Security Manager - ΤΕΥΧΟΣ 46

management Εκπαίδευση στις Νομικές Πτυχές της Ασφάλειας
48
με πολύ λίγα στοιχεία. Θα σας τα δώσω να τα καταλάβετε ένα-ένα.
Ξεκινάμε από δύο άρθρα - Κλειδιά, θα το ονόμαζα. Περιλαμβάνονται
στο Εμπράγματο που είπαμε. Πρόκειται για τα άρθρα 985 και
986. Το πρώτο, το 985 αφορά στο νομέα ακινήτου ή κινητού πράγματος.
Δηλαδή στο πρόσωπο που έχει φυσική εξουσία σε κάτι ή είναι
κύριος ή κατέχει και εκμεταλλεύεται κάτι. Αυτό το κάτι μπορεί
να είναι ακίνητο ή και κινητό. Ο νομέας λοιπόν έχει το δικαίωμα, μπορεί
αν θέλει δηλαδή, να αποκρούσει ακόμη και δια της βίας κάθε
διατάραξη ή απειλή αποβολής από την εξουσία που έχει πάνω στο
ακίνητο. Αν του αφαιρέθηκε παράνομα, μπορεί αμέσως μετά την
αποβολή να το ξαναπάρει με τη βία. Παράδειγμα, του μετακινούν
αυθαίρετα και εις βάρος του τα σύνορα αδιαμόρφωτου χώρου (του
μειώνουν την έκταση).
Αν τώρα αυτό το κάτι είναι κινητό, ο νομέας, μπορεί να το αναλάβει
δια της βίας από το δράστη, που καταδιώκεται ή συλλαμβάνεται επ’
αυτοφώρω. (Θα δούμε αργότερα την έννοια του αυτοφώρου, όταν
μιλήσουμε για τα στοιχεία του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας).
Το άρθρο 986 που μας αφορά, μας λέει ότι το ίδιο δικαίωμα έχει α-
ντί του νομέα και το πρόσωπο εκείνο που του έχει ανατεθεί από το
νομέα η εξουσία πάνω στο πράγμα - ακίνητο ή κινητό - εφόσον βρίσκεται
σε σχέση υπηρεσιακής ή οικιακής εξάρτησης από το νομέα
και με βάση τη σχέση αυτής της εξάρτησης οφείλει να ακολουθεί
τις οδηγίες του νομέα, ως προς το πράγμα. Παράδειγμα, η
προστασία χρηματαποστολής ή η συνοδεία αντικειμένων αξίας,
που μας έχει ανατεθεί με σύμβαση από τον κύριό τους.
Για το μέτρο της βίας θα πούμε αργότερα, όταν αναφερθούμε στο
Γενικό Μέρος του Ποινικού Κώδικα. Στο παρόν πλαίσιο μιλάμε για
δικαίωμα, χωρίς τον κίνδυνο να βρεθείτε τελικά υπαίτιοι για αποζημίωση
λόγω αδικοπραξίας και της συνεπαγόμενης απαίτησης
αποκατάστασης ηθικής βλάβης.
ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2013
Αυτοδικία – Άμυνα – Κατάσταση Ανάγκης
Προσέξτε όμως. Μιλάμε για δικαίωμα, όπως ακόμη μερικά δικαιώματα
έχουμε δυνάμει των Γενικών Αρχών. Μας ενδιαφέρουν λοιπόν
τα άρθρα 282 «Αυτοδικία», 284 «Άμυνα», 285 «Κατάσταση
Ανάγκης». Είπαμε να προσέξουμε, διότι η άσκηση του δικαιώματος
είναι προαιρετική. Δεν αποτελεί υποχρέωση του δικαιούχου.
Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση όπου η μη άσκηση του δικαιώματος
και για μεγάλο διάστημα, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες
για το δικαιούχο, π.χ. την παραγραφή της αξίωσης. Τόσο για την
«Αυτοδικία» όσο και για την «Άμυνα» και την «Κατάσταση Ανάγκης»,
επικεντρωνόμαστε στο mind που είπαμε προηγούμενα.
«Αυτοδικία». Αυτοδικία είναι η ικανοποίηση της αξίωσης που έχει
κάποιος αυτοδύναμα, χωρίς τη βοήθεια των αρχών.
Η αυτοδικία απαγορεύεται. Παρόλα αυτά, επιτρέπεται σε μία περίπτωση.
Αν η Αρχή που καλέσαμε δεν μπορεί να φθάσει έγκαιρα
και λόγω αυτής της αδυναμίας της Αρχής, η αξίωση είτε μπορεί να
ματαιωθεί είτε να δυσκολευτεί η πραγμάτωσή της, σημαντικά.
Για να είναι νόμιμη η αυτοδικία, πρέπει:
(1) Να υπάρχει αξίωση ιδιωτικού δικαίου, η ικανοποίηση της οποίας
μπορεί να επιδιωχθεί με αγωγή.
(2) Να μη μπορεί να φθάσει έγκαιρα η βοήθεια της αρχής.
(3) Να υπάρχει κίνδυνος από την αναβολή να ματαιωθεί ή να γίνει
πολύ δύσκολη η ικανοποίηση της αξίωσης.
Αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές ή αν δεν χρησιμοποιηθούν
τα κατά περίπτωση καταλληλότερα μέσα για την αποτροπή του
κινδύνου, υπερβεί δηλαδή η πράξη της αυτοδικίας το μέτρο που α-
παιτείται για να αποτραπεί ο κίνδυνος (άρθρο 283 Α.Κ.), η αυτοδικία
είναι πράξη παράνομη, που δημιουργεί και ποινικές ευθύνες.
Η αυτοδικία σημαίνει ότι πάτε να κάνετε αυτό που μόνο οι αρχές
μπορούν να κάνουν. Παράδειγμα, αναγνωρίζετε μέσα σε αυλή ως
δικό σας, μοτοποδήλατο που κλάπηκε πριν μήνες. Παραβιάζετε
την πόρτα, παίρνετε το μοτοποδήλατο και εκείνη την ώρα σας α-
ντιλαμβάνεται ο κύριος του χώρου και εσείς τον κτυπάτε, του προξενείτε
σωματικές βλάβες και τον συλλαμβάνετε ως δράστη της
κλοπής, ειδοποιώντας παράλληλα την Άμεση Δράση. Τότε έχετε
υπερβεί τα όρια της αυτοδικίας.
«Άμυνα» είναι η υπεράσπιση αν δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς,
που επιβάλλεται προκειμένου να αποτραπεί μια παρούσα και άδικη
επίθεση εναντίον μας ή εναντίον τρίτου. Στην άμυνα έχουμε ε-
πίθεση ανθρώπου ή ανθρώπων. Δεν θα «σταθεί» δηλαδή τυχόν α-
γωγή που θα σας κάνει ο δράστης της επίθεσης για αδικοπραξία,
αποζημίωση επειδή για παράδειγμα, του σκίσατε το σακάκι ή και
ηθική βλάβη επειδή θα ισχυριστεί ότι υπέστη «σοκ» από την α-
μυντική ενέργεια τη δική σας. Για να μη θεωρηθεί η άμυνα ως παράνομη
πράξη, πρέπει να συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:
(1) Επίθεση κατά του αμυνόμενου ή τρίτου, δηλαδή προσβολή έννομου
αγαθού προσωπικού ή περιουσιακού.
(2) Η επίθεση να είναι άδικη, δηλαδή παράνομη.
(3) Η επίθεση να είναι παρούσα, δηλαδή να έχει ήδη αρχίσει.
(4) Ο αμυνόμενος δεν μπορεί να κάνει κάτι άλλο από το να χρησιμοποιεί
τα κατάλληλα μέσα και στο βαθμό που είναι αναγκαίο,
για την υπεράσπισή του.
Η υπέρβαση των ορίων της άμυνας είναι παράνομη πράξη, που έ-
χει ως συνέπεια ποινικές ευθύνες και υποχρέωση για αποζημίωση.
Για την άμυνα θα πούμε περισσότερα όταν κάνουμε την ενημέ-