Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
A<strong>ng</strong> Pagkakaroon <strong>ng</strong> Pagka-Pribado, Kara<strong>ng</strong>alan, at Respeto<br />
SKILL: <stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> Rutina at mga Ritwal<br />
Paano ito<br />
gagawin<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagagawa<br />
nito<br />
T<strong>and</strong>aan na a<strong>ng</strong> mga rutina at<br />
mga ritwal ay nakakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
iba na maunawaan ku<strong>ng</strong> ano<br />
a<strong>ng</strong> mahalaga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao at<br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> nakakatulo<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya na magkaroon <strong>ng</strong><br />
magag<strong>and</strong>a<strong>ng</strong> araw. Tiniti<strong>ng</strong>nan<br />
nito a<strong>ng</strong> iba’t-iba<strong>ng</strong> mga<br />
sitwasyon para ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
karaniwa<strong>ng</strong> mayroon tayo<strong>ng</strong><br />
personal na mga rutina at mga<br />
ritwal.<br />
Paano ito<br />
nakakatulo<strong>ng</strong><br />
A<strong>ng</strong> pag-unawa <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga rutina<br />
at mga ritwal <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao ay<br />
mahalaga upa<strong>ng</strong> makapagbigay<br />
<strong>ng</strong> mahu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y na person-centered<br />
na suporta. Mahalaga<strong>ng</strong><br />
malaman a<strong>ng</strong> mga kultural<br />
na tradisyon at mga ritwal <strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao dahil matutulu<strong>ng</strong>an<br />
ka nito<strong>ng</strong> makapagsuporta na<strong>ng</strong><br />
naaa<strong>ng</strong>kop <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> kultura.<br />
Paano ito gagamitin<br />
Matututunan mo a<strong>ng</strong> mga<br />
rutina at mga ritwal <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
pamamagitan <strong>ng</strong> pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p<br />
at obserbasyon <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> indibidwal<br />
na iyo<strong>ng</strong> sinusuportahan, at<br />
pati na rin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pamamagitan<br />
<strong>ng</strong> pakikipag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p at pagobserba<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> indibidwal na<br />
iyo<strong>ng</strong> sinusuportahan, at<br />
pakikipag-u<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga tao<strong>ng</strong><br />
talaga<strong>ng</strong> nakakakilala <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tao<strong>ng</strong><br />
iyon (konsultahin a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong><br />
Relationship Map). Gaano kaya<br />
kahalaga a<strong>ng</strong> malaman a<strong>ng</strong> mga<br />
sumusunod?<br />
Sa umaga<br />
Paano nagigisi<strong>ng</strong> (alarm, clock<br />
radio, marami<strong>ng</strong> reminder,<br />
snooze alarm)? Gaano katagal<br />
a<strong>ng</strong> panahon na kinakaila<strong>ng</strong>an<br />
upa<strong>ng</strong> makalabas <strong>ng</strong> pinto? Ano<br />
a<strong>ng</strong> hygiene routine <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> umaga?<br />
Mayroon ba<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> special<br />
products na ginagamit? Pinipili ba<br />
a<strong>ng</strong> isusuot <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> gabi pa lama<strong>ng</strong> bago<br />
matulog? Sa umaga? Ano a<strong>ng</strong> mga<br />
paborito<strong>ng</strong> almu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>l? Kaila<strong>ng</strong>an ba<br />
<strong>ng</strong> caffeine? Ku<strong>ng</strong> oo, ano<strong>ng</strong> klase?<br />
Oras <strong>ng</strong> pagtulog<br />
Oras <strong>ng</strong> pagtulog: Kaila<strong>ng</strong>an mo<br />
ba<strong>ng</strong> i-check a<strong>ng</strong> pinto at mga<br />
bintana bago ka humiga?<br />
<stro<strong>ng</strong>>Mga</stro<strong>ng</strong>> oras <strong>ng</strong> pagkain<br />
Naghahapunan ka ba <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pareho<strong>ng</strong><br />
oras bawat Li<strong>ng</strong>go? Mayroon ka<br />
ba<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> partikular na paraan<br />
upa<strong>ng</strong> mag-set <strong>ng</strong> me<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>?<br />
Transisyon<br />
Kaila<strong>ng</strong>an mo ba<strong>ng</strong> organi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>hin<br />
a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> araw bago ito<br />
magsimula?<br />
Kaarawan<br />
Dapat ba ito magi<strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> “national<br />
holiday?” Gusto mo ba na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>na’y<br />
wala<strong>ng</strong> makakapansin?<br />
Kultural/Piyesta<strong>ng</strong> Tradisyon<br />
Ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> paborito<strong>ng</strong> piyesta?<br />
Ano<strong>ng</strong> pagkain a<strong>ng</strong> dapat na<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
me<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> para ito magi<strong>ng</strong> piyesta?<br />
Hindi mag<strong>and</strong>a a<strong>ng</strong> pakiramdam<br />
Ano a<strong>ng</strong> ginagawa mo kapag hindi<br />
mag<strong>and</strong>a a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> pakiramdam?<br />
Para ka ba<strong>ng</strong> oso na nagtatago<br />
kapag ikaw ay may <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kit? Sina<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bi<br />
mo ba<strong>ng</strong> “iwanan mo ako, o<br />
nagtatapon-tapon ka ba <strong>ng</strong> pagkain<br />
pamin<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n-min<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n? Gusto mo<br />
ba<strong>ng</strong> alagaan ka, o gusto mo ba<strong>ng</strong><br />
tratuhin ka na para<strong>ng</strong> baby?<br />
Spiritwal<br />
Mahalaga ba a<strong>ng</strong> religious services,<br />
pagdara<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>l, o meditasyon?<br />
Bakasyon<br />
May mga bagay ba na kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong><br />
naroroon upa<strong>ng</strong> ito’y magi<strong>ng</strong><br />
i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tunay na bakasyon? Kailan<br />
ito nagsisimula – maaga ba ito<strong>ng</strong><br />
pag-uu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan at plaplanuhin, o paguu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pan<br />
at plaplanuhin lama<strong>ng</strong><br />
kapag magsisimula na ito?<br />
Magbigay-ginhawa kapag<br />
ma<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma a<strong>ng</strong> mood<br />
Ano a<strong>ng</strong> nakakatulo<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo na<br />
pabutihin a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> pakiramdam<br />
kapag wala ka <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mood?<br />
Nakakatulo<strong>ng</strong> ba <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo a<strong>ng</strong> … magehersisyo.<br />
. . shoppi<strong>ng</strong>. . . chocolate.<br />
. . uminom. . . o iba pa? Nagbibigayginhawa<br />
ba <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo a<strong>ng</strong> paglilinis, o<br />
ito ba’y para<strong>ng</strong> paru<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo?<br />
Selebrasyon<br />
Ano a<strong>ng</strong> nagbibigay-kasiyahan<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iyo, o ano a<strong>ng</strong> dapat ma<strong>ng</strong>yari<br />
upa<strong>ng</strong> maramdaman mo na nagcelebrate<br />
ka?<br />
Pagluluk<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />
Ano-ano a<strong>ng</strong> iba’t-iba<strong>ng</strong> mga ritwal<br />
para makaya mo a<strong>ng</strong> pagluluk<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> at<br />
kamatayan? Tulad <strong>ng</strong> Methodist,<br />
ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an may mi<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> church<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>nctuary, at pagkatapos ay may<br />
pana<strong>ng</strong>halian <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> church basement?<br />
Tulad <strong>ng</strong> Katoliko—ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
nagbibidahan buo<strong>ng</strong> gabi at nagiinuman?<br />
O Jewish—ku<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>an<br />
may sitti<strong>ng</strong> Shiva na<strong>ng</strong> 7 araw?<br />
O iba pa<strong>ng</strong> mga para<strong>ng</strong> ritwal,<br />
tulad <strong>ng</strong> pagtakip <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mga <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>lamin,<br />
pagtigil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> clock. . . pagdala <strong>ng</strong><br />
nagugustuha<strong>ng</strong> pagkain kapag<br />
sila’y bumibisita. . . marami<strong>ng</strong><br />
tumatawag. . . 24-oras na may<br />
nakasindi<strong>ng</strong> k<strong>and</strong>ila <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> aniber<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ryo<br />
<strong>ng</strong> kamatayan <strong>ng</strong> i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> tao.<br />
3.26 <stro<strong>ng</strong>>Mabuti<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Pamumuhay</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Aki<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Komunidad</stro<strong>ng</strong>>