Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ide değerlendirmiştir. Zaten Osmanlı’nın dünyaya<br />
bakış açısı da İslami bir yön taşır. O dünyayı darü-l<br />
harb ve darü-l iman olarak ikiye ayırır. Darü-l iman<br />
vahdaniyete inanan, İslamiyeti kabul etmiş insanların<br />
ülkesidir. İslam sayesinde insanlar birbirini kardeş<br />
olarak gören bir ümmet teşkil edilmiş ve bu<br />
insanlar arasında bir eşitlik sağlanmıştır. Meriç’e<br />
göre cumhuriyetin en büyük hatalarından biri; maziyle<br />
yani Osmanlı ile bağlantının kesilince dinle de<br />
bağlantının kesileceğini sanmasıdır oysa din bizim<br />
için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Meriç Türk<br />
insanın kaderinin din dışında sekilenmesinden yana<br />
değildir çünkü İslam ve Türk kimliği iç içe geçmiştir<br />
hatta Osmanlı Türklüğünü İslam içinde eritmiştir.<br />
Meriç’in şu sözlere dikkate değerdir.’ Cumhuriyetin<br />
en büyük hatası, hatta bir parça ittihat ve<br />
terakki’nin de hatası, Türk milletini dinin dışında<br />
mütalaa etmek hamakatini göstermiştir.’ Meriç, belirli<br />
sınırlar içinde yaşayan, belirli bir dili konuşan<br />
insanların belirli bir bayrak altında toplanarak varlıklarının<br />
haykırmasının zorunlu olduğunu da belirterek<br />
milliyet anlayışının zorunlu yönünü de aktarır.<br />
Avrupalı devletlerin oyunları sayesinde dindaşlarımızla<br />
aramız açılmış ve sınırlarımız ayrılmıştır.<br />
Meriç’e göre kendi varlığımızı gösterebilmek için<br />
milliyet anlayışına sahip olmamız ancak bu millet<br />
unsurdan faydalanırken bağnaz ve yobaz şekilde<br />
hareket etmemek gerekir.<br />
Cemil Meriç ve muhafazakârlık;<br />
‘Batının sosyal ve politik tarihi bilinmeden ideolojileri<br />
kavranana bilir mi ? İdeoloji bir bütündür…’<br />
‘bir ülkenin başka bir ülkeye, bir medeniyetin başka<br />
bir medeniyete istihale edemeyeceğini düşünemedik.’<br />
Meriç’e göre Doğu ile batının tarihsel sürecinde<br />
çok farklı dinamikler vardır. Dolayısıyla liberalizm,<br />
sosyalizm gibi batı kaynaklı ideolojiler doğrudan<br />
doğruya Avrupa’nın siyasal, sosyal ve politik kaderi<br />
ile ilgilidir. Meriç’e göre Avrupa bir köleler toplulu-<br />
17<br />
ğudur. Batı, feodalite denen zilleti yaşamıştır. Osmanlı<br />
ise hür insanların yaşadığı bir topluluktur.<br />
Osmanlı tebaası altında yaşayan hiçbir millet feodal<br />
düzeni yaşamamıştır. Feodalite ile beraber ortaya<br />
çıkan sınıflı toplumu Osmanlı’da göremeyiz.<br />
Osmanlı cemiyeti bir bütündür ve insanlar eşittir,<br />
sınıflar yoktur. Avrupa’da şatolarda yaşayan feodal<br />
beyler şehirlerde yaşayan burjuva ile sürekli bir<br />
rekabet altındadır. Avrupa’da kavmiyet kan, kabile<br />
gibi biyolojik bağlara dayanır. İslam’da kavmiyet<br />
ümmet ve inanç birliğine dayanır. Avrupa’da dinin<br />
ayrıştırıcı bir yönü vardır. Mezhepler birbirlerine<br />
katlanamaz. Avrupa’da ilmin tarihi din ile ilmin mücadelesi<br />
haline gelmiştir. Bu noktada Meriç Marx’ın<br />
‘din, afyondur.’ Sözünü haklı bulur ancak bu bizim<br />
için geçerli değildir. Meriç’e göre dinden kurtulmak<br />
Avrupa için olumlu olsa da bizim için aynı şey söz<br />
konusu değildir. Yani doğu ve batı medeniyetleri<br />
farklı toplumsal süreçlerden geçmiştir ve bu farklıklılar<br />
bilinmeden batıdan alınan ideolojiler bir geçerlilik<br />
teşkil etmez. ancak bu ifadeler meriç’in yabancı<br />
ideolojileri toptan reddetmesini değil, onları anlamaya<br />
ve yerlileştirme çabasına girmesini sağlamıştır.<br />
‘hakikatte hiçbir düşünce düşman değildir,<br />
her düşünce kanımıza karıştırılmak, millileştirilmek<br />
şartıyla doğrudur.’ Bu sözler Meriç’te yabancı düşüncelere<br />
düşmanlık yerine onların yerlileştirilmesinin<br />
ön planda olduğunu gösteriyor. Meriç’in şu<br />
sözleri durumu özetlemektedir. ‘ Türk insanı batı<br />
dünyasını tanımak için batı’nın bütün düşünce<br />
dünyasını tanımak, sonra kendi dünyasına dönmek<br />
zorundadır.’ Meriç’e göre bu Avrupa kökenli<br />
ideolojiler ancak geleneklerimize ve yapımıza uygun<br />
olduğu sürece bizim için kullanışlı olacaktır.<br />
Meriç’in amacı yabancı ideolojileri kopya etmek<br />
değil, onların kendi toplumumuza uygunluğunu<br />
kontrol etmektir. Avrupalı için doğu sömürülecek<br />
topraklardır. Avrupa’nın iki büyük sosyoloğu Marx<br />
ve weber’in birçok çatışan görüşüne rağmen ikisinin<br />
de uzlaştığı nokta doğu’nun sömürülmesidir.<br />
Meriç’in ifadesi ile daha düne kadar varlığımızdan<br />
haberdar olmayan batının söyledikleri kendi toplu-