Vecihi_Dergi_06_LR-1

BÜLTENİ 

2017 İLKBAHAR SAYI: 6 ÜCRETSİZDİR 

GÖLYAZI 

ÖMER HAYYAM 

MATEMATİĞİN TÜRK ADI 

cahİT ARF 

NESİN MATEMATİK KÖYÜ 

madrİD 

TİYATRO: 

ANTABUS 

LEFTER 

KÜÇÜKANDONYADİS

VENTILATION 

TECHNIC 

Kaliteli Mühendislik, Uzman Teknik Yapı, 

Üretici Firma, Global Satış Ağı, Son Teknoloji Üretim, 

Genç ve Dinamik Profesyonel Ekip 

www.cvsair.com.tr 

216 

417 12 48 

/cvsairtr

1 

Cvsair Bülteni Vecihi 

Teoremlerin isimsiz 

kahramanı: Ömer Hayyam 4 

İçindekiler 

SAYI 06 - İLKBAHAR 2017 

SAHİBİ 

CVS HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ 

SAN. TİC. A.Ş ADINA 

Tolga YOLCU 

YAYIN KURULU 

Leyla CİVELEK 

Alev KAHRAMAN 

SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ 

Leyla CİVELEK 

pazarlama@cvsair.com.tr 

YÖNETİM YERİ 

Cumhuriyet Mah. 

Kartal Cad No: 101/1 

Kartal İstanbul 

Madrid 

38 

Matematiğin 

Türk adı: CAHİT ARF 

6 

Nesin 

Matematik 

Köyü 

10 

YAYINA HAZIRLIK 

SAFRAN YAYINCILIK A.Ş. 

ISISO San. Sit. 

3. Yol C Bl. No: 32 

Esenyurt – İstanbul 

Tel: 0212 623 06 14 

Gölyazı 

32 

BASKI YERİ 

ÖZGÜN OFSET 

Yeşilce Mh. Aytekin Sk. No: 21 

34418 4.Levent / İstanbul 

Tel: 0212 280 00 09 

Dergide yer alan makalelerdeki fikirler 

yazarlarına aittir. 

Yazılar kaynak gösterilerek yayınlanabilir. 

Vecihi Cvsair’in şirket içi bültenidir. 

Ücretsizdir, para ile satılmaz. 

Doğu 

dünyasının 

matematiğin 

gelişimine 

katkıları 

14 

20 

Lefter 

Küçükandonyadis 

İstanbul’a 

adlarını verenler 

18

ÇİZGİ DİLİ 

Mehmet Ören

3 

Önsöz 

“Kurban olduklarım ben hayal ettim ve gerçekleştirdim. 

Siz de hayal edip başarabilirsiniz.” * 

Bahar geldi yine. Doğanın uyanışını 

kutluyor insanlar. Doğu toplumları birçok 

hikâye üretmişler bu uyanışa. Canlılığın, 

hayata dönmenin mutluluğunu 

kutlamışlar. Çağdaş insan için ise biraz 

da rehavet demek sıcak… Okullarda öğrencilerin 

gözü dışarıdadır. Çalışanlar 

işten çok akşam gidilecek mekânları 

düşünmeye başlamışlardır çoktan. Çünkü 

sarı sıcak yine kapıdadır. 

Öğretmen, kendisinin de gözü dışarıdadır 

ama dersi de anlatmak durumundadır, 

öğrencilerine bağırıyor; “Çocuklar, dikkatinizi 

buraya verin!” Patronun direktiflerini 

alan fabrikadaki ustabaşı bağırıyor; “Yetiştirmemiz 

gereken siparişler var. Haydi! 

Haydi!” 30 katlı plazanın 20. Katında patron 

elemanlarının masalarının arasında 

dolaşıyor. Gözü çalışanlarının ekranlarında, 

kim soliter oynuyor, kim internette geziyor. 

O da bağırıyor; “İşinize bakın!” 

Biri hepimizi bu rehavetten kurtarmalı, 

yok yok, bıkmadık mı hala birilerinin arkasından 

gitmekten… ama bizi kendimize 

getirecek bir şeyler olmalı. Yine yaz göz 

kırpıyor. Çiğdemler açmış, laleler ha açtı, 

ha açacaklar. “Kahve uyku açar diyorlar. 

Yeşil elma daha çok uyku açıyormuş duydun 

mu?” 

O sırada televizyonda ekonomi haberleri 

vardır. Papyonlu, gözlüklü (şimdilerde 

ise pis sakallarının yanları kesilerek çene 

kısmından uzattığı haliyle…)bir profesör, 

“Ekonominin bu yıl gidişatı iyi değil, 

Euro-dolar endeksi fizibl değil. Sanayi 

üretim endeksindeki düşüşün durdurulması 

gerekiyor. Çünkü bizi çalışmak kurtarır.” 

gibi artık ezber hanemize yazılmış 

cümlelerini tekrar ediyor. Programı izleyen 

ve aslında sürekli izleyen patron, yine 

yeni bir gaza geliyor. Yardımcılarını çağırmasını 

istiyor, o gün kısa kestirdiği ve sarıya 

boyattığı saçları, kırmızı mini eteğiyle 

genç sekreterinden. Kırmızı rujunu sürmeyi 

henüz tamamlamış sekreter, “Peki efendim.” 

deyip, diğer telefona sarılıyor. 

Dışarıda yaz havası, çiçekler açmış. Sahil 

cıvıl cıvıl ve bölüm şefi zoraki taktığı kravatını 

düzelterek, söylene söylene toplantı 

odasının yolunu tutuyor. Toplantı odasındaki 

televizyonda bir reklam dönüyor. 

“Mersin’in Arslanköy köyünde kurduğu tiyatroyla 

sesini duyuran ve yönettiği ‘Yün 

Bebek’ filmiyle New York Avrasya Film 

Festivali’nde büyük ödüle layık görülen 

Ümmiye Koçak, Real Madridli dünya yıldızı 

futbolcu Cristiano Ronaldo’nun oynadığı 

reklam filminin yönetmeni oldu.” 

*Ümmiye Koçak’ın attığı tweet

BİLİM TARİHİ 

TEOREMLERİN İSİMSİZ KAHRAMANI 

ÖMER HAYYAM 

18 Mayıs 1048’de İran’ın Nişabur kentinde doğan Ömer Hayyam bir çadırcının oğludur. Tıp, fizik, astronomi, 

cebir, geometri ve yüksek matematik alanlarında önemli çalışmalar yapmıştır. O herkesten farklı olarak yaptığı 

çalışmaların çoğunu kaleme almamıştır. Hayyam, ismini çokça duyduğumuz teoremlerin isimsiz kahramanıdır. 

ÖMER HAYYAM TAKVİMİ 

21 Mart 1079 yılında tamamladığı, halk arasında 

“Ömer Hayyam Takvimi” bugün ise “Celali Takvimi” 

olarak bilinen takvim için büyük çaba sarf etmiştir. 

Eserleri arasında İbn-i Sina’nın Temcid (Yücelme) 

adlı eserinin yorum ve tercümesi de yer 

alır. Öğrenimi tamamlayan Ömer Hayyam kendisine 

bugünlere kadar uzanacak bir ün kazandıran 

‘Cebir Risaliyesi’ni ve ‘Rubaiyat’ı, Semerkant’ta 

kaleme almıştır. 

RUBAİLERİYLE ÜNLÜDÜR 

Hayyam, genelde şiirlerindeki eğlence düşkünlüğünün 

belirgin olmasından dolayı Rubâileri ile 

ünlenmiştir. Geçmişte yaşamış birçok ünlünün 

aksine Ömer Hayyam’ın doğum tarihi günü gününe 

bilinmektedir. Bunun sebebi, Ömer Hayyam’ın 

birçok konuda olduğu gibi takvim konusunda da 

uzman olması ve kendi doğum tarihini araştırıp 

tam olarak bulmasıdır. 

Rubailerinde, dünya, var oluş, Allah, devlet ve 

toplumsal örgütlenme biçimleri gibi hayata ve 

insana ilişkin konularda özgürce ve sınır tanımaz 

bir şekilde akıl yürüttüğü görülmektedir. Akıl yürütürken 

ne içinde yaşadığı toplumun ne de daha 

öncesi zamanlarda yaşamış toplumların kabul ettiği 

hiçbir kurala bağlı kalmamış, kendinden önce 

yaşayanların insan aklına koymuş olduğu sınırları 

kabullenmemiştir. 

Bir anlamda dünyayı, insanı, var oluşu kendi aklıyla 

baştan tanımlamış; bu nedenle de çağını 

aşarak “evrenselliğe” ulaşmıştır. Ancak unutmamak 

gerekir ki Hayyam’ın yaşadığı dönem, kendisi 

gibi çağları aşan ve tarihin gördüğü en büyük 

düşünürlerden birini yaratacak sosyo-kültürel 

altyapıya sahipti. 

Kendi tarihinin belki de en aydınlık dönemlerini 

yaşayan İslam dünyasında felsefenin 

hak ettiği ilgiyi gördüğü, Selçuklu 

saraylarında ise sentez bir Orta Doğu 

kültürü (Türk-Hint-Arap-Çin-Bizans) 

oluşmaya başladığı bir dönemde 

yaşayan düşünür, böylece 

nispeten yansız ve bilimsel 

bir öğrenim görmüş, Müslüman 

fakat felsefeyi 

günah saymayan bir 

toplum içinde özgürce 

felsefe ile 

ilgilenebilmiştir.

5 

BİLİMSEL ÇALIŞMALARI 

Hayyam, aynı zamanda dünya bilim tarihi için 

de önemli bir yerdedir. Dünyanın ilk rasathanesini 

kurmuştur. Günümüzde kullanılan 

Miladi ve Hicri Takvimlerden çok daha hassas 

olan Celali Takvimi’ni hazırlamıştır. Okullarda 

Pascal Üçgeni olarak öğretilen matematik kavramı 

aslında Ömer Hayyam tarafından oluşturulmuştur. 

Matematik, astronomi konularında 

dünyanın önde gelen bilim adamlarındandır. 

Birçok bilimsel çalışması olduğu bilinmektedir. 

Rubailerinin Türkçeye çevirisi farklı birçok 

çevirmen tarafından yapılmışsa da rubaileri 

Türk halkına sevdiren çeviri Sabahattin Eyüboğlu 

tarafından yapılmıştır. Ömer Hayyam, ilmini 

genişletmek için zamanın ilim merkezleri 

olan Semerkand, Buhara, İsfahan’a yolculuklar 

yapmıştır. 4 Aralık 1131’de doğduğu yer olan 

Nişabur’da vefat etmiştir. 

Fransız matematikçi Blaise 

Pascal’ın soyadıyla anılsa da 

Pascal’dan önce Hindistan, 

İran, Çin, Almanya ve İtalya’da 

matematikçiler 

tarafından çalışılmıştır. 

Ömer Hayyam tarafından 

oluşturulmuştur. 

Binom teoremini 

ve bu açılımdaki 

katsayıları bulan 

ilk kişi olduğu 

düşünülmektedir 

Matematik bilgisi ve yeteneği zamanın çok 

ötesinde olan Ömer Hayyam denklemlerle 

ilgili başarılı çalışmalar yapmıştır. Nitekim 

Hayyam 13 farklı 3. dereceden denklem tanımlamış 

ve denklemleri çoğunlukla geometrik 

metod kullanarak çözmüştür. Bu çözümler 

zekice seçilmiş konikler üzerine dayandırılmıştır. 

Bir kitabında iki koniğin arakesitini kullanarak 

3. dereceden her denklem tipi için 

köklerin bir geometrik çizimi bulunduğunu 

belirtir ve bu köklerin varlık koşullarını tartışır. 

Bunun yanısıra Hayyam, binom açılımını da 

bulmuştur. Binom teoerimini ve bu açılımdaki 

katsayıları bulan ilk kişi olduğu düşünülmektedir. 

Pascal üçgeni diye bildiğimiz şey aslında 

bir Hayyam üçgenidir. Bir kitabında da Öklit’in 

aksiyomlarıyla ilgili çalışmaları toplayan Hayyam, 

Öklit’in paralellik aksiyomunu başka bir 

önerme kümesiyle değiştirmiş, bunun sonucunda 

bugün öklit dışı geometride kullanılan 

“geniş, dar ve dik açı hipotezleri” ile ilgili biçimlere 

ulaşmıtır. Yani öklit dışı geometrinin 

temellerini atan Hayyam olmuştur. Öklit’in yapıtı 

üzerine yorumlarında, irrasyonel sayıların 

da tıpkı rasyonel sayılar gibi kullanılabileceğini 

kanıtlaması matematik tarihinde bir dönüm 

noktası oluşturup, İsfahan’da üç yıl çalışarak 

kurduğu rasathanede gökyüzünü inceleyip, 

bilimsel çalışmalar yapmıştır. Hükümdarın 

özel müneccimi olduktan sonra yıldız falına 

bakmıştır. Ömer Hayyam kendi doğum tarihini 

bu kadar net şekilde bir gökbilimci hassasiyetiyle 

kendisi bulmuştur.

CAHİT ARF 

MATEMATİĞİN TÜRK ADI 

CAHİT ARF 

“Matematik esas olarak sabır olayıdır. 

Belleyerek değil keşfederek anlamak gerekir.” 

Ord. Prof. Dr. Cahit Arf, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan ve kendi adıyla anılan “Arf 

Sabiti“, “Arf Halkaları” ve “Arf Kapanışları” gibi terimleri bularak, matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda 

bulundu. Alman matematikçi Helmut Hesse ile birlikte, Hesse-Arf Kuramı’nı geliştirdi. 

1910’da Selanik’te doğan Cahit Arf’ın ailesi, Balkan savaşının başlamasıyla İstanbul’a göç etmiş. Daha çocukluk 

yıllarında kendini göstermeye başlayan Cahit Arf, çocukluğuna dair 13 Eylül 1980’de Karadeniz Teknik Üniversitesinde 

onu doktorasını aldığı törende yaptığı konuşmada şunları söyler; “Bir mahalle çocuğu kavramı vardı ailemde. 

Beni sokağa koyuvermezlerdi. Çünkü mahalle çocuğu olabilirdim ve bu da özenilecek bir şey değildi. Bu hava içinde 

bir çocuk kendi içine kapanıyor, oyununu kendi başına kuruyor. Çocukluğumda mütemadiyen kağıttan oyuncaklar 

yaparmışım. Bu bir bakıma faydalı olmuş. Oyuncak icad ediyor ve mütemadiyen etrafımı müşahede etmeye 

çalışıyordum. Ben ilkokulu hep liselerde, liselerin ilk kısmında okudum. O zaman liselerin adı Sultani idi. İlk gittiğim 

sultani, Beşiktaş Sultanisi. Evimiz de Beşiktaş’taydı o sıra. 1918’de ev yandı biz de başka yere gitmeye mecbur 

olduk. Bulduğumuz yer Süleymaniye’deydi. Oraya yakın okul İstanbul Sultanisi’ydi, ben de oraya gönderildim.”

7 

DİKKAT GÖZLERİNİZİN AYARIYLA OYNAMAYIN! 

Fotoğraflar özellikle flu olarak kullanıldı. Eğer TÜBİTAK MAM izin 

verseydi bu flu fotoğrafların yerinde Cahit Arf’ın çocukluk, gençlik, 

üniversite ve akademi hayatından fotoğraflar olacaktı. Telif sıkıntısından 

dolayı ülkemizin matematikteki gururu olan bilim adamımızın 

fotoğraflarını yayınlayamıyoruz. 

Bir süre daha bir şehirden diğerine taşındıktan sonra İzmir’e 

yerleşmiş Arf ailesi, Cahit Arf, İzmir Sultanisi’ne beşinci sınıfa 

gelmiş. Yine kendi sözleriyle devam edelim; “Beşinci sınıfta 

matematiğe pek hevesim yoktu. Güçlü tarafım gramerdi. Bu 

biraz da lojiğe eğilimini gösteriyor. O sıralar bir başka merakım 

da resim yapmak, Vatan-Millet-Sakarya yazıları okumak. o zaman 

İstiklal Harbi’ni yaşayan her genç çocuk böyleydi zannediyorum. 

Matematik olarak öğrendiğimiz şey aritmetikti: sayıları 

toplamak, çıkarmak, çarpmak. Hani öyle antika problemler 

vardır; lineer denklem sistemlerine karşılık gelir, fakat lineer 

denklem yazmadan onu muhakemeyle çözersiniz. Mesela adamın 

biri çarşıya gitmiş, şu kadar şundan bu kadar bundan almış... 

Bunlar aslında lineer denklem sistemleriyle, cebirle olur. 

Ama ilkokulda cebir yoktu tabii... Beşinci sınıfta bir öğretmene 

rastladım. Aslında öğretmen değildi. Liseyi bitirmiş, İstanbul’a 

gidip dişçi olacak, bunun için paraya ihtiyacı var; parayı biriktirmek 

için öğretmenlik yapıyor. Bu genç benimle ilgilendi, çünkü 

gramerim çok iyiydi, lineer sistemlerle icra edilen problemleri 

de çözebiliyordum. Bana Euclid geometrisinin ilk teoremlerini 

ispat ettirdi. En sonuncusu da Pisagor teoremiydi. Bunu beceremedim 

ve kendisine söyledim. Bunun üzerine bana o anlattı. 

Bu adam sayesinde ben matematikle ilgilenmeye başladım. 

Bilhassa geometriyle. Liseye geçtiğim zaman ben matematik 

dersine hiçbir kitaptan çalışmazdım. Dersi dinlerdim fakat not 

almazdım. Yine imtihanlarda hiç ders çalışmama lüzum yoktu, 

çünkü arkadaşlar hep gelip soru sorarlardı bana. Lisenin orta 

kısmını böylece arkadaşlarımın sorularına cevap vererek geçirdim 

ve ailem kabiliyetimi hocalardan duydu.” 

FRANSA’DA LİSE TAHSİLİ 

1926’da babası Cahit Arf’ı liseyi okumak üzere Fransa’ya 

gönderme olanağı bulmuş. Cahit Arf, Paris’te kaydolduğu St. 

Louis Lisesini üç yerine iki yılda bitirmiş ve 

Türkiye’ye dönmüş. O sıralarda Türk hükümeti 

yükseköğrenim görmek üzere sınavla Avrupa’ya 

öğrenci gönderiyordur. İzmir Sultanisi 

de Cahit Arf’i aday göstermiş. Cahit Arf sınavı 

kazanarak tekrar Fransa’ya gitmiş, iki yıl ‘speciale’ 

olarak nitelendirilen yüksekokullara 

hazırlık sınıflarına devam ettikten sonra, hem 

École Normale Supérieure, hem École Politéchnique’in 

sınavlarına girer. École Normale 

Supérieure, Fransa’daki birçok ünlü bilim adamının 

yetiştiği bir okul, École Politéchnique 

ise, sivilleri de alan bir askeri mühendislik 

okuludur. İkisinin de sınavını kazanır Cahit Arf. 

Fakat École Normale Supérieure’e kaydolur ve 

iki yılda da bitirir. Devam edelim Cahit Arf’ın o 

günlere dair sözleriyle, “Baktım Politéchniqué 

de hoşuma gider gibi oluyor. Hani bir acayip 

kuyruklu, külahlı şapkalar vardır ya Napoleon 

zamanında, öyle başlıklar vardı, kılıçları vardı. 

Sokakta kılıçla dolaşırlardı. Ben de ona heveslendim.” École 

Normale’e girdikten sonra yeni şeyler arama fikri gelişti bende. 

Daha öncesine dayanan bir problemim vardı. Cetvel ve 

pergelle yıldız çizmesini bir türlü beceremiyordum. Bu biraz 

hokkabazlık isteyen bir iş… Neden istediğim de malum; bizim 

bayrağımız ay yıldız. Çiziyordum fakat hep takribi olarak. Bunu 

da Fransa’da öğrendim.” 

TÜRKİYE’YE DÖNÜŞ 

ve ALMANYA YILLARI 

École Normale’i bitirdikten sonra Türkiye’ye 

döner Cahit Arf. Bir süre Galatasaray 

Lisesi’nde hocalık yaptıktan sonra doçent 

adayı olarak İstanbul Üniversitesi Matematik 

Bölümü’ne geçer. 1937, Cahit Arf’ın 

doktora yapmak üzere Göttingen’e gittiği 

yıl. Göttingen Üniversitesi’nin Matematik 

Bölümü C. F. Gauss’la başlayan sonra 

B. Riemann ve D. Hilbert ile devam eden 

uzun ve görkemli bir geleneğin merkezi. 

Cebirsel Sayılar Teorisi burada doğmuş 

ve bu teoriden yine Göttingen’deki matematikçiler 

tarafından Class Field (Sınıf 

Cismi) Teorisi adı verilen dev teori geliştirilmiştir.

CAHİT ARF 

1930’lu yıllarda Almanya’da değişen politik ortam, 

30’lu yılların ortalarında Alman üniversitelerini 

de baskılamaya başlayınca Alman orijinli 

olmayan birçok büyük matematikçi ülkeyi terk 

etmek zorunda bırakılmıştır. Ancak içlerinde H. 

Hasse ve E. Witt’in de dahil olduğu birkaç matematik 

dehası Göttingen’de kalmaya devam etmişti. Cahit Arf, 

Hasse ile doktora çalışması yapmak üzere Göttingen’e gittiğinde 

durum budur. 

HASSE-ARF TEOREMİ 

Arf’ın Göttingen’de yaptığı doktora çalışması onun dünya çapında 

tanınmasına yol açan bir odak noktası olmanın yanı sıra 

matematiğe yaklaşımının da iyi bir göstergesi. Prof. Gündüz 

İkeda bu çalışmanın önemini şu şekilde vurguluyor: “1920 ve 

1930 yılları arasında cebirsel sayılar teorisi olağanüstü şekilde 

gelişti. Büyük sıçramanın ana noktasını teşkil eden çalışmayı 

yapan kişi Takagi adında bir Japon. Takagi’nin çalışması 

içindeki boşluklar da Alman matematikçi Artin tarafından 

tamamlanmıştı. Takagi-Artin’in geliştirdiği Class Field Teorisi 

denilen bu teori, Abelian (komütatif) adı verilen durumlar için 

geçerliydi. Abelian olmayan (non-komütatif) durumda bu Class 

Field teorisine karşılık gelen şey hala yok. 1937’de Cahit Bey, 

Göttingen’e gittikten sonra Hasse ona hangi konuda çalışmak 

istediğini sorunca o da bu non-komütatif Class Field üzerine 

çalışmak istediğini dile getirmiş. Hasse ona bununn çok zor 

olduğunu, çok acele ettiğini söylemiş. Cahit Bey bunun üzerine 

tek başına çalışmış ve birbuçuk yıl sonra da doktorasını tamamlamış.” 

Cahit Arf’ın bu çalışmayla elde ettiği sonuçların bir 

kısmı ise şimdi literatürde “Hasse-Arf teoremi” diye geçiyor! 

Cahit Arf doktora tezini 1938’de bitirdikten sonra Hasse, ona 

bir yıl daha kalmasını teklif eder. Bu ise yeni bir çalışmanın dönemi 

olmuş onun için, Kuadratik Formlar. ‘Herhangi bir cisim 

üzerindeki kuadratik formlar’ teorisi nispeten yeni geliştirilmiş 

bir teori olup bu konudaki ilk adımı atan ve kuadratik formların 

sınıflamasını yapan matematikçi E. Witt idi. Cahit Arf’ın yaptığı 

çalışma da Witt’inkini tamamlayıcı nitelikte olup çalışmanın 

sonunda ‘karakteristiği 2 olan bir cismin üzerindeki 

kuadratik formların’ önemli bir invaryantını 

ortaya atmıştı. Bu şekilde dünya literatürüne 

‘Arf Inveryantı’ olarak geçen irvanyant, cebirsel ve 

diferansiyel topolojide büyük önem taşır. Dahası, 

Cahit Arf’ı da matematik dünyasına tanıtan bir buluş 

olur. 1938’in sonunda Türkiye’ye döner Cahit Arf ve İstanbul 

Üniversitesi’ndeki görevini sürdürür. 

ARF HALKALARI 

Savaş yılları sırasında Du Val adında bir İngiliz matematikçisi 

İstanbul Üniversitesine gelir. Du Val, “Bir cebrik eğrinin bir 

noktası civarındaki singularitelerin özelliklerini belirten teorisinden 

bahseder.” Dinleyicilerin arasında bulunan Cahit Arf bu 

geometrik argümanların arkasında etkin cebirsel kavramların 

varlığını iddia eder. Du Val ondan bu iddiasını açık bir biçimde 

ifade etmesini isteyince Cahit Arf bir hafta eve kapanır. O 

günleri Arf, “Hafta sonunda bir şeyler çıktı ortaya ve bu da 

dünyaya yayıldı. Bu işte birtakım halkalar vardı. O halkalara 

‘Arf Halkaları’ kapanışlara da ‘Arf Kapanışları’ deniyor. Yani bu 

şekilde bir başkasının yüzünden şöhret sahibi oldum. Fakat 

asıl yapmak istediğim işler beni hiçbir zaman pek tanıtmadı...” 

diye ifade edecektir.

9 

ÇEKMECE NÜKLEER ARAŞTIRMA MERKEZİ 

Cahit Arf 1943’de profesör, 1955’te Ordinaryüs Profesör olan 

Cahit Arf 1962’ye kadar İstanbul Üniversitesi’ndeki görevini 

sürdürür. Arada bir yıllığına misafir profesör olarak Maryland 

Üniversitesi’ne gider, ayrıca Mainz Akademisi muhabir üyeliğine 

seçilir. İstanbul Üniversitesi’nden ayrıldıktan sonra da bir 

yıl kadar Robert Koleji’nde öğretim üyeliği yapar. 1960’da Çekmece 

Nükleer Araştırma Merkezi’ni kurmak üzere görevlendirilen 

ve Göttingen’den yakın arkadaşı fizikçi Prof. Sait Akpınar, 

1963’te Cahit Arf’ı Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi’ne davet 

eder. Prof. Akpınar, Cahit Bey’in hayatının en iyi çalışmasını 

Çekmece’de yaptığını söyler. 

1964-1966 yılları Cahit Arf’ın Princeton’da Institute for Advanced 

Study (İleri Araştırmalar Enstitüsü) nde araştırmalarına 

devam ettiği dönemi kapsıyor. Daha sonra California Üniversitesi’nde 

misafir öğretim üyeliği yapan Cahit Arf 1967’de 

Türkiye’ye dönerek Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik 

Bölümü’nde çalışmaya başlar. 

CAHİT ARF’IN EZBER KARŞITLIĞI 

Onun ODTÜ’de bulunduğu dönemde öğrencisi olan Prof. Turgut 

Önder, Cahit Arf’ın sınıflarına girdiği ilk derste bile hayatını 

etkileyecek şeyler öğrendiğini ifade ediyor. “Cahit Bey’in her 

zaman anlatmaya çalıştığı şey, her ispatın arkasında bir fikir 

olduğudur. Tesadüflerle kurulmuş, sınama yanılmayla bulunmuş 

şeyleri pek sevmezdi. Ondan aldığım en önemli şeylerden 

biri buydu; bir şeyi önceden keşfetmeye çalışmak. Bu, başarılı 

matematikçilerin genelde benimsedikleri bir şey; ama ben bu 

fikri Cahit Bey’den almıştım. Ondan öğrendiğim ikinci şey de 

o sıralar pek meraklı olduğumuz soyut ispatların hayatla ilişkisini 

kurmaya çalışmak oldu. Somut üzerine eğilmemizi daha 

sonra soyutla birleştirmemizi isterdi. Nitekim, doktora için Berkeler’e 

gittiğinde bunun ne kadar önemli olduğunu anladım... 

Birisi bir seminer verdiğinde ilk sorusu şu olurdu: ‘Bunu neden 

yapıyorsun?’ En önemli şeylerden biri ‘belleme’ (ezber) karşı 

oluşuydu.” 

Cahit Arf, 1974’te TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü alırken yaptığı konuşmada 

‘Bilim insanının amacı anlamaktır’ hemen ardından 

‘ama büyük harflerle anlamaktır’ sözüyle kendine göre bilim 

insanını açıklar. Eğitim hayatına ezberciliğe karşı çıkışını, farklı 

ortamlarda her zaman dile getirir. “Yayılmasını istediğim bir 

şey var: Çocuklarımızın bellemekten kurtarılması, anlamaya 

çalışmalarını sağlamak. Bazı gençlere böyle bir etki yapmış 

olduğumu ümit ediyorum. Bizde okullar hala böyle değil. Belletiyorlar. 

Şimdi önemli olan çabuk ve kolay kazanmak. Bizim 

memleketimizde insanlar bilgiyi satmak için kullanıyorlar; neşretme 

amacı da bu. Bilim bu değil. Bilim, algılarımızı tasnif edip 

kavramlar haline getirip bu kavramları neden-sonuç münasebetiyle 

organize etmek.” 

TÜBİTAK’IN KURCULARINDAN 

1963’te kurulan TÜBİTAK’ın kuruluş ve gelişmesinde büyük 

emeği olan Cahit Arf, yıllarca bu kurumun Bilim Kurulu Başkanlığında 

da bulundu. 1985-1989 yılları arasında ise Türk Matematik 

Derneği Başkanlığı yaptı. 1974’te TÜBİTAK Bilim Ödülü, 

1980’de Karadeniz Teknik Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nden, 

1981’de Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden aldığı 

onur doktoraları, Aralık 1993’te Türkiye Bilimler Akademisi 

Şeref Üyeliği ve 4 Şubat 1994’te Fransa’dan Commandeur des 

Palmes Academiques ödülleri aldı. 

“Matematik endüktif (tümevarımsal) bir bilimdir ve bu endüktif 

bilim sonsuz kümeler için geçerli. Bu sonsuzlukları endüktif 

bir şekilde kavrıyoruz ve kavradığımız zaman da o sonsuzluğu 

hissediyoruz. Sınırsızlığı. Ve bu bize mutluluk veriyor çünkü 

ölümü unutuyoruz... Herkes ölümsüz olduğunu hissettiği alanda 

çalışmak ister. Ben de matematikte kendimi ölümsüz hissettim.” 

diyen Cahit Arf, 26 Aralık 1997 tarihinde İstanbul’da 

yaşamını yitirmiştir. 

KAYNAKLAR 

1. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//ozgecmis/CahitArf.pdf 

2. Cahit Arf’ın Çalışmalarının Kısa Bir Tanıtımı. 4 Ocak 2006. 13 Ekim 2010 tarihinde erişilmiştir. 

3. http://cabim.ulakbim.gov.tr/cahit-arf-kimdir/ 

4. mam.tubitak.gov.tr/tr/content/cahit-arf-hakkinda

DOĞANIN MATEMATİK İLE BULUŞMASI 

NESİN MATEMATİK KÖYÜ 

Nesin Matematik Köyü birçoğumuzun 

bildiği gibi 2007 yılında, gençlere 

matematiği sevdirmek ve araştırma 

ruhunu geliştirmek için Ali Nesin’in 

öncülüğünde kurulmuş bir köy. 

Başlangıcı matematik ile olsa da daha 

sonra, felsefe ve sanat da dâhil edilerek 

sacayağın üçayağı tamamlanmış oldu. 

Ve halen, gönüllülerin maddi ve manevi 

desteğiyle büyümeye devam ediyor. 

1995’te yurda dönen Ali Nesin, eğitim verdiği üniversite 

öğrencilerinin yetersizliğini görerek, onları önce 

akşamları evinde, sonra hafta sonları Nesin Vakfı’nda 

ağırlamış, bu da yeterli olmayınca 10 yıl boyunca 

Türkiye’nin çeşitli yörelerinde her yaz 6-7 haftalık yaz 

okulları düzenlemiştir. Son üç yılında bütün Türkiye’ye 

açılan yaz okulları büyük rağbet görmüş ve son derece 

verimli geçmiştir. Zamanla her yaz konaklanacak, 

yemek yenilecek, ders yapılacak, çalışılacak, çamaşır 

yıkanılacak mekânların bulunmasının zorlukları ve 

maliyeti anlaşılmış ve sadece matematiğe ayrılmış bir 

mekân yaratmanın cazibesi üstün gelmiştir. Sonuçta 

Matematik Köyü projesi ortaya çıkmış, Nesin Vakfı’na 

ait olan Matematik Köyü tamamen halkın bağışlarıyla 

ve gençlerin gönüllü emeğiyle imece usulüyle kurulup, 

2007’den beri gençlere hizmet vermektedir.

11 

KÖYÜN AMACI 

Kuruluşunda sadece üniversite öğrencilerini hedefleyen 

Matematik Köyü, yoğun talebe dayanamayarak kuruluşundan 

bir yıl sonra kapılarını ilkokuldan lise ve üniversiteye 

kadar her seviyede öğrenciye açmıştır. Amacı araştırmacıların 

ilgi alanına giren (dolayısıyla araştırmaya yönelik) 

matematiği öğrencilere tanıtmak olan köyün eğitmenleri, 

ülkenin ve dünyanın dört bir yanından köye gönüllü gelen 

akademisyenleridir. 

Kâr amacı gütmeyen, yegâne amacı gençlere matematiği 

öğretmek olan köyün, matematiği sevdirmek için özel bir 

çaba harcaması gerekmez çünkü matematiğin öğrenilince 

mutlaka sevileceği düşüncesinde olan kurucuları; müfredata, 

üniversite giriş sınavlarına ya da herhangi bir eğitim 

ya da sınav sistemine bağlı değildir. Sadece profesyonel 

matematikçilerin anladığı anlamda matematiği gençlere 

öğretmeyi ve böylece gençleri matematiksel araştırmaya 

heveslendirmeyi amaçlar. Kurumsal destek almayan köy finansal 

sıkıntıları yüzünden 2015 yılında üniversiteye giriş 

sınavına yönelik programlar düzenlemek zorunda kalmışlar. 

FİZİKSEL KOŞULLAR 

İzmir’in Selçuk ilçesine bağlı olan Şirince köyünün 1 kilometre 

uzağındaki Kayser dağının yamaçlarında kurulan Nesin 

Matematik Köyü, toplam 31 dönüm arazi üzerine yerleşik 

ve doğa ile içiçedir. İnşaat esnasında kaydadeğer bir ağaç 

kesimi olmadığı gibi, kuruluşundan bu yana Köy’e ve yakın 

çevreye 4000’den fazla ağaç ve büyük bitki dikilmiştir. 

Öğrenciler için toplam 161 yatak ve eğitmenler için ise 108 

yataklı 55 evi bulunan köy, 2 kapalı dersliği ve 200 kişilik konferans 

salonu ve 7000 kitabı ile bir sanat – felsefe ve matematik 

kütüphanesine sahiptir. Kadın ve erkek hamamları dışında 

ortak kullanıma açık banyo sayısı 10, tuvalet sayı ise 12’dir,. 

Koğuşların çoğunun içinde tuvalet ve banyo bulunmaktadır. 

Kışlık kapasitesi 110 ve 80 olan iki yemek salonu ve oldukça 

geniş bir mutfağı vardır. Bunların dışında 5 açıkhava dersliği, 

bir açıkhava alanı, uyku mevkii adını verilen bir başka açıkhava 

alanı ve korunaklı bir açık hava yemek alanı vardır. Tüm binalar 

taştan yapılmış olup, yazın öğrenciler çadırlarda da kalmaktadırlar. 

Köy’ün kuytu köşelerinde öğrencilerin yalnız kalarak 

çalışabilecekleri küçük ve sevimli alanlar olduğu gibi, kalabalık 

gruplar olarak buluşabilecekleri alanlar da mevcuttur. 

ETKİNLİKLER 

Programları doğal olarak okulların tatil olduğu dönemlere 

rastlar. En uzun ve en yoğun dönem 3 aydan fazla süren ve 

günde 250 ila 500 arasında lise ve üniversite öğrencisinin 

katıldığı yaz dönemidir. Yazları, matematik bölümü öğrencilerine 

yönelik dersler devam ederken, lise öğrencilerine 

yönelik her biri ikişer haftalık 6 ya da 7 program gerçekleştirilir. 

Ocak ve Şubat aylarına rastlayan ara tatilde de lise ve 

üniversite programları düzenlenir. Aynı anda en fazla 175 

kişinin konaklayabildiği bu programlar olabilecek en üst 

düzeydedir. 

Tüm millî ve dinî bayramlarda kısa da olsa mutlaka bir program 

düzenlenir. 

Matematik Köyü tatiller dışında da ziyaretçilere açıktır. Tatiller 

dışında ilkokuldan üniversiteye kadar her seviyede 

eğitim kurumu Köy’e günübirlik ya da bir haftaya kadar 

uzayabilen ziyaretler gerçekleştirebilir. 2015’te Matematik 

Köyü yazokulu ve kışokulu programlar dışında 4.926 gence 

hizmet vermiştir. Bu tür program dışı gezilerde genellikle Ali 

Nesin ders verir.

DOĞANIN MATEMATİK İLE BULUŞMASI 

YAZOKULUNDA YAŞAM 

Lise öğrencileri, her biri ikişer saat olan dört derse katılarak, 

günde en az 8 saatlerini sınıfta geçirmek zorundadır. 

Ayrıca lise öğrencileri için haftada en az üç gün iki saatlik 

etüt vardır. Üniversite öğrencileri ise günde en az 4 saatlerini 

sınıfta geçirmek zorundadır. Haftada 6 gün ders 

yapılır. Haftanın en az üç günü gece seminerleri düzenlenir. 

Tatil günlerinde isteyen öğrencilerle bir geziye gidilir. 

Yemekten sonra ya da ender olarak öğle arasında program 

dışı konuşmaların, gösterilerin, tartışmaların, müzik dinletilerinin 

ve konserlerin de olduğu olur. Köy’de televizyon, 

radyo, genel müzik yayını gibi yoğunlaşmayı engelleyecek 

öğeler yoktur. 

Öğrenciler bulaşık, temizlik, yemeğe yardım, bahçe sulama 

gibi Köy’ün günlük işlerine, dönüşümlü olarak günde bir-iki 

saat ayırmakla mükelleftirler. 

Dersler ve günlük işler dışındaki zamanlarını öğrenciler istedikleri 

gibi geçirebilirler. Üniversitelilerin büyük çoğunluğu 

ve liselilerin üçte biri kadarı bu boş zamanlarında da 

toplu olarak ya da tek başlarına matematik çalışırlar. 

Bilenin bilmeyene anlattığı, kardeşliğin ve paylaşımcılığın 

hüküm sürdüğü, herkesin inancını dilediği gibi yaşayabildiği, 

kimsenin hayata bakışını sergilemekten kaçınmayacağı, 

“mahalle baskısı”ndan uzak özgür bir ortam yaratılan köyde 

yazokulu sonunda öğrencilere diploma, berat gibi bir belge 

verilmez. Genellikle sınav yoktur, olduğunda da not verilmez. 

FİNANSAL DURUM 

Matematik Köyü, TÜBİTAK gibi ülkede bilimi desteklemek 

amacıyla kurulmuş olan resmî kurumlar tarafından desteklenmeliydi. 

Dünyanın her yerinde bu böyledir, çünkü temel bilim 

okumak isteyen gençler genellikle memur ya da öğretmen gibi 

dar gelirli ailelerden yetişir. Ne yazık ki 2008 yılından sonra 

TÜBİTAK Matematik Köyü’ne desteğini çekmiştir. Son altı buçuk 

yıldır lise ve lisans programlarını hiçbir biçimde desteklememektedir. 

Lisansüstü programları ise maliyetin altında kalan 

minimum bir meblağ ile ve arada sırada desteklemektedir. 

Bir öğrencinin 2014-2015 yılında bir günlük maliyeti (yıllık 

gideri Matematik Köyü’nde konaklama sayısına bölündüğü 

zaman elde edilen sayı) yaklaşık 60 TL’dir. Oysa bizim hazırladığımız 

programlara katılan öğrencilerden aldığımız ortalama 

ücret, günübirlik ziyaretlerde kişi başına ortalama 45 TL’dir. 

Aradaki fark bağışlarla karşılanmaktadır. 

BAĞIŞLARINIZ İÇİN HESAP NUMARALARI 

Nesin Vakfı 

İş Bankası, Parmakkapı Şubesi 

Şube kodu: 1042 

Hesap numarası: 0687054 

IBAN: TR170006400000110420687054 

Nesin Vakfı 

Vakıf Bank, Çatalca Şubesi 

Şube kodu: 00237 

Hesap numarası: 00158007272068355 

IBAN: TR730001500158007272068355

13

MATEMATİK 

DOĞU DÜNYASININ MATEMATİĞİN 

GELİŞİMİNE KATKILARI 

Modern matematik tarihinin temelerinin 8. yy da atıldığı söylense yanlış olmayacaktır. 

Bu temelleri atan matematikçilerin çoğu Darülhikme kademsine bağlıydılar. Cebirde ilk 

adımları atan Harizmi’nin çalışmalarıyla başladığını söylemek mümkündür. O döneme kadar 

Yunanlıların geometriye dayanan matematik anlayışı hakimdir. 

Cebir, rasyonel ve irrasyonel sayılarla geometrik büyüklüklere “cebirsel nesne” olarak 

yaklaşılmasına imkan sağlayan birleştirici bir teoriydi. Matematiğe yepyeni bir boyut ve 

gelişme yönü kazandıran cebir, matematiği çok daha geniş bir 

konu haline getirmiş ve bu alanda geleceğe dönük gelişimi de mümkün kıldı. 

Hârizminin cebir meşalesini, 953 yılında doğan halefi 

Kereci devraldı. Kereci, birçok kişi tarafından cebiri 

geometrik işlemlerden tamamen bağımsızlaştıran 

ve bunların yerine bugün cebirin temelini oluşturan 

aritmetik işlemleri koyan kişi olarak tanınır. x, x 2 , x 3 ... 

ve l /x, 1 /x 2 , 1 /x 3 tek terimli sayılarını ilk kez tanımlayarak 

bunlardan herhangi ikisinin çarpımına ilişkin kuralları o 

belirlemiştir. Kurduğu cebir okulu, birkaç yüzyıl boyunca 

gelişerek hayatını devam ettirecekti. 

Kereci’den iki yüz yıl sonra, 12. yüzyıl bilim insanlarından 

Semavel, Kereci okulunun önemli üyelerinden biri haline 

gelmişti. Cebir için “... aritmetiğin, bilinen değerler 

üzerinde işlem yaptığı gibi, tüm aritmetik araçları 

kullanarak bilinmeyen değerler üzerinde işlem yapmak” 

şeklindeki sarih tanımı ilk kez o yapmıştır. 

Bir sonraki önemli adım 1048 yılında doğan ve bugün 

şair olarak tanınan Ömer Hayyam tarafından atıldı. 

Hayyam, kübik denklemleri tamamen sınıflandırdı ve 

konik alanları kesiştirmek suretiyle geometrik çözümler 

elde etti. Kübik denklemlerin cebirsel çözümünü 

tamamen açıklamayı umuyor ve şöyle diyordu: “Allah 

(c.c.) izin verirse ve muvaffak olursam bu on dört formun 

tamamını dalları ve örnekleriyle açıklayacağım ve neyin 

mümkün olduğunu ve neyin imkansız olduğunu ortaya 

koyacağım. Böylece bu sanatta son derece faydalı bir 

eser ortaya çıkacaktır.”

15 

12. yüzyılın ortalarında, Şerafeddin Tûsî cebiri geometriye 

uyarlayan Havyam’ın izinden gitmekteydi. Kübik 

denklemler hakkında bir eser yazan Tûsi bu eserde cebirin 

“...denklemleri kullanarak eğrileri incelemeyi amaçlayan 

başka bir alana önemli katkılarda bulunduğunu” söyleyerek 

cebirsel geometri alanını başlatmıştır. 

836 yılında doğan Sabit bin Kurra sayı teorisine yaptığı 

katkılarla tanındı. Bağdaşık savı çiftlerinin bulunmasına 

imkân sağlayan güzel teoremi keşfetti. Bağdaşık sayı çifti, 

her biri diğerinin kalansız toplamına eşit olan iki sayıyı 

ifade eden bir terimdir. 

13. yüzyılda Sabit bin Kurranın teoremine ilişkin yeni 

deliller sunan Farisi, çarpanlara ayırma ve katışımsal 

yöntemler hakkında önemli fikirler ortaya attı. Ayrıca 

İsviçreli 18. yüzyıl matematikçisi Euler’e izafe edilen, 17, 

296 ve 18, 416 bağdaşık sayı çiftini buldu. Euler’den uzun 

yıllar önce, diğer matematikçi olan Muhammed Bakır Yezdi 

17. yüzyılda 9,363,584 ve 9,437.056 bağdaşık sayı çiftini 

bulmuştu. 

İbnü’l-Heysem’in tarihte ilk kez tüm çift mükemmel sayılan 

(tam bölenlerinin toplamına denk olan sayılar) sınıflandırma 

girişiminde bulunmasıyla matematikçiler 10. yüzyılda 

başka bir alanda daha büyük başarı elde etmiş oldular; 

“2 k -l’in asal sayı olduğu durumlarda 2 k-1 (2 k-1 ) formunda 

olan sayılar” biçimindeki sınıflandırma gibi. Heysem aynı 

zamanda “p asalsa l+(p-1)! p’ye bölünebilir”şeklindeki 

Wilson teoremini dile getirdiği bilinen ilk kişidir, ancak 

bu sonucun nasıl ispatlanacağını bilip bilmediği çok net 

değildir. Bu teoreme, çalışmalarını 1770’lerde Cambridge’de 

yapan matematikçi John Wilson tarafından “keşfedilmesi” 

sebebiyle Wilson teoremi denmektedir, ancak Wilson bu 

teoremi ispatlamış mıdır yoksa sadece tahmin mi etmiştir, 

bilinmemektedir. Wilsondan tam bir yıl sonra, Lagrange 

adında bir matematikçi, “ilk kez keşfedilmesinden” yedi 

yüz yıl sonra teoremin ilk ispatını bulmuştur. 

Matematiğe hayatın her alanında ihtiyaç duyuluyor, 

özellikle sayma sistemleri büyük önem taşıyordu. Bugün 

birçoğumuz sıfırla başlayıp trilyonlara kadar uzanan tek bir 

sayma sisteminden haberdarız. Ancak 10. yüzyılda üç farklı 

tip aritmetik kullanılıyordu ve yüzyılın sonuna gelindiğinde 

Bağdadi gibi müellifler bu sayma sistemlerini karşılaştıran 

yazılar kaleme almaktaydılar. Bu üç sistem parmak hesabı 

aritmetiği, altmışlı sistem ve Arap sayısal sistemiydi. 

Parmak hesabı aritmetiği, yazıyla yazılan rakamların 

parmakla sayılması esasına dayalı olup ticaret çevrelerinde 

kullanılıyordu. 10. yüzyılda Bağdat’ta yaşayan Ebü’l-Vefâ 

gibi matematikçiler bu sistemi kullanarak birkaç eser 

yazmıştır. Arap sayılarının kullanımında hakiki bir uzman 

olan Ebü’l- Vefâ “...bu sayıların ticaret çevrelerinde ve Doğu 

Halifeliği’nde uzun süre uygulama alanı bulamadığından” 

bahseder. 

Altmışlı sistemde Arap alfabesindeki harflerle 

ilişkilendirilmiş sayılar bulunuyordu. Babil kökenli olan 

bu sistem Arap matematikçiler tarafından astronomi 

çalışmalarında sıklıkla kullanılmaktaydı. 

SAYILARIN ŞEKLİ 

Arap sayılarının ve kesirlerinin ondalık yer-değer sistemine 

sahip aritmetik altyapısı Hint sistemi geliştirilerek elde 

edilmiştir. Müslüman matematikçiler Hint sayılarını bugün 

kullanılan 1 ila 9 arasındaki modern sayılara uyarladılar. 

Arap sayıları olarak da bilinen bu sayıların her bir sayının 

yazılışında kullanılan açı sayısından ortaya çıktığına inanılır, 

ancak 7 sayısı bu teoriye ters düşmektedir, zira 7 sayısının 

ortasına çizilen yatay çizgi 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır.

MATEMATİK 

Soldan sağa: Babil kökenli atmışlı sayı sisteminin 

424,000 örnek rakamı ile açıklanması; Arap 

sayılarının 10. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar 

doğru kaydettiği gelişim. Müslümanlar Latin 

alfabesinde 1 ve 9 arasındaki modern sayıları 

rakamın yazılışında kullanılan açı sayısına göre 

geliştirmiştir. Mesela bir sayısında bir açı, 2 

sayısında 2 açı, 3 sayısında 3 açı bulunmaktadır. 

Bu sayılar bugün Avrupa ve Kuzey Afrika’da kullanılırken, 

daha farklı olan Hint sayıları İslam dünyasının doğusuna 

düşen bazı bölgelerde kullanılmaya devam etmektedir. 

Mesela 1 sayısında bir açı, 2 sayısında iki açı, 3 sayısında üç 

açı vardı vs. Bu sayıların kullanılmaya başlamasıyla birlikte, o 

zaman kullanılan Latin sayılarında yaşanan bazı, problemlerin 

de önüne geçilmiş oldu. Arap sayılarına, Müslümanların 

matematik hesaplamalarında abaküs yerine toz (gubar) 

tahtası kullanması sebebiyle “gubar” sayıları deniyordu. 

Müslüman matematikçiler tarafından Hint sisteminde yapılan 

en önemli iyileştirme sıfırıı daha geniş bir şekilde tanımlanması 

ve kullanılmasıdır. Müslüman matematikçiler sıfıra herhangi 

bir sayının onunla çarpımının sonucunun yine sıfır olduğu 

matematiksel bir özellik verdiler. Bunun öncesinde sıfıra bir 

boşluk yahut da “hiçlik muamelesi yapılıyordu. Müslüman 

matematikçiler sıfırı, sayıları ondalık sisteme çevirmek için 

de kullandılar ve böylece mesela 23 yazıldığında bunun 230 

mu, 23 mü yoksa 2300 mü olduğunu bilmek mümkün hale 

geldi. Sıfırı bir altıgenin içerisine yerleştirmemiz durumunda, 

dairenin çapının altıgenin kenarına oranının “altın oran”a 

denk gelmesi son derece ilginçtir. 

Arap sayıları Avrupa’ya üç kaynaktan gelmiştir: 10. yüzyılın 

sonlarında Kurtuba’da eğitim gördükten sonra Roma’ya 

dönen Gerbert (Papa Sylvester I’)den; Hârizmi’nin (ikinci 

gubari Arap sayılarını içeren) ikinci kitabından; 12. yüzyılda 

kitabı tercüme eden Chesterli Robert’ten. Arap sayılarının 

Avrupa’ya gelirken izlediği bu güzergâhtan Sayı Sözcükleri ve 

Sayı Simgeleri adlı eserinde dönem tarihçisi Kari Menniger 

ve ayrıca 13. yüzyılda bu sayıları öğrenerek Avrupalı 

kitlelere ulaştıran Fibonacci bahsetmektedir. Fibonacci bu 

sayıları, Bağdat ve Musul’daki okullarda (cebir ve eşzamanlı 

denklemler dâhil) matematik dersleri veren Sidi Ömer adlı 

bir hocadan ders almak üzere babası tarafından gönderildiği 

Cezayir’in Bougie şehrinde öğrenmiştir. 

Liber Abaci adlı ünlü Latince eserini yazmadan önce İskenderiye, 

Kahire ve Şam kütüphanelerini de ziyaret eden Fibonacci, bu 

eserinin ilk bölümünde Arap sayılarına değiniyordu. Fibonacci, 

bu yeni sayıları şu şekilde takdim ediyordu: “Hintlilere ait 

dokuz sayı şunlardır (soldan sağa): 987654321. Bu sayılarla ve 

Arapların ‘cephirum’ (şifre) adını verdiği ‘0’ sayısı kullanılarak 

arzu edilen her rakam yazılabilmektedir.” 

Müslüman matematikçilerin sayısal yöntemlerle kaydettiği 

gelişmelerin çoğu Arap sayılarıyla uygulanan bu hesaplama 

sistemi sayesinde mümkün olmuştur. Artık Ebul-Vefâ ve 

Ömer Hayyam gibi matematikçiler sayesinde, sayıları kök 

içerisinden çıkarabilmek mümkündü. 

Kereci’nin üslü sayılara yönelik binom teoremini 

keşfetmesi, ondalık sisteme dayalı sayısal analizin 

geliştirilmesinde önemli bir faktör oldu. 14. yüzyılda Kâşî, 

hem cebirsel sayıların yakmsanmasmda, hem de pi sayısı 

gibi gerçek sayılarda kullanılmak üzere, ondalık kesirlerin 

geliştirilmesine katkıda bulundu. Ondalık kesirlere o kadar 

önemli katkılarda bulundu ki yıllar boyunca bu insanlar 

ondalık kesirlerin mucidi olarak anılmıştır. Bu alanda 

ilk olmamakla beraber Kâşi, sayıların ..ncı, ..nci kökünü 

hesaplamak için bir algoritma geliştirdi; bu algoritma, 

yüzyıllar sonra İtalyan ve İngiliz matematikçiler Ruffini 

ve Horner tarafından bulunan yöntemlerin özellikli bir 

uygulamasına tekabül ediyordu.

17 

ATATÜRK’ÜN GEOMETRİ KİTABI 

Atatürk bu kitabı ölümünden bir buçuk yıl önce III. Türk Dil 

Kurultayından hemen sonra 1936-1937 yılı kış aylarında 

Dolmabahçe Sarayı’nda kendi eliyle yazmıştır. 

Öner Kol anlatıyor: “Atatürk, Sivas Kongresi’nin toplandığı Sivas 

Lisesi’ne, Lise Müdürü ve Matematik öğretmeni Ömer Beygo ve 

Başyardımcısı Felsefe öğretmeni Faik Dranaz ve öteki ilgililerle 

Kongre salonuna geldiler. Burada önce, 4 Eylül 1919’da tarihî 

kongrenin toplandığı Kongre salonunu ve özel odasını gezdi ve 

o günkü dekoru aynen korunan bu oda ve salonda o güne ait 

hatıralarını anlattı. Sonra topluluk halinde Lisenin 9/A sınıfında 

programdaki Hendese (Geometri) dersine girdi. Bu derste bir 

kız öğrenciyi tahtaya kaldırdı. Öğrenci tahtada çizdiği koşut iki 

çizginin başka iki koşut çizginin kesişmesinden oluşan açıların 

Arapça adlarını söylemekte zorluk çekiyor ve yanlışlıklar 

yapıyordu. Bu durumdan etkilenen Atatürk, tepkisini, “Bu 

anlaşılmaz Arapça terimlerle, öğrencilere bilgi verilemez. 

Dersler, Türkçe, yeni terimlerle anlatılmalıdır.” dedi ve tebeşiri 

eline alıp, tahtada çizimlerle “zaviye”nin karşılığı olarak “açı”, 

“dılı” nın karşılığı olarak “kenar”, “müselles”in karşılığı olarak 

da “üçgen” gibi Türkçe yeni terimler kullanarak, bir takım 

Geometri konularını ve bu arada Pythagoras teoremini anlattı. 

Atatürk, dilimize karşılığı “koşut” olan “muvazi” kelimesinin 

yerine kullandığı “paralel” teriminin kökenini açıklarken 

Orta Asya’daki Türklerin, kağnının iki tekerleğinin bir 

dingile bağlı olarak duruş biçimine “para” adını verdiklerini 

anlattı. Atatürk, bu derste aynı zamanda ders kitaplarının 

birkaç ay içinde Türkçe terimlerle yazdırılıp bütün okullara 

ulaştırılmasını emir buyurdu. 

Atatürk’ün Türkçe’mize kazandırdığı geometri terimleri; açı, 

açıortay, alan, artı, beşgen, boyut, bölü, çap, çarpı, çekül, 

çember, dış ters açı, dikey, dörtgen, düşey, düzey, eğik, eksi, 

eşit, eşkenar, gerekçe, iç ters açı, ikizkenar, kesit, konum, 

köşegen, oran, orantı, paralelkenar, taban, teğet, toplam, türev, 

uzam, uzay, üçgen, varsayı, yamuk, yatay, yöndeş’tir.” 

Agop Dilaçar Anlatıyor: “Geometri kitabını Atatürk, ölümünden 

bir buçuk yıl kadar önce Üçüncü Türk Dil Kurultayı (24- 

31 Ağustos 1936)’ından hemen sonra 1936-1937 yılı kış 

aylarında Dolmabahçe Sarayı’nda kendi eliyle yazmıştır. 

1936 Sonbaharında bir gün Atatürk beni, Özel Kalem Müdürü 

Süreyya Anderiman’ın yanına katarak Beyoğlu’ndaki Haşet 

Kitabevi’ne gönderip uygun gördüğümüz Fransızca Geometri 

kitaplarından bir tane aldırttı. Bunlar Atatürk’le birlikte gözden 

geçirildikten sonra, yazılacak Geometri kitabının genel tasarısı 

çizildi. Bir süre sonra ben ayrıldım ve kış aylarında Atatürk bu 

eser üzerinde çalıştı. Geometri kitabı bu emeğin ürünüdür. 

Kaynak: 

“Tarihsel Bir Anı”, Bilim ve Teknik, Öner Kol Kasım 1981, Sayı: 180, sayfa:16. 

Agop Dilâçar, “Geometri” kitabının “Önsöz”ü, Türk Dil Kurumu Yayını, 1981, s.V

İSTANBUL’UN TARİHİ SEMTLERİ 

. 

Istanbul’a adlarını verenler 

Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan ve birçok devlete başkentlik yapan İstanbul’un, şimdilerde kullandığımız semt isimlerinin hikâyeleri... 

Mahmut Bey 

Mahmut Bey 

bir Osmanlı 

yüzbaşısıdır, o 

zaman ki ismi ile 

Mülazım Mahmut 

Bey 1915 - 1917 

yıllarında bu 

bölgede mangası 

ile birlikte bölgenin 

korumasını 

sağlamakla 

görevlidir. Mülazım 

Mahmut Rum 

çeteciler tarafından 

şehit edilince ismi 

bölgeye verilmiş. 

Mahmutbey’in yerli halkı olan Rumlar Türkiye- 

Yunanistan Nüfus Mübadelesi ile Yunanistan’a 

gönderilirken, yerlerine yine Yunanistan’ın Kavala, 

Naipli ve Sarışaban’ın Köseler köylerinden getirilen 

Türkler yerleştirildi. Mahmutbey’den gönderilen 

Rumlar ise Yunanistan’ın Drama vilayetinin 

Kalambaka beldesine yerleştirilir. 

Mahmut Paşa 

Mahmutpaşa, Kapalıçarşı ve 

Mısır Çarşısı gibi iki önemli 

tarihi ve ticari merkezin 

arasında yer alır. Adını Fatih 

Sultan Mehmed’in uzun 

yıllar sadrazamlığını yapmış 

olan Mahmud Paşa’nın 

yaptırdığı külliyeden alan bir 

alışveriş semtidir. Doğum 

yeri ve tarihi kesin olarak bilinmeyen Mahmud Paşa’nın Rum 

veya Hırvat kökenli yahut da Rum-Hırvat melezi olduğu yolunda 

çeşitli rivayetler vardır. Rumeli Hisarı’nın yapımı esnasında 

Anadolu Hisarı’nın tamirinde yararlılığı görüldüğünden ikinci 

vezirliği yükselen Mahmud Paşa (1452), İstanbul’un fethi sırasında 

padişahın yanında bulundu ve kuşatmanın ilk günlerinde şehrin 

teslimi için Bizans’a elçi olarak gönderildi. 

Kasımpaşa 

Mahmut Şevket Paşa 

Gürcü olan Mahmud Şevket Paşa, 

zamanının en tanınmış askerlerindendi. 

1856’da Bağdat’ta doğmuş, askerî 

kitapların yanı sıra bir de roman tercüme 

etmiş, valilikler ve ordu kumandanlıkları 

yapmıştı. Mahmud Şevket Paşa, asıl 

şöhretini 1909’daki 31 Mart isyanının 

bastıran Hareket Ordusu’nun kumandanı 

olarak İstanbul’a girmesi üzerine 

sağladı. 23 Ocak 1913’te yaşanan Bâbıâlî 

baskınından sonra sadrazamlığa, Mahmud Şevket Paşa aynı 

zamanda harbiye nâzırlığını da üzerine aldı. 4 ay 19 gün 

sadrazamlık yaptı. 11 Haziran 1913’te bir suikastle öldürüldü. 

Cinayetin ardından İttihad ve Terakki Partisi tek başına 

memlekete hâkim oldu. Mahmut Şevket Paşa’nın ismi Şişli 

ilçesinin en batısındaki mahalleye verilmiştir. 

Kasımpaşa, Kanuni Sultan Süleyman’ın vezirlerinden Güzelce Kasım Paşa’nın, 

Padişah tarafından burada oturmayla görevlendirilmesi sayesinde bu adı almıştır. 

Güzelce Kasım Paşa, semte yaptırdığı cami (Cami-i Kebir), medrese ve diğer 

eserlerle yöreyi kalkındırmıştır. Kasımpaşa’nın bir diğer adı da Pegai’dir.

19 

Mecidiye- Mecidiyeköy 

Mecidiye, Sultan 

Abdülmecid döneminde 

inşa ettirilen yapılar, 

yerleşim birimleri ve birçok 

yeniliğe verilen ortak addır. 

Mecidiye, Beşiktaş ve 

Sultanbeyli ilçesine bağlı 

birer mahalle olduğu gibi 

Şişliye bağlı Mecidiyeköy 

dahil birçok ilde daha 

Mecidiye isimli yerleşim 

yeri mevcuttur. Sadece 

yerleşim yerlerine değil, 

kıyafet, para, nüfus cüzdanı, firkateyn, vapur şirketi 

gibi birçok farklı varlığa isim olmuştur. 

Mehmet Akif Ersoy 

Mehmet Âkif Ersoy, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey 

Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin 

ulusal marşı olan İstiklâl 

Marşı’nın yazarıdır. 

“Vatan Şairi” ve “Milli 

Şair” unvanları ile anılır. 

İstiklal Marşı’nın yanı 

sıra Çanakkale Destanı, 

Bülbül ve 1911-1933 

yılları arasında yayımladığı 

yedi şiir kitabındaki 

şiirleri bir araya getiren 

Safahat en önemli eseridir. 

Ümraniye, Küçükçekmece, 

Başakşehir’de Mehmet Akif, Kağıthane’de ise Mehmet 

Akif Ersoy ismiyle mahallelere ad olmuştur. 

Mimar Sinan 

Asıl adı, Sinaneddin Yusuf - Abdulmennan oğlu Sinan olan Mimar Sinan, Kayseri’nin Ağırnas köyünde Ermeni veya Rum olarak 

doğmuştur. 1511’de Yavuz Sultan Selim zamanında devşirme olarak İstanbul’a gelmiş yeniçeri ocağına alınmıştır. 1538 yılında 

Hassa başmimarı olan Sinan, baş mimarlık görevini I. Süleyman, II. Selim ve III. Murat zamanında 49 yıl süre ile yapmıştır. Eserleri 

İstanbul’un birçok semtine ad olan Mimar Sinan, Büyükçekmece, Esenyurt ve Esenler İlçesinde ki mahallelere ad olmuştur. 

Mithat Paşa 

Midhat Paşa padişah Abdülaziz (1861-1876) döneminde savunduğu reform politikalarıyla tanınmış 

ve iki kez sadrazamlık yapmıştır. İlk Osmanlı anayasası olan Kanun-i Esasi’yi hazırlayan kurulun 

başkanıdır. Mithat Paşa, yaptığı hizmetler sebebiyle, yaşadığı dönemde de, sonrasında da saygıyla 

anılmıştır. Bunlar arasında; birçok bölgede iş istihdamı sağlaması, Çeşme, Urla ve Seferihisar yollarını 

yaptırması gibi hizmetler bulunmaktadır. İstanbul’da çeşitli okullara, caddelere de ismi verilen Mithat 

Paşa Eyüp ilçesinin bir mahallesinin de ismidir.

LEFTER KÜÇÜKANDONYADİS

21 

BİR FENERBAHÇE EFSANESİ 

LEFTER KÜÇÜKANDONYADİS 

Lefter Küçükandonyadis, futbola Büyükada’da başladı. Taksim 

Spor Kulübü’nün alt yapısından yetişti. Taksim Kulübü yöneticileri 

kendisine lisans çıkartabilmek için 1941’de mahkeme 

kararıyla yaşını büyüttüler. Ancak bu sayede takımda oynayabildi. 

2 yıl Taksim Spor Kulubü’nde ter döktü. 1943’te askere 

gitti. 4 yıl süren askerlik döneminde de futboldan kapmadı. 

Diyarbakır karmasında futbol oynamaya devam etti. 1947’de 

dönüşüyle birlikte Fenerbahçe’ye transfer oldu. 1947 yılından 

1964’e kadar Fenerbahçe forması giydi ve ‘sarı-lacivert çubuklunun’ 

en büyük efsanelerinden biri oldu. Belki de ‘Fenerbahçe’ 

denince akla gelen ilk isim oydu. Lefter, İstanbul Ligi’nde 

1953-54 sezonunda gol kralı oldu. 

LEFTER’İN FENERBAHÇE’YE TRANSFERİ 

Tarih 1942… Fenerbahçe’nin efsane kalecisi Cihat Arman askerliğini 

yapmak üzere orduya katılır. Bu sırada yedek kaleci 

Erdal’da sakattır. Bu yüzden Fenerbahçe İstanbul Ligi ekiplerinden 

Taksimspor’un kalecisi Şalabi’yi almak ister. Yönetici Rüştü 

Dağlaroğlu, Taksimspor başkanının kapısını çalar ve başkandan 

bir ricada bulunur. 

Şalabi’yi bize verin... 

Taksimspor’un Rum başkanı ‘’Napacaksın Şalabi’yi ben size bir 

oyuncu vereceğim leblebi gibi gol atacak’’ der... 

‘’Bizim golcümüz var sen bize Şalabi’yi ver’’ 

Taksimspor başkanı ısrar eder. Bir kaç ay kaldı askerliğinin bitmesine 

ve şu anda ordu takımında oynuyor git izle beğenmezsen 

yine alma! 

Yönetici Dağlaroğlu Diyarbakır’a O’nu izlemeye gider ve stadyumda 

misafir edilir. O sırada tribünde Beşiktaş yöneticilerini 

de görür Profesör Dağlaroğlu. 

Maç başlar ancak O çocuk sahada yoktur. Devre arasında teknik 

direktöre haber yollanır. ‘’Bu çocuğu izlemeye geldiler oynat!’’ 

Son 25 dakika oyuna girer ve 4 gol birden atar. Sonradan oyuna 

giren bu çocuk karşı takımın yarısını çalımlayarak, kaleciyi 

de geçerek çok şık goller atar. Maç bittiği an zaten Beşiktaş’lı 

yöneticilerin de orda olduğunu bilen Prof. Dağlaroğlu hemen 

aşağı yanına gitmek ister. Ancak bir haber alır, çocuk gitmiştir. 

“Olur mu, nasıl gider, maç daha yeni bitti diğer çocuklar yeni 

giriyorlar soyunma odasına…” 

Daha sonra bölüğünde bulur genci. Karşısına alır der ki gence. 

“Bak yavrum ben Prof. Dağlaroğlu Fenerbahçe adına seninle 

konuşuyorum. Seni Fenerbahçe’ye almak istiyoruz, gelir misin 

bize?” 

Genç kafasını öne eğer cevap vermez. 

“Evladım cevap versene. Bak maçtan da kaçtın seni bulamadım 

zaten. Benden mi kaçıyorsun yoksa?” Yok der genç içine 

çekerek nefesini. 

“Efendim, ben biraz utandım. Karşı takımda oynayan herkes 

benden büyük, bir de kaleci Hüsnü Abi Milli Takım kalecisidir. 

O’na 4 gol birden atmaktan utandım, duramadım maçta!” 

Yeteneği kadar kalbinin de güzel olduğunu anlar Dağlaroğlu 

ve der ki; 

“Evladım sen tam da Fenerbahçe’ye yakışan bir futbolcusun. 

Bak burada Beşiktaşlı yöneticileri de gördüm. Acaba onlar seni 

kandırırlar mı diye de telaştayım. Fenerbahçe’ye gelmek ister 

misin ne dersin?” 

“Merak etmeyin efendim, ben Beşiktaş’a gidemem’’ 

“Hayırdır?” 

“Orda Baba Hakkı var. Onun heybetinden, onun görkeminden 

benim elim ayağıma dolaşır. Gidemem Beşiktaş’a lakin Fenerbahçe’yi 

çok severim. Gelmek isterim lakin…” Söyle şartını der 

Profesör, ne istersin? 

“Ben İstanbulluyum, bir balıkçının oğluyum. Babam gariban 

bir balıkçı, çok hasta ilaçları var alamıyorum ilaçlarını 200 lira 

tutuyor diyorlar. Ben Fenerbahçe’ye geleceğimi söz verirsem 

babamın ilaçlarını alır mısınız?”

LEFTER KÜÇÜKANDONYADİS 

Gülümser Profesör. “Bak yavrum hem şahsım hem de Fenerbahçe 

kulübü adına söz veriyorum. Babanın bütün tedavisini 

biz üstleneceğiz. Bırak ilaçları her şeyi ben hallederim sen merak 

etme. Bize gelecek misin?” 

Babasının tedavisinin üstlenileceğine emin olan genç gülümser 

ve elbette bundan sonra sadece Fenerbahçe için yaşayacağım. 

İşte O genç o gün Fenerbahçe formasını giymeye söz verir 

ve Fenerbahçe efsanesi olur. 

“Şu sol ayağımı görüyor musunuz? Onunla Galatasaray’a 17 

tane gol attım. Sağ ayağımla da 10 gol. Bir tane de kafayla attım 

ama ayıp olmasın diye onu söylemiyorum” 

3 Ekim 1951’de 17.500 liralık transfer ücretiyle İtalya’nın ACF 

Fiorentina takımına transfer oldu. 1 yıl da Fransa’nın OGC Nice 

takımında oynayan Lefter, 1953-1954 sezonundan itibaren 

yeniden Fenerbahçe’de top koşturmaya başladı. Aynı sezon, 

İstanbul Ligi’nde gol kralı olan Lefter, 1964’e kadar toplamda 

17 yıl giydiği Fenerbahçe forması altında 400’ün üzerinde gol 

kaydederek erişilmesi güç bir rekora imza attı. Bu süre zarfında, 

Türk futbolunun efsaneleşen isimlerinden biri olarak tanındı. 

Golcülüğünden ötürü Ver Lefter’e, yaz deftere! sloganı 

onun için yaygın olarak kullanıldı. Futboldaki ustalığından, 

çalımlarından ve gollerinden ötürü Ordinaryüs sıfatıyla anıldı. 

Futbol yaşamında toplam 50 kez millî formayı giydi (46 kez A, 

1 kez B, 3 kez 21 yaş altı). 1954 FIFA Dünya Kupası’nda forma 

giyen Lefter turnuvada 2 de gol attı. Türk futbolunda 50. Millî 

Maç altın madalyasını alan ilk futbolcu oldu. Millî takım formasıyla 

attığı 21 golle en çok gol atan millî oyuncu unvanını 33 

yıl boyunca elinde tuttu, 9 kez de millî takımda kaptanlık yaptı. 

6-7 EYLÜL OLAYLARI VE LEFTER... 

Lefter 17 yaşındayken gayrimüslimlere karşı Varlık Vergisi 

yasası çıkarıldı. Vergiyi ödeyemeyenler toplama kamplarına 

gönderildi. Lefter’in babası yoksul olduğu için sürgüne 

gitmekten kurtuldu, ama bütün akrabaları Türkiye’yi terk etmek 

zorunda kaldı. 

6-7 Eylül Olayları’nda ise Büyükada’daki evini basan çapulcular 

taşlayıp “Vurun şu gâvura” diye bağırdılar, Lefter sabaha 

dek elde silah kapıda bekledi. Lefter’in evinin basıldığını 

duyan Fenerbahçeliler Kartal’dan motorlara binip Ada’ya koştular, 

Lefter’in evinin önüne barikat kurdular. “Sana bunu kim 

yaptıysa söyle, haddini bildirelim” diyerek saldırganların isimlerini 

öğrenmek istediler. Lefter saldıranların hepsini tanıdığı 

halde kimseyi ihbar etmedi, şikâyetçi de olmadı. 

1957 yılında Atletico de Rio adlı Brezilya takımı ile yapılan 

özel maçta, santradan topu alarak kaleci de dahil herkesi çalımlayınca, 

tüm Brezilyalılar ve de hakemler teker teker gelir, 

Lefter’in elini sıkarlar. Maçı Fener 5-2 kazanır. 

“Tribünler inledi binlerce kere 

Ver Leftere yaz deftere 

Bitti kalem, doldu defter 

Bu alemde kral Lefter” 

Ordinaryüs lakaplı Türk futbolcu. Tüm zamanların en iyi golcüsü 

seçildi, Türk futbolunun gelmiş gecmiş en iyi futbolcusu 

olarak gösterilir. Lefter, Fenerbahçe marşında da adı geçen 

sembol oyunculardandır. Fenerbahçe ile İstanbul Profesyonel 

liginde 2, Türkiye Şampiyonasında 3 kere şampiyonluk yaşadı. 

Kariyeri boyunca toplam da 832 gol atarak rekor kırmıştır. Lefter 

çok sevilen bir futbolcuydu. Kişiliğiyle de öne çıkmış bir insandı. 

Üç büyük kulüp taraftarı tarafından da sevilen bir kişiliği 

vardı. 50 kez milli formayı giydi (46 kez A, 1 kez B, 3 kez 21 yaş 

altı). 1954 FIFA Dünya Kupası’nda forma giyen Lefter turnuvada 

2 de gol attı. Türk futbolunda 50. Milli Maç altın madalyasını 

alan ilk futbolcu oldu. Milli takım formasıyla attığı 21 golle en 

çok gol atan milli oyuncu unvanını uzun yıllar elinde tuttu, 9 

kez de milli takım kaptanlığını yaptı. Fenerbahçe forması altında 

615 maç oynadı, 423 gol attı. 

1964’te futbolu bıraktıktan sonra Yunanistan’ın Egaleo, Güney 

Afrika’nın Johannesburg takımlarında futbolcu ve antrenör olarak 

yer aldı. Daha sonra Samsunspor, Orduspor, Mersin İdman 

Yurdu ve Boluspor’da teknik direktörlük yaptı. Antrenörlük kariyerinden 

sonra da bir süre spor yazarlığı yaptı. Efsanevi futbolcu, 

87 yaşında 13.01.2012 tarihinde hayata gözlerini kapadı. 

Rekorları: Fenerbahçe formasıyla 615 maçta 423 gol attı. 

Türkiye Millî Futbol Takımı formalarıyla toplam 50 maçta 22 

gol attı. Türkiye Futbol Federasyonu’nun “50. Maç Altın Şeref 

Madalyası”nı alan ilk futbolcu oldu. Süper Lig’de penaltı atan 

ilk futbolcu oldu. Lefter kulübü tarafından bonservis ücreti 

alınmak suretiyle yurtdışına transferi yapılan ilk Türk futbolcusudur. 

Kariyeri boyunca toplam 832 gol atmayı başardı.

23 

we are cleaning 

your 

future 


216 

417 12 48 

/cvsairtr 

JETFAN 

SYSTEMS 

All indoor parking spaces on the design the optimal 

system for which the dirty gas and evacuation of 

dangerous fumes from the vehicle in case of a fire.

MÜZİK 

SILA DİNLERKEN 

İÇİMDEN AKAN SESLER…

25 

Sıla Gençoğlu kimdir? 

1980 yılında Denizli dünyaya gelen Sıla Gençoğlu aslen 

Denizlilidir. 36 yaşında olan Sıla Gençoğlu Türk şarkıcı, söz 

yazarı ve besteci. İlkokulu yıllarını Denizli’de geçiren Sıla 

lise eğitimini ananesinin yanında İzmir’de almıştır. Sahne 

çalışmalarına ilk olarak İzmir Özel Tevfik Fikret Lisesi’nde 

başladı ve Türk Halk Müziği ile Türk Sanat Müziği korolarında 

korist ve solist olarak görev aldı. İzmir Devlet Opera 

ve Balesi sanatçılarından Sabahat Tekebaş ile şan ve ses 

eğitimi uzerine çalışmıştır. 

Sıla’nın zaman içinde yaptığı besteler ve yazdığı şarkı sözleri 

Ferhat Göçer, Kenan Doğulu, Emel Müftüoğlu gibi değerli 

sanatçıların albümlerinde yer alırken, ilk solo albümü 

olan “SILA” nın oluşumuna zemin hazırladı. Geniş kitleler 

onun sesiyle ilk kez Sezen Aksu ile yaptıkları ve “Sıla” dizisinin 

şarkısı olan ortak besteleri “Sıla / Töre” sayesinde 

tanışmıştır. Sıla’nın hemen ardından ‘Yaban Gülü’ dizisinin 

jenerik müziğini yapmıştır. 

YAZI: KEMAL SAKARYALI 

Bir pazartesi aksamı izledim sizi sahnede. Çok yorulmuştum. 

Uzun yolculuklardan tükenerek gelmiştim İstanbul’a… 

Sizi dinledim sahnede, kalabalık içinde dimdiktiniz. İçim 

yenilendi. Ne kadar paslanmışım, ne kadar kirlenmişim… 

Anladım. 

Bir çocuk düşünün, bir gülüşün sarıya en çok yakıştığı, bir 

kadın düşünün omuz boşluğunun gölgesinin yüzüne en 

yakıştığı… İkisi de diğeri olmadan eksik. “Benzerini kaybetti 

diğeri…” 

Sessiz iki koltuk sahnede; sakin sakin, gürültülü akmaya 

başlayan sesler. Sessiz salonda çıplak bir ses, arkadan gelen 

bir gitar solosu... 

Serkan var, bir de bence dostluğunu özlediğiniz; Sizi tanıyan, 

tanıtan ve kendini bulan bir gerçek. Bir Sabahattin 

Ali öyküsü! 

Sonra şarkılar aktı. “Aşkıydı, işiydi, ihtirası, düşüydü, yere 

batsın.” diyordu. “Koyarız iki kadeh, kafa nereye biz oraya...” 

hep iki kadeh içtiğimden midir, hep iki kadehli içilen 

masaları sevdiğimden midir? Bilmem ama beni anlattı. 

“Azmedeceksin hazmedeceksin” dediği sözlerde tüm salon 

sessiz sessiz eşlik etti. Kimsenin tanıdığı yoktu yukarılardan. 

Hepimizin hakkı yenilmişti biraz. Hiçbirimiz mutlu 

değiliz gibi geldi o an. İçerisi bir an bomboş kaldı! 

Sonra bir nehir çağladı, sanki herkes birden söyledi. “İki 

satırlık adamları musallat ettik ömrümüze bundandır böyle 

dibe vuruşumuz.” söz sustu, müzik sustu, bateri gitar 

darbuka sustu. Kalabalık konuştu. Tek nefes tek yürek... 

Ağladım sağ gözümün yanından süzüldü yaşlar. Kendimi 

buldum. 

Sonra bir hikâyenin parçası yaptınız herkesi “İnşallah unutursun, 

unutursun sen de, kendimi avuturum uyuturum 

ben de, zamanla unuturum ben de…” son zamanlarda bu 

kadar içten tanrıya yakarmamıştı duyduğum hiçbir ses. 

Gece ve hırka yapışınca üstümüze gitme zamanı geldi. 

Gece oldu. Sabaha koşarken üç saatimi hiç bu kadar değerli 

geçirmemiştim. 

Teşekkürler, Efe Bahadır… Teşekkürler Sıla Gençoğlu…

KÜLTÜR SANAT // TİYATRO 

ANTABUS

27 

YAZI | LEYLA CİVELEK 

“Ben, Leyla Taşçı... Bir kamyonetin arkasında tanıştım İstanbul’la. 

Derme çatma bir evde yaşadım, küçük yaşta çalışmaya 

başladım. Evlat oldum, kardeş oldum, eş oldum, 

anne oldum. Kendimden başka her şey oldum. Ben, gazetelerin 

üçüncü sayfa haberlerinde denk geldiğiniz binlerce 

kadından biriyim... ‘hayatımı yazsam roman olur’ derler 

ya, öyle… Valla...” 

Seray Şahiner’in aynı adlı romanından tiyatroya uyarlanan 

“Antabus”ta, İstanbul’a göç eden bir ailenin genç kızı Leyla 

Taşçı’nın yaşadıkları konu ediliyor. 

Seray Şahiner’in kitabı zaten çok başarılı, kitabın oyuna 

uyarlanışı da gerçekten çok iyi. Oyun da kitap gibi Antabus 

adını taşıyor ve Leyla’yı Nihal Yalçın oynuyor. 1,5 saat 

boyunca tüyler ürperten performans, tükenmek bilmeyen 

bir enerji…Nihal Yalçın sahnede devleşiyor. Tek kişilik 

oyunda, konu edilen bütün karakterleri kanlı canlı sanki 

sahnedeymiş gibi hissediyor, izliyorsunuz. Bir oyuncu 

için bunu başarmak gerçekten inanılmaz bir iş. Geçtiğimiz 

sene Antabus’daki performansı ile Yapı Kredi Afife Tiyatro 

Ödülleri “Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu” ödülünü alması 

bu övgüleri ne kadar hak ettiğinin bir kanıtı. 

Bir kamyonetin arkasında İstanbul’a gelen Leyla’nın yaşadıkları 

anlatılıyor oyunda. Gazetelerde 3. sayfa haberlerinden 

aşina olduğumuz öznelerden biri Leyla. Sayfayı 

hemen çevirmeyin diyor, kulaklarınızı alt kattan gelen 

seslere tıkamayın ve gözlerinizi kaçırmayın bedenimdeki 

morluklardan. 

Oyunda Leyla yaşadıklarıyla dalga geçiyor. Kendisine kapanan 

kapıların arkasından bakan komşularıyla, karakola 

şikâyete gittiğinde; ‘kocandır’ diyerek eve gönderen polisle, 

bir nevi kadına şiddete karşı susan herkesle dalga 

geçiyor. Metin zaten muhteşem, ancak duygu geçişlerinin 

bu denli etkileyici olmasına özellikle bayıldım. Seyrederken 

acı acı güldüğüm, yer yer ağladığım oldu. Yanımdaki 

hanımefendi ağlarken ona peçete uzattım. Oyun resmen 

bizi içine aldı. 

Aslında sahnede biz vardık. Biz kadınların bu hayatta yaşadıkları 

vardı. Hak etmediğimiz muameleler (bu muameleleri 

değil kadınlar hiçbir canlı hak etmez) vardı. Antabus, 

kadına şiddet konusunda klişeye düşmeden iyi bir iş nasıl 

yapılır gösteriyor. 

Seray Şahiner kitabında bize Leylayı anlatırken inanılmaz 

akıcı bir dil kullanmış, akıp gidiyor. Dil akıyor da, oyunda 

anlatılanlar akmıyor, tıkanıp kalıyor boğazınıza. 

Bu kadar güzel bir eser, bu kadar harika bir yönetmen ve 

oyuncu ile birleşince ortaya böyle inanılmaz bir şey çıkıyor. 

Alkışlar muhteşem oyunculuğu için Nihal Yalçın’a ve 

oyunda emeği geçen herkese. Oyun Semaver Kumpanya’da. 

Onların deyimiyle Haliç’in Öte Yanında Tiyatro’da… 

Tiyatro severlere şiddetle tavsiyemizdir. 

Yer: Semaver Kumpanya Çevre Tiyatrosu 

Adres: Silivrikapı Mahallesi, Çevre Tiyatrosu Sk. No:5, 

34107 Fatih/İstanbul

KÜLTÜR SANAT // KONSER TAKVİMİ 

Nazan Öncel 

02 Mayıs 2017 Salı 21:00 

Zorlu PSM - Ana Tiyatro 

Türk pop müziğinin divası Nazan Öncel, Atlantis 

Yapım iş birliğiyle gerçekleştirilen 

Vestel #gururlayerli konserleri kapsamında 

2 Mayıs’ta Zorlu PSM Ana Tiyatro’da müzikseverlerle 

buluşuyor! 

Brazzaville 

05 Mayıs 2017 Cuma 21:00 

Zorlu PSM - STUDIO 

Ülkemizde büyük bir hayran kitlesi bulunan 

ABD’li indie/chamber pop ve bossa nova grubu 

Brazzaville, Zorlu PSM Caz Festivali kapsamında 

5 Mayıs’ta #studio’da müzikseverlerle 

buluşuyor! 

Banu Güven Trio 

07 Mayıs 2017 Pazar 10:30 

Sait Halim Paşa Yalısı 

Boğaz’ın en güzel yapılarından Sait Halim 

Paşa Yalısı pazar sabahları caz konserleriyle 

hareketleniyor. 7 Mayıs sabahının konuğu 

Banu Güven Trio... 

Saygun Quartet 

23 Mayıs 2017 Salı 20:30 

Erimtan Müzesi Konser Salonu 

Karşıyaka Belediyesi Oda Orkestrası (KODA) 

grup şeflerinden oluşan Saygun Quartet (Deniz 

Toygür Conus,Özge Özerbek Keman, Yağmur 

Tekin Viyola, Yusuf Çelik Viyolonsel) 23 

Mayıs’ta Erimtan Müzesi’nde... 

Kalben 

03 Mayıs 2017 Salı 20:30 

Babylon 

Yeni nesil şarkıcı/söz yazarı ekolünün ülkemizdeki 

en başarılı temsilcilerinden Kalben, 

akustik performanslarıyla 3 Mayıs Çarşamba 

akşamı Babylon’da! 

Jehan Barbur 

05 Mayıs 2017 Cuma 22:30 

KadıköySahne 

Dingin vokali, hikâyesi bol şarkılarıyla Türkiye’nin 

en başarılı caz vokallerinden Jehan 

Barbur, 5 Mayıs’ta KadıköySahne’de sizlerle... 

Bülent Ortaçgil 

12 Mayıs 2017 Cuma 22:00 


Türkiye modern müzik tarihinin önemli isimlerinden 

Bülent Ortaçgil, 12 Mayıs’ta KadıköySahne’de... 

Hüsnü Arkan 

26 Mayıs 2017 Cuma 22:00 


Müzik eleştirmenleri tarafından Türkiye’nin 

en iyi yorumcularından biri olarak gösterilen 

Hüsnü Arkan, sevilen şarkılarıyla 26 Mayıst’ta 

KadıköySahne’de...

29 

MERSAD BERBER 

BİR BOSNA ALEGORİSİ 

Bosna-Hersek sanatının 20. yüzyılın ikinci 

yarısındaki en önemli temsilcilerinden 

biri olan Mersad Berber (1940-2012), ifade 

gücü ve eşsiz yeteneği sayesinde yerel 

sanat çevresini çağdaş Avrupa ve dünya 

sanatının bir parçası haline getirmiştir. 

Berber, Bosna-Hersek’in çağdaş kültür 

tarihinde son derece dinamik bir döneminde 

yaşamış, yerel sanat ortamını 

dünyadaki eğilimlere açan genç grafik sanatçıları 

neslinin öncülüğünü yapmıştır. 

Sanatsal yeteneği ve ustalığı sayesinde 

en saygın müze ve galerilerde eserleri 

sergilenen bu kuşaktan az sayıda sanatçıdan 

biridir. 

Berber’in Rönesans’tan Art Nouveau’ya, 

Avrupa güzel sanatlarının ustalarından 

ilham alan ve büyük boyutlarda, karışık 

tekniklerle üretilen eserlerinde hem 

postmodern duyarlığın, hem de sanatçıya 

özgü tematik ve kompozisyon yenilikçiliğinin 

örnekleriyle bezenmiş hatırlama 

kültürünün izleri görülür. 

Erken dönem eserlerindeki altın renk yelpazesinden; 

Piero della Francesco, Guercino, 

Velasquez, Gericault, David, Ingres, 

Ivan Kramskoi, Klimt ve Yugoslav ressamlar 

Bukovac ve Jurkić ile kurduğu diyalogdan; 

Bosna’nın masalsı manzaralarına 

yaptığı seyahatlerden devşirdiği derin, 

mat beyazlardan Srebrenitsa’nın karanlık, 

korkunç çukurlarına kadar Berber her 

zaman Bosna’nın vakanüvisi gibi çalışmış, 

ülkesinin çok katmanlı kültürel tarihini ve 

tarihsel deneyiminin tüm karmaşıklığını 

yansıtan tek bir tablonun parçalarını yorulmak 

bilmeden resmetmiştir. 

İKASD iş birliğiyle Pera Müzesi’nde düzenlenen 

sergiyi 07 Mayıs 2017 tarihine 

kadar ziyaret edebilirsiniz. 

Daha fazla bilgi bilgi için: 

http://www.peramuzesi.org.tr

SİNEMA 

SİNEMA VİZYON 

Yaratık: Covenant DEHA ESKİ SEVGİLİ Umudun Kıyısında 

Karayip Korsanları 5: 

Salazar’ın İntikamı 

Vizyon: 12 Mayıs 2017 

Yapımı: 2017 - ABD 

Tür: Bilim Kurgu - Korku 

Yönetmen: Ridley Scott 

Oyuncular: Katherine Waterston, Michael 

Fassbender, Danny McBride 

Senaryo : Jack Paglen 

Yapımcı : David Giler 

80’li yaşlarına gelmiş 3 emekli arkadaş, Willie 

(Morgan Freeman), Joe (Michael Caine) 

ve Albert (Alan Arkin) emekli maaşları ve 

sosyal yardımlarla zar zor ayakta kalmaya 

çalışmaktadır. Bunun üzerine emeklilik ödemelerinin 

kesilmesiyle iyice zor durumda 

kalırlar. Çaresiz kalan yaşlı adamlar, sadece 

kendi hakları kadar parayı almak üzere banka 

soymaya karar verirler. Ancak hem yaşları, 

hem de bu işteki tecrübesizlikleri başlarına 

enteresan işlerin gelmesine neden olacaktır. 

Vizyon Tarihi: 26 Mayıs 2017 


Tür: Bilim Kurgu , Aksiyon 

Yönetmen: Marc Webb 

Oyuncular: Chris Evans, Octavia 

Spencer, Mckenna Grace 

Senaryo: Tom Flynn 

Yapımcı: Karen Lunder 

Hayatı başarısızlıklarla dolu olan Frank 

Adler karakterini canlandıracak olan Chris 

Evans, Florida kırsalında yeğeni Mary’yi 

büyütürken, Mary’nin okula başlamasıyla 

birlikte hemen yetenekli olarak yaftalanması 

sebebiyle Mary’nin annesi Evelyn 

ile kızı büyütme konusunda bir savaşa 

girecek. Film, mücadelenin yasal sürecine 

odaklanacak. Yönetmenliğini Marc Webb’in 

üstlendiği yapım aile için dramaya ağırlık 

verecek. 


Yapımı: 2017 - Türkiye 

Tür: Dram , Komedi 

Yönetmen: Emir Khalilzadeh 

Oyuncular: Tolgahan Sayışman, Bade İşçil 

Senaryo: Emir Khalilzadeh 

Bade İşçil ve Tolgahan Sayışman’ın başrollerini 

üstlendiği Eski Sevgili filmi, 63 kez ayrılıp 

barışan bir çifti temel alıyor. 14 Şubat günü 

yolları tekrar kesişen çift için macera yeniden 

başlıyor! Filmin yönetmen koltuğunda Emir 

Khalilzadeh otururken, filmin yapımcıları ise 

Zekayi Kavrazlı ve Avni Sezen... 


Yapımı: 2017 - Türkiye 

Tür: Dram - Romantik 

Yönetmen: Haydar Işık 

Oyuncular: Ahmet Erbay, Eren Körler, 

Levent Sülün 

Senaryo: Zeynip Yılmaz 

Yapımcı: Haydar Işık, İsmail Çağlar 

Ufuk İstanbul’da yaşayan bir fotoğraf sanatçısıdır. 

Hayatı hoyratça yaşayan adamın tek 

önemsediği konular gerçeklik, fotoğraflarına 

da konu ettiği küresel ısınma ve yenilenebilir 

enerji konularıdır. Ancak bunların hepsi 

değişmektedir. Tam aşık olduğu bir kadınla 

mutlu olduğu sırada annesinin hastalığını 

öğrenir. Bu süreçte kendisinde de bir şeylerin 

ters gittiğini fark eder. Bir gün ani bir baygınlık 

geçirmesiyle gözlerini hastanede açar. 

Hastane odasını Umut isimli bir delikanlıyla 

paylaşmaktadır ve Umut, Ufuk’un tam tersidir. 

Hayat doludur, neşelidir ve iyimserdir. 

Kısa süre sonra ikisinin de beyninde tümör 

olduğu ortaya çıkar. 



Tür: Aksiyon, Fantastik 

Yönetmen: Joachim Rønning, 

Espen Sandberg 

Oyuncular: Johnny Depp, Javier Bardem, 

Brenton Thwaites, Kaya 

Scodelario, Orlando Bloom 

Kaptan Jack Sparrow (Johnny Depp), denizde 

yıllar boyu yaşadığı tehlikeli maceraların 

ardından bir kez daha zor duruma düşmüştür. 

Gaddar Kaptan Salazar (Javier Bardem), 

hayaletli gemisiyle birlikte sonunda şeytan 

üçgeninden kurtulmuş, karşısına çıkan tüm 

korsanları yok etmeye ant içmiştir. Jack 

Sparrow’un tek kurtuluş umudu, sahibine 

denizlerin mutlak kontrolünü veren Poseidon 

Asası’nı bulmaktır. Bu zorlu yolculukta 

ona güzel astronom Carina Smyth (Kaya 

Scodelario) ve dik kafalı denizci Henry 

(Brenton Thwaites) eşlik edecektir.

Portfolyomuzu gördünüz mü? 

31

GÖLYAZI 

GÖL İÇİNDE HAYAT: 

GÖLYAZI 

YAZI | AHMET RASİM AKDAĞ 

FOTOĞRAF | MERVE BAĞCI 

Bursa’nın en çok ziyaret edilen, 

görülmesi gereken yerlerinden 

biridir Gölyazı. Cumalıkızık’tan 

sonra görme fırsatı yakaladığım 

ve çok beğendiğim yerler arasına 

aldım. Günümüz tabiriyle 

‘Instagirl’ ve ‘Instaboy’ların 

uğrak yeridir Gölyazı.

33 

ÖZELLİKLE Instagram fenomenlerinin yüklediği 

ve binlerce beğeni alan fotoğrafların etkisiyle 

gençlerin gördüğü, tanıdığı, beğendiği, gidip de 

fotoğraf çektiği bir yer haline geldi. Ayrıca Gölyazı’ya 

fotoğraf turları da bol miktarda yapılmakta. 

Ada halkı zaman zaman bunalıyordur bence ama 

yaşlı amcalar, teyzeler kameralara alışmış. Fotoğraf 

çekmek istediğinizde poz veriyorlar veya habersiz 

çekmek istediğinizi anladıklarında işlerine 

devam ediyorlar. 

Gölyazı, anakaraya bir köprü ile bağlanmış durumda. 

Ada halkının anakarayla tek bağlantı noktası 

bu köprü. Tabii neredeyse herkesin bir teknesi, 

sandalı var. Zaten ada halkının büyük kısmı 

balıkçılık yapıyor. Özel aracınızla gittiyseniz ve 

aracınızda seyyar, bagaj tipi buzdolabı varsa bir 

miktar balık da alabilirsiniz. 

ESKİ BİR YERLEŞİM YERİ 

Söylenenlere göre Gölyazı’nın tarihi milattan 

önceki yıllara kadar dayanıyor. Mübadele öncesinde 

Rumların ağırlıkta (hatta neredeyse adanın 

tamamı Rum imiş) yaşadığı bir yerleşim yeriyken 

mübadele sonrasında Selanik’ten gelen vatandaşlarımızın 

bir kısmı adaya yerleştirilmiş. Belki 

ben yüklemişimdir bu durumu bildiğim için ama 

adanın yaşlılarında geldikleri yere olan özlemi 

görebiliyorsunuz. 

Mevsiminde gittiğiniz zaman sizi adanın girişinde 

kestaneciler karşılıyormuş. Ben gittiğimde yoktu.

GÖLYAZI 

Yerel halkın arasına karışıp köy kahvehanelerinde yorgunluk 

çayı içtim. İstanbul’da görmeyi unuttuğumuz Anadolu 

insanının samimiyetini burada görebiliyorsunuz. 

Bazı turistik yerlerde yaşayan insanlar turiste doymuş 

veya artık turistten sıkılmış hale gelebiliyorlar. Gölyazı’da 

böyle bir durum söz konusu değil. Ada halkı misafirlerine 

gayet sıcak davranıyor ve Türk misafirperverliğini güzel 

bir şekilde örnekliyorlar. 

GÖLYAZI TAVSİYELERİ 

Gölyazı’ya yolunuz düşerse ilk önce göl etrafında bir tur 

atın derim. Göl etrafında dememe bakmayın. Ada gölün 

içinde zaten. Sahilde dersek biraz kurtarır sanırım. Ada 

zaten büyük bir ada değil. Atacağınız bu tur bir saati geçmez 

hatta belki bir saat tutmaz bile. Aç karnına gezemem 

derseniz sahildeki teyzelerin gözlemelerini denemenizi 

tavsiye ederim. Yanına katık olarak zeytin ve reçel ikram 

ediyorlar. Zeytin değildir tabii ama reçellerini kendileri 

yapmış olsa gerek. Bu tadı kaçırmak gibi bir niyetiniz de 

varsa adada restoranlar da mevcut. Göl kenarı restoranlarında 

gölden yeni çekilmiş balıklarla kendinize güzel bir 

ziyafet çekebilirsiniz. Benim tavsiyem Turna Balığı… 

Avrupa’ya gitme fırsatı yakalayamamış ve Venedik’i merak 

eden biriyseniz havaların ısınmaya başladığı, yağışların 

yeni yeni bittiği bir dönemde gittiğinizde gölün suları 

yükseldiği için adada Venedik havası oluşuyormuş. Bunu 

daha önce okumuştum hatta adanı yerlilerinden de dinledim 

ama ben bahsi geçen tarihte gidemedim. Bir sonraki 

gidişim o tarihlere denk gelir inşallah. 

Adaya gittiğinizde mutlaka yapmanız gereken şeylerden 

biri de sandalla göl turu. Çocukken Abant Gölü’nde kayıkla 

yapmıştım. Tabii kürekler bende değildi ama o heyecanı, 

tadı hiç unutamadım. Buradaki sandallar motorlu 

ve biraz da gürültülü. Fotoğraf çekiyorsanız eğer umurunuzda 

olmuyor tabii gürültü. Hatta duymuyorsunuz bile. 

TARİHÎ RUM EVLERİ 

Sahildeki turunuz bittikten sonra adanın içine girip sokakları 

gezin derim. Tarihî ve bir kısmı korunan Rum evlerinin 

fotoğraflarını çekmek size iyi gelecektir. Yolunuz 

Balat’a düştüğünde çektiğiniz fotoğraflar kadar olmasa 

da güzel kareler yakalamanız mümkün. 

Gölyazı’nın orada yaşan halk haricinde başka sahipleri de 

var. Farklı şehirlerde sokaklarda gördüğünüz sokak kedisi-köpeği 

kadar leylek görmeniz mümkün. Bu kadar leyleği 

bir arada göreceğiniz belki de başka bir yer yoktur. Bu ley-

35 

lekler adayı gezmeye gelen herkesin dikkatini çok çekiyor. 

Gölyazı küçük bir göl adası olduğu için bir günde gezip 

bitirilebilecek bir yer. Adayı gezerken mutlaka görmeniz 

gereken bir şey daha var; Ağlayan Çınar. Adanın sembolü 

olan çınar, kim bilir yüzyıllardır gölgesinde kimleri serinletmiştir. 

EFSANE ÇINAR 

Ağlayan Çınar’ın bir de efsanesi varmış. Yukarıda da belirttiğim 

gibi mübadele öncesinde adada, Osmanlı döneminde 

Rumlar ve Türkler birlikte yaşarmış. Mehmet 

adındaki bir Türk genci, bir Rum kızı olan Eleni’ye sevdalanmış. 

Üstelik aralarındaki bu aşk, çocukluktan beri 

süregeliyormuş. Kurtuluş Savaşı yaşanan sıkıntılar neticesinde 

insanlar göç etmeye zorlanınca Eleni ve ailesi 

de göç için yola çıkmış. Mehmet göç edenler arasında 

Eleni’yi bulmuş. Bulmuş bulmasına ama Eleni’nin ağabeyi 

Yorgi Mehmet’in yolunu kesmiş ve “Bizler artık kardeş 

komşular değil, düşman iki milletiz. Bu iş asla olmaz!” deyip 

Mehmet’e Eleni’yi unutmasını tembihlemiş. Mehmet 

sevdasından asla vazgeçmeyeceğini gerekirse bu uğurda 

canını bile vereceğini söylediğindeyse Eleni’nin ağabeyi 

Yorgi, hançerini çekip defalarca Mehmet’e saplamış. Aldığı 

darbelerle yaralanan Mehmet, sevdiği Eleni ile gizli 

gizli buluştukları çınarın altına gelip son nefesini orada 

vermek istemiş. 

Yaralı olan Mehmet, vücudundan akan kanlarla ağacın 

kovuğuna, “Canım sevdiğim, sonsuza dek seni burada 

bekleyeceğim.” yazmış. Konvoy yoluna devam ederken 

Eleni’nin bir arkadaşı, Eleni’nin ağabeyi Yorgi ile Mehmet 

arasında geçen tartışmayı görmüş, hemen Eleni’ye 

koşarak olan biteni anlatmış. Olanları duyan Eleni bir 

yolunu bulup kalabalık arasından kaçmış ve Mehmet’in 

her zaman buluştukları çınarın altında gideceğini tahmin 

ederek hemen oraya gitmiş. Mehmet’i kanlar içinde görünce 

gözyaşlarını tutamamış. Sevdiğinin başını kollarına 

almış, son kez gözlerine baktıktan sonra, ağlayarak, “Merak 

etme sevdiğim, az sonra kavuşacağız ve sonsuza dek 

bu çınarın oyuğu yuvamız olacak. Bu çınar var oldukça 

sevdamız sonsuza dek yaşayacak.” demiş. Daha sonra 

belinden çözdüğü kuşağının bir ucunu çınarın bir dalına, 

diğer ucunu da boynuna geçirerek canına kıymış. 

Ne aşk ama değil mi? Kim bilir bu şekilde daha nice efsane 

daha var Anadolu’da. Kim bilir ne kadar unutuldu. 

Bunlar aslında ne kadar zengin bir coğrafyada olduğumuzun 

en bariz göstergesi. 

Bu arada söylemeyi unuttum, Gölyazı’nın eski adı Apolyont 

imiş. Farklı yerlerde Apolyont diye görürseniz şaşırmayın. 

Önümüzdeki ay farklı bir yerle buluşmak dileğiyle.

FELSEFE 

CEMİL SENA’DA YENİ AHLÂK ARAYIŞI * 

“BÜYÜK ADAM KENDİ KALBİNİN MİSAFİRİDİR, BAŞKA GÖNÜLLERİN EV SAHİBİDİR.” 

Osmanlı’nın son döneminde Batı’ya yönelişle birlikte Bahâ 

Tevfik, Abdullah Cevdet, Celal Nuri gibi aydınların öncülüğünde 

yeni bir ahlâk arayışı başlamıştır. Bu arayışın iki temel 

özelliği vardır: Birincisi dinî değerleri esas alan geleneksel 

ahlâkın eleştirisi, ikincisi ise tercümeler yoluyla dinden bağımsız 

pozitivist ve hümanist bir ahlâk oluşturma çabasıdır. 

Akıl, ilim, kültür, millî vicdan, medeniyet gibi unsurların ahlâkın 

esası kabul edildiği bu yaklaşımın Osmanlı’dan Cumhuriyet’e 

intikal sürecindeki önemli temsilcilerinden biri de 

Cemil Sena’dır (ö. 1981). Bilhassa geleneksel ahlâk algıları 

ile Kant’ın “iyilik” ilkesinden hareketle ortaya konmuş ahlâk 

anlayışının modasının geçtiği, iyi ve kötünün ne olduğunu 

bilimler, fenler ve maarifin belirleyeceği görüşünü ileri süren 

Bahâ Tevfik’le benzer görüşlere sahip olan Cemil Sena ahlâkı, 

fertlerin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen birtakım kolektif 

kurallar olarak görür. Bu kuralların gerçek amacı anarşiye, 

tepkiye, saldırganlığa engel olmak ve insanların güven, dirlik 

ve düzen içinde birlikte yaşamalarını sağlamaktır. Bu açıdan 

ahlâk, toplumsal sözleşme gereği, toplum fertlerinin karşılıklı 

bağlılaşmasını açıklayan değerler mecmuası ve karşılıklı insan 

etkileşimi sonucu ortaya çıkan bir vâkıadır. Cemil Sena 

buradan hareketle geleneksel ahlâkı eleştirerek yerine laik 

bir ahlâk anlayışı önerir. Sena’nın muhtelif eserlerinde ve 

çeşitli mecmualarda kaleme aldığı yazılarında “yeni ahlâk, 

makine ahlâkı” şeklinde dile getirdiği ve daha çok pozitivizmin 

etkisinde olduğu anlaşılan bu ahlâk, “geleneksel” denilen 

İslâm’a özgü ahlâktan farklı, metafizikten kopuk; bilimsel 

çalışmalar ve sosyolojinin verileriyle tanımlanan bir mahiyet 

arz etmektedir. 

Sena, bilim ve felsefenin pozitif anlayışlarının fertlerde var 

olan kutsal düşünce ve inançları sarsmaya ve değiştirmeye 

başladığını, sosyal değerlerdeki değişimle birlikte “yeni bir 

ahlâk”ın doğmasının da kolay hale geldiğini belirtir. Klasik ahlaka 

eleştirisini, “Gelenek halinde yaşatılmak istenen dogmatik 

ve dolayısıyla iskolastik ahlâklara uymanın imkânı yoktur.” 

şeklinde açıklayan Sena’nın önerisi şöyledir: “Bugün daha gerçekçi 

ve aksiyona bağlı bilgi ve metotlarla bunların kurduğu 

ahlâk kurallarına ve inançlara bağlanmakta fayda vardır.” 

Sena, ahlâkın kaynağının birtakım teoriler ve inançlarda aranmaması 

gerektiğini, filozofların birer teorik fazilet ütopyacıları 

olduklarını dile getirir. Örneğin felsefî ahlâk bağlamında 

Kant’ın ahlâkın kökenini kutsal-tanrısal bir öze yani metafizik, 

aşkın bir varlığa bağlaması, Sena açısından “Bilmiyorum” demekle 

eşdeğerdir. Çünkü ahlâkı herhangi bir metafizik varlığa 

bağlamak yerine, onu fert ve toplumun kendi birlik ve bütünlüğünü 

korumak için ortaya koyduğu kurallar olarak görmek 

daha tutarlıdır. Sena’nın bakış açısıyla geleneksel ahlâk çağın 

bilimsel verileriyle uyuşmamakta ve çağın sorunlarına cevap 

verememektedir. Sena’ya göre, değişen şartlara uygun yeni 

bir ahlâkın ortaya konulması zorunlu hale gelmiştir. 

Sena, ahlâkın kaynağı olarak birtakım ahlâk teorilerini ve itikatları 

değil, hayat savaşında kazanılan toplumsal itiyat ve 

düşüncelerin doğurduğu cemiyet hayatının ferde emrettiği 

şuurlu ve şuursuz tesirleri göstermişti. Onun işaret ettiği bir 

diğer nokta ise bütün ahlâkî değerlerin ulusun buluncunda 

(vicdanında) gizli halde olduğu düşüncesidir. 

*Ahmet Çapku’nun “Cemil Sena’da Yeni Ahlâk Arayışı” adlı makalesinden derlenmiştir.

37 

OTOPARKLAR 

ARTIK NEFES 

ALACAK... 

Cvsair, tüm kapalı otopark alanları için 

araçlardan çıkan kirli gazları ve olası bir yangın 

durumunda oluşan tehlikeli dumanı tahliye eden 

optimum sistemleri dizayn eder, bu tasarımlara 

uygun ürünlerin üretim ve satışını yapar. 

www.cvsair.com.tr +90 216 417 12 48 

ARMADA ALIŞVERİŞ VE İŞ MERKEZİ, CROWNE PLAZA, ÖNAY GARDEN RECIDENCE, SİNPAŞ İSTANBUL SARAYLARI, ACIBADEM BODRUM HASTANESİ, AIRPORT 

PLAZA OFİS MERKEZİ, ARMADA AVM OTOPARK, ASTAY 16/9 REZİDANS, SİNPAŞ BOSPHORUS CITY, MERİNOS ÇARŞAMBA OTOPARK, TRİO ÖĞRENCİ YURDU, 

HANE PLUS REZİDANS, ANADOLU ADLİYE SARAYA, FER YAPI İSTWEST REZİDANS, KENT PLUS CENTRIUM REZIDANS, METROCITY AVM OTOPARK 

BLUE BOUTIQUE KONUTLARI REZIDANS, ÖNAY GARDEN REZIDANS, RADISSON BLU HOTEL, SELÇUKLU KONGRE MERKEZİ, SİNPAŞ LİVA REZİDANS, 

SİNPAŞ AQUACITY 2010, TERRACITY AVM, HAN PLUS, UMA PRESTİJ KONUTLARI, UMİ PLAZA İŞ MERKEZİ, VELEDROM SPOR 

SALONU, YTÜ TEKNOPARK OTOPARK, KENT PLUS NEWPORT REZİDANS, BÜYÜK ARENA SPOR SALONU, MAR G PLUS REZIDANS

GEZİ 

AVRUPA’NIN EN RENKLİ KÜLTÜR 

BAHÇELERİNDEN BİRİ: MADRİD

39 

Edificio Metropolis’in süslü kubbesi 

Fuente de Cibeles 

Plaza de Colon 

Dali Madrid 

Barajas havaalanı 

İSPANYA’NIN başkenti Madrid, 

İber Yarımadası’nın ortasında deniz 

seviyesinden 646 m. yükseklikteki 

Castillian düzlüğünde kurulmuştur. 

Madrid, 1.020 km²’lik yüzölçümüyle 

İspanya’nın en geniş kenti, yaklaşık 

3 milyonu aşan nüfusuyla da Avrupa 

Birliği’nin Londra ve Berlin’den 

sonra 3. büyük şehridir. Bankacılık 

ve endüstrinin kalbi Madrid, iş 

dünyasının ve bölge ulaşım ağının 

odak noktası -Barajas Havaalanı 

İber Yarımadası’nın merkezi ulaşım 

yeridir- kamu yönetiminin, hükümetin 

ve İspanya Parlamentosu’nun 

merkezi konumundadır. 

Avrupa kıtasının en solunda, İber 

yarımadasının ortasındaki platoya 

kurulu Madrid kenti dünyanın 

en serüven düşkünü insanlarının 

yaşadığı bir memleketin başkenti de 

sayılabilir. Amerika buradan yola çıkılarak 

keşfedildi. Dünyanın en uzun 

yaşayan diktatörü Franko, Madrid’te 

egemenliğini sürdürdü. Tam 30 yıl... 

Zil, Şal ve Gülüyle... boğa güreşleri 

ve flamenko danslarıyla, tatlı futbol 

çılgınlığıyla, büyük tarihi saltanat 

çalkantılarıyla Madrid, Avrupa’nın en 

renkli kültür bahçelerinden biri. 

Renkli eğlencelerin merkezidir. 

İspanyol krallığının sahip olduğu 

gücü ve ihtişamı yansıtan yapıtlar 

bu kenti daha da görkemli kılar. 

Bourbon hanedanına ev sahipliği 

yapan iki bin sekiz yüz odalı saray 

bunun en açık göstergesidir. Las 

Ventas Boğa Güreşi Arenası ise ünlü 

mekanlarından biridir sadece. Dünyanın 

en büyük sanat müzelerinden 

olan Prado ile Botanik Bahçeleri de 

yoğun ilgi çeken alanlardan biridir. 

Uzun, keyifli Madrid akşamlarında 

ispanyol yemekleri, barlarında sabahlara 

kadar eğlence ve flamenko 

ile geçen uzun geceler... 

Sanat, Avrupa ruhu, müzik, Latin 

dilleri, şarap, Don Kişot, modernizm 

ve de mimari Madrid’in kısa bir özeti 

diyebiliriz. Madrid’de Avrupa’nın en 

önemli avlularından biri olan Plaza 

Mayor’a doğru kargacık burgacık 

sokaklarda ilerlerken, çok renkli ama 

çok uyumlu bir tabloya girmiş gibi 

olursunuz.

GEZİ 

MADRİD’İN GURUR TABLOSU: PRADO MÜZESİ 

Dünyada müze deyince akla önce Louvre, 

sonra Ermitaj geliyorsa, bu ikisi arasından 

başını uzatmaya değer görkemde bir üçüncüsü 

olarak Madrid’deki Prado’yu eklemeli. Prado 

Ulusal Müzesi, Batı resminin simge eserlerini 

barındırmasıyla, haklı olarak, bugün her İspanyol 

için bir gurur kaynağı. Dünyadaki pek 

çok muadili gibi, pazartesileri kapalı, pazarları 

ise ücretsiz olan Prado’nun görmek istediklerinize 

bağlı olarak farklı farklı girişleri 

mevcut. Jeronimos kapısından içeri girmeniz 

şiddetle tavsiye edilir. 

Ancak bir şekilde biletli bir güne denk 

geldiyseniz, o halde sabır taşı çatlatan bilet 

kuyruğunu kestirmeden yarmanın tek yolu 

online bilet almak. Müzenin resmi sitesi www. 

museodelprado.es bu konuda size yardımcı 

olacaktır. Site kaç saatlik bir ziyaret planladığınıza 

bağlı olarak size alternatif tur önerileri 

de sunuyor. Ama doğrusu, yukarıda adı geçen 

müzelerle birlikte Prado’nun hakkını gerçek 

anlamda vermek istiyorsanız, birkaç haftanızı 

Madrid’e feda etmek zorundasınız. Bir iş 

gezisi için Madrid’de olduğunuz düşünülürse 

de belli eserleri görmek için en az 3 saatinizi 

ayırmanız gerekiyor. 

İspanya’da her şey biraz şansa da 

bağlıdır. Dışarıdan hoş görünmeyen bir yer 

size bir geceliğine inanılmaz fiyatlara mal 

olabilir. Dükkanlar öğleden sonra genellikle 

kapalıdır ama o bile şehrine ve de bölgeye 

göre değişir, bir şey için herhangi bir standart 

belirlemek imkansızdır. Her şey Madrid’ 

de muhitlere ve caddenin önemine bağlı 

olarak fiyat değiştirir, insanın gözünü yanıltacak 

derecede ihtişamlı görünmemelerine 

rağmen. Bir müzenin bileti 15 Euro iken, çok 

daha önemli bir müzenin giriş bileti 5 Euro 

olabilir.. 

Madrid’te herkes aynı anda yemek 

yer, işe gider yada siesta yapıp öğleden 

sonranın keyfini çıkarır... Yemek, İspanyol 

kültürünün en önemli göstergelerinden biri 

sayılabilir. 

İspanya’nın zengin alternatifleriyle 

lezzetli ama hep kendi kültürünün özünü 

taşıyan damak tadına sahip bir mutfağı 

vardır... Kendi özünden ve de tarihinden 

öylesine emindir ki bir öğleden sonra 

oturduğunuz herhangi bir kafede inanılmaz 

hızlı bir İspanyolca’yla dünyayı kurtarmaya 

çalışan insanlar arasında bulursunuz kendinizi. 

Zaman kavramı altüst olmuş gibidir bu 

kentte. Öğleden sonraki uykularla geceleri 

uyumayan bu kentin gecenin geç saatlerine 

özgü coşkusu ve dayanılmaz çekiciliği arasında 

yiter gider insan. Kendi zamanlarını 

kendileri dokur. 

Sıcak Akdeniz karakteri taşıyan İspanyollar 

çevrelerindeki olaylarla 

fazlasıyla ilgilidir. Şehrin boylu boyuna 

uzanan labirent sokakları dışarıdaki dünyaya 

insanları hakkında hiçbir ip ucu vermez. 

İnanılmaz bir kültürü olan ve güçlü bir Katolik 

İspanya’nın ruhu her yerde hissedilir; 

ama iyi bir gözlemciyseniz görürsünüz Madrid’i 

ve insanların ruhunu. Geniş ve tertemiz 

bulvarları, güzel ve aydınlık binalarıyla 

Madrid’te hemen hemen her köşe başında, 

kaldırımlara taşan midyecisi, kokoreççisi, 

kızarmış kalamarcısı, payellacısı (deniz 

ürünlü pilav) kentin rahatlığını ve kolaylığını 

anlatır sanki. İsterseniz bir kese kağıdına 

sarılan küçük kızarmış balığı yiyerek de 

dolaşabilirsiniz sokaklarında.. Yemeklerin 

eşsiz tatları, minik tadımlık mezeler her an 

elinizin altındadır. 

Madrid büyük bir Avrupa kenti olduğu 

halde doğu (Arap) ile batı sentezini kotarmış 

bir kenttir. Emevi Uygarlığının yansımaları 

El Greko, Velaskes, Picasso, Dali gibi ünlü 

ressamların ve Gaudi gibi mimarların bu 

uygarlıktan ışık aldıkları besbellidir. 

ŞEHRİN TARİHİ 

Madrid’i Romalılar kurmuştur. Kesin 

dönem bilinmese de 3. ve 5. yüzyıl arasına 

tarihlenir. Madrid’i 10. yüzyılda Magerit 

adıyla bir Müslüman Merkezi olarak görürüz. 

16. yüzyılda şehir İspanyol İmparatorluğu’nun 

başkenti olur. Burası 17. yüzyılda 

Cervantes, Lope de Vega ve Calderon gibi 

yazarların yaşadığı bir entelektüeller kenti 

haline gelmiştir. 18. yüzyılda kültür hayatı 

en üst seviyededir. 1808-1813 yılları 

arasında Napolyon tarafından ele geçirilen 

Madrid, yönetimin tekrar İspanya’ya 

geçmesinin ardından 20. yüzyıla kadar 

toparlanamamıştır.

41

GEZİ 

1931 yılında kurulmaya çalışılan demokratik 

rejim 1936 -1939 yılları arasında 

iç savaşla kesintiye uğramıştır. 

(Hemingway ‘in “ For whom the bell 

tolls “ - Çanlar kimin için çalıyor - eseri bu 

iç savaşı anlatır.) İspanya bugün 2.Dünya 

savaşı sonrası kurulan monarşik sistemle 

idare olunmaktadır. 

ULAŞIM 

İspanya Avrupa’nın en fazla ziyaret 

edilen ülkesidir. Ülkeye ulaşım Avrupa’nın 

herhangi bir yerinden oldukça kolaydır. 

Hava, kara ve demiryolu ulaşım sistem ve 

hizmetleri oldukça gelişmiş bir seviyededir. 

Eğer İspanya’ya Avrupa dışından gelmeyi 

düşünüyorsanız en rahat ve diğer sistemlerle 

karşılaştırıldığında en ucuz ulaşım 

havayoludur. 

Havaalanına geldikten sonra eğer bir paket 

program dahilinde seyahat ediyorsanız 

sizi isteğiniz dahilinde bir vasıta karşılayacak 

ve otele transferinizi gerçekleştirecektir. 

Eğer seyahatinizi kendi başınıza yapıyorsanız 

havaalanı servisleriyle belli noktalara 

metro veya en yakın tren istasyonuna 

gidebilir oradan da otelinize ulaşabilirsiniz. 

Barajas Havaalanından taksi ya da otobüsle 

şehir merkezine gitmek 20 dakika kadar sürer. 

Havaalanı otobüsleri Uluslararası Terminal 

1’ den kalkarak Plaza de Colon’a giderler. 

Havaalanından Puerta Del Sol’e (Madrid 

merkeze) taksi ile giderseniz yaklaşık 26 

Euro civarında bir ödeme yapabilirsiniz. 

Puerto Del Sol’den IFEMA (Fuar Merkezi) ise 

yaklaşık 22 Euro’dur. Havaalanındaki metro 

istasyonu da Madrid’in herhangi bir yerine 

gitmek için en kolay ve en hızlı yoldur. 

Şehir içi ulaşımda metro, otobüs ve 

tren kolaylıkla bir yerden bir yere gitmenizi 

sağlar. 24 saatlik Madrid Visit Card ile metro 

ve otobüsü 5 Euro karşılığında istediğiniz 

kadar kullanabilirsiniz. 

GEZİLEBİLECEK YERLER 

İspanya’nın bazı kentleri ülkenin başkentinden 

çok daha fazla tarihi ve turistik 

unsur barındırıyor olsa da Madrid’in büyüleyici 

arkeolojik yapısı bambaşkadır. Kentte 

gezmeniz gereken müzeler, sanat galerileri 

ve tarihi yapılar sizleri bekler. Yani genel 

kanının aksine Madrid sadece kırmızı şarap, 

güneş ve alışverişten ibaret değildir. 

Tarihi mabetleri ve arkeolojik görüntüsüyle 

Madrid, kozmopolit ve insanın aklını 

başından alan bir yapıya sahiptir. 

Puerto del Sol: Madrid’e ister yalnız 

isterse bir grupla gidin öncelikle bulmanız 

gereken nokta Puerto del Sol’dur. İspanya’nın 

resmi olarak merkezi kabul edilen 

nokta Puerto del Sol ‘deki belediye binasının 

önündedir. 

Tam karşınızda, biraz dikkatli bakarsanız 

ağaca dayanmış bir ayı heykeli göreceksiniz 

ki bu heykel Madrid şehrinin amblemidir. 

Artık İspanya’nın ortasını bulduğunuza göre 

bu noktayı kendinize referans kabul edip 

buradan çeşitli yönlere açılan ana caddeler 

üzerinde yapacağınız kısa yürüyüşler gün 

bitiminde şehri tanımanızı sağlar. Ama fazla 

vaktiniz yoksa sadece en popüler yerleri 

gezmek istiyorsanız kolayca elde edebileceğiniz 

bir şehir planıyla aşağıdaki yerleri 

ziyaret edebilirsiniz. 

Opera’dan Campo del Moro parkını 

arkamıza alıp Plaza Mayor’u Puerta del Sol 

meydanına bağlayan Calle Mayor caddesinde 

yürüyebilirsiniz. Bu caddelerdeki 

görkemli yapılar, çatılarda yer alan kule ve 

heykeller çarpıcıdır. Calle de Atocha caddesi 

ise bizi Atocha Garına götürür. Avrupanın 

en güzel iki istasyonundan biridir. (Paris’de 

müze olarak kullanılan D’Orsay istasyonu ile 

birlikte.) 1851 yılında Gustav Eyfel tarafından 

yapılmış 2004 yılında 89 kişinin öldüğü 

bombalı terör eylemine mekan olmuştur. 

Cervantes’in başkenti Madrid’de, 1778 

yılında III. Carlos’un kral olarak şehre girişini 

onurlandırmak üzere inşa edilen Alcala Kapısını 

ve Toledo Kapısını gece görmenizi öneririz. 

Plaza Mayor: Kentin en önemli tarihi 

yapıtıdır. Bu meydan Madrid’in merkezinde 

yer alır. Kare bir avlu etrafında düzenlenmiş 

136 binadan oluşur. 1619 yılında krallığa 

prestij sağlayacak bir alış-veriş merkezi 

olarak inşaa edilmiştir. Hala çeşitli dükkan 

ve atölyelerden oluşan oldukça güzel 

bir ortama sahiptir. Ayrıca bu açık avluda 

binada yer alan 437 balkondan da seyredilen 

boğa güreşi gibi geleneksel oyunların 

yanı sıra kraliyet ailesine ait düğün 

törenleri yapılmaktaymış. Bugün de çeşitli 

yerel festivallerde bu alan kullanılmaktadır. 

Alanın ortasında Kral III. Philip’in at üzerinde 

heykeli yer almaktadır. 

Plaza Mayor’da vereceğiniz bir kahve 

molasının ardından Madrid’in 17. yüzyıldaki 

merkezine doğru ilerleyebilirsiniz. 

… Prado, Madrid’in en merkezi semtlerinden 

birinde, Paseo del Prado’da konuşlanmış durumda. 

Üstelik kendisini mükemmel tamamlayan bir grup 

kardeş müzeyle de komşu. 

Reina Sofía Müzesi, Thyssen-Bornemisza Müzesi, 

Buen Retiro ve Arkeoloji Müzesi bir nevi Prado’nun 

teferruatları. Ve açıkçası onların varlığı Prado’nun 

da değerini artırıyor.

43 

Ayrıca burada şehrin en eski binalarını 

“Casa de Cisneros”u görebilirsiniz. 

Palacio Real: 18. yüzyılda Bourbon’ların ( 

yönetimdeki aile) idare binası. 

Calle de Bailen’de, Puerto del Sol’den, 

Calle Mayor’u izleyerek, cadde bitiminde 

güneye döndüğünüzde çıkarsınız. 

Retiro Park Alcala Gate’i geçtikten sonra 

sağ kolda yer alır. 12 hektarlık bir alan 

üzerine kurulmuştur. 17. yüzyılda Retiro 

Sarayı’nın bir bölümü olarak düzenlenmiştir. 

İspanya iç savaşı sırasında oldukça hasar 

görmüşse de park içindeki bitkiler, çeşmeler, 

havuzlar, anıt ve heykeller ve bahçe 

düzenlemeleri görülmeye değerdir. 

Grand Via: Madrid’in tarihi dokusu içine 

yerleşmiş en popüler alış-veriş caddesidir. 

Şehrin kuzeyindedir. 

Plaza de Colon: 1885 yılında Arturo 

Melida tarafından düzenlenmiş bir bahçe 

ve kültür merkezi kompleksidir. Alanın ön 

tarafında oldukça yükseltilmiş bir kaide 

üzerinde Columbus keşiflerini İspanyollara 

sunuyor gibidir. 

Plaza de Espana: Kentin en yoğun caddelerinden 

biridir. Resmi binaların bir çoğu 

bu cadde üzerindedir. Ayrıca Cervantes 

Anıtı da, bu doku içinde yine yel değirmenlerine 

savaş açmış iki kahramanıyla 

yer almaktadır. Cervantes denince ilk akla 

gelen Don Kişot. Roman kahramanlarının 

İspanya Meydanında bulunan heykelleri 

ise ilgi çekicidir. 

Kent merkezindeki Arap Duvarı (Muralla 

Arabe) Ortaçağ’ın ilk yıllarında Madrid’i yöneten 

Müslümanlar tarafından yaptırılmıştır. 

Yazın, tiyatrodan müzik şovlarına çok sayıda 

organizasyona ev sahipliği yapmaktadır. 

La Latina’da bulunan Basilica de San 

Miguel (Bazilika) dört erdemi temsil eden 

heykeller ve Justo ile Pasto’nun kabartmalarını 

bulunduran dini bir abidedir. 

Museo Nacional Centro de Arte Reina 

Sofia Madrid’in diğer bir ünlü sanat galerisidir. 

Galeride Pablo Picasso, Joan Miro, Juan 

Gris, Salvador Dali gibi sanatçıların eserlerini 

görebilirsiniz. 

KÜLTÜR VE EĞLENCE 

Çok sayıda tiyatro, sinema, müzik, opera, 

dans merkezi ile sanat ve edebiyat eğitim 

kurumlarının varlığı Madrid’in kültürel 

zenginliğini yansıtır. Kentte çok sayıda sergi 

bulunur. İspanyol Flamenko dansı ve jazz 

müziği kentin kültürel yapısının en önemli 

yapı taşlarındandır. Ayrıca boğa güreşleri de 

kentin bilinen kültürel bir etkinliğidir. 

Madrid’in her gecesi gün doğuşuna 

kadar yaşanır. Gece mekanlarının çoğu 

sabahın erken saatlerine kadar açıktır. Gece 

yaşamının kenti olarak anılan Madrid’deki 

bütün eğlence mekanlarını sıralamak pek 

de mümkün değildir. Kentte bulunan eğlence 

mekanlarının çoğu Flamenko’nun yaşandığı 

yerlerdir. Bu yerler sadece canlı müzik 

sunmakla kalmaz, isteyenlere Flamenko 

dansını tecrübe etme imkanı da sunar. 

Ayrıca, Madrid çok sayıda spor ve 

dinlenme aktivitesi için elverişli bir kenttir. 

Kentte bulunan bisiklet yolları, koşu alanları, 

halka açık yüzme havuzları ve at biniciliği 

imkanları, bu tür aktivitelerin yaygın olduğu 

bir kentte olduğunuzu anlatır. 

Tüm bunların dışında klasik müzik, 

tiyatro ve sinema gösterilerini izleyebileceğiniz 

gibi, futbol, boğa güreşleri de Madrid’i 

tanımak açısından size yardımcı olabilir. 

YİYECEK & İÇECEK 

Madrid uluslararası bir mutfağa sahiptir. 

İspanyol göçmenler de kentin mutfak 

kültürünü oldukça zenginleştirmiştir. 

Kentin her noktasında geniş menüye sahip 

mekanlar bulmanız mümkündür. Muhteşem 

“Ölümsüz gençliğin şövalyesi, 

ellisinde uydu yüreğinde çarpan aklına, 

bir temmuz sabahı fethine çıktı 

güzelin, doğrunun ve haklının 

önünde mağrur, aptal devleriyle dünya, 

altında mahzun, fakat kahraman Rosinant 

bilirim,hele bir düşmeye gör hasretin hâlisine 

hele bir de, tam 1 okka dört yüz dirhemse yürek, 

yolu yok, don kişot’um benim, 

yolu yok, yel değirmenleriyle dövüşülecek. “ 

Nazım Hikmet 

tapa (farklı lezzetlerin oluşturduğu aperitifler) 

çeşitleri, hem ulusal hem de kent 

mutfağının geleneksel parçalarıdır. Ayrıca, 

kent mutfağında deniz ürünleri de oldukça 

popülerdir. 

Madrid, kent mutfak kültürüne özgü 

popüler yemekleriyle de meşhurdur. Cocido 

madrileno (sebzeli nohutlar), besugo al 

horno (fırında sarkos), tortilla de patatas 

(patates omleti), sopa de ajo (sarımsak çorbası) 

ve caracoles (salyangoz türleri) , klasik 

kent mutfağından birkaç örnektir. 

İspanya da genellikle 4 öğün yemek 

yenilir : 

Kahvaltı, öğle, akşam ve gece yemeği... 

Bu öğünlerden kahvaltı ve akşam 

yemeklerini bir kenara bırakabiliriz. Asıl 

olan öğle ve gece yemekleridir...Öğle 

yemeği günün ana yemeğidir. Akşam yemeği 

bu Akdeniz ülkesinde 22:00 - 23:00 

saatleri arasında yenir ama esas amacı 

ardından dolu dolu yaşanacak geceye bir 

tür hazırlık olması. Çünkü herkes geceyi 

beklemektedir.

GEZİ 

ALIŞVERİŞ 

Alışveriş denince akla gelen şehirlerden 

biri de Madrid’tir. El sanatı mağazaları, 

büyük mağazalardan eski ve yeni moda alışveriş 

merkezlerine kadar hemen hemen her 

şeyi bulabileceğiniz alternatifi bol mekanlar 

bulunmaktadır. 

Kent merkezindeki Adolfo Dominguez 

modern tasarımlarıyla dikkati çeker. Gece 

elbiseleri, klasik giysiler, renkli ve canlı 

tasarımlar burada mevcuttur. 

Chueca’da yer alan Amore e Pisque lüks 

ve moda temelli koleksiyonuyla hizmet 

sunan bir mekandır. Dolce&Gabbana ve 

Gaetano Navarro gibi ünlü markalar burada 

bulunur. 

Calle Goya, Calle Serrano, Calle Almirante, 

Calle Ortega y Gasset ve Calle Fuencarral, 

kentin ünlü alışveriş caddelerindendir. 

El Rastro La Latino metro durağından 

Calle de la Libera de Curtidores boyunca 

Pazar sabahları 08:00- 14:00 arası devam 

eden ve Mercado de Monedas y Sellos 

Plaza Mayor’da sadece pazarları kurulan, 

Madrid’in en iyi pazarlarından iki tanesidir. 

OTELLER 

TRYP CAPITOL 

Adres:Gran Via 41,28013 

Tel:91 521 83 91 

tryp@trypnet.com 

Gran Via’nın keşmekeşinin tam ortasında, 

Plaza Callao’nun bitişiğinde yer alan bu otel, 

Madrid’in en ilginç mimariye sahip modern 

yapılarından birinde hizmet verir. Odalar 

1998’ de yenilenmiştir. 

REGİNA 

Adres: Calle de Alcala 19, 28014 

Tel: 91 521 47 25 

Bu modern otelin Calle de Alcala üzerinde, 

Real Academia de Bellas Artes’in yanında ve 

Puerta del Sol’un hemen yakınında, şık bir 

yeri vardır. 

GALIANO 

Adres: Calla de Alcala Galliano 6, 28010 

Tel: 91 319 20 00 

Plaza deColon’un bir blok batısında Neo- 

Klasik bir yapıda hizmet veren bu küçük ve 

farklı otelin odaları geniş ve rahattır. 

RESTORANLAR 

LA BOLA 

Calla de la Bola , Tel: 91 547 69 30 

Kırmızı tonlarının hakim olduğu bu küçük 

taberna 200 yıl önce kurulmuştur ve 

1873’ten beri müşterilerine Madrid’in en iyi 

cocido’sunu sunmaktadır. 

EL SOBRINO DEL BOTIN 

Calle de los Cuchilleros 17, 

Tel: 91 366 42 17 

1725’te kurulan bu taberna birçokları 

tarafından Madrid’in en iyi restoranlarından 

biri olarak gösterilir. Geleneksel Kastilya 

yemeklerinin sunulduğu ve bir zamanlar 

yazar Ernest Hemingway’in de müdavimi 

olduğu tabernanın spesyali kızarmış kuzudur. 

EL AMPARO 

Callejon de Puigcerda 8 Tel: 91 431 64 56 

Sizi yıldızların arasına alan cam çatısıyla 

Madrid’in belki de en güzel restoranında 

sunulan yeni Bask Mutfağı’nı ıstakoz 

ve maydona yağıyla yapılan ton balığı 

mousse’uyla deneyebilirsiniz. 

EK BİLGİ VE HİZMETLERİ 

TÜRKİYE BÜYÜKELÇİLİĞİ 

Calle Rafael Calvo 18-2 AYB Madrid 28010 

Tel: 91 319 80 64 – 91 319 82 97 

MADRID BARAJAS 

HAVALİMANI DANIŞMA 

Tel:91 305 83 48 

ŞEHİR TURİZM DANIŞMA BÜROSU 

Plaza Mayor 3 

Tel: 91 366 54 77 

ACİL TELEFONLAR 

Polis, Ambulans,İtfaiye 

Tüm acil durumlarda: 112 

GEZİ VE TUR 

MADRID VISION BİLGİ MERKEZİ 

Plaza de Canova del Castilo (Prado Müzesi 

karşısı) 

Tel: 91 765 10 16 

www.madridvision.es 

Tüm gün boyu istenildiği kadar iki ayrı hatta 

inip binerek tüm Madrid’i gezebilirsiniz. 

Kırmızı Hat üzerinde 21 durak, Mavi Hat 

üzerinde 15 durak yer almaktadır.

45 

clean 

for a 

future 

JETFAN 

SYSTEMS 

All indoor parking spaces on the design the optimal 

system for which the dirty gas and evacuation of 

dangerous fumes from the vehicle in case of a fire. 


216 

417 12 48 

/cvsairtr

MODA 

HATİCE GÖKÇE 

ANADOLU MEDENİYETLERİNİN İZİNDE MODA 

TASARIMININ SONSUZLUĞUNU KEŞFEDİYOR! 

Trans, Kara Karga, Jön Türkler ve Gılman koleksiyonlarıyla moda tutkunlarına 

alışılmışın dışında bir kavrayış ve görsel bir şölen sunan Avangard tasarımcı Hatice 

Gökçe, bu kez “The Leather Age - Anatolia ∞” adlı projesinde yer alan 

16 tasarımıyla, Anadolu medeniyetlerinden aldığı ilhamı deri yüzey üzerinden 

moda tutkunlarıyla paylaşıyor ve çok yönlü bir moda pratiği başlatıyor. 

Trans, Kara Karga, Jön Türkler 

ve Gılman koleksiyonlarıyla moda 

tutkunlarına alışılmışın dışında bir 

kavrayış ve görsel bir şölen sunan 

Avangard tasarımcı Hatice Gökçe, 

bu kez “The Leather Age - Anatolia 

∞” adlı projesinde yer alan 16 

tasarımıyla, Anadolu medeniyetlerinden 

aldığı ilhamı deri yüzey 

üzerinden moda tutkunlarıyla 

paylaşıyor ve çok yönlü bir moda 

pratiği başlatıyor.

47 

ticari kaygılarından uzak, tasarım sürecini 

derinleştiren ve yücelten bir proje 

olarak ortaya çıkıyor. 

Deri Tanıtım Grubu’nun desteğiyle 

yola çıkan The Leather Age - Anatolia 

∞, her biri yalnızca deri kullanılarak 

oluşturulan 16 tasarımdan oluşuyor. 

Hitit, Lidya, Arzawa, Frig, İyon, Urartu, 

Asur ve Troya gibi bu topraklar üzerinde 

yaşamış sekiz medeniyetin yansımaları 

deri yüzeyinde tekrar zamanımıza 

taşınırken, Hatice Gökçe de geçmişin 

bilgisiyle günümüze ve geleceğe dair 

organik bir bağ arıyor. 

Tüm dokuların özel ışık ve sergileme 

teknikleriyle deriye aktarıldığı ve 

derinin bir ayna gibi kullanıldığı The 

Leather Age - Anatolia ∞, zamansız bir 

tasarım anlayışının parçası. Bu tasarım 

anlayışını kışkırtıcı tutan ise, projenin, 

moda endüstrisinin gelip geçici sistemi 

içerisinde direnç gösterebilmek için 

sistem dışında kendine özgü bir dil ve 

dünya inşa etmek güdüsü ile hareket 

etmesi. İşlenmiş her bir deri yüzeyindeki 

ayrıntıları görünebilir kılmak isteyen 

Hatice Gökçe, “tasarımlarla zaman 

geçirilebilmesi için” böylesi bir tercihe 

giriştiğini söylüyor. “Anı doldurma” 

hissiyle hareket ettiğini belirten Gökçe, 

tasarımların oluşum sürecinde gösterdiği 

konsantrasyon ve dikkati, tasarımları 

insanlar karşısına çıkarırken de 

devam ettirmek istiyor. 

Kendi moda tarihi içerisinde irdelediği 

beden, kimlik ve teslimiyet gibi 

kavramları, bu sefer bu topraklara ait 

antropolojik bir okuma ile birleştiren 

Gökçe, gerek içerikte, gerekse tasarımları 

değerlendirme süresince elini taşın 

altına koyuyor. Birincil amacı “giyilebilirlik” 

olmayan ve mevcut modanın 

Galası önümüzdeki aylarda İstanbul 

Modern Müzesi’nde gerçekleştirilecek 

olan The Leather Age - Anatolia ∞, 

moda tasarımının yalnızca defile alanına 

sıkıştırılmasına dair algıyı değiştirmeyi 

ve tasarımları yeni alanlarda, yeni 

okumalara açmayı amaçlıyor. Hatice 

Gökçe’nin Anadolu Medeniyetleri 

Kütüphanesi’nde geçirdiği araştırma 

aşamasından deri yüzeylerinin işlendiği 

tarihi deri atölyelerine kadar tüm 

sürecin seçeresi yine kendisi tarafından 

tutuluyor. Tasarımlarla birlikte sergilenecek 

bu dokümanterler, moda ve 

tasarımın çoklu okumalarını göstermeyi 

hedefliyor. 

İstanbul Modern Müzesi’ndeki 

galasından sonra dünyayı gezecek olan 

The Leather Age - Anatolia ∞, Tokyo, 

Milano gibi şehirlerde de yine aynı 

dikkatle, kimi zaman tasarım müzelerinde, 

kimi zaman açık sergi alanlarında 

sergilenerek mekanla ilişkiye geçecek 

ve modanın diğer sanat disiplinleriyle 

kesişim alanlarını tespit edecek.

ZİHİN JİMNASTİĞİ 

SORULARI ÇÖZ, ŞİRİNCE VE 

MATEMATİK KÖYÜ GEZİSİ KAZAN! 

HAZIRLAYAN: VOLKAN ZAMANOĞLU 

Doğru cevapları 

pazarlama@cvsair.com.tr 

gönderenler arasından kura 

ile belirlenecek iki kişi Şirince 

ve Matematik Köyü gezisi ile 

ödüllendirilecektir. 

17 8 5 5 

1 1 1 1 

8 5 21 

13 7 5 4 

1 3 5 7 

35 12 12 

6 12 6 3 

1 5 13 25 

32 28 31 

10 6 4 ? 

1 7 25 ? 

4 ? 18 

Şekilde kaç adet kare 

vardır? 

Tablodaki kurala göre soru 

işareti yerine gelmesi 

gereken sayı nedir? 



gereken sayı nedir? 



gereken sayı nedir?

Çalışmadan, öğrenmeden, yorulmadan rahat yaşamanın yollarını alışkanlık haline getirmiş milletler; 

evvela haysiyetlerini, sonra hürriyetlerini ve daha sonra da istikballerini kaybetmeye mahkumdurlar.

Vecihi_Dergi_06_LR-1

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?