22 тамыз, 2019 жыл №95 (15415)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
КӨКЕЙТЕСТІ <strong>22</strong> <strong>тамыз</strong>, бейсенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> 7<br />
МӘСЕЛЕ<br />
Құтырма һәм құрғақ уәде<br />
Облыс дәрігерлері дабыл қағуда. Аймағымызда құтырма ауруына қарсы егілетін дәрідәрмек<br />
жоқ. Ал қаңғыған ит қапқан балалардың қатары көбейіп келеді. Өкінішке қарай,<br />
қауіпті індетті жұқтырып алғандар да бар. Ал дәрігерлер шарасыз...<br />
Айдана ҚУАНЫШЕВА<br />
Бұл өзекті мәселе жуықта өткен<br />
алқалы жиындардың бірінде көтерілген<br />
болатын. Қоғамдық денсаулық сақтау<br />
ісі бойынша үйлестіру кеңесінің отырысында<br />
Павлодар облыстық балалар<br />
ауруханасының бас дәрігері Ардақ<br />
Күзеков құзырлы мекеме өкілдері алдында<br />
жағымсыз жайтты жайып салған еді.<br />
Оның сөзіне сүйенсек, құтырма ауруына<br />
қарсы екпені аймағымызға жеткізу өткен<br />
<strong>жыл</strong>дың желтоқсан айында тоқтатылған.<br />
Ал үстіміздегі <strong>жыл</strong>дың басында облыс<br />
емханаларында аталған препараттардың<br />
қоры таусылған.<br />
- Біз үстіміздегі <strong>жыл</strong>дың ақпан<br />
айынан бастап құтырма ауруына қарсы<br />
препараттардың жоқтығын айтып, облыстық<br />
денсаулық сақтау басқармасына 4-5<br />
рет ресми хат жолдаған болатынбыз.<br />
Алайда тиісті жауап ала алмадық.<br />
Тек маусым айында соңғы жолдаған<br />
хатымызға жауап келді. Онда басқарма<br />
басшылығы бар мәселе аймағымызға дәрідәрмек<br />
тасымалдайтын «СК-Фармация»<br />
компаниясында екенін айтқан. Қажетті<br />
препараттар <strong>тамыз</strong> айының басында<br />
келеді деп уәде етті. Өкінішке қарай,<br />
ай аяқталып келеді. Әлі нәтиже жоқ, -<br />
дейді А.Күзеков.<br />
Ресми деректерге сүйенсек, былтырғы<br />
<strong>жыл</strong>дың сәйкес кезеңімен салыстырғанда<br />
биыл ит қапқандардың саны 35 пайызға<br />
көбейген. Нақтырақ айтсақ, өткен <strong>жыл</strong>дың<br />
5 айында 172 факті тіркелсе, биылғы<br />
бес айда бұл көрсеткіш 232-ге жетіп<br />
отыр. Онымен қоса, ағымдағы <strong>жыл</strong>дың<br />
алты айында облыс бойынша 6 адамда<br />
құтырма ауруына шалдықты деген күдік<br />
тіркелді. Өкінішке қарай, оның екеуі<br />
қауіпті дертті жұқтырған.<br />
Ардақ Мүбәрәкұлы наурыз айына<br />
дейін облысымыздың өзге медициналық<br />
мекемелерінен қалдық дәрілерді алып<br />
келгенін айтады.<br />
- Соңғы 4-5 айда ол да жоқ. Сол<br />
кезден бері 52 баланы ит қапты. Олардың<br />
тек 17-сі ғана құтырмаға қарсы екпе<br />
алды. Қалған 35 балаға тиісті дәрідәрмектің<br />
жоқтығынан екпе жасалмады.<br />
Бұл - өте қауіпті. Құтырма вирусына<br />
қарсы ем алмаған балалардың саны<br />
көбейіп келеді. Бұл тек балаларға<br />
қатысты емес. Ересектерге де қауіп<br />
ДЕНСАУЛЫҚ<br />
Міндетті әлеуметтік медициналық<br />
сақтандырудың мақсаты – халыққа<br />
медициналық көмектің қолжетімділігі<br />
мен сапасын арттыру. Сондықтан<br />
ақпараттандыру және түсіндіру жұмыстарына<br />
көңіл бөлінуде. Бұл ретте<br />
бірқатар тапсырмалар берілді. Қала<br />
тұрғындары ақпаратты көше билбордтары<br />
мен LED-экрандардан, қоғамдық<br />
көліктердегі жарнамадан, радио және<br />
телеарналардан көре алады.<br />
«Әлеуметтік медициналық сақтандыру<br />
қоры» коммерциялық емес акционерлік<br />
қоғамы Павлодар облысы бойынша<br />
филиалының директоры Айдар<br />
Сейітқазиновтің айтуынша, денсаулық<br />
сақтау реформасын жүзеге асыру<br />
жұмыстары өз деңгейінде жүргізіліп,<br />
төніп тұр. Себебі қазір қажетті препараттар<br />
аймағымыздағы ешбір емханада<br />
жоқ. Денсаулық сақтау басқармасының<br />
уәделеріне сәйкес, құтырма вирусына<br />
қарсы екпелер <strong>тамыз</strong> айының 10-ы<br />
келуі тиіс еді. Бірақ әлі күнге жоқ.<br />
Осылайша, құзырлы басқарма күн<br />
сайын құрғақ уәде берумен шектеліп<br />
келеді, - дейді А.Күзеков.<br />
Мәселенің мәнісін білу мақсатында<br />
облыстық денсаулық сақтау басқармасына<br />
редакция атынан ресми сауал жолдаған<br />
едік. Онда құтырма ауруына қарсы<br />
препараттардың не себепті кешіктіріліп<br />
жатқанын сұраған болатынбыз. Өкінішке<br />
қарай, басқармадан ресми жауап<br />
келмеді. Есесіне, құзырлы органның<br />
баспасөз қызметінің өкілдері хабарласып,<br />
жағдайды түсіндіруге тырысты.<br />
Тиісті дәрі-дәрмектердің осы аптаның<br />
басында келетінін және мәселе өз<br />
шешімін тапқанын айтты.<br />
- Мұндай уәдені күнде естіп келеміз.<br />
Естуімізше, кейбір өзге облыстарда<br />
тиісті препараттар бар. Осы орайда біз<br />
облыстық денсаулық сақтау басқармасы<br />
Түйін:<br />
басшылығынан аталмыш аймақтардағы<br />
әріптестермен байланыс орнатып, қажетті<br />
дәрі-дәрмек сұратып алуларын өтінген<br />
болатынбыз. Өкінішке қарай, бұл өтінішіміз<br />
ескерусіз қалды. Егер құтырма ауруымен<br />
ауыратын иттер мен өзге хайуандар<br />
балаларды тістеп алса және ол<br />
балаға уақытылы медициналық көмек<br />
көрсетілмесе өмірлерін құтқару мүмкін<br />
емес. Себебі, құтырма адам өміріне,<br />
әсіресе, жеткіншектердің денсаулығы<br />
үшін аса қауіпті індет болып табылады, -<br />
дейді А.Күзеков.<br />
Жалпы, құтырма - вирус арқылы<br />
таралатын қауіпті ауру. Бұл індетпен<br />
ауыратын хайуандар мен жануарлардың<br />
мінез–құлқы, жүріс-тұрысы тез өзгеріп,<br />
бойларында оғаш қылық пайда болады<br />
екен. Мәселен, ит себепсіз үріп, тамақтан<br />
бас тартып, көзіне көрінген заттарды тістеп<br />
шайнай береді. Көзіне көрінген адамды<br />
бірден қауып алады. Аталмыш аурудың<br />
қоздырғышы адамдарға жануарлардың<br />
сілекейі арқылы тарайды. Сондықтан<br />
ит, мысық тістеген жағдайда міндетті<br />
түрде дәрігердің көмегіне жүгіну керек.<br />
Облыстық денсаулық сақтау басқармасы қажетті препаратпен<br />
толық қамту мәселесін жедел шешеді деп сенеміз.<br />
Әйтпесе, жағдай мүлдем ушығып кетуі мүмкін. Бұл мәселе<br />
біздің газеттің назарында болады.<br />
Қажетті жүйе<br />
Елімізде міндетті медициналық сақтандыру жүйесінің<br />
енгізілуіне байланысты облыстардың дайындығы<br />
пысықталып жатыр. Бұл бағытта аймағымызда да<br />
ауқымды жұмыс жүргізілуде.<br />
тұрғындар арасында түсіндіру<br />
шаралары өткізілуде.<br />
Міндетті медициналық сақтандыруды<br />
енгізу үшін мемлекеттік<br />
органдардың ақпараттық жүйелері<br />
біріктірілуде. Дәрігерлер<br />
компьютермен және ғаламтор<br />
желісімен қамтылуда. Қазір<br />
Қазақстан бойынша медициналық<br />
ұйымдардың 69,7% желіге кіру мүмкіндігіне<br />
ие. Ал Павлодар облысында бұл көрсеткіш<br />
93,6% пайызға тең. Аймағымыздың жеке<br />
медициналық қызмет көрсетушілерінің<br />
71 % ақпараттық жүйемен қамтылған.<br />
Павлодар облысында 92 әлеуетті<br />
қызмет көрсетушінің 55 ұйымы немесе<br />
60% - жекеменшік. Бұл - республика<br />
бойынша жоғары көрсеткіш. Әлеуетті<br />
медициналық қызмет берушілердің базасы<br />
2017 <strong>жыл</strong>дан бері жұмыс істейді және<br />
тұрақты түрде жаңартылып отырады.<br />
Халыққа тегін медициналық көмек<br />
көрсететін ұйымдардың тізімі Қордың<br />
fms.kz ресми сайтында жарияланған.<br />
Өз тілшіміз.<br />
ОЙ-ТАМЫЗЫҚ<br />
Данияр<br />
ЖҰМАДІЛ<br />
Бастық<br />
болдым,<br />
мінекей...<br />
Біздің елге жастарды басшы<br />
болуға тәрбиелейтін мектеп<br />
керек сияқты. Басшылық ететін<br />
салаға қатысты біліктіліктен<br />
бөлек, санасына ұлттық идеологияны<br />
«құйып», ізгілікке,<br />
кішіпейілдікке және құр<br />
мансабын емес, халықты ойлайтындай<br />
етіп оқытатын білім<br />
ордасы болса ғой, шіркін.<br />
Кезінде үлкендер көңіліне жаққан балаға<br />
«молда бол» деп ықыласын білдіріп, батасын<br />
беретін еді. Қазір оның орнына «бастық» сөзі<br />
жүреді. Әрине, бүгінде жастардың бастық<br />
болуға құлшынысын замана заңы деп түсіндіріп<br />
келеміз. Болсын. Кім болмай жатыр? Тек,<br />
адамгершілігінен айырылып қалмаса игі.<br />
Биліктің биік орынтағына отырып жатқан<br />
жастарды көргенде қуанбасақ, ренжімейміз.<br />
«Жас келсе, іске» деген халық даналығы бар.<br />
Алайда, білдей бір салаға жауапты адам<br />
қай жағынан да қызметіне сай болуы шарт.<br />
Экономика, саясаттан бөлек ұлттық идеология,<br />
қазақы дәстүрді бес саусақтай білуі керек.<br />
Себебі олар халыққа қызмет етеді. Ал халықтың<br />
тілін табуы үшін сол дәстүрмен бекітіліп,<br />
қанымызға сіңген кішіпейілділік, сыйластық,<br />
адалдық қасиеттерін бойына сіңіруі тиіс. Бірақ<br />
бұны ұғынып жатқандар аз. Қай мемлекеттік<br />
мекеменің есігін ашсаңыз да, кәстөм киіп,<br />
галстук тағып, кергіп отырған жас мамандарды<br />
көресіз. Тіпті кей мекеменің басшысы<br />
да, қосшысы да орда бұзар 30-дың арғы<br />
жақ, бергі жағындағылар. Олармен сөйлесудің<br />
өзі мұң.<br />
Білімдерінің таяздығын көрсетіп алудан<br />
қорқа ма, әлде ауыздарынан шыққан әрбір<br />
сөзді алтынға балай ма, белгісіз. Кейбірімен<br />
тілдесе қалсаң, сөйлеу мәдениетінен жұрдай<br />
екенін байқайсың. Сөзім дәлелді болсын. Күн<br />
сайын жұмыс бабымен түрлі лауазым иелерімен<br />
тілдесетініміз белгілі. Сондағы байқағанымыз,<br />
көпті көрген, тәжірибелі басшыларға қарағанда<br />
жас шенеуніктермен сөйлесу қиямет. Неге?<br />
Тоғышар көзқарас бойынша, бастық болу –<br />
рахат нәрсе! Орынтақта отырып, елді басқара<br />
бер. Ал қол астыңдағылардың барлығы саған<br />
жалтақ-жалтақ қарап, сенің әр сөзіңді бағады,<br />
алдыңа және аузыңа бәрін де тосады деп<br />
ойлаймыз. Осындай билік адамды масаттандырады<br />
емес пе? Сондықтан болар деп түйдік.<br />
Көз алдыңызға қарамағында 4-5 маманы<br />
бар мемлекеттік мекеменің басшысын, немесе<br />
100-200 тұрғыны бар кішігірім ауылдың әкімін<br />
елестетіп көріңізші. Кейбір басшылардың<br />
кеудесі тым көтеріңкі. Елдің алдында қасын<br />
көтеріп, екі көзін сығырайтатын әдет тауып<br />
ала қояды. Сөйлегенде ыңыранып, сөздерді<br />
тіс арасынан әрең сыздықтатады. Адами<br />
қатынас ада қалады...<br />
«Топырағына қарап дән өседі, тегіне қарап<br />
жан өседі» деп халық бекер айтпаған. «Асыл -<br />
асылына тартады, нәсіл – нәсіліне тартады»<br />
деген сөз де тектіліктің тұқым қуалайтынын<br />
аңғартса керек. Өмірдің әр салаларынан биік<br />
тұғырға шықты деген жастардың кейбіреулерінен,<br />
өкінішке қарай, сол тектіліктің жұрнағын да<br />
таппайсың.<br />
Әрине, көпке топырақ шашудан аулақпыз.<br />
Бірақ, «бір құмалақ бір қарын майды шірітедінің»<br />
кебі бұл. Билікке жастық жалын, жігер, заманауи<br />
көзқарас қажет те шығар. Бірақ жас<br />
буын басшылыққа бастық болу үшін ғана<br />
«өсемін» деп емес, елге қызмет етемін деп<br />
келсе игі еді.
Change language