Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4 <strong>29</strong> <strong>тамыз</strong>, бейсенбі, <strong>2019</strong> <strong>жыл</strong> діңгек<br />
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
Бейбіт елдің арқауы,<br />
Күретамыр<br />
Ата Заңымыздың әрбір азаматтың өмірінде алатын орны бөлек екенін білеміз. Бұл дегеніңіз,<br />
бүкіл тіршілігімізбен тұтастай байланысып жатыр. Әр адамның конституциялық құқығы<br />
әрдайым бәрінен биік қойылатыны да шындық. Ал бұл басты құқықтық құжатпен күнделікті<br />
жұмыс істеп, әрбір заңнамалық шешім қабылдарда барлық баптары мен тармақтарын жіті<br />
назарға алатын құрылымдар да бар. Мәселен, заң шығару органдары. Осы ретте, Қазақстан<br />
Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты Айзада Құрмановамен тілдескен едік.<br />
Басты Заңды<br />
басшылыққа аламыз<br />
- Айзада Амангелдіқызы, Ата Заңымыз<br />
мемлекеттің басты құқықтық құжаты<br />
екенін білеміз. Сіз үшін Конституцияның<br />
құны қандай?<br />
- Бұл басты заңымыз бүкіл мемлекетіміз<br />
бен қоғамымыздың дамуының берік<br />
іргетасы ғой. Баршамыздың тең құқылы<br />
екенімізді меңзейтін құжат. Құқықтарымыз<br />
бен бостандықтарымызға кепіл болады.<br />
Яғни, еліміздің барлық азаматтарының,<br />
мемлекеттің саяси әрі өзара жауапкершілік<br />
қағидаттарына кепілдік беретін маңызды<br />
саяси және құқықтық құрал деп білемін. Бұл<br />
Заңымыз елімізді әлемге тәуелсіз мемлекет<br />
ретінде әйгілеп тұр. Жарқын істеріміздің<br />
қайнар бастауы десе болады. Ата Заңымыз<br />
қабылданған сәттен бастап Тәуелсіздіктің<br />
туы желбіреп, дербес, егеменді елдер<br />
қатарына қосылдық, алға қарай дамуымыздың<br />
жаңа сатысына көтерілдік. Конституциямыз<br />
еліміздің бірлігінің, тұтастығының белгісі<br />
іспеттес. Елбасымыз айтқандай, Ата заң<br />
мемлекеттік биліктің қайнар көзі – халықтың<br />
өзі екенін айқындады, жаңа Конституция<br />
қабылдау арқылы Қазақстан жаңа дәуірге<br />
қадам басты. Осындай бақытқа кенелтіп<br />
отырған басты құжатымыз құнды болмауы<br />
мүмкін бе?!<br />
- Заманның өзгеруіне қарай заңнамалық<br />
құжаттарға түрлі өзгерістердің енгізіліп<br />
тұруы заңды екенін көпшілік біледі. Осы<br />
ретте, халықтың құқықтары қорғалып,<br />
міндеттерінің орындалуына бағытталған<br />
қандай заң жобаларының әзірленуінде<br />
қалдырған қолтаңбаңыз бар? Жалпы,<br />
көпке көріне бермейтін жұмысыңыз<br />
жайлы айта кетсеңіз?<br />
- Мәжіліс қабырғасында 21 заңға<br />
толықтырулар мен өзгерістер енгізуге<br />
атсалыстым. Соның ішінде «Қазақстан<br />
Республикасының кейбір заңнамалық<br />
актілеріне мемлекеттік функцияларды<br />
бәсекелес ортаға беру мәселелері бойынша<br />
өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы»<br />
және Қазақстан Республикасының кейбір<br />
заңнамалық актілеріне мемлекеттік қызметтер<br />
көрсету мәселелері бойынша өзгерістер<br />
мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан<br />
Республикасы Заңының (Бастамашы заң)<br />
жетекшісі болдым. Мемлекеттік қызметтер<br />
көрсету мәселелері бойынша өзгерістер<br />
мен толықтырулар енгізу туралы заңға<br />
777 ұсыныс келіп түсті. Аптасына 3-4 рет<br />
жұмыс тобының отырысы өтеді. Сонда осы<br />
келіп түскен ұсыныстардың әрқайсысын<br />
жеке-жеке талқылап, ойымызды ортаға<br />
саламыз. Осы заң аясында дөңгелек<br />
үстелдер, көшпелі отырыстар және тағы<br />
да басқа іс-шаралар өткізіп, ұсыныстілектердің<br />
қаншалықты қисынды яки<br />
қисынсыз екенін пісіріп аламыз. Жалпы,<br />
кез келген заңнамалық өзгерістерді қолға<br />
алмас бұрын оның конституциялық талаптарға<br />
қаншалықты сай келетіні ескеріледі. Бұл<br />
дегеніңіз әр қадамымызда басты заңды<br />
басшылыққа аламыз.<br />
Конституциялық новеллаларды өмірге<br />
енгізу үшін үш бағытта жұмыс жүргізіледі.<br />
Біріншіден, заңдар және басқа құқықтық<br />
актілер қабылданады, яғни жаңартылған<br />
Конституцияға қолданыстағы заңнаманы<br />
сәйкестендіруге күш салынады. Екіншіден,<br />
жаңа құқық қолдану практикасын<br />
қалыптастыруға мән беріледі. Үшіншіден,<br />
қоғамдық сананы, соның ішінде азаматтар<br />
мен мемлекеттік қызметшілердің құқықтық<br />
мәдениетін жаңғырту қолға алынады.<br />
- Сіздің ойыңызша, Конституцияның<br />
әр бабында жазылған талаптар орындалып<br />
жатыр ма?<br />
- Қоғамның өркендеуіне қарқын қосып,<br />
Қазақстан халқының бірлігіне жол бастаған<br />
Ата Заңда бекітілген республикамыздың<br />
тұғырлы қағидаттары бүгінде өзінің<br />
өміршеңдігін дәлелдеп келеді деп ойлаймын.<br />
Қазақстан халықаралық қоғамдастықта<br />
лайықты орын алғанына да куәміз. Әрбір<br />
қазақстандық болашаққа бағдар алған<br />
мемлекетіміздің тұрақты дамуының кепілі<br />
Конституцияның мемлекет пен қоғам үшін<br />
ғана емес, өзінің жеке басы мен отбасы<br />
үшін де маңыздылығын терең сезінеді.<br />
Әлбетте, талаптар орындалуда. Орындалуы<br />
жан-жақты қадағаланатынын да<br />
көпшілік біледі.<br />
- Айзада Амангелдіқызы, атаулы күнге<br />
орай айтарыңыз болса, мархабат...<br />
- Еліміздің тыныштығын тілеймін! Жалпы,<br />
адамзат қоғам, әлеумет болып басы құралған<br />
тұста бір заңға, ортақ ережелерге бағынуы –<br />
заңдылық. Ежелде қазақ халқы да өз<br />
заманының заңына мойынсынды. Ұлт болып<br />
ұйысу үшін, ел болып құрылу үшін заң<br />
шеңберінде тірлік етпесе болмайтынын<br />
түсінді. Сондықтан, бар байлғымыздың<br />
қорғаны Ата заңымыздың қадір-қасиетін<br />
терең түсінуіміз керек. Ұрпағымыз осыны<br />
ұғынуы керек. Бастысы, Тәуелсіздігіміз<br />
нығайып, бірлігіміз бекемдей түссін. Ел<br />
іргесі бүтін болсын.<br />
- Сұхбатыңызға рақмет!<br />
Сұхбаттасқан –<br />
Гүлжайна ТҮГЕЛБАЙ.<br />
Ынтымақтастық<br />
Халықаралық қатынасқа үндейді<br />
Ғасырлар тоғысында Тәуелсіздікке қол жеткізіп, үшінші<br />
мың<strong>жыл</strong>дыққа іргесі берік ел ретінде нық қадам басқан<br />
Қазақстан әлемдік деңгейде танымал болып, халықаралық<br />
ұйымдарды басқарды. Өз тарихында ең жоғары халықаралық<br />
мәртебеге ие болып келеді. Бұл – алыс-жақын шет елдермен<br />
татулығымыздың нәтижесі.<br />
Халықаралық деңгейдегі заң талаптарына<br />
деген құрметіміздің, әлемдік қауымдастықпен<br />
біте қайнасқанымыздың нәтижесінде ел<br />
беделі артып келеді. ҚР Конституциясының<br />
8-ші бабында: «Қазақстан Республикасы<br />
халықаралық құқықтың принциптерi мен<br />
нормаларын құрметтейдi, мемлекеттер<br />
арасында ынтымақтастық пен тату көршiлiк<br />
қарым-қатынас жасау, олардың теңдiгi<br />
мен бiр-бiрiнiң iшкi iстерiне араласпау,<br />
халықаралық дауларды бейбiт жолмен шешу<br />
саясатын жүргiзедi, қарулы күштi бiрiншi<br />
болып қолданудан бас тартады», - делінген.<br />
Иә, дос болғанға құшағы ашық туыспыз.<br />
Қазақстанның бейбіт, достық ниеті әлемдік<br />
саясат сахнасында танылып үлгерді.<br />
Еліміз өзінің сыртқы саясатын ұлттықмемлекеттік<br />
мүддесіне сай жүргізіп келеді.<br />
Бүгінде Біріккен Ұлттар Ұйымының толық<br />
құқылы мүшесіміз. Еліміздің Хельсинки<br />
келісіміне қосылуы, Лиссабон хаттамасына<br />
қол қоюы және Ядролық қаруды таратпау<br />
туралы шартқа үндеуі халықаралық беделін<br />
нығайтып, егемендігін, қауіпсіздігін және<br />
шекараларының мызғымастығын баянды<br />
етті. Бұған АҚШ-пен «Демократиялық<br />
серіктестік туралы хартияға» қол қоюы,<br />
НАТО–ның «Бейбітшілік мүддесіндегі<br />
серіктестік» бағдарламасына қосылу, АҚШ,<br />
Ресей, Ұлыбритания, Франция және Қытай<br />
сияқты ядролы державалардың Қазақстанға<br />
берген қауіпсіздік кепілдіктері жәрдемдесті.<br />
Тиісті халықаралық институттармен, бірінші<br />
кезекте ЮНЕСКО-мен қайырымдылық және<br />
мәдени салаларда тығыз байланыс жасап<br />
отыр. Осындай жетістіктеріміздің қатарында<br />
еліміздің 56 мемлекетті біріктіретін Еуропадағы<br />
ынтымақтастық және қауіпсіздік ұйымына,<br />
1,5 миллиардтан астам халқы бар 57<br />
қатысушы мемлекеттің қолдауына ие<br />
болған Ислам ынтымақтастық ұйымына<br />
төрағалығын атауға болады. Сондай-ақ,<br />
Шанхай ынтымақтастық ұйымы, Еуразиялық<br />
экономикалық одақ сияқты аса ірі аймақтық<br />
ұйымдарды құрудың бастауында біздің еліміз<br />
тұрғанын да атап өткен абзал.<br />
Жалпы, Қазақстан шет елдермен тек<br />
дипломатиялық байланыс қана орнатып қоймай,<br />
сонымен қатар, олармен мәдени-экономикалық<br />
байланысты күшейтіп, сол арқылы алдыңғы<br />
қатарлы өркениетті елдердің қатарына<br />
қосылды. Төрткіл дүниемен тең деңгейде<br />
дипломатиялық және экономикалық қарымқатынастар<br />
орнатты. Тәуелсіздік <strong>жыл</strong>дары<br />
еліміздің сыртқы саясаттағы күш-жігерінің<br />
арқасында орасан зор тарихи маңызы бар<br />
міндеттер орындалды. Қазақстан Орталық<br />
Азияның көшбасшысына, құрметті әріптеске,<br />
халықаралық лаңкестікке, есірткінің жайылуы<br />
мен ядролық қарудың таралуына қарсы<br />
белсене күресетін мемлекетке айналды.<br />
Тәуелсіздік <strong>жыл</strong>дарында Қазақстан әлемдік<br />
қауымдастықтың толыққанды мүшесі болды,<br />
оның бастамалары тәжірибе жүзінде әрқашан<br />
кең қолдау тапты және нақты іс жүзіне<br />
асырылып отырды. Бүгін біздің еліміз<br />
халықаралық дәрежеде танылудың жаңа<br />
сапалық деңгейіне көтерілді.<br />
Д.АЙТПАЙ.
Change language