Mabuting Pamumuhay sa Aking Komunidad - Bahagi 2 - Ang Paglikha ng Pangarap o Pananaw na Magkaroon ng Mabuting Pamumuhay sa Aking Komunidad

<strong>Mabuting</strong> <strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong> 

<strong>Bahagi</strong> 2 

<strong>Ang</strong> <strong>Paglikha</strong> ng Pangarap 

o Pananaw na Magkaroon 

ng <strong>Mabuting</strong> <strong>Pamumuhay</strong> 

<strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong>

Paano gagamitin ang <strong>Mabuting</strong> 

<strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong> 

Maari mong i-download ang patnubay na ito at ibahagi ito <strong>sa</strong> 

iba. <strong>Ang</strong> <strong>Mabuting</strong> <strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong> ay nilikha 

upang tulungan ang mga taong may mga kapan<strong>sa</strong>nan at ang 

service providers na mas maunawaan ang mga karapatan at 

mga tungkulin upang mamuhay nang mabuti <strong>sa</strong> komunidad. 

Ipinapaliwanag ng <strong>Bahagi</strong> 1 kung ano ang Patakaran <strong>sa</strong> Home 

and Community-Based Services at kung paano ito makakatulong 

<strong>sa</strong> mga taong may mga kapan<strong>sa</strong>nan upang manirahan sila <strong>sa</strong> 

komunidad tulad ng ibang mga taong walang mga kapan<strong>sa</strong>nan. 

Sa <strong>Bahagi</strong> 2, ang resources mula <strong>sa</strong> Charting the Life Course ay 

maaring gamitin upang makapagplano kung paano magkakaroon 

ng mainam na buhay <strong>sa</strong> komunidad. Inilalarawan naman ng 

<strong>Bahagi</strong> 3 ang bawat katangian ng mahuhu<strong>sa</strong>y na home and 

community-based services; ito’y may mga katanungan upang 

maaseso ang progreso at malaman kung <strong>sa</strong>an maaring patuloy 

na humu<strong>sa</strong>y. May ibinibigay na mga halimbawa ng ilang personcentered 

approaches (mga pamamaraan na nagbibigay-priyoridad 

<strong>sa</strong> indibidwal) upang tulungan ang mga indibidwal na may mga 

kapan<strong>sa</strong>nan at ang providers na bigyan-pansin ang pangarap ng 

i<strong>sa</strong>ng tao na magkaroon ng mabuting pamumuhay. <strong>Ang</strong> personcentered 

approaches na nakalarawan <strong>sa</strong> <strong>Mabuting</strong> <strong>Pamumuhay</strong> 

<strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong> ay makakatulong din <strong>sa</strong> providers na 

matugunan ang mga pangangailangan ng home at communitybased 

settings. <strong>Ang</strong> <strong>Bahagi</strong> 4 ay may mga mainam na tip kapag 

makikipagtulungan <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng planning team upang masuportahan 

ang pangarap na magkaroon ng mabuting pamumuhay gamit 

ang person-centered planning, at iba’t-ibang resources para <strong>sa</strong> 

karagdagang impormasyon. 

HCBS Peer Partners Project Grant 

<strong>Ang</strong> workbook na ito ay pinondohan ng i<strong>sa</strong>ng grant mula <strong>sa</strong> 

California Department of Developmental Services. <strong>Ang</strong> UCP 

WORK, Inc. ay ang pangunahing ahensiya, at kinakatawan nito 

ang i<strong>sa</strong>ng rehiyonal na proyekto ng mga pagsisikap ng iba’t-ibang 

providers na nagsusuporta <strong>sa</strong> mga indibidwal at mga pamilya <strong>sa</strong> 

Tri-Counties Regional Center catchment area. Kabilang dito ang 

UCP-LA at Villa Esperanza <strong>sa</strong> Ventura County, UCP WORK, Inc., 

CPES/ Novelles, at Devereux <strong>sa</strong> Santa Barbara at San Luis Obispo 

Counties. Nag<strong>sa</strong>gawa ang i<strong>sa</strong>ng ad hoc subcommittee ng TCRC 

Vendor Advisory Committee, na binubuo ng service providers, 

tauhan ng regional center, at mga kinatawan mula <strong>sa</strong> State Council 

on Developmental Services (SCDD), ng i<strong>sa</strong>ng survey ng regional 

service providers. Nang napag-aralan ang mga resulta, naipakita 

ng survey na may gap <strong>sa</strong> pagbigay ng impormasyon tungkol <strong>sa</strong> 

HCBS at Person-Centered Thinking resources <strong>sa</strong> providers na na<strong>sa</strong> 

malalayong lugar at na nagpapalakad ng maliit na negosyo na 

nagsisilbi <strong>sa</strong> mga indibidwal at mga pamilya. 

<strong>Ang</strong> nagbibigay-sigla <strong>sa</strong> mga pagsisikap ng grant project ay ang 

tulungan ang providers na maunawaan kung paano matutupad 

ang bagong HCBS Waiver Community Standards. <strong>Ang</strong> mas 

malaking layunin ng mga pamantayan at ng grant project na ito 

ay ang suportahan ang mga taong may mga kapan<strong>sa</strong>nan upang 

magkaroon sila ng mas mabuting pamumuhay, hindi lamang <strong>sa</strong> 

papel. Para <strong>sa</strong> mga taong sinusuportahin namin, sinisikap naming 

magbigay <strong>sa</strong> kanila ng karagdagang kontrol <strong>sa</strong> kanilang mga 

serbisyo, nang matanggap nila kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> kanila: 

mga serbisyong nagsusuporta <strong>sa</strong> kanilang <strong>sa</strong>riling pananaw para 

<strong>sa</strong> kinabuka<strong>sa</strong>n, nagsusuporta <strong>sa</strong> kung ano ang mahalaga upang 

maging mga ligtas at minamahalagang miyembro ng kanilang 

komunidad, nang nananatiling na<strong>sa</strong> mabuting kalusugan. 

Mga Pa<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lamat 

Maraming <strong>sa</strong>lamat <strong>sa</strong> iba’t-ibang contributors na tumulong <strong>sa</strong> 

paglikha ng patnubay na ito 

HCBS Peer Partner Advisory Committee 

Dave Mulvey, HCBS Peer Partners Project Coordinator 

Diva Johnson, Tri-Counties Regional Center 

Harry Bruell, PathPoint 

Judy Linares, UCP Work Inc. 

Kathy Webb, UCP Work Inc. 

Mark O’Keefe, Tri-Counties Regional Center 

Mary Beth Lepkowsky, Helen Sanderson Associates USA 

Michele Ferrall, CPES/Novelles 

Niki<strong>sa</strong> Simmons UCP-LA 

Tina Calderaro-Mendoza, Tri-Counties Regional Center 

<strong>Ang</strong> <strong>Mabuting</strong> <strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong> ay pinondohan 

ng i<strong>sa</strong>ng grant mula <strong>sa</strong> California Department of Developmental 

Services at naglalaman ito ng mga tuntunin at mga konsepto na 

idinebelop at ginamit dito nang may pahintulot ng The Learning 

Community for Person-Centered Practices. http://tlcpcp.com/ 

<strong>Ang</strong> mga kuwento at mga halimbawa ay nagmula kay Sue Goss, 

Diva Johnson, Rebecca Martinez, David Mulvey, Valerie Nix, Michael 

Kaszycki, Derek Smith at Mary Beth Lepkowsky. <strong>Ang</strong> ibang mga tao 

naman ay may kagandahang-loob na nagbigay ng pahintulot upang 

maibahagi ang iba’t-ibang person-centered resources. 

Helen Sanderson Associates USA 

https://helen<strong>sa</strong>ndersonassociates.com 

John O’Brien at Beth Mount 

https://inclusion.com/product/make-a-difference-a-guidebookfor-person-centered-direct-support 

Line Plourde-Kelly Kapuskasing & District Association for 

Community Living (KDACL) http://www.kdacl.com 

Charting the Lifecourse 

https://www.lifecoursetools.com 

Inedit ni: Mary Beth Lepkowsky, Dave Mulvey, at Eugene Baldwin 

Translations/pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lin <strong>sa</strong> ibang mga wika: Inline Translation 

Services 

Design: Julie Barclay 

Mayo 2020 

Mga Nilalaman 

<strong>Bahagi</strong> 2: <strong>Ang</strong> <strong>Paglikha</strong> ng Pangarap na Magkaroon 

ng <strong>Mabuting</strong> <strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong> 

<strong>Ang</strong> Pagkakaroon ng Choice at Kontrol <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> 

Buhay...................................................................2.3 

• Skill: Mahalaga <strong>sa</strong> at Mahalaga para <strong>sa</strong>.........2.3 

• Skill: One-Page Profile....................................2.7 

<strong>Ang</strong> <strong>Aking</strong> Pangarap na Magkaroon ng <strong>Mabuting</strong> 

<strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong>................... 2.11 

• Skill: Tool para Lumikha ng i<strong>sa</strong>ng Pangarap....2.11 

• Skill: LifeCourse Trajectory...........................2.16 

2.2 <strong>Mabuting</strong> <strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong>

<strong>Ang</strong> Pagkakaroon ng Choice at Kontrol <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> Buhay 

kung paano 

gawin ito 

SKILL: Mahalaga Sa at Para <strong>sa</strong> 

Para magkaroon ang i<strong>sa</strong>ng tao ng mas maraming 

choice at personal na kontrol <strong>sa</strong> kanyang buhay, 

mahalaga para <strong>sa</strong> kanya na pag-isipan kung anong uri 

ng buhay ang gusto niya. 

<strong>Ang</strong> i<strong>sa</strong>ng paraan upang mapag-isipan kung ano ang 

pinakamahalaga ay ang i<strong>sa</strong>alang-alang kung ano ang 

Mahalaga <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao at kung ano ang Mahalaga 

para <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao. Pagkatapos ay hanapin ang balanse 

ng dalawa. 

Mahagala <strong>sa</strong> 

WKapag iniisip ang kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao, 

kabilang dito ang mga bagay <strong>sa</strong> buhay na nakakatulong <strong>sa</strong> 

atin na masiyahan, maging kontento, nagbibigay-ginhawa 

<strong>sa</strong> atin, nagbibigay <strong>sa</strong> atin ng pagdama na mayroon 

tayong nagagampanan o natutupad, at nagbibigay ng 

kaligayahan. Alamin kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao 

batay <strong>sa</strong> pagtugon niya <strong>sa</strong> mga uri ng katanungang ito, at 

pagmasdan ang kanyang mga <strong>sa</strong>lita o kilos. 

• Sino ang mga taong mahalaga <strong>sa</strong> buhay ng i<strong>sa</strong>ng tao? 

Gaano kadalas nakikipagkita ang tao <strong>sa</strong> mga taong ito, at 

ano ang ginagawa nila kapag magka<strong>sa</strong>ma sila? 

• Ano ang nagbibigay ng layunin at kahulugan <strong>sa</strong> taong 

ito? Ano ang tumutulong <strong>sa</strong> kanya na makadama na 

siya’y may nagampanan o natupad? 

• Ano ang mga rutina at ritwal ng taong ito? 

• Ano ang ilang mga paboritong bagay, mga mahalagang 

pag-aari na hinding-hindi dapat mawala <strong>sa</strong> taong ito? 

• Ano ang mga paboritong lugar na gustong 

pinupuntahan ng taong ito? Mga paboritong bagay na 

ginagawa? 

• Ano ang nakakatulong <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao na magkaroon ng 

status at kontrol <strong>sa</strong> kanyang buhay? 

• Ano ang gusto niyang gawin <strong>sa</strong> kanyang araw? Ano ang 

ritmo at pace, o takbo ng kanyang buhay? 

<strong>Ang</strong> <strong>Paglikha</strong> ng Pangarap o Pananaw na Magkaroon ng <strong>Mabuting</strong> <strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> <strong>Komunidad</strong> 2.3


SKILL: Mahalaga Sa at Para Sa 

Mahalaga Para <strong>sa</strong> 

Kapag iniisip ang kung ano ang mahalaga para <strong>sa</strong> mga tao, 

kabilang dito ang mga bagay na kailangan natin upang 

manatiling na<strong>sa</strong> mabuting kalusugan, upang maging 

ligtas at maging minamahalagang miyembro ng ating 

komunidad. 

Maaring pag-isipan kung ano ang mahalaga para <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng 

tao <strong>sa</strong> pamamagitan ng pag<strong>sa</strong>alang-alang <strong>sa</strong> mga <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> 

mga ganitong uri ng katanungan: 

Ano ang kailangan ng tao, ano ang dapat niya malaman, o 

dapat niyang gawin upang: 

• maiwa<strong>sa</strong>n ang <strong>sa</strong>kit? 

• i-treat o gamutin ang i<strong>sa</strong>ng <strong>sa</strong>kit o medikal na 

kondisyon? 

• maging ligtas <strong>sa</strong> komunidad? 

• itaguyod ang kanyang pangkatawan o emosyonal na 

kabutihan? 

• hindi siya matakot? 

Para <strong>sa</strong> ibang mga tao, ano ang nakikita nila na 

kinakailangan upang matulungan ang tao na maging 

i<strong>sa</strong>ng minamahalagang miyembro na nakapagbibigay ng 

kontribusyon <strong>sa</strong> kanyang komunidad? 

Paghahanap ng balanse 

<strong>Ang</strong> pinakamahalagang konsepto ng person-centered 

practice ay ang alamin kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> at 

mahalaga para <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao, at kung ano ang balanse ng 

dalawang ito. <strong>Ang</strong> mahu<strong>sa</strong>y na pagsuporta <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao ay 

nababatay <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng matatag na pundasyon ng pag-unawa 

kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> tao at kung ano ang mahalaga 

para <strong>sa</strong> tao. 

Mahu<strong>sa</strong>y na nagbibigay ang service providers ng atensyon 

<strong>sa</strong> kung ano ang mahalaga para <strong>sa</strong> mga tao upang 

sila’y manatiling na<strong>sa</strong> mabuting kalusugan at maging 

ligtas. Pamin<strong>sa</strong>n-min<strong>sa</strong>n ay maaring hindi nalalaman 

ng providers kung paano kumuha ng impormasyon at 

tumugon <strong>sa</strong> impormasyon tungkol <strong>sa</strong> kung ano ang 

mahalaga <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao. <strong>Ang</strong> mga 

taong may mga kapan<strong>sa</strong>nan 

ay maaring na<strong>sa</strong> mabuting 

kalusugan at maari silang ligtas, 

pero maaring hindi rin sila 

ma<strong>sa</strong>ya. Hindi ito mabuting 

paraan upang mamuhay. 

<strong>Ang</strong> home and communitybased 

services ay inaa<strong>sa</strong>hang 

hindi lamang tulungan ang 

mga tao na manatiling na<strong>sa</strong> 

mabuting kalusugan at 

maging ligtas. Inaa<strong>sa</strong>han din 

silang tulungan ang mga tao 

na mamuhay <strong>sa</strong> paraan na 

nagpapakita kung ano ang 

mahalaga <strong>sa</strong> kanila, habang 

nananatili ring na<strong>sa</strong> mabuting 

kalusugan at ligtas, alinsunod 

<strong>sa</strong> kung ano ang mahalaga para 

<strong>sa</strong> kanila. Ito ang ibig <strong>sa</strong>bihin ng 

paghahanap ng balanse. 



pagbabahagi ng 

mga kwento 


Maria 

Si Maria ay ma<strong>sa</strong>yahin. Gusto niyang na<strong>sa</strong> labas 

siya, at siya’y lubos na palakaibigan. Matagal nang 

ayaw magpunta ni Maria <strong>sa</strong> kanyang mga planning 

at review meetings. Parang ang lahat na lamang na 

gustong pag-u<strong>sa</strong>pan ng mga tao ay ang kanyang 

timbang - hindi daw niya naabot ang gusto niyang 

pagbawas ng timbang, hindi daw niya nasunod ang 

kanyang diyeta, o hindi daw niya ginagamit ang 

kanyang treadmill upang mag-ehersisyo. Nadiismaya 

rin ang kanyang support team dahil hindi nila 

matulungan si Maria na pamahalaan ang kanyang 

timbang at makontrola ang kanyang diyabetis. 

May bagong planner na sumali <strong>sa</strong> team ni Maria, at 

pinakinggan niya nang husto si Maria. Tinanong ng planner 

kay Maria kung iyon ang mga pak<strong>sa</strong> na nais niyang pagu<strong>sa</strong>pan 

kapag may mga meeting siya <strong>sa</strong> kanyang planning 

team meetings. Sabi ni Maria, “Ayoko talaga!” 

Kaya naghanap ang planner ng paraan upang kumuha 

ng kinakailangang impormasyon tungkol <strong>sa</strong> kalusugan 

<strong>sa</strong> labas ng planning team meetings, at <strong>sa</strong> halip nito ay 

hiniling niya si Maria na pamunuan ang pagtatalakay. <strong>Ang</strong> 

mga pag-uu<strong>sa</strong>p nila ay nagsimulang mag-focus <strong>sa</strong> kung 

ano ang mahalaga kay Maria, ibig <strong>sa</strong>bihin, <strong>sa</strong> mga bagay 

na nagbibigay-kasiyahan <strong>sa</strong> kanya. Dahil <strong>sa</strong> pagbabago ng 

focus na ito, mabilis natutunan ng team na mahilig talaga 

si Maria na makipaglaro <strong>sa</strong> mga aso. Bawal ang mga aso <strong>sa</strong> 

tirahan ni Maria pero gustong-gusto niyang nakikipaglaro <strong>sa</strong> 

mga aso ng ibang mga tao <strong>sa</strong> park o <strong>sa</strong> ibang lugar. Upang 

matulungan si Maria na magkaroon ng pagkakataong 

makipaglaro <strong>sa</strong> mga aso, naghanap ang team ng i<strong>sa</strong>ng local 

dog shelter na nangangailangan ng volunteers. 

Si Maria ay naging i<strong>sa</strong>ng volunteer dog walker. Tuwangtuwa 

siyang ilabas ang mga aso para maglakad, bagama’t 

ayaw pa rin niya maglakad para mag-ehersisyo. Sobra 

ang focus ni Maria <strong>sa</strong> kanyang bagong volunteer work 

kung kayat medyo hindi na siya nag-focus <strong>sa</strong> pagkain at 

merienda. Nakapagbawas siya ng timbang at bumuti ang 

kanyang pangkalahatang kalusugan at pananaw <strong>sa</strong> buhay. 

Si Maria ay naging mahalagang 

contributor <strong>sa</strong> animal shelter. 

At ngayon ay natutuwa na si 

Maria na magpunta <strong>sa</strong> kanyang 

planning at review meetings. 

Natutunan ng support staff ni 

Maria na aktibong maghanap 

ng mga pagkakataon upang 

iugnay kung ano ang mahalaga 

para <strong>sa</strong> ibang mga taong 

sinusuportahan nila <strong>sa</strong> mga 

natutunan nila na mahalaga <strong>sa</strong> 

mga táong iyon. 

Ano ang Mahalaga 

KAY Maria? 

• <strong>Ang</strong> maglaan ng 

panahon ka<strong>sa</strong>ma 

ng mga aso. 

• <strong>Ang</strong> pagiging 

helper. 

• <strong>Ang</strong> makilalala 

para <strong>sa</strong> kanyang 

pagiging volunteer. 

Ano ang Mahalaga 

PARA KAY Maria? 

• <strong>Ang</strong> magmintina 

ng timbang 

na mabuti <strong>sa</strong> 

kalusugan. 

• <strong>Ang</strong> regular na 

ehersisyo. 

• <strong>Ang</strong> diet na 

mabuti <strong>sa</strong> 

kalusugan. 

Ano pa ang dapat mo matutunan/malaman? 

• Paano natin madadagdagan ang mga 

pagkakataon ni Maria na magkaroon ng 

trabaho na may kinalaman <strong>sa</strong> mga aso? 

• May pagkakataon bang magkaroon ng 

trabahong may bayad (dog walker)? 

• May pagkakataon bang makipagkaibigan? 




Ano ang Mahalaga SA akin? 

Ano ang Mahalaga PARA SA akin? 

Ano pa ang dapat mo matutunan/malaman? 




gawin ito 

SKILL: One-Page Profile 

Ano ang nagagawa nito 

Ano ang one-page profile? <strong>Ang</strong> one-page profile ay 

kung <strong>sa</strong>an magsisimula upang magkaroon ng maikling 

buod ng kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao (ano ang 

mahalaga <strong>sa</strong>) at kung paano siya masusuportahan nang 

mabuti (kabilang ang kung ano ang mahalaga para <strong>sa</strong>). 

<strong>Ang</strong> mga eksperto <strong>sa</strong> nilalaman ng one-page profile ay 

ang tao mismo at ang mga taong pinaka-nagmamahal at 

nagmamala<strong>sa</strong>kit <strong>sa</strong> kanya. Ibinabahagi rin ng one-page 

profile kung ano ang minamahalaga ng iba <strong>sa</strong> táong iyon. 

Paano ito nakakatulong 

Bakit ba tayo mayroong one-page profiles? Upang 

malaman natin kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> bawat 

i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> atin at kung paano natin pinakamainam na 

masusuportahan ang i<strong>sa</strong>’t-i<strong>sa</strong>. Lahat tayo ay may mga 

talent at mga kalidad, at mga bagay na mahalaga <strong>sa</strong> atin; 

at lahat tayo ay nangangailangan ng suporta na naiiba 

para <strong>sa</strong> bawat i<strong>sa</strong>. <strong>Ang</strong> one-page profiles ay nakakatulong 

<strong>sa</strong> atin na ibahagi ang impormasyon na ito <strong>sa</strong> iba, <strong>sa</strong> ating 

pamilya, mga kaibigan, direct supporters, managers at mga 

ka<strong>sa</strong>mahan <strong>sa</strong> trabaho upang mas makilala natin ang i<strong>sa</strong>’ti<strong>sa</strong> 

at masuportahan natin nang mahu<strong>sa</strong>y ang i<strong>sa</strong>’t-i<strong>sa</strong>. 

Tungkol <strong>sa</strong>an ang One-Page Profile Sections 

<strong>Ang</strong> One-Page 

Profile ni Michael 

Si Michael ay malakas na 

advocate o tagapagtaguyod 

para <strong>sa</strong> kanyang <strong>sa</strong>rili at <strong>sa</strong> iba. 

Siya’y may pagmamala<strong>sa</strong>kit, 

nakakatuwa, mabait, at mahilig 

makipaghalubilo <strong>sa</strong> kanyang 

mga kaibigan. Si Michael 

ay tinutulungan <strong>sa</strong> tahanan 

para <strong>sa</strong> kanyang personal na 

pangangalaga. Kapag unang 

makilala si Michael, medyo 

mahirap maintindihan ang 

kanyang pananalita kaya 

gumawa siya ng one-page 

profile upang tulungan ang 

kanyang direct support staff 

na mas makilala siya, at upang 

malaman nila kung paano 

magbigay ng mabuting suporta. 

Ano ang nagugustuhan at hinahangaan ng mga tao <strong>sa</strong> akin... 

<strong>Ang</strong> seksyon na ito ay hindi 

I<strong>sa</strong>ng listahan ng kung ano ang mga nagawa o 

kung ano ang mga award na natanggap; ito’y 

buod ng iyong mga magagandang katangian. 

<strong>Ang</strong> seksyon na ito ay 

Ano ang mabuti tungkol <strong>sa</strong> iyo? Ano ang 

minamahalaga ng iba tungkol <strong>sa</strong> iyo? Ano ang 

mga magagandang kontribusyon na nagawa mo? 

Ano ang mahalaga <strong>sa</strong> akin... 


lamang listahan ng mga bagay na gusto 

mo; ito’y buod ng mga bagay na talagang 

mahalaga <strong>sa</strong> iyo. 


I<strong>sa</strong>ng buod ng kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> iyo. 

Sina<strong>sa</strong>bi nito <strong>sa</strong> mga tao kung ano ang mahalaga 

<strong>sa</strong> iyo. Kung ano ang iyong mga hobby, kung <strong>sa</strong>an 

ka intere<strong>sa</strong>do, at kung ano ang iyong mga hilig. 

Sino ang mahalaga <strong>sa</strong> iyo at ano ang ibig <strong>sa</strong>bihin ng 

pagkakaroon ng “mabuting” araw para <strong>sa</strong> iyo. 

Paano ako pinakamainam na masusuportahan.... 


I<strong>sa</strong>ng listahan ng mga ordinaryong pahiwatig; ito 

ay ang ispesipikong impormasyon na mainam na 

malaman ng ibang mga tao upang masigurado 

nila na nararamdaman mong sinusuportahan ka. 


<strong>Ang</strong> ispesipikong impormasyon na mainam 

malaman at magawa ng ibang mga tao kung 

susuportahan ka nila <strong>sa</strong> pinakamabuting 

paraang maaari. 




Michael 

Michael 

Ano ang minamahalaga <strong>sa</strong> akin ng mga tao 

Mahu<strong>sa</strong>y akong advocate 

para <strong>sa</strong> aking <strong>sa</strong>rili 

Masigasig, hindi 

kailanman sumusuko 

Palabiro What people appreciate about Ma<strong>sa</strong>ya, me mabait, 

Mahu<strong>sa</strong>y I am a good ang advocate memorya for myself outgoing 

para Great <strong>sa</strong> sense mga of detalye humor 

Maraming Friendly, kind, nalalaman outgoing 

Great memory for details 

Knowledgeable 

May mga matagal nang 

Long friendships 

kaibigan 

Hard working, never gives up 

Ano ang mahalaga <strong>sa</strong> akin 

What’s important to me 

• Si Bill, ang aking kakambal na nakatira <strong>sa</strong> Orange 

• County. My twin Ilang brother beses bawat Bill who linggo lives kami in Orange nag-uu<strong>sa</strong>p 

<strong>sa</strong> telepono County. We nang talk bandang by phone 3pm. several times a 

• Si Diane week at around Jennifer; 3pm. pamin<strong>sa</strong>n-min<strong>sa</strong>n ay nagkikita 

• kami, Diane pero and hindi Jennifer, regular. I see them once in a while, 

• Si Leslie; not on mga a regular i<strong>sa</strong>ng taon basis. siyang nagtrabaho 

• ka<strong>sa</strong>ma Leslie, ko. who Regular used ko to siyang work with pinapadalhan me for about ng text. a 

• Nakikipag-u<strong>sa</strong>p year, I text her kada periodically. 

dalawang linggo kay Mary 

• Beth Talking o kay Raquel every other upang week ihanda with ang Mary agenda Beth para or 

<strong>sa</strong> BDC. Raquel to prepare the agenda for BDC. 

• • Pagpapasiya Deciding what kung to ano do ang each gagawin day. Sometimes bawat araw. I 

Pamin<strong>sa</strong>n-min<strong>sa</strong>n like to walk to the ay gusto grocery kong store maglakad or to the 

patungo donut <strong>sa</strong> shop tindahan near where o <strong>sa</strong> donut I live. shop I’ll buy malapit a few <strong>sa</strong> 

aking candy tirahan. bars, Bibili especially ako ng Hershey’s mga candy without bar, lalo na 

Hershey’s almonds, na walang and Reese’s almonds, peanut at Reese’s butter peanut cups. 

• butter I like cups. to eat dinner at 3pm before my staff 

• Gusto leaves. kong Some naghahapunan favorite meals nang are 3 pm Eggo bago waffles, umalis 

ang burritos aking staff. and <strong>Ang</strong> guacamole, ilang mga or paborito a plain tortilla kong with 

pagkain guacamole ay Eggo and waffles, hot <strong>sa</strong>uce. burritos at guacamole, o 

• plain I love tortilla watching na may sports guacamole on TV, at my hot favorite <strong>sa</strong>uce. 

• Mahilig teams akong are the manood Golden ng State sports Warriors, <strong>sa</strong> TV; ang San aking 

mga Francisco paboritong Giants, team San ay Golden Francisco State 49ers, Warriors, and the 

San San Francisco Jose Sharks. Giants, I San have Francisco MLB 49ers Pass for at San 

Jose baseball Sharks. Mayroon and an NBA akong pass MLB with Pass the para home <strong>sa</strong> and 

baseball away at guide NBA for pass basketball. na may home I like at the away home guide 

para channel, <strong>sa</strong> basketball. not the Gusto away ko channel. yung home And channel, I use at hindi Amazon yung Firestick away channel. to stream At gumagamit the games I ako want ng 

Amazon to watch. Firestick upang mag-stream ng games na 

• gusto I try kong to travel panoorin. to see a game at least once a 

• Sinusubukan year. kong magbiyahe i<strong>sa</strong>ng beses man 

• 

lamang 

It’s important 

bawat taon 

that 

upang 

people 

manood 

let me 

ng 

finish 

game. 

my 

• Mahalaga 

own sentences 

<strong>sa</strong> akin na 

and 

hayaan 

don’t 

ako 

interrupt 

ng mga 

me. 

tao 

It’s 

na 

OK 

tapusin 

for people 

ang aking 

to try 

mga 

to 

<strong>sa</strong>riling 

figure it 

pangungu<strong>sa</strong>p 

out, at meetings 

at 

hindi sumabad kapag ako’y nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lita. Ok lang na 

especially…people who’ve known me for a 

subukan ng mga taong maintindihan ito, lalo na <strong>sa</strong> 

long time, like the people at the regional 

mga meeting...mga táong matagal na akong kilala, 

center or Manuel, they will get what I’m 

tulad ng mga tao <strong>sa</strong> regional center, o si Manuel; 

<strong>sa</strong>ying. 

mauunawaan nila kung ano ang sina<strong>sa</strong>bi ko. 

• I don’t have a regular bedtime; I go to bed 

• Wala akong regular na oras ng pagtulog; hihiga ako 

when I want. I’ll let you know when I want 

kapag gusto ko. Sa<strong>sa</strong>bihin ko <strong>sa</strong> iyo kung gusto ko 

help. 

ng tulong. 

Paano ako susuportahan 

• Pagpasensiyahan ang aking speech di<strong>sa</strong>bility at pakinggan ako. 

How Kapag to may support pinapagawa me ako <strong>sa</strong> iyo, gawin mo ito. Ulitin mo ang 

• sinabi Be patient ko upang with my masigurado speech di<strong>sa</strong>bility na naintindihan and hear me mo out. ako. When Huwag I 

kang ask you mag<strong>sa</strong>lita to do something, kapag ako’y do nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>lita; it. Repeat back ako what ang I’ve boss <strong>sa</strong>id dito. 

• Kung check hindi for understanding. mo ako kilala Do at hindi not talk mo over alam me, kung I am ano in charge. ang sina<strong>sa</strong>bi 

ko, kaunting pasyensya lamang at subukang intindihin ang sinabi 

• If you don’t know me and don’t know what I’m <strong>sa</strong>ying be 

ko. Hayaan akong subukang i-spell ito para <strong>sa</strong> mga tao. Kapag 

patient and try to figure it out. Let me try to spell it out for 

ginamit ko ang alphabet, pamin<strong>sa</strong>n-min<strong>sa</strong>n ay mauunawaan ng 

people. If I go through the alphabet, sometimes people will 

mga tao kung ano ang sina<strong>sa</strong>bi ko, tulad ng mga tao <strong>sa</strong> regional 

figure it out, like people at the regional center. 

center. 

•• Ilagay Place ang my phone aking as telepono close as <strong>sa</strong> possible aking to kaliwa, me on nang my left pinakamalapit side. If <strong>sa</strong> 

akin you na are maaari. working Kung with me pareho at a meeting, tayong na<strong>sa</strong> or when i<strong>sa</strong>ng you meeting are helping o kung 

tinutulungan me with meals, mo it’s ako better <strong>sa</strong> pagkain, if you sit mas on my mainam left side. kung Let me umupo ka <strong>sa</strong> 

aking know kaliwa. when you Sabihin are behind mo <strong>sa</strong> me akin so kung I won’t ikaw get startled. ay na<strong>sa</strong> likod When ko para 

hindi I’m having ako magulat. a drink, let Kapag me know ako’y if umiinom, you are right <strong>sa</strong>bihin behind mo me kung or I ikaw 

ay might na<strong>sa</strong> knock likod it ko out dahil of your maari hands. kong mabangga ang inuming hawak 

• mo. Keep the TV tuned to the home channel at all times, especially 

• Laging when I’m iwanan waiting ang for TV a <strong>sa</strong> game. home If I channel, don’t have lalo on na the kapag right ako’y may 

hinihintay channel I get na game. nervous. Ninenerbiyos ako kung ang TV ay wala <strong>sa</strong> 

• tamang At night, channel. pack the things I gather for the next day and please 

• Sa don’t gabi, wait i-pack until ang the mga last minute. bagay na Make itinabi sure ko my para cell <strong>sa</strong> phone susunod is 

na charged araw, at and mangyaring packed, along huwag with sunscreen, maghintay water nang and last anything minute. 

Siguraduhing kargado ang aking cell phone at ito’y naka-pack, 

else I might need for the day. 

ka<strong>sa</strong>ma ng sunscreen, tubig, at ano pa mang maaari kong 

• Learn how to program my communication device and operate 

kailanganin para <strong>sa</strong> araw. 

my streaming device (Amazon Firestick) 

• Alamin kung paano i-program ang aking communication device 

• Don’t watch my TV in the living room when I am not there. 

at gamitin ang aking streaming device (Amazon Firestick) 

•• Huwag The best manood time for ng you TV to <strong>sa</strong> make <strong>sa</strong>la your kung phone wala calls ako doon. or check your 

• <strong>Ang</strong> phone/emails pinakamainam is while na I am panahon talking para on the gamitin phone with mo ang others. iyong If 

cell you phone are using upang your tumawag phone make o i-check sure you ang are iyong interacting phone/emails with 

ay me kapag and not ako’y tuning may me kau<strong>sa</strong>p out, I <strong>sa</strong> may telepono. need your Kung assistance. ginagamit mo ang 

• iyong When cell I get phone, mad, I siguraduhing raise my hands binibigyan up and I can mo get ako mean. ng atensyon I will at 

na calm pinapansin down on mo my own. ako. Maaring It also helps kailanganin a lot when ko I call ang my iyong tulong. 

• Kapag counselor. nagalit Hand ako, me itinataas my phone ko and ang then aking give mga me kamay space. What maaring 

mainis also really ako. helps Hihinahon is to have din a ako glass nang of wine mag-i<strong>sa</strong>. or a beer. Malaking I’ll ask for tulong it 

din 

if I 

kapag 

want it. 

natatawagan ko ang aking counselor. Ibigay mo <strong>sa</strong> 

• It’s best if you show up for your overnight shift at 11pm, which 

akin ang aking cell phone at hayaan mo lamang ako. Talagang 

is your start time. I’d prefer that you don’t show up two hours 

nakakatulong din kung makakainom ako ng wine o beer. Hihingin 

before your shift and hang out on my couch waiting for your 

ko shift ito kung to start. gusto ko. 

• Mainam kung darating ka nang 11 pm para <strong>sa</strong> iyong overnight 

shift, dahil iyon ang oras ng iyong pagsimula. Mas gusto ko 

kung hindi ka darating nang dalawang oras bago magsimula 

ang iyong shift at uupo ka na lamang <strong>sa</strong> aking sofa habang 

hinihintay mong magsimula ang iyong shift. 




gawin ito 


Paano ito gagamitin 

<strong>Ang</strong> Pagsimula <strong>sa</strong> 

One-Page Profiles 

Upang gumawa ng one-page 

profile, makipag-u<strong>sa</strong>p <strong>sa</strong> tao 

upang matukla<strong>sa</strong>n kung ano ang 

mahalaga <strong>sa</strong> kanya. <strong>Ang</strong> halos 

anumang pak<strong>sa</strong> ay makakatulong 

<strong>sa</strong> iyo na matukla<strong>sa</strong>n ang 

impormasyon tungkol <strong>sa</strong> kung 

ano ang mahalaga <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao 

at kung paano niya gustong 

masuportahan. <strong>Ang</strong> mga tanong 

na ito ay mainam <strong>sa</strong> pagsisimula 

ng pag-uu<strong>sa</strong>p. 

Ano ang mahalaga 

<strong>sa</strong> akin… 

1. Sino ang mga 

pinakamahalagang tao <strong>sa</strong> 

iyong buhay? Gaano mo sila 

kadalas nakikita, at ano ang 

gusto ninyong ginagawa nang 

magka<strong>sa</strong>ma? 

2. Ano ang mabuting araw para 

<strong>sa</strong> iyo <strong>sa</strong> trabaho o <strong>sa</strong> tahanan? 

Ano ang ma<strong>sa</strong>mang araw para 

<strong>sa</strong> iyo <strong>sa</strong> trabaho o <strong>sa</strong> tahanan? 

– maglista ng tatlong bagay 

para <strong>sa</strong> bawat i<strong>sa</strong>. 

3. Ano ang karaniwang 

ginagawa mo bawat araw o 

linggo na hahanap-hanapin 

mo kung hindi mo ito ginawa? 

4. Ano ang nagbibigay <strong>sa</strong> 

iyo ng stress, <strong>sa</strong>an ka 

hindi nasisiyahan, at <strong>sa</strong>an 

suma<strong>sa</strong>mâ ang iyong loob? 

Paano ba ito malalaman 

ng ibang mga tao at ano 

ang magagawa nila upang 

tumulong? 

5. Ano ang ilan <strong>sa</strong> mga bagay na hinding-hindi dapat 

mawala <strong>sa</strong> iyo, ano ang mga kagamitang minamahalaga 

at gustung-gusto mo? 

6. Ano ang mga paniniwala, mga minamahalaga, o mga 

tradisyon na nagpapakita <strong>sa</strong> iyong kultura at identidad 

na nais mong maunawaan ng iba? 

Isulat ang mga maikling <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> mga katanungang ito <strong>sa</strong> 

seksyon na tinatawag na “Ano ang mahalaga <strong>sa</strong> akin…” 

Paano ako susuportahan nang mabuti… 

Para <strong>sa</strong> bawat i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> mga katanungan <strong>sa</strong> itaas, tanungin 

kung “Ano ang dapat malaman ng iba, o dapat gawin ng 

iba upang masigurado na ang mga bagay na ipinahayag 

mo <strong>sa</strong> itaas ay laging na<strong>sa</strong> iyong pang-araw-araw na buhay 

<strong>sa</strong> trabaho, <strong>sa</strong> tahanan, o <strong>sa</strong> iyong komunidad?” Isulat ang 

mga <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> one-page profile <strong>sa</strong> ilalim ng heading ng 

“Paano ako susuportahan nang mabuti.” 

Ano ang mga nagugustuhan at 

hinahangaan ng mga tao <strong>sa</strong> akin … 

7. Paano mo ilalarawan o ipapakilala ang iyong <strong>sa</strong>rili? Ano 

ang iyong skills, mga talent, <strong>sa</strong>an ka mahu<strong>sa</strong>y o para 

<strong>sa</strong>ang bagay mo gustong makilala? 

Imbitahin ang mga kaibigan at pamilya na tumulong 

<strong>sa</strong>gutin ang susunod na tanong. Kung wala sila doon, 

tawagan o i-text sila at hilingin silang <strong>sa</strong>gutin ang 

tanong. Mabuti ang malaman kung ano ang sina<strong>sa</strong>bi ng 

mga tao. 

8. Ano ang <strong>sa</strong><strong>sa</strong>bihin ng iyong pamilya at mga kaibigan na 

nagugustuhan o hinahangaan nila tungkol <strong>sa</strong> iyo? 

Idagdag ang mga <strong>sa</strong>got <strong>sa</strong> seksyon ng one-page profile 

na pinamagatang “Ano ang mga nagugustuhan o 

hinahangaan ng mga tao <strong>sa</strong> akin…” 

Lilikha ito ng pangunahing one-page profile na maaring 

magbago <strong>sa</strong> katagalan ng panahon habang nagbabago 

ang mga priyoridad o kapag ginagamit ito para <strong>sa</strong> iba’tibang 

mga layunin. 




<strong>Ang</strong> aking pangalan 

<strong>Ang</strong> aking retrato 

Ano ang nagugustuhan at hinahangaan ng mga 

tao tungkol <strong>sa</strong> akin 

Ano ang mahalaga <strong>sa</strong> akin 

Paano ako susuportahan nang mabuti 


<strong>Ang</strong> <strong>Aking</strong> Pangarap o Pananaw. na Magkaroon ng 


SKILL: Tool para Lumikha ng i<strong>sa</strong>ng Pananaw 


gawin ito 

<strong>Ang</strong> aking pananaw ng mabuting 

pamumuhay <strong>sa</strong> aking komunidad 

<strong>Ang</strong> bawat i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> atin ay nais magkaroon ng mabuting 

pamumuhay. <strong>Ang</strong> bawat i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> atin ay may <strong>sa</strong>riling 

depinisyon ng mabuting pamumuhay. Inilalarawan ng 

mga tao ang kanilang mabuting pamumuhay batay <strong>sa</strong> mga 

bagay na mahalaga <strong>sa</strong> kanila at mahalaga para <strong>sa</strong> kanila. 


<strong>Ang</strong> worksheets <strong>sa</strong> mga sumusunod na pahina, na tinatawag 

na “I<strong>sa</strong>ng Tool para Magdibelop ng Pananaw” ay maaring 

makatulong kapag gumagawa ng pananaw ng kinabuka<strong>sa</strong>n. 

Makakatulong ito <strong>sa</strong> service providers na pag-isipan kung 

paano nila masusuportahan ang i<strong>sa</strong>ng tao upang mas 

màlapit ang taong ito <strong>sa</strong> buhay na GUSTO niya, at nang 

maiwa<strong>sa</strong>n niya ang màlapit <strong>sa</strong> buhay na AYAW niya. 


<strong>Ang</strong> resource na ito ay maaring ibahagi <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng taong 

tumatanggap ng suporta, <strong>sa</strong> mga kapamilya, at <strong>sa</strong> mga 

taong nagmamahal at may pagmamala<strong>sa</strong>kit <strong>sa</strong> táong iyon, 

upang mapag-isipan nila ito at makapag-contribute sila 

<strong>sa</strong> pananaw ng kinabuka<strong>sa</strong>n. Hindi ito isinagawa upang 

maging pag-uu<strong>sa</strong>p; ito’y mga tanong na dapat pag-isipan. 


Upang gumawa ng pananaw ng kinabuka<strong>sa</strong>n para <strong>sa</strong> iyong 

<strong>sa</strong>rili, o upang tulungan ang i<strong>sa</strong>ng tao na pag-isipan at 

isulat ang kanyang pananaw ng kanyang kinabuka<strong>sa</strong>n: 

• Maglaan ng panahon upang maingat na matukla<strong>sa</strong>n 

kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> tao at <strong>sa</strong> kanyang mga 

minamahal <strong>sa</strong> buhay. 

• Maglaan ng panahon upang matukla<strong>sa</strong>n ang iba’t-ibang 

mga ideya, at i<strong>sa</strong>alang-alang kung aling pananaw para 

<strong>sa</strong> kinabuka<strong>sa</strong>n ang magiging pinakamainam para <strong>sa</strong> 

ka<strong>sa</strong>lukuyang sitwasyon. 

• Gamitin ang i<strong>sa</strong> o higit pa <strong>sa</strong> mga iba’t-ibang bahagi ng 

buhay (tinatawag na domains) upang masimulan ang 

iyong pananaw. 


<strong>Ang</strong> <strong>Aking</strong> Pangarap o Pananaw na Magkaroon ng 


SKILL: Tool para Lumikha ng i<strong>sa</strong>ng Pangarap 

PAG-CHART ng LifeCourse 

Tool para Magdibelop ng i<strong>sa</strong>ng Pananaw - Indibidwal 

<strong>Ang</strong> pagbuo ng pananaw at pagsimula ng pagpaplano para <strong>sa</strong> kinabuka<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> bawat i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> life domains 

ay nakakatulong na mag-plot ng trajectory para <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng buo, inclusive, at mahu<strong>sa</strong>y na pamumuhay <strong>sa</strong> 

komunidad. <strong>Ang</strong> tool na ito ay tutulong <strong>sa</strong> mga indibidwal na may mga kapan<strong>sa</strong>nan, anuman ang kanilang 

edad, na pag-isipan ang i<strong>sa</strong>ng ispesipikong pananaw <strong>sa</strong> bawat life domain para <strong>sa</strong> kung paano nila nais 

mamuhay <strong>sa</strong> kanilang adult na buhay, at na bigyang-priyoridad ang nais nilang pagtrabahuhan ngayon na 

makakatulong <strong>sa</strong> kanila <strong>sa</strong> daan patungo <strong>sa</strong> kanilang pananaw <strong>sa</strong> buhay. 

LIFE 

DOMAIN 

<strong>Ang</strong> <strong>Aking</strong> Pananaw para <strong>sa</strong> <strong>Aking</strong> Kinabuka<strong>sa</strong>n 

Priyoridad 

Ka<strong>sa</strong>lukuyang Sitwasyon / Mga Bagay 

na Dapat Pagtrabahuhan 

Pang-arawaraw 


Trabaho 

Community 

Living 

Social at 

Spirituality 

Ano kaya <strong>sa</strong> palagay ko ang 

gagawin ko / gusto kong 

gawin <strong>sa</strong> daytime <strong>sa</strong> aking 

adult na buhay? Anong uri 

ng trabaho/karera kaya ang 

magugustuhan ko? 

Saan ko kaya gustong 

manirahan <strong>sa</strong> aking adult 

na buhay? Mag-i<strong>sa</strong> ba akong 

maninirahan o may ka<strong>sa</strong>ma 

ba ako? 

Paano kaya ako 

makakakonekta <strong>sa</strong> spiritwal 

na aktibidad at mga 

libangan, at paano kaya 

ako makikipagkaibigan 

at magkakaroon ng mga 

relasyon <strong>sa</strong> aking adult na 

buhay? 

Healthy Living 


magkakaroon ng 

pamumuhay nang mabuti 

ang kalusugan, at paano 

ko kaya mapapamahalaan 

ang health care supports <strong>sa</strong> 

aking adult na buhay? 

Safety at 

Security 


mananatiling ligtas mula 

<strong>sa</strong> pinansyal, emosyonal, 

pisikal, o sekswal na 

panganib <strong>sa</strong> aking adult 

na buhay? 

Citizenship at 

Advocacy 

Mga Suporta 

para <strong>sa</strong> Pamilya 

Ano kayang uri ng mga 

minamahalagang tungkulin 

at mga responsibilidad ang 

mayroon ako/makukuha ko, 

at paano ko makokontrol / 

paano ba ako magkakaroon 

ng kontrol <strong>sa</strong> aking <strong>sa</strong>riling 

pamumuhay? 

Paano ko kaya gustong 

lumahok at sumali pa ang 

aking pamilya <strong>sa</strong> aking adult 


Mga Suporta at 

mga Serbisyo 

Ano kayang suporta ang 

kakailanganin ko upang 

mamuhay nang mag-i<strong>sa</strong> 

<strong>sa</strong> abot ng aking makakaya 

<strong>sa</strong> aking adult na buhay, at 

<strong>sa</strong>an manggagaling ang 

aking mga suporta? 

Dinibelop ng UMKC Institute for Human Development, UCEDD. May karagdagang tools at materials <strong>sa</strong> lifecoursetools.com MAYO 2016 






Tool para Magdibelop ng i<strong>sa</strong>ng Pananaw – Pamilya 



komunidad. <strong>Ang</strong> tool na ito ay tutulong <strong>sa</strong> mga pamilya, anuman ang kanilang edad - ang mga pamilyang 

may batang-batang anak, i<strong>sa</strong>ng adult, o anumang edad- na simulang pag-isipan ang pananaw para <strong>sa</strong> kung 

paano nais mamuhay ng kanilang kapamilya bilang adult. 

LIFE 

DOMAIN 

<strong>Ang</strong> <strong>Aking</strong> Pananaw para <strong>sa</strong> Kinabuka<strong>sa</strong>n ng <strong>Aking</strong> Kapamilya 

Priyoridad 





Trabaho 

Community 


Ano kaya <strong>sa</strong> palagay ko 

ang gagawin ng aking 

kapamilya <strong>sa</strong> daytime <strong>sa</strong> 

kanyang adult na buhay? 

Saan kaya gustong 

manirahan ng aking 

kapamilya <strong>sa</strong> kanyang 

adult na buhay? At sino 

kaya ang magiging ka<strong>sa</strong>ma 

niya? 

Social at 

Spirituality 

Paano kaya siya 

makakakonekta <strong>sa</strong> spiritwal 

na aktibidad at mga 

libangan, at paano kaya 

siya makikipagkaibigan 

at magkakaroon ng mga 

relasyon <strong>sa</strong> kanyang adult 




magkakaroon ng 

pamumuhay nang 

mabuti ang kalusugan, 

at paano kaya niya 

mapapamahalaan ang 

health care supports <strong>sa</strong> 


Safety at 

Security 

Paano ko kaya 

masisigurado ang 

kaligta<strong>sa</strong>n mula <strong>sa</strong> 

pinansyal, emosyonal, 


panganib <strong>sa</strong> kanyang adult 



Advocacy 

Paano ko kaya 

masisigurado na 

siya ay may mga 

minamahalagang 

tungkulin at mga 

responsibilidad, at may 

kontrol <strong>sa</strong> kanyang <strong>sa</strong>riling 

pamumuhay? 

Mga Suporta 


Ano kaya ang 

kakailanganin ng aking 

pamilya upang suportahan 

siya na mamuhay nang 

may mabuting kalidad ng 

buhay bilang adult? 


mga Serbisyo 


masusuportahan <strong>sa</strong> 

kanyang adult na buhay, 

upang mamuhay siya 

<strong>sa</strong> paraang gusto niya, 

nang mag-i<strong>sa</strong>, <strong>sa</strong> abot ng 

kanyang makakaya? 







Tool para Magdibelop ng i<strong>sa</strong>ng Pananaw – Service Provider 



komunidad. <strong>Ang</strong> tool na ito ay tutulong <strong>sa</strong> HCBS service providers na simulang pag-isipan ang pananaw 

para <strong>sa</strong> kung paano nila masusuportahan ang pananaw ng bawat tao na mamuhay bilang adult. 

LIFE 

DOMAIN 

Paano namin masusuportahan ang Pananaw ni _________ 

Priyoridad 





Trabaho 

Community 


Social at 

Spirituality 

Ano kaya ang gustong 

gawin ng táong ito <strong>sa</strong> 

daytime <strong>sa</strong> kanyang adult 

na buhay? Paano kaya 

kami makakatulong upang 

mangyari ito? 

Saan kaya gustong 

manirahan ng taong ito <strong>sa</strong> 


At sino kaya ang magiging 

ka<strong>sa</strong>ma niya? 

Paano kaya gustong 

makipagkonekta ang 

taong ito <strong>sa</strong> spiritwal na 

aktibidad at mga libangan, 

at makipagkaibigan 

at magkaroon ng mga 

relasyon? 


Ano kaya ang aming 

magiging tungkulin <strong>sa</strong> 

pagsuporta <strong>sa</strong> kanya na 

mamuhay nang may 

mabuting kalusugan at 

mapamahalaan ang health 

care supports? 

Safety at 

Security 


Advocacy 

Paano kaya namin siya 

masusuportahan upang 

manatili siyang ligtas mula 

<strong>sa</strong> pinansyal, emosyonal, 


panganib? 

Paano kaya namin 

masisigurado na 

siya ay may mga 

minamahalagang 

tungkulin at mga 

responsibilidad, at na may 

kontrol siya <strong>sa</strong> kanyang 

<strong>sa</strong>riling pamumuhay? 

Mga Suporta 


Paano kaya siya dapat 

kailangang suportahan 

ng aming staff upang 

siya ay mamuhay nang 

may mabuting kalidad ng 

buhay bilang adult? 


mga Serbisyo 

Paano kaya namin siya 

masusuportahan upang 

mamuhay siya <strong>sa</strong> paraang 

gusto niya, nang mag-i<strong>sa</strong>, 

<strong>sa</strong> abot ng kanyang 

makakaya? 




gawin ito 

<strong>Ang</strong> <strong>Aking</strong>Pangarap o Pananaw na Magkaroon ng 


SKILL: LifeCourse Trajectory 


<strong>Ang</strong> trajectory ay i<strong>sa</strong>ng daan. <strong>Ang</strong> LifeCourse Trajectory ay 

tumutulong <strong>sa</strong> mga indibidwal at mga pamilya na pag-isipan 

ang hinaharap. Unang-una, pag-isipan ang hinaharap na 

NAIS ng táong may kapan<strong>sa</strong>nan. Pagkatapos, pag-isipan ang 

hinaharap na AYAW ng táong iyon. Pagkatapos ay gamitin ang 

blangko <strong>sa</strong> paligid ng mga arrow upang isulat ang mga aksyon 

at mga karana<strong>sa</strong>n na makakatulong patungo <strong>sa</strong> pananaw ng 

pagkakaroon ng mabuting pamumuhay. Mainam din ang 

isulat ang mga aksyon at mga karana<strong>sa</strong>n na nagpapanatili <strong>sa</strong> 

tao <strong>sa</strong> daan patungo <strong>sa</strong> buhay na ayaw niya, upang maiwa<strong>sa</strong>n 

niya ang mga ito, kung maaari. 


<strong>Ang</strong> i<strong>sa</strong>ng pananaw ng mabuting pamumuhay ay maaring 

para <strong>sa</strong> matagal pang panahon. Maaring piliin ng mga taong 

pag-isipan ang kung <strong>sa</strong>an nila gusto mamuhay makalipas 

ang tatlong taon. O kung anong uri ng trabaho <strong>sa</strong> darating 

na panahon ang magbibigay-ligaya <strong>sa</strong> kanila, kung <strong>sa</strong>an nila 

madadama ang kasiyahan na may nagawa sila. 

<strong>Ang</strong> i<strong>sa</strong>ng pananaw ng mabuting pamumuhay ay maari ring para 

<strong>sa</strong> darating na mas maikling panahon <strong>sa</strong> hinaharap. Sa “Trajectory 

ni Derek para <strong>sa</strong> mga Darating na Ilang Linggo”, kinau<strong>sa</strong>p ni 

Derek ang kanyang ina upang lumikha siya ng pananaw ng 

kanyang mabuting pamumuhay para <strong>sa</strong> darating na ilang linggo 

upang tulungan siyang maging ma<strong>sa</strong>ya, ligtas, at konektado <strong>sa</strong> 

mga kaibigan at pamilya habang siya’y nangailangang manatili 

<strong>sa</strong> tahanan noong may coronavirus pandemic. Maraming mga 

biglang pagbabago <strong>sa</strong> kanyang rutina, at napansin ni Derek na 

ang pagkakaroon ng pananaw at plano ay nakatulong <strong>sa</strong> kanya na 

makayanan ang stressful na panahon. 


Tingnan ang halimbawa ni Derek <strong>sa</strong> susunod na pahina. 

Gamitin ang blangkong worksheet upang gawin ang iyong 

pananaw para <strong>sa</strong> iyong mabuting pamumuhay. 

1. Upang magsimula, tingnan ang blangkong Trajectory 

worksheet na ginawa para <strong>sa</strong> halimbawa ni Derek. 

2. Pumili ng i<strong>sa</strong> o higit pang mga parte ng iyong buhay na nais 

mong planuhin at isulat ang mga ito <strong>sa</strong> kaliwang bahagi ng 

worksheet. Mainam ang pumili ng mga parte mula <strong>sa</strong> iyong 

kinompletong Tool for Supporting a Vision worksheet. 

Mainam din ang pumili ng iba’t-ibang parte, depende <strong>sa</strong> 

kung ano ang mahalaga <strong>sa</strong> iyo. 

3. Pagkatapos, <strong>sa</strong> kanang 

bahagi naman ng Trajectory 

worksheet, isulat kung ano ang 

gusto mo at kung ano ang ayaw 

mo <strong>sa</strong> bahaging iyon ng iyong 

buhay. 

4. Ibahagi <strong>sa</strong> iyong planning team 

ang iyong pananaw para <strong>sa</strong> 

hinaharap. Matutulungan ka 

nilang gumawa ng action plan 

upang makakilos ka patungo <strong>sa</strong> 

direksyon ng iyong pananaw. 

5. <strong>Ang</strong> Tool for Creating a Vision 

at ang LifeCourse Trajectory ay 

talagang mahu<strong>sa</strong>y kapag ginamit 

ka<strong>sa</strong>ma ng lahat ng ibang 

person-centered thinking skills. 

Eto ang ilang benefits nito: 

• Nag-aambag sila <strong>sa</strong> iyong 

pag-unawa ng kung ano ang 

mahalaga <strong>sa</strong> at mahalaga para 

<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng tao. 

• Makapagbibigay sila ng mga 

insight tungkol <strong>sa</strong> kung sino 

ang maaring maging mahu<strong>sa</strong>y 

na match o maitutugma <strong>sa</strong> 

i<strong>sa</strong>ng tao. 

• Makapagbibigay sila ng 

impormasyon tungkol <strong>sa</strong> mga 

talent at skills ng i<strong>sa</strong>ng tao. 

• Nagbibigay sila ng mga ideya 

para <strong>sa</strong> mga maaaring maging 

oportunidad, o mga naiibang 

oportunidad, upang magtatag 

ng mga makabuluhang 

koneksyon <strong>sa</strong> komunidad. 

• Makakatulong sila <strong>sa</strong> tao at 

<strong>sa</strong> planning team na pagisipan 

ang mga magiging 

resulta, at ang mga suporta na 

kakailanganin upang mamuhay 

nang makabuluhan alinsunod 

<strong>sa</strong> kagustuhan ng indibidwal. 





Derek’s Trajectory for the Next Few Weeks 

<strong>Ang</strong> Trajectory ni Derek para <strong>sa</strong> Mga Darating na Ilang Linggo 

Ano ang mga aksyon at mga karana<strong>sa</strong>n na makakatulong kay Derek <strong>sa</strong> mga darating na 

ilang linggo? 

What ac'ons and experiences will help Derek over the next few weeks? 

<strong>Ang</strong> manatiling aktibo <strong>sa</strong> pamamagitan ng paglalakad <strong>sa</strong> kapitbahayan, paglakad ka<strong>sa</strong>ma ni 

Stay Jaxon, ac1ve ang by aking taking aso. walks <strong>Ang</strong> pagbibisikleta in the neighborhood, kapag mahu<strong>sa</strong>y walking na my ang dog, panahon, Jaxon paglalakad upang 

Riding kunin ang my bike mail, when paglalaro the ng weather aking Wi improves, Fit. walking to get the mail, playing my Wi Fit 

<strong>Ang</strong> Par1cipate paglahok in <strong>sa</strong> any anumang online mga mee1ngs online for meeting the DD para Council <strong>sa</strong> DD and Council other at groups iba 

pang mga grupo. 

Upang Manatiling na<strong>sa</strong> 

<strong>Mabuting</strong> Kalusugan 

To Stay Healthy 

• Eat healthy 

• Cook at home 

• Wash my hands 

• Kumain ng pagkaing 

mabuti <strong>sa</strong> kalusugan 

• Magluto <strong>sa</strong> tahanan 

• Maghugas ng aking 

mga kamay 

• Stay home 

• • Manatili Drink water <strong>sa</strong> tahanan 

• Uminom ng tubig 

• Get sleep 

• Makakuha ng <strong>sa</strong>pat 

na tulog 

Lumahok Par1cipate <strong>sa</strong> aking my Monday Monday Bible Bible Study Study 

Upang Manatiling Konektado 

To Keep Connected 

• • Call, Tumawag, text, mag-text, or email Skype, family, o mag-email 

<strong>sa</strong> mga kapamilya, mga kapitbahay, mga 

members, neighbors, co-workers, 

ka<strong>sa</strong>mahan <strong>sa</strong> trabaho. 

• • Friends Mga kaibigan and at Stoneybrooke residents residents 

I-practice ang “stranger danger”, kau<strong>sa</strong>pin 

ang aking mga magulang/pamilya 

Prac3ce “stranger danger”, Talk 

to my parents/family 

PANANAW para <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng MABUTING PAMUMUHAY 

• Manatiling na<strong>sa</strong> mabuting kalusugan at maramdaman na ako’y 

ligtas 

• • Stay Manatiling Healthy aktibo & feel at <strong>sa</strong>fe fit 

• • Keep Makinig Ac1ve <strong>sa</strong> musika and fit 

• • Listen Manatiling to Music konektado <strong>sa</strong> aking simbahan 

• • Stay Manatiling connected aktibo to <strong>sa</strong> my aking chruch Bible Study Group 

• Stay involved with my Bible Study Group 

• Kumonekta <strong>sa</strong> aking pamilya, mga kaibigan, mga kapitbahay, 

• Connect mga ka<strong>sa</strong>mahan with family, <strong>sa</strong> trabaho, friends, card neighbors, group, coaches, co-workers, card 

Stoneybrook residents at staff 

group, coaches, Stoneybrook residents & staff 

• Magbawas pa ng timbang 

• Lose more weight 

• Manatiling aktibo <strong>sa</strong> aking mga grupo: DD council, 

• Keep involved in my groups: DD Council, Toastmasters, 

toastmasters, Athlete Input Group for Special Olympics, 

Athlete Partners Input in Policymaking Group for Special Olympics, Partners in 

• Policymaking 

Manatiling busy 

• • Stay Tulungan busy ang iba 

• • Help Alamin others ang nangyayari <strong>sa</strong> aking trabaho, <strong>sa</strong> komunidad, at <strong>sa</strong> 

• Be ating informed estado on what’s happening at my work, the 

community and our state 

Embrace, Watch church Pastor online Salem, – First Celebrate, LutheranVer la 

iglesia en línea: Celebrar, aceptar, pastor 

Salem, Embrace, First Pastor Lutheran Salem, First Lutheran 

• People to be late 

• Change in my rou3ne 

• Drama 

• Stress, anxiety, and/or depression 

• To be around people who don’t feel well 

Ac1ons that might take him in the direc1on of what 

he doesn’t want… 

• Overload of informa3on 

• Being around people who are upset and stressed 

Makinig 

Listen 

<strong>sa</strong> 

to music, 

musika, 

watch 

manood 

movies, 

ng mga 

pelikula, maglaro ng board games, 

video board games games, video games 

• People don’t give me a heads up when there is a 

change in my plan or my day 

Laging Stay informed alamin ang by 

mga asking nangyayari my parents, <strong>sa</strong> 

pamamagitan ng 

pagtanong updates by <strong>sa</strong> the aking mga 

magulang, Mayor or updates Governor mula 

<strong>sa</strong> Mayor o Governor 

Ano ang AYAW Ko 

• Ayaw kong nahuhulí ang mga tao 

• Pagbabago <strong>sa</strong> aking rutina 

• Drama 

• Stress, anxiety, at/o depression 

Maaring dalhin siya ng mga aksyon na ito <strong>sa</strong> direksyon patungo 

<strong>sa</strong> ayaw niya... 

• Overload ng impormasyon 

• Ka<strong>sa</strong>ma ng mga taong aburido at stressed 

• Ayaw kong ka<strong>sa</strong>ma ang mga táong hindi mabuti 

ang pakiramdam 

• Hindi ako binibigyan ng mga tao ng warning kapag may 

pagbabago <strong>sa</strong> aking plano o araw 

• 





Life Trajectory Worksheet 

PANANAW Para Sa I<strong>sa</strong>ng MABUTING PAMUMUHAY 

Ano ang AYAW Ko 


Mga bagay 

na nais kong 

matandaan 


Mga bagay 

na nais kong 

matandaan

Mabuting Pamumuhay sa Aking Komunidad - Bahagi 2 - Ang Paglikha ng Pangarap o Pananaw na Magkaroon ng Mabuting Pamumuhay sa Aking Komunidad

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?