You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Yazar<br />
DÖVİZ KURUNUN HIZLA ARTMASI KARŞISINDA<br />
YABANCI PARA CİNSİNDEN BORÇLARIN DURUMU<br />
Av. Edip ÖNDER<br />
edip@onderhukuk.com.tr<br />
Günümüzde<br />
özellikle sanayide<br />
hammaddenin<br />
dış kaynaklardan<br />
alınması, tüketim<br />
ürünlerinde de<br />
ithalatın artması<br />
karşısında, yabancı<br />
para birimi özellikle<br />
Dolar ve Euro<br />
ekonominin mihenk<br />
taşı haline gelmiştir.<br />
İthalat yapan kişiler,<br />
döviz kurundaki<br />
değişikliklerden<br />
minimum oranda<br />
etkilenmek amacıyla<br />
ticaretlerini de<br />
aynı şekilde döviz<br />
kuru üzerinden<br />
yapmaktadır.<br />
Peki döviz kurundaki<br />
hızlı artış neticesinde<br />
borçlar ne oluyor?<br />
Hayatın olağan akışı<br />
içerisinde, döviz<br />
kurunda iniş-çıkışların<br />
olacağı malumdur.<br />
Ticaretle uğraşan<br />
kişiler bu durumu göz<br />
önüne alarak işlerine<br />
devam ederler. Ancak<br />
olağanın üzerindeki<br />
artış-inişler ekonomide<br />
ciddi dalgalanmalar<br />
yaşamasına ve kişilerin<br />
borçlarını sırf bu artış<br />
nedeni ile ödeyemez<br />
duruma gelmesine neden<br />
olmaktadır.<br />
Böyle bir durumda<br />
yapılabilecek şey, hukuki<br />
olarak borçlarınızın<br />
uyarlanmasını talep<br />
etmektir. Ancak burada<br />
da dikkat edilmesi<br />
gereken bir husus<br />
vardır. Artış miktarı<br />
göreceli bir kavramdır.<br />
Yargıtay içtihatları<br />
da incelendiğinde<br />
sınırları belli bir kıstasın<br />
olmadığı görülmektedir.<br />
Artışın olağanüstü<br />
olup olmaması<br />
bakımından getirilen<br />
kriterler, ülkenin<br />
içerisinde bulunduğu<br />
ekonomik durum,<br />
artışın öngörülebilir<br />
olup olmadığı ve döviz<br />
kurunun son yıllardaki<br />
durumudur. Bu<br />
bağlamda, bu hususta<br />
açacağınız uyarlama<br />
davaları kısa sürede<br />
sonuçlanabilecek davalar<br />
olmadığı gibi ülkenin<br />
hatta dünyanın içerisinde<br />
bulunduğu durum<br />
karşısında öngörülebilir<br />
olup olmama kıstası da<br />
oldukça tartışmalıdır.<br />
Bu anlamda “en kötü<br />
anlaşma, en iyi davadan<br />
daha iyidir” kuramı<br />
gereğince; yabancı<br />
para borçlusu iseniz,<br />
kurun sabitlenmesini<br />
doğrudan alacaklıdan<br />
talep edebilir, yabancı<br />
para alacaklısı iseniz<br />
borçlunuz uyarlama<br />
davası açmadan ve<br />
borcunu ödeyemez<br />
duruma gelmeden önce<br />
kur sabitlemesi yoluna<br />
gitmenizdir.<br />
Günümüzde kurun<br />
sabitlenmesini en çok<br />
kira ilişkilerinde ve<br />
banka kredilerinde<br />
görmekteyiz. Genel<br />
olarak kabul edilen<br />
durum, belirli bir<br />
süre için tarafların<br />
ortak mutabık kaldığı<br />
“olağanüstü” olarak<br />
nitelendirilen durumdan<br />
önceki ortalama kur<br />
miktarıdır. Böylece<br />
yapılacak bir protokol<br />
veya sözleşme ile<br />
geçici bir dönem için<br />
ödemelerinizde baz<br />
alınacak kur miktarını<br />
sabitleyerek, kurun<br />
olağanüstü hareketinden<br />
etkilenmemiş<br />
ve yapacağınız<br />
ödemeler bakımından<br />
ödeyeceğiniz miktarı<br />
önceden bilip<br />
ekonominizi ona<br />
göre şekillendirmiş<br />
olacaksınız.<br />
Halihazırda basına<br />
da yansıdığı gibi<br />
pek çok AVM, kira<br />
bedellerini yabancı<br />
para birimi üzerinden<br />
tahsil ettiğinden, kira<br />
bedellerini ödeyemeyen<br />
kiracıların teker teker<br />
mağazaları boşaltması<br />
ve ödemelerini yapamaz<br />
duruma gelmeleri nedeni<br />
ile, belirli periyotlar<br />
ile, kira bedellerinin<br />
ödenmesinde kur<br />
sabitlemesi yoluna<br />
gitmektedir.<br />
Ekonominin daha iyi<br />
bir noktaya gelebilmesi<br />
için hepimizin elini<br />
taşın altına koyması<br />
gerekmektedir. Bu<br />
anlamda, özellikle<br />
yabancı para birimi<br />
borçlarında borçların<br />
sağlıklı bir şekilde<br />
ödenebilmesi amacı ile<br />
somut durumu mahkeme<br />
dosyalarına düşürmeden<br />
somut durumu revize<br />
edip ortak bir noktada<br />
buluşabilmek adına<br />
kur sabitlemesi yoluna<br />
gitmek, ticaretle uğraşan<br />
kişileri son derece<br />
rahatlatacaktır. Bu<br />
rahatlama ise, tüketim<br />
ürünlerinin olması<br />
gerekenden daha fazla<br />
zam görmemesine,<br />
kişilerin borçlarını<br />
ödeyebildiği bir ortamda<br />
iş yapmasına ve hem<br />
üretici hem tüketici<br />
bakımından ekonomik<br />
rahatlamaya sebep<br />
olacaktır.<br />
123
Change language