You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Құрбан айт қабыл болсын!<br />
SARYARQA<br />
Павлодар облыстық газеті<br />
1929 <strong>жыл</strong>ғы 15 ақпаннан шығады<br />
SAMALY<br />
<strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі<br />
<strong>2019</strong> <strong>жыл</strong><br />
<strong>№90</strong> (154<strong>10</strong>)<br />
ssamaly29@gmail.com<br />
www.saryarka-samaly.kz<br />
facebook.com/saryarka15<br />
@saryarka_samaly<br />
Жүйелі жұмыс<br />
жалғасуда<br />
АҚОРДА<br />
Құрметті облыс<br />
тұрғындары!<br />
Қадірлі<br />
жерлестер!<br />
Облысымызда негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштер артып, оң<br />
нәтиже байқалуда. Қоғамдық-саяси жағдай тұрақты әрі жергілікті биліктің<br />
бақылауында. «Nurly Ertis» жобасы бойынша аймағымызға қоныстанушылар<br />
қатары артып келеді. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың<br />
қабылдауында болған облыс әкімі Болат Бақауов осы және өзге де<br />
мәселелердің мән-жайын баяндады.<br />
Біртуар<br />
ҒАЛЫМ ЖӘНЕ ТУҒАН ЖЕР<br />
Сурет akorda.kz сайтынан алынды.<br />
Жалғасы 3-бетте<br />
...Дала данасы Асан қайғы бабамыз Баян тауын көргенде: «Ат ерін алмайтын жер екен.<br />
Бір түней кетемін деген адам бір жұма тоқтап қалады», - деген екен. Шынымен де, сұлу<br />
табиғаты Баянауылға көрік берген Қызылтау мен Ақбет тауы, толқыны көбік атып көпіршіген<br />
Сабынды көлі мен шыр айналған иірімі көп Жасыбай көлі көрген жанның жанын<br />
толқытады...<br />
Толығырақ <strong>10</strong>-бетте<br />
Баршаңызды күллі мұсылман<br />
қауымы асыға күткен қасиетті<br />
Құрбан айт мейрамымен құттықтаймын!<br />
Құрбан айт мерекесі - елдің<br />
ауызбіршілігін арттыратын,<br />
мұсылман қауымды имандылыққа<br />
ұйытып, барша адамды қанағат<br />
пен тәубеге шақыратын киелі<br />
мейрам.<br />
Тәуелсіздікке қол жеткізген<br />
<strong>жыл</strong>дардан бастап бұл мереке ел<br />
көлемінде айрықша қуанышпен,<br />
ерекше ілтипатпен аталып келеді.<br />
Қазіргі таңда Отанымыздың<br />
сындарлы саясатының арқасында<br />
еліміздегі діндер мен мәдениеттердің<br />
санқилылығына қарамастан<br />
қазақстандықтар арасында<br />
сыйластық пен сенімділік қатынастары<br />
дамып әрі нығайып келе<br />
жатыр.<br />
Біздің елімізде Құрбан айт<br />
түрлі этностар мен дін өкілдері<br />
арасында өзара сыйластықтың,<br />
достық пен бірліктің бірегей<br />
дәстүрлерін сақтауға және оны<br />
нығайта түсуге ықпал етеді.<br />
Мереке күндері жүрегіне иман<br />
ұялаған әрбір адам құрбандық<br />
шалумен ғана емес, өзінің сауапты,<br />
ізгі, қайырлы амалдарымен танылады,<br />
яғни, ол көмекке мұқтаж<br />
жандарға қол ұшын созып, айналасына<br />
қуаныш сыйлауға тырысады.<br />
Айт күндері жасаған ізгі<br />
ниеттеріңіз, шалған құрбандықтарыңыз<br />
қабыл болсын! Сүйікті<br />
Қазақстанымыздың мерейі үстем<br />
болып, халқымыздың ауыз бірлігі<br />
арта берсін! Құрбан айт мүбәрак<br />
болсын!<br />
Баршаңызды бүгінгі қасиетті<br />
мейраммен құттықтай отырып,<br />
зор денсаулық, мол бақыт, елімізге<br />
құт-береке тілеймін!<br />
Болат БАҚАУОВ,<br />
Павлодар облысының әкімі.
2 <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong><br />
АҚПАРАТ<br />
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ЖАСТАР САЯСАТЫ<br />
Үздігі - Павлодар<br />
Павлодар облысындағы жастар саясатының жүргізілу барысы<br />
өзге өңірлерге үлгі. Жастар бастамаларын дамыту орталығының<br />
жұмысы да көңіл қуантады. Орталықтың әр шаршы метрі тиімді<br />
пайдаланылып, мамандар жастарға сапалы қызмет көрсетуде.<br />
Кеше облысымызға жұмыс сапарымен келген ҚР Ақпарат және<br />
қоғамдық даму вице-министрі Жұлдыз Омарбекова дәл осындай<br />
баға берді.<br />
Құндыз ҚАБЫЛДЕНОВА<br />
Жұлдыз Қажыкенқызы облыс орталығындағы<br />
Жастар бастамаларын дамыту<br />
орталығының жұмыс барысымен танысты.<br />
Орталық директоры Төлеген Айтбаевтың<br />
айтуынша, мұнда жастардың білім алуы,<br />
кәсіп ашуы, баспанамен қамтылуы және<br />
өзге де өзекті мәселелер бойынша үнемі<br />
кеңестер беріліп, қолдау көрсетіледі. Күніне<br />
шамамен 30 азамат әр түрлі бағытта кеңес<br />
алады. Сонымен қатар, ІТ, арт-орталықтар<br />
жас павлодарлықтардың шығармашылығын<br />
шыңдайды. 15 еріктілер ұйымы<br />
мен 16 мыңға жуық еріктіні біріктіретін<br />
орталық та бар.<br />
- Біздің жұмыс кеңсемен шектеліп<br />
қалмайды. Арнайы құрылған мобильді<br />
топ колледж, жоғары оқу орындары,<br />
кәсіпорындарға барып, жастармен жүздесіп,<br />
оларды толғандырған түйткілдерді шешу<br />
жолдарын қарастырады, - дейді Т.Айтбаев.<br />
Осы <strong>жыл</strong>дың 1 маусымында орталық<br />
жанынан «Bastay» отбасы орталығы құрылды.<br />
Ол <strong>жыл</strong> соңына дейін жұмыс істеп, отбасын<br />
құруға ниетті жастарға, жас отбасыларға<br />
Білімде шекара жоқ<br />
Аймағымызға арнайы іссапармен келген Израиль мемлекетінің<br />
Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Лиат Вексельман<br />
павлодарлық белсенді жастармен кездесті.<br />
Нұржайна ШОДЫР<br />
Облыс орталығындағы «Достық үйінде»<br />
ұйымдастырылған шара барысында<br />
израильдік елші ғылым мен техника<br />
қарыштап дамыған қазіргі заманның<br />
жастары жан-жақты болуы керектігін<br />
тілге тиек етті. Сондай-ақ, ол облыс<br />
жастарын озық білім алу үшін өзінің<br />
еліне оқуға шақырып, білімде шекара<br />
жоқ екенін атап өтті.<br />
- Израиль мемлекетінің жоғары оқу<br />
орындары білімі бәсекеге қабілетті мамандар<br />
даярлай алады. Мұндағы университеттердің<br />
білім сапасы жоғары деңгейде. Олар әлемнің<br />
таңдаулы оқу орындарының қатарына енген.<br />
Мәселен, Хайфадағы Технион техникалық<br />
университеті дүниежүзіндегі «Ең үздік <strong>10</strong>0<br />
инженерлік мектептің» құрамына кірген.<br />
Алдағы уақытта «Болашақ» бағдарламасы<br />
бойынша қазақстандық жастар Израиль<br />
жан-жақты қолдау көрсетеді. Жобаның<br />
жүзеге асуы үшін мемлекет тарапынан<br />
1 млн. 955 мың теңгелік грант берілді.<br />
- Қысқа мерзім аралығында 20 отбасы<br />
«Отбасымен бірге» жобасы аясында<br />
Баянауылда демалды. Одан бөлек, түрлі<br />
семинар-тренингтер киелі жерлерге саяхат<br />
ұйымдастырылды. Отбасындағы қарым-қатынас,<br />
ұлттық құндылықтарға қатысты дәрістер<br />
өтеді. Қыркүйек айында жас отбасылар<br />
сайысы өтпек. Орталықтың екі психологы<br />
әрқашан ақыл-кеңес айтып, көмек көрсетуге<br />
әзір. Мұның барлығы отбасыны сақтап<br />
қалуға оң әсерін берері анық. Сандарды<br />
сөйлетсек, өткен <strong>жыл</strong>дың 7 айында 1<strong>10</strong>4<br />
ажырасу тіркелсе, биыл <strong>жыл</strong> басынан бері<br />
<strong>10</strong>17 ерлі-зайыптының жолы екіге айырылды.<br />
Әрине, көрсеткіштің 7 пайызға төмендеуі<br />
ауыз толтырып айтарлықтай нәтиже емес.<br />
Сондықтан оны арттыру үшін жұмыс істейміз.<br />
Биыл жоба сәтті іске асса, келер <strong>жыл</strong>ы<br />
да жалғасын табады, - дейді орталықтың<br />
үйлестірушісі Жұлдыз Молдыбаева.<br />
Бүгінде орталық қызметкерлерінің көмегіне<br />
күніне 2-3 адам жүгінетін көрінеді. Олардың<br />
қатарында енесімен тіл табыса алмай жүрген<br />
жас келіндер, күйеуінен зорлық-зомбылық<br />
көретін келіншектер бар.<br />
мемлекетінде білім алатын болды. Жақында<br />
бұл мәселені де шештік. Сондықтан еш<br />
алаңсыз біздің елге келіп, оқыңыздар, -<br />
деді Лиат Вексельман.<br />
Кездесуде облыстық ҚХА жастар<br />
қанатының төрағасы Рамиль Смайылов<br />
сөз алып, ел жастары Израиль<br />
сынды өркениетті мемлекетті таныпбіліп,<br />
сапалы білім алуға құштар екенін<br />
айтты. Ал «Жасыл ел» облыстық штабы<br />
аппаратының басшысы Абай Уахит<br />
израильдік мейманға студенттік-жастар<br />
жасақтарының жұмысын таныстырып,<br />
екі ел жастарының арасында әріптестік<br />
қарым-қатынас орнату қажеттігі жайлы<br />
ұсынысын жеткізді.<br />
Павлодар облысы бойынша Қазақстан<br />
халқы Ассамблеясы хатшылығының<br />
меңгерушісі Айнұр Сәрсенбаева Израиль<br />
елшісіне аймақ жастарымен болған жарқын<br />
жүздесу үшін алғыс білдірді.<br />
Қос тарапқа тиімді<br />
Израиль елі мен Павлодар облысының кәсіпкерлері кездесіп,<br />
шетелдің озық технологиясын агроөнеркәсіптік кешенде енгізу<br />
мәселелерін талқыламақ.<br />
Инвесторлар үйіндегі облыстық кәсіпкерлер палатасында өткен жиын барысында<br />
Израильдің төтенше және өкілетті елшісі Лиат Вексельман жергілікті<br />
бизнес өкілдерімен жүздесті.<br />
- Павлодар облысының мал және өсімдік шаруашылығында жаңа технологиялар<br />
қарқынды қолданылып жатқанынан хабардармыз. Бұл ретте біз де әріптестік<br />
байланыс орнатуға ниеттіміз. Атап айтқанда, өзіміздің технологияларды әкеліп,<br />
павлодарлық агроөнеркәсіптік кешеннің дамуына үлес қоссақ дейміз. Ол үшін<br />
осы саладағы кәсіпкерлермен кездесіп, өзара байланыс орнатудың тетіктерін<br />
талқылау қажет, - деді елші.<br />
Бұл ұсынысты кәсіпкерлер палатасының директоры Ербол Арынов қолдап,<br />
мұндай шаралар екі тарапқа да тиімді болатынын алға тартты.<br />
Қ.ТІЛЕКТЕСҚЫЗЫ.<br />
Облыс әкімінің орынбасары Асхат<br />
Ораловтың айтуынша, аймақтағы 165 мың<br />
жастың қатарында ешқайда оқымайтын,<br />
жұмыс істемейтін 5 мыңға жуық адам<br />
бар. Оларды іске тарту үшін «Жастар – ел<br />
тірегі» бағдарламасы аясында гранттар<br />
беріліп, өз ісін ашуға мүмкіндік жасалмақ.<br />
Оған қоса, облыс әкімі Болат Бақауовтың<br />
тапсырмасымен «Жас шебер» жобасы қолға<br />
алынды. Ол да әр ауылдан <strong>10</strong>-15 жұмыссыз<br />
жасты анықтап, екі қолға бір күрек беруді<br />
көздейді.<br />
Аймағымызда атқарылып жатқан осы<br />
іспетті жұмыстармен танысқан министр<br />
орынбасары Жұлдыз Омарбекова оң<br />
бағасын берді.<br />
Аграрлық салада<br />
араласпақ<br />
Алдағы уақытта аймағымыздың шаруалары агроөнеркәсіптік<br />
салада израильдіктердің тәжірибесіне иек артуы әбден мүмкін.<br />
Олай дейтініміз, облысымызға арнайы жұмыс сапарымен келген<br />
Израильдің Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Лиат<br />
Вексельман Павлодарда Инвесторлар үйінде өткен кездесуде қос<br />
ел арасында дәл осы салада берік әріптестік орнатудың мүмкіндігі<br />
молын айтты.<br />
Гүлжайна ТҮГЕЛБАЙ<br />
Облыстық кәсіпкерлік және сауда<br />
басқармасы басшысының міндетін атқарушы<br />
Айдос Сәкенов мейманға өіңірімізде кәсіпкерлік<br />
дамытуға жасалып жатқан жағдайларды<br />
кеңінен баяндады. Яғни, кәсіп ашуға ниетті<br />
азаматтарға мемлекет тарапынан көрсетілетін<br />
қолдау жайында да айтып берді.<br />
- Біз екі ел арасында барлық бағытта<br />
байланыс орнатуға ниеттіміз. Үкімет, Парламент<br />
деңгейінде бұл мәселелер қарастырылуда.<br />
Қазақстанның өңірлерімен де әріптестік<br />
қатынас қалыптасқанын қалаймыз. Израиль<br />
старт-аптар мен жоғары технологиялар<br />
елі саналады. Ауыл шаруашылығындағы<br />
жетістіктері де аз емес, Тамшылата суару<br />
технологиясын, етті, сүтті мал шаруашылығын,<br />
құс шаруашылығын дамытуға ден қойылған.<br />
Сіздерде де бұл бағытта ірі жобалар қолға<br />
алынып жатқанынан хабардармын. Сондықтан,<br />
берік байланыс орнатуға мүмкіндіктер бар<br />
деп ойлаймын, - деді Лиат Вексельман.<br />
Кездесуде біздің тарап аграрлық<br />
өнеркәсіптік кешенді дамытуға қолдау<br />
көрсететін бағдарламаларға кеңінен тоқталды.<br />
Сондай-ақ, облыстық ауыл шаруашылығы<br />
басқармасы басшысының орынбасары<br />
Марат Шұғаев суармалы егістікті өрістетуге<br />
өңірімізде ерекше мән беріп жатқанын<br />
мәлім етті.<br />
Биыл аймағымызда 30 мың гектар суармалы<br />
алқапты айналымға қосу көзделген.<br />
Бүгінде облыста барлығы 70 мың гектар<br />
егістік суарылады. Енді бұл көрсеткішті<br />
Суретті түсірген - Роза Мұстафина.<br />
- Павлодар облысының жастары елімізде<br />
үнемі көш алдында. Жоғары жетістіктердің<br />
«кілтін» көру үшін арнайы келдім. Шын<br />
мәнінде, мұнда жастар үшін барлық жағдай<br />
жасалған екен. Кейбір өңірлерде бірнеше<br />
қабатты зәулім жастар орталығы болғанмен,<br />
оларда адам қарасы жоқ. Ал павлодарлық<br />
орталықта өмір «қайнап» жатыр. Бұл жайт<br />
қуантады. Еліміздегі 208 жастар орталығының<br />
қатарында Павлодардағы орталықтың озық<br />
екеніне көзім жетті, - деді Ж.Омарбекова.<br />
Бұл ретте вице-министр орталық ішінде<br />
павлодарлық жастардың, еріктілердің<br />
жұмыстарын көрсететін фотосурттерді,<br />
көрнекілік материалдарды көптеп орналастыруға<br />
кеңес берді.<br />
ӘРІПТЕСТІК<br />
бірнеше <strong>жыл</strong> ішінде еселеп, 140 мың гектарға<br />
жеткізу межеленіп отыр, деді М.Шұғаев.<br />
Осы ретте, елшіге елімізде суармалы<br />
алқапты дамытуға мемлекет тарапынан<br />
жан-жақты қолдаудың бары айтылды. Яғни,<br />
инфрақұрылымын тартуға түрлі жеңілдіктер<br />
қарастырылған. 20<strong>10</strong> <strong>жыл</strong>ы бұл қолдау тетігі<br />
іске қосылғаннан бері аймағымызда 35 шаруа<br />
оны қолданып үлгерген. Нәтижесінде өнімді<br />
молынан алу мүмкіндігіне қол жеткізген. Бұл<br />
көмек те Израиль елінің өкілін қызықтырмай<br />
қоймады.<br />
Құс шаруашылығын кеңейтудің де<br />
маңыздылығы айтылды. М.Шұғаев облыста<br />
жұмыртқа өндіретін - 2, ет бағытындағы<br />
1 құс фабрикасы жұмыс істейтін мәлімдеді.<br />
Әлі де арттыру қажет екені айтылды. Басқарма<br />
өкілі израильдіктерде озық технологиялар<br />
арқасында сиырлардың айтарлықтай сүтті<br />
екенін тілге тиек етті. Оларда <strong>жыл</strong>ына бір<br />
сиырдан 12 мың литр сүт алынады, ал<br />
елімізде бұл көрсеткіш – 6-7 мың литр. Демек,<br />
үйренер тұс жоқ емес. Ауыл шаруашылығы<br />
басқармасының өкілдері қиырдағы елдің<br />
қисынға келетін теориялық, практикалық<br />
тәжірибелерін алуға, инвестиция тартуға<br />
мүдделі екендерін білдірді.<br />
Мейманға аймағымызда экспортқа<br />
бағытталған кәсіптерге басымдық берілетіні<br />
де айтылды. Өңдеу өнеркәсіптеріне де көптеп<br />
көңіл бөлінеді, деді мамандар. Шағын және<br />
орта бизнесті дамытуға ден қойғандарды<br />
қолтығынан демеуге мемлекет әрдайым<br />
мүдделі, деді А.Сәкенов.<br />
Кездесу соңында қос тарап алдағы уақытта<br />
барлық бағытта байланысты нығайтуға ниет<br />
білдірді. Әсіресе, аграрлық сала бойынша<br />
ортақ қызығушылық байқалды.
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ЕРТЕҢ – ҚҰРЫЛЫСШЫЛАР КҮНІ<br />
Құрылысшылардың<br />
АЙНА <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> 3<br />
Жүйелі жұмыс<br />
жалғасуда<br />
«қолтаңбасы»<br />
Олар - сәулеті келіскен әсем ғимараттар, көпқабатты баспаналар, балабақша,<br />
мектеп пен емханалардың «авторы». Олар – талай тұрғынды үймен қамтып,<br />
талай адамға тұрақты жұмыс берген жандар. Олар – <strong>жыл</strong>дың мезгілі мен ауа<br />
райына қарамастан бел жазбай еңбек етететін қайсар қызметкерлер. Олар –<br />
құрметке лайық құрылысшылар.<br />
Құндыз ҚАБЫЛДЕНОВА<br />
Анарбай Нұрханов 30 <strong>жыл</strong>дан<br />
астам уақыт бойы құрылыс саласында<br />
қызмет етіп келеді. 1966 <strong>жыл</strong>ы<br />
Шымкент қаласында туған азамат<br />
1989 <strong>жыл</strong>ы Рудный қаласындағы<br />
оқу орнын құрылысшы-инженер<br />
мамандығы бойынша тәмамдап,<br />
жолдама бойынша Ақсу ферроқорытпа<br />
зауытында еңбек жолын бастады.<br />
Аталмыш зауытта қатардағы шеберден<br />
бастап учаске басшысына дейін<br />
жұмыс істеді. Кәсіпорындағы өндірістік<br />
шаралардың барлық ережеге сәйкес<br />
жүзеге асуын қатаң қадағалады.<br />
Ал 2007 <strong>жыл</strong>дан бастап облыс<br />
орталығындағы тұрғын үйлер<br />
құрылысының басы-қасында жүр.<br />
- Мен салған алғашқы үй –<br />
Павлодар қаласындағы Гагарин-<br />
Ворушин көшелерінің қиылысындағы<br />
көпқабатты баспана. Арада қаншама<br />
<strong>жыл</strong> өтсе де бұл тұрғын үй көзіме<br />
оттай басылады. Кейін Сарыарқа<br />
шағын ауданында үйлер салына<br />
бастады. Мұндағы баспаналардың<br />
іргетасы қалануына да өз үлесімді<br />
қосқанымды мақтанышпен айта<br />
аламын. Осы уақытқа дейін<br />
әріптестеріммен бірге Сарыарқадаға<br />
9 үйдің құрылысына қатыстым.<br />
Бір емес, ондаған, тіпті жүздеген<br />
отбасының өз шаңырағы болуы үшін<br />
аянбай еңбек ету – мен үшін абырой.<br />
Жаңа үйге қоныстанушылардың жүзі<br />
жайдары болып, біздің жұмысқа деген<br />
ризашылығын білдіргенде бойымды<br />
қуаныш кернейді. Құрылысшы<br />
мамандығының еленгені де – осы, -<br />
дейді Анарбай Нұрханов.<br />
Анарбай Нұрхановтың кенже<br />
қызы Фариза әкесінен үлгі алса<br />
керек, ол да құрылыс саласын<br />
таңдапты. Бүгінде С.Торайғыров<br />
атындағы Павлодар мемлекеттік<br />
университетінде студенттерге<br />
құрылыс саласының қыр-сырын<br />
үйретуде.<br />
- Қыз бала үшін құрылыс саласы<br />
тіпті қиын. Сондықтан әуелде<br />
Фаризаның таңдауын қолдай<br />
қоймадым. Кейін оның таңдауына<br />
кедергі келтірмей, келісімімді бердім.<br />
Бүгінгі күні ол болашақ құрылысшыларды<br />
дайындап, жастарды<br />
біздің алаңдарға тәжірибеден<br />
өтуге әкеледі. Кей кездері менен<br />
ақыл-кеңес сұрайды. Ал тұңғышым<br />
Айгүл – ағылшын тілінің маманы.<br />
Жарым Нұржамал энергетика<br />
саласында жұмыс істейді, - дейді<br />
А.Нұрханов.<br />
Қазіргі таңда Анарбай<br />
Алтайұлы «Жәрдем» жауапкершілігі<br />
шектеулі серіктестігі салып жатқан<br />
Сарыарқадағы №25 үйдің учаске<br />
басшысы. Өткен <strong>жыл</strong>дың желтоқсан<br />
айында құрылысы басталған бұл<br />
баспана бірнеше айдың дересінде<br />
қолданысқа беріледі. Мұндағы<br />
екі және үш бөлмелі 72 пәтерге<br />
көпбалалы отбасылар қоныстанады<br />
деп күтілуде. Қазіргі уақытта<br />
құрылысшылар 8 қабатты салып<br />
аяқтады.<br />
Айта кетелік, әдетте сала мамандары<br />
72 пәтерді 9 айда, <strong>10</strong>8 пәтерді<br />
12 айда және 144 пәтерді 1 <strong>жыл</strong><br />
3 ай аралығында тұрғызады. Тіпті,<br />
қысқы уақытта құрылыс тоқтамайды.<br />
Бұл ретте тұрғындар арасында<br />
«қыстың күні салынған үй суық<br />
болады» деген пікірдің қалыптасып<br />
қалғаны жасырын емес. Анарбай<br />
Нұрхановтың айтуынша, заманауи<br />
технологиялар дамыған тұста мұндай<br />
қиындық туындамайды.<br />
- Сарыарқа ауданындағы №22<br />
үйді 2016 <strong>жыл</strong>дың қараша айында<br />
бастап, 2017 <strong>жыл</strong>дың қарашасында<br />
ел игілігіне бердік. Қыстың қақаған<br />
аязында да құрылыс бір сәтке<br />
үзілген емес. Тұрғындар бірнеше<br />
<strong>жыл</strong> қыстап шықса да «пәтер суық»<br />
деген шағым айтпады. Керісінше,<br />
үйдің <strong>жыл</strong>ы екенін алға тартып<br />
жатады. Ғылыми әрі өндірістік технологиялар<br />
дамыған тұста әр салаға<br />
түрлі жаңашылдықтар енгізілуде.<br />
Сол сияқты біз де заман ағымынан<br />
қалыспаймыз. Мәселен, қыстың күні<br />
цемент және басқа да қоспалар<br />
қатып қалмас үшін арнайы химиялық<br />
реагенттер қосылады. Бұл өнімнің<br />
сапасын арттыра түседі. Сонымен<br />
қатар, әр қабатты салу кезінде<br />
қолданылатын қоспалардан алдын<br />
ала сынамалар алынып, олар тиісті<br />
зертханадан өтіп, қорытынды жасалады.<br />
Сондықтан «қыста салынған<br />
үйлер суық болады» деп ойлау –<br />
әбестік. Біз үшін адамдардың жайлы<br />
әрі қауіпсіз өмір сүруі маңызды.<br />
Сол үшін әр істі тиянақты атқарып,<br />
қолданылатын тауарлардың сапалы<br />
болуына баса мән береміз, - дейді<br />
А.Нұрханов.<br />
Бұл ретте «Жәрдем» құрылыс<br />
компаниясының павлодарлық тауар<br />
өндірушілерге жоғары қолдау<br />
білдіретінін де атап өткен жөн.<br />
Мәселен, кірпіш, терезе, өзге де<br />
қажеттіліктерді Павлодардағы компаниялардан<br />
сатып алады. Ал керамика,<br />
құрғақ қоспа, құрылысқа қажет<br />
металл түрлері мен сантехникалық<br />
құрал-жабдықтар өз өңірімізде<br />
шығарылмайтындықтан, Нұр-Сұлтан,<br />
Алматы қалаларынан жеткізіледі.<br />
«Жәрдем» ЖШС директоры Серік<br />
Ахметовтің айтуынша, бүгінде компанияда<br />
300-ге жуық адам жұмыс<br />
істейді. Олардың айлық жалақысы –<br />
200-300 мың теңге аралығында.<br />
Бұл ретте білікті әрі білімді жұмыс<br />
күшін табу кей кездері ауыртпалық<br />
салатынын айтпай кетпеске болмас.<br />
- Құрылысшылардың жұмысы<br />
жауапты әрі өте қиын. Сондықтан<br />
болар, біздің салаға жастар көп<br />
келе бермейді. Келген күннің өзінде<br />
тәжірибелік білімі болмайды. Соған<br />
қарамастан біз бар білгенімізбен<br />
бөлісіп, үйретуге тырысамыз. Бүгінгі<br />
күні «біздің шәкірттер» деп ауыз<br />
толтырып айтарлықтай мықты<br />
мамандар бар. Тағы бір мәселе<br />
– облыс орталығында алюминий,<br />
мұнай өңдеу, трактор зауыты сияқты<br />
ірі өндіріс орындарын салған ардагерлер<br />
мен бүгінгі жас құрылысшылар<br />
арасындағы ұрпақтар сабақтастығы<br />
үзіліп бара жатқандай. Жергілікті<br />
биліктің қолдауымен кездесулер,<br />
өзара тәжірибе алмасу шаралары<br />
жиі ұйымдастырылса игі, - деген<br />
ойымен де бөлісті С.Ахметов.<br />
Айта кетелік, «Жәрдем» компаниясы<br />
құрылыс нарығында – 21 <strong>жыл</strong>.<br />
Осы уақыт аралығында бірқатар<br />
әлеуметтік нысандар – Железин,<br />
Аққулы, Ертіс ауданындағы білім<br />
беру орындары мен Павлодар<br />
қаласындағы №30 мектепті, Усолка<br />
мен Сарыарқа шағын аудандарындағы<br />
үйлерді тұрғызды. Қазіргі уақытта<br />
Сарыарқа шағын ауданында №24/2,<br />
№25 баспаналар мен әуеқалашықта<br />
екі қабатты 9 үйді, Ақсу қаласында<br />
3 тұрғын үйді салуда.<br />
Жалпы, <strong>жыл</strong> басынан бері Павлодар<br />
облысында 90 мың шаршы метрге<br />
жуық баспана пайдалануға берілді.<br />
Жыл соңына дейін 200 мың шаршы<br />
метрден астам тұрғын үйді тапсыру<br />
жоспарланып отыр. Облыстық құрылыс<br />
басқармасының басшысы Рүстем<br />
Раисовтың айтуынша, бүгінгі күні<br />
Сарыарқа ауданында барлығы <strong>10</strong> үй<br />
салынуда, оның тоғызына <strong>жыл</strong> соңына<br />
дейін тұрғындар қоныстанады. Мұнда<br />
шамамен 700 пәтер қолданысқа<br />
беріледі десек, оның тең жартысы<br />
«7-20-25» бағдарламасы бойынша<br />
сатылымға шығарылады. Оған қоса,<br />
аталмыш бағдарлама аясында<br />
<strong>10</strong> несиелік үйдің құрылысы жүргізілуде.<br />
Осылайша, павлодарлықтардың<br />
жаңа, жайлы, кең әрі жарық пәтерлерге<br />
қоныстануы үшін құрылысшылар<br />
тынымсыз еңбек етуде. Ендеше,<br />
олардың жұмысына сәттілік тілеп,<br />
алдағы кәсіби мерекелерімен<br />
құттықтаймыз!<br />
С<br />
Басы 1-бетте<br />
Құндыз ҚАБЫЛДЕНОВА<br />
Сәрсенбі күні ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев аймақ<br />
басшысы Болат Бақауовты қабылдады. Облыс әкімі өңірдің<br />
өткен 7 айдағы әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы баяндап,<br />
өзекті мәселелерді ортаға салды.<br />
- Сіздің қолдауыңызбен «Nurly Ertis» жобасы сәтті жүзеге<br />
асып, облысымызға Нұр-Сұлтан қаласы мен жұмыс күші<br />
көп өңірлерден көпбалалы отбасылар қоныстануда. Жоба<br />
басталған уақыттан бері Екібастұз қаласына <strong>10</strong>3 отбасы, яғни<br />
617 адам көшіп келді. Барлығы баспанамен, үйдің үлкендері<br />
жұмыспен, балалар балабақша және мектеппен қамтылды.<br />
Кәсіппен айналысуға ниетті азаматтарға гранттар мен несиелер<br />
берілуде. Жыл соңына дейін аталмыш бағдарлама аясында<br />
тағы 280 отбасыны қабылдаймыз, - деді Б.Бақауов.<br />
Жергілікті көпбалалы отбасылар да қолдаудан кенде емес.<br />
Осы уақытқа дейін 199 отбасы жаңа үйлерге қоныстанды.<br />
Жыл соңына дейін мемлекет тағы 86 пәтерді сатып<br />
алмақ. Ал жаңа форматқа сәйкес атаулы әлеуметтік көмек<br />
5919 отбасыға беріледі.<br />
Болат Бақауов тұрғын үй құрылысын мықтап қолға<br />
алуға әзір екендіктерін білдірді. Инженерлік магистральдік<br />
желілер тартылған құрылыс алаңдары да дайын. Келесі <strong>жыл</strong>ы<br />
17 баспананы салуға 8,1 млрд. теңге қаржы қарастыруға<br />
қатысты бюджеттік өтініш тиісті органдарға жіберілді. Одан<br />
бөлек, жалпы құны 15 млрд. теңге болатын 22 жоба бар.<br />
Сонымен қатар, аймақ басшысы алдағы уақытқа белгіленген<br />
инвестициялық жобалар, агроөнеркәсіптік кешенді дамытуға<br />
бағытталған істер, ауылдық елді мекендерді таза ауызсумен<br />
қамту және жолдың сапасын жақсарту мәселелеріне тоқталды.<br />
Мәселен, қазіргі уақытта орталықтандырылған су құбырын<br />
салу бойынша 53 жоба жүзеге асуда. Оларды іске қосу<br />
нәтижесінде <strong>жыл</strong> соңына дейін ауылдықтарды таза ауызсумен<br />
қамту көрсеткіші 29,7 пайыздан 40 пайызға дейін артады.<br />
- Сонымен қатар, жалпы құны 11 млрд. теңге болатын<br />
15 жоба бар. Бұл жобалар қолдау тапқан жағдайда таза<br />
ауызсумен қамту көрсеткіші 54,1 пайызға дейін артады. Одан<br />
бөлек, 200 адамнан аз тұрғыны бар 90 шағын ауылда кешендіблок<br />
модульдер орнатылуда, - деді Б.Бақауов.<br />
Кездесу соңында Қасым-Жомарт Тоқаев аймақтағы суармалы<br />
жерлердің аумағын ұлғайту, халықтың тұрмыс сапасын<br />
арттыру бойынша бірқатар нақты тапсырма берді.<br />
Сарбаздар<br />
ант қабылдады<br />
АЙБЫН<br />
Жуырда Ұлттық Ұлан «Шығыс» өңірлік қолбасшылығына<br />
қарасты 6679 әскери бөлімінің 120-ға<br />
жуық жас сарбазы ант қабылдады.<br />
Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан және Қарағанды облыстарынан<br />
келген жас сарбазбен толықты. ҚР Ұлттық Ұланның<br />
6679 әскери бөлімінің командирі, подполковник Аян Сәтпаевтың<br />
айтуынша, жас сарбаздар қылмыстық атқару жүйесі мекемелерін<br />
күзететін болады. Сарбаздарды ант қабылдау рәсімімен 6679<br />
және 5512 әскери бөлімдерінің ардагерлер кеңесінің төрағасы,<br />
запастағы подполковник Тілектес Манабаев та құттықтады. Ол<br />
жас ұландарды елге қызмет етуге шақырды.<br />
Бұл күні Шығыс Қазақстан облысы Семей қаласынан<br />
келген Райымбек Егенғалиев те Отан алдындағы борышын<br />
адал атқаруға уәде берді.<br />
- Павлодар қаласына алғаш рет келдім. 6679 бөліміне<br />
келіп, әскер қатарына қабылданғанымды мақтан тұтамын. Өзіме<br />
жүктелген міндетті абыроймен атқаруға ант етемін, - дейді ол.<br />
Шара соңында жас ұландардың ата-аналары балаларын<br />
құттықтап, естелік суретке түсті.<br />
Өз тілшіміз.
4 <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> АУЫЛ-АЙМАҚ<br />
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ЕКІБАСТҰЗ ҚАЛАСЫ<br />
Жоспар орындалуда<br />
Екібастұз ауылдық аймағында бүгінде төрт түліктің<br />
қысқы азығын әзірлеу ісі қызу. Шаруалар күннің<br />
қолайлы сәтін пайдаланып, жоспарды ойдағыдай<br />
орындауға күш салуда.<br />
АҚСУ ҚАЛАСЫ<br />
Жұмыс қызу<br />
Ақсу қаласына қарасты ауылдық<br />
аймақтарда төрт түліктің қысқы азығын<br />
дайындау жұмыстары қарқынды жүруде.<br />
Ресми мәліметке сүйенсек, 95,8 мың гектар аумақтан<br />
шөп шабылады, оның 30 мың гектары - жайылымдық<br />
жер. Барлығы 77 мың тонна мал азығын дайындау<br />
жоспарланып отыр.<br />
- Бүгінгі таңда 60 мың гектар алқапта, оның ішінде<br />
4,5 мың гектар жайылымдық жерде шөп шабылды.<br />
Орташа өнімділік – гектарынан 7,7 центнер. Ал жайылымнан<br />
жиналған шөптің шығымдылығы гектарынан<br />
15 центнерді құрады. Барлығы 46,2 мың тонна шөп<br />
дайындалып, оның 30 мың тоннасы қыстақтарға<br />
жеткізілді, - дейді Ақсу қалалық ауыл шаруашылығы<br />
бөлімінің басшысы Әділ Құсайынов.<br />
Сонымен қатар, 3 мың тонна пішендеме, 12 мың<br />
тонна сүрлем мен 2,4 мың тонна сабан дайындалмақ.<br />
Бүгінде пішендеме толығымен жиналды. Енді шаруалар<br />
сүрлем және сабан дайындауға кіріседі.<br />
Қ.ТЛЕКТЕСҚЫЗЫ.<br />
ЕРТІС АУДАНЫ<br />
Науқан<br />
ойдағыдай<br />
Биыл ауданда жоспар бойынша<br />
88,7 мың гектар алқапта шөп<br />
шабылады деп күтілуде.<br />
Қазіргі уақытта 75,1 мың гектарға<br />
шалғы түскен. Бұл белгіленген жоспардың<br />
85 пайызға орындалғанын көрсетеді.<br />
Шөптің шығымдылығы гектарына<br />
5,9 центнерге тең. Бірлескен жұмыстың<br />
нәтижесінде шаруалар 44,5 мың тонна<br />
шөп дайындады.<br />
Бұдан бөлек, 5,5 мың тонна сүрлемнің<br />
1,9 мың тоннасы әзірленген. Бұл бағыттағы<br />
жұмыс 35 пайызға орындалып отыр.<br />
Осылайша, әр күнді тиімді пайдаланған<br />
шаруалар қыстың қытымырынан қысылмай<br />
шығамыз деген үмітте.<br />
Д.АЙТПАЙ.<br />
Екібастұз қалалық ауыл шаруашылығы бөлімінің мәліметіне<br />
сүйенсек, бүгінгі күні 111 мың гектар шабындық жерден шөп<br />
шабылған. Жоспар бойынша 163,4 мың гектар алқаптан мал<br />
азығын алу көзделген. Бұл дегеніңіз, жоспардың 68 пайызы<br />
орындалды. Соның ішінде жайылмалар мен көлтабандық<br />
16,4 мың гектар жер бар. Оның 1,1 мың гектарынан шөп<br />
шабылған. 40,32 мың ірі мал азығы дайындалған. Жоспар -<br />
63 мың тонна. Яғни, 64 пайызы әзірленіп отыр. 20,5 мың<br />
тоннасы қыстақтарға жеткізілген.<br />
Жалпы, биыл шөптің шығымдылығы гектарынан 3,6 центнерді<br />
құрап отыр. Ал жайылмалар мен көлтабандық алқаптарда гектарынан<br />
14 центнерден алынуда. Сондай-ақ, мамандар егістіктің<br />
арамшөбін химиялық тазарту жұмыстарын <strong>10</strong>0 пайыз жүзеге<br />
асырғандарын айтуда.<br />
Г.МАҒЖАН.<br />
БАЯНАУЫЛ АУДАНЫ<br />
74 мың тонна дайын<br />
Баянауыл<br />
ауданының шаруалары<br />
да шөп шабу<br />
науқанының бел<br />
ортасынан асыпты.<br />
Шабындықта<br />
таңнан кешке<br />
дейін техниканың<br />
гүрілі толастамайды.<br />
Аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің бас маманы Нұрболат<br />
Қалиевтің айтуынша, жоспарлы 270 мың гектар шабындықты<br />
жер бар. Бүгінде оның 206 гектарынан шөп шабылды.<br />
Шөптің шығымдылығы өткен <strong>жыл</strong>ғыдай, дейді маман. Яғни,<br />
гектарынан 3,6 центнерден айналып отыр. Сөйтіп, қазіргі<br />
таңда шаруалар 74 мың тонна мал азығын дайындап үлгерген.<br />
Жоспар бойынша 97 мың тонна әзірленуі тиіс екен. Осылайша,<br />
баянауылдықтар шөп шабу жұмыстарының 75 пайызын жүзеге<br />
асырған. Бірақ, шөпті қыстаққа тасу жұмысы әлі басталмаған.<br />
Маманның мәлімдеуінше, техника жеткілікті. Олар өрт<br />
қауіпсіздігі жағынан қатаң тексеруден өткізілген.<br />
Г.МАҒЖАН.<br />
-<br />
ПАВЛОДАР АУДАНЫ<br />
Жартысынан астамы жиналды<br />
Павлодар ауданында шөп шабу науқаны қарқынды жүруде. Бүгінде жоспарлы<br />
істің жартысынан астамы аяқталды.<br />
УСПЕН АУДАНЫ<br />
Қарқынды жүргізілуде<br />
Аймақтағы алқапты аудандардың бірі<br />
саналатын Успенде шөп шабу науқаны<br />
қызу жүріп жатыр.<br />
Аудандық кәсіпкерлік және ауыл шаруашылығы<br />
бөлімінің мәліметі бойынша қазіргі таңда 90 мың гектар<br />
жер шабылып, 50 мың тонна шөп жиналған. Оның<br />
36 мың тоннасы шөп сақтайтын арнайы орындарға<br />
жеткізілген. Ал жоспар бойынша ауданда 112,6 мың<br />
тонна қысқы мал азығы дайындалуы қажет. Бүгінгі<br />
күні бұл жоспардың 80 пайызы орындалды.<br />
Мамандар биыл өңірдегі шөптің шығымдылығы<br />
ойдағыдай екенін айтады. Орташа өнімділік гектарынан<br />
- 5,6 центнерді құрайды.<br />
Жалпы, ағымдағы <strong>жыл</strong>ы 72,1 мың тонна шөп<br />
жинап алу жоспарланған.<br />
Ауданда 41 мың ірі қара мен 36 мың<br />
қой-ешкі қыста қораға қамалады. Олардың<br />
азықтан тарықпай шығуы үшін 86,5 мың<br />
тонна шөп пен 18,5 мың тонна пішендеме<br />
дайындау қажет. Қазіргі таңда шаруалар<br />
шабындыққа білек сыбана кіріскен.<br />
- Осы уақытқа дейін 53,4 мың тонна<br />
шөп жиналды. Өнімділік гектарынан<br />
5,6 центнерді құрап отыр.<br />
Осылайша, жоспарлы істің 62 пайызы<br />
орындалды. Сонымен қатар, 15,5 мың<br />
тонна пішендеме жиналды. Бұл – қажеттіліктің<br />
86 пайызы, - дейді Павлодар аудандық<br />
кәсіпкерлік және ауыл шаруашылығы бөлімінің<br />
басшысы Хамза Оразбеков.<br />
Қ.ТІЛЕКТЕСҚЫЗЫ.<br />
Бұл бағыттағы жұмыстар қарқынды<br />
жүргізілуде. Демек, көп ұзамай ауданда шөп<br />
шабу науқаны аяқталмақ.<br />
Н.АҚЫТЕГІ<br />
ТЕРЕҢКӨЛ АУДАНЫ<br />
Шабындықта қарбалас<br />
Тереңкөлдік шаруалар шөп шабу науқанына<br />
белсене кіріскен. Бұл ретте 67,1<br />
мың гектар алқапта шөп шабылды.<br />
Нәтижесінде, 36,91 тоннаға жуық мал азығы<br />
дайындалды. Яғни, белгіленген жоспар 60,2 пайызға<br />
орындалған. Шөптің шығымдылығы да жақсы<br />
болғанын атап өткен жөн. Бұл көрсеткіш гектарынан<br />
5,5 центнерді құрап отыр. Сондай-ақ, қазір<br />
шаруалар бір<strong>жыл</strong>дық шөптерді шабуда. Ауданда мал<br />
азығын әзірлеу бағытындағы жұмыстарға 3797 тонна<br />
арзандатылған дизель отыны бөлінген. Техника саны<br />
да жеткілікті. Шаруалар қысқы мал азығы қажетті<br />
көлемде дайындалатынына сенімді.<br />
А.АСҚАРҚЫЗЫ.<br />
ЖЕЛЕЗИН АУДАНЫ<br />
Әзірлік мығым<br />
«Қыстың қамын жаз ойла» демекші, астықты өлке<br />
Железин ауданында шөп шабу науқаны ойдағыдай<br />
жүргізілуде.<br />
Өңір шаруалары 54 мың гектар алқапта шөп шапқан. Бұл белгіленген<br />
жоспардың 72 пайызын құрайды. Шаруалардың бірлескен жұмысы<br />
нәтижесінде 28,0 мың тонна шөп дайындалды. Бұл ретте, жоспардың<br />
53 пайызға орындалғанын атап өткен жөн.<br />
Көп<strong>жыл</strong>дық шөптің шығымдылығы гектарына 5 центнерді құрайды.<br />
Бұдан бөлек, 5,3 мың тонна пішен әзірленді. Бұл жоспарлы көлемнің<br />
<strong>10</strong>6 пайызы. Осы орайда, «Пахарь», «Черепанов», «Талапкер» шаруа<br />
қожалықтарын ерекше атап өтуге болады. Шаруалар қысқы мал азығын<br />
молынан әзірлеу үшін адамдар мен техниканың жеткілікті екенін айтады.<br />
А.АСҚАРҚЫЗЫ.
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
Балалар мен жасөспірімдерге арналған қосымша<br />
АБАЙ ҚҰНАНБАЙҰЛЫНЫҢ ТУҒАНЫНА - 175 ЖЫЛ<br />
Ұлы ақын<br />
Балалар, биыл қазақтың ұлы ақыны Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы<br />
Құнанбаевтың туғанына 175 <strong>жыл</strong> толмақ.<br />
Ол есімі елге мәшһүр ақын ғана емес,<br />
белгілі ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің,<br />
қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, композитор,<br />
аудармашы, саяси қайраткер және қазақ<br />
мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор.<br />
Абай Құнанбайұлы 1845 <strong>жыл</strong>ы дүниеге<br />
келіп, 1904 <strong>жыл</strong>ы өмірден өткен. Ақынның<br />
арғы тегі Орта жүз Тобықты, Арғын ішіндегі<br />
Олжай батырдан таралады. Олжайдан Айдос,<br />
Қайдос, Жігітек есімді 3 ұрпақ өрбиді. Бұлардың<br />
әрқайсысы кейін бір-бір рулы ел болып кеткен.<br />
Айдостың Айпара деген әйелінен Ырғызбай,<br />
Көтібақ, Топай есімді балалары бар.<br />
Бұлардың ішінде Ырғызбай ортасынан оза<br />
шауып, ел басқарған. Ырғызбайдан Үркер,<br />
Мырзатай, Жортар, Өскенбай тарайды. Өскенбай<br />
шаруаға жайлы, билікке әділ кісі болғандықтан,<br />
«Ісің адал болса, Өскенбайға бар, арам болса<br />
Ералыға бар» деген мәтел ел арасында кең<br />
таралған. Өскенбайдың әйелі Зереден Құнанбай<br />
туады.<br />
Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі<br />
3 <strong>жыл</strong>дан соң оның мұсылманша да, орысша<br />
да оқуы аяқталады. Абайдың басқа балалардан<br />
алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге<br />
шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілік-билік<br />
жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп<br />
13 жастағы Абай ел ісіне араласады.<br />
Ұлы ақын өзінің ақындық шығармаларында<br />
қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдік<br />
мәселелерін арқау еткен. «Мен жазбаймын өлеңді<br />
ермек үшін», - деп жырлаған Абай а<strong>тамыз</strong>дың<br />
әр өлеңі терең мазмұнымен өмірден өз бағасын<br />
алды. Сол үшін де бүгінде оның шығармалары<br />
әлемнің бірнеше тіліне аударылып, қазақтың<br />
Абайын бүкіл дүниежүзі танып-білуде.<br />
ҰЛЫДАН - ҰЛАҒАТ!<br />
Абай айтқан екен...<br />
Дала<br />
Жусан иісі аңқыған,<br />
Көгілдір гүлдер шалқыған.<br />
Әрбір шөбің көркейген,<br />
Мейірімге малтынған.<br />
Қызыл, жасыл өрнекті,<br />
Гүлдерің әркез көрікті.<br />
Сән береді өзіңе,<br />
Қызғалдақ басып жер - көкті.<br />
Күз кезіңде соларсың,<br />
Көңілсіз мұңға толарсың.<br />
Кірбің түсіп қабағың,<br />
Самал болып соғасың.<br />
Ермұхамбет ЖҮСІПОВ,<br />
Абай атындағы №28 мектептің<br />
оқушысы, Екібастұз қаласы.<br />
БАЛАПАН ЖЫР<br />
Анашым<br />
Ақ сүт берген анашым,<br />
Ақылдысың, данасың.<br />
Дүниедегі бақытты,<br />
Өзіңнен ғана табамын.<br />
Жақсылыққа шақырып,<br />
Жамандықтан тыяды.<br />
Асыл анам бойыма,<br />
Иман нұрын құяды.<br />
Ислам ӘМІРБЕК,<br />
№4 Ертіс орта мектебінің<br />
2-сынып оқушысы, Ертіс ауданы.<br />
Алланың өзі де рас, сөзі де рас;<br />
* * *<br />
Көкірегі сезімді, көңілі ойлыға бәрі анық;<br />
* * *<br />
Ғылым - Алланың бір сипаты;<br />
* * *<br />
Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат;<br />
* * *<br />
Жастықтан бір күлгенің мың қаралық;<br />
* * *<br />
Мал жұтайды, өнер жұтамайды;<br />
* * *<br />
Еңбек қылмай тапқан мал дәулет болмас;<br />
* * *<br />
Жаман дос - көлеңке: басыңды күн шалса - қашып құтыла<br />
алмайсың, басыңды бұлт шалса- іздеп таба алмайсың.<br />
* * *<br />
Имансыздың сыртын қанша жусаң да, іші оңбайды.<br />
Жазып алған – Ерасыл НҰРЫМОВ,<br />
5-сынып оқушысы, Павлодар қаласы.<br />
Сөзжұмбақты<br />
шешейік!<br />
4.<br />
1. 2. 3. 5.<br />
А<br />
6. 7.<br />
б а й а т а<br />
1. Еліміздегі ең үлкен қала.<br />
2. Аймағымыздағы ең қасиетті жер.<br />
3. Мұнайлы өңір.<br />
4. Облыс оқушыларына арналған<br />
сүйікті қосымша.<br />
5. Батыс Қазақстанға жататын қала.<br />
6. Нұр-Сұлтан қаласына қарасты ауыл.<br />
7. Бұрынғы астанамыз.<br />
Құрастырған - Арайлым АТШЫБАЙ,<br />
Кенжекөл орта мектебінің 7-сынып оқушысы,<br />
Павлодар қаласы.
6 <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong><br />
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ЕРТЕГІЛЕР ЕЛІНДЕ<br />
Бұған қасқыр қуанып, оған еріп<br />
кетеді. Түлкі оны көп мал қамалған<br />
қоршауға алып келеді. Қоршау түнге<br />
қарай мықтап жабылады екен. Түлкі<br />
мен қасқыр қоршауды айналып жүріп,<br />
ақыры бір жерден саңылау тауып,<br />
ішке кіреді. Олар малды өлтіріп, етін<br />
алаңсыз жейді. Етке әбден тойып,<br />
қарны тырсылдап үлкейіп кеткен түлкі<br />
саңылаудан әзер дегенде сыртқа<br />
шығады. Ал қарны тойса да, көзі<br />
тоймаған қасқыр қоршаудың ішінде<br />
қалады. Бір кезде іште қалудың<br />
қауіпті екенін түсінген қасқыр<br />
сыртқа шығуға қанша тырысса да,<br />
ісініп кеткен қарнымен саңылаудан<br />
шыға алмай, көп әуре болады.<br />
Сөйтіп жүргенде, таң атып, ішке<br />
кірген қожайын қасқырды көрісімен,<br />
қолындағы сойылмен оны аямай ұра<br />
кетеді. Қасқыр әрең дегенде қашып<br />
шығады да, түлкіні іздейді.<br />
Ал түлкі болса қасқырды алыстан<br />
көріп салып, жерге жата қалып,<br />
аяқтарымен денесін сипалап:<br />
– Ой, менің апайым! Адамдар<br />
мені өлтіре жаздады! Бүкіл денем<br />
қатты ауырып әкетіп барады! Жүре<br />
алмаймын. Үйіме жетуіме көмектес,<br />
– дейді <strong>жыл</strong>амсырап.<br />
Түлкінің сөзіне сенген қасқыр оны<br />
Түлкі мен қасқыр<br />
(Африка халықтарының ертегісі)<br />
Бірде түлкі қорқау қасқырға жолығып қалып, оған:<br />
– Менімен бірге жүр. Мен саған тойып ет жейтін жерді<br />
көрсетемін, – дейді.<br />
арқасына салып алып, жүріп кетеді.<br />
Біраз жүрген соң, түлкінің қулығын<br />
сезіп қойып, оны жерге лақтырып<br />
жібереді де, артынан қуа жөнеледі.<br />
Алды-артына қарамай қашқан түлкі бір<br />
үңгірге кіріп кетеді. Қасқыр артынан<br />
кіргенде, алдыңғы екі аяғымен төбені<br />
ұстап тұрған түлкіні көреді де, оны<br />
бас салғанда, түлкі:<br />
– Ой, апатайым, маған тиіспе! Төбе<br />
түсіп кетіп, екеуімізді басып қалады!<br />
Мен төбені тіреп ұстап тұрмын! Кел,<br />
төбені ұстап тұр. Мен тіреу тауып<br />
әкелейін, – дейді шыр-пыр етіп.<br />
Қасқыр төбені ұстап біраз тұрғаннан<br />
кейін, осында тұратын бірнеше маймыл<br />
келеді. Олар қасқырды көріп, таң<br />
қалып:<br />
– Сен мұнда не істеп тұрсың?<br />
– деп сұрайды.<br />
– Төбені ұстап тұрмын! Түлкі<br />
төбе түсіп кетіп, астында қаласың<br />
деген. Ол тіреу алып келуге кетті.<br />
– Қоя бер! Төбе мықты тұр,<br />
құламайды, – деп күледі маймылдар.<br />
Алданып қалған қасқыр түлкіге<br />
бұрынғыдан да қатты ыза болып, оны<br />
қайта іздеп шығады. Біраз жүрген<br />
соң, бір апанның аузында бірдеңе<br />
деп міңгірлеп отырған түлкіні көреді.<br />
Ал апанның ішінде араның ұясы бар<br />
еді, бірақ оны қасқыр білмейді.<br />
– Оһ, залым, қолға түстің бе?!<br />
Сенің өлген жерің осы болады! –<br />
деп қасқыр түлкіге тұра ұмтылады.<br />
– Иә, мен расында ақымақпын!<br />
– дейді түлкі мүләйімсіп.<br />
– Маған деген ренішің орынды. Не<br />
істесең де көнемін. Бірақ бүгін үлкен<br />
мереке. Әне, тыңдашы, балалар ән<br />
салып жатыр, мен де оларға қосылып<br />
әндетіп отырмын. Міне, менің қолымдағы<br />
кітапты көріп тұрсың ғой. Мен осы<br />
кітапқа қарап сыйынып тұрмын.<br />
– Иә, естіп тұрмын. Расында<br />
ән салып жатыр екен.<br />
– Міне, сондықтан да мені бүгін<br />
өлтірме! Ертеңге дейін күт! Одан<br />
да кітап алып, бізбен бірге сыйын!<br />
– Ал, кітапты қайдан аламын? –<br />
деп сұрайды қасқыр.<br />
– Ана апанның ішінде кітап көп,<br />
кез келгенін ал, – дейді түлкі.<br />
Қасқыр кітап алмақшы болып<br />
апанға түскенде, ондағы аралар<br />
гуілдеп оған лап қойып, тұмсығын<br />
жабыла шағады. Ал түлкі бұл кезде<br />
қарасын көрсетпей, тайып тұрады.<br />
Орыс тілінен аударған -<br />
Серік САТЫБАЛДИН, еңбек<br />
ардагері,<br />
Павлодар қаласы.<br />
СӨЗ МӘЙЕГІ<br />
Денсаулық туралы<br />
мақал-мәтелдер<br />
Жарлының байлығы —<br />
Денінің саулығы.<br />
* * *<br />
Денсаулық — зор байлық.<br />
* * *<br />
Күлегештің көңілі азбас,<br />
Күтіншектің өзі азбас.<br />
* * *<br />
Бас ауырса, жан қорқады.<br />
* * *<br />
Екі ауру бір келсе, ажалыңның жеткені.<br />
* * *<br />
Тазалық - саулық негізі,<br />
Саулық - байлық негізі.<br />
* * *<br />
Азған денеге ауру үйір.<br />
* * *<br />
Аурудың жақсысы жоқ,<br />
Дәрінің тәттісі жоқ.<br />
* * *<br />
Демі бардың емі бар.<br />
* * *<br />
Ауру кісі күлкі сүймес,<br />
Ауыр жүкті <strong>жыл</strong>қы сүймес.<br />
* * *<br />
Елемеген ауру жаман,<br />
Ескермеген дау жаман.<br />
Жинаған – Ақерке НҰРТАЙ,<br />
2 - с ы н ы п о қ у ш ы с ы , А қ с у қ а л а с ы .<br />
qoı<br />
Өтірік өлең<br />
Мініп алып шыбынға,<br />
Ұшып бардым ғарышқа.<br />
Сельфи жасап аспанда,<br />
Мақтандым бар халыққа.<br />
Диас БАЙБОЛАТ,<br />
4-сынып оқушысы,<br />
Павлодар қаласы.<br />
САНАҢА ТОҚЫП АЛ!<br />
Латын әліпбиін<br />
жаттайық!<br />
Құрметті достар! «Айналайын»<br />
қосымшасының өткен нөмірінде латын<br />
әліпбиінің жазылуы мен дыбысталу<br />
үлгісін берген болатынбыз. Ал бұл жолы<br />
назарларыңа латын әріптерін ұсынып<br />
отырмыз. Мұқият қарап, жаттап<br />
алыңдар! Себебі, көп кешікпей еліміз<br />
латын әліпбиіне көшетін болады.<br />
Мал жуасы -<br />
Аң жуасы<br />
qoıan<br />
қарызын<br />
терісімен<br />
өтейді.<br />
qasqyr<br />
Кім тапқыр?<br />
Балалар, мына мақалмәтелдерден<br />
кейбір сөздер түсіп<br />
қалыпты. Сендер оларды тауып, тор<br />
көздерінің ішіне латын әріптерімен<br />
жазып шығыңдар.<br />
teńge<br />
...тиыннан өсер,<br />
...құлыннан өсер.<br />
Дайын асқа-тік...<br />
jylqy<br />
qasyq
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
<strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> 7<br />
Ер қанаты - бес қару<br />
БІЛГЕНГЕ - МАРЖАН!<br />
Павлодар қаласындағы Г.Н.Потанин атындағы облыстық<br />
тарихи-өлкетану музейінде ерте заманда батыр бабаларымыз<br />
қолданған бес түрлі қару қойылған. Қазақтың аңыздастандарында<br />
жауынгерлердің қас дұшпанын ойсырата<br />
жеңуі үшін бес қаруына сүйенгені жайлы әңгімелер көп<br />
айтылады.<br />
Аталмыш музейдің қызметкері Жеңісбек Қадырұлы жаугершілік<br />
заманда ер қанаты болған бес қару жайлы жиған-терген<br />
мағлұматтарымен бөліскен екен. Бұл жазбаны арнайы «Айналайын»<br />
қосымшасының оқырмандары үшін қаз-қалпында<br />
ұсынғанды жөн көрдік.<br />
Ату қаруы<br />
Түркілердің негізгі қаруының бірі<br />
– жақ деп аталған. Ол ағаш, сүйек,<br />
мүйіз, қайың қабығы (тоз), сіңір мен<br />
былғары сынды материалдардан жасалады.<br />
Ол бірнеше бөліктен тұрады. Түркілер<br />
жебені пайдаланатын мақсаты мен<br />
ұшына қарап бірнеше түрге бөлген.<br />
Ұшы жалпақ екі айыр болып келетін<br />
жебе «қозы жауырын» деп аталады. Ол<br />
жарақатты тереңірек салуға арналған.<br />
түрін қолданған. Түркілер қылыштары<br />
басының қайқылығына, пішініне қарай,<br />
сабының және балдағының пішініне<br />
орай бірнеше түрге бөлінеді. Мысалы,<br />
«наркескен». Оның қайқылығы бірден<br />
алқымынан басталады, сондықтан кесу<br />
күші жоғары болған. Асыл қылыштың<br />
ерекше түрін қазақтар да өзге түркі<br />
халықтары секілді «зұлпықар» деп атаған.<br />
Зұлпықар (арабша Зу – л фикар –<br />
«жасын» деген сөз) — Әзірет Әлінің<br />
(Мұхамед пайғамбардың немере інісі<br />
әрі күйеу баласы, төртінші халиф Әлі<br />
ибн Әбу Тәлібтің) аты аңызға айналған<br />
қасиетті екі басты қылышының аты.<br />
қылыш, семсер салатын бұйым «қынап»<br />
деп аталады. Оны асынып жүруге<br />
арналған бауды «қылыш бау» деп атайды.<br />
Қынап ағаштан жасалып, былғарымен<br />
немесе барқытпен қапталған. Металмен<br />
әшекейленіп, алтын, күміс және асыл<br />
тастар қондырылған. Кейбір қынаптар<br />
таза металмен қапталған.<br />
Түйреу қаруы<br />
Қазақта екі түрлі түйреу қаруы<br />
болған. Ұшы жалпақ болып келетін<br />
қылышты қазақтар «найза» деп атаған.<br />
Ұшы қырлы ұзын қылыш «сүңгі» делінген.<br />
Ол жаудың сауытын сындыра соққы<br />
беруге арналған. Қазақ батырлары<br />
найза мен қайың найзаға: моншақ, ту,<br />
жалауша, шашақ сынды белгі таққан.<br />
Ту – жалпы әскердің белгісі, моншақ -<br />
әскербасының таңбасы болды. Түрлі<br />
түсті жалаушалар әскери жасақтардың<br />
бір-бірін тануы үшін қажет болса, аттың<br />
жалынан немесе жібек баудан жасалған<br />
шашақтар батырлықтың нышаны саналды.<br />
көмкеріліп, былғарымен қапталады.<br />
Жауынгер балтасы сабының ұзындығына<br />
қарап: ұзын сапты, орташа сапты және<br />
сабы қысқа балта деп үшке бөлінген.<br />
Қазақтар сабының ұзындығы орташа<br />
болып келетін балтаны кеңінен қолданған.<br />
Ал, қысқа сапты балталарды әдетте<br />
белдікке қыстырып жүретін болған. Ұзын<br />
сапты айбалтаны хан сарайын немесе<br />
қорған қақпасын күзететін жауынгерлер<br />
ұстады.<br />
Соғу қаруы<br />
Бұл қарудың ең көне түрі «шоқпар»<br />
деп аталады. Ол ағаштан, ауыр сойыл<br />
түрінде жасалады. Кейде шоқпарға<br />
металл шынжыр немесе үшкір темір<br />
Ал сауыт бұзуға арналған үшкір, үш-төрт<br />
қырлы жебе «сауыт бұзар» немесе<br />
«көбе бұзар» деп аталған. Түркілер<br />
жебенің ұшын темірден, сүйек, мүйіз<br />
бен ағаштан да жасаған.<br />
Адамды аттан құлатып түсіру үшін<br />
немесе аңға шыққанда түркілер ұшы<br />
цилиндр тәріздес ағаштан жасалған<br />
«доғал оқты» пайдаланған. Ал соғыс<br />
кезінде дыбыстап белгі беру үшін<br />
«ысқырық» оқтар қолданылған. Ал,<br />
садақтың оғы салынатын қапты қорамса<br />
десе, жақты салатын қорапшаны «садақ»<br />
деп атаған.<br />
Кесу қаруы<br />
Түркілер жауынгерлері кесу қаруының:<br />
семсер, қылыш және сапы деген үш<br />
Кейбір қылыштар шапқанда ауыр болу<br />
үшін басы үлкейтіліп, жалпақ қылып<br />
жасалған және ұшының сыртында шығыңқы<br />
тұрған жотасы болған. Оны «жалман»<br />
деп атаған. Жыраулар шығармаларында<br />
мұндай ауыр қылыштар «алдаспан» деп<br />
аталады. Қазақ батырлары қылыштың<br />
бұл түрін өте жоғары бағалаған. Ал<br />
Шабу қаруы<br />
Ертедегі қазақтардың негізгі деген төрт<br />
шабу қаруы болған. Олардың жарақаттау<br />
қабілеті мен пішіні жағынан айтарлықтай<br />
ерекшелігі бар. Бұл қарудың бір түрі -<br />
«балта». Оның жүзі орташа болып<br />
келеді. Жүзі ай пішіндес әрі енді болып<br />
келетін балтаны қазақтар «айбалта»<br />
деп атаған. Жүзі сына тәріздес болып<br />
келетін қару «шақан» деп аталған. Бірақ,<br />
қазақ батырлары соғыста балтаның<br />
төртінші түрі – жарты айбалтаны көп<br />
қолданған. Кәдімгі балта, айбалта<br />
мен шақанның қасиеттерін біріктіру<br />
арқылы жасалған айбалтаның басы<br />
балға пішіндес болады.<br />
Қазақ балтасының сабы кейде талмен<br />
тығылады. Соғу қаруының екінші түрі –<br />
«гүрзі» деп аталады. Басы металдан<br />
құйылған ауыр шоқпар. Соғу қаруының<br />
үшінші түрі – «бұздыған» деп аталған.<br />
Бұздыған — басы алты не сегіз қырлы<br />
(әр қырының арасы тілімделіп ойылады)<br />
болып келетін, темірден жасалатын<br />
шоқпардың жеңіл түрі. Соғу қаруының<br />
төртінші түрі – «босмойын» деп аталады.<br />
Аты айтып тұрғандай, босмойынның<br />
басы иілгіш келеді. Шоқпардың басы<br />
сабына қайыс немесе шынжыр арқылы<br />
бекітіледі. Мұндай шоқпарлардың басы<br />
ағаштан, тастан немесе металдан<br />
жасалған.<br />
Міне, ерте заманда қазақтардың<br />
әскери қару-жарағы осындай атауларға<br />
ие болған екен.<br />
БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ<br />
Еркін БЕЙСЕНБАЕВ<br />
Балама!<br />
«Қара күшпен бірді жығарсың,<br />
Біліміңмен мыңды жығарсың!»<br />
- деп айтылған дана мақалды,<br />
Балам, дұрыс түсініп, ұғарсың.<br />
«Дұшпаныңнан бір сақтан,<br />
Жаман достан мың сақтан!»,<br />
- деп айтылған мақалды,<br />
Ойыңда ылғи сен сақта!<br />
Жақсы мінез - бітпес байлығың,<br />
Осыны жадыңда сақтанғын.<br />
Қашанда сабырлы болып сен,<br />
Көшінен аулақ бол айғайдың.<br />
Өз тегін білмес - ол жаман,<br />
Ұрпаққа сын – сол жаман.<br />
Жеті атасын білмейтін,<br />
Жастар болған тым жаман.<br />
Дініңе илан – ол жақсы,<br />
Діліңе құрмет - сол жақсы.<br />
Тіліңді сыйла, қастерле,<br />
Анаңның тілі ең жақсы.<br />
ФОТОЭТЮД<br />
Кел, балалар, оқылық,<br />
Оқығанды көңілге,<br />
Ықыласпен тоқылық!<br />
С<br />
Жаңылтпаш жаттап алайық!<br />
Үміт түбіт түтті,<br />
Түбітті түтіп бітті.<br />
Қапыда ит қапты,<br />
Қатты қапты,<br />
Қапты қатты.<br />
Алашаларды<br />
Таба алса, алар.<br />
Таба алмаса,<br />
Сонда қалар.<br />
Гүлім гүлге қарап күлімдеді,<br />
Көгілдір гүлге қонған аралар гуілдеді.<br />
Омартаға балалар барар,<br />
Балаларды аралар талар.<br />
Ғарышкер ұшты ғарышқа.<br />
Ғарышқа ұшты ғарышкер.<br />
Айтшы, ғарыш алыс па?<br />
Пай-пай-пай,<br />
Жайылып жүр тай.<br />
Ай-ай-ай,<br />
Ұшып кетті торғай.<br />
Жазып алған -<br />
Мәлика НҰРАХМЕТОВА,<br />
2-сынып оқушысы,<br />
Павлодар қаласы.
8 <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong><br />
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
БІЛГЕНГЕ – МАРЖАН!<br />
Үш тілде сөйлеп үйренейік!<br />
Құрметті балалар, егемен елдің жарқын болашағы – сендердің<br />
қолдарыңда! Сондықтан мемлекетіміздің гүлденіп, дамуы үшін жас<br />
ұрпақтың жан-жақты білім алып, шет тілдерін жетік меңгеруінің<br />
маңызы зор.<br />
Осы мақсатта арнайы «Айналайын» қосымшасының оқырмандары<br />
үшін Павлодар қаласындағы №39 инновациялық үлгідегі жалпы білім<br />
беру мектебінің ағылшын тілі маманы, тәжірибелі ұстаз Бақыт<br />
Елемесова үш тілде сөйлеуді үйрететін болады.<br />
Сонымен, бүгін біз адамдарға қатысты атауларды айтып үйренеміз.<br />
Ендеше, іске сәт!<br />
ХАТТАР ТЫНЫСЫ<br />
Менің арманым<br />
Армансыз адам-қанатсыз құспен тең. Әр<br />
адамның жан дүниесінде тамыр жайған<br />
арманы бар. Ол арман – адаммен бірге<br />
өседі, өркендейді. Дәл солай, менің де<br />
балалық шағымның үлкен бір арманы<br />
бар. Ол-дәрігер болу.<br />
Мен дәрігер болғанда үнемі ауырған адамдарға<br />
көмектесемін. Отбасы мүшелері ауырып қалған<br />
кезде дәрі–дәрмек беріп емдеймін. Мен алдыма тәтем<br />
секілді білікті дәрігер боламын деген мақсат қойдым.<br />
Ол кісінің бойындағы мейірімділігі, адамгершілігі,<br />
елгезектік қасиетін ұнатамын. Ол өз жұмысына өте<br />
адал адам, ешқашан «шаршадым» деп айтқанын<br />
естіген емеспін. Қиналған жандарға әркез қол ұшын<br />
беруге дайын тұрады. Келешекте мен де сол тәтемнің<br />
жолын қуып, дәрігер болып, халыққа қалтқысыз<br />
қызмет етсем деймін.<br />
БӘРЕКЕЛДІ!<br />
Ұл – Мальчик – Boy;<br />
Мен - Я – I;<br />
Сен - Ты-You;<br />
Ол – Он – He;<br />
Ол - Она-She;<br />
Әріптес – Коллега –<br />
Colleague;<br />
Тұтынушы - Клиент-<br />
Client;<br />
Дос - Друг,<br />
подруга – Friend;<br />
Бәсекелес –<br />
Конкурент – Rival;<br />
Бастық –<br />
Начальник -<br />
Chief, Head.<br />
Отбасындағы қуаныш!<br />
Қыз – Девочка<br />
– Girl;<br />
• Егер сендер бұл<br />
сөздерді білетін<br />
болсаңдар, өте<br />
қуаныштымыз.<br />
Ал білмейтін<br />
болсаңдар,<br />
мұқият жаттап,<br />
саналарыңа<br />
тоқып алыңдар!<br />
Аружан СЕРІКБАЙ,<br />
Кеңес орта мектебінің 4- сынып оқушысы,<br />
Павлодар ауданы.<br />
Жайдарлы жаз!<br />
Мектеп жанындағы «Жаңа ұрпақ»<br />
лагерінің ІІ ауысымы өте қызықты өтті.<br />
Үш апта аралағында балдырғандар алаңсыз<br />
әрі қызықты дем алды. Ойнады,<br />
күлді, бастысы, әр күнін мазмұнды өткізді.<br />
Балаларға арналып түрлі іс-шаралар мен спорттық<br />
ойындар ұйымдастырылды. Оларды қалаға саяхатқа<br />
апару үшін 5 тәрбиеші, 1 жаттықтырушы және<br />
1 музыка жетекшісі жұмыс істеді. Лагерь демалушыларына<br />
әртүрлі ойындар ойнатылып, тақырып<br />
бойынша тапқырлық, сөз жұмбақ сайыстары өткізіліп<br />
отырды. Жоспар бойынша күн сайын ертеңгіліктер,<br />
сайыстар өтті.<br />
Оқушыларымыз «Бос уақытты қамту және балалардың<br />
дарындылығын дамыту орталығы» өткізген жазғы<br />
кешенді жобаларға қатысып, дипломдармен марапатталды.<br />
Балалар асыға күткен Павлодар қаласындағы<br />
«Нептун» хауызына бірнеше рет барып, мәз болды.<br />
Сонымен қатар, олар Ш.Айманов атындағы кинотеатрға,<br />
көркемсурет, өлкетану мұражайларына барды.<br />
«Бала-көңілдің гүлі, көздің нұры», - демекші,<br />
кез-келген бала ұстаз үшін асыл қазына. Осы қазынаны<br />
қорғап, болашағына нұр беретін ұстаздың жүрегі.<br />
Сол себепті балалардың балғын кездерін бақытты<br />
өткізу ата-аналар мен ұстаздар арасындағы керемет<br />
сыйластықтың арқасы деп ойлаймыз.<br />
Б.НҰРӘЛИЕВА, А.АҚЫЛБАЕВА.<br />
Осыдан төрт <strong>жыл</strong> бұрын алтын ұя мектебінен<br />
түлеп ұшқан Түсіпова Әйгерім бүгінде өзі<br />
қалаған жоғары оқу орнын ойдағыдай<br />
тәмамдап, жас маман атанып отыр.<br />
Мектепті «алтын белгімен» бітірген ол Елордадағы Л.Н.Гумилев<br />
атындағы Еуразия ұлттық университетіне оқуға қабылданды.<br />
Сөйтіп, студент қыз университетте де өз қатарластарының<br />
алды болып, оқудағы жетістігімен ұстаздарын қуанта білді.<br />
Оған риза болған жоғары оқу орнының әкімшілігі Әйгерімнің<br />
анасы Гүлнәр Миятқызының атына Алғыс хат жолдады. Онда<br />
оқытушылар қызына жақсы тәрбие және болашаққа деген<br />
дұрыс бағыт - бағдар бергені үшін алғыстарын білдіріпті.<br />
Осылайша, Әйгерім өз ортасында сыйлы екенін көрсете<br />
білді. Әрдайым алға ұмтылатын ол менеджмент мамандығы<br />
бойынша қызыл диплом алып, экономика және бизнес<br />
бакалавры дәрежесін иеленді. Оқуда озат, білімде алғыр<br />
Әйгерімнің бұл жетістігіне туыс-туғаны, ұстаздары тегіс<br />
қуанды.<br />
«Білім инемен құдық қазғандай...», - деп дана халқымыз<br />
айтқандай көп ізденуден талмайтын, еңбекқор әрі көргенді<br />
БАЛАЛАР ДА ҚЫЗЫҚ!<br />
Қартайдым<br />
ба?<br />
Маңдай тісі түсіп қалған<br />
6 жасар Нұрай аузын басып, <strong>жыл</strong>ай<br />
кетті.<br />
- Не болды?, - деді әпкесі.<br />
- Әжем сияқты менің де тісім түсіп<br />
қалды. Енді қартайдым ба?, - деді<br />
ол кемсеңдеп.<br />
Өмір сүріп<br />
отырмын...<br />
Байқаусызда құмыраны<br />
сындырып алған 4 жасар Диас<br />
қорыққанынан үстелдің астына кіріп,<br />
үнсіз отыра кетті. Мұны көріп қойған<br />
анасы:<br />
- Балам не істеп отырсың?, -<br />
деді.<br />
- Жәй, өмір сүріп отырмын..., -<br />
деді Диас.<br />
қызымыз Әйгерімге отбасыңды және туыстарыңды<br />
әрдайым қуанта бер деймін.<br />
Рысты СҮЙІНОВА, ұстаз, Ақсу қаласы.<br />
Аяп тұрмын...<br />
Кішкентай Ерасыл 5 жасар әпкесін<br />
сөмкемен қатты ұрып жіберді.<br />
- Сен небары 1 жаста болған<br />
соң аяп тұрмын ғой. Әйтпесе,<br />
жақсылап сыбағаңды беруші едім, -<br />
деп <strong>жыл</strong>ады оның әпкесі.<br />
Арайлым АТШЫБАЙ,<br />
Кенжекөл орта<br />
мектебінің 7-сынып<br />
оқушысы, Павлодар<br />
қаласы.<br />
Көрікті жерлерді<br />
көрдім<br />
Әкем мен анам мені, қарындасым Жұлдыз<br />
бен інім Асанәлиді жазғы демалысымызда<br />
еліміздің түрлі көрікті жерлерін<br />
аралатуға көңіл бөледі.<br />
Былтыр Оңтүстік Қазақстанға сапарласақ, биыл<br />
өз өңіріміздің әсем табиғатын тамашаладық.<br />
Баянауылдағы Жасыбай көлінің жағасына жол<br />
тарттық. Айнала тау. Бұл жерге алғаш келуім еді.<br />
Тау тастары кәдімгідей қалап қойғандай. Көркі көз<br />
тартады. Жасыбай көліне шомылып, ыстық күні көл<br />
жағасынан сая таптық. Түнгі Жасыбайға да куә болдық.<br />
Көлдің жанындағы тау Бурабайдағы «Жеке батыр»<br />
тауына ұқсастығы барын аңғардым.<br />
Баянауылдағы Торайғыр көліне бардық. Мұнда<br />
әлемде сирек кездесетін, Қызыл кітапқа енген,<br />
Канада мен Қазақстанда ғана өсетін қандыағаш<br />
деген ағаштың барын білдім. Бұлақтың тастай суын<br />
іштік. Әдемі табиғатта естелікке суретке түсіп, таң<br />
тамаша болдық.<br />
Маралды көліне де шомылып, өңірімізде тынығуға<br />
жайлы орындардың көп екенін көрдім. Одан кейін<br />
Көкшетауға нағашыларыма қыдырып бардық. Нағашы<br />
атам мен апама еркелеп, көрікті Көкшетауда қызықты<br />
сәттер өтті. Биылғы демалысым өте сәтті, пайдалы<br />
болды деп айта аламын.<br />
Шыңғыс ТҮГЕЛБАЙ,<br />
Қ.Оспанов атындағы №3 мектептің 6-сынып<br />
оқушысы, Тереңкөл ауданы.<br />
«Айналайын» қосымшасының<br />
үйлестірушісі - Нұржайна ШОДЫР.
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ҚОҒАМ <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> 9<br />
Елі ардақтаған азамат<br />
«Тау алыстаған сайын биіктей береді» - дейді дана халқымыз. Бұл пәни жалғанда<br />
пендешілікке ұрынып, өз замандастарымыздың өмірдегі өнегелі істері мен айшықты<br />
іздерін уақытында ескермей, көңіл аудармайтынымыз өкінішті-ақ.<br />
Шынында да, өзінің саналы<br />
ғұмырын белсенді еңбекпен өткізген,<br />
білімін, күш-қайратын аудандық,<br />
облыстық деңгейдегі мемлекеттік<br />
кәсіпорындарға жетекшілік етуге<br />
арнаған Ертіс – Кереку өңіріне танымал<br />
абзал азамат, Аққулы (бұрынғы<br />
Лебяжі) ауданының тумасы, асыл<br />
досымыз Мэлс Тәшмағанбетұлы<br />
Әміржанов сондай біртуар жан еді. Ол<br />
шаруашылықтың сан-қилы күнделікті<br />
тынымсыз істерін абыроймен атқара<br />
жүріп, қолынан қаламы түспеген,<br />
шығармашылық шабыты алымды,<br />
елімізге белгілі ақын атанды. Оның<br />
өңіріміздің мәдени өміріне белсене<br />
араласып жүргеніне әділ баға<br />
берген Қазақстан Жазушылар одағы<br />
Павлодар облыстық филиалының<br />
директоры Арман Қани «Мэлс<br />
Әміржановтың шығармаларынан<br />
замандастарына деген сүйініші, еңбек<br />
адамдарына деген құрметі байқалса,<br />
ән-өлеңдерінен туған жер мен өскен<br />
ортаның тыныс-тіршілігі көрініс<br />
тапқан. Орынды әзіл-қалжыңдары<br />
мен өткір сын-сықақтарында ойға<br />
қонымды, тілге оралымды жолдар<br />
жиі ұшырасады. Автор эпикалық<br />
туындыларға келгенде де жорға<br />
жүрісінен жаңылмайды. Мэлс<br />
Тәшмағанбетұлының өзі көргені<br />
мен көңілге түйгені мол аға буын<br />
өкілі болғандықтан, жас ұрпаққа<br />
айтар ақыл-кеңесі мен көрсетер<br />
тәлім-тәрбиесі де мол екен аян» -<br />
деп, ойын тұжырымдайды.<br />
Шіркін, қарасаң көзің, сөйлесе<br />
кетсең көңілің толатын, сөзі мен ісіне<br />
берік, ақжарқын досымыздан осыдан<br />
бір <strong>жыл</strong> бұрын кенеттен айырылып<br />
16 адам<br />
суға батты<br />
Жалпы, аймағымызда шомылу<br />
маусымына дайындық жұмыстары<br />
ерте жүргізілді. Өңірде ресми түрде<br />
ашылған 30 жағажай жұмыс істеуде.<br />
Оның 16-сы - жекеменшік. Облыс<br />
орталығында орталық жағажай мен<br />
Усолка өзенінің аумағына шомылуға<br />
рұқсат берілген. Жауапты мамандар<br />
су айдындарын тексеріп, шомылуға<br />
рұқсат етілген орындарды анықтады.<br />
Суға түсуге болмайтын айдындарға<br />
ескерту тақтайшаларын орнатты.<br />
Бұдан бөлек, күн сайын тұрғындар<br />
арасында түсіндіру жұмыстарын<br />
ұйымдастырып, жадынамалар да<br />
таратуда. Мұндай ауқымды жұмыс<br />
<strong>жыл</strong>да жүргізілгенімен, ескертпелерге<br />
құлақ аспай, өмірін қатерге тігетін<br />
адамдардың қатары азаймай тұр...<br />
Өткен <strong>жыл</strong>ы Павлодар облысында<br />
24 адамның ажалы судан<br />
болған. Өкініштісі, оның сегізі – бала.<br />
Оқыс жағдайлардың басым көпшілігі<br />
шомылуға рұқсат етілмеген орындарда,<br />
ішімдік салдарынан орын<br />
алған-ды. Салғырттықтың нәтижесінде<br />
бір үйдің қос бүлдіршіні де суға<br />
кеткен жантүршігерлік жағдайлар<br />
да тіркелген болатын... Биыл өңірде<br />
шомылу маусымы басталғалы бері<br />
25 адам суға кеткен. Оның ішінде<br />
тоғызы – жасөспірім. Шомылу<br />
Қара судан балаңызды қорғаңыз!<br />
Шіліңгір шілде айының соңынан бастап ауа температурасы шамадан тыс көтеріліп,<br />
күннің ыстығынан ығыр болған жұрт шомылу орындарына ағылып әлек. Төтенше<br />
жағдайлар қызметінің мамандары күшейтілген режимде жұмыс істеп, апта<br />
бойы су айдындарына рейд жүргізуде. Тәулік бойы қызмет атқаратын құтқару<br />
қызметі де тұрғындардың ұялы байланыс телефонына ауа райына қатысты<br />
ескерту хабарламасын жолдауда. Өкініштісі, мұндай ескертпелерден нәтиже<br />
шықпай отыр...<br />
Айдана ҚУАНЫШЕВА<br />
қаламыз деп ойламаған едік. Амал<br />
бар ма? Біздер, үстіміздегі <strong>жыл</strong>ы<br />
оның 80 жасқа толғанын дүбірлетіп<br />
тойлауға дайындыққа кірісіп кеткен<br />
кезде тосыннан келген суыт хабар,<br />
бәрімізді абыржытып кетті!<br />
Бірақ шүкір, ол жарық дүниенің<br />
есігін айқара ашып, алшаң басып,<br />
еңсесін биік ұстап, ғұмырын сауықдәуренмен<br />
өткізген, достары көп<br />
жан еді. Әміржановтар ұрпақтары<br />
шетінен, өнерге әуес жандар болатын.<br />
Ал Мэлс бала кезінде Қазақстанның<br />
еңбегі сіңген мәдениет қайраткері,<br />
домбырашы Рүстембек Омаров,<br />
Керекулік әнші Майра Уәлиқызының<br />
әріптесі Қабдолла Сүлейменов, халық<br />
әндерін домбырасымен шебер орындайтын<br />
Солтан Құлмахашев сынды<br />
өнерпаздарды көріп, есейе келе<br />
белгілі абайтанушы, ғалым Қайым<br />
Мұхамеджанов, жазушы Рамазан<br />
Тоқтаров, ақын Аманжол Шамкеновпен<br />
жүздесулерінен алған әсерлері<br />
оның өміріне ерекше ықпал еткенін<br />
есіне алып отыратын.<br />
Кереку өңіріне белгілі сазгерлер<br />
Қайырбек Сәтиев, Марат Садықов,<br />
Назымбек Дүкенбаев және Асан<br />
Әбдікәрімовпен бірлесіп 50-ден аса<br />
әннің сөзін жазған досымызбен<br />
мақтанамыз. Оның қаламынан<br />
туындаған «Ғұмыр-дария», «Дәурен-ай»<br />
атты естеліктерін оқырман қауым<br />
<strong>жыл</strong>ы қарсы алды. Ол зейнеткерлікке<br />
шыққаннан кейін облыстың мұсылман<br />
әйелдер лигасы, «Замандастар»,<br />
«Нартұлға» қоғамдық ұйымдарының<br />
тапсырысымен әндер жазып,<br />
ерекше белсенділік танытқанын<br />
жақсы білеміз. Ал өзі айрықша<br />
маусымы аяқталмаса да, көрсеткіш<br />
өткен <strong>жыл</strong>ғыдан асып түсті. Биыл<br />
ажал құшқандардың 21-і шомылу<br />
кезінде бақилық болса, қалғаны<br />
балық аулау, құтқару кезінде мерт<br />
болған.<br />
Жуырда оқыс оқиғалардың<br />
бірі Май ауданында орын алған<br />
болатын. 71 жастағы зейнеткер Ертіс<br />
өзеніне батып кеткен-ді. Тағы бір<br />
оқиға Ақсу қаласында тіркелген.<br />
21 жастағы азамат ішімдік тұтынып,<br />
суға батып кеткен. Екі оқиға да<br />
рұқсат етілмеген орында тіркелді.<br />
Бұдан бөлек, құтқарушылар Усолка<br />
өзенінен 38 жастағы павлодарлықтың<br />
денесін тапқан болатын. Ер адам<br />
мас күйінде суға түскен. Міне,<br />
адамдардың салғырттығы, ескертпелерге<br />
құлақ аспауы қайғылы<br />
жағдайларға әкелуде.<br />
Ата-ана жауапқа<br />
тартылса...<br />
Облыстық төтенше жағдайлар<br />
департаменті Азаматтық қорғаныс<br />
басқармасының аға офицері<br />
Ерлан Қасымов қайғылы жағдайлардың<br />
90 пайызы шомылуға тыйым<br />
салынған орындарда тіркелгенін<br />
айтады. Оның сөзінше, ресми<br />
ашылған су айдындарының барына<br />
қарамастан, тұрғындар рұқсат<br />
етілмеген орындарда шомылуға<br />
әуес. Аймағымызда мұндай жерлердің<br />
саны 500-ден асады. Аталмыш<br />
орындардың көпшілігі әлі толық<br />
зерттелмесе, бірқатары тым терең әрі<br />
сүйіп орындайтын «Нүрикамал»<br />
әнін нақышына келтіріп орындап,<br />
тыңдаушылардың көзайымына<br />
айналып еді.<br />
Табиғатынан қарапайым, әзілқой,<br />
адамдармен тез тіл табысып,<br />
жақындасып кете білетін Мекең,<br />
көпшіліктің ілтипатына ие болды.<br />
Абайша айтқандай «...Досы көппен<br />
сыйлас...» болған зиялы қауым<br />
өкілдері оны ерекше қадір тұтты.<br />
Соның айғағы болар, осы <strong>жыл</strong>дың<br />
мамыр айының 15-і күні «Ақсақалдар<br />
тағлымы» қоғамдық бірлестігінің<br />
бастамасымен Б.Ахметов атындағы<br />
педагогикалық колледжінде оны еске<br />
алуға арналған «Абзал азамат, асыл<br />
тұлға» атты әдеби-сазды жыр кешін<br />
өткізді. Оған педколледж ұстаздары<br />
мен студенттері, қауымдастық<br />
мүшелері, дос-жарандары, туыстары<br />
қатысты. Кеште қауымдастық<br />
төрағасы, облыс жұртшылығына<br />
танымал ардагер-ұстаз Улиян<br />
Мақұл Мэлс досымыздың өмірі<br />
мен шығармашылығынан дәйекті<br />
деректер келтіріп, өскелең ұрпақ<br />
үшін өшпес те өлмес асыл мұра<br />
қалдырған замандасымыз туралы<br />
<strong>жыл</strong>ы лебіздерін білдірді.<br />
Марқұмды еске алу кешінде<br />
Аққулы ауданынан арнайы келген<br />
«Нұр Ана әлемі» әжелер вокалды<br />
тобы, «Нартұлға» қоғамының<br />
«Дәурен-ай» ақ жаулықты аналар<br />
ансамблі Мэлстің сөзіне жазылған<br />
әндерін сазгер Асан Әбдікәрімовтің<br />
сүйемелдеуімен орындаса, студенттер<br />
оған шығарған арнау өлеңдерін оқып,<br />
оның туындыларынан үзінділерді<br />
жатқа айтты. Осындай игі шараның<br />
ағысы қатты. Сондықтан бұл жерде<br />
оқыс жағдайға тап болғандардың<br />
өміріне араша түсетін құтқарушылар<br />
жоқ.<br />
- Қазіргі ата-аналардың балаларының<br />
өміріне бейқам қарайтыны<br />
қын<strong>жыл</strong>тады. Жаз мезгілінде баланы<br />
қараусыз жіберуге болмайтынын естен<br />
шығарады. Биыл 9 бала суға кетті.<br />
Өкініштісі, бақилық болған жасөспірімдердің<br />
ата-аналары жауапқа<br />
тартылмады. Кез келген ата-ана<br />
өз баласының өмірі үшін жауапты.<br />
Сондықтан мұндай қайғылы жағдай<br />
орын алмауы үшін де әке-шешелерді<br />
жауапқа тарту керек деп ойлаймын, -<br />
дейді Е.Қасымов.<br />
Ажалдан<br />
аман қалды<br />
20 шілдеден бастап төтенше<br />
жағдайлар қызметінің мамандары<br />
Ертіс өзенінің аумағында жалпы<br />
ұйымшылдықпен өтуіне атсалысқан<br />
Аққулы ауданының әкімдігіне,<br />
педколледждің басшыларына алғысымыз<br />
шексіз. Бұл еліне белгілі<br />
азаматқа көрсетілген зор қошемет<br />
деп есептейміз.<br />
Ол өзінің еңбек жолын қатардағы<br />
механиктен бастап үлкен ұжымдарға<br />
жетекшілік етіп, талай сынақтардан<br />
сүрінбей өткен майталман басшы<br />
дәрежесіне жеткен танымал азамат.<br />
Ауданымыздың іргелі кеңшарларында<br />
бас инженер, партком хатшысы,<br />
«Казсельхозтехника», «Сельхозхимия»<br />
бірлестіктерінің басшылары<br />
болып нәтижелі еңбек етті.<br />
Әсіресе, аудан экономикасының жаңа<br />
құрылымдары болып жұмыс істей<br />
бастаған аталған бірлестіктердің<br />
негізін қалап, материалдық<br />
базасын нығайтып, олардың<br />
ауылшаруашылығына көрсететін<br />
қызметтерін тиімді ұйымдастырудағы<br />
еңбегі ерекше. Өзінің техникалық<br />
білімі мен ұйымдастыру қабілетін<br />
аудандық ауылшаруашылық<br />
техникаларымен, оның қосымша<br />
саймандарымен қамтамасыз ету,<br />
өсімдіктердің зиянкестерімен<br />
күресу жұмыстарын ойдағыдай<br />
саны 6 орын бойынша топ құрып,<br />
рейдтік шара ұйымдастырды. Ауқымды<br />
шара нәтижесінде 1800 адамға<br />
түсіндіру жұмыстары жүргізіліп,<br />
жүзу ережесі мен тыйым салынған<br />
орындарға қатысты жадынамалар<br />
таратты. Оның ішінде мамандар<br />
424 адамды рұқсат етілмеген<br />
су айдындарына кездестірген.<br />
Арнайы белгілердің орнатылғанын<br />
ескермей, суға түскендерге жергілікті<br />
полиция қызметі әкімшілік хаттама<br />
толтырды.<br />
Рейд кезінде 2 адамның өмірі<br />
құтқарылды. Оқыс оқиға Усолка<br />
шағын ауданында орын алған. Екі<br />
ер адам рұқсат етілмеген орында<br />
жарыса жүзіп, суға батқан. Оларды<br />
ТАҒЗЫМ<br />
жүргізуге жұмсай білді. Сонымен<br />
қатар бірлестіктер қызметкерлерін<br />
тұрғын үймен қамтамасыз етуге<br />
байланысты аудан орталығында<br />
құрылыс жұмыстары қарқын алды.<br />
Бүгінде көптеген аққулықтар Мэлс<br />
салдырған үйлерде тұрып жатыр. Ол<br />
үшін оны жиі еске алып отырады.<br />
Сол кездегі облыс басшыларының<br />
ұйғаруымен Мэлс облысаралық<br />
«Кубань» жаңбырлатқыш машиналарын<br />
қолдану басқармасының<br />
төрағалығына тағайындалып,<br />
Павлодар, Семей облыстарының<br />
суармалы аймақтарын тиімді<br />
пайдалануда қажырлы еңбек етті.<br />
Аталған басқарма таратылғаннан<br />
кейін ол тәжірибелі басшы ретінде<br />
жоғарыдағы аталған қондырғыларды<br />
құрып, қолдануда Ақмола облысының<br />
шаруашылықтарында елеулі қолғабыс<br />
етті. Ол қашанда тынымсыз еңбек етіп,<br />
қандай іс атқарса да асқан белсенділік<br />
танытқан жан. Зейнеткерлікке шықса<br />
да ол осы бағытынан таймады.<br />
Өмірінің соңғы күндеріне дейін ол<br />
республикалық «Құрылысконсалтинг<br />
Ұлттық Орталығы» Акционерлік<br />
қоғамының Павлодар филиалында<br />
эксперт-кеңесші қызметтің абыроймен<br />
атқарды.<br />
Осындай қыруар еңбегі лайықты<br />
бағасын алды. Ол Қазақстан<br />
Республикасының «Құрметті құрылысшысы»,<br />
Аққулы (бұрынғы Лебяжі)<br />
ауданының «Құрметті азаматы». Бұл<br />
бір адамның адал еңбегіне берілген<br />
жоғарғы баға, үлкен абырой. Асыл<br />
азамат, заңғар тұлға досымыздың<br />
айшықты ізі, қалдырған мұрасы көпке<br />
аян, ұрпаққа үлгі. Елі ардақтаған,<br />
еліне елеулі еңбек еткен Мэлс<br />
Тәшмағанбетұлын ұрпақтары, досжарандары<br />
ешқашан ұмытпайды.<br />
Бір топ достарының атынан:<br />
М.ДҮРЖІМБАЕВ,<br />
Е.ЖИЕНАЛИН,<br />
М.РАХМЕТОВ.<br />
ҚАУІПСІЗДІК<br />
алыстан байқап қалған құтқарушылар<br />
оқиға орнына жедел жетіп, қатердің<br />
алдын алды. Құтқарылғандардың<br />
бірі 1993 <strong>жыл</strong>ғы Аққулы ауданының<br />
тұрғыны болса, екіншісі - 1998 <strong>жыл</strong>ғы<br />
Павлодар қаласының тұрғыны.<br />
Мамандар көрмей қалғанда,<br />
небары 21-26 жастағы азаматтар<br />
ажал құшатын еді... Су ортасына<br />
ішімдік ішіп шығатындарға не дейсіз?<br />
Жедел-құтқару жасағының кезекші<br />
диспетчері кешкі уақытта көмекке<br />
шақырған дауысты естиді.<br />
Далаға шыққанда Ертіс өзенінде<br />
қайықтың аударылғанын көреді.<br />
Оқиға орнына жедел түрде<br />
3 құтқарушы мен жүзу құралы<br />
жөнелтіледі. Мамандар бірлесе<br />
әрекет етіп, үш адамды судан алып<br />
шығады. Анық болғандай, ішімдік<br />
тұтынған азаматтардың екеуі<br />
құтқару кеудешесін кимей,<br />
қайыққа отырған. Ащы суғы<br />
тойып алғандар қайықты басқара<br />
алмағандықтан, оқыс жағдайға тап<br />
болған. Қазіргі уақытта жалпы<br />
саны 300-ге жуық рейдтік шара<br />
өткізіліп, жалпы саны 32 мың<br />
адам қамтылған. Оның 20 мыңын<br />
балалар құрайды.<br />
Мамандар шомылу маусымы<br />
20 <strong>тамыз</strong>ға дейін жалғасатынын<br />
айтады. Күннің ыстығына байланысты<br />
бұл мерзім күзге дейін<br />
ұзартылуы мүмкін.<br />
Түйін:<br />
Жоғарыда оқыс оқиғалардың 90 пайызы рұқсат етілмеген орындарда тіркелгенін<br />
айттық. Қалғаны ішімдік тұтынып, суға түсу мен баласын қараусыз жіберген ата-ананың<br />
салғырттығы салдарынан орын алады. Өкініштісі, бұл жағдай <strong>жыл</strong>да қайталануда. Құтқарушылар<br />
ресми шомылу орындарын ашып, суға түсуге болмайтын орындарға тыйым<br />
салды. Күн сайын су айдындарын аралап, түсіндіру жұмыстарын жүргізуде. Бірақ<br />
көрсеткіш көбеймесе, азаймай отыр. Рұқсат етілмеген орында шомылғандарды<br />
заң бойынша жауапқа тарту керек пе? Былтыр - 8, биыл - 9 жасөспірім<br />
ажал құшты. Шомылу маусымы аяқталғанша бұл көрсеткіш тағы көбеймесе<br />
екен деп тілейік...
<strong>10</strong> <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> БІРТУАР<br />
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ӘЛКЕЙ МАРҒҰЛАННЫҢ ТУҒАНЫНА - 115 ЖЫЛ<br />
Ғалым жән е туған жер<br />
Дала данасы Асан қайғы бабамыз Баян тауын көргенде: «Ат ерін алмайтын жер екен. Бір түней<br />
кетемін деген адам бір жұма тоқтап қалады», - деген екен. Шынымен де, сұлу табиғаты Баянауылға<br />
көрік берген Қызылтау мен Ақбет тауы, толқыны көбік атып көпіршіген Сабынды көлі мен шыр<br />
айналған иірімі көп Жасыбай көлі көрген жанның жанын толқытады. Онымен қатарлас жатқан<br />
Торайғыр көлі, Біржан көлі, Тұзды көлдері мен жасыл орманды көрікті таудың бауырындағы<br />
саялы, сәнді адырлар, қыратты жоталар көптеп кездеседі. Осы бір Сарыарқа аталатын дарқан<br />
дала – ұлы шоғырлардың дәстүрлі елі.<br />
«Туып, өскен Баян-аула. Оның оң жағында<br />
тұрған Қарқаралы. Сол жағында Көкшетау,<br />
Сілеті, Өлеңті, Шідерті өзендері. Сырты Ерейментау,<br />
талды Ертіс. Бұл араның бәрі өзімізге<br />
белгілі. Қаныш пен біздің бабалар XVIII<br />
ғасырдың соңына дейін, Абылай өлгенше<br />
Көкшетау, Торайғыр көліне дейін жайлап<br />
жүрді», – деп жазады Әлкей Марғұлан.<br />
Кезінде ұлы батыр бабалары Абылай хан<br />
ту көтеріп, дабыл қақса, атақты Бұқар жырау<br />
Қалқаманұлы бастаған даналар - исі қазақ<br />
елінің рухын шыңдаған ел. Атақты Дулат би,<br />
Шоң би мен Шорман би, Торайғыр бидің,<br />
Шоқанның нағашысы, атақты Мұса Шорманов,<br />
терең ой иесі, ақын, философ Мәшһүр Жүсіп<br />
Көпейұлы секілді даналар елі. Бұл – Сәтбай<br />
ауылы, Шорман ауылы. Бұл- академик Манаш<br />
Қозыбаевтың сөзімен айтсақ, «тұнық бұлағы<br />
бар, жайқалған құрағы бар, атамекен тұрағы<br />
бар, жанған шырағы бар өңір». Оның ішінде<br />
ғалымның кіндік қаны тамған Баянауыл –<br />
ежелден оқу-білім, өнер қонған өңір. Бұл<br />
өңірде Жүсіпбек Аймауытов, Қошмұхамет<br />
Кемеңгеров, Сұлтанмахмұт Торайғыров,<br />
Жаяу Мұса Байжанов, Жұмат Шанин, тағы<br />
басқалар дүниеге келген. Әлкей Марғұлан<br />
туған орта – осындай ұлылар өңірі. Павлодар<br />
облысының бір ғана Баянауыл ауданынан<br />
Қазақ КСР Ғылым академиясының көптеген<br />
академигі мен корреспондент мүшелері<br />
шыққан. Атап айтсақ, академиктер –<br />
Қ.И.Сәтбаев, Ш.Ш.Шөкин, Ә.Бектұров,<br />
Х.Жұматов, Е.Бекмаханов, т.б. Яғни, академик<br />
Әлкей Марғұлан – тамырын тереңге тартқан<br />
жаңа тұрпаттағы қазақ ғылымының тал<br />
бесігінде өскен ұрпақ өкілі. Оның үстіне,<br />
атақты қанжығалы Бөгенбай батырдың замандасы<br />
Олжабай батырдың ұрпағы, асылдың<br />
сынығы, тұлпардың тұяғы.<br />
Әлкей Марғұлан - батыр бабасы Олжабай<br />
Толыбайұлы туралы көп зерттеген және<br />
бабасының мінезін бойына дарытқан, ел<br />
ісі дегенде, халқының болашағы үшін адал<br />
да батыл ғұмыр кешкен, бірақ табиғатынан<br />
өте мейірімді, бар ғұмырын кезінде қолдан<br />
шығарып алған халқының қымбат қазына,<br />
мол тарихын там-тұмдап жинап, халқына<br />
қайта сыйлаған ғұлама ғалым, ардақты<br />
азамат.<br />
Ғалымның археологиялық экспедициялар<br />
кезінде жазған күнделіктерін оқи отырып, оның<br />
ғұламалығымен қатар қарапайымдылығына,<br />
жан дүниесінің тереңдігіне, адами қасиеттеріне,<br />
отансүйгіштігі мен ұлтжандылығына,<br />
қажыр-қайратына қайран қаласың. Сүйікті<br />
Сарыарқасының тарихқа толы әр тасын,<br />
әр төбесін, тоқсан бұлағы, өзен-көлдері<br />
мен әрбір қыстағының тарихына үңіліп,<br />
мақтанып, самал желіне кеудесін тосып,<br />
жаны масайрап рақаттанады.<br />
Баяндай жан тербетер жер бола ма?<br />
Еліндей жарқын мінез ел бола ма?<br />
Жас бала туысымен ойға бөгер,<br />
Өскенде одан артық ер бола ма?<br />
Арқаның бір еркесі сұлу Баян.<br />
Ол таудың көркемдігі көптен аян.<br />
Не ойшыл, нелер саңлақ түлеп ұшып,<br />
Бауырынан осы таудың шыққаны аян, -<br />
деп жырлайды ғалым «Тау мен дала<br />
сырласым» атты күнделік өлеңінде.<br />
Тұңғыш Президентіміз өзінің «Болашаққа<br />
бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында<br />
«Туған жер» бағдарламасын қолға алуды<br />
ұсынғаны белгілі. Мақалада отансүйгіштік<br />
сезімнің кіндік қаның тамған жеріңе, өскен<br />
ауылыңа, қалаң мен өңіріңе, яғни, туған<br />
жеріңе деген сүйіспеншіліктен басталатыны<br />
баса айтылады. Туған топырақты қастерлеу,<br />
туған елге, бабалардың тері мен қаны сіңген<br />
туған жерге деген сүйіспеншіліктің қандай<br />
қасиет екенін және оның адамға қандай<br />
нәр беретінін әрбір жас ұлан академик,<br />
ғұлама ғалым Ә.Марғұлан тұлғасынан көріп,<br />
нағыз ұлтжандылықтың үлгісін бойына сіңірсе<br />
болғандай.<br />
Ғалымның соңғы жазылған күнделіктеріне<br />
көңіл аударсақ, мысалы, 1974 <strong>жыл</strong>дың<br />
14 шілдесі мен 14 <strong>тамыз</strong>ы аралығында Орталық<br />
Қазақстан экспедициясы жұмыстарымен жүріп,<br />
туған жердің әр тасы, әр үңгірі мен әрбір<br />
қыстақ, өзен, көлдерін көзбен көріп, бабалары<br />
өткен жолдармен табаны талғанша аралап<br />
өтіп, фотоға, киноға түсіріпті. Сондай-ақ, көз<br />
көрген туыс, құрбымен кездесіп, Сарыарқаның<br />
дариядай дана қарияларын тыңдап, бала<br />
күндерін еске алып, көп <strong>жыл</strong>дар арман<br />
болған Жасыбай көліне шомылып, жалаң<br />
аяқ жүріп, туған жерге, туған елге деген<br />
сағыныш мауқын басып қайтқан екен. Осы<br />
жолы туған жері Сарыарқаға деген терең<br />
тебіренісі мен сағынышын қағазға өлең<br />
жолдарымен жеткізген. Бұған ғалымның<br />
жоғарыда аталған «Тау мен дала сырласым»<br />
атты күнделікте қалған өлең жолдары куә.<br />
Ол 20 шілде күні Тағыбай бұлақта жұмыс<br />
жасап жатқан Мирді ертіп (шәкірті археологғалым<br />
Мир Қадырбаев) Жосалы совхозында<br />
(қазіргі Ж.Аймауытов атындағы кеңшар) тұратын<br />
Ғалымжан Ысхақұлының үйінде болып, қазақ<br />
өрнектерінен 20 фото түсіреді. Тағыбай<br />
бұлақ пен Жосалы арасы - 30 шақырым.<br />
Келесі күні, яғни 21 шілдеде Жосалыдан<br />
60 шақырым қашықтықтағы Баян қаласына<br />
келіп, Ақылбек Қажмағамбетовтің үйінде<br />
болып, сонан соң Қаныш Сәтбаевтың музейін<br />
камераға түсіреді. Күннің екінші жартысында<br />
Баяннан 50 шақырым Алексеевкаға (қазіргі<br />
Құндыкөл кеңшары) таяу тұрған Шақпақ<br />
деген ескі кен орнын тексереді. Кешінде<br />
Жаңажол (қазір М.Жүсіп Көпейұлы атында)<br />
кеңшарына келіп, бала күнінде бірге оқыған<br />
Құрманғалидың үйінде болады. Ол кеште<br />
Әлекеңмен бірге Сүлеймен Ерхановтың інісі<br />
Мәжікен мен ғалымның аталарының туысқан<br />
жерлесі, көзі ашық, көп білетін Жанайдар<br />
болады.<br />
«Құрманғали, Мәжікен мен Жанайдар –<br />
үшеуі қосылып, ХХ ғасырдың тарихын шертіп,<br />
жер-суды тереңінен ақтарып, көз алдымыздан<br />
өткізіп отырды. Оқымаған қара қазақта бұл<br />
күнде бұлардан артығы болмауы керек.<br />
Үшеуінің білімі де, ойы да, толғануы да,<br />
алысқа көз жіберуі де университет профессорларынан<br />
бөтендігі жоқ. Жастарға білім<br />
берудің, дұрыс тәрбиелеп өсірудің қайнар<br />
бұлағы. Баян аула төңірегінде мұндай кісілер<br />
бұрын көп болған. Біздің өзіміз де сондай<br />
кемеңгер, ақылды кісілердің бауырында өсіп,<br />
солардан тәрбие алып көтерілгенбіз», – деп<br />
жазыпты ғалым.<br />
22 шілдеде Ащы өзенінің оң жағасында<br />
бұрынғы Мәлік қорасына таяу жерде орналасқан<br />
Жаңажол совхозына келеді. Бала күндерінде<br />
талай шарлаған бұл жерлердің жері, суы, елі<br />
– бәрі көзге <strong>жыл</strong>ы көрінеді. Мәлік қорасының<br />
үйіндісі ғана қалған. Құрманғали, Мәліктермен<br />
аталас Баязит екеуі бұл жерлерде талай<br />
болып, балаларымен бірге ойнаған жерлер.<br />
Баязиттің үйінде қонып шыққан соң,<br />
ондағы қарияларды алып, Баян тауын<br />
аралауға шығады. Жол-жөнекей бұрын белгілі<br />
ауылдардың қыстаулары болған Доғалақ,<br />
Қойтас, Қызыл қоныстарын көреді. Қазір<br />
тек қоралардың орны қалған екен.<br />
Ғалым Сұлтанмахмұттың қабіріне<br />
барып, Торайғыр көлін камераға түсіріп,<br />
кейін Жасыбай көліне бет алады. Найзатас<br />
пен Баянтаудың биік басы тұнжырап тұрғандай<br />
көрінеді. Баянның теріскей бетіндегі ну<br />
қарағай, зәулім қия тастар Әлекеңе бала<br />
күннен белгілі. Көзге <strong>жыл</strong>усырап, мені тағы<br />
көр деп тұр. Олардың арасынан иіріліп<br />
өтетін машинаның тастақ жолы мүдіртпей<br />
тез-ақ Жасыбай көліне алып келеді.<br />
Жасыбай көліне күндізгі сағат екілер шамасында<br />
келеді. Көлдің көз тартар сұлулығы<br />
әлі сол қалпында. Зәулім қия тастың ортасында<br />
қолмен отырғызғандай, суы мөлдір,<br />
терең, түбінде жатқан гранит тастар мүлтіксіз<br />
көрініп тұрады. Бірақ шынының, ағаштың,<br />
темірдің, кірпіштің сынықтарымен толып,<br />
әбден кірлеген, бұрынғыдай мүлтіксіз таза<br />
емес көлдің жағасы ғалымның көңілін түсіріп<br />
тастағандай. Оны таза ұстау ешкімнің ойына<br />
келмегені қапаландырды.<br />
Мұндай көлдер /Рица/ Кавказда да,<br />
Сібірде де бар. Олар мөлдір таза түрін<br />
сол қалпында сақтаған. «Сұлу дүниені таза<br />
қалпында ұстамасаң, оның адамға беретін<br />
әсері де күшті болмайды ғой» деп ойлады<br />
ғалым. Жасыбай мен Торайғыр көлдері –<br />
Арқадағы сұлу көлдердің бірі. Оларды<br />
жеткіншек ұрпақ сүйсінетіндей таза ұстау<br />
зор географиялық, әлеуметтік мәні бар<br />
істің бірі болуға тиісті.<br />
Көптен бері Жасыбай көліне шомылмаған<br />
еді. Оның мөлдір әдемі суына шомылып,<br />
екі сағаттай жағасында болады. Жалаң аяқ<br />
жүріп, тастарын басып, бала күндерін еске<br />
түсіріп, ортасына дейін жүзіп барды. Шілде<br />
айында оның суы <strong>жыл</strong>ы әрі жұмсақ болады,<br />
денең мұздап, шіміркенуді білмейді. Судың<br />
бетінде жата бергің келеді. Алматыдан келген<br />
үлкен ғалымның су бетінде жатқанына биік<br />
таста отырған жергілікті қариялар қарап,<br />
іштерінен риза болып отырғандары байқалады.<br />
Жасыбай көлінде бала күндеріндей емінеркін<br />
жүзіп алып, су жағасына шығып, тағы<br />
біраз отырды. Алда қыруар жұмыс, тағы ұзақ<br />
жол күтіп тұрғандықтан, түс ауа Жаңажол<br />
совхозына бет алды. Ғалымның жанында<br />
жол көрсетіп, еріп жүрген қариялар сол<br />
Жаңажол совхозынан болатын. Жолшыбай<br />
Қазан ауыз, Теміртас деп аталатын ескі<br />
қола дәуірінен белгілі кен орындарын көріп<br />
өтіп, Ескелдідегі Мәшһүр Жүсіптің белгісіне<br />
барады. Әлекеңнің Мәшһүр Жүсіптің мазарына<br />
да көңілі толмағаны байқалады.<br />
«Белгі сондайлық қызықты емес, жай<br />
балшықтан қарапайым түрде жасалған<br />
мазар. Үстіне сағана да орнатылмаған.<br />
Топырағы борап жатыр», – деп жазыпты<br />
ғалым күнделігінде.<br />
Сол күнгі кешті көпті көрген, 80-нің<br />
сеңгіріне келген кемеңгер қарт Мәжікеннің<br />
үйінде өткізеді. Қарт алдымен Баянауыл<br />
Баянауыл. Ғалымның туған жері – Қарақуысқа барар жол.<br />
төңірегінде болған игі адамдарды сөз<br />
етіп, оның ішінде көп оқып, жұрт алдында<br />
аты шыққан Әбікей, Кәрібай, Сәкен, Жаяу<br />
Мұса, Сұлтанмахмұт, Шәйбай, оның әкесі<br />
Аббас, Кәрім Сәтбаев, өз ағасы Сүлеймен<br />
секілді кісілердің өмірбаяндарына, аталарына<br />
тоқталады. Жақсы көретін Қанышты,<br />
онымен бала күнін бірге өткізгенін толық<br />
сипаттап, академикпен бірге болған күндерін<br />
әңгімелейді. Солардың ішіндегі Әлекеңнің<br />
көңілін елең еткізгені – Мәжікен қарттың<br />
Қаныштың үйінде қонақта болып, Боржай сияқты<br />
әрі шешен, әрі білгіш кісімен мәслихаттас<br />
болғаны. Боржай ауыздыға сөз, аяқтыға<br />
жол бермейтін Баян төңірегіндегі саңлақ<br />
кісінің бірі болған.<br />
Мәжікен саяси-әлеуметтік тұрмысты жақсы<br />
болумен қатар, қазақ халқының рухани<br />
тіршілігіне, оның өнершілдік салтына да<br />
жетік болатын. Әңгіменің бір парасы Баянаула<br />
жерінде болған атақты шеберлер жайында<br />
өрбіді. Оның ішінде Күлік елінде болған атақты<br />
ершілер, үйшілер, ағаш шеберлері туралы,<br />
ұсталары, зергерлері туралы айтады. Ағаштан<br />
түйін түйген қырнаушылар, темірден, алтыннан,<br />
күмістен нақыш жасаған зергерлер тобын<br />
көз алдынан өткізді. Олардың ішінде Бәкір,<br />
Ақбөпе, өзінің анасы Нұрбике Барлыбай<br />
келіні бар-тын. Бұл кісінің ойып жасаған<br />
тұскиізі Париж көрмесінде қойылып, өнер<br />
зерттеушілердің қаламынан түспеген.<br />
Әлкейді бұрын көре алмай, оны сағынумен,<br />
көзімнің тірісінде бір көрсем деп армандап<br />
жүрген 80 жастағы Мәжікен қарт сол кеште<br />
ғалымға қарап отырып, ХХ ғасырдың тарихынан<br />
сыр шертеді. Жасы 70-тен асқан академик<br />
Ә.Марғұлан да оған тесіле қарап, көзін<br />
айырмай, кеш бойы тыңдай береді, тыңдай<br />
береді. Келесі күні таңнан Шақпақ кенін<br />
тексеруге барады. Бұл Алексей қыстағынан<br />
жеті шақырым күнгей, батыста, көп бұйраттың<br />
ішінде. Алғаш рет оны С.И.Поповтың шабарманы<br />
Ташимов дейтін Семейдің саудагері<br />
ашқан. Сол күнге дейін сақталып келген<br />
40-тан аса шұңқырларды планшетке фотоға<br />
түсіреді. Алғабас өзенін зерттеп, ондағы<br />
мүсін тастарды суретке түсіріп, жол-жөнекей<br />
айрықта болып, Қаныштың әкесі Имантайдың<br />
бейітін фотоға түсірген.<br />
Ақжарға, одан кейін Қарқаралы, Шет<br />
ауданы жағына барып, кешінде Жосалы<br />
фермасында түнейді. Бұл жерден тегісімен<br />
Бабастар, алысқан Шаң тимес, Қызылтау,<br />
Семіз бұғы көрініп тұрады. Кеш болып кеткен<br />
соң, Сұңқар қияға соға алмай, ол жердің<br />
тастарын көріп үлгермеген.<br />
Келесі күні Жосалы фермасынан шығып,<br />
ол жердегі Ащы өзенінің бойында ерте<br />
кезде (қыпшақ заманында) қыстақ болған<br />
қаланың орнын көруге барады. Оны ел<br />
«Әулие бұлақ» дейді, бірақ күн тым ыстық<br />
болғандықтан, еркін қарай алмай, кешке<br />
қарай Бұғылы тауына жол тартады. Келесі<br />
күні тағы ұзақ жол... Осылайша ғалым туған<br />
жердің тау-тасын талмай аралайды.<br />
«12 <strong>тамыз</strong>да Ескене тауындағы үшінші<br />
фермадан шыққан соң бөгелмей, асфальтпен<br />
Қарағандыға қайттық. Жөнекей<br />
Сейфуллин совхозына (Иманақ тауы), ондағы<br />
Төлебай салды жақсы білетін Қадіркей<br />
Садуақасұлымен кездесуді ойлағанмын,<br />
қария суық тигізіп, сырқаттау деген соң<br />
үйіне соқпай кеттік. Бұл <strong>жыл</strong>ғы экспедиция<br />
жорығын осы арада бітіріп, Қарағандыда<br />
бір күн дем алған соң, августың 14-і<br />
күні Алматыға үйге келдім. Бұдан кейін<br />
Сарыарқаға барам ба, жоқ па, оны ілгерідегі<br />
өмір көрсетер», – деп күнделікті аяқтапты<br />
ғалым.<br />
Марван ХАМИТОВА,<br />
тарих ғылымдарының кандидаты,<br />
Алматы қаласы.
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ЖАРНАМА <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> 11<br />
СПОРТ<br />
Мықтылар анықталды<br />
«Самұрық-Қазына» АҚ компаниялар тобы<br />
қызметкерлері арасында VI республикалық спартакиада<br />
басталды. Спорттық шара Қазақстан жастарын<br />
қолдау мен дамытуға бағытталған «Жас Самұрық»<br />
жобасы аясында жүзеге асырылуда. Аталған спартакиада<br />
аясындағы алғашқы іріктеу жарысы Павлодар<br />
қаласында өтті. Жеңімпаздар үстіміздегі <strong>жыл</strong>дың<br />
7-8 қыркүйек күндері Нұр-Сұлтан қаласында өтетін<br />
ақтық бәсекеге жолдама алды.<br />
SARYARQA<br />
SAMALY<br />
МЕНШІК ИЕСІ:<br />
«Павлодар облысы әкімінің<br />
аппараты» мемлекеттік<br />
мекемесі (Павлодар қаласы)<br />
«Ертіс Медиа» ЖШС,<br />
«Saryarqa samaly»<br />
облыстық газеті<br />
Газетке Қазақстан Республикасы<br />
Ақпарат және коммуникациялар<br />
министрлігі Ақпарат<br />
комитетінің мерзімді басылымды,<br />
ақпарат агенттігін және<br />
желілік басылымды есепке<br />
қою, қайта есепке қою туралы<br />
19.06.<strong>2019</strong> ж. №17747-Г куәлігі<br />
берілген.<br />
Аймағымызда өткен іріктеу жарысына<br />
Павлодар, Солтүстік Қазақстан,<br />
Қостанай, Шығыс Қазақстан облыстарынан<br />
«Самұрық-Қазына» АҚ-ның<br />
еншілес кәсіпорындарының қызметкерлері<br />
қатысты. Атап айтсақ,<br />
«Павлодар мұнай-химия зауыты»,<br />
«ГРЭС-1», «Грэс-2», «Богатырь Көмір»<br />
серіктестіктері, «Қазақстан Темір<br />
Жолы», «KEGOC», «Қазпошта», «Транстелеком»,<br />
«Қазақтелеком» және<br />
«Каустик» компанияларының өкілдері<br />
сынға түсті. Олар шағын-футбол,<br />
стритбол, волейбол, үстел теннисі,<br />
киберспорт (Counter-Strike 1.6), қол<br />
күрес, шахмат және тоғызқұмалақ<br />
ойыны бойынша өзара мықтыны<br />
анықтады.<br />
- Бұл жай ғана жарыс емес.<br />
Спартакиада - «Самұрық-Қазына»<br />
компаниясының еншілес кәсіпорындарының<br />
қызметкерлерін біріктіретін,<br />
ЭКОЛОГИЯ<br />
Күлден құтылу үшін<br />
«Павлодарэнерго» АҚ қоршаған ортаға шығарылған<br />
өндірістік қалдықтар үшін 300 млн. теңгеден астам<br />
қаражат төледі. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар<br />
қызметінде өткен брифинг барысында айтылды.<br />
Данияр ЖҰМАДІЛ<br />
Кәсіпорын ауаға тарайтын<br />
зиянды заттардың көлемін азайту<br />
үшін кешенді жобаларды жүзеге<br />
асыруда. Атап айтсақ, өндірістен<br />
шығатын күлді ұстап қалуға арналған<br />
қондырғылар қайта жөндеуден<br />
өтіп, заманауи құрал-жабдықтар<br />
орнатылуда.<br />
«Павлодарэнерго» АҚ бас<br />
директорының орынбасары<br />
Вадим Лесиннің айтуынша, <strong>жыл</strong><br />
басынан бері ауаға 3 206 тонна<br />
күл тараған. Бұл - өткен <strong>жыл</strong>мен<br />
Боранбаева Зәку Ысқаққызын<br />
еске аламыз<br />
Баянауыл ауданы Лекер қажы<br />
ауылының тұрғыны, аяулы анамыз,<br />
ардақты әжеміз Боранбаева Зәку<br />
Ысқаққызын сағынышпен еске аламыз.<br />
Саналы ғұмырын балаларының тәлімтәрбиесіне<br />
арнаған аяулы анамыз<br />
бәрімізді өсіріп, жетілдірді.<br />
Ақылды, сабырлы, жүрегі мейірімді,<br />
көңілі кең болатын. Анамыздың,<br />
әжеміздің жарқын бейнесі жадымызда<br />
мәңгі сақталады. Жатқан<br />
жері жарық, топырағы торқа, жаны<br />
жәннатта болсын.<br />
ұжымдық береке-бірлікті нығайтатын<br />
және салауатты өмір салтын насихаттайтын<br />
спорттық мереке, - дейді<br />
«Samruk-Kazyna Trust» Әлеуметтік<br />
жобаларды дамыту қорының бас<br />
директоры Дияс Әзбергенов.<br />
Жарыс нәтижесі бойынша<br />
шағын футбол және волейболдан<br />
«KEGOC» АҚ құрамасына тең келетін<br />
команда табылмады. Стритболдан<br />
Павлодардың мұнайшылары үздік<br />
деп танылды. Киберспорт бойынша<br />
«Богатырь Көмір» АҚ спортшылары<br />
жеңімпаз атанды. Жекелей спорт<br />
түрлері бойынша да жеңімпаздар<br />
анықталды.<br />
- Іріктеу жарысында топ<br />
жарып, ақтық бәсекеге жолдама<br />
алғанымызға қуаныштымыз. Алайда,<br />
бізге тоқмейілсуге болмайды. Алда<br />
республикалық спартакиада күтіп<br />
тұр. Сондықтан намысты қолдан<br />
салыстырғанда 270 тоннаға кем<br />
көрсеткіш.<br />
Бүгінде кәсіпорын Павлодардың<br />
ЖЭО-3 станциясында күл үйіндісіне<br />
арналған орынның құрылысын<br />
бастаған. Аталған күл үйіндісінің<br />
асты-үстіне арнайы геомембраналық<br />
жабынды төселмек. Ол зиянды<br />
қалдықтардың топыраққа сіңуіне<br />
тосқауыл болады.<br />
Сондай-ақ, өндірістік аумақтарда<br />
қоршаған ортаға шығарылатын<br />
зиянды қалдықтардың мөлшері<br />
мен құрамын автоматты түрде<br />
бақылап отыруға мүмкіндік беретін<br />
арнайы құрылғы орнату жоспарлануда.<br />
Бәйтеректей әулетке сая болған,<br />
Бәрінен де мейірімін аямаған.<br />
Жәннатта жаның болсын, рухың шалқып,<br />
Өзіңдей аяулы адам қайда бізге?!<br />
Анамыздың дүниеден өткеніне 1 <strong>жыл</strong> толуына орай <strong>2019</strong><br />
<strong>жыл</strong>дың 16 <strong>тамыз</strong>ы күні сағат 13:00-де Лекер қажы ауылында<br />
дұға оқылып, ас беріледі.<br />
Еске алушылар: балалары, немерелері, туыстары.<br />
ÆÀÐÍÀÌÀ 66-15-42<br />
(20161)<br />
бермеу үшін бар күшімізді салуымыз<br />
қажет. Шағын футболмен<br />
көп <strong>жыл</strong>дан бері айналысамын.<br />
Демалыс күндері әріптестерімізбен<br />
жиі бас қосып, доп теуіп тұрамыз.<br />
Командамыздың атынан осындай<br />
тамаша жарыс ұйымдастырған<br />
азаматтарға алғысымды білдіремін,<br />
- дейді «KEGOC» АҚ-ның футбол<br />
командасының капитаны Дәулет<br />
Смайылов.<br />
Жалпы, республикалық спартакиада<br />
аясындағы аймақтардағы<br />
іріктеу жарыстары 25 <strong>тамыз</strong>ға дейін<br />
жалғасады. Оған еліміз бойынша<br />
1500 адам қатысады деп күтілуде.<br />
Ал әр өңірден үздік шыққандар<br />
үстіміздегі <strong>жыл</strong>дың 7-8 қыркүйегінде<br />
Нұр-Сұлтан қаласында өтетін ақтық<br />
бәсекеде күш сынасады.<br />
Атап өтерлігі, «Самұрық-<br />
Қазына» АҚ-ның еліміздегі еншілес<br />
кәсіпорындарында барлығы 300<br />
мыңнан астам адам еңбек етеді.<br />
Турнирге қатысты<br />
Д.АЙТПАЙ.<br />
Көлік қызметкерлерінің күніне орай, «Жұлдыз» спорт<br />
стадионында көлік қызметкерлері арасында минифутболдан<br />
турнир өтті.<br />
Турнирге Павлодар көлік прокуратурасының, Павлодар станциясындағы<br />
желілік полиция бөлімінің, Павлодар облысы бойынша көліктік бақылау<br />
инспекциясының, «Қазавтожол» АҚ-ның, Жолаушылар көлігі және автомобиль<br />
жолдары басқармасының, «Қазақстан темір жолы» АҚ-ның «Павлодар<br />
магистральдық желі бөлімшесі» филиалының қызметкерлері және т.б.<br />
қатысты.<br />
Жарысты аша отырып, Павлодар көлік прокуроры Р.Т.Тоқбергенов<br />
барлық қатысушыға сергектік рух, сәттілік және жоғары жетістіктер тіледі.<br />
Турнир кезінде командалар жақсы дайындалғанын көрсетті.<br />
Жарыстың нәтижесінде «Қазақстан темір жолы» АҚ-ның «Павлодар<br />
магистральдық желі бөлімшесі» филиалының командасы жеңіске жетті.<br />
Сонымен қатар, турнир қатысушылары алғыс хаттармен, кубоктармен және<br />
медальдармен марапатталды. Жүргізіліп жатқан жұмыс дене шынықтыру<br />
дайындығы және көлік саласындағы қызметкерлердің денсаулығын нығайту<br />
бойынша жоғары нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған.<br />
Өз тілшіміз.<br />
АО «КСЖ Freedom Finan Life» в соответствии с пунктом<br />
1 статьи 16 Закона РК «О страховой деятельности», извещает своих<br />
страхователей об изменении местонахождения филиала Компании<br />
по павлодарской области. Филиал находится по адресу: Республика<br />
Казахстан, 140000, Павлодарская область, г.Павлодар, ул.Торайгырова,<br />
дом 64, 2 этаж.<br />
(20157)<br />
«Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан<br />
әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы<br />
Президентінің <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong>ғы 17 маусымдағы №17 және <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong>ғы<br />
1 шілдедегі №46 Жарлықтарын іске асыру жөніндегі шаралар туралы»<br />
Қазақстан Республикасы Үкіметінің <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong>ғы <strong>10</strong> шілдедегі №497<br />
қаулысына сәйкес «Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика<br />
министрлігі Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және<br />
тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Павлодар облысы<br />
бойынша департаменті» «Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика<br />
министрлігі Бәсекелестікті қорғау және дамыту комитетінің<br />
Павлодар облысы бойынша департаментіне», «Қазақстан Республикасы<br />
Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды<br />
реттеу комитетінің Павлодар облысы бойынша департаментіне»<br />
және «Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі<br />
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Павлодар облысы<br />
бойынша департаментіне» бөлу жолымен қайта ұйымдастырылды.<br />
Наразылықтар хабарлама шыққан күннен бастап екі ай ішінде<br />
Павлодар қаласы, Ак. Қ.Сәтбаев көшесі, 136 үй, 419 каб. мекенжайында<br />
қабылданады.<br />
(20163)<br />
Павлодар қаласының білім беру бөлімі, Павлодар қаласының білім<br />
қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымы, білім беру мекемелерінің басшылары<br />
«Павлодар қаласының №35 жалпы орта білім беру мектебі»<br />
ММ басшысы Асаинов Мұрат Бәкенұлына және Павлодар қаласының<br />
білім беру бөлімінің бас маманы Асаинова Шынар Бәкібайқызына<br />
аналарының<br />
дүниеден өтуіне байланысты отбасына, туыстары мен жақындарына<br />
орны толмас қайғыларына ортақтасып, көңіл айтады.<br />
(836)<br />
Газет 1979<br />
<strong>жыл</strong>ы<br />
«Құрмет<br />
белгісі»<br />
орденімен,<br />
2014 <strong>жыл</strong>ы<br />
«Алтын<br />
жұлдыз»<br />
жалпыұлттық<br />
сыйлығымен<br />
марапатталды.<br />
ЖШС директоры<br />
Асқар ШӨМШЕКОВ<br />
Бас редактор<br />
Нұрбол ЖАЙЫҚБАЕВ<br />
Телефоны: 66-15-30<br />
ЖШС-нің мекенжайы:<br />
Павлодар қаласы,<br />
Қ.Сұрағанов көшесі, 21-үй.<br />
Редакцияның мекенжайы:<br />
140000, Павлодар қаласы,<br />
Астана көшесі, 143-үй.<br />
Теле/факс 66-15-30<br />
Газеттің электронды<br />
поштасы:<br />
ssamaly29@gmail.com.<br />
Бас редактордың<br />
орынбасары - 66-14-61.<br />
Жауапты хатшы - 65-12-74.<br />
Әлеуметтік бөлім - 66-14-63,<br />
66-15-31, 66-15-32.<br />
Экономика, саясат- 66-14-64,<br />
66-15-28, 66-14-65.<br />
«Айналайын» - 66-14-63.<br />
«Жас times» - 66-15-32.<br />
Жарнама бөлімі:<br />
s_samaIy_reklama@maiI.ru<br />
66-15-42, 66-15-40.<br />
Маркетинг және тарату<br />
бөлімі - 66-15-41.<br />
Фототілші, корректорлар -<br />
65-12-74.<br />
Газеттің нөмірі «Saryarqa<br />
samaly»-ның компьютер<br />
oрталығында теріліп, беттелді.<br />
Газет аптасына үш рет шығады,<br />
апталық таралымы 12531 дана,<br />
бүгінгі көлемі 3 б.т.<br />
«Дом печати» ЖШС баспаханасында<br />
басылды. ҚР Павлодар<br />
қаласы, Астана көшесі, 143-үй.<br />
Газеттің сапалы басылуына<br />
баспахана жауап береді.<br />
Телефоны. 8 (7182) 61-80-26.<br />
Басылуға қол қойылған<br />
уақыты 17.00.<br />
Тапсырыс - 1578<br />
Хаттар, қолжазбалар,<br />
фотографиялар мен суреттер<br />
рецензияланбайды және<br />
қайтарылмайды.<br />
Көлемі А4 (14 кегль)<br />
форматындағы<br />
2 беттен асатын материалдар<br />
қабылданбайды.<br />
Редакция оқырмандардан<br />
түскен барлық хаттарды тегіс<br />
жариялауды және оларға жауап<br />
беруді міндетіне алмайды.<br />
Жарнамалық<br />
материалдардың<br />
мазмұнына жарнама<br />
берушілер жауап береді.<br />
Нөмірді әзірлеу барысында<br />
интернет ресурстарынан<br />
алынған фотосуреттер де<br />
пайдаланылды.<br />
Авторлардың пікірлері редакция<br />
ұстанған көзқарасқа сәйкес<br />
келмеуі де мүмкін.<br />
«Saryarqa samaly»-нда<br />
жарияланған материалдарды<br />
көшіріп немесе өңдеп басу<br />
үшін редакцияның жазбаша<br />
рұқсаты алынып, газетке<br />
сілтеме жасалуы міндетті.<br />
Баспа индексі 65441.
12<br />
<strong>10</strong> <strong>тамыз</strong>, сенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> ИІРІМ<br />
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ТӘЖІРИБЕ<br />
Осындай атаумен жақында<br />
Баянауыл баурайындағы<br />
«Жан» демалыс аймағында<br />
патриот жастардың лагері<br />
ұйымдастырылды. Төрт<br />
күнге созылған шара барысында<br />
жастар демалумен<br />
қатар, кәсіби біліктіліктерін<br />
арттырып, түрлі саланың<br />
майталман мамандарымен<br />
тәжірибе алмасып қайтты.<br />
Нұржайна ШОДЫР<br />
Аталмыш лагерьді ҚР Ақпарат және<br />
қоғамдық даму министрлігінің мемлекеттік<br />
гранты шеңберінде «Азаматтық бастамаларды<br />
қолдау орталығы» акционерлік қоғамының<br />
қолдауымен «KAZBRANDS» қоғамдық қоры<br />
ұйымдастырды. Шараның салтанатты<br />
ашылуына ҚР Парламенті мәжілісінің депутаты<br />
Арман Қожахметов, облыс әкімінің<br />
орынбасары Асхат Оралов, «KAZBRANDS»<br />
қоғамдық қорының қамқоршылық кеңесінің<br />
төрағасы Нұрлан Жазылбеков және қор<br />
жетекшісі Жанна Қайкенова, С.Торайғыров<br />
атындағы ПМУ-дің ректоры Мейрам Бегентаев,<br />
сондай-ақ, басқа да сала өкілдері<br />
қатысты.<br />
Ұйымдастырушылардың айтуынша,<br />
лагерь жалынды жастардың табысқа жетуіне<br />
«Жұлдызды жақ!»<br />
бағыт-бағдар беріп, жарқын болашаққа<br />
ұмтылуға жол көрсетуді мақсат еткен.<br />
- Шараға қатысқан жастар кәсіптік,<br />
құқықтық тұрғыда білікті мамандардан<br />
кеңес алады. Сол арқылы өмірден өз<br />
жолдарын адаспай тауып, тұлға ретінде<br />
дамып, менторинг әдісі (тәлімгер) арқылы<br />
өзін-өзі басқара алатындай деңгейге<br />
жетеді деген үміттеміз. Осы мақсатта<br />
лагерьге ментор қызметін атқара алатын<br />
Суреттер «KAZBRENDS» қоғамдық қорынан алынды.<br />
ғалымдар, кәсіпкерлер, сарапшылар, жоғары<br />
оқу орындары мен орта арнаулы оқу<br />
орындарының оқытушылары, кәсіпорын<br />
жетекшілері шақырылып, өмірден түйген<br />
мол тәжірибелерімен бөлісетін болады.<br />
Бұл алаңға арнайы сертификаттары бар<br />
қазақстандық тәжірибелі тәлімгерлерді<br />
де шақырдық. Олардың қатарында<br />
«ALMAU» бизнес мектебінің оқытушысы,<br />
халықаралық деңгейдегі тәлімгер Айдар<br />
Абраев, белсенді блогер, Е.Бекмаханов<br />
атындағы республикалық сыйлықтың<br />
иегері Әнуар Шәріпов сынды білікті<br />
мамандар бар. Осындай азаматтардың<br />
басын қосқан игі шараның жас буынға<br />
берері мол, - дейді «KAZBRANDS» қоғамдық<br />
қорының баспасөз хатшысы Мәди<br />
Мұқамедқали.<br />
Төрт күн бойы өткен тренингте жастар<br />
тәжірибелі тәлімгерлердің тапсырмаларын<br />
мүлтіксіз орындап, өмірлік көзқарастарын<br />
өзгерте бастағандарын көрсетті. Сонымен<br />
қатар, лагерь қатысушылары бірнеше топқа<br />
бөлініп, өзара сайысқа түсті. Қызықты<br />
ойын-сауық бағдарламаларына қатысып,<br />
көңілдерін сергітті.<br />
Шараның жабылу рәсімінде сөз алған<br />
жастар тренингтен алған әсерлерімен<br />
бөлісіп, болашаққа құрған жоспарларын<br />
талқылады.<br />
Айта кетерлігі, лагерь соңында<br />
қатысушылар Қазақстанда тәлімгерлер<br />
мектебін құру туралы ұсыныс айтып, оны<br />
бірауыздан қолдайтындықтарын жеткізді.<br />
СПОРТ ТЫНЫСЫ<br />
Кіл жүйріктер<br />
жарысады<br />
Бүгін Павлодар қаласындағы<br />
«Құлагер» ипподромында<br />
еліміздің әр<br />
өңірінен келген 40 үздік<br />
шабандоз жарысқа түспек.<br />
Қалалық дене шынықтыру және<br />
спорт бөлімінің басшысы Күмісай<br />
Асайынованың айтуынша, аталмыш<br />
шараға Павлодар облысының<br />
құрылысшылары демеушілік еткен.<br />
- Шабандоздар 24 шақырымдық<br />
аламан бәйге, 8 шақырымдық құнан<br />
бәйге, 2 және 1,6 шақырымдық ұшқыр<br />
аттар жарысы бойынша бақ сынасады.<br />
Көрермендер үшін ыстық тамақ,<br />
сусындар мен балмұздақтар сату<br />
ұйымдастырылады. Ал жеңімпаздарға<br />
автокөлік, мотоцикл және ақшалай<br />
сыйлықтар табыс етілетін болады, -<br />
дейді Күмісай Асайынова.<br />
Төрт медаль<br />
алды<br />
Жақында Нұр-Сұлтан<br />
қаласында велоспорттан<br />
Қазақстанның V жазғы<br />
спартакиадасы өткен<br />
болатын. Аталған спорт<br />
додасына қатысқан<br />
павлодарлық велоспортшы<br />
Рината Сұлтанова<br />
қатарынан төрт медальді<br />
қанжығасына байлады.<br />
Облыстық дене тәрбиесі және<br />
спорт басқармасының мәліметі<br />
бойынша «Сарыарқа» велотрегінде<br />
өтіп жатқан додада жерлесіміз Рината<br />
Сұлтанова жоғары деңгейде өнер<br />
көрсеткен. Соның нәтижесінде, ол<br />
топтық және жекелей сындардан<br />
екі алтын мен екі күміс медаль<br />
иеленді. Спортшы спартакиаданың<br />
алғашқы күнінде із кесу сайысы<br />
бойынша алтыннан алқа тағынса,<br />
«скретч» топтық жарысында және<br />
«кейрин» бағдарламасы бойынша<br />
ұйымдастырылған жекелей сында<br />
күміс медальді олжалады. Ал топтық<br />
сайыста алтын медальға қол жеткізді.<br />
«ЕРТІС PROMENADE»<br />
Әйгілі әншілер – Павлодарда!<br />
Бүгін, яғни <strong>10</strong> <strong>тамыз</strong> күні кешкі сағат 20.00-де Орталық жағажайдағы<br />
«Ертіс Promenade» сахнасында елімізге танымал «МузАрт»<br />
ансамблі, «FM» тобы және атақты ресейлік әнші Доминик<br />
Джокер өнер көрсетеді.<br />
Айта кетерлігі, әйгілі эстрада<br />
жұлдыздарымен қатар, павлодарлық<br />
көрермендерге жергілікті өнерпаздар<br />
да ән-шашуын тарту етпек. Яғни, Иса<br />
Байзақов атындағы облыстық филармония<br />
мен Шаңырақ халық шығармашылығы<br />
Қоржында – қола<br />
жүлде!<br />
Павлодарлық палуан, еркін<br />
күрес шебері Саятбек<br />
Оқасов Польшада өткен<br />
халықаралық турнирдің<br />
қола жүлдегері атанды.<br />
және ойын-сауық орталығының өнерпаздары<br />
өнер көрсететін болады.<br />
Өз тілшіміз.<br />
ҚР Ұлттық Олимпиадалық комиттің<br />
мәліметінше, Варшавада еркін<br />
күрестен өткен Вацлав Циолковскийді<br />
еске алуға арналған халықаралық<br />
турнир мәресіне жетті. Аталмыш<br />
додада өнер көрсеткен қазақстандық<br />
білекті жігіттер командасы 9 медаль<br />
иеленді. Ел қоржынына қола медаль<br />
салғандардың бірі – жерлесіміз<br />
Саятбек Оқасов екенін атап өткен<br />
жөн. Ол 65 келіде Түркия, Қытай,<br />
Венгрия мемлекетінен келген палуандармен<br />
белдесіп, жақсы нәтиже<br />
көрсетті.<br />
Әзірлеген - Н.АҚЫТЕГІ.
Change language