BAKMAK

BAKMAK – Dergilerden Yazılar – İlhan Berk
65
yaratması, salt sözcüklere, onları seçmeye bağlı olmadığını bilerek
gelecektir buraya. Sözcükler ne denli kendisinin olursa olsun, asıl sorunun
onları kullanmaya başlamasıyla çıkacağını biliyordur. Dışlaştırdığı dil,
kendi gövdesi, derisi, eti nasıl olacaktır? Ozan için aslolan işte budur.
Bunun bir örneği de kendi dışında yoktur. Tek örnek kendisi olacaktır.
Yaratma, tek örnek olmak sorunudur eninde sonunda. Kendisinden
önceki bütün örnekler ona bunu duyurmuşlardır hep. O da öyle olmak
zorundadır. Kendisinden önceki örneklerin ona asıl yararı da budur zaten:
“Sen de kendi örneğini koyacaksın!” demek. O, geçmişin yapıtlarına
bakarken bunu öğrenmiştir onlardan. Öylece de gelmiştir. Kuracağı örnek
her ne kadar onlardan bağımsız, onların dışında olmayacaksa, olmadığı
ölçüde, onlara dayandığı, bağlandığı ölçüde güçlü bir yapı kuracaksa da
kendisinin de bir örnek olmak zorunluluğunu duyacaktır. Var olmanın
böyle bir şey olduğu gün gibi açıktır onun için. İşte ozanın kendisinden
öncekiler gibi bir örnek olması, şiiri, dilin bir yaratış biçi olarak
anlamasıyla eş anlamlıdır. Ozanın, şiiri dilin bir yaratış biçimi yapması da
dille savaşa geçmesi, onunla çarpışması, hesaplaşmasıyla olur. Bu, dilin
cehennemine inmek, döl yataklarını bulmak, oralara tohumlarını saçmak,
öz suyunu gezdirmek, kısaca, dilin belini getirmek demektir. Daha da
önemlisi kendi tohumu saçmak, kendi külünden yeniden doğmak işidir.
Anak bu zaman, dili kendinin yaptığı zaman, ozanı tanımış oluruz biz.
Öte yandan, bu denli kişiselleşen, benselleşen dil, ancak bu evreden
sonra artık ondan çıkar, herkesin olur. Bu, dilin, bu kişisel cehenneminin
kırıldığı, yeryüzüne çıktığıdır. Şiirin su yollarına inmesi, parıltısını
saçmaya başlaması demektir. Bu zaman, bir türküdür artık şiir. “Ben”
yerini değiştirmiştir, çoğuldur. En yüce, en insansı kılığını bulmuştur.
İnsanlara, bu yeryüzüne, suya, güneşe, toprağa karışmıştır. Yeryüzünün
bir üyesi olmuştur. Yapısını, kökenini bulmuştur ama buraya gelişini hiç
unutmamıştır: Bir birey olduğu, bir birey olabildiği için geldiğini. Adasını,