UMUMIY PSIXOLOGIYA

Psixologiyaning alohida
1.6. Psixologiyaning tarmoqlari
tarmoqlarini differentsiatsiya
qilish eng avvalo ishlab
chiqarishdagi inson faoliyati kechadigan sohalar va ularning vazifalaridan kelib
chiqadi. Hozirgi davrga kelib psixologiyani inson shaxsi haqidagi eng muhim
fanlardan biri sifatidagi ahamiyatini hamma tan olmoqda. Inson shaxsining esa
bevosita kirib bormagan sohasini topish qiyin.
Psixologiya sport, ta’lim-tarbiya, iqtisodiyot, sanoat ishlab chiqarishi,
qishloq ho‘jaligi, kibernetika, axborotlar texnologiyalari kabi qator xalq xo‘jaligi
sohalari bilan aloqador fan tarmog‘i hisoblanadi. Chunki hamma sohada inson
shaxsi faoliyat ko‘rsatar ekan, har bir sohada ishni samarali tashkil etish, inson
xulq-atvorini turli vaziyatlarda boshqarish uchun inson psixologiyasini, shaxslararo
munosabatlar psixologiyasini, odamlarning turli vaziyatlardagi xulq-atvor
normalarini bilish, texnikaning inson qobiliyatlariga mos tarzda yaratish va
ikkinchi tomondan, tafakkur va harakatlarni texnologik normalarga ko‘ra
tarbiyalash va moslashtirish muhimdir. Shuning uchun hozirgi davr mutaxassislari
psixologik bilimlardan boxabar bo‘lishlari lozimdir.
Fan sifatida psixologiya avvalo, “ijtimoiy gumanitar”, so‘ngra “tabiiy, aniq
va texnika” va eng oxirida “iqtisodiyot” blokidan o‘rin olgan bir qator fanlar bilan
uzviy bog‘liq bo‘lib, bu tom ma’noda uning jamiyatda amaliy ahamiyati ortib
borayotganligidan darak beradi.
Psixologiyaning 300 dan ortiq tarmoqlari fan sifatida rivojlanayotganligi
hozirgi kunda uning fanlar tizimida yanada mustahkamlanayotganligidan dalolat
beradi.
Demak, psixolog diplomiga ega bo‘lgan mutaxassis o‘z iqtidori va
qiziqishlari, oliy maktabda olgan ta’limiga ko‘ra u yoki bu turdagi psixolog
ixtisosini egallashi mumkin. Quyida Amerika Qo‘shma Shtatlari (AQSh), Rossiya
Federasiyasi (RF) va O‘zbekiston Respublikasi (O‘zR)da tayyorlanadigan
ixtisosliklar ro‘yxatini keltiramiz, vaholangki, ular xalq xo‘jaligining turli
tarmoqlarida mehnat qilishlari va o‘z bilimlarini joriy etishlari mumkin.
29