Poza Toruń na dożynki
18.08.2018 • Views
Share Embed Flag

Poza Toruń na dożynki

ePAPER READ
pozatorun

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

BEZPŁATNA GAZETA REGIONU TORUŃSKIEGO | NR 148(1) | SIERPNIEŃ-WRZESIEŃ 2018 | ISSN 4008-3456 | NAKŁAD 25 000 EGZ. |<br />

www.pozatorun.pl<br />

NA DOŻYNKI<br />

Pomoc po suszy<br />

Rozmawiamy z Jolantą Sobecką, dyrektorką oddziału<br />

ARiMR w Toruniu<br />

Czernikowo . Gmi<strong>na</strong> Chełmża . Miasto Chełmża . Łubianka . Łysomice . Lubicz . Obrowo . Wielka Nieszawka . Zławieś Wielka<br />

Za rok musi<br />

być lepiej<br />

Nad tegorocznymi dożynkami będzie wisiało widmo<br />

trudnych żniw. Pogoda mocno pokrzyżowała rolnicze<br />

plany w powiecie toruńskim. W specjalnym wydaniu<br />

„<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong>” sprawdzamy, z czym rolnicy zmagali się<br />

<strong>na</strong> swoich polach i gdzie możemy spędzić święto plonów<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

2<br />

FELIETONY<br />

Wydawca „<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong>” korzysta i poleca usługi kancelarii prawnej „Płaza i Wspólnicy”<br />

Za Waszą pracę w trudzie i znoju,<br />

w pocie czoła i o świcie, w upale<br />

i <strong>na</strong> mrozie oraz za <strong>na</strong>sz chleb<br />

powszedni - dziękujemy.<br />

Redakcja <strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong><br />

stopka redakcyj<strong>na</strong><br />

Redakcja „<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong>”<br />

<strong>Toruń</strong>, Skłodowskiej-Curie 41<br />

redakcja@pozatorun.pl<br />

Kontakt do redakcji<br />

GSM 733 842 795<br />

Wydawca<br />

Fundacja MEDIUM<br />

Redaktor <strong>na</strong>czelny<br />

Radosław Rzeszotek<br />

Sekretarz redakcji<br />

Łukasz Piecyk<br />

Redaktor wydania<br />

Kinga Baranowska<br />

Dział reportażu i publicystyki<br />

Robert Kamiński<br />

Dział informacyjny<br />

Michał Ciechowski,<br />

Piotr Gajdowski<br />

Kultura<br />

Michał Ciechowski<br />

Zdjęcia<br />

Łukasz Piecyk<br />

Sport<br />

Karol Żebrowski<br />

REKLAMA<br />

Karol Przybylski<br />

(GSM 665 169 292),<br />

Justy<strong>na</strong> Tobolska<br />

(GSM 724 861 093),<br />

Małgorzata Kramarz<br />

(GSM 607 908 607),<br />

Monika Dąbrowska<br />

(GSM 601 581 086),<br />

Paweł Skraba<br />

(GSM 661 903 202)<br />

reklama@pozatorun.pl<br />

Korekta<br />

Piotr Gajdowski<br />

Skład<br />

Studio <strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong><br />

Druk<br />

Drukarnia Polska Press Bydgoszcz<br />

ISSN 4008-3456<br />

Redakcja nie odpowiada za treść<br />

ogłoszeń.<br />

***<br />

Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy<br />

z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim<br />

i prawach pokrewnych Fundaccja ME-<br />

DIUM zastrzega, że dalsze rozpowszechnianie<br />

materiałów opublikowanych w “<strong>Poza</strong><br />

<strong>Toruń</strong>” jest zabronione bez zgody wydawcy.<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

4<br />

RAPORT<br />

Suszę <strong>na</strong> polu odczujemy w portfelu<br />

Tegoroczne plony nie zachwycają. Rolnicy liczą straty, a ekonomiści procentowy wzrost cen płodów rolnych <strong>na</strong> sklepowych półkach<br />

Żniwa trwały niezwykle krótko.<br />

I, jak podkreślają rolnicy, były<br />

one jednymi z <strong>na</strong>jsmutniejszych<br />

w historii. O stratach nikt już nie<br />

ma siły mówić. Wiadomo jed<strong>na</strong>k,<br />

że problem wczesnych opadów<br />

i późniejszej suszy odczują nie<br />

tylko gospodarze, lecz także konsumenci.<br />

Plony w województwie kujawsko-pomorskim<br />

słabsze są od 30<br />

do <strong>na</strong>wet 70 proc. Wiele do życzenia<br />

pozostawia także jakość ziar<strong>na</strong>.<br />

Jak informuje Główny Urząd Statystyczny,<br />

zbiory zbóż podstawowych<br />

z mieszankami zbożowymi mają<br />

wynieść ok. 24 mln ton, czyli ok. 14<br />

proc. mniej niż w roku ubiegłym.<br />

- Warunki atmosferyczne, z którymi<br />

mierzyli się w ostatnim czasie<br />

rolnicy, nie mogły przynieść<br />

w uprawach nic dobrego – mówi<br />

Antoni Szyszka, specjalista ds.<br />

rynków rolnych z Kujawsko-Pomorskiej<br />

Izby Rolniczej w Toruniu.<br />

– Zboże jest niewykształcone i nie<br />

spełnia warunków: kwasowości<br />

i konsumpcyjności. Rolnik, który<br />

uzyskiwał 8-10 ton zboża, dziś ma<br />

szansę zebrać 5. Rzepaku ubyło<br />

o 30-40 proc. Jeżeli przed laty gospodarz<br />

zebrał 4 tony, w tym roku<br />

może cieszyć się z połowy tej liczby.<br />

- Wysokie temperatury powierza<br />

występujące w maju i czerwcu oraz<br />

niewielkie opady deszczu doprowadziły<br />

do <strong>na</strong>dmiernego przesuszenia<br />

wierzchniej warstwy gruntu i szybkiego<br />

dojrzewania zbóż, rzepaku<br />

oraz rzepiku – czytamy w ocenie<br />

GUS-u. – Tym samym ograniczyło<br />

to ich potencjał produkcyjny.<br />

Według szacunków GUS-u zbiory<br />

rzepaku i rzepiku wyniosą 2,2<br />

mln ton, co daje <strong>na</strong>m 16 proc. mniej<br />

niż w 2017 r.<br />

Choć dużym problemem dla<br />

rolników była susza, sen z powiek<br />

spędzał gospodarzom także występujący<br />

miejscami deszcz. Tak<br />

gwałtowne zmiany atmosferyczne<br />

doprowadziły m.in. do porastania<br />

zbóż.<br />

- Rolnicy, którzy prowadzili<br />

żniwa przed lipcowymi opadami<br />

deszczu, mieli szansę zebrać plon<br />

o względnie dobrej jakości – tłumaczy<br />

Adam Piszczek, starszy<br />

specjalista ds. produkcji roślinnej<br />

z Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka<br />

Doradztwa Rolniczego w Minikowie.<br />

– Gospodarze rozpoczy<strong>na</strong>jący<br />

pracę po deszczach jakości tej<br />

nie osiągnęli. Na polu pojawiło się<br />

wtórne zachwaszczenie i choroby<br />

grzybowe, przez co parametry jakościowe<br />

ziar<strong>na</strong> mocno spadły.<br />

Z pola nie zostały zebrane jeszcze<br />

burak cukrowy i kukurydza.<br />

Michał Ciechowski | fot. Łukasz Piecyk<br />

Według szacunków GUS-u zbiory rzepaku i rzepiku wyniosą 2,2 mln ton, co daje <strong>na</strong>m 16 proc. mniej niż w 2017 r.<br />

Susza dała się we z<strong>na</strong>ki zwłaszcza<br />

plantatorom tej ostatniej rośliny.<br />

Choć zbiory dopiero przed nimi,<br />

wiadomo już, że oni także będą liczyć<br />

straty. A te są nieodwracalne.<br />

Województwo kujawsko-pomorskie<br />

było jednym z <strong>na</strong>jbardziej<br />

dotkniętych przez niekorzystne warunki<br />

atmosferyczne <strong>na</strong> początku<br />

roku, co spowodowało zniszczenie<br />

części upraw ozimych. Szczególnie<br />

niekorzystne warunki agrometeorologiczne<br />

wystąpiły w drugiej połowie<br />

stycznia, gdy przyszły mrozy<br />

i temperatura miejscami spadła do<br />

‘‘Wysokie temperatury powierza występujące w maju i czerwcu<br />

oraz niewielkie opady deszczu doprowadziły do <strong>na</strong>dmiernego przesuszenia<br />

wierzchniej warstwy gruntu i szybkiego dojrzewania zbóż, rzepaku<br />

oraz rzepiku. Tym samym ograniczyło to ich potencjał produkcyjny.<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018<br />

minus 25 stopni, a grunty pokrywała<br />

niewielka warstwa śniegu.<br />

Obecnie cieszyć się mogą tylko<br />

plantatorzy jęczmienia ozimego.<br />

Uprawa ta każdego roku zbiera<strong>na</strong><br />

jest z pól jako pierwsza. Zadowoleni<br />

są rolnicy z południa województwa.<br />

Dla ich upraw opady były<br />

łagodniejsze niż dla plonów w jego<br />

północnej części. Moż<strong>na</strong> zaobserwować,<br />

że plonowanie roślin jest<br />

zupełnie inne niż <strong>na</strong> północy regionu.<br />

Na rolników czekają już kolejne<br />

zasiewy. Po 15 sierpnia <strong>na</strong> pole<br />

trafić powinien rzepak ozimowy.<br />

Szybko zakończone żniwa w tym<br />

przypadku mają swój plus. Rolnik<br />

miał bowiem więcej czasu <strong>na</strong> przygotowanie<br />

zasiewu.<br />

- Niestety nie pada, jest więc<br />

czym się martwić – zaz<strong>na</strong>cza Adam<br />

Piszczek. – W systemie tradycyjnym<br />

płużnym trzeba wyko<strong>na</strong>ć orkę.<br />

Robiąc to teraz, możemy przesuszyć<br />

glebę i <strong>na</strong>siono w niej już nie<br />

urośnie. Musimy więc liczyć <strong>na</strong><br />

deszcz. Jeżeli nie spadnie, będziemy<br />

mówić o poważnych problemach ze<br />

wschowem.<br />

W obecnej sytuacji rolnicy liczyć<br />

będą <strong>na</strong> pomoc rządu. Pod<br />

koniec czerwca minister rolnictwa<br />

Jan Krzysztof Ardanowski zapowiedział,<br />

że gospodarze nie zostaną<br />

pozostawieni sami sobie.<br />

- Nie pozostawimy rolników bez<br />

pomocy - deklarował. - Ci wszyscy,<br />

którzy ponieśli straty, nie z własnej<br />

przecież winy, tylko ze względu <strong>na</strong><br />

niesprzyjającą aurę, będą mogli liczyć<br />

<strong>na</strong> pomoc rządu, <strong>na</strong> pomoc<br />

państwa. Sytuacja jest ekstremal<strong>na</strong>,<br />

wymaga też działań <strong>na</strong>dzwyczajnych<br />

i rząd takie będzie podejmować.<br />

Jak deklaracje te wyglądają<br />

obecnie?<br />

- Wszystko jest już przygotowane,<br />

by móc uruchomić dla rolników<br />

pomoc – podkreśla minister rolnictwa<br />

Jan Krzysztof Ardanowski.<br />

– Rekompensaty nie udzieli im jed<strong>na</strong>k<br />

Ministerstwo Rolnictwa, a samorządy,<br />

<strong>na</strong> których terenie uprawiają<br />

ziemię. Gminy mają swoje<br />

dochody i powinny gospodarzom<br />

swoim pomóc. I nie po wyborach,<br />

bo takie słowa również słyszałem,<br />

a teraz, kiedy straty są szacowane.<br />

Jak podkreśla minister, w Polsce<br />

wciąż są gminy, które strat tych nie<br />

chciały określać, uważając, że nie<br />

muszą tego robić.<br />

- To jest działalność <strong>na</strong> szkodę<br />

rolników – dodaje. – W takim<br />

przypadku podjąć się będą mogli<br />

tych działań starostowie. W województwie<br />

kujawsko-pomorskim<br />

do takich sytuacji <strong>na</strong> szczęście nie<br />

doszło.<br />

Rolnicy, którzy oszacują straty<br />

<strong>na</strong> po<strong>na</strong>d 70 proc., otrzymają dopłatę<br />

do hektara w wysokości 1 tys.<br />

zł. W przypadku tych sięgających<br />

rzędu 30-70 proc. stawka pomocy<br />

określo<strong>na</strong> zostanie po zamknięciu<br />

wszystkich szacunków. Łącznie <strong>na</strong><br />

działania te rząd przez<strong>na</strong>czy 800<br />

mln zł.<br />

- Jest to suma dwukrotnie wyższa<br />

niż ta przyz<strong>na</strong><strong>na</strong> przez rząd premier<br />

Ewy Kopacz w 2015 r. – podsumowuje<br />

minister Ardanowski.

OBROWO<br />

5<br />

W młodości siła<br />

Gmi<strong>na</strong> Obrowo rozwija się dy<strong>na</strong>micznie. Inwestycja goni inwestycję.<br />

To <strong>na</strong>jmłodsza gmi<strong>na</strong> w województwie, ale inne mogą się <strong>na</strong> niej wzorować<br />

Robert Kamiński | fot. <strong>na</strong>desłane<br />

Sukcesów mają wiele, ale żaden<br />

nie powoduje, że chcą spocząć<br />

<strong>na</strong> laurach. Koncentrują się <strong>na</strong><br />

wyzwaniach kolejnych. Patrzą<br />

w przyszłość i są jednomyślni:<br />

dziś się dzieje, ale jutro będzie<br />

działo się jeszcze więcej.<br />

W roku ubiegłym <strong>na</strong> inwestycje<br />

przez<strong>na</strong>czono w gminie łączną<br />

kwotę 11.141.726 zł. To wielkość<br />

imponująca, która z roku <strong>na</strong> rok<br />

wzrasta.<br />

- Plany inwestycyjne zależą<br />

w głównej mierze od wysokości<br />

środków zewnętrznych – mówi<br />

wójt gminy Obrowo Andrzej Wieczyński.<br />

– Notujemy w tym względzie<br />

stałą tendencję wzrostową. Naszym<br />

podstawowym celem jest jej<br />

utrzymanie. Bo to oz<strong>na</strong>cza wzrost<br />

i rozwój.<br />

Obecnie w gminie ukończono<br />

wiele inwestycji. Inne są w trakcie<br />

wyko<strong>na</strong>nia. Budowa<strong>na</strong> jest świetlica<br />

wiejska w Obrowie oraz przeprowadza<br />

się rewitalizację parku<br />

w Obrowie (wyko<strong>na</strong>ne zostaną<br />

nowe ścieżki, mała architektura,<br />

ławki, parking, siłownia). Zakończyła<br />

się rozbudowa Zespołu Szkół<br />

w Osieku <strong>na</strong>d Wisłą. Zaplanowano<br />

położenie 12 km asfaltu w miejscowościach:<br />

Brzozówka, Głogowo,<br />

Dobrzejewice, Szembekowo,<br />

Zębowo, Obrowo, Łążyn II. 9 km<br />

podbudowy uzyskają drogi w miejscowościach:<br />

Brzozówka, Głogowo,<br />

Obrowo, Osiek <strong>na</strong>d Wisłą, Skrzypkowo,<br />

Kawęczyn, Sąsieczno, Stajenczynki,<br />

Szembekowo, Zawały. Jeśli<br />

chodzi o linię ka<strong>na</strong>lizacji Dzikowo-Osiek-Silno,<br />

to dobiega końca<br />

pierwszy jej etap w Silnie obejmujący<br />

ulice: Leśną, Spacerową i Sosnową.<br />

W Szkole Podstawowej w Łążynie<br />

II będą montowane pompy<br />

ciepła. Budowa boiska sportowego<br />

w Silnie zakończy się wrześniu tego<br />

roku i zaraz po tym rozpocznie się<br />

budowa boiska w Łążynie II.<br />

Gmi<strong>na</strong> Obrowo za sprawą <strong>Toruń</strong>skich<br />

Wodociągów została<br />

włączo<strong>na</strong> do sieci wodociągowej<br />

i ka<strong>na</strong>lizacyjnej, dzięki czemu<br />

problemy z dostawą wody, jak<br />

i jej ciśnieniem, zostały rozwiązane.<br />

W Głogowie wybudowany został<br />

kolektor wodociągowy i ka<strong>na</strong>lizacyjny,<br />

zakończony przepompownią<br />

oraz stacją ciśnieniową. Natomiast<br />

w Silnie powstała pompownia<br />

wody oraz tłocznia ścieków.<br />

To głównie dzięki tym zabiegom<br />

włodarzy, inwestycjom i przemyślanym<br />

działaniom w gminie Obrowo<br />

z roku <strong>na</strong> rok osiedla się coraz<br />

więcej mieszkańców. Modernizuje<br />

się szkoły, powstają nowoczesne<br />

boiska. Dzięki nowym liniom ka<strong>na</strong>lizacyjnym<br />

<strong>na</strong>turalne środowisko<br />

jest coraz bardziej przyjazne.<br />

Pod względem liczby mieszkańców<br />

gmi<strong>na</strong> Obrowo kwalifikuje się<br />

<strong>na</strong> trzecim miejscu w województwie.<br />

Równocześnie jest gminą <strong>na</strong>jmłodszą.<br />

Wygląda <strong>na</strong> to, że właśnie<br />

w tej młodości siła.<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

6<br />

REGION<br />

Rolnik ze łzami w oczach<br />

Tegoroczne susze odcisnęły swoje z<strong>na</strong>czące piętno <strong>na</strong> zbiorach. Widać to dobitnie<br />

po właśnie zakończonych żniwach. Rolnicy są zgodni: to nie będą wesołe <strong>dożynki</strong><br />

Robert Kaminski | fot. Łukasz Piecyk<br />

Zapowiadało się całkiem nieźle.<br />

Wios<strong>na</strong> była obiecująca. Pogoda<br />

zweryfikowała jed<strong>na</strong>k rolnicze<br />

plany bardzo skutecznie. W tym<br />

roku była wyjątkowo bezwzględ<strong>na</strong>.<br />

Rolnicy z pewnością o tegorocznych<br />

żniwach będą chcieli<br />

zapomnieć jak <strong>na</strong>jszybciej.<br />

Najpierw były susze. Rolnicy<br />

modlili się o deszcze. Kiedy je<br />

wreszcie wymodlili, okazało się, że<br />

przyszły zbyt późno. Straty, głównie<br />

w zbożach, sięgają <strong>na</strong> niektórych<br />

obszarach <strong>na</strong>wet do 70 proc.<br />

Mniej stracili ci, którzy ściśle przestrzegali<br />

pory siania i oczywiście<br />

ci, którzy dysponują lepszymi glebami.<br />

Na glebach 5. i 6. klasy zbiory<br />

są katastrofalne.<br />

- Ten rok zaliczyć <strong>na</strong>leży do wyjątkowo<br />

złych – mówi Alicja Popławska,<br />

rolnik z Sil<strong>na</strong>. – Jeszcze<br />

przed samą suszą mieliśmy do czynienia<br />

z atakiem chorób. W związku<br />

z tym ogół zabiegów agrotechnicznych<br />

musiał być w tym roku<br />

wyjątkowo szeroki.<br />

Najlepiej wyszli <strong>na</strong><br />

tym ci, którzy używają<br />

nie tylko <strong>na</strong>wozów<br />

sztucznych,<br />

ale również dużo<br />

obornika – wówczas<br />

gleba dłużej<br />

utrzymuje wilgoć,<br />

próchnica ją zatrzymuje.<br />

Później<br />

<strong>na</strong>stały upały. Niestety<br />

bardzo dotkliwe.<br />

Akurat w Silnie<br />

były tym bardziej<br />

nieznośne, że ominęły <strong>na</strong>s również<br />

późniejsze opady. Nieco lepiej sytuacja<br />

przedstawiała się <strong>na</strong> polach<br />

położonych bliżej Wisły, gdzie jest<br />

z<strong>na</strong>cznie<br />

wilgotniej.<br />

Toteż plony<br />

z tych pól<br />

są przy<strong>na</strong>jmniej<br />

średniej<br />

jakości.<br />

W tym<br />

przypadku<br />

widać jak<br />

<strong>na</strong> dłoni, że<br />

popłacało<br />

przestrzeganie pory siania: rolnicy,<br />

którzy się temu podporządkowali,<br />

mogli liczyć <strong>na</strong> względnie dobre<br />

plony. Jed<strong>na</strong>k generalnie ogół<br />

‘‘Zdaniem Piotra Pawlikowskiego<br />

z Łąży<strong>na</strong> rolnicy z <strong>na</strong>jwyższym trudem<br />

będą teraz wiązać koniec z końcem.<br />

zbiorów jest <strong>na</strong>jsłabszy od lat.<br />

I nie jest to opinia by<strong>na</strong>jmniej<br />

odosobnio<strong>na</strong>. Tego samego zdania<br />

‘‘Alicja Popławska z Sil<strong>na</strong><br />

twierdzi, że cała <strong>na</strong>dzieja <strong>na</strong> przetrwanie<br />

tego roku tkwi w ubiegłorocznych<br />

zapasach.<br />

są również inni rolnicy z <strong>na</strong>szego<br />

regionu.<br />

- Straty w zbożach jarych sięgają<br />

średnio powyżej 50 proc. – mówi<br />

Piotr Pawlikowski, rolnik z Łąży<strong>na</strong>,<br />

w gminie Zławieś Wielka.<br />

– To pogrom. Jakość zbóż porównywal<strong>na</strong><br />

jest ze słomą. Nie lepiej<br />

wygląda sytuacja z kukurydzą. Do<br />

niedaw<strong>na</strong> miała 3,5 m wysokości,<br />

teraz sięga raptem do pasa. Jej wartość<br />

energetycz<strong>na</strong> jest, praktycznie<br />

rzecz biorąc, żad<strong>na</strong>. Kolby urosły<br />

malutkie, mają z<strong>na</strong>cznie mniejszą<br />

masę niż standardowo.<br />

Już po fali upałów było widać,<br />

że plony będą słabe. Ale dopiero<br />

w czasie żniw rolnicy doświadczyli<br />

tego w całej pełni.<br />

- Widać to, jak się jeździ kom-<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

REGION<br />

7<br />

bajnem – mówi Sławomir Składanek,<br />

rolnik z Czarnowa. – Wystarczy<br />

niewielka górka, a wszystko jest<br />

popalone przez słońce. Standardowo<br />

zbiera się około 6 ton pszenicy<br />

z hektara. W tym roku raptem<br />

2 tony. Z rzepakiem jest jeszcze<br />

gorzej: normalnie, żeby się opłacało<br />

siać, zbiera się ok. 3-4 tony.<br />

A w tym roku? 300 kilogramów<br />

z hektara. Wobec tego nie wiem,<br />

czy będę siał rzepak w przyszłym<br />

roku. Raczej wątpię. Jest drogi<br />

w uprawie, a poza tym lubi dużo<br />

oprysków i zabiegów agrotechnicznych.<br />

To wszystko kosztuje.<br />

Same jed<strong>na</strong>k żniwa przebiegły<br />

dość sprawnie.<br />

- Prace szły dobrze – dodaje<br />

Piotr Pawlikowski. – Pogoda<br />

dopisała i szybko<br />

było po robocie. Co ciekawe,<br />

tegoroczne zbiory<br />

zaczęły się bardzo prędko.<br />

Pierwsze kombajny<br />

wyjechały <strong>na</strong> pola już 14<br />

lipca. Potem przyszedł<br />

tydzień deszczu. Pszenica,<br />

jęczmień i rzepak<br />

zostały zebrane <strong>na</strong>jszybciej.<br />

Rolnicy są zdania, że<br />

‘‘Sławomir Składanek<br />

z Czarnowa uważa, że <strong>na</strong> tegoroczną<br />

zabawę dożynkową będzie<br />

padał cień nieurodzaju.<br />

straty będą bardzo dotkliwe. I to <strong>na</strong><br />

wielu różnych płaszczyz<strong>na</strong>ch.<br />

- Wiadomo, że dziś rolnik ma<br />

piękne maszyny, bo technika poszła<br />

z<strong>na</strong>cząco <strong>na</strong>przód – wyjaśnia<br />

Piotr Pawlikowski. – Ale przeciętny<br />

rolnik jest przecież zadłużony.<br />

I kiedy przychodzi taki rok jak<br />

obecny, to pojawiają się przed nim<br />

nierozwiązywalne problemy. Robimy<br />

kalkulacje i każdy z <strong>na</strong>s zadaje<br />

sobie pytanie, jak poradzić sobie<br />

ze zobowiązaniami? Teraz będzie<br />

deficyt i to niemały. Być może rozwiązaniem<br />

byłoby umorzenie podatku<br />

rolnego przez wójta. Ale czy<br />

to się uda? Wszystko są to kwestie,<br />

które spędzają rolnikom sen z powiek.<br />

Jakoś jed<strong>na</strong>k trzeba będzie sobie<br />

poradzić. Doraźnym rozwiązaniem<br />

są zapasy ubiegłoroczne.<br />

- Zbiory są mniejsze, mniej<br />

jest słomy, będzie jej brakowało<br />

dla zwierząt – dodaje Alicja Popławska.<br />

– Ziarno jest cienkie, ma<br />

z<strong>na</strong>cznie mniejszą wartość odżywczą.<br />

Więcej jest łuski, mniej białka.<br />

Przezorni mają jed<strong>na</strong>k zapasy z zeszłego<br />

roku. Myślę, że jakoś damy<br />

sobie radę. Ce<strong>na</strong> zbóż w tym roku<br />

będzie bardzo istot<strong>na</strong>. I to jest cały<br />

„urok” rolnictwa: zbiory co <strong>na</strong>jmniej<br />

o połowę mniejsze, a <strong>na</strong>kłady<br />

pracy i środków takie same.<br />

Kombajn przygotować <strong>na</strong> wiosnę<br />

trzeba zawsze tak samo.<br />

Wygląda <strong>na</strong> to, że tegoroczne<br />

<strong>dożynki</strong> nie będą imprezą zbyt wesołą.<br />

- Nie <strong>na</strong>leżę raczej do pesymistów<br />

i staram się wszędzie widzieć<br />

pozytywne strony – przyz<strong>na</strong>je<br />

Piotr Pawlikowski. – Jed<strong>na</strong>k rok<br />

jest <strong>na</strong>prawdę ciężki. Zdarzało mi<br />

się widzieć rolników patrzących<br />

<strong>na</strong> swoje pola ze łzami w oczach.<br />

Raz po raz w rozmowach z nimi<br />

przewija się problem przetrwania.<br />

Czeka <strong>na</strong>s deficyt pokarmowy dla<br />

zwierząt. Ci, którzy mają bydło,<br />

mówią, że do grudnia może dotrwają.<br />

Potem zmuszeni będą kupować.<br />

Jakoś ten rok trzeba będzie<br />

przetrzymać. Moż<strong>na</strong> jed<strong>na</strong>k <strong>na</strong><br />

razie zapomnieć o nowych inwestycjach.<br />

REKLAMA<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

8 LUBICZ<br />

Święto Plonów w Grębocinie<br />

Han<strong>na</strong> Anzel: - Nigdy nie świętowaliśmy wyłącznie we własnych<br />

gronie, zawsze zapraszaliśmy delegacje z innych sołectw z <strong>na</strong>szej<br />

gminy<br />

Gminne Dożynki odbędą się w sobotę<br />

25 sierpnia w Grębocinie. Tradycja<br />

tutejszego Święta Plonów jest<br />

O tegorocznych dożynkach, atrakcjach i przygotowanych niespodziankach rozmawiamy<br />

z Hanną Anzel, przewodniczącą Rady Gminy Lubicz, radną z Gręboci<strong>na</strong><br />

bardzo długa, jed<strong>na</strong>k do tej pory<br />

były to <strong>dożynki</strong> sołeckie. Dlaczego?<br />

Najwięcej rolników w <strong>na</strong>szej gminie<br />

skupia się właśnie w Grębocinie<br />

i okolicach, m.in. w Gronowie,<br />

Rogowie, Brzezinku czy Brzeźnie.<br />

Dlatego Grębocin celebrował<br />

Święto Plonów od lat, zapraszając<br />

<strong>na</strong> nie ok. 400 osób. Nigdy jed<strong>na</strong>k<br />

nie świętowaliśmy wyłącznie we<br />

własnym gronie. Zawsze zapraszaliśmy<br />

delegacje z innych sołectw<br />

z <strong>na</strong>szej gminy. I od lat słyszeliśmy<br />

propozycję, aby tę <strong>na</strong>szą imprezę<br />

przekształcić w gminną. Namawiali<br />

<strong>na</strong>s do tego m.in. rolnicy z prężnie<br />

działającej grupy producenckiej<br />

„Zagroda”. Gospodarze z różnych<br />

wsi chcieli się spotkać w swoim gronie,<br />

tak jak spotykają się przedsiębiorcy,<br />

seniorzy czy koła gospodyń.<br />

Tak będzie w tym roku. Chcielibyśmy,<br />

aby te <strong>dożynki</strong> w Grębocinie<br />

<strong>na</strong> stałe wpisały się do kalendarza<br />

gminnych imprez. Uważam, że<br />

<strong>dożynki</strong> w formie festynu to trochę<br />

za mało. Nam zależy, aby każdy<br />

godnie usiadł przy stole i został<br />

ugoszczony. Spodziewamy się ok.<br />

600 gości. Wydarzenie fi<strong>na</strong>nsujemy<br />

po części z budżetu gminy, ale też<br />

z funduszu sołeckiego Gręboci<strong>na</strong>.<br />

Zapewniamy poczęstunek, łącznie<br />

z kawą, herbatą, zimnymi <strong>na</strong>pojami,<br />

chlebem i niespodzianką.<br />

Zorganizowanie takiej imprezy<br />

jest jed<strong>na</strong>k trudniejsze, ponieważ<br />

każdemu trzeba zapewnić miejsce.<br />

Czy jest to wydarzenie otwarte dla<br />

wszystkich chętnych rolników?<br />

Zaprosiliśmy wszystkich rolników,<br />

którzy posiadają z<strong>na</strong>czące areały<br />

ziemi, tych, którzy zajmują się rolnictwem<br />

<strong>na</strong> co dzień i po prostu<br />

z tego żyją. <strong>Poza</strong> tym dodatkowo<br />

zaproszenia moż<strong>na</strong> było otrzymać<br />

w Grębocinie przy kościele, u pani<br />

sołtys czy w sekretariacie szkoły.<br />

Dostali je także radni do rozdania<br />

w swoich miejscowościach. Jest<br />

to zatem impreza otwarta, ale ze<br />

względów organizacyjnych dostęp<strong>na</strong><br />

dla posiadaczy bezpłatnych wejściówek.<br />

Wspomniała pani o niespodziance.<br />

Susza w regionie. Komisja pracowała pełną parą<br />

Na tere<strong>na</strong>ch gminy Lubicz susza spowodowała straty <strong>na</strong> po<strong>na</strong>d 3,3 tys. ha<br />

Jeszcze wiosną plony zapowiadały się bardzo dobrze, ale wysoka<br />

temperatura spowodowała ich drastyczny spadek<br />

Wójt Lubicza zawnioskował do<br />

wojewody o powołanie komisji<br />

do oszacowania zakresu suszy<br />

w gminie. Dzięki temu gospodarze<br />

otrzymają dopłaty i mogą starać<br />

się o preferencyjne kredyty.<br />

- Rolnictwo to trud<strong>na</strong> dziedzi<strong>na</strong>,<br />

bo jej efekty zależą nie tylko od<br />

ciężkiej pracy, ale również kaprysów<br />

pogody – mówi wójt Marek<br />

Olszewski. – Dlatego uprawiających<br />

rolę nie moż<strong>na</strong> zostawić bez<br />

wsparcia. Ten rok dla rolników był<br />

wyjątkowo trudny ze względu <strong>na</strong><br />

suszę, zatem, gdy tylko pojawiła się<br />

taka możliwość, zawnioskowałem<br />

do wojewody o powołanie stosownej<br />

komisji.<br />

Wojewoda zarządzeniem z 26<br />

czerwca powołał komisję do spraw<br />

zakresu i wysokości szkód doz<strong>na</strong>nych<br />

w wyniku niekorzystnego<br />

zjawiska atmosferycznego – suszy<br />

w czerwcu 2018 r. w gminie Lubicz.<br />

W jej skład weszli przewodniczący<br />

Radosław Wiśniewski z Kujawsko-<br />

-Pomorskiej Izby Rolniczej, Kari<strong>na</strong><br />

Wroniecka z Kujawsko-Pomorskiego<br />

Ośrodka Doradztwa Rolniczego<br />

i Danuta Suchorzyńska z Urzędu<br />

Gminy Lubicz. Trzyosobowy zespół<br />

pracę rozpoczął 12 lipca.<br />

Na tere<strong>na</strong>ch gminy Lubicz susza<br />

spowodowała straty <strong>na</strong> po<strong>na</strong>d 3,3<br />

tys. ha. Komisja do wojewody przekazała<br />

209 protokołów dotyczących<br />

sytuacji rolników z gminy i 24 spoza<br />

niej.<br />

- Niestety straty są duże, średnio<br />

sięgają 50 proc. upraw w stosunku<br />

do ubiegłego roku, więc z<strong>na</strong>cznie<br />

uderzają w gospodarzy – mówi<br />

wójt. - Jed<strong>na</strong>k dzięki szybkiemu<br />

oszacowaniu szkód <strong>na</strong>si rolnicy<br />

będą mogli bez zwłoki skorzystać<br />

z pomocy proponowanej przez<br />

państwo, choć to tylko oczywiście<br />

częściowa rekompensata.<br />

Środki przez<strong>na</strong>czone <strong>na</strong> pomoc<br />

to dla całego kraju prawie 800 mln<br />

zł. Dla gospodarstw, w których poziom<br />

strat przekroczył 70 proc.,<br />

zostanie <strong>na</strong>liczony 1 tys. zł do jednego<br />

hektara zniszczonych upraw.<br />

Z pełnej pomocy publicznej mogą<br />

skorzystać ubezpieczeni. Dla rolników,<br />

<strong>na</strong> których gruntach straty<br />

były mniejsze i wynosiły od 30 do<br />

70 proc., stawki zostaną określone<br />

po zebraniu raportów i zliczeniu<br />

strat.<br />

Trzeba też pamiętać, że zgodnie<br />

z przepisami suszę oz<strong>na</strong>czają szkody<br />

spowodowane wystąpieniem,<br />

w dowolnym sześciodekadowym<br />

okresie od 1 kwietnia do 30 września,<br />

spadku klimatycznego bilansu<br />

wodnego poniżej wartości określonej<br />

dla poszczególnych roślin<br />

uprawnych i gleb. A ową wartość<br />

opracowuje Instytut Uprawy Nawożenia<br />

i Gleboz<strong>na</strong>wstwa w Puławach,<br />

prowadzący monitoring suszy<br />

od 2009 r.<br />

- Na <strong>na</strong>szym terenie monitoring<br />

nie dotyczy buraka cukrowego<br />

i ziemniaka, dlatego nie mogliśmy<br />

ich wziąć pod uwagę - mówi Kari<strong>na</strong><br />

Wroniecka, członek komisji. - Najwyższe<br />

straty odnotowaliśmy <strong>na</strong>tomiast<br />

w zbożach jarych. To nie był<br />

łatwy okres dla rolników, dlatego<br />

mam <strong>na</strong>dzieję, że pomoc trafi do<br />

nich niezwłocznie.<br />

(UG)<br />

Czyli nie dowiemy się więcej?<br />

Niespodzianka musi zostać niespodzianką<br />

do końca.<br />

A co w takim razie jeszcze możemy<br />

zdradzić?<br />

Będzie występ artystyczny Ragaton<br />

Girls z Lubicza Górnego. Dziewczyny<br />

występowały już w ubiegłym<br />

roku. Mieszkańcy byli nimi zachwyceni,<br />

dlatego zaprosiliśmy je<br />

ponownie. Tradycyjnie zaczy<strong>na</strong>my<br />

od mszy św. o godz. 18, po której<br />

korowodem z kościoła wraz z zespołem<br />

Toruniacy przejdziemy do<br />

sali gim<strong>na</strong>stycznej. Tam Rada Sołecka<br />

symbolicznie wręczy wójtowi<br />

chleb. Niemniej, tak jak powiedziałam,<br />

ugościmy i docenimy wszystkich<br />

obecnych rolników, nie tylko<br />

z Gręboci<strong>na</strong>, ale całej gminy.<br />

Życzymy zatem udanej zabawy.<br />

Dziękuję w imieniu wszystkich<br />

(uśmiech).<br />

(UG)<br />

W grupie siła<br />

W gminie Lubicz od lat działa<br />

Stowarzyszenie Producentów<br />

Trzody „Zagroda”. Jak korzystają<br />

z tego rolnicy?<br />

- Zajmujemy się skupem<br />

trzody chlewnej i dostarczamy<br />

rolnikom paszę – mówi Paweł<br />

Kuczkowski, prezes „Zagrody”<br />

i sołtys Gronowa.<br />

Stowarzyszenie ma pięcioosobowy<br />

zarząd i ok. 25 członków.<br />

– Nasi <strong>na</strong>jwięksi rolnicy<br />

sprzedają <strong>na</strong>m rocznie <strong>na</strong>wet<br />

ok. 2 tys. sztuk trzody - dodaje<br />

prezes. - Członkowie mają u <strong>na</strong>s<br />

zapewniony zbyt, ale inni rolnicy<br />

również. Nie pamiętam, abyśmy<br />

kogokolwiek odesłali z kwitkiem.<br />

W grupie siła, więc „Zagroda”<br />

negocjuje także ceny produktów<br />

potrzebnych rolnikom, m.in.<br />

<strong>na</strong>wozów. – Mamy przewagę,<br />

bo bierzemy więcej towaru, stąd<br />

możemy liczyć <strong>na</strong> lepsze warunki<br />

– mówi Paweł Kuczkowski.<br />

Korzystają z tego rolnicy.<br />

Stowarzyszenie zawsze może<br />

liczyć <strong>na</strong> pomoc gminy, która<br />

w przeszłości wspierała już je<br />

rzeczowo.<br />

(UG)<br />

Drodzy Rolnicy!<br />

Chcielibyśmy dziś przypomnieć skierowane do Was przed laty słowa Ja<strong>na</strong> Pawła II: „Wam w szczególny sposób powierzył Stwórca<br />

wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie <strong>na</strong>sienie, by były dla wszystkich<br />

pokarmem. Rodzi ta ziemia „cierń i oset”, ale dzięki Waszej pracy ma rodzić pokarm, ma przynosić chleb dla człowieka. To jest<br />

szczególnym źródłem godności pracy <strong>na</strong> roli. Waszej godności”.<br />

Szanowni Państwo, z szacunkiem dziękujemy Wam za trudną i wyczerpującą pracę, za którą zasługujecie <strong>na</strong> społeczne uz<strong>na</strong>nie i godziwą<br />

zapłatę. Życzymy zdrowia, pomyślności i radości z dnia codziennego.<br />

Przewodnicząca Rady Gminy Lubicz<br />

Han<strong>na</strong> Anzel<br />

Wójt Gminy Lubicz<br />

Marek Olszewski<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

ŁYSOMICE<br />

9<br />

Wieś rządzi się swoimi prawami<br />

O charakterystyce rolnej gminy Łysomice, problemach wiejsko-miejskich i stratach<br />

po tegorocznych żniwach – z wójtem Piotrem Kowalem rozmawiał Michał Ciechowski<br />

fot. Łukasz Piecyk<br />

‘‘<strong>Poza</strong> sprawowaniem swojej<br />

funkcji, <strong>na</strong> co dzień, podobnie jak<br />

pozostali, ja również borykam się<br />

z trudną sytuacją <strong>na</strong> wsi. Wiem zatem,<br />

z czym zmagają się rolnicy.<br />

Samorząd inwestuje i stale się rozwija.<br />

Powstają nowe szkoły, budynki<br />

spełniające funkcje kulturalne<br />

i drogi. Przede wszystkim jed<strong>na</strong>k<br />

Łysomice to gmi<strong>na</strong> rol<strong>na</strong>. Jak możemy<br />

ją scharakteryzować?<br />

Obecnie <strong>na</strong> terenie gminy funkcjonuje<br />

ok. 370 gospodarstw wielkotowarowych.<br />

W dużej mierze<br />

pracę tam z<strong>na</strong>leźli rolnicy młodzi,<br />

inwestujący w nowoczesne technologie<br />

rolnicze. To właśnie dzięki<br />

tym zabiegom wieś zmienia swoje<br />

oblicze – poprawia się m.in. jakość<br />

i wydajność pracy. Niestety zmechanizowanie<br />

rolnictwa ma także<br />

swój skutek uboczny. Coraz mniej<br />

gospodarstw do pracy potrzebuje<br />

siły ludzkich rąk.<br />

Za <strong>na</strong>mi żniwa. Wszyscy mówią<br />

o stratach. Jak sytuacja przedstawia<br />

się w regionie?<br />

W zbożach jarych straty sięgają<br />

ok. 50 proc. upraw. W rzepaku jest<br />

podobnie. Cieszą się tylko rolnicy,<br />

którzy zebrali zboże ozime. W <strong>na</strong>szym<br />

regionie żniwa trwały przez<br />

tydzień. Plony nie są za ciekawe.<br />

W wyniku wcześniejszych ulewnych<br />

deszczy w okresie jesiennym<br />

i wiosennej suszy możemy mówić<br />

o złej jakości ziar<strong>na</strong>. Szacujemy<br />

straty, a te wynieść mogą <strong>na</strong>wet do<br />

70 proc. To z<strong>na</strong>cznie wpłynie <strong>na</strong><br />

kondycję fi<strong>na</strong>nsową gospodarstw.<br />

Straty spowodowane suszą są w gospodarstwie<br />

rolnym nie do <strong>na</strong>drobienia.<br />

Na polach widać jeszcze kukurydzę<br />

i buraki. Będzie co zbierać?<br />

Gmi<strong>na</strong> Łysomice ma trzecią klasę<br />

gruntów ornych, <strong>na</strong> których przede<br />

wszystkim uprawiane są zboża oraz<br />

buraki cukrowe i kukurydza. Plony<br />

buraków cukrowych i kukurydzy<br />

z pewnością poprawiły lipcowe<br />

opady. Rolnicy jed<strong>na</strong>k nie patrzą<br />

optymistycznie <strong>na</strong> to, że zbiór plonów<br />

będzie duży.<br />

Jakie działania podejmuje samorząd,<br />

by wesprzeć gospodarzy?<br />

Nie mamy bezpośredniego wpływu<br />

<strong>na</strong> ceny produktów rolnych. Staramy<br />

się jed<strong>na</strong>k zapewnić rolnikom<br />

odpowiednie warunki do pracy<br />

i mieszkania. Gmi<strong>na</strong> Łysomice<br />

w z<strong>na</strong>cznej części zamieszkiwa<strong>na</strong><br />

jest właśnie przez rolników. Każdego<br />

roku modernizujemy kolejne<br />

odcinki dróg, także tych prowadzących<br />

<strong>na</strong> pola. Ich gospodarstwa zaopatrujemy<br />

w niezbędne media, jak<br />

woda czy odbiór odpadów. Mieszkając<br />

<strong>na</strong> wsi, staramy się stworzyć<br />

jak <strong>na</strong>jlepsze warunki edukacyjne<br />

dla dzieci i młodzieży, a także przygotować<br />

dla nich wysokiej jakości<br />

bazy sportowe. Śmiało już dziś<br />

mogę powiedzieć, że spełniamy<br />

prawie wszystkie wymogi, które<br />

posiadają szkoły i placówki oświatowe<br />

w mieście.<br />

Samorząd wychodzi także <strong>na</strong>przeciw<br />

właścicielom mniejszych gospodarstw,<br />

zmieniając dla nich plany<br />

zagospodarowania terenów.<br />

W gminie zauważalny jest daleko<br />

posunięty proces kumulacji ziemi.<br />

Większe gospodarstwa dzierżawią<br />

pola i rosną w siłę, występuje tu<br />

także niedosyt gruntów rolnych <strong>na</strong><br />

powiększenie gospodarstw. Rolnikom,<br />

którzy zakończyli swoją pracę<br />

w gospodarstwach i chcą swoją ziemię<br />

sprzedać, w przypadku gorszej<br />

jej klasy dajemy możliwość podziału<br />

<strong>na</strong> działki i wydajemy decyzję<br />

o warunkach zabudowy. Dajemy<br />

tym samym szansę <strong>na</strong> rozwój budownictwa<br />

mieszkalnego.<br />

Wójt-rolnik bardziej rozumie potrzeby<br />

innych rolników?<br />

<strong>Poza</strong> sprawowaniem swojej funkcji,<br />

<strong>na</strong> co dzień, podobnie jak pozostali,<br />

ja również borykam się z trudną sytuacją<br />

<strong>na</strong> wsi. Wiem zatem, z czym<br />

zmagają się rolnicy. Zapewnić dziś<br />

mogę, że żadnego gospodarza samorząd<br />

nie pozostawi bez pomocy.<br />

Polska wieś się rozrasta. Mieszkańcy<br />

szukają tu odpoczynku od<br />

codziennego zgiełku. Szybko adaptują<br />

się do tego nieco odmiennego<br />

środowiska?<br />

Niestety coraz częściej słyszę, że<br />

działalność rolnicza przeszkadza<br />

nowo osiedlonym mieszkańcom.<br />

Jest to jed<strong>na</strong>k problem globalny,<br />

nie tylko <strong>na</strong>szej gminy. Ale trudno<br />

sprostać oczekiwaniom wszystkich.<br />

Wieś rządzi się swoimi prawami.<br />

Każdego roku w okresie wakacji<br />

trwają żniwa, które są okresem<br />

szczególnie uciążliwym zarówno<br />

dla rolników, jak i dla tych szukających<br />

<strong>na</strong> wsi ciszy. Na polach pojawiają<br />

się kombajny, ciągniki, a ich<br />

pracę dyktuje pogoda. Zdarza się<br />

więc, że trwa o<strong>na</strong> do późnych godzin<br />

nocnych. Do tego dochodzą<br />

sprawy związane z opryskami, nieprzyjemnym<br />

zapachem i hałasem.<br />

Sposobu i czasu wykonywania prac<br />

polowych <strong>na</strong> polskiej wsi nie da się<br />

zmienić.<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

10<br />

REGION<br />

Daleko od szosy<br />

Do niedaw<strong>na</strong> uciekaliśmy ze wsi: za chlebem,<br />

wykształceniem, by zrobić karierę. Dziś, jak się wydaje,<br />

kierunek ten z<strong>na</strong>cznie się zmienił. Na przeciwny<br />

Robert Kamiński | fot. Paweł Skraba<br />

Dzisiejsza wieś ma już niewiele<br />

wspólnego z niegdysiejszym wyobrażeniem<br />

o „dziurze zabitej<br />

dechami”. Wiele miejscowości<br />

przypomi<strong>na</strong> raczej zadbane dzielnice<br />

podmiejskie niż same wsie.<br />

To efekt dy<strong>na</strong>micznie rozwijającej<br />

się w ostatnich latach wiejskiej infrastruktury.<br />

Od wielu lat obserwujemy rozkwit<br />

budownictwa mieszkaniowego<br />

<strong>na</strong> tere<strong>na</strong>ch sąsiadujących<br />

z dużymi miastami. Jest to wynik<br />

powszechnego dziś zjawiska, że<br />

wielu mieszkańców miast decyduje<br />

się <strong>na</strong> zmianę miejsca zamieszkania.<br />

Opuszczają gwarne i zanieczyszczone<br />

spali<strong>na</strong>mi aglomeracje<br />

miejskie <strong>na</strong> rzecz spokojnych maleńkich<br />

miejscowości, w których<br />

czyste powietrze i cisza to norma.<br />

Zjawisko to powoduje, że małe<br />

miejscowości, zwłaszcza te <strong>na</strong>jbliżej<br />

dużych miast, rozrastają się<br />

dy<strong>na</strong>micznie. Przybywa domów,<br />

a zatem musi przybywać też całej<br />

infrastruktury.<br />

- Zjawisko to jest <strong>na</strong> tyle masowe,<br />

że istnieją poważne trudności<br />

z <strong>na</strong>dążaniem z tworzeniem wiejskiej<br />

infrastruktury – mówi starosta<br />

toruński Mirosław Graczyk.<br />

– I to zarówno <strong>na</strong> poziomie gmin,<br />

jak i powiatów. Przyrost mieszkańców<br />

<strong>na</strong> tych tere<strong>na</strong>ch jest bardzo<br />

dy<strong>na</strong>miczny, by nie powiedzieć:<br />

gwałtowny. Nie wystarczy postawić<br />

chętnemu do przeprowadzki domu.<br />

Na terenie, <strong>na</strong> którym zostanie on<br />

zbudowany, musi być również ka<strong>na</strong>lizacja,<br />

wodociąg, prąd, przyłącze<br />

gazowe. Do tego domu również<br />

musi prowadzić droga. To wszystko<br />

są ogromne inwestycje wymagające<br />

kolosalnych <strong>na</strong>kładów zarówno<br />

fi<strong>na</strong>nsowych, jak i pracy. Miliony<br />

złotych, rekordowe dotacje z Unii<br />

Europejskiej, ale także ze środków<br />

krajowych czasem nie wystarczają<br />

<strong>na</strong> pokrycie potrzeb tak, jakbyśmy<br />

sobie tego życzyli. Choć oczywiście<br />

nie ulega wątpliwości, że postęp,<br />

jaki dokonuje się <strong>na</strong> <strong>na</strong>szych<br />

oczach, jest ogromny.<br />

Sama Unia również ma swoje<br />

priorytety: z<strong>na</strong>jdują się środki <strong>na</strong><br />

drogi krajowe i wojewódzkie, ale<br />

niekoniecznie już <strong>na</strong> drogi lokalne.<br />

Tempo rozwoju infrastruktury<br />

danej wsi zależy w dużym stopniu<br />

od tego, z jakim obszarem mamy<br />

Współczes<strong>na</strong> wieś ma już bardzo niewiele wspólnego z tą sprzed 20-30 lat.<br />

do czynienia: gminą miejską, obszarem<br />

zurbanizowanym, ściśle<br />

rolniczym, turystycznym i rekreacyjnym,<br />

czy obszarem leśnym.<br />

Wiadomo również, że jakiekolwiek<br />

ingerencje w wiejską infrastrukturę<br />

to nie są przedsięwzięcia<br />

przypadkowe, ale jest to zamierzony,<br />

planowy proces mający <strong>na</strong> celu<br />

zaspokoić <strong>na</strong>jbardziej podstawowe<br />

potrzeby mieszkańców.<br />

Oczywiście nie wszędzie jest różowo.<br />

W zasadniczej mierze tereny<br />

wiejskie się rozwijają, ale są też<br />

i takie, choć w mniejszości, którym<br />

do dy<strong>na</strong>micznego rozwoju bardzo<br />

daleko.<br />

- Są gminy, gdzie jest gorzej, niż<br />

było – mówi prof. Wojciech Knieć<br />

z Zakładu Socjologii Obszarów Rustykalnych<br />

w Instytucie Socjologii<br />

UMK w Toruniu. – Są miejscowości,<br />

w których ośrodki kultury wymierają,<br />

wieś się wyludnia, społeczeństwo<br />

się starzeje. Istnieją drogi,<br />

gdzie nie jeździ transport publiczny.<br />

Dotyczy to miejscowości głównie<br />

peryferyjnych. Na tych <strong>na</strong>jbliżej<br />

miast jest oczywiście z<strong>na</strong>cznie<br />

lepiej.<br />

Wydaje się, że kluczowym elementem<br />

decydującym o atrakcyjności<br />

terenów wiejskich jest dostęp<br />

do internetu. Rozwój nowoczesnych<br />

środków telekomunikacji<br />

i popularyzacja „telepracy” powoduje,<br />

że wzrasta zainteresowanie<br />

osiedlaniem się <strong>na</strong> tere<strong>na</strong>ch wiejskich.<br />

Wieś współczes<strong>na</strong> przejmuje<br />

coraz to więcej nowych funkcji, co<br />

wyz<strong>na</strong>cza kierunek zmian w jej infrastrukturze.<br />

Wieś się rozwija i dalszego rozwoju<br />

wymaga. Powstaje zatem nieuniknione<br />

pytanie, co będzie dalej.<br />

Zwłaszcza po roku 2022, kiedy to<br />

ustaną środki z Unii Europejskiej.<br />

Starosta toruński jest w tym<br />

względzie optymistą.<br />

- Myślę, że po 2022 r. nie <strong>na</strong>stąpi<br />

koniec świata – mówi Mirosław<br />

Graczyk. – Państwo polskie jest dostatecznie<br />

wydolne fi<strong>na</strong>nsowo, by te<br />

działania kontynuować. Poradzimy<br />

sobie sami.<br />

Również nie martwi się o przyszłość<br />

wsi prof. Wojciech Knieć:<br />

- Wzrost gospodarczy w Polsce<br />

jest obecnie dwa razy szybszy niż<br />

w Niemczech. Jeśli się to utrzyma,<br />

dogonimy Zachód za 10-15 lat.<br />

REKLAMA<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

REGION<br />

11<br />

Kluczowy element reformy<br />

KOWR to nowa instytucja, która ma ustabilizować rynek rolno-spożywczy i promować polskie produkty za granicą<br />

Piotr Gajdowski | fot. Łukasz Piecyk<br />

We wrześniu 2017 r. powstał Krajowy<br />

Ośrodek Wsparcia Rolnictwa<br />

– <strong>na</strong>jważniejsza obok ARiMR<br />

agencja wyko<strong>na</strong>wcza w sektorze<br />

rolnictwa. W ostatnich tygodniach<br />

KOWR-em wstrząsnęła<br />

rewolucja perso<strong>na</strong>l<strong>na</strong>. Nowy minister<br />

rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski<br />

zdymisjonował prawie<br />

całe jego kierownictwo i wielu dyrektorów<br />

oddziałów terenowych.<br />

Stanowisko stracił również szef<br />

kujawsko-pomorskiego oddziału.<br />

Zmiany mają związek z rządowym<br />

„Planem dla wsi”.<br />

KOWR stworzył poprzedni minister<br />

Krzysztof Jurgiel w miejsce<br />

Agencji Nieruchomości Rolnych<br />

i Agencji Rynku Rolnego. Dziś instytucja<br />

zarządza głównie ziemią<br />

rolną i nieruchomościami w zasobach<br />

Skarbu Państwa, choć wśród<br />

ustawowych zadań ma także <strong>na</strong>dzór<br />

<strong>na</strong>d spółkami o szczególnym<br />

z<strong>na</strong>czeniu dla gospodarki <strong>na</strong>rodowej<br />

i promocję polskich produktów<br />

rolnych za granicą. Jan Krzysztof<br />

Ardanowski, który objął tekę ministra<br />

rolnictwa w czerwcu, zamierza<br />

przydzielić agencji nowe zadania.<br />

Jego zdaniem KOWR powinien być<br />

W Łysomicach z<strong>na</strong>jduje się sekcja zamiejscowa KOWR-u.<br />

instytucją kluczową dla reformy<br />

rolnictwa. Poszły za tym poważne<br />

zmiany perso<strong>na</strong>lne: w lipcu ze stanowiskiem<br />

pożeg<strong>na</strong>li się m.in. dyrektor<br />

generalny KOWR-u Witold<br />

Strobel i trzej jego zastępcy, do dymisji<br />

podał się także wiceminister<br />

Zbigniew Babalski, który <strong>na</strong>dzorował<br />

tę instytucję. Nowym szefem<br />

KOWR-u został Piotr Serafin. Roszady<br />

perso<strong>na</strong>lne nie ominęły też<br />

bydgoskiego oddziału terenowego<br />

KOWR-u. Od 1 sierpnia kieruje<br />

nim Wojciech Kędzia, dotychczasowy<br />

zastępca odwołanego dzień<br />

wcześniej dyrektora oddziału Grzegorza<br />

Smytrego.<br />

„Do nowych zadań potrzeba nowych<br />

ludzi” – tak szef resortu uzasadniał<br />

rewolucję <strong>na</strong> <strong>na</strong>jwyższym<br />

szczeblu urzędniczym KOWR-u.<br />

Ardanowski twierdzi, że KOWR<br />

skupiał się do tej pory <strong>na</strong> mniej<br />

z<strong>na</strong>czących zadaniach. Tymczasem<br />

agencja ma pełnić kluczową rolę<br />

w realizacji „Planu dla wsi”, rządowego<br />

programu wsparcia rolnictwa,<br />

który zacznie być wdrażany tuż po<br />

wakacjach. W jego ramach przewiduje<br />

się m.in. utworzenie Narodowego<br />

Holdingu Spożywczego,<br />

który ma być alter<strong>na</strong>tywą dla firm<br />

sprywatyzowanych w pierwszych<br />

latach transformacji ustrojowej.<br />

- Chcemy z „resztek”, które zostały<br />

z majątku Skarbu Państwa<br />

po złodziejskiej prywatyzacji <strong>na</strong><br />

początku okresu transformacji,<br />

utworzyć jeden organizm: Narodowy<br />

Holding Spożywczy. Chodzi<br />

o to, żeby firmy, które są w stanie<br />

funkcjonować <strong>na</strong> rynku, połączyć<br />

w pewnej organizacji, która będzie<br />

realizowała cele ważne dla państwa,<br />

dla Polski i dla polskiego rolnictwa<br />

- mówił Ardanowski. W skład<br />

holdingu wejdzie także 40 spółek<br />

Skarbu Państwa, które <strong>na</strong>dzoruje<br />

KOWR.<br />

– Gospodarstwa te powinny być<br />

centrami rozwoju hodowli roślin<br />

i hodowli zwierząt oraz zachowania<br />

zasobów genetycznych <strong>na</strong>jważniejszych<br />

gatunków w Polsce – mówił<br />

minister.<br />

Szczegółowo „Plan dla wsi” Ardanowski<br />

zaprezentował w lipcu<br />

w Głogowie koło Torunia. Mówił<br />

tam m.in. o tym, że sprawne funkcjonowanie<br />

KOWR-u zadecyduje<br />

o powodzeniu planowanych zmian.<br />

Urzędnicy tej instytucji mają skoncentrować<br />

się <strong>na</strong> promowaniu <strong>na</strong>szych<br />

produktów rolno-spożywczych<br />

w Polsce i za granicą, a także<br />

szukać nowych rynków zagranicznych.<br />

Robią to już dziś. W tym roku<br />

zaplanowano działania promocyjne<br />

<strong>na</strong> 20 rynkach zagranicznych<br />

(o 9 więcej niż w roku ubiegłym)<br />

i to tak egzotycznych jak Nigeria,<br />

Singapur i Meksyk. Polski eksport<br />

produktów rolno-spożywczych rośnie<br />

– w 2017 r. osiągnął wartość<br />

27,3 mld euro (o 3 mld więcej niż<br />

w 2016 r.), a <strong>na</strong>jwiększym odbiorcą<br />

<strong>na</strong>szych produktów są Niemcy. Misją<br />

KOWR-u będzie od<strong>na</strong>leźć rynki<br />

o dużym potencjale importowym,<br />

gdzie <strong>na</strong>sza żywność jest jeszcze<br />

nieobec<strong>na</strong>.<br />

Ciepło nowej generacji<br />

REKLAMA<br />

Odpowiednio dobrane kotły pozwolą zaoszczędzić nie tylko pieniądze,<br />

ale także <strong>na</strong>sz czas<br />

Michał Ciechowski<br />

Od tego roku w domach montowane<br />

mogą być tylko kotły spełniające<br />

kryteria piątej klasy. Choć<br />

przed <strong>na</strong>mi jeszcze miesiąc lata,<br />

warto już dziś pomyśleć o zbliżającym<br />

się sezonie grzewczym.<br />

<strong>Poza</strong> funkcjo<strong>na</strong>lnością urządzeń<br />

liczy się także ich jakość. Tę <strong>na</strong>jlepszą<br />

oferuje toruńska firma<br />

Hydro-Term. Wspólnie z ekspertami<br />

zaglądamy do kotłowni, by<br />

wybrać dla niej <strong>na</strong>jlepsze urządzenie.<br />

Na rynku dziś dostępnych jest<br />

wiele rodzajów kotłów i urządzeń<br />

grzewczych. Dobry wybór, bez odpowiedniej<br />

wiedzy o dostępnych<br />

produktach, graniczy z cudem.<br />

Urządzenie to nie tylko może wpłynąć<br />

<strong>na</strong> jakość ogrzewania, lecz także<br />

<strong>na</strong> koszty, jakie domownicy będą<br />

ponosić. Warto więc zaufać firmie,<br />

która rynek instalacyjno-grzewczy<br />

z<strong>na</strong> od podszewki.<br />

- Dużą popularnością cieszą się<br />

obecnie kotły z podajnikami – tłumaczy<br />

Krzysztof Kitler, właściciel<br />

firmy Hydro-Term. - Dawkowanie<br />

paliwa, kontrola procesu spalania<br />

oraz sterowanie instalacją grzewczą<br />

to jedne z wielu zalet urządzeń peletowych.<br />

Kotły dziś wyposażone są<br />

w systemy automatycznego czyszczenia,<br />

użytkownicy nie są więc <strong>na</strong>rażeni<br />

<strong>na</strong> działania wysokich temperatur<br />

oraz unikają straty ciepła<br />

z urządzenia.<br />

To, jakie powinniśmy wybrać,<br />

zależy w dużej mierze od powierzchni<br />

mieszkania i pomieszczenia,<br />

w którym będzie ono stało.<br />

Jednym z <strong>na</strong>jnowszych kotłów <strong>na</strong><br />

rynku jest kocioł <strong>na</strong> pellet SlimKo,<br />

wyposażony w wysokiej jakości<br />

palnik KIPI, posiadający automatyczną<br />

zapalarkę, rotacyjne oczyszczanie<br />

komory oraz wbudowaną<br />

dmuchawę. Proces spalania kontrolowany<br />

jest przez sterownik nowoczesnej<br />

generacji, umożliwiający<br />

automatyczne rozpalanie i wygaszanie.<br />

To niewielkich rozmiarów<br />

urządzenie posiada podajnik <strong>na</strong><br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018<br />

Hydro-Term w swojej ofercie posiada zarówno sprzedaż,<br />

jak i kompleksowy montaż urządzeń grzewczych<br />

górze, nie zaś obok, co pozwala<br />

zaoszczędzić w kotłowni miejsce.<br />

Ogrzać nim moż<strong>na</strong> zarówno<br />

mniejsze domy, jak i 260-metrowe<br />

mieszkania.<br />

W ofercie firmy Hydro-Term<br />

z<strong>na</strong>jduje się wiele innych urządzeń,<br />

w tym także te sterowane mobilnie.<br />

- Moduł internetowy w kotłach<br />

PELLUX, produkowanych przez<br />

firmę Nibe-Biawar, pozwoli użytkownikowi<br />

mieć stały dostęp do<br />

informacji o systemie grzewczym<br />

oraz zmianie jego parametrów -<br />

podkreśla Krzysztof Kitler. - Przy<br />

pomocy tego i wielu innych urządzeń<br />

z każdego miejsca jesteśmy<br />

w stanie zmniejszyć lub zwiększyć<br />

temperaturę ogrzewania lub wody,<br />

a także modyfikować czas pracy kotła.<br />

Zaletą produktów oferowanych<br />

przez toruńską firmę jest także automatyczne<br />

dostosowanie się do<br />

zewnętrznych temperatur i monitorowanie<br />

stanu ciepła w pomieszczeniach.<br />

Wszystkie dostępne w Hydro-<br />

-Term kotły spełniają wymagania<br />

norm europejskich, osiągając <strong>na</strong>jwyższą<br />

sprawność klasy piątej.<br />

- Korzystając z pelletu, czy od<strong>na</strong>wialnego<br />

paliwa ekologicznego,<br />

nie zanieczyszczamy środowiska<br />

– tłumaczy właściciel przedsiębiorstwa.<br />

– Oferowane przez <strong>na</strong>s kotły<br />

z tony pelletu wytwarzają tylko od 5<br />

do 7 kg popiołu.<br />

Firma Hydro-Term <strong>na</strong> rynku<br />

funkcjonuje prawie od trzech dekad.<br />

Od 15 lat <strong>na</strong>gradza<strong>na</strong> jest certyfikatem<br />

„Dobrego Instalatora”,<br />

przyz<strong>na</strong>wanym przez Kujawsko-<br />

-Pomorską Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości.<br />

W swojej ofercie,<br />

oprócz sprzedaży kotłów, ma także<br />

montaż i serwis urządzeń, <strong>na</strong> które<br />

daje pięcioletnią gwarancję.<br />

Z<strong>na</strong>jdź <strong>na</strong>s:<br />

Hydro-Term <strong>Toruń</strong>, ul. Chrobrego<br />

121. Z całą ofertą firmy zapoz<strong>na</strong>ć<br />

się moż<strong>na</strong> także w wirtualnej<br />

rzeczywistości, w wyszukiwarce<br />

Google.

12<br />

WYWIAD<br />

Tempo wzrostu i życzliwość<br />

W tym roku mija 20 lat od czasu<br />

pierwszych wyborów do rad powiatów<br />

i sejmików wojewódzkich.<br />

Okrągły jubileusz to dobry czas<br />

podsumowań, bilansów, osiągnięć.<br />

Oczywiście, tyle że nie da się tych<br />

dwudziestu lat funkcjonowania<br />

samorządu powiatowego zamknąć<br />

w jednym zdaniu. Obawiam się, że<br />

będzie to trudne <strong>na</strong>wet w ramach<br />

jednego wywiadu.<br />

Kwestii jest niewątpliwie sporo, ale<br />

spróbujmy. Może zacznijmy od wymienienia<br />

samych dziedzin, w których<br />

osiągnięcia są <strong>na</strong>jwiększe, widoczne<br />

gołym okiem.<br />

Lista ta nie jest krótka: oświata,<br />

zdrowie i opieka społecz<strong>na</strong>, infrastruktura<br />

drogowa, fi<strong>na</strong>nse i partnerstwo,<br />

administracja. To tylko te<br />

obszary priorytetowe, o które dbamy<br />

od samego początku i w których<br />

poszczycić się możemy z<strong>na</strong>czącymi<br />

osiągnięciami.<br />

REKLAMA<br />

- Nie chodzi o to, żeby przesadnie się chełpić. Niech przemówią suche liczby<br />

– mówi starosta toruński Mirosław Graczyk w rozmowie z Robertem Kamińskim<br />

No to zacznijmy od oświaty. Akurat<br />

w tej sferze właśnie wróciliśmy do<br />

rozwiązań sprzed 20 lat. Tu i ówdzie<br />

słychać głosy, że lata te poszły<br />

<strong>na</strong> marne…<br />

Mówimy tu o dwóch różnych porządkach:<br />

administracyjnym i ściśle<br />

inwestycyjnym. Wprowadzenie,<br />

a później zniesienie gim<strong>na</strong>zjów<br />

to jedno, poprawianie i rozwijanie<br />

infrastruktury oraz doposażanie<br />

szkół to drugie. Przez ostatnie<br />

lata powiat zainwestował 16 mln zł<br />

w rozwój placówek oświatowych.<br />

W powiatowych szkołach zawodowych<br />

młodzież i dorośli kształcą się<br />

w 57 zawodach, korzystając z profesjo<strong>na</strong>lnych<br />

pracowni i nowoczesnego<br />

wyposażenia. Przekształciliśmy<br />

Zespół Szkół Rolniczych w Gronowie<br />

oraz placówki w Chełmży<br />

(Liceum Ogólnokształcące, Specjalną<br />

Szkołę Podstawową i Poradnię<br />

Psychologiczno-Pedagogiczną)<br />

w nowoczesne i dobrze wyposażone<br />

jednostki. Poszerzyliśmy ich<br />

ofertę kształcenia, w tym także<br />

o bezpłatne zajęcia rozwijające<br />

kompetencje zawodowe i kluczowe,<br />

z których skorzystało kilka<strong>na</strong>ście<br />

tysięcy uczniów. W przypadku<br />

poradni utworzyliśmy oprócz<br />

filii zespoły zamiejscowe, aby poprawić<br />

dostępność wsparcia dla<br />

uczniów i rodziców. Utworzyliśmy<br />

po<strong>na</strong>dto Szkołę Muzyczną I stopnia<br />

w Chełmży oraz filie w Lubiczu<br />

i Czernikowie (obecnie ta ostatnia<br />

prowadzo<strong>na</strong> jest przez gminę Czernikowo).<br />

Czy równie zauważalne jest podniesienie<br />

poziomu usług z zakresu<br />

pomocy społecznej i zdrowia?<br />

To znów temat rzeka. Najlepiej<br />

przemówią same liczby: Po<strong>na</strong>d 20<br />

mln zł zainwestowaliśmy w remonty<br />

i doposażenie czterech domów<br />

pomocy społecznej. 19,4 mln zł pozyskaliśmy<br />

z PFRON <strong>na</strong> wsparcie<br />

osób niepełnosprawnych i dzięki<br />

tym środkom 20 tys. osób otrzymało<br />

fundusze <strong>na</strong> rehabilitację oraz<br />

fot. Łukasz Piecyk<br />

pomoc w kształceniu i powrocie<br />

<strong>na</strong> rynek pracy. Utworzyliśmy dwa<br />

dzienne ośrodki wsparcia w Osieku<br />

<strong>na</strong>d Wisłą i Chełmży. Wizytówką<br />

<strong>na</strong>szych osiągnięć jest Szpital Powiatowy<br />

w Chełmży. 20 lat temu<br />

groziła mu likwidacja. Dziś jako jeden<br />

z pierwszych w kraju otrzymał<br />

akredytację ministerialną, a w tym<br />

roku <strong>na</strong>grodę Złoty HIT Kujaw<br />

i Pomorza za poprawę jakości obsługi<br />

i poszerzenie oferty.<br />

Infrastruktury drogowej chyba nie<br />

trzeba specjalnie zachwalać. Jako<br />

Polacy zdążyliśmy się przyzwyczaić,<br />

że <strong>na</strong>sz kraj od lat jest rozkopany<br />

wzdłuż i wszerz.<br />

To jed<strong>na</strong> z <strong>na</strong>jistotniejszych sfer <strong>na</strong>szej<br />

działalności i jednocześnie <strong>na</strong>jbardziej<br />

kosztow<strong>na</strong>. Powiat sprawuje<br />

pieczę <strong>na</strong>d drogami o łącznej<br />

długości po<strong>na</strong>d 300 km. Na ich<br />

modernizację i remonty konieczne<br />

było pozyskiwanie środków zewnętrznych,<br />

zarówno unijnych, jak<br />

i krajowych. Wspierały <strong>na</strong>s w tym<br />

samorządy gminne. Przez te 20<br />

lat zmodernizowaliśmy po<strong>na</strong>d 65<br />

proc. dróg, z czego w ostatniej kadencji<br />

po<strong>na</strong>d 29 proc. Dbamy również<br />

o bezpieczeństwo pieszych <strong>na</strong><br />

nowych trasach, wprowadzamy<br />

wiele nowych rozwiązań: aktywne<br />

przejścia dla pieszych, skrzyżowania<br />

wyspowe itp. We współpracy<br />

z gmi<strong>na</strong>mi budujemy nowe chodniki<br />

<strong>na</strong> tere<strong>na</strong>ch zurbanizowanych,<br />

przede wszystkim wokół szkół i innych<br />

ważnych instytucji. Naszym<br />

oczkiem w głowie jest również poprawa<br />

bezpieczeństwa <strong>na</strong> drogach<br />

publicznych, dlatego też rozwijamy<br />

sieć dróg rowerowych. Najpierw<br />

wybudowaliśmy trzy trasy stanowiące<br />

szkielet układu. Obecnie rozpoczy<strong>na</strong>my<br />

drugi etap – połączenie<br />

tras we wspólną sieć.<br />

Aby realizować dalekosiężne zamierzenia,<br />

niezbędne jest pozyskiwanie<br />

środków zewnętrznych.<br />

Budowanie partnerstw fi<strong>na</strong>nsowych<br />

to jeden z priorytetów współczesnej<br />

władzy samorządowej. Jak<br />

w tym względzie, z perspektywy lat,<br />

radzi sobie <strong>na</strong>sz powiat?<br />

Kiedy zaczy<strong>na</strong>liśmy, budżet powiatowy<br />

pozwalał jedynie <strong>na</strong> bieżące<br />

funkcjonowanie. Nie było mowy<br />

o działaniach długofalowych. Stąd<br />

było dla <strong>na</strong>s oczywiste, że pozyskiwanie<br />

partnerów fi<strong>na</strong>nsowych to<br />

w istocie punkt wyjścia, o ile mieliśmy<br />

ambicję sprostać oczekiwaniom<br />

i potrzebom mieszkańców.<br />

I znów: nie chodzi o to, żeby przesadnie<br />

się chełpić, jed<strong>na</strong>k liczby<br />

mówią same za siebie. W ciągu tych<br />

lat budżet powiatu wzrósł z 20 mln<br />

zł do po<strong>na</strong>d 107 mln zł w roku bieżącym.<br />

To efekt wsparcia ze strony<br />

<strong>na</strong>szych partnerów samorządowych<br />

oraz pozyskiwania środków<br />

zewnętrznych. Przez 20 lat zdobyte<br />

środki zewnętrzne wyniosły po<strong>na</strong>d<br />

155 mln zł! Dostaliśmy swoją „europejską”<br />

szansę i wykorzystaliśmy ją<br />

maksymalnie: pozyskaliśmy z Unii<br />

Europejskiej 100 mln zł, co stanowi<br />

65 proc. wszystkich zewnętrznych<br />

środków fi<strong>na</strong>nsowania.<br />

I <strong>na</strong> koniec słówko o administracji.<br />

Sprawne świadczenie usług to jej<br />

istota. Jak w tej materii sprawdza<br />

się samo starostwo?<br />

To już pytanie do samych mieszkańców.<br />

Wierzę jed<strong>na</strong>k, że <strong>na</strong>sze<br />

starania czynią starostwo przyjaznym<br />

i otwartym urzędem.<br />

Czego życzyć panu i instytucji, <strong>na</strong><br />

czele której pan stoi, <strong>na</strong> <strong>na</strong>stępne<br />

20 lat?<br />

Utrzymania obecnego tempa wzrostu.<br />

I tej samej życzliwości <strong>na</strong>szych<br />

partnerów, z jaką stykamy się od lat.<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

WYWIAD<br />

13<br />

Pomoc po suszy<br />

Rolnicy poszkodowani w tym roku przez suszę lub<br />

powódź będą mogli ubiegać się o pomoc rządu. Jak<br />

skutecznie uzyskać wsparcie? O tym mówi Jolanta Sobecka,<br />

dyrektorka Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Regio<strong>na</strong>lnego<br />

Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji<br />

Rolnictwa w Toruniu, w rozmowie z Piotrem Gajdowskim<br />

fot. Łukasz Piecyk<br />

Minister rolnictwa zadeklarował<br />

„bezprecedensową pomoc” po tegorocznej<br />

suszy. Jak duży jest to<br />

problem w <strong>na</strong>szym województwie<br />

w porów<strong>na</strong>niu do skali całego kraju?<br />

Trudno <strong>na</strong> razie precyzyjnie oszacować,<br />

jak duże szkody w <strong>na</strong>szym<br />

regionie wyrządziła susza. Taki<br />

bilans będziemy mogli zrobić, gdy<br />

wpłyną do <strong>na</strong>s wnioski o udzielenie<br />

wsparcia. Nie wiemy jeszcze, kiedy<br />

to będzie – termin zostanie podany<br />

<strong>na</strong> stronie Ministerstwa Rolnictwa<br />

i Rozwoju Wsi nie później niż 14<br />

dni przed rozpoczęciem przyjmowania<br />

wniosków. Na razie wojewoda<br />

kujawsko-pomorski powołał 144<br />

komisje do szacowania strat w wyniku<br />

suszy, zatem komisje działają<br />

we wszystkich gmi<strong>na</strong>ch województwa.<br />

Na ten moment zaledwie kilka<br />

komisji zakończyło szacowanie<br />

strat. Ze względu <strong>na</strong> trwające wciąż<br />

prace komisji nie ma możliwości<br />

podania powierzchni upraw kwalifikującej<br />

się do uzyskania wsparcia.<br />

Jak poszkodowani rolnicy mogą<br />

ubiegać się o pomoc rządu?<br />

Rolnicy, którzy będą mieli oszacowane<br />

przez komisje szkody w uprawach<br />

rolnych spowodowane wystąpieniem<br />

suszy lub powodzi, będą<br />

mogli ubiegać się w Biurach Powiatowych<br />

Agencji Restrukturyzacji<br />

i Modernizacji Rolnictwa o pomoc<br />

w formie dotacji <strong>na</strong> powierzchnię<br />

upraw, w których wystąpiły szkody.<br />

Protokół oszacowania szkód od<br />

ubiegłego roku <strong>na</strong>leży sporządzić<br />

<strong>na</strong> formularzu udostępnionym <strong>na</strong><br />

stronie internetowej Ministerstwa<br />

Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Posiadanie<br />

protokołu podpisanego przez<br />

wojewodę stanowi warunek konieczny<br />

w procesie ubiegania się<br />

o pomoc.<br />

Jakie przewidziano formy tej pomocy?<br />

Zgodnie z niedawnym rozporządzeniem<br />

Rady Ministrów dotacja<br />

będzie udziela<strong>na</strong> poza formułą<br />

pomocy de minimis (czyli takiej,<br />

która nie wymaga notyfikacji Komisji<br />

Europejskiej ze względu <strong>na</strong><br />

jej niewielką wartość, niepowodującą<br />

<strong>na</strong>ruszenia konkurencji <strong>na</strong><br />

rynku) w przypadku, gdy szkody<br />

spowodowane tegoroczną suszą<br />

lub powodzią oszacowane przez<br />

komisję powołaną przez wojewodę<br />

będą wynosić powyżej 30 proc.<br />

średniej rocznej produkcji rolnej<br />

w gospodarstwie rolnym lub średniej<br />

rocznej produkcji roślinnej<br />

w gospodarstwie rolnym, albo<br />

w ramach formuły pomocy de minimis<br />

w przypadku, gdy powyższe<br />

Jolanta Sobecka dyrektorką ARiMR została w lipcu.<br />

szkody będą wynosić nie więcej niż<br />

30 proc. średniej rocznej produkcji<br />

rolnej lub średniej rocznej produkcji<br />

roślinnej.<br />

Pomoc będzie pomniejsza<strong>na</strong><br />

o 50 proc., jeżeli w dniu wystąpienia<br />

szkód w uprawach rolnych<br />

co <strong>na</strong>jmniej 50 proc. powierzchni<br />

upraw w gospodarstwie rolnym,<br />

z wyłączeniem łąk i pastwisk, nie<br />

było ubezpieczonych co <strong>na</strong>jmniej<br />

od jednego z wymaganych ryzyk,<br />

m.in. suszy, gradu, huraganu czy<br />

ujemnych skutków przezimowania.<br />

Stawkę pomocy <strong>na</strong> 1 ha ogłosi<br />

minister właściwy do spraw rolnictwa<br />

nie później niż 14 dni przed<br />

rozpoczęciem terminu składania<br />

do Biur Powiatowych Agencji Restrukturyzacji<br />

i Modernizacji Rolnictwa<br />

wniosków o przyz<strong>na</strong>nie<br />

pomocy.<br />

Susza to wyjątkowa sytuacja. Jakiego<br />

rodzaju porad może jed<strong>na</strong>k szukać<br />

rolnik w ARiMR <strong>na</strong> co dzień?<br />

To prawda. Susza wywołuje niezwykle<br />

dotkliwe skutki w uprawach.<br />

W każdych okolicznościach rolnicy<br />

mogą jed<strong>na</strong>k liczyć <strong>na</strong> wsparcie<br />

pracowników ARiMR. Pomimo iż<br />

działalność Agencji nie polega <strong>na</strong><br />

doradztwie, to mocno angażujemy<br />

się w działalność informacyjną<br />

związaną z szerzeniem wiedzy <strong>na</strong><br />

temat dostępnych form wsparcia.<br />

Dotyczy to zarówno szkoleń dla<br />

potencjalnych wnioskodawców,<br />

jak też pracowników doradztwa<br />

rolniczego. ARiMR prowadzi więc<br />

działania informacyjne <strong>na</strong> szeroką<br />

skalę.<br />

Przed każdym <strong>na</strong>borem wniosków<br />

staramy się organizować tzw.<br />

drzwi otwarte, podczas których<br />

zainteresowane osoby mają możliwość<br />

uzyskania szczegółowych<br />

informacji <strong>na</strong> temat form pomocy<br />

i sposobu przygotowywania dokumentów<br />

aplikacyjnych.<br />

W każdym Oddziale Regio<strong>na</strong>lnym<br />

oraz Biurach Powiatowych<br />

funkcjonują punkty informacyjne,<br />

których pracownicy poprzez bezpośredni<br />

lub telefoniczny kontakt<br />

udzielają szczegółowych informacji<br />

<strong>na</strong> temat działalności ARiMR<br />

oraz realizowanych przez nią działań.<br />

Dodatkowo bierzemy czynny<br />

udział w branżowych targach oraz<br />

innych wydarzeniach organizowanych<br />

przez Ośrodki Doradztwa<br />

Rolniczego czy jednostki samorządu<br />

terytorialnego, <strong>na</strong> które jesteśmy<br />

zapraszani.<br />

Bieżące informacje <strong>na</strong> temat<br />

funkcjonowania ARiMR oraz dostępnych<br />

form wsparcia zamieszczane<br />

są <strong>na</strong> stronie internetowej –<br />

tam moż<strong>na</strong> też z<strong>na</strong>leźć niezbędne<br />

dokumenty aplikacyjne.<br />

REKLAMA<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

14<br />

DOŻYNKI<br />

Gdzie się bawić <strong>na</strong> dożynkach?<br />

Lubicz Górny, 18 sierpnia, godz. 14.00<br />

Łubianka, 21 sierpnia, godz. 14.30<br />

„Lubickim Latem” gmi<strong>na</strong> i<strong>na</strong>uguruje<br />

dożynkowe zabawy w powiecie<br />

toruńskim. Jego forma i treść<br />

odnosić się będą do 100. rocznicy<br />

odzyskania przez Polskę niepodległości.<br />

Na kramach mieszkańcy<br />

z<strong>na</strong>leźć będą mogli lokalne<br />

rękodzieło, regio<strong>na</strong>lne potrawy,<br />

ciasta, miody i <strong>na</strong>lewki. Na <strong>na</strong>jmłodszych<br />

czekać będzie bezpłatne<br />

wesołe miasteczko i mnóstwo<br />

atrakcji przygotowanych przez<br />

animatorów. Fi<strong>na</strong>łem wielkiej<br />

zabawy będzie koncert jednego<br />

z <strong>na</strong>jpopularniejszych zespołów<br />

disco polo, fi<strong>na</strong>listów programu<br />

„Must Be The Music” – zespołu<br />

Piękni i Młodzi. Artyści <strong>na</strong> scenie<br />

pojawią się o godz. 20.30. Gminne<br />

<strong>dożynki</strong> zorganizowane zostaną<br />

tydzień później w Grębocinie – 25<br />

sierpnia o godz. 18.00. Zai<strong>na</strong>uguruje<br />

je msza święta, po której rolnicy<br />

i goście udadzą się do pobliskiej<br />

szkoły podstawowej.<br />

Formowaniem korowodu z dożynkowymi<br />

wieńcami i uroczystą<br />

mszą św. o godz. 15.00 zai<strong>na</strong>ugurowane<br />

zostanie święto plonów<br />

w gminie Łubianka. Oficjalne<br />

rozpoczęcie zabawy odbędzie się<br />

w Gminnym Parku Kultury. To<br />

tam także swój koncert da zespół<br />

Polskie Kwiaty. Dla dzieci przygotowa<strong>na</strong><br />

zostanie bezpłat<strong>na</strong> strefa<br />

malucha, w której z<strong>na</strong>leźć będzie<br />

moż<strong>na</strong> dmuchane zjeżdżalnie czy<br />

plac zabaw. Animatorzy przygotują<br />

pokaz baniek XXL, konkursy<br />

i zabawy oraz balonowe zwierzątka.<br />

Na dorosłych zaś czekać będzie<br />

gra terenowa, dedykowane<br />

im konkursy wraz z zabawami<br />

i wielkie puzzle. O to zadba Fundacja<br />

Ziemia Gotyku. Gmi<strong>na</strong> zabawę<br />

połączy z <strong>na</strong>uką. Tego dnia<br />

bowiem odbędzie się także Narodowe<br />

Czytanie. Do ręki chwycimy<br />

„Przedwiośnie” Stefa<strong>na</strong> Żeromskiego.<br />

Czernikowo, 26 sierpnia, godz. 11.30<br />

Zalesie, 1 września, godz. 12.30<br />

Zespół MIG będzie gwiazdą tegorocznych<br />

dożynek w gminie<br />

Czernikowo. Grupa <strong>na</strong> scenie pojawi<br />

się o godz. 20.30. Przedtem<br />

mieszkańców do wspólnej zabawy<br />

zaproszą zespoły: Player, Kristom,<br />

Music Band oraz Piotr i Paweł.<br />

W trakcie oficjalnej i<strong>na</strong>uguracji<br />

święta plonów zaprezentują się:<br />

Gmin<strong>na</strong> Orkiestra Dęta, uczniowie<br />

ze szkół w regionie, członkowie<br />

Klubu Seniora „Radość” oraz<br />

Koła Gospodyń Wiejskich „Jutrzenka”.<br />

Na boisku sportowym<br />

<strong>na</strong> dzieci czekać będą animatorzy,<br />

wesołe miasteczko i duży zestaw<br />

karuzeli. Dorośli wezmą zaś udział<br />

w konkursach sołeckich i zabawie<br />

dożynkowej z gwiazdami. Coś dla<br />

siebie od<strong>na</strong>jdą również <strong>na</strong> stoiskach<br />

miłośnicy wyrobów lokalnych.<br />

Rados<strong>na</strong> zabawa trwać będzie<br />

do późnych godzin nocnych.<br />

Śpiewając o ściernisku, dosko<strong>na</strong>le<br />

wpisują się w tematykę żniwno-dożynkową,<br />

a przy utworze<br />

„Słodycze” z pewnością niejed<strong>na</strong><br />

osoba będzie im towarzyszyć.<br />

W gminie Chełmża do wspólnego<br />

świętowania zaproszono zespół<br />

Golec uOrkiestra. Półtoragodzinny<br />

koncert rozpocznie się o godz.<br />

19.00. Support wyko<strong>na</strong> toruńska<br />

wokalistka Sara Pach. W programie<br />

tegorocznej zabawy będzie<br />

m.in. występ Powiatowej i Miejskiej<br />

Orkiestry Dętej z Chełmży,<br />

koncert Kapeli z Rypi<strong>na</strong>, Katiuszy<br />

i zespołu Polskie Kwiaty.<br />

Tego dnia podsumowany zostanie<br />

również konkurs <strong>na</strong> <strong>na</strong>jpiękniejszy<br />

wieniec i ozdobę dożynkową.<br />

W Zalesiu staną stoiska lokalnych<br />

twórców i kolekcjonerów, a także<br />

zjeżdżalnie oraz trampoliny dla<br />

<strong>na</strong>jmłodszych.<br />

Zławieś Mała, 1 września, godz. 14.00<br />

Głogowo, 2 września, godz. 13.00<br />

W rytm utworu „O<strong>na</strong> tańczy dla<br />

mnie” zespołu Weekend bawić<br />

się będą mieszkańcy gminy Zławieś<br />

Wielka. Jeden z <strong>na</strong>jpopularniejszych<br />

polskich zespołów<br />

disco polo <strong>na</strong> scenie Amfiteatru<br />

w Złejwsi Małej pojawi się o godz.<br />

19.30. W odpowiedni <strong>na</strong>strój godzinę<br />

wcześniej wprawi mieszkańców<br />

zespół Ba<strong>na</strong>u. Po występie<br />

gwiazdy wieczoru goście<br />

dożynek zaproszeni zostaną do<br />

wspólnej zabawy tanecznej. Nudy<br />

nikt tu nie zaz<strong>na</strong>. Na dzieci czekać<br />

będą darmowe dmuchańce, fotobudki<br />

oraz wioska ginących zawodów,<br />

gdzie zaprezentowane zostaną<br />

profesje m.in. świecownika<br />

oraz powroźnika. Na straga<strong>na</strong>ch<br />

pojawią się zaś zabawki, potrawy<br />

regio<strong>na</strong>lne i lokalne rękodzieło.<br />

Tradycyjnie też odbędzie się prezentacja<br />

dożynkowych wieńców<br />

oraz, o ile dopisze pogoda, pokaz<br />

maszyn rolniczych.<br />

„Słodkiego, miłego życia” życzyć<br />

będzie muzycz<strong>na</strong> gwiazda dożynek<br />

w gminie Obrowo. Na scenie<br />

swoje <strong>na</strong>jwiększe przeboje<br />

wyko<strong>na</strong> zespół Kombi. Zabawę<br />

poprzedzi uroczysta msza święta<br />

oraz prezentacja dożynkowych<br />

wieńców. Nie zabraknie oficjalnych<br />

podziękowań za plony i pracę<br />

rolników oraz rozstrzygnięcia<br />

dożynkowych konkursów. Na<br />

mieszkańców czekać będą stoiska<br />

gastronomiczne, rękodzieło i wiele<br />

innych rzeczy przygotowanych<br />

przez sołectwa. Z pewnością tego<br />

dnia nikt nie będzie się nudził.<br />

Na scenie przygrywać będą lokalne<br />

zespoły, a swoim głosem czas<br />

umilą młodzi wokaliści. Dzieciom<br />

szczególną radość sprawi bezpłatne<br />

dmuchane miasteczko, <strong>na</strong><br />

którym będą mogły skorzystać ze<br />

zjeżdżalni i pobawić się klockami<br />

w kąciku edukacyjnym.<br />

Wielka Nieszawka, 15 września, godz. 15.00 Kamionki Małe-Jezioro, 9 września, godz. 13.00<br />

Nie <strong>dożynki</strong>, a rodzinny festyn –<br />

gmi<strong>na</strong> zaprasza mieszkańców do<br />

wspólnej zabawy, zorganizowanej<br />

w ramach obchodów 100-lecia<br />

odzyskania przez Polskę niepodległości.<br />

W programie wydarzenia<br />

zaplanowany został występ<br />

Orkiestry Wojskowej w Toruniu<br />

pod dyrekcją Krzysztofa Żeleśkiewicza.<br />

Tego dnia swoją twórczość<br />

patriotyczną zaprezentują także<br />

uczniowie ze szkół <strong>na</strong> terenie<br />

gminy, przedszkolaki, grupa Puls<br />

i młodzieżowy zespół wokalny<br />

Mixter, działający przy Gminnym<br />

Centrum Kultury pod kierownictwem<br />

Aliny Sobeckiej, oraz zespoły<br />

wokalne seniorów Appassio<strong>na</strong>ta<br />

i Wspomnienie. Na scenie<br />

zaplanowany został pokaz sztuk<br />

walki, a <strong>na</strong> kramach zaprezentowane<br />

będzie rękodzieło lokalnych<br />

twórców, zorganizowa<strong>na</strong> degustacja<br />

potraw sponsora wydarzenia,<br />

<strong>na</strong> koniec zaś wspól<strong>na</strong> zabawa tanecz<strong>na</strong>.<br />

Barwnym korowodem prezentującym<br />

dożynkowe wieńce i mszą<br />

świętą rozpocznie się zabawa<br />

w gminie Łysomice. Tradycyjnym<br />

punktem dożynek będzie przyz<strong>na</strong>nie<br />

wyróżnień tym, którzy <strong>na</strong><br />

roli spędzili <strong>na</strong>jwięcej życia – <strong>na</strong>jstarszym<br />

rolnikom. Nie zabraknie<br />

również rozstrzygnięcia corocznych<br />

konkursów – <strong>na</strong> <strong>na</strong>jpiękniejszy<br />

witacz, wieniec dożynkowy,<br />

stoisko oraz plebiscyt <strong>na</strong>lewkowy.<br />

Dla dzieci i młodzieży przygotowane<br />

zostaną dmuchańce oraz<br />

wiele innych animacji, <strong>na</strong> dorosłych<br />

zaś stoiska gastronomiczne,<br />

zdrowa sportowa rywalizacja oraz<br />

zabawa muzycz<strong>na</strong> pod chmurką.<br />

W tym roku <strong>na</strong> dożynkach<br />

pojawią się dwie gwiazdy: zespół<br />

Czerwone Gitary, który wystąpi<br />

o godz. 17.30, oraz zespół Weekend.<br />

Lider grupy do zabawy porwie<br />

mieszkańców o godz. 21.00.<br />

Tuż po koncertach do wspólnych<br />

tańców zaprosi zespół Sex Bomba.<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

W OBIEKTYWIE<br />

15<br />

Fotorelacje <strong>na</strong> www.pozatorun.pl<br />

REKLAMA<br />

Masażysta? Przeko<strong>na</strong>j się, że to zawód dla Ciebie!<br />

Stoisz w obliczu wyboru zawodu,<br />

który przyniesie dochód? Potrzebujesz<br />

przekwalifikować się<br />

i zmienić coś w życiu? Myśl o <strong>na</strong>uce<br />

tajników masażu była zawsze<br />

atrakcyj<strong>na</strong>, ale brakowało czasu,<br />

pieniędzy bądź informacji o tym<br />

jak i gdzie się uczyć? Tak? Czytaj<br />

dalej!<br />

Kim jest masażysta i kto może nim zostać?<br />

Zawód masażysty jest dziś ceniony<br />

<strong>na</strong> całym świecie. Społeczeństwa<br />

starzeją się, rośnie średnia<br />

długość życia, a z nią kolejki do<br />

specjalistów w placówkach medycznych.<br />

Tymczasem wykwalifikowany<br />

masażysta może przynieść<br />

wiele ulgi i korzyści zdrowotnych<br />

pacjentom ze schorzeniami układu<br />

mięśniowo-szkieletowego. Pomoże<br />

także odzyskać sprawność po<br />

przebytych urazach i wypadkach.<br />

Wykorzystuje do tego siłę swoich<br />

mięśni, ale przede wszystkim<br />

wiedzę medyczną. Ważne jest, aby<br />

masażysta posiadał uprawnienia<br />

państwowe, uzyskane w placówce<br />

kształcenia, która cieszy się rzetelną<br />

opinią i profesjo<strong>na</strong>lnym zapleczem<br />

dydaktycznym. Jeżeli do tego<br />

będzie człowiekiem empatycznym,<br />

pozytywnie <strong>na</strong>stawionym do świata,<br />

czeka go prawdziwy sukces.<br />

Osobowość masażysty ma często<br />

taki sam wpływ <strong>na</strong> samopoczucie<br />

pacjenta, jak siła profesjo<strong>na</strong>lnego<br />

masażu.<br />

Jak wygląda droga do zdobycia tytułu<br />

technika masażysty w Toruniu?<br />

Studium Zdrowia Centrum<br />

Edukacji Dorosłych w Toruniu<br />

przy Szosie Chełmińskiej 70 kształci<br />

w zawodzie technik masażysta<br />

od wielu lat, w ramach dwuletniej<br />

szkoły policealnej dla dorosłych.<br />

Zajęcia odbywają się trzy razy w tygodniu,<br />

a plan skonstruowany jest<br />

tak, by umożliwić Słuchaczom pogodzenie<br />

<strong>na</strong>uki z pracą zawodową.<br />

Kształcenie kończy się egzaminem<br />

państwowym i uzyskaniem dyplomu.<br />

Ważne jest, że dyplomy państwowe<br />

zdobyte w szkole (która<br />

jest ośrodkiem egzami<strong>na</strong>cyjnym),<br />

uz<strong>na</strong>wane są przez pracodawców<br />

<strong>na</strong> terenie całej Unii Europejskiej.<br />

Najlepsze pracownie w Toruniu, praktyki<br />

w wiodących placówkach regionu! Bezpłatnie!<br />

W Studium Zdrowia stawia się<br />

<strong>na</strong> jakość kształcenia. 21 lat doświadczenia<br />

sprawia, że placówka<br />

jest bardzo skutecz<strong>na</strong> w <strong>na</strong>uczaniu<br />

dorosłych. Zdawalność egzaminów<br />

wynosi 100%. Słuchacze korzystają<br />

z nowocześnie wyposażonych<br />

szkolnych pracowni masażu,<br />

w których spędzają przeszło połowę<br />

czasu przez<strong>na</strong>czonego <strong>na</strong> <strong>na</strong>ukę.<br />

W ramach realizowanych praktyk<br />

zawodowych uczestniczą w pracy<br />

<strong>na</strong>jlepszych placówek medycznych<br />

w regionie, z którymi <strong>na</strong> stałe<br />

współpracuje szkoła. Słuchacz, który<br />

zdaje egzamin jest kompleksowo<br />

przygotowany do wykonywania zawodu<br />

masażysty.<br />

Do kogo skierowa<strong>na</strong> jest oferta szkoły?<br />

Do każdej pełnoletniej osoby<br />

z wykształceniem średnim (matura<br />

nie jest wymaga<strong>na</strong>). Kształcenie<br />

jest całkowicie bezpłatne. Szkoła<br />

policeal<strong>na</strong> to świetne rozwiązanie<br />

dla osób, którym nie powiodło się<br />

<strong>na</strong> maturze, jak i dla tych, które<br />

chcą zdobyć zawód. To co jest potrzebne<br />

żeby się rozwijać, to chęci<br />

i nieco samodyscypliny.<br />

Dokąd konkretnie się udać?<br />

Zainteresowani mogą odwiedzić<br />

siedzibę szkoły przy Szosie<br />

Chełmińskiej 70 w Toruniu, od<br />

poniedziałku do piątku od 8.00<br />

do 17.00 oraz w soboty od 8.00 do<br />

13.00. Pracownicy placówki udzielą<br />

wszelkich informacji pod nr tel. 56<br />

659 66 86. Peł<strong>na</strong> oferta kierunków<br />

również <strong>na</strong> stronie www.ced.edu.pl<br />

Zapraszamy!<br />

ul. Szosa Chełmińska 70,<br />

tel. 56 659 66 86,<br />

www.ced.edu.pl<br />

<strong>Poza</strong> <strong>Toruń</strong> . sierpień - wrzesień 2018

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!