Magazin Strip Blog 3

Strip
blog
Magazin devete umetnosti
broj 3. februar 2018.
NOVA ZLATNA SERIJA
Prikaz stripa Ken Parker
Ken Parker ipak nije vestern
PAVLE ZELIĆ: ZAPLET
INTERVJU
DARDANELI
DRUŽINE
SMO NAJUSPEŠNIJA STRIP-SILA
„MI
NASTUPA NA FRANCUSKOM
KOJA
TRŽIŠTU“
stripblogger.blogspot.rs

DARKWOOD
Izdavačka kuća
Darkwood pomaže
tekstove autora bloga.

N A K U J A R C A
Z
Zlatna Serija
Nova
Kerac: Nova Zlatna serija neće
Bane
staru
zameniti
E N P A R K E R
K
Noje na barci spasa
Nepravedni
I V O T N J A M A I Z M A K N E K O N T R O L I
Ž
Garaža
Đipijeva
N T E R V J U P A V L E Z E L I Ć
I
Ciklus Vode
Oko
Sadržaj
S T R I P B L O G G E R . B L O G S P O T . R S
N O V A Z L A T N A S E R I J A
U V O D N I K : K O R T O M A L T E Z E U
Pratote nas na fejsu
www.facebook.com/stripblogger/
M I 3 : K A D A E K S P E R I M E N T N A D
Izvodnik

UVODNIK
Korto Malteze ,,U znaku jarca”
Na kukovo leto
Izgubljeno blago kao motiv mnoštva priča i
filmova o gusarima, moreplovcima, morima,
okeanima, ostrvima, škrinjama skrivenim u
dubokim pećinama u koje se ulazi prvo
čamcima, a onda se pešači do određenog
mesta.
Tamo se nalazi baš ona, stara metalna ili
drvena kutija sa velikim debelim i nadasve
zarđalim lokotom. Okružena lobanjama,
kostima, gustom paučinom i njenim tvorcima.
Nezaobilaznim kobrama, zvečarkama,
škorpijama i ostalim stvorenjima čiji je jedini
argument u raspravi otrov, tako da i oni
najuporniji nemaju mnogo vremena da uživaju
u svom pronalasku i troškarenju blaga,
tlačenju drugih, građenju kuća, obljubljivanju
žena i prejedanju stomaka.
Važna karakteristika, može se kazati i
asocijacija na ovakvu tematiku je stara,
urolana, učkurom zavezana, ko careve gaće u
narodnoj pesmi, obavezno u staklenoj flaši
zatvorenoj pampurom. Ili se pak može
pomisliti na identičnu mapu, skrivenu u
dubokom džepu ili tajnoj rupi na gusarskom
brodu. Ali mapama, kakve god bile, zajedničko
je to da su stare, po krajevima iskrzane, žute,
sa nezaobilaznim detaljem – krtićem ili iksom,
ukrštenim mačevima i sličnim stvarima koje
pokazuju na kojem mestu, u kojoj uvali, na
kom ostrvu, u kom zalivu je sakriveno ili
potonulo blago.
Nakon ovako dva dugačka i iznad svega
iscrpna uvodna pasusa, mimo svakog pravila
pisanja recenzije kao novinarskog žanra, bez
prve rečenice u kojoj se precizno, jasno i
koncizno navodi o čemu je reč i odgovara na
osnovna novinarska pitanja, ove rečenice na
početku zapravo u potpunosti oslikavaju delo
iz naslova ovog teksta.
Druga knjiga najčuvenijeg mornara Korta
Malteza u izdanju izdavačke kuće Darkvud na
ćiriličkom pismu, upravo je opisana u
uvodnom pasusu na najiscrpniji način.
U znaku jarca, knjiga koju je Hugo Prat
napisao tako da radnju razvija kroz nekoliko
kratkih priča predstavljajući na jedinstven
način klasičnu priču o mornarskim
pustolovinama lova na blago.
Knjiga je podeljena na poglavlja Tajna
Tristana Bantana, Sastanak u Baiji, Samba
sa paljbom, Orao u džungli i Zbog jednog
galeba.
Naime, Korto Malteze kreće na put sa
dečakom Tristanom Bantanom i starom
pijanicom profesorom Štajnerom u Brazil,
kako bi pronašli dečakovu polusestru
Morganu nekon smrti njihovog
zajedničkog oca. U toku boravka u
Latinskoj Americi dešavaju mu se
nepredvidive stvari i upada u mnog
avanture, naravno nezainteresovano, radi
novca. Ali osnovna nit koja spaja ovih
nekoliko poglavlja priče jeste izgubljeno
blago koje Korto namerava da pronađe. I
uspeva. Kroz prizmu Pikove dame,
odnosno u ovom slučaju pikovog keca, i
njegovog nezaobilaznog pratioca, možemo
podjednako reći prijatelja koliko i
neprijatelja Raspućina, Korto ostaje bez
svog blaga.
Južna mora i egzotična priča sa
nezaobilaznim prevrtanjima i promenama
političkih sistema, macetismo načinima
pobuna, odlike su ove knjige. Korto, uvek
pogleda upravljenog u daljinu, nadasve
nezainteresovan i kao očajan, ipak vođen
svojim moralnim načelima razrešava
situacije u kojima se nađe i nevoljno,
samo prividno tako, ali vrlo predano se
stara da stvari koje ostavlja za sobom
ostavi u najboljem redu.
Tako se od Kapetana Kuke, pa do
najrazvijenijih tahnoloških, programerskih
i digitalnih 3D ostvarenja, piča o
izgubljenom blagu neprekidno ponavlja.

N O V A Z L A T N A S E R I J A
z l a t n a s e r i j a

N o v a z l a t n a s e r i j a
Treća sreća Zlatne serije u izdanju
Veselog četvrtka
U godini kada se obeležava pola veka od objavljivanja
prvog broja legendarne strip edicije "Zlatna serija" u
izdanju novosadskog Dnevnika, ova serija je
obnovljena, a novi izdavač je Veseli Četvrtak iz
Beograda (koji takođe ove godine obeležava deset
godina postojanja). Objavljivanje ogromnog broja
stripova, do tada ne zapamćenog na porstorima bivše
SFRJ započeo je 15. januara 1968. godine urednik
Dnevnikovih zabavnih izdanja Mitar Milošević.
Rođena u vreme ekspanzije stripa na ovim prostorima,
Zlatna serija je nedvosmisleno doprinela onome što
ćemo kasnije zvati Zlatno doba jugoslovenskog stripa.
Svojom orijentacijom na tadašnju italijansku
produkciju, otvorila je još jedan prozor u svet mašte i
avanture. Čitaocima naviknutim na stripove ‘’u
nastavcima’’ i manje-više američku sindikatsku
produkciju, inovativnost franko-belgijske škole u
Kekecu i neobičnost ‘’debelih’’ sveski iz Italije
štampanih u Dnevniku bili su neophodan pomak u
vezivanju za devetu umetnost, objašnjava za Danas
strip crtač Branislav Kerac, naglašavajući da je njima
autorima, tada početnicima, Zlatna serija značila kao
vodič kroz neistražene delove stripskog jezika,
posebno što se tiče naracije i dramaturgije.
"Zlatna serija" započela je svoje objavljivanje
epizodom "Četiri obračuna" u kojem se jugoslovenska
publika upoznala sa neumoljivim i do sada
neprevaziđenim rendžerom Teksom Vilerom. Navodi se
da je edicija bila toliko popularna da je tiraž za
pojedine sveske dostizao broj 200.000 primeraka, a da
se standardni vrteo između 50.000 i 80.000 svesaka.
- Oslonjen na pozitivnu moralnost veoma popularne
omladinske literature utemeljene na Dimi, Kuperu, Maju
i Greju, italijanski tip vestern stripa je ugrabio
masovnu i bezrezervnu podršku čitalaca. Arhetipski
junaci poput onih koje smo gledali u Rio Bravu,
Tragačima i Traperu Keliju lako su našli put do srca
publike željne avantura i akcije. Teks, Zagor, Blek,
Pilot, Mali rendžer, a kasnije Ken Parker, Marti
Misterija i Dilan Dog postali su članovi ogromne
familije stripofila bez kojih se nije mogla zamisliti
dnevna doza neophodne mašte, kaže Kerac.
E R A C : N O V A
K
L A T N A S E R I J A
Z
V A K A K O N E Ć E
S
A M E N I T I O N U
Z
T A R U , N I J E J O J T O
S
N I S M I S A O
Veliki tiraž stripova nije jedina zanimljivost u ovoj
priči o "čuvenoj žutoj traci". U uvodnom tekstu, na
početnim stranicama "nove Zlatne serije" urednika
Veselog četvrtka Dušana Mladenovića navodi se kako
su italijani imali tri zlatne serije.

Kerac: Nova Zlatna serija neće zameniti staru
T o j e i n t e r e s a n t r a p r i č a i s t o r i j e
i t a l i j a n o s k o g s t r i p a , m e đ u t i m p o n o v n i m
p o k r e t a n j e m Z l a t n e s e r i j e o d s t r a n e
V e s e l o g Č e t v r t k a i n a n a š e m t r ž i š t u d o b i l i
s m o t r e ć u s m e n u s e r i j a l a . N a i m e p o r e d
z l a t n o g s e r i j a l a i z 1 9 6 8 . g o d i n e p o s t o j a l a
j e k r a ć a e d i c i j a o b n o v l j e n a 1 9 9 6 . s v e g a t r i
g o d i n e n a k o n g a š e n j a p r v e Z l a t n e s e r i j e .
O b n o v a Z l a t n e s e r i j e i L u n o v M a g n u s
S t r i p a t a d a j e d o s t i g l a s v e g a p e t r e g u l a r n i h
b r o j e v a i d v a s t r i p a u b o j i .
- Z a r a z l i k u o d n e k i h e d i c i j a č i j i s u j u b i l e j i
o s t a l i n e z a p a ž e n i i n e o b e l e ž e n i , Z l a t n a
s e r i j a j e z a h v a l j u j u ć i e n t u z i j a z m u V e s e l o g
Č e t v r t k a d o b i l a s v o j u z v e z d u n a B u l e v a r u
2 3 . o k t o b r a . N o v a Z l a t n a s e r i j a s v a k a k o
n e ć e z a m e n i t i o n u s t a r u , n i j e j o j t o n i
s m i s a o a n i n a m e r a . I z d a v a š t v o s e
n e o p h o d n o m o r a p r i l a g o d i t i s v o j o j
s a v r e m e n o s t i , a ž u t a t r a k a s l u ž i s a m o t o m e
d a s e o s e t i n e š t o m a l o o d o n e t o p l i n e o k o
s r c a k a d a s m o p u n i i š č e k i v a n j a o d l a z i l i d o
k i o s k a n a u g l u , n a j o š j e d a n s a s t a n a k s a
d r a g i m p r i j a t e l j i m a k o j i m i r i š u n a s v e ž u
š t a m p u , s m a t r a K e r a c .
I n t e r e s a n t n o j e d a s e p r v i b r o j Z l a t n e s e r i j e
" Č e t i r i o b r a č u n a " p r o d a v a o z a d v a n o v a
d i n a r a , a d a j e p o s l e d n j i , t a k o đ e T e k s o v a
a v a n t u r a b r o j 1 1 0 3 . " P o d n a d z o r o m " n o s i o
c e n u o d č a k 3 0 . 0 0 0 . 0 0 0 d i n a r a .
N a r a v n o , o v a z a n i m l j i v o s t j e p o s l e d i c a
n e k i h d r u g i h t o k o v a . V r a t i m o s e n o v o j
" Z l a t n o j s e r i j i " . R a z l i č i t o s t i z m e đ u s t a r e i
n o v e " Z l a t n e s e r i j e " m o ž e s e v i d e t i i n a
l o g u k o n j a n i k a . S t a r a " Z l a t n a s e r i j a " i m a l a
j e l o g o k a u b o j a n a k o n j u k o j i s e p r o p e o n a
z a d n j e n o g e , a n o v a i m a j a h a č a u g a l o p u .
N o v a e d i c i j a n a m d o n o s i d v e e p i z o d e
" R a n č s l o b o d e " s c e n a r i s t e A n t o n i a
Z a m b e r l e t i a i c r t a č a V a l t e r a V e n t u r i j a i o n u
k o j u p o t p i s u j u s c e n a r i s t a Č a k D i k s o n i
c r t a č M i k e l e R u b i n i " T e r o r u š u m i " . E d i c i j a
d o l a z i u d v e v e r z i j e . N a s l o v n a s t r a n a
n o v o d i z a j n i r a n a z a n o v i ž i v o t " Z l a t n e
s e r i j e " i s t a r i , r e t r o i z g l e d k o j i b u d i
n o s t a l g i j u z a s t a r o m n a s l o v n o m s t r a n o m .
A u t o r " r e t r o n a s l o v n i c e " n o v e " Z l a t n e
s e r i j e " j e B r a n i s l a v K e r a c .
- I m a o s a m p r i v i l e g i j u d a b u d e m d e o e k i p e
k o j a j e p r e n o s i l a t e m a g i č n e s l i k e n a t l o
J u g o s l a v i j e . I z d a n a š n j e g u g l a g l e d a n o ,
c r t a n j e z a m e n s k i h n a s l o v n i h s t r a n a n i j e
n e š t o š t o j e z a v e l i k i p o n o s , t a k o d a s e
i p a k r a d i j e s e ć a m m o g p r a v o g u č e š ć a u
b o n e l i j a n s k o j p r o d u k c i j i , a t o j e r a d n a
s e r i j a l u V e l i k i B l e k . U l e p e u s p o m e n e
s p a d a i t r a j n o p r i j a t e l j s t v o s a l j u d i m a i z
r e d a k c i j e i e k i p o m P a n A r t S t u d i j a ,
z a k l j u č i o j e K e r a c .
Pre tačno 50 godina objavljen prvi broj Zlatne serije
P r v i b r o j s t r i p e d i c i j e " Z l a t n a s e r i j a " , " T e k s - Č e t i r i o b r a č u n a " o b j a v l j e n j e n a
d a n a š n j i d a n p r e t a č n o p e d e s e t g o d i n a . I z d a v a č e d i c i j e b i o j e D n e v n i k i z
N o v o g S a d a . S e r i j a l j e i z l a z i o s v e d o 1 9 9 2 . g o d i n e i d o g u r a o j e d o 1 1 0 3 b r o j a
s e r i j e .
N a j p o z n a t i j i j u n a c i " Z l a t n e s e r i j e " s u T e k s , Z a g o r , K a p e t a n M i k i , K o m a n d a n t
M a r k i d r u g i .

Prikaz stripa Ken Parker Đankarla Bernardija i Iva Milaca u izdanju Darkvuda
Ken Parker ipak nije vestern
P A R K E R J E L I K D O B I O P O G L U M C U
R O B E R T U R E D F O R D U I T O K O M S E R I J A L A
S T A R I S A G O D I N A M A K O J E D O L A Z E
K n j ž e v n o s t s e d o p o j a v e r e a l i z m a
u g l a v n o m b a v i l a j u n a c i m a , h e r o j i m a k o j i s u
p r k o s i l i s v e m u p o s t o j e ć e m . T i s v e m o ć n i i
n e p o b e d i v i u s t a j a l i s u o d l u č n o p r o t i v
b o g o v a , l j u d i , i d e j a , s t r a h o v a ,
s u p r o s t a v l j a l i s u i m s e i s e b i s u m o g l i
p r i u š t i t i d a ž i v e i u m r u n e s t r a h u j u ć i z a
d r u g e . Z a h e r o j i m a n i k o n i j e i m a o d a p l a č e ,
j e r s e v e ć s a d r u g i m m i t o m p o j a v l j u j e j o š
s n a ž n i j i z a š t i t n i k n e m o ć n i h . M e đ u t i m ,
r e a l i z a m s e o k r e ć e p r o s t i m l j u d i m a i t u
p r o n a l a z i m n o š t v o s l o ž e n o s t i . O b i č a n
č o v e k i m a p o r o d i c u , p o s a o , š e f a , o b i č a n
č o v e k ž i v i z a d r u g e , a n e z a v e l i k a d e l a ,
n j e g o v a s m r t j e t i h a i m i r n a , a n e s l a v n a i
v e l i k a . K a d u m r e , h e r o j o d e u l e g e n d u , a
o b i č a n č o v e k u z a b o r a v .
O v o n i j e s l u č a j s a K e n o m P a r k e r o m ,
o b i č n i m č o v e k o m i j u n a k o m i s t o i m e n o g
s t r i p s e r i j a l a Đ a n k a r l a B e r n a r d i j a i I v a
M i l a c a k o j i j e p o n o v o p o č e o s a
o b j a v l j i v a n j e m k r a j e m p r o š l e g o d i n e u
i z d a v a č k o j k u ć i D a r k v u d .
P r v a k n j i g a d o n e l a n a m j e d v e p r i č e “ D u g a
p u š k a ” i “ M a j n t a u n ” , a u s k o r o i z l a z i i d r u g o
i z d a n j e s a t a k o đ e d v e e p i s o d e
“ D ž e n t l m e n i ” i “ U b i s t v o u V a š i n g t o n u ” .
I n t e r e s a n t n o j e š t o j e s e r i j a l o b n o v l j e n u
g o d i n i k a d a s e s l a v i l o č e t r d e s e t g o d i n a o d
o b j a v l j i v a n j a p r v e e p i z o d e . P r v i p u t j e u
n a š o j d r ž a v i o b j a v l j i v a n u e d i c i j i L u n o v
M a g n u s S t r i p o d 1 9 7 8 . d o 1 9 8 9 . g o d i n e . S a
o b j a v l j i v a n j e m s e s t i g l o d o 5 8 . e p i z o d e ,
o s t a l e e p i z o d e s u o b j a v l j e n e ( n e u
p o t p u n o s t i ) p o s l e 2 0 0 0 . g o d i n e u e d i c i j i
S i s t e m K o m i k s . S t r i p K e n P a r k e r v i š e p u t a
j e o b j a v l j i v a n i u z e m l j a m a r e g i o n a .
“ S t r i p K e n P a r k e r n i j e v e s t e r n ! ” M n o g o
p u t a p o n a v l j a n a r e č e n i c a , v i š e z a k o n z a
p i s a n j e s v a k o g t e k s t a o P a r k e r u . I s t i n a o n
t o n i j e , m e đ u t i m š t a P a r k e r j e s t e . K e n
P a r k e r j e o b i č a n č o v e k , z a d r t u s v o j i m
i d e a l i m a , n e d a s e o t r g n u t i o d n j i h . O b i č a n
č o v e k k o j i j e o t i š a o u l e g e n d u , i n a k o n
s m r t i o s t a o n e z a b o r a v a n j u n a k i v e č n a
e n i g m a s t r i p u m e t n o s t i .

je odlika koja
Nesavršenost
čitaoce i strip krtičare
Parkerove
na razmišljanje kako je
baca
da takav jedan “nejunak”
moguće
priče počinje krajem 1868.
Radnja
u Montani, vreme kauboja,
godine
Parker nije kauboj, niti
ali
pravedni rendžer poput
neodoljivo
Vilera. Ken Parker je traper,
Teks
se ne bori bespogovorno za viši
ali
kao Veliki Blek. Ken Parker je
cilj
čovek sve do kraja kada je
bio
čekao završetak svog
iscrpljen
samo što je taj čovek svoj
serijala,
tražio u zadovoljenu
mir
ideala. “Da sačeka
sopstvenih
svog serijala?” Tako je,
završetak
na kraju serijala umire, kao
Parker
je lik dobio po glumcu
Parker
Redfordu i tokom serijala
Robertu
sa godinama koje dolaze.
stari
promašuje svoju metu i kao
Često
mnogi autori tekstova o njemu
što
“pravi greške za koje kasnije
kažu
tema se provlači kroz priču
Mnogo
neustrašivom anti-junaku. Njegov
o
prema Indijancima je
odnos
Parker traži pravdu
antirasistički.
sve i scene ubijanja nedužnih
za
njihovih napada iz
Indijanaca,
za opstanak, istrebljenja
strahova
plemena, zatiranjem
čitavih
kultura i tragova
njihovih
preplavljuju table u
postojanja
Parker ne misli da je
stripu.
goniti Indijance,
opravdano
ih divljacima, nižima od
nazivati
se bori za jednakost
sebe.Parker
u Americi. U drugim
svih
gde se Indijanci
stripovima
kao dobri ili loši ne
predstavljaju
se pozadina njihove
predstavlja
Nesavršenost odlika kena parkera
postanje popularni lik.
istinski običan čovek.
plaća skupu cenu”.
potencijalne dobrote ili zlobe.

S O C I J A L I Z M A J E S V A K A K O , R E Ć I Ć E M O
I D E J A , D A N E B I S M O P R E N A G L I L I S A
T E R M I N O M I D E O L O G I J A K O J U Z A S T U P A
P A R K E R .
U o v o m o s t v a r e n j u j a s n o s e v i d i p o z a d i n a ,
a m e r i č k o g m a s a k r a n a d d o m o r a d a č k i m
s t a n o v n i š t v o m i r a z l o g n j i h o v o g s t r a h a .
S o c i j a l i z m a j e s v a k a k o , r e ć i ć e m o i d e j a , d a
n e b i s m o p r e n a g l i l i s a t e r m i n o m i d e o l o g i j a
k o j u z a s t u p a P a r k e r . O n n a s t o j i d a
r a d n i c i m a p o k a ž e k a k o s e n i h o v e g a z d e
b o g a t e d o k o n i o s t a j u s i r o m a š n i , k a k o i h
i s k o r i š ć a v a j u i t l a č e z a r a d s v o j i h i n t e r e s a .
P a r k e r n e v o l i d a u b i j a ž i v o t i n j e , k a o n i
l j u d e , s a m o i z n u ž d e . P a r k e r o v e a v a n t u r e
p o k r e ć e ž e l j a z a o s v e t o m o d p r v e
e p i z o d e . K a d g o d j e n j e m u i l i n j e g o v o m
i d e a l u n a n e t a n e p r a v d a t o s e m o r a
i s p r a v i t i , a o n i k o j i j e n a n o s t e m o r a j u z a t o
p l a t i t i .
K a d g o d j e n j e m u i l i n j e g o v o m i d e a l u
n a n e t a n e p r a v d a t o s e m o r a i s p r a v i t i , a o n i
k o j i j e n a n o s t e m o r a j u z a t o p l a t i t i . P a r k e r
n o s i p u š k u k o j a j e v e ć t r i g e n e r a c i j e u
n j e g o v o j p o r o d i c i i t a “ d u g a p u š k a ”
p r e d s t a v l j a s i m b o l n j e g o v e p o v e z a n o s t i s a
p o r o d i c o m i č v r s t e v e r e u i d e a l p o r o d i c e .
N a k r a j u K e n P a r k e r u m i r e , u m o r a n o d s v i h
a v a n t u r a k o j e s u g a z a d e s i l e . N e k a o h e r o j ,
P a r k e r u m i r e k a o o b i č a n č o v e k , s a m a l o
v i š e i d e a l a i ž e l j o m d a s t v o r i s v e t b e z
n e p r a v d e k o j a s e v r š i n a d r a d n i c i m a ,
s l a b i j i m a , b e z r a s i z m a , s a p o r o d i c o m k a o
n a j v i š o m v r e d n o š ć u , s a o d g o v o r n i m
p o j e d n i c i m a i j a k i m i d e a l i m a .
M A R C H 2 0 2 0

I Z D A V A Č K A K U Ć A
K O M I K O P O M A Ž E T E K S T O V E
A U T O R A

Nepravedni noje na barci spasa
P R I K A Z S T I P A N O J E S C E N A R I S T A
D A R E N A A R O N O F S K O G I A R I H E N D E L A I
C R T A Č A N I K A A R N I Š O N A U I Z D A N J U
D A R K V U D A
K a d a j e b o g s t v o r i o s v e t , s t v o r i b i l j k e ,
ž i v o t i n j e i č o v e k a . M e đ u t i m , n e p r o đ e
m n o g o v r e m e n a , č o v e k i z d a b o g a i o n g a
p r o t e r a i z r a j a n a z e m l j u . K a k o s e l j u d s k a
v r s t a š i r i l a , t a k o j e r a s l o i b e z a k o n j e n a
z e m l j i . L j u d i s u p o s t a l i o h o l i , z a b o r a v i l i s u
n a s v o g t v o r c a i n j e g o v e z a p o v e s t i , i z r a s l i
s u s v e s e b i č n i j i i s v e i m j e b i l o m a l o .
P o č e l i s u d a u b i j a j u b o ž j a s t v o r e n j a i z
z a d o v o l j s t v a , a n e p o t r e b e i t o s e b o g u n i j e
s v i d e l o . T a k o s e b o g , g l e d a j u ć i k a k o
n j e g o v i h r u k u d e l o i z m i č e k o n t r o l i p o k a j a o i
o d l u č i d a u n i š t i o n o š t o j e s t v o r i o . B o g j e
r e š i o č v r s t o d a p u s t i p o t o p n a z e m l j u i t a k o
z a v r š i s a s v i m ž i v i m n a p l a n e t i , a l i u b o g u
j e b i l o d o v o l j n o l j u b a v i d a d o z v o l i n o v i
p o č e t a k . N a š a o j e j e d n o g p r a v e d n i k a k o j i
b i m o g a o d a z a p o č n e n o v i r o d l j u d i , N o j a ,
p r e m a S v e t o m p i s m u o n j e t a d a i m a o š e s t
s t o t i n a g o d i n a . K a ž e b o g N o j u d a s a g r a d i
s e b i k o v č e g i u n j e g a d a s t a v i s e d a m
ž i v o t i n j a o d č i s t i h v r s t a i p o d v e o d
n e č i s t i h v r s t a ž i v o t i n j a . T a k o đ e , u b a r k u j e
t r e b a l o d a s t a n u s a m o o n , n j e g o v a ž e n a ,
s i n o v i i ž e n e n j e g o v i h s i n o v a . K a d a j e
p o t o p p r e s t a o b o g s e o b r a t i o n j i m a
p o z n a t i m r e č i m a : " M n o ž i t e s e i n a p u n i t e
z m l j u " .
O p š i r n a i n t e r p r e t a c i j a p r i č e i z S v e t o g
p i s m a o N o j e v o j b a r c i s e č i n i k a o p o t r e b n a
d a b i o b j a s n i l a k a k o s t r i p D a r e n a
A r o n o f s k o g i n j e g o v i h s a r a d n i k a , " N o j e "
n i j e p r i k a z B i b l i j e , v e ć j e s a m o n a d a h n u t
m o t i v i m a v e l i k o g p o t o p a . U r e a l i z a c i j i
o s t v a r e n j a s u u č e s t v o l v a l i s c e n a r i s t a A r i
H e n d e l i c r t a č N i k o A r n i š o n .
E p s k o - f a n t a s t i č n a p r i č a " N o j e " d o n o s i n i z
m o r a l n i h i f i l o z o f s k i h p i t a n j a , d i l e m a i
o d l u k a . D a l i j e l j u d s k i r o d z a s l u ž i o
n a s t a v a k s v o j e v r s t e n a k o n š t o j e i z d a o
s v o g t v o r c a ? I l i r e č i m a n a š e g p e s n i k a i
m u z i č a r a B o r e Đ o r đ e v i ć a , d a l i j e l j u d s k i
r o d z a s l u ž i o N o j e v b r o d ? O s n o v n o j e
p i t a n j e k o j i m s e b a v e a u t o r i p r i č e . N a i m e ,
p r v a r a z l i k a i z m e đ u S v e t o g p i s m a i s t r i p a
" N o j e " o g l e d a s e u t o m e š t o N o j e n e
d o z v o l j a v a s v o j i m m l a đ i m s i n o v i m a , H a m u i
J a f e t u d a i m a j u ž e n u , N o j e č a k o s t a v l j a
H a m o v u i z a b r a n i c u n e m i l o s r d n o s t i
v o d e . N o j e j e p l a š i d a s e l j u d s k a v r s t a
p o n o v o p r o š i r i i s m a t r a d a o n i n j e g o v a
p o r o d i c a j e d i n o i m a j u u l o g u d a s p a s u
ž i o t i n j s k i s v e t n a z e m l j i d a s e s a n j i m a
z a t r e l j u d s k a r a s a .

I z t o g n j e g o v o g u b e đ e n j a n a b a r c i s e
r a đ a m r ž n j a s i n o v a p r e m a o c u , p o t r e b a
d a s e o t a c u b i j e i i z d a j a o c a . N o j e v a
z a s l e p l j e n o s t g r e h o v i m a l j u d i d o v o d i g a
d o t e p o m i s l i d a u k o l i k o S a m o v a ( n j e g o v
n a j s t a r i j i s i n ) ž e n a r o d i m u š k o d e t e
p u s t i ć e g a d a ž i v i , u k o l i k o s e r o d i
d e v o j č i c a u b i ć e j e . N a b a r c i s u s e r o d i l e
d v e d e v o j č i c e b l i z n a k i n j e , k a o s i m b o l i
n a s t a n k a n o v o g ž i v o t a n a z e m l j i , k a o o n e
k o j e ć e i z r o d i t i p o n o v o s v e t l j u d i . S v e o v e
o s o b i n e m o ž d a g o v o r e t o d a j e N o j e s a m o
o b i č a n s m r t n i k i g r e š n i k a k a o i s v i o s t a l i
k o j i n i s u u m e l i d a s l e d e b o ž j u p o r m i s a o .
M o ž d a j e i N o j e o b i č a n n e p r a v e d n i k n a
b a r c i s p a s a .
C r t e ž s t r i p a j e d o s t a d e t a l j a n s a
n a z n a č e n i m s i m b o l i m a s t a n j a i a t m o s f e r e
u r a z v o j u p r i č e . T a b l e j a s n o o s l i k a v a j u
r a z l i k e i z m e đ u g u b i t k a v e r e , s r l j a n j a u
g r e h i p o n o v n o g r a đ a n j a n a d e u n o v i
ž i v o t . S t r i p j e p r v o d b i t n o o b j a v l j e n 2 0 1 1 .
g o d i n e i p o s l u ž i o j e k a o s k i c a z a
i s t o i m e n i f i l m D a r e n a A r o n o f s k o g . F i l m a
j e d o s t a s l a b i j e u r a đ e n n e g o s t r i p .
D i n a m i k a f i l m a j e u m a r a j u ć a , s a m a l o
o p i s a k o n t e k s t a r a d n j e , t a k o d a o n i k o j i
p r e t h o d n o n i s u č i t a l i s t r i p o s t a j u
u s k r a ć e n i z a m n o g e d e t a l j e i o b j a š n j e n j a .
M o ž d a i z b o g t o g a p r i č a d o b i j a l o š e
p o r e đ e n j e s a B i b l i j s k i m p o t o p o m i a k o j o j
j e o n a s a m o i n s p i r a c i j a . U f i l m u s e R a s e l
K r o u n a š a o u u l o z i N o j a , z a t i m E n t o n i
H o p k i n s k a o N o j e v p r e d a k , z a t i m R e j
V i n s t o n , D ž e n i f e r K o n e l i i d r u g i . F i l m j e
o b j a v l j e n 2 0 1 4 . g o d i n e k a d a i s r p s k o
i z d a n j e s t r i p a " N o j e " i z d a v a č k e k u ć e
D a r k v u d .
S t r i p j e p o d e l j e n č e t i r i e p i z o d e " Z b o g
l j u d s k e o k r u t n o s t i " , " S v e š t o m r d a " ,
" V o d a s t a d e o s v a j a t i z e m l j u " i " O n a j š t o
p r o l i v a k r v " .
D a r e n A r o n o f s k i , a m e r i č k i r e ž i s e r ,
s c e n a r i s t a i p r o d u c e n t , r o đ e n j e 1 9 6 9 .
g o d i n e . S t u d i r a o j e n a H a r v a r d u i
A m e r i č k o m f i l m s k o m i n s t i t u t u . N j e g o v p r v i
r a d o b j a v l j e n j e 1 9 9 8 . g o d i n e f i l m o m P i .
N o m i n o v a n j e z a O s k a r z a n a j b o l j e g
r e ž i s e r a z a f i l m C r n i l a b u d i z 2 0 1 0 .
g o d i n e .
C R T E Ž S T R I P A J E
A r i H e n d e l r o đ e n j e u Š v a j c a r s k o j , a
d i p l o m i r a o j e n a H a r v a r d u . H e n d a l j e
i m a o z n a t a n u t i c a j u o s t v a r e n j u f i l m o v a
" I z v o r ž i v o t a " i " C r n i l a b u d " , k a o i
g r a f i č k i m r o m a n i m a " I z v o r ž i v o t a " i
" N o j e " .
D O S T A D E T A L J A N
S A N A Z N A Č E N I M
S I M B O L I M A S T A N J A
I A T M O S F E R E U
K a n a d s k i c r t a č N i k o A n r i š o n r a d i o j e z a
M a r v e l i D C p r o d u k c i j u n a e d i c i j a m a
k l a s i č n i h s u p e r h e r o j a i " S e n d m e n u " . R a d
n a o s t v a r e n j u " P r i d e o f B a g h d a d " d o n e o
m u n j e s v e t s k u s l a v u .
R A Z V O J U P R I Č E

P R I K A Z S T R I P A “ M I 3 ” G R A N T A M O R I S O N A I
F R E N K A K V A J T L I J A U I Z D A N J U D A R K V U D A
Kad
eksperiment
nad
životinjama
izmakne
kontroli
GRANT MORISON
FRENK KVAJTILI

Poznato je da su miševi i pacovi
najčešće laboratorijske životinje. Ne
zbog toga što svoje stanište nalaze u
laboratorijama širom sveta, već zato što
su ti glodari najpogodiniji za različite
eksperimente i naučna istraživanja.
Koliko ih je izgubilo život žrtvujući se u
ime nauke ne zna se, ali u Rusiji, u
Novosibirsku postoji spomenik podignut
ovim životinjama u čast njihovom
stradanju. Spomenik predstavlja miša
koji plete dvostruku DNK spiralu.
Svakako ne koriste se samo ove vrste za
ispitivanje, već se tu nalaze mnoge
druge koje takođe, svojim
samopregornim zalaganjem (sigurno
nevoljnim) doprinose nauci.
Priča “MI 3” škotskog dvojca Granta
Morisona i Frenka Kvajtlija govori o
psu, mački i zecu u svom nastojanju da
se spasu “nehumanih” naučnih
istraživanja. Neko će reći kako
nehumanih ako se radi o životinjama?
Upravo tako, priča o razvijenim
mašinama za ubijanje smešta u svoje
središte tri kućna ljubimca, oteta od
svojih vlasnika, odenuta u moderne
savremene oklope. Pas, mačka i zec
govore i savršene su sprave za ubijanje.
U cilju zaustavljanja širenja
konvencionalnih ratova, Vlada
Sjedinjenih Država planira formiranje
vojske, tehnologijom unapređenih
životinja za svoje ciljeve.
Dinamični crteži smenjuju se filmskom
brzinom. Radnja grafičkog romana vodi
čitaoce samo ka jednom cilju,
oslobađanju zarobljenih životinja iz
njihove neprirodne sredine i njihove
neprirode naravi. Životinje čiji je mozak
programiran tako da odgovara na
napade i uništava objkat svog zadatka,
teško mire urođene nagone sa
neprirodnim programom i nametnutim
hardverom koji je od umiljatih ljubimaca
napravio krvoločne mašine. Njihov put
je put “kući”.
Scenarista Grant Morison i Frenk Kvajtli
radili su na mnogim ostvarenjima
zajedno, jedno od najvećih njihovih
zajedničkih stripova, mnogi ga smatraju
i krunom zajedničkog rada jeste “All
star Superman”. U ovom delu, dvojica
autora govore o možda najvećem
superheroju svih vremena iz nekog
drugačijeg ugla. Pripoveda se o
njegovim poslednjim podvizima, o
Supermenu u njegovim poslednjim
danima. Takođe, Morison i Kvajtli su
sarađivali i u izdavačkim kućama DC i
Marvel, na stripovima Feliks Mentalo, X-
ljudi, Multiversity.
“MI 3” nikako nije strip koji će na
neki način da svojom pričom izazove
jeftina osećanja, ali ukazuje na to da
životinje nisu igračke kojima
shvatamo svet. Životinje ne mogu da
budu kao ljudi, ne treba ih tretirati
kao ljude, ali moramo ih štititi od
ljudi. Ako je čovek stvorilo
civilizaciju kao neku vrstu svoje
druge prirode, životinje to ne rade i
tako nešto im ne treba.
Oklopi sa svom propratnom ratnom
opremom u koje su smešteni pas,
mačka i zec napravljeni su prema
potrebama životinja. Sami autori
govore o tome u njihovim izjavama
prenetim u izdanju izdavačke kuće
Darkvuda koja je ovaj proizvod
ponudila našem tržištu.
-Početna ideja mi je bila da životinje
smestimo u dvonožna robot-odela
kako bi izgledala kao krupnija
ljudska bića sa životnjskim glavama.
Ali to naprosto nije išlo, pa smo
rešili da je bolje da oklop bude
prilagođen životinjskom obliku koji
je unutar njega, objašnjava
scenarista Grant Morison.
Crtač priče “MI 3” Frenk Kvajtli kaže
da je crtež počeo izgrađivati od dna
naogre.
-Krenuli smo od praktičnih, a ne
estetskih merila - kao da
dizajniramo nešto što bi makar u
praksi moglo da bude upotrebljivo,
navodi Kvajtli.
Morison ističe da je prilikom pisanja
priče na početku, nju (priču) odredio
kao “meso i pokret” , izgrađenu
između stremljenja triju životinja,
pripovedački prostu i linearnu.

Intervju Pavle zelić
„ M I S M O N A J U S P E Š N I J A S T R I P - S I L A
K O J A N A S T U P A N A F R A N C U S K O M
T R Ž I Š T U “
I a k o s e p r e p e t g o d i n a , n a k o n o b j a v l j i v a n j a
p r v e e p i z o d e , D r u ž i n a D a r d a n e l i ( c r t a č a
D r a g a n a P a u n o v i ć a i s c e n a r i s t e P a v l a
Z e l i ć a ) n a š l a n a l i s t i n a j u t i c a j n i j i h s t r i p o v a
n a s v e t u P o l a G r a v e t a s v e t s k o g s t r i p -
k r i t i č a r a , i p a k j e b i l o p o t r e b n o p o l a
d e c e n i j e z a o b j a v l j i v a n j e d r u g o g b r o j a o v o g
s e r i j a l a k o j i j e u a p r i l u t e k u ć e g o d i n e
p r e d s t a v l j e n d o m a ć o j p u b l i c i . M e đ u t i m ,
s t r i p d o m a ć i h a u t o r a i u m e t n i k a n a i l a z i k o d
n a s n a m n o g o b r o j n e p r o b l e m e . S c e n a r i s t a
D r u ž i n e D a r d a n e l i , i k a k o o n s e b e o p i s u j e
– b e o g r a d s k i p i s a c f a n t a s t i k e , P a v l e Z e l i ć
s m a t r a d a s m o m i j e d n a o d v o d e ć i h s t r i p -
s i l a n a s v e t u n a s t o j e ć i d a d a o d g o v o r e n a
u z r o k e i m o g u ć a r e š e n j a p r o b l e m a
d o m a ć e g a u t o r s k o g s t r i p a .
S o b z i r o m n a t o d a s e D r u ž i n a D a r d a n e l i
n a k o n s v o g p r e d s t a v l j a n j a s v e t s k o j
p u b l i c i n a š l a n a l i s t i n a j u t i c a j n i j i h
s v e t s k i h s t r i p o v a P o l a G r a v e t a , i p a k j e
b i l o p o t r e b n o p e t g o d i n a z a n a s t a v a k i
r a z v o j p r i č e i z p r v e e p i z o d e . Š t a
p r e d s t a v l j a D r u ž i n a D a r d a n e l i ?
- T a k o j e , p r v i d e o s e 2 0 1 1 . g o d i n e p o j a v i o
n a g o d i š n j o j l i s t i n a j u t i c a j n i j e g s v e t s k o g
s t r i p - k r i t i č a r a P o l a G r a v e t a k o j i p r a v i
s e l e k c i j u n a j b o l j e g i z s v e t s k e p r o d u k c i j e .
„ D r u ž i n a D a r d a n e l i ” j e p r e s v e g a o m a ž
j e d n o m o d n a j b o l j i h s t r i p o v a s v i h v r e m e n a
„ L i g i i z u z e t n i h d ž e n t l m e n a ” s c e n a r i s t e
A l a n a M u r a i c r t a č a K e v i n a O ’ N i l a , a l i i
n a d o v e z i v a n j e n a k o n c e p t i s k o r i š ć a v a n j a
k n j i ž e v n i h j u n a k a u s t r i p - m i l j e u n a n a č i n
k a k o s u t o o v i a u t o r i u r a d i l i s a
a n g l o s a k s o n s k i m h e r o j i m a i p r o t a g o n i s i m a
n e k i h o d n a j z n a č a j n i j i h r o m a n a o v e
l i t e r a t u r e . Š t o s e t i č e v r e m e n a k o j e j e
p r o t e k l o i z m e đ u d v e e p i z o d e , o n o j e t r a j a l o
p e t g o d i n a z a t o š t o s a m j a r a d i o n a r o m a n u
„ P e š č a n a h r o n i k a ” , a c r t a č D r a g a n
P a u n o v i ć j e i z b a c i o č a k d v a n a s t a v k a s t r i p -
a d a p t a c i j e h i t r o m a n a „ K o n s t a n t i n o v o
r a s k r š ć e ” , a l i s m o p o s l e d n j e d v e g o d i n e
z a i s t a i n t e n z i v n o r a d i l i u p r a v o n a n a s t a v k u
k o j i j e m o r a o o p r a v d a t i v e l i k a o č e k i v a n j a i
o t i ć i k o r a k , p a i d v a k o r a k a d a l j e u s v a k o m
s m i s l u .

U j e d n o m i n t e r v j u u s t e r e k l i d a j e i d e j a
b i l a d a p r i č a b u d e d o p a d l j i v a i a k c i o n a ,
u z t o s t e n a p r a v i l i s v o j e v r s a n s p o j
n a u č n e f a n t a s t i k e i l i k o v a i z d o m a ć e i
s v e t s k e k n j i ž e v n o s t i . Z b o g č e g a j e v a š
i z b o r b i o a k c i o n i s t r i p s a l i k o v i m a i z
k n j i ž e v n o s t i ?
- P r o s t o j a v o l i m d a č i t a m t a k v e s t r i p o v e ,
a l i s a m s e t r u d i o d a s e u n j e m u n a đ e i š t o
v i š e r e f e r e n c i i s k r i v e n i h d e t a l j a k o j i
p o z i v a j u n a v i š e i š č i t a v a n j a i o t k r i v a n j e
s l o j e v a p r i č e k o j i s e n e s a g l e d a j u n a p r v u
l o p t u k a d a s e g l e d a s a m o k a o v r a t o l o m n a
j u r n j a v a i a v a n t u r a . M i s l i m d a j e n a u č n a
f a n t a s t i k a s a v r š e n p o l i g o n z a v a ž n e i d e j e ,
a n e s a m o e s k a p i z a m , i v e r u j e m d a s a m i
s a m s t v o r i o d e l o k o j e i m a š t a d a k a ž e i
p o r u č i , p r e s v e g a u p o g l e d u e d u k a c i j e
m l a d i h o l i k o v i m a i z l e k t i r e k o j u n a ž a l o s t
n e č i t a j u . A k o j e p o t r e b n o d a o n i ( l i k o v i i z
l e k t i r e ) b u d u s m e š t e n i u a l t e r n a t i v n u
i s t o r i j u u k o j o j j e S r b i j a n a p r e d n a d r ž a v a , a
T e s l i n i n i k a d r e a l i z o v a n i i z u m i o r u đ e n j e n i h
s a v e z n i k a , i t a k a v p r i s t u p n a v e d e n e k e
k l i n c e d a č i t a j u v i š e , o n d a s a m u s p e o u
s v o m n a u m u .
M n o g i i z d a v a č i s t r i p o v a u n a š o j z e m l j i
s e o d l u č u j u z a m a n j e d o m a ć i h a u t o r a
z b o g n e d o s t a t k a č i t a l a c a . U k o l i k o s e
o s v r n e m o n a D r u ž i n u D a r d a n e l i ,
v i d e ć e m o d a j e u p r a v o s p o j m o d e r n o s t i i
k l a s i k e d o n e o u s p e h . Š t a j e t o š t o c r t a č e
i s c e n a r i s t e č e š ć e o p r e d e l j u j e z a
l i c e n c i r a n e s t r i p o v e ?
N e m a m t a č a n o d g o v o r j e r m e ž a l o s t i
č i n j e n i c a d a v e ć i n u n a š i h a u t o r a n a j p r e i l i
j e d i n o č i t a m o n a f r a n c u s k o m , e n g l e s k o m i l i
i t a l i j a n s k o m j e z i k u , a l i s e n a d a m d a ć e š t a
g o d j e p r e l o m i l o d a „ D r u ž i n a ” p o s t a n e
t a k a v p r e p o z n a t l j i v s t r i p i v a n u s k o g k r u g a
p o z n a v a l a c a , t o i m a t i š i r i e f e k a t i p o s p e š i t i
d o m a ć u p r o d u k c i j u u p r a v o u S r b i j i . J a k o j e
t e š k o i z b o r i t i s e z a p u b l i k u s a a u t e n t i č n o m ,
s o p s t v e n o m i d e j o m , d o k s u e t a b l i r a n i
j u n a c i i i z d a v a č i s i g u r n i j i i z b o r k a k o
f i n a n s i j s k i t a k o i u p o g l e d u s i g u r n e
p u b l i k e .
S p o m e n u l i s t e j e d n o m p r i l i k o m d a j e
f r a n c u s k i s t r i p - c r t a č z a p r a v o s r p s k i
s t r i p - c r t a č . K a d s u t o l i k o u s p e š n i n a
s v e t s k o m t r ž i š t u , z a š t o s u d o m a ć i
a u t o r s k i s t r i p o v i m a n j e z a s t u p l j e n i o d
r e c i m o B o n e l i j e v i h s t r i p o v a u S r b i j i ?
Da li ste znali?
P o l G r a v e t j e l o n d o n s k i n o v i n a r , k r i t i č a r i p u b l i c i s t a k o j i s e b a v i i z u č a v a n j e m s t r i p - u m e t n o s t i . O s n i v a č
j e m a g a z i n a I s k e j p i d i r e k t o r l o n d o n s k o g f e s t i v a l a „ K o m i k a “ . G r a v e t j e p o z n a v a l a c j u g o s l o v e n s k o g
s t r i p a k o j e g k r i t i č k i p r a t i i i z u č a v a o d o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o š l o g v e k a p r v e n s t v e n o p r e k o č a s o p o s a
J u s t r i p . U n j e g o v o j k n j i z i 1 0 0 1 s t r i p , k o j u m o r a t e p r o č i t a t i p r e n e g o š t o u m r e t e , o b j a v l j e n o j 2 0 1 1 .
g o d i n e , n a l a z i s e n e k o l i k o a u t o r a s a B a l k a n a . *
„ D e č j e n o v i n e “ j e b i v š a i z d a v a č k a k u ć a i z G o r n j e g M i l a n o v c a p o z n a t a k a o n a j v e ć i s t r i p - i z d a v a č b i v š e
S F R J . O s i m č a s o p i s a i s t r i p o v a , i z d a v a l a j e i k n j i g e , k a o i a l b u m e s a s a m o l e p l j i v i m s l i č i c a m a . I d e j a z a
p o k r e t a n j e d e č j e g l i s t a s a z a b a v n i m i o b r a z o v n i m s a d r ž a j e m p o t e k l a j e m e đ u n e k o l i k o n a s t a v n i k a
o s n o v n i h š k o l a u G o r n j e m M i l a n o v c u u d e c e m b r u 1 9 5 6 . g o d i n e . L i s t j e z v a n i č n o n a s t a o k a o
„ v a n n a s t a v n a a k t i v n o s t l i t e r a r n e s e k c i j e “ u o s n o v n o j š k o l i , a n a n j e g o v s a d r ž a j s u o s i m u r e d n i k a
S r e ć k a J o v a n o v i ć a i A l e k s a n d r a L a z a r e v i ć a u d o b r o j m e r i u t i c a l i i đ a c i i z G o r n j e g M i l a n o v c a .
M A R C H 2 0 2 0

p r e k o 4 0 n a š i h
u m e t n i k a r a d i z a
f r a n c u s k o t r ž i š t e
- P r e k o č e t r d e s e t s t r i p - a u t o r a i z S r b i j e s a
v e l i k i m i l i č a k o g r o m n i m u s p e h o m r a d i z a
f r a n c u s k e i z d a v a č e i m i s m o n a j u s p e š n i j a
s t r a n a s t r i p - s i l a k o j a n a s t u p a n a t o m t r ž i š t u .
I p a k , t o s e n e p r e p o z n a j e u n a š o j z e m l j i , a i
p o r e d s v e g a , u F r a n c u s k o j s u t o t e m e k o j e
f o r s i r a j u u r e d n i c i i i s k l j u č i v o f r a n c u s k i
s c e n a r i s t i , t a k o d a i m a j a k o m a l o a u t o r s k o g
u p l i v a u s v e m u t o m e i a k o j e k o m e r c i j a l n i
r e z u l t a t i m p o z a n t a n . K a o i u s v e m u d r u g o m ,
n e d o s t a j e s r e d s t a v a d a s e p o d r ž e a u t o r i , a
s a m o t r ž i š t e j e p r e m a l o d a i m o b e z b e d i
e g z i s t e n c i j u . I m a m o v r s n e s c e n a r i s t e s v e t s k o g
k a l i b r a , a l i n e i s l o b o d n i h c r t a č a d a m o g u d a
i h i s p r a t e . B o n e l i p a k i m a d e s e t i n e h i l j a d a
v e r n i h f a n o v a s e r i j a l a k o j i t r a j u d e c e n i j a m a i
t a k o ć e u v e k b i t i . N a m a u s t v a r i t r e b a j u n o v e
D e č j e n o v i n e .
P o s t o j i l i n e k o k o b i m o g a o b i t i o d g o v o r a n
z a m a l o i u s k o t r ž i š t e ?
N a r a v n o d a j e z a j e d n u v r e d n u i u n i v e r z a l n o
p r i z n a t u s c e n u n e o p h o d n o d a s e p o m o g n e
k r o z d r ž a v n e i m e đ u n a r o d n e p r o j e k t e , j e r
j e d i n o t a k o m o ž e m o o č e k i v a t i n o v e r a d o v e i
a u t o r e , a p r i t o m j e u p i t a n j u m i n i m a l n a
i n v e s t i c i j a k a d a s e p o r e d i r e c i m o s a f i l m o m .
N a k o j i n a č i n s e m o ž e r e š i t i p r o b l e m m a l o g
t r ž i š t a a u t o r s k o g s t r i p a i n i s k e
z a i n t e r e s o v a n o s t i p u b l i k e z a a u t o r s k i s t r i p
u n a š o j z e m l j i ?
- I s k l j u č i v o i n t e r v e n c i j o m d r ž a v e . M i k r o z
u d r u ž e n j a i a u t o r s k e i z l e t e r a d i m o s v e š t o j e u
n a š o j m o ć i , a l i d o k n e m a o r g a n i z o v a n o g
n a c i o n a l n o g p r i s t u p a s v e s u t o u s a m l j e n i
p o k u š a j i k o j i s e b r z o i s c r p e . Š t o s e t i č e
S r e ć n e g a l e r i j e , o n a j e v e ć g o d i n a m a k l j u č n o
m e s t o z a s t r i p - i z l o ž b e , a k a o o r g a n i z a t o r
S a l o n a s t r i p a , n a j v e ć e m a n i f e s t a c i j e d e v e t e
u m e t n o s t i k o d n a s u z B a l k a n s k u s m o t r u
m l a d i h s t r i p - a u t o r a u L e s k o v c u , n u d i p r e k o
p o t r e b n u p r i l i k u d a s e d o m a ć i s t r i p p l a s i r a u
o z b i l j n e u m e t n i č k e k r u g o v e . I z l o ž b e , k a t a l o g , i
n a r a v n o i p r e s v e g a k o n k u r s i n a g r a d e ,
p r e d s t a v l j a j u m o t i v a c i j u n e b r o j a n i m a u t o r i m a
d a s t v a r a j u , j e r m a k a r o v d e p o s t o j i š a n s a d a
n j i h o v a d e l a b u d u v i đ e n a . S e l e k c i j u p r a v i ž i r i i
k u s t o s i , i i a k o p o s t o j i m n o g o s t r a n a c a k o j i
u č e s t v u j u n a k o n k u r s u i p a k d o m i n i r a s r p s k i
s t r i p .

Stvar je tržišta, a ne muzike
P r o n a ć i p r a v e r e č i z a p e s m u i n i j e t a k o t e š k o u k o l i k o
n e ž e l i t e d a p e s m a p o s t a n e k o m e r c i j a n a s t v a r , p o z i v
n a p i j a n č e n j e , p r o v o d . M a d a , p o d j e d n a k o j e t e š k o
n a p i s a t i n e š t o v e ć n e i s p r i č a n o i l i s a s v i m o s o b e n o d a
b u d e p r e p o z n a t l j i v o . S v e o v e p r e p r e k e č e t v o r i c a
d r u g a r a s a l a k o ć o m p r e v a z i l a z e u s v o j o j g a r a ž i u z
s t a r e i n s t r u m e n t e i n a d a h n u ć e s v o j i m t i n e j d ž e r s k i m
b r i g a m a . S t r i p u i z d a n j u i z d a v a č k e k u ć e K o m i k o
“ G a r a ž a ” ( n a z i v o r i g i n a l a “ G a r a ž n i b e n d ” ) a u t o r a
Đ i a n i j a P a c i n o t i a Đ i p i j a p r e d s t a v l j a p o m a l o s t a t i č a n u i
n a r a t o r s k i o s k u d a n u p r i č u o r a z v o j u j e d n o g k l i n a č k o g
b e n d a , k a k v o g s u m n o g i i m a l i .
S t a t i č a n a i n a r a t o r s k i o s k u d n a p r i č a s a m o n a i z g l e d ,
m e đ u t i m k a d a s e p r o č i t a d o k r a j a s h v a t i s e č i t a v
d e p r e s i v a n t o n o s t v a r e n j a . P r i č a g o v o r i o m o m c i m a k o j i
n a s t o j e d a f o r m i r a j u s v o j e l i č n o s t i , d r u g a č i j e o d s v o j e
o k o l i n e . Đ u l i j a n o , S t e f a n o , A l b e r t o i A l e k s a p o k u š a v a j u
d a k r o z m u z i k u p o b e g n u i z s r e d i n e u k o j o j s u o d r a s t a l i ,
s t e k l i p r v e l j u b a v i , r a d o s t i i r a z o č a r e n j a . K a d a s e u ž a s i
s v a k o d n e v i c e p r e t o č e u s t i h o v e u s p e h p e s a m a n e m o ž e
d a p r o m a k n e . O d ž i v o t a s a “ d v e m a j k e ” , p r e k o
o d r a s t a n j a b e z o c a k o j i j e o t i š a o j e d n o g d a n a i n i j e s e
v r a t i o , d o z a l j u b l j e n o s t i u p r e v a z i đ e n e i z a b r a n j e n e
i d e o l o g i j e i d e v o j k e t e m e s u p e s a m a o k o j i m a
p r i p o v e d a Đ i p i .
K n j i g a j e p o d e l j e n a u p e t p o g l a v l j a n a z v a n i m “ P r v a
p e s m a ” , “ D r u g a p e s m a “ i t a k o d o “ P e t e p e s m e ” , a l i
Đ i p i j e v t i n e j d ž e r s k i s a s t a v j e u s p e o d a s n i m i s v e g a t r i
p e s m e i t o n a s t a r i m a g n e t o f o n s l a b o g k v a l i t e t a .
C r t e ž j e r a đ e n t e h n i k o m a k v a r e l a , k a k o k a ž u i z d a v a č i
“ m e l a n h o l i č n o g a k v a r e l a i u z s l u t n j u n e i z b e ž n e
a n k s i o z n o s t i u c r t e ž u ” . I s k a r i k i r a n g r a f i č k i p r i k a z
r o m a n a u p o t p u n o s t i o d g o v a r a o p i s u u ž a s a o d r a s t a n j a
k r o z k o j i p r o l a z e m l a d i ć i i d e v o j k e u g o d i n a m a
f o r m i r a n j a s v i h l i č n o s t i .
N e i z b e ž n a d e l i k v e n t n o s t i b u n t o v n i š t v o k o j a p r a t i
r o k e n r o l d o v o d i j u n a k e d o t o g a d a g u b e s v o j u g a r a ž u .
G a r a ž a k a o p r o s t o r z a v e ž b u b i l a j e p o k l o n Đ u l i j a n o v o g
o c a s v e d o k m l a d i r o k e r n e p r a v i g l u p o s t i . U
n e d o s t a t k u o p r e m e z a s n i m a n j e i v e ž b a n j e i u z d o l a z a k
e m i n e n t n o g s t r u č n j a k a z a m u z i k u , k o j i s e o b a v e z a o d a
ć e z b o g d u g a p r e m a o c a j e d n o g o d m l a d i ć a d a p o s l u š a
k a k o b e n d z v u č i , g r u p a s e o d l u č u j e n a k r a đ u
i n s t r u m e n a t a .
R o k e n r o l j e n e k a d a b i l a i s p l a t i v a m u z i k a i d a n a s j e
t a k v a u k o l i k o s e r a d e l e p e l j u b a v n e b a l a d e i p e s m e s a
t v r đ i m z v u k o m k o j e p r o m o v i š u r o k , a l i u k o l i k o s e p r a v i
s p e c i f i č a n s a d r ž a j , n e k o m e r c i j a l n e p r i r o d e t e š k o m o ž e
b i t i i s p l a t i v . T o s e n a j b o l j e o g l e d a u r e č e n i c i m u ž i č k o g
m e n a d ž e r a : “ M o g l a b i n a o v o j t r a c i d a b u d e n a j b o l j a
m u z i k a n a s v e t u , n o v i B i t l s i t o n i š t a n e b i p r o m e n i l o .
S v e j e s t v a r t r ž i š t a , m u z i k a n e m a v e z e s t i m ” . *
A u t o r Đ i a n i P a c i n o t i Đ i p i r o đ e n j e 1 9 6 3 . g o d i n e u P i z i i
z a v r e đ u j e s t a t u s n a j v a ž n i j e g s a v r e m e n o g i t a l i j a n s k o g
a u t o r a s t r i p a . P o r e d p r i č e “ G a r a ž n i b e n d ” n a p i s a o j e
j o š i “ Z a b e l e š k a r a t n e p r i č e ” ,
“ N e v i n o s t i ” , “ M o j ž i v o t l o š e n a c r t a n ” .

O samurajima,
demonima i
mudracima
S T R I P " O K O - C I K L U S
V O D E " I M B E R A
Š A B I J E L A U I Z D A N J U
D A R K V U D A
K i m o n o , k a t a n a , g e j š e , d r v e n e k u ć e n a
v o d i i m n o g o g l o m a z n i h z a m a k a s a
š p i c a s t i m k r o v o v i m a , u o b i č a j e n e s l i k e
k o j e s e m o g u v i d e t i u c r t a n i m f i l m o v i m a ,
p r e p o z n a t l j i v i s u d e t a l j i n e d a v n o
o b j a v l j e n o g s t r i p a " O k o " u i z d a n j u
D a r k v u d a .
O b j a v l j e n a s u d v a a l b u m a k o j a
p r e d s t a v l j a j u d v a t o m a p r i č e o d p e t
c i k l u s a . S v a k i c i k l u s i m a d v e k n j i g e
( s t r i p a ) i o v o m p r i l i k o m j e p r e d s t a v l j e n
p r v i " C i k l u s v o d e " . O s t a t a k p r i č e ć e s e
r a z v i j a t i k r o z " C i k l u s z e m l j e " , " C i k l u s
v a z d u h a " , " C i k l u s v a t r e " i " C i k l u s
p r a z n i n e " . C i k l u s i p r e d s t a v l j a j u č e t i r i
o s n o v n a e l e m e n t a . P e t i e l e m e n t i d e u z
o s n o v u j a p a n s k e e s t e t i k e - g o r e
s p o m e n u t i g l o m a z n i d v o r c i i s p u n j e n i s u
j e d n o s t a v n i m , n e v e l i k i m n a m e š t a j e m
k a k o b i o m o g u ć i l i " ' p u n o m ' d a e g z i s t i r a " .
A u t o r j e f r a n c u s k i s t r i p - s c e n a r i s t a i
c r t a č , a l i i s v e s t r a n i u m e t n i k I m b e r
Š a b i j e l . P r e n e g o š t o j e p o k a z a o s v o j e
u m e t n i č k e s p o s o b n o s t i p o d p s e u d o n i m o m
I b ( H u b ) u d e v e t o j u m e t n o s t i , b a v i o s e
d i z a j n o m n a f i l m u " P e t i e l e m e n t " L i k a
B e s o n a . S v o j e p r v e r a d o v e u s t r i p u j e
o s t v a r i o n a d e l u " K a z a n d o u " , a n a s t a v i o
j e s a s e r i j a l o m " O k o " g d e s e p r v i p u t
p o j a v i o s a n a z i v o m I b . U i z r a d i b o j e z a
o v o d e l o s a r a d n i k m u j e b i o S t e f a n
P e l a j o .
P r i č a p o č i n j e 1 1 0 8 . g o d i n e p o p a j a n s k o m
k a l e n d a r u n a t e r i t o r i j i P a j a n s k o g c a r s t v a .
U v r e m e v e l i k i h n e m i r a i z m e đ u d i n a s t i j a
A t a k u , B a š i m o i J o m o p r o t i v c a r s k e
p o r o d i c e , d r u ž i n a o d č e t i r i n a i z g l e d
n e s p o j i v e p r i l i k e k r e ć e u s v o j u m i s i j u . D a
b i p r i č a b i l a z a n i m l j i v i j a t u s u i e l e m e n t i
f a n t a s t i k e . Z a p r a v o , o n i s u c e n t r a l n a
t e m a p r i č e j e r s e p o m e n u t a d r u ž i n a b o r i
p r o t i v v a m p i r s k o g p a r a k o j i p u s t o š i s e l a
u o k o l i n i n j i h o v o g z d a n j a , a j a v l j a s e
j e d a n p r e p o z n a t l j i v m o t i v i z r a z l i č i t i h
f i l m o v a i p r i č a u k o j i m a s e r a d n j a d e š a v a
u v r e m e s a m u r a j a i v e l i k i h g r a đ a n s k i h
r a t o v a - b o r b e n i " b u n r a k u " ( m a r i o n e t a ) .

D r u ž i n a , u p o t r a z i z a g e j š o m M a l o m
Š a r a n a , z a v o đ u i m a O k a , s a m u r a j a r o n i n a .
S a m u r a j i s u r a t n i c i v i s o k o g s t a t u s a , u
s l u ž b i o d r e đ e n o g g o s p o d a r a , č i j e j e
o s n o v n o o b e l e ž j e n o š e n j e k a t a n e -
r a t n i č k o g m a č a . O n i s e s a k a t a n o m
p o j a v l j u j u s v u d a u j a v n o s t i . K a d a n e k i
s a m u r a j n e m a s v o g g o s p o d a r a o n d a j e o n
r o n i n , k a o g l a v n i j u n a k o v o g s t r i p a . R o n i n e
n e r e t k o s m a t r a j u l u t a l i c a m a i b a n d i t i m a ,
k a k o b i s e m o g a o o k a r a k t e r i s a t i i O k o j e r
n a p o č e t k u p r i č e , p a i u n j e n o m n a s t a v k u ,
o n i z v r š a v a s v o j e z a d a t k e , b o r b u p r o t i v
n e m a n i i z l i h s i l a , p o p o r u d ž b i n i , z a n o v a c .
M e đ u t i m , p o j e d i n i i s t o r i j s k i i z v o r i n a v o d e
d a r o n i n m o ž e p o s t a t i s e n s j e j ( u č i t e l j ) . O k o
n e i s k a z u j e u p o t p u n o s t i s v o j e
k a r a k t e r i s t i k e u o v a d v a a l b u m a . D o s t a j e
b r z n a m a č u i p r e d s t a v l j a s e k a o
h l a d n o k r v a n , m a d a k a s n i j e d o z n a j e m o d a
t o z a p r a v o n i j e .
S l e d e ć i u g r u p i j e N o b u r o , r a t n i k i z u z e t n e
s n a g e i t e l e s n i h s p o s o b n o s t i . O v a j v e r n i
p r a t i l a c O k a n o s i k a r a k t e r i s t i č n u " o n i "
m a s k u k o j a s e u p o t r e b l j a v a u j a p a n s k o j
u m e t n o s t i , p o z o r i š t u i l i l i t e r a t u r i . M a s k a
m o ž e d a p r e d s t a v l j a l i k đ a v o l a , d e m o n a ,
t r o l a i l i s l i č n o .
D v a n e r a z d v o j n a l i k a , s i r o č e T i k u i
s v e š t e n i k , p i j a n a c N o š i n , s u p o m o ć n i c i
o v o j d v o j i c i r a t n i k a n a n j i h o v i m m i s i j a m a , a
j e d a n d r u g o m s u u č i t e l j i u č e n i k . N o š i n
s v o j i m m o l i t v a m a p o m a ž e g r u p i u n j i h o v o m
p o h o d u , i a k o m u s a p u t n i c i č e s t o n e v e r u j u ,
a i s a m i d u h o v i " k a m i j e " , k o j e p o z i v a ,
n a z i v a j u g a m o n a h o m o d s a k e ( j a p a n s k o
a l k o h o l n o p i ć e ) . I p a k , d r u ž i n a s e n a j v i š e
u z d a u n j e g o v e m o ć i i m o ć m o l i t v e , k a o i u
s n a g u d u h o v a .
S v a k i o d c i k l u s a p o č i n j e n j e g o v i m o p i s o m ,
k a k o s e s e ć a r e č i s v o g u č i t e l j a s a d v e ć
o s t a r e l i m u d r a c T i k u . " V o d a j e o g l e d a l o
d u š e . M i r n a j e , p r o z i r n a i č i s t a k a o j e z e r o -
z a m u d r a c a . Z a l a ž l j i v c a m e đ u t i m ,
n e p r o z i r n a k a o o n a u s t a j a l a u v a z i . Z a
l u d a k a j e u z a v r e l a i n a s i l n a p o p u t p e n e š t o
s e d i ž e n a d n a j v i š i m t a l a s o m c u n a m i j a " . *
C r t e ž j e s a d o s t a d e t a l j a i m n o š t v o m
ž i v o p i s n i h b o j a k o j e u p e č a t l j i v i j e
d o č a r a v a j u a m b i j e n t u k o j e m s e g r a d i
p r i č a . O s t v a r e n j e o b j e d i n j u j e c r t e h o r o r a i
d r a m e , a s c e n e s u d e t a l j n o p r i k a z a n e i
d i j a l o z i s u j a s n i i k r a t k i .
* C i t a t i z i z d a n j a i z d a v a č k e k u ć e D a r k v u d
M A R C H 2 0 2 0

Izvodnik
Pet decenija od objavljivanja stripa
"Korto Malteze"
Korto Malteze: Balada
koja nikada ne prestaje
Iako domaćoj publici pustolovine Korta Malteza nikada nisu
predstavljene u potpunosti ove godine navršava se pola veka od
objavljivanja prve epizode “Balada o slanom moru” istoimenog
strip serijala. Strip Korto Malteze je predstavljen italijanskoj
publici 1967. godine.
“Korto je jedan od najznačajnijih stripova u istoriji. Delom zato
što je to jedinstven slučaj da jedan autor bude i toliko dobar
scenarista i takav crtač” ističe Milan Jovanović urednik izdavačke
kuće Darkvud, koja je ovog februara izdala prve dve knjige
“Balada o slanom moru” i “U znaku jarca”.
Tvorac ovog junaka je italijanski crtač i illustrator Hugo Prat.
Mnoga dela u koje je pretočio svoj život ispunjen putovanjima
ostala su u senci strip ostvarenja Korto Malteze. Odnos prema
Kortu i stvaralaštvo Huga Prata možda najbolje opisuje Umberto
Eko u svom viđenju ovog stripa (Korto Malteze ili nesavršena
geografija). Umberto Eko je zapisao: - Prat nema stas, onaj Kortov
obris štrkljaste stabljike, ali pogledavši ga bolje iz profila morao
sam priznati da tu ima istine (da ima istine u tome da Prat liči na
Korta Malteza): linija nosa, oblik usta, jedino ne znam šta.
Naravno, Prat nije Korto iz Balade, nego da kažemo onaj čarobni
Korto iz poslednjih epizoda, onih koje u to vreme još nije znao…
Prat je tražio sebe (sanjao pomoću svoje olovke i pitao sebe
kakav želi da bude – sad to zna: vilenjak) tumarajući za svojim
snovima i za sobom. *
Korto Maltez je predstavljen kao pustolov i mornar. Kortova
individualistićka ličnost se gotovo uvek tokom serijala stavlja na
stranu pravde, iako to neretko ide na njegovu štetu. Radnja
serijala počinje 1913. godine, a nju (radnju) prožimaju različite
ličnosti. Od ubica i srebroljubaca, hulja, ljubavnika, prevaranata,
a među njima lutalica i čovek bez otadžbine Korto Malteze. On je
sin gibraltarske proročice i kornvolskog mornara, a rođen je 1887.
u Valeti.
“Korto je veoma zavodljiv karakter. Iako ponekad više antiheroj
nego heroj, njegov moralni kodeks je čvrst, a on ga slepo prati”,
smatra Jovanović. “Uvek je u potrazi za blagom, ali i kada dođe
do njega isuviše lako ga se odrekne, tako da potragu za blagom
moramo da shvatimo kao metaforu. Život je stalna potraga, ili
kako kaže pesnik-filozof, život je borba neprestana.”
Ovaj romantični heroj pogleda odlutalog u daljinu suočavajući se
sa različitim plemenima ljudoždera, vojskama, svojim uslovno
rečeno prijateljem Raspućinom i nadređenim Monahom pokušava
da pronađe sebe. Korto u razradi priče nije toliko samouveren kao
u prvoj epizodi.
“On se predstavlja kao
nezainteresovan i tvrdokoran tip, ali
reaguje na nepravdu i čini stvari
koje su ispravne. Ali nikada neće
prihvatiti da je dobar, da je
pravednik. Tvrdoglavost je još
jedna karakteristika njegovog
šarma” ističe Jovanović, dodajući
da je Korto nikome ne polaže
račune. “A mnogi čitaoci sanjaju
takav život. Svojevrsno ispunjenje
pravde, u ovom tužnom
birokratskom svetu, leži u tome da
ako mi ne možemo uvek da
postupamo onako kako bismo želeli,
Korto može. U naše ime.”
Kako je spomenuto na početku,
izdavačka kuća Darkvud je na
ćiriličnom pismu objavila prve dve
knjige od dvanaest koje će
zaokružiti priču Huga Prata o Koru
Maltezu.
“Od početka postojanja Darkvuda
kao izdavačke kuće izdavanje Korta
bio je jedan od najviših ciljeva”,
kaže Jovanović ističući da Korto
nikada u celini nije objavljen u
albumima u Srbiji. “Komuna je
stigla do pola. Imala je svoje mane,
ali je početak uradila vrlo pristojno.
Piratska izdanja su dobra samo
toliko da se čitalac informiše.
Godinama smo pokušavali da
dođemo do prava, ali Srbija je za
velike izdavače malo tržište. Ne
samo to, Korto je veliki poduhvat i
neće da se upuštaju u saradnju dok
ne steknu poverenje. Da ne
spominjem da su pomenuta piratska
izdanja bila samo dodatna prepreka.
Ali bili smo uporni. Naš katalog je u
međuvremenu postao impresivan, a
to je karta koja otvara vrata” ističe
Jovanović.
*Prevod: izdanje Darkvud.

stripblogger.blogspot.rs

stripblogger.blogspot.rs