i japin imazh pozitiv<br />
Kosovës gjithandej nëpër botë dhe<br />
meritojnë tërë respektin dhe mbështetjen<br />
tonë”.
aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 11<br />
NGA RUDINA HOXHA<br />
ANGLEZËT: JA ÇFARË PAMË<br />
TEK AMBASADA SHQIPTARE<br />
Koncertet, e titulluara “Notes on Albania”, me pjesëmarrjen e artistëve shqiptare<br />
me famë botërore, Ermonela Jaho, Inva Mula, Saimir Pirgu, Arlinda Morava,<br />
Genc Tukici dhe shumë të tjerësi Alda Dizdari, Marjela Cingo, dhe mbi të gjitha<br />
vendosja e bustit krenar të Skëndërbeut bënë një jehonë të madhe tek populli anglez<br />
i cili u habit me thesarët kulturore dhe historike që fsheh ky vend. Kjo bëri që<br />
shumë anglezë të kishin kureshtje për të mësuar për Shqipërinë.<br />
28 Nëntor, 2012! Në Londër, Ambasada<br />
Shqiptare feston 100 vjetorin e<br />
Pavarësisë së Shqipërisë, sipas<br />
mënyrës së saj origjinale. Pikërisht në<br />
adresën 113 Inverness Terrace, Ë26JC,<br />
shumë vetë, kryesisht shqiptarë, janë<br />
mbledhur për të përuruarvendosjen e<br />
bustit të heroit kombëtar shqiptar,<br />
Gjergj Kastrioti Skëndërbeu. “Ky prej<br />
sot do të jetë vendi juaj, tempulli juaj i<br />
nderit kombëtar, do të jetë faltorja juaj.<br />
Duajeni, respektojeni, kthehuni herë<br />
pas here, frymëzohuni dhe reflektoni<br />
për identitetin tuaj. Bëhuni britanikët<br />
më të mirë të këtij vendi, por jini edhe<br />
shqiptarët më patriotë në botë.” Kështu<br />
do ti drejtohej midis të tjerash, Ambasadori<br />
shqiptar në Londër dhe njëkohësisht<br />
iniciatori i vendosjes së këtij<br />
busti, Z. Mal Berisha pjesëmarrësve të<br />
shumtë në atë shesh, në atë ditë të ftohtë<br />
nëntori.<br />
Në këtë qytet me një kulturë<br />
dhe histori të madhe, kjo ngjarje e<br />
rëndësishme do të ishte vetëm një nga<br />
kulminacionet e shumta të punës së<br />
kësaj ambasade e cila brenda një periudhe<br />
4 vjeçare (2012-2015) bëri një<br />
mrekulli duke e transformuar<br />
Shqipërinë në një vend më të njohur<br />
dhe më të afërt për popullin anglez të<br />
cilët më së shumti kishin lexuar për<br />
Shqipëtarët e krimit dhe të drogës.<br />
Ambasada do të mirëpriste rregullisht<br />
aktivitetet e Shoqatës Anglo-Shqiptare<br />
duke i afruar dy vendet edhe më tepër.<br />
Koncertet, e titulluara<br />
“Notes on Albania”, me pjesëmarrjen<br />
e artistëve shqiptare me famë botërore,<br />
Ermonela Jaho, Inva Mula, Saimir<br />
Pirgu, Arlinda Morava, Genc Tukici<br />
dhe shumë të tjerësi Alda Dizdari,<br />
Marjela Cingo, dhe mbi të gjitha vendosja<br />
e bustit krenar të Skëndërbeut<br />
bënë një jehonë të madhe tek populli<br />
anglez i cili u habit me thesarët kulturore<br />
dhe historike që fsheh ky vend. Kjo<br />
bëri që shumë anglezë të kishin<br />
kureshtje për të mësuar për Shqipërinë.<br />
Një prej tyre ishte edhe Lordi Britanik,<br />
Robert Maclennan i cili në fillim të<br />
shtatorit të shkuar do të merrte rrugën<br />
drejt Shqipërisë si për të na kujtuar<br />
shtigjet ku kishte shkelur Lordi Byron<br />
afro dy shekuj më parë. Lordi Maclennan<br />
i Rogartit u mahnit nga peisazhet<br />
plot ngjyra të Shqipërisë si dhe nga<br />
arkaeologjia dhe historia e lashtë e<br />
Shqipërisë.<br />
Në përfundim të kësaj vizitë<br />
një-javore, Lordi arriti në përfundimin:<br />
“Europa di shumë<br />
pak për Shqipërinë.” Sot<br />
Lordi do ta pranojë se Ambasada<br />
Shqiptare bëri shumë<br />
në drejtim të njohjes së<br />
Shqipërisë në Britaninë e<br />
Madhe e më gjërë. “Mal<br />
Berisha ishte një ambasador i<br />
shkëlqyer. Ai ishte gati të<br />
diskutonte zhvillimet në<br />
Shqipëri në mënyrë të plotë<br />
dhe të sinqertë. Unë mendoj<br />
se Shqipëria nuk është njohur<br />
sa duhet nga Europa dhe Ambasada<br />
Shqiptare dhe Z. Mal<br />
Berisha në veçanti bënë<br />
gjithshka që mundën në këtë<br />
drejtim. Unë isha shtatorin e<br />
shkuar në Shqipëri. Dua të vij<br />
përsëri. Shpresoj që t’i ruaj<br />
marrëdhëniet me Z. Berisha,”<br />
tha Lordi.<br />
Pra, Shqipëria filloi të njihej<br />
nga arti i saj.<br />
Shumë nga përfaqësuesit më të rëndësishëm<br />
të jetës britanike dhe të komunitetit<br />
shqiptar në Angli të cilët patën<br />
mundësinë të bashkëpunojnë ngushtas<br />
me këtë ambasadë e pranojnë se ishte<br />
e pamundur të mos tregoje vëmendje<br />
ndaj saj duke marrë parasysh aktivitetet<br />
e shumta të organizuara aty<br />
përfshirë ato të Shoqatës Anglo-<br />
Shqiptare. Ajka e jetës politike, të biznesit<br />
dhe artit anglez do të ishin shpesh<br />
të pranishëm në këtë Ambasadë. Arsyeja?<br />
Kjo Ambasadë i kishte vënë detyrë<br />
vetes të promovonte Shqipërinë<br />
duke përdorur mjetet e veta më<br />
efikase: Kulturën, artin dhe pasurinë<br />
shpirtërore shqiptare. Dhe ja doli.<br />
John Hodgson, përkthyes i<br />
librave të shkrimtarit të madh Ismail<br />
Kadare, do të thoshte se Ambasada u<br />
bë një strehë për aktivitetet e Shoqatës<br />
Anglo-Shqiptare. “Ambasadori<br />
Berisha ishte shumë i përzëmërt dhe<br />
bujar cka ndikoi shumë në marrëdhëniet<br />
midis Shqipërisë dhe Britanisë<br />
së Madhe,” tha ai.<br />
Në fakt, Ambasada<br />
Shqiptare dha shembullin se si mund<br />
të zhvillohet dhe të çohet në një stad<br />
tjetër diplomacia në përgjithësi dhe ajo<br />
kulturore në veçanti duke lënë rrjedhimisht<br />
pas një trashëgimi të çmuar: dy<br />
statuja të heroit tonë kombëtar,<br />
Skëndërbe, të ngritura përkatësisht në<br />
Londër më 28 nëntor 2012, me rastin<br />
e 100 vjetorit të pavarësisë së<br />
Shqipërisë dhe njënë fshatin Arbëresh<br />
Munxhufuni (Itali) më 4 gusht 2013, të<br />
dyja me iniciativën personale të tij.<br />
Dhe këto ishin “shenja” të<br />
forta. Sir Noel Malcolm, Presidenti i<br />
Shoqatës Anglo-Shqiptare, pranon se<br />
kjo ambasadënë përgjithësi dhe Z. Mal<br />
Berisha në veçanti lanë shenjë në<br />
Londër. “Gjatë gjithë kohës që shërbeu<br />
në Londër, ai vazhdimisht kërkoi<br />
mënyra të reja për të shfaqur një imazh<br />
pozitiv të Shqipërisë,” thotë Malcolm.<br />
Sipas tij, “Kjo nuk përfshiu vetëm kontaktet<br />
me zyrtarët, organizatat dhe biznesmenët<br />
britanikë të cilët mund të<br />
kishin shfaqur interes ndaj Shqipërisë<br />
por edhe tërheqjen e vëmendjes së një<br />
publiku më të gjërë dhe padyshim, promovimin<br />
e anëtarëve të tjerë të komunitetit<br />
diplomatik në<br />
Londër.”Gjithashtu, sipas tij, Ambasadori<br />
Berisha i dedikoi mjaft kohë<br />
dhe energji njohjes me Diasporën<br />
Shqiptare në Angli e cila gjithmonë<br />
vlerësoj lart tek Z. Mal Berisha ndjenjën<br />
e patriotizmit që e karakterizon<br />
atë si dhe diplomacinë kulturorë të<br />
mprehtë që ai zhvilloi.<br />
Kështu sopranoja shqiptare<br />
me famë botërore, Ermonela Jaho, e<br />
cila ka qënë pjesë e koncerteve të organizuara<br />
nga Ambasada, nxjerr në<br />
pah atë që Z. Berisha ka bërë për të<br />
ngritur lart imazhin e Shqipërisë në<br />
botë. “Tek Z. Mal Berisha kam gjetur<br />
gjithmonë një bashkëatdhetar të vërtetë<br />
që ka qënë gjithmonë i gatshëm dhe i<br />
përkushtuar për të ndihmuar dhe çuar<br />
përpara emrin e Shqipërisë dhe shqiptarëve<br />
në Angli dhe kudo në botë.<br />
Mungesa e tij do të ndihet! Urojmë që<br />
ambasadorët e tjerë që do të ndjekin të<br />
vazhdojnë punën e mirë të nisur nga<br />
parardhësit e tyre,” thotë Jaho.<br />
Pikërisht kultura shqiptare, e<br />
shpalosur në të gjitha dimensioned e<br />
saj nga Ambasada Shqiptare në Angli,<br />
me anë të rreth 150 aktiviteteve të<br />
ndryshme, e mahniti edhe Roxanna<br />
Panufnik, kompozitoren e njohur britanike,<br />
e cila bëri disa kërkime mbi<br />
muzikën shqiptare për realizimin e<br />
pjesës “Vjeshtë në Shqipëri” (pjesë e<br />
“Katër Stinët e Botës”).<br />
“Periudha gjatë së cilës Z.<br />
Mal Berisha shërbeu në Londër ka lënë<br />
pas një trashëgimi të gjatë të vlerësimit<br />
të kulturës shqiptare – sidomos<br />
muzikës nëpërmjet koncerteve publike<br />
që ai vuri në Londër dhe interesit mediatik<br />
që ai nxiti.,” thotë Pamufnik e<br />
cila e pranon se është frymëzuar shumë<br />
nga ajo që ka mësuar dhe parë në<br />
Shqipëri falë Z. Berisha që mundësoi<br />
edhe një udhëtim të saj në Tiranë për<br />
të realizuar një bashkëpunim me<br />
Orkestrën Simfonike të Televizionit<br />
Shqiptar.<br />
Në fakt, i gjithë ky udhëtim<br />
4-vjeçar i Ambasadës Shqiptare në<br />
Britani e bëri edhe më të larmishme<br />
historinë e bashkëpunimit midis dy<br />
vendeve tona.<br />
Atë që nuk e bëri askush nga<br />
zyrtarët e shtetit shqiptar, në vlerësimin<br />
e punës dhe arritjeve të kësaj ambasade<br />
dhe Z. Berisha në veçanti, e bëri Ambasadori<br />
i Britanisë së Madhe në<br />
Tiranë, Z. Nicholas Cannon, i cili në<br />
një intervistë ekskluzive së fundmi, do<br />
të thoshte shumë në pak fjalë. “Ambasada<br />
dhe Z. Mal Berisha e ngritën<br />
profilin e Shqipërisë në Londër.”<br />
Po aq shkurt, shkrimtari anglez,<br />
Adam Yamey i cili i njojti shqipëtarët<br />
qënë vitin 1975 kur vizitoi<br />
Prizrenin për herë të parë, do të<br />
thoshte: “Kushdo që vendosi për<br />
emërimin e Mal Berishës në Londër,
opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 12<br />
NGA FENGHUA CHEN*<br />
Për fat të keq, Gjenerali i Ushtrisë<br />
së Vdekur u përkthye dhe u bë i<br />
njohur në Kinë me shumë<br />
vonesë. Përkthyesi dhe shkrimtari<br />
kinez, Zhen En Bo, ua dha lexuesve të<br />
vendit të vet drejtpërdrejt nga shqipja<br />
në vitin 1992. Romanin e botoi shtëpia<br />
botuese “Shkrimtari”.<br />
Për arsye të tirazhit të kufizuar<br />
(2500 kopje në Kinë nuk mund<br />
të konsiderohen ndryshe) dhe të statusit<br />
të tij të veçantë në qarkullim (u<br />
botua për shkrimtarët), ky roman s‘pati<br />
ndikim në shumicën e lexuesve të<br />
thjeshtë kinezë. Po më 1992-shin,<br />
kanali i parë i televizionit qendror<br />
kinez ÇTV-1 shfaqi filmin Kthimi i<br />
Ushtrisë së Vdekur, realizuar nga<br />
regjisori Dhimitër Anagnosti (1989)<br />
sipas këtij romani.<br />
Siç përmend Zhen En Bo, ky film u<br />
shfaq i ndarë në dy pjesë dhe pati një<br />
jehonë të gjerë. Pa dyshim, qindra mijë<br />
teleshikues kinezë e kanë parë këtë<br />
film, edhe pse nuk kemi një shifër të<br />
saktë për këtë. Në vitin 2008, romanin<br />
e ribotoi shtëpia botuese “Chongqing”,<br />
bashkë me dy vepra të tjera të rëndësishme<br />
të Kadaresë: Prilli i Thyer<br />
(2007) dhe Pallati i Ëndrrave (2009).<br />
Më vonë, në vitin 2012, “Huacheng”,<br />
një shtëpi tjetër botuese, më e madhe,<br />
nisi projektin për Kadarenë në gjuhën<br />
kineze, në të cilin u përfshi botimi i tri<br />
veprave të tjera të tij: Kronikë në Gur,<br />
Kush e solli Doruntinën dhe Darka e<br />
gabuar.<br />
Të dyja nismat e botimit<br />
janë sponsorizuar nga shteti kinez.<br />
Shfaqja e filmit qe sinjal i rëndësishëm,<br />
që u bëri të ditur kinezëve se<br />
në Shqipëri, përveç filmave të vjetër<br />
artistikë, që ishin mjaft të njohur atje,<br />
ka dhe dukuri të reja, që lidhen me një<br />
shkrimtar shumë të talentuar, i cili<br />
shquhet për narracion të veçantë,<br />
përfytyrime të çuditshme, metoda të<br />
pjekura dhe filozofi të thellë. Duke<br />
pasur në fokus vetëm romanin Gjeneralin<br />
e Ushtrisë së Vdekur (1963) dhe<br />
filmin Kthimi i Ushtrisë së Vdekur, do<br />
të përpiqemi të paraqesim situatën e<br />
receptimit të kësaj vepre të I. Kadaresë<br />
në mjedisin kinez.<br />
Sipas statistikave të faqes së specializuar<br />
për raportime zyrtare rreth<br />
studimeve në Kinë, uebsajti<br />
http://www.cnki.net, që nga viti 1988<br />
deri në vitin 2015 janë realizuar 48<br />
punime shkencore dhe disertacione me<br />
objekt veprat e Ismail Kadaresë.<br />
Shumë prej tyre janë botuar pas vitit<br />
2005, kur Kadareja fitoi çmimin “The<br />
Man Booker International Prize”.<br />
SI E BËRI “GJENERALI” TË FAMSHËM<br />
Shumica e tyre jep një analizë të<br />
përgjithshme për autorin dhe veprat e<br />
tij. Prilli i Thyer dhe Pallati i Ëndrrave<br />
janë dy veprat më të diskutuara. Në<br />
vitin 2014, studiuesja kineze prof. dr.<br />
Ke Jing botoi monografinë me titull:<br />
“Katër ‘të tjerë’ në veprat e Ismail<br />
Kadaresë – studim për identitetin kombëtar<br />
shqiptar”, në të cilën bëhen interpretime<br />
origjinale për veprat e<br />
Kadaresë nga këndvështrimi i katër të<br />
tjerëve: tjetri, i Lindjes; tjetri, i fqinjëve;<br />
tjetri, i Perëndimit; dhe tjetri,<br />
brenda vendit.<br />
Në këtë studim vihen në pah<br />
marrëdhëniet e ngushta e të pashmangshme<br />
midis letërsisë dhe politikës për<br />
shumicën e shkrimtarëve bashkëkohorë<br />
shqiptarë, që kanë përjetuar<br />
regjimin komunist. Me zhvillimin e<br />
mediave të reja, për veprat e Kadaresë<br />
debati u zgjerua së shumti. uebsajtet<br />
kryesore me profil kulturor-letrar në<br />
Kinë, duke përfshirë faqet<br />
http://www.book.douban.com dhe<br />
http://www.blog.sina.com.cn, që funksionojnë<br />
si platformë përbashkuese për<br />
polemika letrare, kanë pasur në vëmendje<br />
qendrore romanet e Kadaresë.<br />
Siç mund të kuptohet, shumica e pjesëmarrësve<br />
në debat janë lexues të<br />
thjeshtë, por ka raste që janë edhe kritikë<br />
dhe shkrimtarë profesionistë ose<br />
të vetëformuar. Për sa i përket Gjeneralit<br />
të Ushtrisë së Vdekur, mund të kujtohen<br />
dy raste përfaqësuese. Njëri<br />
është titulluar “Në hijen e paskajshme<br />
të luftës – për romanin ‘Gjenerali i<br />
ushtrisë së vdekur’”, dhe mban nënshkrimin<br />
e Gaoxing (7 shtator 2007);<br />
tjetri është titulluar “Kadareja, romancier<br />
poetik tërheqës – komente për<br />
‘Gjeneralin e ushtrisë së vdekur’”, dhe<br />
është nënshkruar nga një zonjë,<br />
Heilang (u publikua më datën 20 mars<br />
2011).<br />
Gaoxing vlerëson se në këtë roman<br />
përshkruhet hija e luftës, jo lufta direkt,<br />
e cila dëmton psikikën e njerëzve<br />
më ashpër sesa lufta vetë. Heilang<br />
vlerëson se Kadareja e vështron luftën<br />
nga varret, riprodhon në mënyrë absurde<br />
historinë e luftës, për të dalluar<br />
goditjen e fortë shpirtërore që pësuan<br />
të dy popujt ndërluftues, urrejtjet e<br />
KADARENË NË KINË<br />
vazhdueshme që u shkaktuan nga tragjedia<br />
e luftës, si dhe thelbin jonjerëzor<br />
të luftës.<br />
Heilang pohon se Kadareja<br />
përzien njërin pas tjetrit me mjeshtëri<br />
artistike elementet historike,<br />
gjeografike, kulturore, folklorike në<br />
episode të ndryshme. Ky roman plotëson<br />
kërkesat e lexuesve për të njohur<br />
kombin shqiptar, duke shkuar përtej<br />
një romani të zakonshëm kundër luftës<br />
në përgjithësi. Nga teknika e krijimtarisë,<br />
Kadare ngre një strukturë të përsosur<br />
dhe kompakte në romanin me<br />
temë luftën antifashiste, por të cilit i<br />
mungojnë skenat e mëdha të luftës: ato<br />
zëvendësohen me skena kërkimi eshtrash<br />
dhe gërmimesh pas njëzet<br />
vjetësh.<br />
Siç vlerëson Gaoxing, brenda strukturës<br />
së përgjithshme janë vendosur<br />
shumë episode të detajuara, në të cilat<br />
me forma të ndryshme, si kujtime, dialogë,<br />
aluzione, ironi, përshkrime<br />
psikologjike etj., autori kontrollon<br />
gjithmonë ritmin e romanit; kështu<br />
shkallë-shkallë e çon romanin në kulm<br />
kur, del papritur thesi me skeletin e<br />
Kolonelit Z. Në fragmentet e cituara<br />
duket vëmendja e lexuesve dhe kritikëve<br />
për këtë roman.<br />
Siç konsideron Heilang, në roman<br />
paraqitet aty-këtu humori i zi i autorit,<br />
i cili ka thyer atmosferën e mërzitshme<br />
monotone që mbizotëron, çka e bën<br />
lexuesin që të buzëqeshë jo rrallë<br />
bashkë me autorin, sikur të kishin nënshkruar<br />
një marrëveshje të fshehtë. Në<br />
fund të romanit jepet një episod i<br />
bukur, ku gjenerali i dehur troket në<br />
derën e priftit në mesnatë, duke i<br />
përsëritur që ta fshihte faktin që thesi<br />
me skeletin e Kolonelit Z u shty në<br />
humnerë.<br />
Tjetër fragment është përshkrimi i<br />
fshatares së pastër shqiptare Kristina<br />
në ditarin e një dezertori, përsëri nga<br />
këndvështrimi i tjetrit. Mjeshtëria e<br />
shtjellimit e autorit përbën bukurinë<br />
gjuhësore dhe mendore të tij. Lexuesit<br />
ose shikuesit kinezë duan ta marrin romanin<br />
ose filmin për krahasim me<br />
ndonjë vepër artistike ose me<br />
fenomenet e shoqërisë kineze.<br />
Në krahasimet midis romanit Gjenerali<br />
i Ushtrisë së Vdekur dhe filmit kinez<br />
Sinjal Grumbullimi (një vepër kinematografike<br />
që i kushtohet luftës civile<br />
çlirimtare 1945-1949, e realizuar në<br />
vitin 2009), kritiku Luhe, në një<br />
vështrim krahasimtar në artikullin<br />
“Dhimbjet që nuk u shuan nga koha”,<br />
publikuar më 17 dhjetor 2008, shpreh<br />
mendimin se protagonisti i romanit të<br />
Kadaresë, gjenerali, u kthye në<br />
Shqipëri me mision për mbledhjen e<br />
eshtrave të ushtarëve italianë, por<br />
vazhdimisht ndiente poshtërim dhe<br />
zymtësi, derisa përfundoi me çmenduri;<br />
ndërsa regjisori i filmit kinez na<br />
e kujton këtë personazh përmes<br />
kapitenit të kompanisë Gu Zi Di, që u<br />
kthye në fushën e betejës për të<br />
kërkuar arsyet pse shokët e tij të luftës<br />
dhanë jetën…<br />
Karakteristika e parë në receptimin e<br />
veprës Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur<br />
është individualiteti ose diversiteti.<br />
Përveç komenteve të gjata, në internet<br />
do të hasim edhe komente shumë të<br />
shkurtra. Një lexues thotë se romani<br />
është i zhytur në luftë, por pa e përshkruar<br />
direkt (Clomer, Romani me<br />
temën e luftës pa përshkruar luftën, 6<br />
mars 2015); tjetri thotë se Gjenerali<br />
nuhaste erën e vdekjes pranë vendeve<br />
ku u varrosën ushtarët e tyre (Luoshun,<br />
Vdekja dhe ndjenja e vdekjes në hijen<br />
e luftës, 5 gusht 2009).<br />
Ka raste kur komentet bëhen me pak<br />
fjalë: në tërë librin binte shi, ose është<br />
historia e një trupi pa jetë në kërkim të<br />
një togu eshtrash. Karakteristikë e dytë<br />
është ndërveprimi në vazhdimësi. Receptimi<br />
i një vepre letrare në internet<br />
përbën vetë një proces të gjatë dhe të<br />
vazhdueshëm pas botimit të veprës. Në<br />
këtë proces, me ngritjen e numrit të<br />
lexuesve, pasurohet edhe receptimi në<br />
tërësi. Efekti i receptimit ruhet automatikisht<br />
dhe referohet në çdo moment<br />
për të interesuarit. Versioni i vitit<br />
1992 i Gjeneralit në internet ka marrë<br />
16 komente, kurse versioni i vitit 2008<br />
po i këtij romani 111 komente.<br />
Kështu komentet mbi komente,<br />
ndërveprimet shtrihen ndër lexues, kritikë,<br />
dhe në fund formohet një debat<br />
me një numër të konsiderueshëm<br />
pjesëmarrësish. E treta karakteristikë<br />
është promovimi. Megjithëse pjesëmarrësit<br />
e kësaj faqeje letrare nuk kanë<br />
qëllim të caktuar fitimprurës, vetë<br />
faqja synon që të zgjerojë ndikimin e<br />
saj në fushën e letërsisë, madje jep<br />
linkun e adresës së shitësit në internet<br />
për promovim.<br />
Për këtë arsye, zakonisht në vendet më<br />
të spikatura, jepen informacione të hollësishme<br />
për librat. Në këto faqe mund<br />
të gjendet edhe një paraqitje e shkurtër<br />
për autorin, përmbajtjen e librave të tij,<br />
madje edhe fragmente prej veprave më<br />
të shitura. Në të njëjtën kohë, në fund<br />
të faqes, ofrohen edhe disa vepra të<br />
tjera që parashikohet se do të pëlqehen<br />
nga ata që e duan këtë vepër. Për shembull,<br />
në faqen e veprës Gjenerali, rekomandohen<br />
edhe veprat e tjera të<br />
Kadaresë, si Kronikë në Gur, po dhe<br />
Vetëdija e Zenos e shkrimtarit italian<br />
Italo Svevos dhe Palltoja Magjike e<br />
autorit italian Dino Buzati.<br />
Duke u nisur nga receptimi i kësaj<br />
vepre në mediat e reja kineze, ne e<br />
dimë qartë se është zgjeruar gradualisht<br />
në Kinë ndikimi i veprave të Ismail<br />
Kadaresë. Dëshmitë e shumta për<br />
receptimin e veprës janë dhënë dhe do<br />
të jepen më shumë në mediat e reja.<br />
Dihet se receptimi i një vepre në internet<br />
nuk mund të ndodhë pa përkthimin<br />
ose botimin e veprave në formën tradicionale,<br />
por për shkak se mediat e reja<br />
kanë pasur një audiencë më të re, grupet<br />
më aktive shoqërore, të cilat janë<br />
më të lëvizshme, më të lira, më dinamike,<br />
prandaj studimi i receptimit të<br />
një vepre në internet mund të dëshmojë,<br />
në njëfarë mënyre, gjendjen e<br />
përgjithshme të receptimit të saj.<br />
*Universiteti i Gjuhëve të Huaja të<br />
Pekinit, Kinë
opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 13<br />
Nga Bernard Guetta<br />
Liberation<br />
Ky është një skenar që ka<br />
shumë gjasa të ndodhë, aq më<br />
tepër që sugjerohet dhe nga<br />
sondazhet e zhvilluara javët e fundit.<br />
Pavarësisht nga lëshimet<br />
ndaj Britanisë së Madhe, dhe<br />
ndryshimet që udhëheqësit evropianë<br />
do të miratojnë pas pak ditësh në<br />
samitin e radhës në Bruksel, në mënyrë<br />
që të lejojnë kryeministrin britanik Dejvid<br />
Kameron t’u tregojë votuesve të<br />
vetë se i ka marrë reformat e kërkuara,<br />
dhe konfirmuar kësisoj vazhdimin e<br />
qëndrimit të Londrës në Union, nuk<br />
është e pamundur që eurofobët të arrijnë<br />
të triumfojnë në referendumin e 23<br />
qershorit.<br />
Nëse kjo ndodh, një nga tre<br />
fuqitë e mëdha evropiane do të braktisë<br />
projektin e përbashkët, duke<br />
shkaktuar një tërmet të dhunshëm,<br />
nëse kemi parasysh se po flasim për<br />
një zhvillim të paparë më herët.<br />
Por çfarë mund të<br />
ndodhë në praktikë?<br />
Sipas njërit prej udhëheqësve<br />
më të informuar evropianë,<br />
përgjigja është “asgjë”, ose të paktën<br />
asgjë e menjëhershme. Së pari, derisa<br />
ÇFARË MUND TË NDODHË REALISHT,<br />
NËSE LONDRA LARGOHET NGA BE?<br />
britanikët nuk janë shprehur, do të<br />
ishte paraprakisht kundërproduktive<br />
ideja për të ringjallur Bashkimin<br />
Evropian pas daljes eventuale të Londrës,<br />
sepse kjo do të nënkuptonte<br />
forcimin e eurofobëve, të cilët akuzojnë<br />
vazhdimisht udhëheqësit evropianë,<br />
se duan ta kthejnë eurozonën në<br />
një bashkim politik që do të diktojë<br />
ligjin në kuadër të projektit evropian,<br />
dhe do të argumentonin se e vetmja<br />
mënyrë për t’i shpëtuar federalizmit,<br />
është një shpërbërje përfundimtare e<br />
Unionit.<br />
Kjo do të komplikojë detyrën<br />
e Dejvid Kameronit dhe britanikëve<br />
pro-evropianë, të cilët në<br />
këtë moment duhen lënë të lirë për<br />
të argumentuar se Mbretëria e<br />
Bashkuar do të ketë shumë për të<br />
humbur duke dalë nga unioni, dhe<br />
sidomos do të rrezikonte të shihte<br />
Skocinë të shpallte pavarësinë e saj,<br />
pasi këta të fundit nuk kanë ndërmend<br />
të ndjekin britanikët në aventurën<br />
e tyre.<br />
Por në rast se në fund fitojnë<br />
eurofobët? Në këtë rast, thonë ata, do<br />
të ketë ende kohë për të vlerësuar pasojat,<br />
sepse Londra do të përballet me<br />
problemin skocez, gjetjen e një pozicioni<br />
të ri në botë dhe ndryshimin (proces<br />
që nuk është i lehtë) e të gjitha<br />
ligjeve, që janë të lidhura me pranimin<br />
në Bashkimin Evropian.<br />
Ky proces do të jetë me aq<br />
shumë me të meta, sa do të zbutë<br />
rrezikun e infektimit të shteteve të<br />
tjera. Edhe për këtë arsye, Brexit ose<br />
jo Brexit, Franca dhe Gjermania do të<br />
presin gjithsesi verën e vitit të<br />
ardhshëm, për të çuar përpara<br />
propozimet e tyre për forcimin e eurozonën,<br />
përmes harmonizimit progresiv<br />
të politikave të saj fiskale dhe sociale,<br />
emërimin e një ministri të ekonomisë<br />
së eurozonës, si dhe krijimin e një<br />
dhomë të veçantë në kuadër të Parlamentit<br />
Evropian.<br />
Së fundmi, duhet të<br />
kemi parasysh se veprimet<br />
konkrete do t’i takojnë<br />
mazhorancave të dala nga zgjedhjet<br />
franceze dhe gjermane,<br />
të vitit 2017.<br />
Në letër, arsyetimi është krejtësisht<br />
linear, por problemi është se<br />
ndërkohë zona Shengen mund të jetë<br />
vetëm një kujtim, dhe se tensionet<br />
brenda Bashkimit Evropian do të jenë<br />
në kulmin e tyre, aq sa largimi i britanikëve<br />
mund të shndërrohet në<br />
gozhdën e fundit në arkivolin e<br />
Evropës së bashkuar. Nxitimi nuk<br />
është asnjëherë pozitiv, por edhe<br />
qetësia olimpike ka rreziqet e saj.
aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 14<br />
NGA TEUTA NUNAJ*<br />
Ekonomia e luginës së Preshevës,<br />
mbështetet te biznesi i<br />
vogël, ai familjar. Infrastruktura<br />
është shumë e dobët, ndërkohë që partitë<br />
politike shqiptare janë krejt jashtë<br />
rolit të tyre, shkruan Nunaj. Është koha<br />
që kjo gjendje të ndryshojë, përmes<br />
projekteve sipërmarrëse.<br />
LUGINA E PRESHEVËS,<br />
JO MË NJË VEND I HARRUAR<br />
Tri komunat: Preshevë, Bujanoc<br />
dhe Medvegjë, që përfshihen në<br />
territorin që njihen si Kosova Lindore<br />
apo Lugina e Preshevës, janë sot, territoret<br />
shqiptare me përkrahjen më të<br />
pakët politike, ekonomike dhe sociale<br />
në rajon. Ndërkohë që, politika vendore,<br />
kryesisht e 15 viteve të fundit në<br />
Luginë është ngritur mbi bazën e interesave<br />
të ngushta personale të<br />
drejtuesve të tyre, se për interesa publike,<br />
as që flitet. Kjo vërtetohet lehtësisht<br />
me mungesën e vazhdueshme të<br />
politikave zhvillimore për këtë rajon<br />
shqiptar.<br />
Në bazë të censusit të vitit<br />
2002 në Serbi, në tri komunat: Preshevë,<br />
Bujanoc dhe Medvegjë, jetojnë<br />
61.647 shqiptarë ose 0.82% e popullsisë<br />
totale. Duke qenë se censusi i vitit<br />
2011 është bojkotuar nga pjesa më e<br />
madhe e shqiptarëve, nuk kemi një<br />
rezultat të ri dhe të saktë të popullsisë<br />
shqiptare në këto troje, ndërsa faktet<br />
flasim për një rënie të numrit të popullatës<br />
shqiptare në këto 14 vite, kryesisht<br />
në Medvegjë, që është edhe<br />
komuna më e rrezikuar.<br />
Në mënyrë metaforike,<br />
mund të themi se sot Medvegja është<br />
muri rrethues mbrojtës i këtyre tri komunave.<br />
Nëse ky mur rrëzohet, rreziku<br />
ndaj dy komunave të tjera (Bujanoc<br />
dhe Preshevë) është i pashmangshën<br />
dhe e ardhmja e mesme mund të sjellë<br />
atë çka nuk do të donim dhe nuk do të<br />
mundnim më ta ndryshonim…<br />
Në të tri komunat, ushtrojnë veprimtarinë<br />
e tyre politike 10 parti ose 1 parti<br />
për 6.000 banorë. Një mesatare kjo që<br />
e “lakmojnë” edhe vendet më të zhvilluara.<br />
Prej tyre, vetëm një parti ka përfaqësi<br />
në Parlamentin e Serbisë me 2 deputetë,<br />
ndërsa 8 parti, kanë përfaqësuesit<br />
e tyre në këshillat komunal në të tria<br />
komunat. Ky inflacion partish dhe aktiviteti<br />
i tyre, dëshmon se ato nuk po<br />
punojnë në funksion të demokracisë në<br />
Luginë, mirëqenies së popullatës atje,<br />
apo në mbrojtje të të drejtave të shqiptarëve,<br />
që ju kanë dhënë votën duke<br />
marrë në këtë mënyrë të drejtën ligjore<br />
të përfaqësimit të tyre.<br />
Kjo gjendje shërben si një<br />
fakt i arsyeshëm dhe i logjikshëm, për<br />
nevojën e madhe që ka kjo zonë për<br />
mbështetje dhe përkrahje reale politike<br />
nga Tirana dhe Prishtina, ndihmesë, e<br />
cila nuk duhet dhënë vetëm se është<br />
një detyrim kushtetues për politikanët<br />
në Shqipëri dhe Kosovë. Shërbimet<br />
komunale si dhe infrastruktura e<br />
qyteteve, lënë shumë për të dëshiruar<br />
në Luginë.<br />
Ndërkohë që në Preshevë,<br />
qyteti më i madh i shqiptarëve, të bie<br />
në sy errësira e gjatë përgjatë rrugës<br />
Në të tri komunat, ushtrojnë veprimtarinë<br />
e tyre politike 10 parti ose 1 parti për<br />
6.000 banorë. Një mesatare kjo që e<br />
“lakmojnë” edhe vendet më të zhvilluara.<br />
kryesore, se ndriçimi mungon; ajo nuk<br />
ka një park dhe kjo për një arsye sa të<br />
thjeshtë po aq dhe banale, sepse zona<br />
me pamjen më të bukur në Preshevë,<br />
po kryen funksionin e një fushe mbeturinash<br />
qytetase dhe zonës përreth saj.<br />
Kur vjen nga Prishtina dhe hyn në Preshevë,<br />
mbeturinat e shumta që kanë<br />
marrë gjerësi dhe terren, janë e para gjë<br />
që sheh.<br />
Ato janë si një përshëndetje<br />
e keqe dhe paralajmërim i shëmtuar<br />
për gjendjen që të pret. Ekonomia në<br />
Luginë është e ngritur mbi bazën e biznesit<br />
të vogël apo atij familjar. Investimet<br />
mungojnë, kjo edhe sepse i kanë<br />
larguar apo se pushteti lokal e ai qendror<br />
nuk kanë zbatuar politika për<br />
përthithjen e tyre. Edhe ata pak investitorë<br />
që kanë patur dëshirën e mirë për<br />
të investuar, nuk iu është dhënë<br />
mundësia dhe hapësira, ku edhe korrupsioni<br />
ka një ndikimin themelor në<br />
tkurrjen e investimeve.<br />
Pak ditë më parë, nën kujdesin<br />
e veçantë të kompanisë “Medita<br />
Development”, me qendër në Venezia,<br />
Itali, dhe të biznesmenëve të komunës,<br />
që zhvillojnë aktivitetet e tyre<br />
ekonomike në Itali, Zvicër dhe Austri<br />
etj., u organizua Forumi i parë Rajonal<br />
për Zhvillimin Ekonomik të komunave<br />
Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë.<br />
Në qendër të tij, ishte prezantimi<br />
i pesë projekteve konkrete për investime<br />
në rajon, të cilat janë: (i) ndërtimi<br />
i një impianti për përpunimin e mbetjeve;<br />
(ii) për prodhimin e peletit; (iii)<br />
për zhvillimin e bujqësisë, përmes rivitalizimit<br />
të terrenit që do të sjellë kultivimin<br />
e produkteve sezonale, të<br />
vreshtarisë dhe më tej zhvillimin e<br />
blegtorisë; (iv) për prodhimin e energjisë<br />
përmes gjeo-termisë; (v) dhe<br />
prodhimin e ujit të pijshëm duke qenë<br />
një zonë shumë e pasur, kryesisht Baja<br />
Siarina, Medvegjë.<br />
Këto projekte u prezantuan<br />
profesionalisht nga investitorët italianë,<br />
të cilët theksuan në mënyrë të<br />
drejtpërdrejtë: “Ne jemi gati të investojmë.<br />
Na jepni hapësirën e nevojshme<br />
dhe mbështetjen ligjore”, gjë të cilën<br />
duhet ta bëjë administrata lokale. Sesa<br />
do të realizohen këto projekte, kjo<br />
varet edhe nga votat e qytetarëve të<br />
Luginës në zgjedhjet e afërta vendore<br />
dhe mbështetja që do të japin drejtuesit<br />
e rinj.<br />
E veçanta e këtij forumi,<br />
ishte se u mbajt përtej politikës. Çfarë<br />
do të thotë kjo? Që nuk ishin drejtuesit<br />
e qeverisjes vendore që e organizonin,<br />
siç logjikisht duhet të ndodhte, por<br />
biznsmenë shqiptarë nga këto troje dhe<br />
që i ushtrojnë aktivitetet e tyre<br />
ekonomike në vendet e Evropës<br />
Perëndimore. Investitorët nuk ishin<br />
vetëm të qartë në ide, por shumë<br />
konkretë me projektet e tyre.<br />
Kur bisedoje ne organizatorët,<br />
ata u shpehën të sigurt se tashmë<br />
janë të gatshëm të investojnë në Luginë,<br />
duke patur burimet e nevojshme<br />
financiare, por kërkojnë vetëm<br />
mundësinë ligjore të veprojnë. Edhe<br />
reagimi i qytetarëve ndaj projekteve,<br />
ishte shumë pozitiv. Të dukej sikur të<br />
thonin me një gjuhë të thjeshtë trupi<br />
dhe fjale: “Sa mirë që ja arritëm kësaj<br />
dite”. Gëzimi i tyre ishte besimdhënës,<br />
se ata nuk ndiheshin më të harruar dhe<br />
të braktisur. Shpresa ishte rikthyer pas<br />
një mungese të gjatë.<br />
Ndërkohë në prag, kemi një tjetër<br />
forum që do të zhvillohet në javën e<br />
parë të muajit prill. Kësaj here do të<br />
zhvillohet në Medvegjë. Synimi i të<br />
cilit do të jetë hedhja e themeleve për<br />
aplikimin e një strategjie unike të<br />
zhvillimit ekonomik të qëndrueshëm të<br />
komunave Medvegjë, Bujanoc dhe<br />
Preshevë.<br />
Sipas ideatorit të krijimit të<br />
kësaj strategjie, përmes “Medita Development”,<br />
‘fitues nuk janë ata që nuk<br />
kanë humbur kurrë, por ata të cilët nuk<br />
janë dorëzuar asnjëherë. Prandaj nëse<br />
duam të mbijetojmë këtu, nuk guxojmë<br />
asnjëherë të dorëzohemi’. E gjitha kjo<br />
të çon në një përfundim, tashmë mund<br />
të themi se Lugina nuk është më rajoni<br />
shqiptar i harruar.mapo<br />
*pedagoge UET
NGA LUAN RAMA<br />
Sapo jam kthyer nga Greqia dhe<br />
padyshim, udhëtimi drejt Livadhjasë<br />
për të shkuar drejt fshatit<br />
Qiriaqi (apo Kiriaki siç e shkruante<br />
Eda Derhemi në një shkrim të saj, çka<br />
dhe u bë shkas që të nisem drejt atyre<br />
maleve) më kishte lënë mbresa të<br />
mëdha, për faktin se deri atëherë, fshatrat<br />
arvanitase i kisha parë në fushat e<br />
Atikës, Mandra-s, drejt Korintit apo<br />
drejt Livadhjasë e Beotisë, etj, por<br />
kësaj radhe, ata i gjeta majë malesh ku<br />
padyshim, vizitori që vjen nga larg bën<br />
pyetjen: përse vallë janë ngjitur arvanitasit<br />
deri këtu?<br />
histori www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 15<br />
ARVANITËT E MALEVE<br />
ATY KU FLASIN HYJNITË<br />
shekullit XX. Sigurisht, historia e këtij<br />
shekulli, luftërat, djegia e fshatit nga<br />
italianët e më pas nga gjermanët, lufta<br />
civile (1946-1949) kanë lënë gjurmë të<br />
thella, memorial, por fotografitë familjare<br />
na zbulojnë jetën e përditshme dhe<br />
trashëgiminë e një bote në zhdukje,<br />
pasi askush nuk i ka ndihmuar që ta ruajnë<br />
të gjallë atë. Dhe përpjekja e Andrea<br />
Çuras është padyshim nga më<br />
shembulloret, në një kohë që ruajtja e<br />
kulturave dhe e gjuhëve popullore<br />
është një pasuri në këtë Evropë të<br />
Bashkuar siç duam ta jetojmë.<br />
Caku, miku im i përhershëm<br />
i këtyre udhëtimeve nëpër Greqi, me të<br />
hyrë në zonën e Beotisë më tregonte në<br />
të djathtë atë fushë të madhe, që dikur<br />
kishte qenë kënetë dhe që quhej<br />
Kopaidha e që dikur banohej nga<br />
fshatarët arvanitas të Beotisë, Livadhjasë<br />
e çamët e ardhur dhe ku mushkonjat<br />
bënin kërdinë. Kishin qenë anglezët<br />
që e kishin tharë pas luftës së dytë<br />
botërore, duke e kthyer në një tokë bujqësore.<br />
Diku në një kthesë, Caku më<br />
tregon një bujtinë të këndshme. “Ja,<br />
dhe atje janë arvanitët.” Dhe ai më tregoi<br />
historinë e pronarëve të atij lokali,<br />
para se të shkonim drejt Livadhjasë<br />
dhe të ktheheshim majtas drejt maleve,<br />
nga Aliatros, Vaja, Petra (Guri) vende<br />
ku gjen gjurmët e arvanitasve. Është<br />
familja Halia që do të thotë i “dëshpëruar”,<br />
pasi kështu u kishte mbetur<br />
mbiemri tre vëllezërve arvanitas që<br />
ishin vendosur prej shumë kohësh këtu<br />
në Beoti, mes vreshtave dhe fushave të<br />
pambukut.<br />
Në vitet ‘70 të shekullit XX,<br />
fushat ishin të lulëzuara dhe të mbjella<br />
me karota, qepë, tërfil dhe se në kohën<br />
e presidentit Papandreu industria lulëzonte,<br />
por tashmë, shumë godina fabrikash<br />
e uzinash janë kthyer në<br />
karakatina që të lenë një shije të keqe<br />
e trishti. Vazhdojmë rrugën dhe marrim<br />
drejt maleve por më parë është<br />
miku ynë grek Kremidha (rakinë e ka<br />
të butë i ziu) që na tregon rrugën drejt<br />
Parnasit për të kaluar nga Xironomi,<br />
drejt Mavromatit që ndryshe do të<br />
thotë “syri i zi”. Më kot kërkojmë<br />
fshatin arvanitas Kukura, pasi që në<br />
vitin 1950 qeveria e ka hequr këtë<br />
emër arvanitas dhe e ka shndërruar me<br />
emrin e ri të fshatit “Agia Ana”, (Shën<br />
Ana), çka tregon vazhdimësinë e një<br />
politike asimilimi deri në emrat e<br />
dikurshëm të vendeve të banuara nga<br />
arvanitët, pa folur pastaj për shkollat e<br />
gjuhës arvanitase që nuk mund të<br />
imagjinohej). E megjithatë, arvanitasit<br />
përsëri e quajnë Kukura. Më së fundi,<br />
atje ku një tabelë na tregon udhën drejt<br />
Kiriaki (Qiriaqi) ne kthehemi djathtas<br />
dhe ngjitemi gjithnjë mes një pylli<br />
ullinjsh, i cili merr fund me shfaqjen e<br />
bredhave të parë në lartësi të madhe.<br />
Në Wikipedia, për fshatin thuhet se<br />
deri në vitin 1970 flitej si gjuhë e parë<br />
shqipja, por që tashmë flitej veçse nga<br />
mosha e thyer.<br />
ARVANICA E ZOTËRVE<br />
Kështu e quajnë arvanitasit e Qiriaqit<br />
këtë lëndinë të madhe majë malit të<br />
Elikonës, “Arvanica është vendi ku flet<br />
me Zotin”! Qiriaqi (nuk di pse më kujton<br />
mikun e dikurshëm, aktorin e<br />
mrekullueshëm, Agim Qiriaqi), është<br />
një vend që në dimër është i mbuluar<br />
nga dëbora, ndërkohë që stinët e tjera<br />
është një vend turistik ku ke dëshirë të<br />
ndalosh, pasi përreth syri të kap veç<br />
gjelbërim dhe bredha të lart, e ku<br />
padyshim qielli mbi kokën tuaj të<br />
afron me gjithësinë e fshatarët këtu i<br />
afron me Zotin.<br />
Restorantin e gjetëm mbyllur<br />
ndërkohë që imagjinon ata shqiptarë<br />
të ardhur shekuj më parë këtu, që<br />
siç dëshmohet nga librat e historisë<br />
dhe së pari nga Sathas në librin e tij<br />
Historia e Greqisë e 1889, kur ky vend<br />
i ishte dhënë me dekret nga Senati<br />
venecian (16 dhjetor 1550 e më pas 31<br />
dhjetor 1554) një fisniku venecian që<br />
shërbente në Korfuz, dhe që quhej<br />
Niqifor Chiriachi, për shërbimet e tij<br />
ndaj Sinjorisë (Republikës veneciane)<br />
dhe ku ky fisnik do t’i detyrohej senatit<br />
me 8 dukate në vit. Kështu, një popullsi<br />
shqiptare më pas ka shkuar të<br />
popullojë këtë vend të rrethuar mes<br />
malesh, ashtu siç më parë, që në vitet<br />
1300, kishin ardhur arvanitasit e Bua<br />
Shpatës e të tjerë në zonën e Artës apo<br />
të Peloponezit.<br />
Atëherë një pjesë e Greqisë<br />
ishte nën sundimin venecian dhe emrat<br />
e parë që përmenden janë Thodoro<br />
Kakosi, Guma dhe Nikolla Lusi, Dima<br />
Golemi, Zuan Plesa, etj. Por ky vend<br />
ishte bërë i famshëm vetëm në kohën<br />
e Revolucionit grek, kur arvanitasit e<br />
Qiriaqit e të Livadhjasë gjithashtu<br />
(ashtu si gjithë arvanitasit që jetonin në<br />
Greqi, së pari ata të Moresë, të ishujve<br />
Hidra, Specaj etj.,) u ngritën e luftuan<br />
kundër sundimit osman.<br />
Dhe Qiriaqi mburret me<br />
emrat e luftëtarëve të vet që i ka<br />
shkruar jo vetëm në librat e historisë<br />
por dhe në obeliskët e vet ku mund të<br />
lexosh emrat e Lluka Dholiani, Mitro<br />
e Gjergji Kocos, Dhimitri Jamakos,<br />
Mitro Kotai, Dhimitri Livadhitis,<br />
Lluka e Nikos Lazaru, Kosta Pulos,<br />
Pavlo Xhamalo apo Jorgo Jorgaqi, i<br />
cili që më 1822 kishte luftuar në Misolongji,<br />
Etoliko, Kravastera, Nafpatko<br />
apo Athinë. Më pas, dikush do të na<br />
tregojë dhe për Mustafa Gega nga Livadhjaja,<br />
i cili në vitin 1821 e la pasurinë<br />
e tij dhe shkoi të luftojë krah<br />
bashkëpatriotëve të tij, trimave si<br />
Karaiskaqi, Jani Gura apo Jani Notara.<br />
Një këngë popullore i këndohet<br />
dhe gruas së Jorgo Boçit,<br />
Dhespo Boçi, e cila pas ngjarjes heroike<br />
të grave në Zalongo, (1803) nuk i<br />
gjeti më burrin dhe djemtë dhe që më<br />
pas i rriti nipërit e saj për t’i çuar në<br />
beteja të tjera… Dhe kështu, duke<br />
menduar për këto histori të lavdishme<br />
të arvanitasve, në qafën e malit ndalojmë<br />
për të parë peizazhin e bukur të atij<br />
fshati të strukur në prehrin e atij mali<br />
që quhet Elikona. Aty janë shtëpitë e<br />
njohura historike, krojet e ndryshme që<br />
kanë emrat e tyre si “Kroi i Madh”,<br />
“Kroi i Stavros” apo “Kroi i Kardharasë”,<br />
siç shkruhen në gjuhën arvanitase,<br />
“Siriani” (Shën Jani), “drivani”,<br />
vendi ku hidhen vallet dhe këndohen<br />
këngë në fshat, “mathaika” (poshtë<br />
tavernës) apo ai vend që quhet<br />
“N’arat” (tek arat). Plakat edhe sot<br />
flasin “arvanitiko” dhe neve na pëlqen<br />
kur ndonjëra thotë “mbëj krin e fli”<br />
(bëj kryqin e fli”) apo “ç’ish moj<br />
nana”?…<br />
Është ditë e martë kur<br />
zbarkojmë në Qiriaqi, por banorët e<br />
vjetër të martës i thonë “emart”. Këtu<br />
të hënës i thonë “ehën”, të mërkurës,<br />
“emërkur”, të premtes “epremt” të<br />
shtunës “estun” apo të djelës i thonë<br />
“entiel”, etj, ashtu si dhe për muajt, ata<br />
kanë fjalët e tyre si “jenar”, “flevar”,<br />
“mars”, “maj”, “theristi” (qershor),<br />
“alonar (korrik), “gust, “triiti (shtator),<br />
“vjest” (nëntor), shënendre” (dhjetor)…<br />
Në mes të fshatit, i cili ka rreth 2500<br />
banorë dhe që ndodhet në lartësinë e<br />
afro 800 metrave, ndalesa e parë natyrisht<br />
është në klubin e tij, atje ku një<br />
rrap 160 vjeçar ngrihet madhështor me<br />
trungun e tij gjigant.<br />
Në hyrje të klubit, në mur,<br />
Thanasi, një burrë simpatik rreth të<br />
pesëdhjetave, ka vendosur një mori fotografish<br />
artistësh (nuk ka harruar të<br />
vendosë dhe Che Guevara-n), ku disa<br />
prej tyre janë arvanitas, siç është dhe<br />
Eli Lambeti një aktore nga Vilia (ku<br />
vjet plakat e fshatit na kënduan këngët<br />
e Moresë në arvanitika) apo Eleni<br />
Bukura (1821-1900), vajza e kapedanit<br />
të famshëm Jani Bukura, e cila ishte<br />
dhe e para piktore e Greqisë.<br />
Një nga personazhet e këtij<br />
vendi është padyshim shkrimtari Andrea<br />
Çura, një familje tradicionale<br />
mjaft e njohur këtu (e shikon atë në një<br />
foto të vjetër me ish-presidentin Papulias),<br />
i cili ka botuar dhe një libër, Kiriaki,<br />
ku shkruan për traditat dhe jetën e<br />
arvanitasve në Greqinë e vjetër e të re.<br />
Por që të njohësh vërtet jetën dhe historitë<br />
e këtyre njerëzve, duhet të hysh<br />
në shtëpitë e tyre, të bisedosh me të<br />
moshuarit, të shohësh albumet e tyre<br />
familjare, ku fytyrat e paraardhësve të<br />
tyre janë fiksuar në jetën e dikurshme<br />
të fshatit.<br />
Dhe fotografitë janë vërtetë<br />
mbresëlënëse, pasi fotografia me e hershme<br />
duket se është e viteve të para të<br />
HISTORIA E VARREVE<br />
Pikërisht në Qiriaqi njihemi dhe me<br />
një histori interesante, edhe pse një<br />
histori që i takon së kaluarës. Është<br />
historia e Emin Korça apo Emin Veis<br />
Beu, siç quhej në fundin e shekullit<br />
XIX, (1875) kur ky funksionar i lartë i<br />
ushtrisë turke, e la Stambollin dhe<br />
zbarkoi në Korfuz për t’u lidhur me<br />
qeverinë greke në mënyrë që Greqia<br />
dhe Shqipëria të luftonin së bashku për<br />
një shtet të përbashkët shqiptaro-grek,<br />
duke pasur parasysh këtu rolin dhe<br />
kontributin e arvanitasve në historinë<br />
e re greke të Revolucionit dhe pas revolucionit.<br />
Por përpjekja e tij ishte e<br />
kotë, edhe pse ai u bë një nga guvernatorët<br />
ushtarak të Korfuzit.<br />
Por më vonë, tragjedia e<br />
goditi këtë njeri dhe politikan të<br />
shquar, 3 nga katër fëmijët i vdiqën<br />
dhe në dëshpërim të plotë, i zhgënjyer<br />
që nuk gjeti mbështetje, më 1877 vrau<br />
veten. Biri dhe gruaja e tij, Maria dhe<br />
Jorgo, u pagëzuan si ortodoksë. Vajza<br />
e Jorgos, Elenica, më pas do të ishte<br />
gruaja e një prej poetëve më të mëdhenj<br />
të Greqisë. Historitë janë të<br />
shumta këtu në Qiriaqi. Mjafton të<br />
shkosh në varrezat e fshatit dhe emrat<br />
e pllakave të mermerta të flasin për<br />
përkatësinë e tyre.<br />
Dhe nuk është për t’u<br />
habitur të gjesh dhe familje të quajtura<br />
Shkodra, Kriezoti, Kolias, Zona, Velios<br />
apo Kryemadhi, të cilat janë pjesë<br />
e historisë arvanitase të këtij vendi, e<br />
shqiptarëve të ardhur nga qytetet e hershme<br />
shqiptare. E padyshim atje janë<br />
të fshehtat e një jete që nuk mund të<br />
flasin më…<br />
Largohemi nga Qiriaqi,<br />
duke lënë pas një vend që mban jo<br />
vetëm gjurmët e jetës arvanitase por<br />
dhe gjurmë shumë më të lashta, ato të<br />
Fligonios antike, kur Kserkes që kishte<br />
ardhur të luftonte ushtrinë greke e<br />
kishte shkretuar dhe djegur këtë vend,<br />
edhe pse majë malesh. E habitshme që<br />
dhe këtu, dhe në këto maja të larta, historia<br />
është gjithnjë e pranishme… por<br />
dhe sa kohë do të flitet ende për arvanitasit<br />
këtu? Edhe sa kohë do të flitet ajo<br />
gjuhë që ka mbijetuar në pesë shekuj<br />
radhazi?… Kjo është një sfidë jo e<br />
kohës por e politikës… edhe pse duke<br />
zbritur ato shkrepa kam qejf ta këndoj<br />
një këngë “agapi” të popullit grek.
plus www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 16<br />
Sheqeri, ky “armik” i rrezikshëm<br />
i atyre që po përpiqen<br />
të humbasin në peshë, njëkohësisht<br />
edhe po aq i dëshiruar për<br />
të shuar nepsin për ëmbëlsira,<br />
mund të menaxhohet lehtësisht<br />
duke ndjekur këshillat e mëposhtme<br />
“Konsumoni më pak sheqer”,<br />
mund të jetë një këshillë e lehtë për<br />
t’u dhënë, por shumë e vështirë për<br />
t’u zbatuar. Megjithatë ekzistojnë<br />
mënyra që do t’ju ndihmojnë<br />
shumë të ulni konsumin e sheqerit<br />
të panevojshëm në trupin tuaj. Në<br />
fund të fundit, jeni ju që vendosni<br />
se çfarë do të bëni me ushqimin që<br />
ju vihet në pjatë dhe të produkteve<br />
që do të konsumoni. Ja se çfarë<br />
duhet të bëni për të sakrifikuar ëmbëlsinë<br />
e ushqimeve tuaja të preferuara.<br />
KUJDES NGA<br />
SHEQERI<br />
EDUKOJENI VETEN<br />
Përpara se të tmerroheni dhe të<br />
hidhni çdo ushqim në plehra, merrni<br />
një çast për të kuptuar rekomandimet<br />
zyrtare të mjekëve për<br />
sheqerin dhe ndryshimin midis atij<br />
të tepërt dhe sheqerit natyror. Frutat,<br />
perimet dhe produktet e bulmetit<br />
kanë sheqer për nga natyra, e<br />
kjo gjë nuk ka pse duhet të jetë<br />
shqetësimi juaj. Frutat dhe perimet<br />
përmbajnë edhe përbërës të tjerë të<br />
shëndetshëm si fibrat dhe yndyrat<br />
e mira, por duhet të kuptoni se<br />
mëlçia juaj nuk e përpunon sheqerin<br />
e tyre në të njëjtën mënyrë siç<br />
përpunon sheqerin nga një biskotë<br />
apo çokollatë. Me fjalë të tjera, sheqeri<br />
te mollët dhe specat nuk e<br />
shton peshën tuaj, siç bën një pije<br />
me ose pa gaz.<br />
Për fat të keq, etiketat e produkteve<br />
ushqimore nuk janë gjithnjë të<br />
vërteta, gjë që nuk na ndihmon<br />
aspak për të matur sheqerin që<br />
konsumojmë. Në këtë rast,<br />
shmangni ushqimet që përmbajnë<br />
sheqer artificial dhe blini më tepër<br />
ato produkte ushqimore që nuk<br />
kanë shije të shumëllojshme, sepse<br />
në këtë rast kjo nënkupton se atyre<br />
u është shtuar sheqer i panevojshëm.<br />
SHIKONI <strong>ME</strong> KUJDES<br />
EMËRTI<strong>ME</strong>T<br />
Ka mbi 56 emra të ndryshëm për<br />
sheqerin e shtuar në ushqim, përfshirë<br />
shurupin e misrit me fruktozë<br />
të lartë, shurupin e orizit ngjyrë<br />
kafe apo çdo gjë tjetër që ka prapashtesën<br />
“ose”. Nëse disa forma të<br />
ndryshme të sheqerit shfaqen në<br />
etiketë, mendoni dy herë përpara se<br />
ta bëni atë produkt të rregullt në dietën<br />
tuaj. Mund të jetë shumë më<br />
pak i shëndetshëm nga sa mendoni.<br />
KUJDES <strong>ME</strong> PIJET<br />
Burimi i tretë më i madh i kalorive<br />
në SHBA sot janë limonadat, që<br />
gjithashtu janë një nga burimet më<br />
të mëdha ku ne e marrim sheqerin.<br />
Një sasi shumë e vogël e pijeve me<br />
ose<br />
pa gaz që ne i konsumojmë çdo ditë,<br />
mund të përmbajë një sasi aq të<br />
madhe sheqeri saqë të hedhë poshtë<br />
çdo përpjekje tuajën për të humbur<br />
peshë. Provoni të mos i konsumoni<br />
këto pije të konservuara. Do ta kuptoni<br />
se do të shmangni shtimin në<br />
peshë të kilogramëve të tepërt, të<br />
panevojshëm për trupin tuaj.<br />
BLINI VERSIONIN<br />
PA SHEQER<br />
Nuk ka rëndësi se çfarë produkti po<br />
blini, nëse keni mundësi zgjedhjeje<br />
duhet të kontrolloni për atë version<br />
që nuk ka sheqer. Kjo nuk do të<br />
thotë se produkti nuk e përmban<br />
sheqerin natyral, por që atij nuk i<br />
është shtuar sheqer nga prodhuesi,<br />
gjë që do t’ju bëjë një nder shumë<br />
të madh shëndetësor në harkun<br />
kohor të një viti.<br />
BËNI PAZAR PASI TË<br />
KENI NGRËNË<br />
Duket e lehtë të bëni zgjedhje të<br />
shëndetshme për veten, derisa ju<br />
shkelni në një supermarket. Nëse<br />
jeni të uritur, logjika juaj ka gjasa<br />
të zhduket dhe të bëni zgjedhje që<br />
mund të dëmtojnë përpjekjet tuaja<br />
për të ruajtur një trup sa më në<br />
formë. Kini parasysh që sa herë të<br />
shkoni në dyqan, pikë së pari të<br />
keni ngrënë. Këshillohet të merrni<br />
edhe një karrocë të vogël dhe të<br />
mendoheni gjatë përpara se të bëni<br />
shpenzimet e nevojshme.<br />
KONSUMONI<br />
‘ËMBËLSIRA’<br />
NATYRORE<br />
Çfarë duhet të blini në vend të atyre<br />
ëmbëlsirave që kanë dyqanet? Ëmbëlsirën<br />
e natyrës, sigurisht, që<br />
është pa asnjë sheqer artificial. Në<br />
fakt, specialistët e dietës thonë se<br />
konsumi i një frute është një nga<br />
mënyrat më të shëndetshme për të<br />
plotësuar nevojën për diçka të<br />
ëmbël. Sigurohuni që të konsumoni<br />
një frutë sa herë keni dëshirën për<br />
çokollatë, po ashtu hani arra, lajthi<br />
apo bajame për t’u ndjerë më të<br />
ngopur.<br />
KUJDES NGA FRUTAT<br />
E KONSERVUARA<br />
Të gjithë frutat e freskëta janë<br />
shumë të mira, por nëse jeni të<br />
dhënë pas frutave të konservuara<br />
apo shurupeve, duhet të kuptoni se<br />
shija e tyre e sheqerit është pikërisht<br />
ajo që duhet të shmangni për të<br />
jetuar shëndetshëm.<br />
KONSUMONI FARA<br />
KOPERI<br />
Nuk dini si ta hiqni nga mendja<br />
dëshirën për të ngrënë ëmbëlsira?<br />
Nëse konsumoni fara koperi,<br />
dëshira juaj mund të largohet.<br />
Përse? Sepse produktet natyrore që<br />
janë të ëmbla, por që nuk përmbajnë<br />
sheqer të shtuar ju ndihmojnë<br />
shumë të largoni dëshirën. Po<br />
ashtu, farat e koperit ndalin fryrjen<br />
e barkut dhe largojnë urinë.<br />
KONSUMONI ÇAJ<br />
Herën tjetër që do t’ju shkojë<br />
mendja për një ëmbëlsirë,<br />
“mashtrojeni” veten me një filxhan<br />
çaji. Menta, xhenxhefili, kanella<br />
dhe çaji i malit ju ndihmojnë shumë<br />
të largoni dëshirën për ëmbëlsira.<br />
Një lugë mjaltë po ashtu do të funksionojë<br />
si një mënyrë e mirë për<br />
ngrënë sheqer natyror dhe të shëndetshëm.<br />
KRIJONI BALANCË<br />
Preferoni një çokollatë pasditeve?<br />
Atëherë përgjysmojeni sasinë, ruajeni<br />
pjesën tjetër për të nesërmen<br />
dhe shtojini pjatës suaj diçka të<br />
freskët dhe të shëndetshme në<br />
mënyrë që të merrni proteina.<br />
Kështu, përfitoni sheqer, por<br />
gjithashtu e balanconi këtë me një<br />
produkt të shëndetshëm.
plus www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 17<br />
Për të shpenzuar çdo sekondë<br />
të jetës suaj me dobi, mësoni<br />
si ta bëni trurin të jetë arma<br />
më e fortë dhe vullnetin motorin e<br />
palodhur të realizimit të dëshirave<br />
tuaja<br />
“Ne jemi ajo ç’ka bëjmë<br />
vazhdimisht. Përsosmëria nuk<br />
është një akt, por një zakon”, ka<br />
thënë Aristoteli shumë kohë më<br />
parë. Kështu, ditë pas dite, ne jemi<br />
ata që mund të ndërtojmë vetë suksesin<br />
tonë, por kjo kërkon<br />
angazhim, durim dhe vullnet. Për të<br />
mbetur te vullneti, ja cilat janë zakonet<br />
e provuara shkencërisht se do<br />
t’jua forcojnë atë.<br />
10 MËNYRAT SI MUND<br />
TË FORCONI VULLNETIN<br />
<strong>ME</strong>DITONI<br />
Meditimi është mënyra më e shpejtë<br />
dhe më efektive për të rritur<br />
vullnetin. Duke medituar ju<br />
stërvisni trurin që të përqendrohet<br />
dhe t’i rezistojë nxitjes për të humbur<br />
kohë me hamendësime.<br />
Kërkimet tregojnë se praktikimi<br />
me nga 10 minuta për 2 deri në 3<br />
ditë i jep trurit më tepër energji dhe<br />
ul stresin.<br />
Meditimi është thjesht praktika që<br />
jua sjell mendimet në të tashmen.<br />
Rreth 47 për qind e jetës sonë kalon<br />
duke reflektuar për të shkuarën ose<br />
duke menduar rreth së ardhmes.<br />
Meditimi është pikërisht kjo dhuratë<br />
që e kthen mendjen tonë në të<br />
tashmen, largon çdo shpërqendrim<br />
dhe përqendrohet thjesht te frymëmarrja.<br />
Nëse e keni mendjen të<br />
pastër dhe të përqendruar, atëherë<br />
synimet tuaja nuk do të eklipsohen<br />
nga asgjë.<br />
GLUKOZA SI SEKRET<br />
Kur trupi konsumon ushqim, krijon<br />
një kimikat të njohur si glukoza<br />
që qarkullon në trup nëpërmjet<br />
gjakut. Kjo është ajo çka truri e<br />
përdor si burim për të furnizuar<br />
mendimin, krijimin dhe vullnetin.<br />
Për të pasur sa më shumë përfshirje,<br />
sigurohuni që truri juaj të<br />
marrë mjaftueshëm glukozë që do<br />
të shndërrohet më pas në energji.<br />
Çdo ushqim që përmban kalori do<br />
t’ju japë glukozë, por jo çdo<br />
glukozë krijohet njëlloj. Ushqimet<br />
me sheqer ju japin glukozë që ka<br />
efekt afatshkurtër, por gjëja më e<br />
mirë që mund të bëni është të krijoni<br />
një balancë të qëndrueshme<br />
dhe afatgjatë. Po ashtu hani proteina,<br />
fruta të thata, fruta të<br />
freskëta dhe perime.<br />
FLINI MJAFTUESHËM<br />
Kur nuk bëni gjumë të mirë, vullneti<br />
juaj bëhet shumë i dobët. Kur<br />
jeni të lodhur, qelizat e trurit nuk<br />
mund të thithin glukozën aq mirë,<br />
kjo do të thotë se ju nuk keni energji.<br />
Mos lejoni që kjo gjë t’ju errësojë<br />
gjykimin dhe t’ju mbajë larg synimeve<br />
tuaja në jetë. Flini<br />
mjaftueshëm për të pasur një vullnet<br />
çeliku që do t’ju hapë dyert në<br />
plotësimin e ëndrrave dhe në arritjen<br />
e suksesit. Për të fjetur sa më<br />
mirë sigurohuni që dhoma juaj të<br />
jetë e errët, po ashtu mund të merrni<br />
një sy gjumë edhe gjatë ditës.<br />
STËRVITUNI<br />
Të gjithë e dimë se stërvitja trupore<br />
bën mirë për shëndetin, por a e dini<br />
se bën mirë edhe për vullnetin?<br />
Kërkimet kanë zbuluar se ata që<br />
shkojnë në palestër ose bëjnë<br />
stërvitje fizike kanë kontroll më të<br />
lartë mbi trupin e tyre dhe mund t’i<br />
rezistojnë më shumë tundimeve.<br />
Gjithashtu, sa më tepër të stërviteni<br />
aq më në kontroll të emocioneve<br />
tuaja do të jeni, do të pakësoni<br />
duhanin, alkoolin, kafeinën, do të<br />
kurseni më shumë para dhe do të<br />
hani më shëndetshëm. Të gjitha<br />
këto lidhen patjetër me forcimin e<br />
vullnetit, i cili do t’ju duhet shumë<br />
në jetë.<br />
BËJINI PUNËT <strong>ME</strong> RADHË<br />
Mos prisni që të nisni shumë punë<br />
njëherësh dhe që vullneti juaj të<br />
jetë i mjaftueshëm për t’i bërë ato<br />
të gjitha menjëherë. Për të pasur<br />
sukses të madh në një detyrë që<br />
merrni përsipër sigurohuni që të<br />
përqendroni shumë energji në atë<br />
punë. Pasi të përfundoni me sukses<br />
një detyrë kaloni te tjetra. Ky është<br />
sekreti për të forcuar vullnetin!<br />
ARSYETONI<br />
Një pjesë shumë e madhe e<br />
vendimeve tona gjatë ditës bëhen në<br />
mënyrë mekanike. Ne hamë,<br />
vishemi, shkojmë në punë në<br />
mënyrë automatike dhe pa e vrarë<br />
shumë mendjen për veprimet tona.<br />
Për të shmangur këtë tendencë dhe<br />
për të bërë më tepër veprime të<br />
mira gjatë ditës, arsyetoni. Ndaloni<br />
për një çast dhe vini në pyetje atë<br />
që po bëni, do të kuptoni se vullneti<br />
do t’ju forcohet.<br />
VËZHGOJENI VETEN<br />
Analizojini me kujdes mendimet,<br />
veprimet dhe dëshirat tuaj. Brenda<br />
jush ekziston një person të cilin ju<br />
doni ta përsosni. Merrni parasysh<br />
mundësitë dhe jepjani vetes këtë<br />
shans. Filloni të veproni siç është<br />
mënyra më e mirë për veten tuaj të<br />
ardhshme, atë që dëshironi të<br />
bëheni.<br />
MBROHUNI<br />
Kur studiuesit analizuan njerëz që<br />
dukeshin se kishin vullnet të<br />
hekurt, ata zbuluan se në fakt këta<br />
persona kishin një sekret për t’u<br />
qëndruar larg tundimeve që nuk<br />
sillnin asnjë të mirë. Ata nuk e vinin<br />
veten në situata që mund t’ia<br />
thyenin rutinën e shëndetshme.<br />
Jepini pak ndihmë vullnetit.<br />
GJENI FRYMËZIM<br />
Nëse po kërkoni për vullnet që do<br />
t’ju bëjë të fortë të arrini çdo gjë,<br />
atëherë duhet të kërkoni edhe për<br />
frymëzim. Pa pasur një muzë që do<br />
t’ju shtyjë përpara, e keni të kotë që<br />
të ëndërroni për ndryshimin. Gjeni<br />
një motivim dhe ndiqeni atë.<br />
PLANIFIKONI <strong>ME</strong> DE-<br />
TAJE<br />
Mendoni për një synim që dëshironi<br />
ta plotësoni. Pastaj filloni ta<br />
copëtoni atë në pjesë derisa të bëhet<br />
i mundshëm. Ndiqni me saktësi<br />
planin tuaj për ta arritur atë dhe do<br />
të shihni se nuk do të jetë aspak e<br />
vështirë. Duke ushtruar doza të<br />
vogla vullneti do ta keni më të lehtë<br />
të arrini objektivin.
312 -314 HIGH STREET PONDERS END ENFIELD EN3 4HF<br />
OFERTE SPECIALE NGA E HENA NE TE PREMTE<br />
ORA: 12PM NE 4PM PERFSHIN DY STARTERS,<br />
MAIN USHQIM DHE PIJE PER VETEN £8<br />
VADI RESTORANT <strong>ME</strong> NJE DEKOR<br />
LOKSOZ OFRON SHIJEN E<br />
PAPERSERITSH<strong>ME</strong><br />
TE KUZHINËS TURKE<br />
RESTORANT VADI ESHTE I HAPUR<br />
SHTATE DITET E JAVES<br />
NGA ORA 9AM NE 12PM DHE ESHTE<br />
FULLY LICENSED.<br />
PERBALLE RESTAURANT GJENDET NJE<br />
HAPESIRE PER 70 MAKINA<br />
(PAY AND DISPLAY) ESHTE FALAS PAS<br />
ORES 6.30PM.<br />
NESE DESHIRONI TE PRONETONI<br />
FESTAT TUAJA PER DITELINDJE,<br />
PERVJETORE<br />
BRENDA LOKALIT KEMI AMBIENT DERI<br />
NE 150 VETA JENI TE MIREPRITUR.<br />
Tel:<br />
0208 8059838
plus www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 19<br />
Njerëzit presin që të jenë në<br />
gjendje të komunikojnë me<br />
të gjithë lirshëm dhe të<br />
marrin informacionin e duhur. Por<br />
kjo nuk është gjithnjë e lehtë dhe<br />
për këtë na duhen këshillat e atyre<br />
që studiojnë komunikimin<br />
SI TË FLISNI <strong>ME</strong><br />
FËMIJËT DHE<br />
ADOLESHENTËT?<br />
BISEDONI<br />
PROFESIONALISHT...<br />
Terapistja e familjes, Karen Holford,<br />
tregon mënyrën e duhur për<br />
të biseduar me fëmijët dhe adoleshentët.<br />
Ata shpesh nuk kanë fjalë për<br />
t’i shprehur ndjenjat e tyre dhe nuk<br />
e kuptojnë gjithnjë se çfarë po<br />
mundohet të nxjerrë në pah tjetri<br />
kur i bën pyetje.<br />
Duke i pyetur “si të shkoi dita?”, ju<br />
nuk po i ndihmoni dhe aq shumë të<br />
flasin specifikisht. Mund t’i bëni<br />
pyetje më të veçanta, si për shembull:<br />
“cila ishte gjëja më e mirë që<br />
të ndodhi sot”, apo “çfarë<br />
vështirësie hase” për të marrë<br />
përgjigjet më të detajuara. Po<br />
ashtu, përpiquni të solidarizoheni<br />
me emocionet e fëmijës, në vend që<br />
t’i thoni atij si duhet të ndihet. Për<br />
të vegjlit, lojërat dhe pamjet vizuale<br />
mund të ndihmojnë në krijimin e<br />
një linje komunikimi.<br />
Adoleshentët nga ana tjetër, shpesh<br />
përgjigjen më mirë kur po merren<br />
edhe me diçka tjetër ndërsa bisedojnë,<br />
që të mos u duhet t’u japin<br />
shumë kontakt me sy. Përdorimi i<br />
humorit do të largojë tensionin dhe<br />
do ta çojë bisedën aty ku ju doni.<br />
SI TË FLISNI <strong>ME</strong> TË<br />
PANJOHUR<br />
Susan Roane, shkrimtare e librit<br />
“Si të kuptoni një ambient”, tregon<br />
se shumica prej nesh e shohin një<br />
ambient të ri si diçka tepër të frikshme.<br />
Në fakt, mendojeni si një<br />
mundësi të artë për të njohur njerëz<br />
të rinj. Ideja se jeni në të njëjtin<br />
vend me dikë tjetër, tregon se mund<br />
të keni diçka të përbashkët. Mbani<br />
parasysh se shumica e njerëzve të<br />
tjerë, ndihen po aq në siklet të jenë<br />
aty pa të njohur.<br />
Për të hyrë në një bisedë, nuk është<br />
e thënë që të flisni vetëm për eksperiencat<br />
tuaja. Mund të huazoni historitë<br />
e miqve. Nëse nuk i favorizoni<br />
edhe aq shumë qentë, për shembull,<br />
dhe keni përballë dikë që do të flasë<br />
për ta, tregojini historinë e një<br />
shoku tuaj me qenin e tij.<br />
Sa për të dalë nga biseda, mjafton<br />
të thoni “ishte kënaqësi që biseduam,<br />
më pëlqeu kjo bisedë” dhe<br />
vazhdoni bisedën gjetkë me dikë<br />
tjetër.<br />
SI TË FLISNI <strong>ME</strong> NJË<br />
PARTNER TË MUND-<br />
SHËM<br />
Të gjithë janë nervozë rreth<br />
takimeve të para me njerëzit dhe<br />
secili shqetësohet se mos tjetri nuk<br />
e pëlqen. Por në vend që të mendoni<br />
këtë, është mirë të pyesni veten nëse<br />
tjetri është një përshtatje e mirë për<br />
juve. Kushtojini rëndësi atyre që<br />
thotë personi që keni përballë. Nëse<br />
personi po tregon më shumë gjëra<br />
negative, mund të jetë duke shprehur<br />
gjithashtu frikën e situatës aktuale.<br />
E njëjta gjë mund të thuhet<br />
kur nuk zbulon gjëra.<br />
Tregojini një lloj sinqeriteti, edhe<br />
pse jo disa të meta tuajat (pa u<br />
portretizuar si viktimë) për të sjellë<br />
një komunikim të hapur në takim.<br />
Shumë njerëz kanë frikë nga heshtja,<br />
por ato mund të ofrojnë një<br />
mundësi për të parë se si reagon<br />
tjetri. Mund të thoni për shembull<br />
“jam pak nervoz/e”.<br />
SI TË FLISNI <strong>ME</strong><br />
SHEFIN TUAJ<br />
David Cairncross, drejtor i rekrutimit<br />
në një kompanie, thotë se si<br />
punonjësit dhe shefat kërkojnë më<br />
shumë komunikim. Shumë pyetje<br />
mund t’ju kalojnë në mendje, kur<br />
doni të bisedoni një çështje me<br />
rëndësi me shefin/en tuaj. Nëse doni<br />
një rritje rroge, mos kërcënoni me<br />
largim nëse nuk e merrni, kjo i nxit<br />
shumë shefa që t’ju sfidojnë dhe<br />
t’ju lejojnë të largoheni.<br />
Përpiquni të mbani parasysh edhe<br />
reagimin e anës tjetër dhe të punoni<br />
mbi argumentet. Gjithashtu, kuptoni<br />
edhe kundërargumentet. Një<br />
email mund t’ju ndihmojë shumë<br />
për të shmangur tingullin e papërshtatshëm<br />
që mund t’i jepni<br />
bisedës. Silluni me qytetari, sepse<br />
shefi juaj mund të mos jetë ai që<br />
merr vendimin final.<br />
SI TË FLISNI <strong>ME</strong><br />
PRINDËRIT<br />
Psikologia klinike, Linda Blair,<br />
thotë se bisedat me prindërit janë<br />
nga më delikatet. Kur arrini<br />
adoleshencën, prireni t’i drejtoheni<br />
më shumë grupmoshës suaj, sesa<br />
familjes. Edhe në rini të hershme,<br />
shumica prej nesh përpiqet të<br />
mbajë një distancë emocionale nga<br />
prindërit. Marrëdhëniet nënë-vajzë<br />
vuajnë më së shumti, pasi nëna<br />
kërkon informacion dhe vajza<br />
kërkon distancë.<br />
Kur kalojnë vitet dhe rriteni, do të<br />
jeni ju ai/ajo që do të kërkojë të fillojë<br />
bisedën. Prindërit tuaj kanë<br />
marrë paralajmërimet dhe tanimë<br />
nuk duan të ndërhyjnë në pavarësinë<br />
tuaj. Mënyra më e mirë për të<br />
r i -<br />
paruar marrëdhënien, është t’i<br />
jepni atyre përditësime të detajeve<br />
të jetës suaj.<br />
Mbani parasysh se marrëdhënia<br />
juaj me prindërit nuk është një<br />
miqësi apo thjesht miqësi. Fëmijët<br />
priren të konkurrojnë me prindërit<br />
e tyre. Teksa prindërit plaken, emocioni<br />
më i zakonshëm është irritimi.<br />
Ky irritim vjen ngaqë fëmijëve u<br />
duken bisedat më të ngadalta dhe<br />
më të pakuptueshme. Ky irritim<br />
është frika që shpreh fëmija që nuk<br />
do të jetë më në gjendje të ketë një<br />
marrëdhënie siç duhet me<br />
prindërit.<br />
Ndërsa për prindërit, jeta e të cilëve<br />
i afrohet fundit, ekziston nevoja për<br />
të ndjerë se kanë jetuar për një<br />
arsye, se jeta e tyre e ka pasur një<br />
kuptim. Në këtë rast, një bisedë e<br />
mirë është ajo ku tjetri dëgjon.
opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 20<br />
ARTEMISA NESTURI BUSHI<br />
Mënyra e të menduarit që flak<br />
në koshin e plehrave si pa të<br />
keq një intervistë të realizuar,<br />
një tematikë të trajtuar (në media<br />
apo në televizion), gjoja se në tërësi<br />
ajo qenka “plehrë”; “shpërfillja” ndaj<br />
mesazhit apo qëllimit pse ky transmetim,<br />
apo pse kjo trajtesë problemi në<br />
media, ndoshta përligjet nga bindja e<br />
ngulitur te shumica prej nesh se<br />
mungon përcjellja e vlerave nga mjetet<br />
masive të komunikimit.<br />
Përligjje që s’janë gjë tjetër<br />
veçse anë të së njëjtës medalje të nihilizmit.<br />
Dhe, pa diskutim, kjo medalje<br />
bart në vetvete një mori paragjykimesh<br />
dhe marrëzish.<br />
Nga njëra anë qëndron kultura<br />
elitare, nga ana tjetër ajo e<br />
masave; midis tyre nuk ekziston<br />
barasvlerë kuptimi dhe komunikimi<br />
(nga pikëpamja e mënyrës së shprehjes,<br />
temave, pikësynimeve). Kjo vlen<br />
si në rastin kur si pikë referimi shërben<br />
kultura e traditës, ashtu dhe kur si e<br />
tillë shërben kultura progresisto-iluministe.<br />
Dikush mund të pyeste:<br />
“Mos ndodhemi përpara një snobizmi<br />
të një shoqërie ende provinciale dhe se<br />
bezdia ndaj gjithçkaje të shkruar (në<br />
media dhe televizion – si një mjet i<br />
mirëfilltë për masivizimin e çdo<br />
mesazhi) është karakteristikë e<br />
mënyrës së të menduarit të atij që<br />
kërkon të duket, të shfaqet, sepse e<br />
sheh trajtesën e një tematike të caktuar<br />
thjesht për të mbushur minutazhin televiziv<br />
apo faqet e një gazete?!<br />
Apo të dikujt që pështjellon edhe<br />
çështjen më të thjeshtë apo diçka që<br />
duhet thënë sa më troç, vetëm e vetëm<br />
që tematika të zgjatet e tejzgjatjet për<br />
ditë të tëra, si një “ushqim mediatik e<br />
shoqëror, derisa të dalë diçka tjetër”?!<br />
Në të vërtetë, televizioni (nga pikëpamja<br />
kohore), s’është veçse hallka e<br />
fundit e zinxhirit të gjatë të<br />
paragjykimeve të së ashtuquajturit<br />
problem i ngritur. Ngjarja ka ndodhur,<br />
tematika është e pranishme. Vendimet<br />
dhe ecuria për to, nuk varet aspak nga<br />
ajo që mediat dhe televizioni do të trajtojë.<br />
(Me përjashtim të rasteve të<br />
rralla kur zëri i masës ka çuar në<br />
ndryshimin e rrjedhës së një problemi.)<br />
Duket sikur fundi (zgjidhja sido që të<br />
jetë) është i paracaktuar, përpos dilemave,<br />
ideve apo zgjidhjeve që këto<br />
mekanizma (media dhe televizioni) u<br />
kanë dhënë.<br />
Ndoshta e vërteta është se<br />
KUR DO TË RRESHTIM SË<br />
PARAGJYKUARI?!<br />
gazeta të mundëson një përthellim më<br />
të madh në krahasim me televizionin;<br />
një rubrikë e përjavshme ofron një<br />
mundësi më të madhe reflektimi lidhur<br />
me çështjet që duhen trajtuar, ndërsa<br />
koha e shtrënguar televizive s’krijon<br />
mundësi për një mendim më të thellë.<br />
Po, kjo është e vërtetë! Por në të dyja<br />
format e trajtesës (si në media dhe në<br />
TV), jemi të prirur vetëm të fyejmë, të<br />
gjykojmë e të zhvlerësojmë.<br />
Thelbi i gjithë kësaj është se,<br />
përpos mënyrës së të menduarit dhe<br />
përdorimit të mjeteve të komunikimit<br />
masiv, ne jemi një shoqëri<br />
paragjykuese. Që kurrë s’kënaqemi.<br />
Që vetëm përbaltim çdo iniciativë,<br />
vetëm e vetëm se kështu jemi gatuar<br />
në thelb.<br />
Ndoshta sepse ekziston një<br />
hendek shumë i madh midis kulturës<br />
së lartë dhe asaj të ulët, sipas shtresave<br />
shoqërore?! Jo, kurrsesi.<br />
Kjo, sepse nuk ndryshojmë dot! T’u<br />
hapim portën vlerave dhe të dalim nga<br />
guaska. Të shohim, të lexojmë dhe të<br />
mbushim kohën me pasuri gjykimi,<br />
kritike dhe (ri)interpretimi.<br />
Dhe përgjigjja është: fluksi i gjithçkaje<br />
të trajtuar në median e shkruar dhe<br />
televizion përcakton sistemin tonë të<br />
gjykimit ose, thënë më troç, është<br />
modeli i jetës shoqërisht mbizotërues<br />
me të cilin pajtohemi.
KOMPANIA AVOKATORE SHQIPTARE<br />
Immigration and Asylum<br />
We specialize in immigration and Asylum Law and<br />
Judicial Review Applications in the High Court.<br />
Aspects of the immigration and asylum work we<br />
undertake are shown below:<br />
Applications for Judicial Review in the Administrative<br />
on immigration, asylum and human rights applications<br />
refused,<br />
Asylum and human rights applications and appeals,<br />
Marriage applications/unmarried partner applications<br />
Extension of Leave and variation of leave applications<br />
Settlement applications/indefinite leave<br />
to remain in the UK,<br />
Entry clearance for family members,<br />
Visit visas / Student visas/ Family reunion<br />
European Economic Area (EEA) applications<br />
by Non – EEA nationals for EEA residence permits<br />
/ residence documents including appeals,<br />
if the application is refused,<br />
Points based System Applications<br />
Business investors<br />
British nationality and citizenship applications<br />
Applications based on UK ancestry<br />
Applications which fall outside the immigration rules<br />
TEL: 0207 998 0035 F. 0207 998 48 10 M. 07792 097132 (E<strong>ME</strong>RGENCIES ONLY)<br />
E: INFO@OLIVERANDHASANI.CO.UK W: WWW.OLIVERANDHASANI.CO.UK<br />
AVOKATI SHQIPTAR NAIM HASANI NË SHËRBIM TË SHQIPTARËVE NË BRITANI<br />
In country appeals<br />
Entry clearance applications and appeals<br />
British nationality deprivation matters, including<br />
appeals, Appeals against Deportation Order, following<br />
criminal conviction of foreign nationals<br />
Divorce<br />
We will help you throughout the process, so it causes as<br />
little distress as possible. We are committed to give you<br />
pragmatic advice and a fast and efficient service,<br />
delivered in a friendly and sensitive manner. We only<br />
undertake divorce work for privately funded clients.<br />
We can help you with:Divorce, judicial separation and<br />
nullity applications<br />
Personal Injury<br />
If you have had an accident in last three years, or have<br />
been the victim of an assault, you may be entitled to<br />
compensation. If we win your case, you receive 100% of<br />
your compensation and the other party pays your legal<br />
costs. If you do not win, there are no hidden charges.<br />
We would be happy to enter into Conditional Fee<br />
Agreements (no win no fee), provided that we believe<br />
that there are merits to pursue your claim for<br />
compensation. You may also be eligible for other<br />
methods of funding such as Before the Event Legal<br />
xpenses Insurance, other insurance, union funding.<br />
We aim to settle many cases, without court proceedings<br />
and we if necessary, we would argue your case at court.<br />
Contact us for a free initial consultation.<br />
Where appropriate, we offer home and hospital visits.<br />
We can help you with:<br />
Work place accidents / Accidents in public places.<br />
Slips, trips and falls / Road traffic accidents.<br />
Work place illnesses / Criminal Injuries Compensation<br />
Litigation<br />
Examples of our areas of expertise include:<br />
• Breach of contract<br />
• Negligence - including professionals such as solicitors,<br />
accountants, surveyors, architects, and dentists.<br />
• Debt recovery for individuals and businesses.<br />
• Fraud related litigation including confiscations and<br />
Proceeds of Crime issues.<br />
• Property related claims.<br />
• Claims against Local Authorities and public bodies.<br />
Intellectual property disputes.<br />
• Trust claims.<br />
• Inheritance claims.<br />
• Insurance claim/Fraud
sport www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 22<br />
Kualifikimi i përfaqësueses<br />
sonë në Finalet e Europianit,<br />
nuk arriti të<br />
konkretizohet me lëvizjen e lojtarëve<br />
shqiptarë në skuadra më<br />
të mëdha në merkaton e dimrit,<br />
madje një pjesë e tyre kanë<br />
preferuar lëvizje në skuadra më<br />
të vogla në kategori inferiore,<br />
për të fituar minutat që do t’i<br />
shërbejnë për të qenë në formën<br />
ideale për në muajin qershor.<br />
DE BIAZI: MË MIRË QË DISA KUQEZINJ<br />
NUK LUAJNË <strong>ME</strong> KLUBET E TYRE!<br />
Në një intervistë për Top Channel<br />
trajneri i përfaqësueses,<br />
Xhani De Biazi nuk shprehet i<br />
habitur për lëvizjet jo të bujshme<br />
dhe situatën jo të mirë<br />
edhe pse përpiqet të gjejë aspektin<br />
pozitiv të këtij problemi.<br />
“Kualifikimi u pa si një arritje e<br />
madhe dhe shumë klube filluan<br />
të interesohen se cilët janë këta<br />
lojtarët që formojnë skuadrën.<br />
Por, të jem i sinqertë, nuk më<br />
habit fakti që nuk ka pasur<br />
lëvizje të bujshme.<br />
Më parë një pjesë e tyre<br />
ishin të panjohur, aktualisht ata<br />
kanë pasur problemin kryesor<br />
aktivizimin me skuadrat e tyre<br />
dhe kjo është arsyeja kryesore e<br />
lëvizjeve. Unë, për lojtarët që<br />
kaluan në Itali kam dhënë<br />
ndihmesën time, por edhe për të<br />
tjerë. Por, nuk duhet të harrojmë<br />
që për shqiptarët është ngërçi që<br />
luajnë si ekstrakomunitarë, ky<br />
është një problem më vete.<br />
Megjithatë fakti që disa nuk luajnë<br />
ndoshta është më mirë për<br />
ne, janë më të freskët për Europianin.<br />
Mund të jetë një avantazh<br />
jo disavantazh”, shprehet<br />
De Biazi.<br />
Miqësorja e Shqipërisë me Austrinë<br />
më 26 mars duhet të jetë e<br />
vetmja ndeshje që do t’i shërbejë<br />
De Biazit në aspektin teknikotaktik<br />
për Finalet e Europianit,<br />
pasi miqësorja tjetër me<br />
Kanadanë më 5 qershor, që do të<br />
luhet gjithashtu në Austri, do të<br />
jetë më tepër një ndeshje stërvitore.<br />
“Austria është një kundërshtar<br />
shumë i fortë për ne, pasi është<br />
skuadra e 10-të në klasifikimin e<br />
FIFA-s dhe jo rastësisht.<br />
Ky do të jetë një test i<br />
rëndësishëm në prag të Europianit,<br />
por na duhet të përballemi<br />
me ta sa më mirë, për të mos<br />
rrezikuar që të bëjmë një figurë<br />
të keqe. Mua nuk më pëlqen të<br />
futem në asnjë garë për t’u<br />
mundur, as kur luaj si fëmijët<br />
kush hedh gurin më larg, jo më<br />
në ndeshje futbolli. Ndërkohë që<br />
ndeshja me Kanadanë është më<br />
tepër ndeshje stërvitore”, shprehet<br />
trajneri i Shqipërisë.<br />
Por, ndërkohë De Biazi ndjek me<br />
vëmendje edhe lojtarët shqiptarë<br />
në Angli. Ndërsa nuk fsheh kënaqësinë<br />
që suksesi i një skuadre<br />
të vogël si Leisteri, është krahasuar<br />
me atë të Shqipërisë, ai tregohet<br />
i kujdesshëm në vlerësimet<br />
për emra konkretë.<br />
Ndërkohë që, nga kjo<br />
ndeshje trajnerit kuqezi nuk i ka<br />
shpëtuar edhe debutimi i kosovarit<br />
Celina.<br />
“Më falënderoi dhe më tha që<br />
puna jonë e mirë me skuadrat e<br />
vogla na jep më shumë vlerë si<br />
trajnerë italianë dhe ndihmojmë<br />
edhe kolegët që të kenë mundësi<br />
të reja punësimi në perëndim. Sa<br />
i përket Celinës, që u aktivizua<br />
me Manchester Sitin, mund të<br />
them se fakti që e aktivizojnë në<br />
një ndeshje aq të komplimentuar<br />
na bënë ta kemi më tepër në vëmendje,<br />
por gjithashtu është<br />
ende i vogël për ne”, tha De<br />
Biazi.<br />
Ambasada e Republikës së Kosovës<br />
në Mbretërinë e Bashkuar<br />
Embassy of the Republic of Kosovo<br />
8 John Street<br />
London WC1N 2ES<br />
Email: embassy.uk@rks-gov.net<br />
Tel: +44(0)207 405 1010<br />
Ambasada e Republikës së Shqipërisë<br />
në Mbretërinë e Bashkuar<br />
Embassy of the Republic of Albania<br />
33 St. George’s Drive<br />
London SW1V 4DG<br />
Tel. +44 (0) 20 7828 8897<br />
Fax +44 (0) 20 7828 8869<br />
E-mail: embassy.london@mfa.gov.al<br />
http://www.albanianembassy.co.uk<br />
To contact the Albanian Embassy for emergency cases only<br />
please call: 07518662630 (17.00-09:00 and during weekends)
english www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 23<br />
Reviewed by<br />
Stephen Schwartz<br />
Noel Malcolm, senior research<br />
fellow at All Souls College<br />
Oxford, is a polyglot and<br />
polymath. Skillful with sources in Albanian,<br />
Romanian, Serbian, modern<br />
Turkish, Italian, and other languages,<br />
he is probably best known for books<br />
produced during the Balkan wars of<br />
the 1990s, Bosnia: A Short History<br />
(1994) and Kosovo: A Short History<br />
(1999). He has published definitive<br />
editions of the writings of Thomas<br />
Hobbes and was knighted in 2014.<br />
His latest—Agents of Empire—a<br />
highly engaging (if complex)<br />
work began in obscure circumstances<br />
and deals with arcane matters. Still,<br />
Malcolm is gifted in moving from the<br />
microcosm to the macrocosm, and his<br />
survey of competing European and<br />
Eurasian dominions more than four<br />
centuries ago offers many useful insights<br />
for the present.<br />
This study originated with<br />
Malcolm’s discovery, two decades<br />
ago, of a reference in a 16th-century<br />
Italian volume on the Ottomans. A passage<br />
noted that a treatise on Albania,<br />
then the main Ottoman province in Europe,<br />
had been written by a certain Antonio<br />
Bruni, described as Albanian<br />
himself. Malcolm saw this with excitement<br />
as probably the first such work<br />
by an identified Albanian.<br />
Malcolm dedicated an extensive<br />
investigation to Bruni, his<br />
cousins, a family named Bruti, and the<br />
environment in which they lived and<br />
served various masters. The “empire”<br />
in the title is somewhat general insofar<br />
as the narrative covers several realms:<br />
These include the Ottomans, the Habsburgs<br />
(Spain and Austria), France,<br />
and Russia, along with the significant<br />
roles played by the papacy, the Knights<br />
of Malta, and the city-state of Venice,<br />
with possessions along the eastern<br />
Adriatic coast, including (most importantly)<br />
Dubrovnik, plus Romania and<br />
Poland. Much of the geopolitical developments<br />
were played out against<br />
the background of the Ottoman subjection<br />
of a great part of Hungary, beginning<br />
in the mid-1520s.<br />
Religious communities involved<br />
in this broad tapestry of events<br />
include Roman Catholics, Orthodox<br />
Christians, Protestants, Jews, Sunni<br />
Muslims, and, in Persia, Shia Muslims.<br />
Rivalries between sects were as prominent<br />
as those between states. The main<br />
action takes place roughly between the<br />
failed Ottoman siege of Vienna (1529)<br />
and the Battle of Lepanto (1571), in<br />
which the Ottomans were defeated.<br />
The Brunis and Brutis were<br />
Albanians from towns that today are in<br />
Montenegro and little known to modern<br />
foreigners, but which sit on the<br />
frontier between the Albanian and the<br />
Slavic cultural spheres. During the<br />
time Malcolm describes, they were Ottoman<br />
possessions. Antonio Bruni was<br />
born in the mid-1550s, Malcolm surmises,<br />
and was educated by the Jesuits.<br />
His uncle Antonio Bruti, born in 1518<br />
AGENTS OF EMPIRE<br />
in the Ottoman-occupied Albanian port<br />
of Lezha, began as a trader but felt<br />
compelled to move from Lezha under<br />
Ottoman pressure. Commerce drove<br />
the struggle for influence in the<br />
Mediterranean no less than religious<br />
differences and reasons of state, and a<br />
good portion of the trade Malcolm describes<br />
was piracy, conducted from the<br />
Albanian harbors and often comprising<br />
the capture and ransom of shipping.<br />
While Christendom and the<br />
Ottomans were at odds over the greater<br />
issues of religion, Christian rulers allied<br />
with Istanbul against competitors<br />
within their own faith. France, in particular,<br />
under Francis I, was concerned<br />
to limit the reach of the Habsburgs and<br />
had no compunctions about aligning<br />
with the Ottomans to do so. The sultans<br />
gained partners, at one time or another,<br />
among the Poles (against the<br />
Habsburgs and Russians) and with<br />
Venice. Spain still harbored a captive<br />
Muslim population and was a more serious<br />
foe of the Ottomans.<br />
The papacy, then a leading<br />
power, attempted assiduously to unite<br />
Roman Catholics, Orthodox, and<br />
Protestants in a “holy league” that<br />
would repel the apparently easy advance<br />
of the Ottomans into Europe.<br />
The best-known such effort, the Council<br />
of Trent, met in the Italian city of<br />
Trento from 1545 to 1563. As described<br />
by Malcolm, the expectations<br />
of the Roman pontiffs in summoning<br />
the European Christian rulers to Trento<br />
were naïve: The Russian tsar Ivan the<br />
Terrible was invited if he would swear<br />
fealty to Catholicism, which was out<br />
of the question.<br />
Similarly, Protestant representatives<br />
were present at the council<br />
but denied substantial participation, although<br />
the council was called to respond<br />
to both the Ottoman conquests<br />
and Protestant demands for reform.<br />
Still, the popes were nothing if not<br />
eager in searching for collaborators.<br />
As Malcolm<br />
notes, in 1562, Pius IV sent<br />
an agent to the shah of Persia,<br />
who was at war with<br />
the Ottomans, soliciting his<br />
participation in a unified<br />
anti-Ottoman campaign.<br />
Through a daunting<br />
labyrinth of intrigues,<br />
the Albanian Brunis and<br />
Brutis made their way—including<br />
as combatants in<br />
the Battle of Lepanto,<br />
where the Ottoman fleet<br />
was defeated by the holy<br />
league mainly composed of<br />
Spain, Venice, and the<br />
papal states. In the<br />
seaborne combat, one<br />
member of the Bruni family,<br />
Giovanni, the Catholic<br />
archbishop of Bar, was an<br />
Ottoman hostage; on the<br />
other side, his brother Gasparo<br />
Bruni was captain of<br />
the papal flagship. Malcolm<br />
speculates that during<br />
the battle, the two brothers<br />
were no more than a hundred<br />
yards distant from one<br />
another. But Archbishop<br />
Bruni was murdered by<br />
Christian fighters who<br />
swarmed aboard the Ottoman<br />
ships and plundered<br />
the lives and possessions of<br />
Christian galley slaves.<br />
Malcolm is superb in his<br />
description of Lepanto,<br />
which most historians treat<br />
as the culmination of Ottoman<br />
strength. The encounter<br />
took place October<br />
7, 1571, in the Gulf of Patras,<br />
off the west coast of<br />
Greece, but is named for<br />
the port from which the Ottoman<br />
fleet sailed. In addition<br />
to the diplomatic<br />
scheming and jealousy over command<br />
of the Spanish, Venetian, and papal<br />
fleets that led to it, Malcolm has assembled<br />
a thorough accounting of its<br />
maritime details. Some 40,000 Christian<br />
and Ottoman soldiers participated<br />
in the clash. Both the Christian and Ottoman<br />
fleets were manned by numerous<br />
fighters armed with muskets and<br />
the lighter arquebuses, crossbows, and<br />
conventional bows. Malcolm points<br />
out that the military technology that<br />
produced firearms had not replaced the<br />
bow, which “had a much faster rate of<br />
fire . . . and [was] unaffected by rain.”<br />
To their disadvantage, however, the<br />
Ottoman forces depended on the composite<br />
bow, which couldn’t pierce<br />
armor.<br />
According to Malcolm, the<br />
aim of the opposing naval forces was<br />
not to sink each other’s ships but to<br />
serve as floating platforms for soldiers<br />
armed for hand-to-hand fighting. The<br />
point was to kill enemy personnel,<br />
raining shot and “Greek fire” (burning<br />
pitch) on their adversaries until they<br />
could board the ships and draw sufficient<br />
blood to prevail. The holy league<br />
won, but Malcolm dissents from those<br />
who argue that the Battle of Lepanto<br />
achieved anything permanent for the<br />
West: The Ottoman fleet was reconstructed<br />
rapidly, and soon Venice had<br />
entered into a humiliating peace with<br />
Istanbul. Malcolm also argues against<br />
the notion that Ottoman intentions in<br />
the 16th century were compelled by religious<br />
motives. Rather, Ottoman strategy<br />
was determined by a desire for<br />
security in the eastern Mediterranean<br />
more than expansion, and Ottoman<br />
hostility to Persia counted for more, in<br />
the 16th century, than aggression<br />
against Christendom.<br />
Of the many rewards of<br />
Malcolm’s massive contribution, his<br />
description of life at the seat of Ottoman<br />
authority in Istanbul is by no<br />
means the least. Spies and influential<br />
people of doubtful loyalties abounded<br />
in Renaissance Europe, both in Christian<br />
and Ottoman territories. The sultans<br />
maintained Christian rulers in<br />
place in conquered regions, such as<br />
their Romanian possessions. Christian<br />
captives converted to Islam and assumed<br />
prominent positions in the sultan’s<br />
state. Malcolm gives much<br />
attention to a Serb-turned-Muslim,<br />
Mehmed Sokollu (original name<br />
Sokolović), who served as grand<br />
vizier; he also discusses the crucial activities<br />
of Sokollu’s adviser—and<br />
medical doctor to Sultan Selim II—the<br />
Jewish Solomon Nathan Ashkenazi.<br />
Christians-turned-Muslims, Christian<br />
tributaries of the Ottomans, and Jews<br />
like Ashkenazi maintained communications<br />
between the Ottomans and the<br />
Western empires and city-states.<br />
Malcolm praises the Albanians,<br />
like the Bruni and Bruti families,<br />
for their physical courage, their martial<br />
endeavors, their frequent rebellions<br />
against their Ottoman rulers, and their<br />
personal loyalty. At the time of which<br />
he writes, Albania was a strategic<br />
asset, since it lies directly on the sea<br />
route between Istanbul and Venice.<br />
And what of Antonio Bruni<br />
and his manuscript on the Albanians?<br />
Malcolm located the text in two Latin<br />
copies, one in the Vatican library and<br />
the other at a library in Venice. Only<br />
4,000 words long, it describes the Ottoman-controlled<br />
territories in the<br />
Balkans, their religious and linguistic<br />
differences, and the possibility of defeating<br />
the Ottomans by mobilizing<br />
them. From this discovery, Noel Malcolm<br />
has produced a demanding but<br />
necessary and relevant work that will<br />
be read and reread for a long time to<br />
come.<br />
The Weekly Standard<br />
February 8, 2016<br />
http://www.islamicpluralism.org/25<br />
45/agents-of-empire