TÜRKIYE’DE MIZAH DERGILERI

AK PARTİ DÖNEMİ OLAYLARI VE “TAYYİP” MİZAHI
20 Temmuz 2016 darbe özel sayısında Leman, bu anti-demokratik kalkışmayı
bir “kurgu” hatta karşılıklı oynanan bir “kumar” olarak ele almıştır. Kapakta, bir
el “Mehmetçiği sürüyorum” derken, ona karşılık diğer el, “Gördüm. Yüzde 50’yi
sürüyorum” demektedir. Bu yüzde elli vurgusu, sahibi görünmeyen elin Erdoğan’a
ait olduğunu dolaylarken ve böylece darbeye karşı meydanlara dökülen halkı AK
Parti seçmenine indirgerken; diğer elin kime ait olduğu hakkında herhangi bir
gönderme yapmamaktadır. Kapak resminde dikkat çeken ikinci vurgu, elleri
silahlı askerlerin yüzündeki masum ve korku dolu ifadedir. Kendini tatbikatta
sanan bir kısım er bir tarafa –ki bunların tamamına yakını vatandaşlar tarafından
ikna edilmiş ve silahını ateşlemeden teslim olmuştur, 240 şehit ve binden fazla
gazi sanki FETÖ’ye mensup kin dolu askerler tarafından vurulmamış gibi
gösterilmiştir.
Kapakta silahlarını yana çevirmiş gözüken bu “gönülsüzce öne itilmiş suçsuz”
askerlerin karşısına ise o her zamanki çirkin, asık suratlı, büyük burunlu, kirpi
sakallı, bakımsız tiplemeler çizilmiştir. Kapağın genel görünümünde sanki
kalkışmada bulunan halkmış, asker de buna engel olmaya çalışıyormuş izlenimi
verilmiştir. Arka kapakta ise canı pahasına tankların ve ağır silahların önüne
geçen halk, ellerinde sopalar ve döner bıçaklarıyla “av” arayan “vahşiler” olarak
çizilmiştir. Leman’a göre bu tarihi olay gerçeklik ve ciddiyetten o kadar uzaktır ki
kapaktaki birileri “pokemon” bile oynamaktadır. Bu arada bir başkası öfkeyle, “Siz
o tarafta Alevi, Suriyeli gördünüz mü hiç” diye sormaktadır. Böylece sokaklardaki
halk, cuntacı terörist teşebbüse karşı duruyormuş gibi değil de Suriyelilere ve
Alevilere saldırıyormuş gibi gösterilmiştir. Birçok kereler kutuplaşma eleştirisi
yapan, demokrasi ve insan haklarının altını çizen Leman dergisi, bu kapakta
olduğu gibi toplumsal fay hatlarını derinleştirecek “ırkçı” ve “ayrıştırıcı” bir dil
kullanmaktan çekinmemiştir.
Belli bir ırk ve mezhebe gönderme yaparak kolektif kine sürükleyebilecek
yayın yapmak, ifade özgürlüğü içinde değerlendirilmediği için derginin bu özel
sayısının matbaa dağıtımı mahkeme kararıyla yasaklanmıştır. Ne var ki derginin
kapağı ve karikatürleri, dijital olarak internet üzerinden yayılmış ve özellikle
sosyal medya kullanıcıları tarafından çok ciddi şekilde eleştirilmiştir. Öyle ki,
Leman’la FETÖ’nün işbirliği içinde olduğu iddia edilmiş; buna karşılık derginin
editörleri, bir zamanlar Gülen’i tenkit ettikleri karikatürleri sosyal medya
üzerinden paylaşmak zorunda kalmıştır. FETÖ ile Leman dergisini sistemli bir
ortaklık içinde düşünmek pek mümkün görünmese de bir sonraki bölümde de
analiz edildiği gibi, Erdoğan ve hükümet düşmanlığı konusunda çoğu zaman aynı
41