آسیب شناسی تبلیغات تئاتر در ایران
دکتر شهرام خرازی ها کارشناس ارشد «مدیریت رسانه» و منتقد تئاتر از مجموعه گفت و گو های گروه تئاتر اگزیت هفت مرداد ۱۳۹۸ ، تهران
دکتر شهرام خرازی ها
کارشناس ارشد «مدیریت رسانه» و منتقد تئاتر
از مجموعه گفت و گو های گروه تئاتر اگزیت
هفت مرداد ۱۳۹۸ ، تهران
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>آسیب</strong> <strong>شناسی</strong> <strong>تبلیغات</strong> تئاتر <strong>در</strong> <strong>ایران</strong><br />
هندوانه <strong>در</strong> بسته<br />
بر اساس نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان <strong>ایران</strong>(ایسپا) <strong>در</strong> سال هزار و سیصد و نود و<br />
هفت،بیش از هشتاد و هشت <strong>در</strong>صد مردم <strong>ایران</strong> به سالن های تئاتر نرفته اند. شش <strong>در</strong>صد<br />
مردم هر چند سال یک بار، سه <strong>در</strong>صد سالىللىی یک بار و یک <strong>در</strong>صد هر چند ماه یک بار به تئاتر
می روند. نیم <strong>در</strong>صد مردم ماهی یک بار بمنبممایش می بینند و دو دهم <strong>در</strong>صد هر ماه بمتبمماشا گر<br />
چند بمنبممایش هستند این <strong>در</strong> حالیست که تئاتر به عنوان یک هبرنبرر پایه <strong>در</strong> <strong>ایران</strong> به شدت نیازمند<br />
به مجممجخاطبان و مشبرتبرریان خود برای حصول به بازدهی اقتصادی است؛ تئاتری که توانسته تا کنون<br />
با چوب زیربغل لرزان بودجه ها و اعتبارات دولبىتبىی و سرمایه هر از گاه بجببجخش خصوصی و<br />
اسپانسرها، کجدار و مریز جاده پر سنگلاخ اقتصاد گیشه را بپیماید و نفس نفس زنان رهسپار<br />
مقصد بعدی شود. زیرساخت اقتصادی تئاتر <strong>ایران</strong> به شدت ضعیف و سست است. تئاتر هبرنبرری<br />
به حاشیه رانده شده <strong>در</strong> <strong>ایران</strong> است و سالهللهھاست که جنبه مجممجحفلی و حکم مهمابىنبىی خصوصی را به<br />
خود گرفته است. صندلىللىی بسیاری از بمتبمماشاخانه ها را نه کسابىنبىی که بلیت خریده اند بلکه کسابىنبىی<br />
که از طرف عوامل بمنبممایش دعوت شده اند، پر می کنند. بىببىی تردید این تئاتر کم بنیه برای تداوم<br />
حیات و قد راست کردن نیازمند <strong>تبلیغات</strong> و بازاریابىببىی است.<br />
<strong>تبلیغات</strong> تئاتر <strong>در</strong> گذشته های دور به روش های شفاهی مجممجحدود می شد. مردم دهان به دهان<br />
یکدیگر را به بمتبمماشای بمنبممایش تشویق می کردند. کولىللىی ها، رقصنده ها و بمنبممایشگران با ورود خود<br />
به روستاها نوید اجرای برنامه های سرگرم کننده را می دادند و جارچی ها <strong>در</strong> کوی و برزن<br />
اهالىللىی را به بمتبمماشای بمنبممایش فرا می خواندند؛ بعدها <strong>تبلیغات</strong> تئاتر بر پارچه های عریض و تابلوها،<br />
نقاشی و <strong>در</strong> مجممجحلات گردانده شدند تا به این ترتیب <strong>تبلیغات</strong> شفاهی با <strong>تبلیغات</strong> بصری سیار<br />
آمیخته گردند؛ جارچی های سیار بعدها جای خود را به جارچی های سا کن دادند که <strong>در</strong><br />
ورودی بمتبمماشاخانه ها با میکروفون و بلندگو به توصیف بمنبممایش های روی صحنه می پرداختند.<br />
برخی بمنبممایش ها نیاز به تبلیغ چندابىنبىی نداشتند. مناسبت ها و فرا رسیدن روزهابىیبىی خاص مردم را<br />
متوجه برگزاری مراسم و آئبنیبنن های بمنبممایشی می کرد مثلا با نزدیک شدن به ایام مجممجحرم، خود به<br />
خود این انتظار بىببىی هیچ تبلیغی <strong>در</strong> مردم پدید می آمد که به زودی شاهد تعزیه و شبیه خوابىنبىی<br />
خواهند بود.<br />
پدیداری صنعت چاپ یک انقلاب <strong>در</strong> جهان <strong>تبلیغات</strong> بود. با به میدان آمدن صنعت چاپ و<br />
فرا گبریبررشدن رسانه ها، شیوه های <strong>تبلیغات</strong> ریل عوض کرد و مجممجخاطبان بیشبرتبرری را هدف قرار داد.
پوسبرتبرر، پلا کارد و بروشور ابزارهای جدیدی بودند که <strong>در</strong> کنار <strong>تبلیغات</strong> شفاهی می<br />
توانستندعابرین گذری را به سمسسممت بمتبمماشاخانه ها جلب کنند. پلا کاردهای بزرگ با تصاویر نقاشی<br />
شده و رنگی چهره و اندام بازیگران، چشمان رهگذران را هدف قرار می دادند. آ گهی های<br />
تئاتر بجنبجخبه گرا معمولا <strong>در</strong> نشریات روشنفکری به چاپ می رسید. روزنامه ها معمولا فیلم های<br />
سینمابىیبىی را تبلیغ می کردند و آن چنان که باید و شاید به بمنبممایش های روی صحنه بمنبممی پرداختند.<br />
بروشور به عنوان یک ابزار اطلاع رسابىنبىی و تبلیغی بسیار مورد بهببههره برداری قرار می گرفت که<br />
تا کنون هم این ابزار کارکرد خود را حفظ کرده است. اطلاع رسابىنبىی <strong>در</strong>باره تله تئاتر هابىیبىی که<br />
قرار بود روی آنبنتبنن بروند معمولا به نشریه «بمتبمماشا» که ارگان مطبوعابىتبىی تلویزیون بود، مجممجحدود می<br />
شد پس از انقلاب اسلامی هم هفته نامه «سروش» این وظیفه را به عهده گرفت.<br />
با آن که پوسبرتبرر همھهممچنان طراحی شده و از نقش کلیدی <strong>در</strong> <strong>تبلیغات</strong> برخوردار است اما بیلبورد و<br />
ببرنبرر <strong>در</strong> بسیاری از موارد جای آن را <strong>در</strong> خیابان گرفته اند و پوسبرتبرر <strong>در</strong> حال کوچ کردن به کافىففىی<br />
شاپ ها و کتابفروشی ها است. بیلبوردهای الکبرتبررونیک با تصاویر متحرک کم کم <strong>در</strong> حال تبدیل<br />
شدن به رقیبىببىی ق<strong>در</strong> برای بیلبوردهای اولیه هستند. <strong>تبلیغات</strong> نقش بسته روی بدنه وسایل نقلیه<br />
عمومی بالاخص اتوبوس ها نبریبرز تداعی گر تابلوهابىیبىی هستند که <strong>در</strong> گذشته <strong>در</strong> مجممجحلات دور<br />
گردانده می شدند.<br />
با پیشرفت علم بازاریابىببىی، ظهور رسانه های م<strong>در</strong>ن و پیشرفت تکنولوژی رسانه، اطلاع رسابىنبىی به<br />
مردم <strong>در</strong>باره بمنبممایش های روی صحنه، سرعت بیشبرتبرری گرفته و ضریب نفوذ <strong>تبلیغات</strong> افزایش<br />
یافته است.<br />
<strong>تبلیغات</strong> تئاتر <strong>در</strong> <strong>ایران</strong> با وجود همھهممه بجتبجحولابىتبىی که <strong>در</strong> یکی دو دهه اخبریبرر <strong>در</strong> شیوه های جلب<br />
مشبرتبرری رخ داده همھهممچنان <strong>در</strong> موارد قابل توجهی بالاخص <strong>در</strong> شهرستان ها وامدار همھهممان شیوه<br />
های سنبىتبىی گذشته است. هنوز هم تعدادی از بمنبممایش ها با توصیه های شفاهی دوستان و آشنایان<br />
، گیشه خود را سر و سامان می دهند یا تابلوی تبلیغابىتبىی بمنبممایش به صورت سا کن یا سیار(مثلا با<br />
دوچرخه) <strong>در</strong> معرض دید عموم قرار می گبریبررد.
با ظهور اینبرتبررنت و رشد فضای مجممججازی و شبکه های اجتماعی، <strong>تبلیغات</strong> تئاتر دستخوش بجتبجحول<br />
شگرفىففىی شده است. حیات اقتصادی بمنبممایش ها <strong>در</strong> <strong>ایران</strong> تا حد بسیار زیادی <strong>در</strong> حال وابسته<br />
شدن به این فضا است. هزینه‐اثربجببجخشی مناسب فضای مجممججازی سبب کمرنگ شدن یا کنار<br />
گذاشبنتبنن پاره ای از شیوه های تبلیغابىتبىی شده است. «اینستا گرام» از جمججممله اپلیکیشن هابىیبىی است<br />
که روز به روز استفاده بیشبرتبرری از آن برای تبلیغ به روز و آنلاین بمنبممایش های ایرابىنبىی می شود.<br />
شیوه های تبلیغابىتبىی پنهان و نامجممجحسوس نبریبرز <strong>در</strong> کنار روش های معمول اطلاع رسابىنبىی و تبلیغ<br />
همھهممچنان راتحیتحج است از جمججممله روش های تبلیغ پنهان می توان به بجپبجخش و گسبرتبررش شایعه توقیف یا<br />
حذف بجببجخش هابىیبىی از یک بمنبممایش اشاره کرد.<br />
کالای داخل ویبرتبررین تا زمابىنبىی که دیده نشود، خریدار بجنبجخواهد داشت. <strong>تبلیغات</strong> تئاتر همھهممچون<br />
خود تئاتر <strong>در</strong> <strong>ایران</strong>، پدیده ای حاشیه ای و رها شده است. فرآیند <strong>تبلیغات</strong> <strong>در</strong> مممممملکت ما،<br />
فرآیندی گنگ، مبهم و پیچیده است. بسیاری از بمنبممایش های روی صحنه <strong>در</strong> <strong>ایران</strong> حکم<br />
«هندوانه <strong>در</strong> بسته» را دارند. <strong>در</strong> سایت فروش بلیت این بمنبممایش ها، حداقل اطلاعات نوشتاری،<br />
صوبىتبىی و بصری که بتواند انگبریبرزه رفبنتبنن به تئاتر را <strong>در</strong> مجممجخاطب ابجیبججاد کند، ارائه بمنبممی شود <strong>در</strong> نتیجه<br />
بمنبممایش بسیاری از بمتبمماشا گران بالقوه اش را از دست می دهد. گو بىیبىی خود اهالىللىی تئاتر نبریبرز ضرورت<br />
تبلیغ برای اجرای شان را حس بمنبممی کنند یا آن را جدی بمنبممی گبریبررند!؟<br />
به نظر می رسد <strong>تبلیغات</strong> تئاتر <strong>در</strong> <strong>ایران</strong> <strong>در</strong> سال های پیش رو همھهممچنان با چالش های فراوان<br />
روبرو خواهد بود.بىببىی هیچ تردید سیاستگذاری علمی و مبتبىنبىی بر پژوهش های آ کادمیک و<br />
بجتبجحقیقات میدابىنبىی می تواند دوربمنبممای بهببههبرتبرر و قابل دفاع تری را برای سر و سامان گرفبنتبنن <strong>تبلیغات</strong><br />
تئاتر <strong>در</strong> <strong>ایران</strong> رقم بزند.تا رسیدن به نقطه مطلوب هنوز جاده پر از سنگلاخ و راه بسیار<br />
طولابىنبىی است.../.
دکبرتبرر شهرام خرازی ها<br />
کارشناس ارشد «مدیریت رسانه» و منتقد تئاتر<br />
از مجممججموعه گفت و گو های گروه تئاتر ا گزیت<br />
٧ مرداد ، ١٣٩٨ بهتبههران
Change language