Κεντρική Πλατεῖα Λευκάδας - Μιά ἱστορική ἀνασκόπιση

12
Τό Hyde Park στήν πλατεῖα
Ἕνα σημαντικό στοιχεῖο πού πλέον ἔχει ἐντελῶς ξεχαστεῖ εἶναι αὐτό πού περιγράφει ὁ Π. Κουνιάκης στό
ἔργο του Ἡ Σύγχρονος Λευκάς 1890 -1936, 15 σχετικά μέ τήν πλατεῖα. Ἀντιγράφω κατά λέξη: «Ἡ πρός τήν
πλατεῖαν πλευρά τοῦ τετραγώνου τούτου, μέχρι τῆς οἰκίας Ψωμᾶ καί πρός τήν πλατείαν ἦτο σανιδόφρακτος,
εἰς τό μέσον δέ τῆς πλευρᾶς ἔκειτο λιθίνη κλίμαξ μέ δύο ἀναβάσεις 3-4 μέτρων ὕψους(!!) καί εἰς τήν
κορυφήν τῆς κλίμακος αὐτῆς, οἱ διάφοροι ρήτορες ἀνερχόμενοι ὡμίλουν πρός τό πλῆθος ἤ ἐν καιρῷ ἐκλογῶν,
ἤ συλλαλητηρίου, καί ἐκεῖ καθ’ ἑκάστην Κυριακήν τοῦ Πάσχα, κατά τάς ἐσπερινάς ὥρας ἐκαίετο τό
ὁμοίωμα τοῦ Ἰούδα καί διάφορα πυροτεχνήματα (ρόδες, πυροβόλα, φρούρια) ἅτινα κατεσκεύαζεν ὁ Ἀναστάσιος
Μαυροκέφαλος.
Πού σημαίνει ὅτι στό νότιο μέρος τῆς πλατείας ὑπῆρχε δημόσιο βῆμα γιά ὅσους ἤθελαν νά μιλήσουν. Κάτι
πράγματι πρωτοποριακό καί δημοκρατικό θά λέγαμε. Κάτι σάν τό σημεῖο ὁμιλητῶν στό Hyde Park τοῦ
Λονδίνου. Ἐπίσης ὅτι ὁ σημερινός «πόλεμος τῶν βεγγαλικῶν»,πού ζοῦμε κάθε βραδυά Ἁναστάσεως καί
τρέχουμε ὅλοι πανικόβλητοι, ἀπό παράπλευρα σοκάκια νά πᾶμε στήν ἐκκλησία, εἶναι ἔθιμο ἀπό τότε.
Εἰκ.: 19. Στήν παραπάνω εἰκόνα φαίνεται στήν ἄκρη δεξιά ἕνα εἶδος κλίμακας. Πιθανόν νά εἶναι
αὐτό τό βῆμα πού περιγράφει ὁ Π. Κουνιάκης ἀκριβῶς στήν θέση αὐτή. Βλέπουμε ἀκόμη τά
γωνιακά ἰσόγεια κτίσματα καί δίπλα τήν οἰκία Βαλαωρίτη, τριώροφη μέ ἀρμενάλι. (Πηγή: ΕΛΙΑ,
Ἄρωμα Λευκάδας). Θά πρέπεινά εἶναι τέλη τοῦ 19ου αἰῶνα. Διότι ἀρχές, στήν γωνία αὐτή, χτίσθηκε
ἡ λέσχη πού φαίνεται στήν εἰκ.:20. Βλέπουμε ἐπίσης ἕνα κιόσκι μπροστά ἀπό τόν Ἅγιο Σπυρίδωνα
καί ἕνα δένδρο. Εἶναι ἄραγε τό δένδρο τῆς Ἐλευθερίας (!) πού φυτεύτηκε ἐπί τῶν Δημοκρατικῶν
Γάλλων τό 1797; Ἄν εἶναι αὐτό σημαίνει ὅτι τό δένδρο ἄντεξε 100 περίπου χρόνια.
Κάτι ἄλλο ἐπίσης σημαντικό πού ἀναφέρει ὁ Π. Κουνιάκης: «Ἡ οἰκία Ψωμᾶ ἄλλοτε ἦτο ἕνα ὑπολογίσιμον
Μουσεῖον, διότι ἐκεῖ ἐφυλάσσοντο πλεῖστα ἱστορικά κειμήλια ἔγγραφα τοῦ ἱεροῦ ἀγῶνος, νομίσματα τῆς ἐ-
ποχῆς τῶν ἀρχόντων Λευκάδος Ζεύξου κ.τ.λ. Οἱ δώδεκα χάρτες τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος, ὅπως τήν ὡραματίσθη
ὁ Ρήγας Φερραῖος καί τούς ὁποίους εἶχεν ἐκτυπώσει εἰς Τεργέστην ὀλίγον πρό τοῦ τραγικοῦ του θανάτου,
μέ πρωτεύουσαν τήν Κωνσταντινούπολιν». 16 Καί πολλά ἄλλα. Στήν κεντρική πλατεῖα λοιπόν ἐκτός
τῶν μουσείων πού καταγράφει τό 1852 ὁ Ἰ. Σταματέλος, ἔχουμε καί μουσεῖο στήν οἰκία Ψωμᾶ.
15
Τυπογραφεῖον Ἀ. Κουλουμπῆ, ἐν Πάτραις 1937,
16
Ὁ Ἰω. Ν. Σταματέλος, λόγιος τοῦ 19ου αἰῶνα δημοσιεύει τό 1852 στό περιοδικό «ΝΕΑ ΠΑΝΔΩΡΑ», Τόμος 3, Ἀρ. 63,
ἄρθρο μέ θέμα: «Ὁ πρός τήν ἀρχαιολογίαν ἔρως ἐν τῇ νήσῳ Λευκάδι (Ι. Ν. Σταματέλος, Λευκάδιος)». Βρισκόμαστε
στά μέσα τοῦ 19ου αἰῶνα. Καί μέ ἐκπληξη βλέπουμε πόσοι ἀσχολοῦνται μέ τήν ἀρχαιολογία καί ἔχουν μάλιστα
ὀργανώσει μικρά μουσεῖα μέ ἀξιόλογα εὑρήματα κυρίως στόν χῶρο τῶν νομισμάτων. «Ταῦτα δ’ εἰσί τῶν Κ.Κ. Δρ. Δ.
Πετριτσοπούλου (β), Δρ. Σπ. Ζαμπελίου, Δρ. Π. Κατσαΐτου (γ), Κυρ. Φ. Δάστονος, Κυρ. Ν. Ζαμπελίου, καί Κυρ. Ανδ.
Σταύρου.