You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
6 18/11/2021 KbrF
www.samajweekly.com
kuWtmfr mfmlf: sYNkVy trWk aprytrF vWloN pulIs cOkI aWgy Drnf
pulIs ’qy kfrvfeI nf krn dy doÈ; srpµc dy dKæl mgroN mfmlf suliJaf; kuWtmfr krn vfly ny mµgI muafPæI
sµgr¨r. trWk zrfeIvr dI kuWtmfr
aqy trWk dI BµnqoV krn vfly
ivakqI iÉlfÌ kfrvfeI nf krn qoN
roh ivc afey sYNkVy trWk EprytrF
aqy zrfeIvrF vloN aWj pulIs cOkI
bzruWKF df iGrfE kridaF ros
Drnf idWqf igaf aqy cOkI aWgy
ËIrkpur-biTµzf kOmI hfeIvya
Aupr afvfjfeI TWp krky pulIs dI
kfrguËfrI iÉlfÌ nfarybfËI kIqI
geI» pRdrÈnkfrI trWk aprytr
Gtnf leI jiæµmyvfr ivakqI ƒ
qurµq igRÌqfr krn dI mµg kr rhy
sn»
idWlI srkfr Èrfb dy kfrobfr qoN bfhr hoeI
nvIN idWlI. nvIN afbkfrI nIqI idWlI
ivWc 17 nvµbr qoN lfg¨ kIqI jf rhI hY
qy ies qihq Èrfb dIaF sfrIaF pRc¨n
dukfnF bµd ho geIaF qF ik 17 nvµbr
qoN Èur¨ hox vflIaF inWjI mflkI
vflIaF dukfnF leI rfh pWDrf kIqf jf
sky» 850 nvyN inWjI Tyky idWlI srkfr
dI nvIN afbkfrI nIqI qihq kµm Èur¨
krn leI iqafr hn» hflFik ikhf jf
irhf hY ik pihly idn buWDvfr ƒ idWlI
‘c Èrfb dIaF dukfnF dI kmI ho skdI
hY pr hOlI-hOlI sfry Èrfb dy Tyky KuWlH
jfxgy» idWlI ivWc cWl rhIaF 600
srkfrI pRc¨n Èrfb dIaF dukfnF dy
bµd hox nfl, idWlI srkfr mµglvfr
rfq ƒ ies kfrobfr ƒ alivdf kih
dyvygI»
ieWk aiDkfrI ny ikhf ik Èrfb
dIaF kImqF Èur¨ ivWc QoVHy AuWcy rytF
nfl Èur¨ ho skdIaF hn pr aµq ivWc
ieh siQr ho jfxgIaF» ies leI 32
ËonF ivWc sfry ibnYkfrF ƒ lfiesYNs vµzy
gey hn» idWlI srkfr dy afbkfrI
ivBfg ny sfry 32 ËonF leI kuWl rfKvIN
kImq lgBg 7,041 kroV rupey rWKI
sI qy bolI rfhIN lgBg 8,917[59
kroV rupey dI kmfeI kIqI hY» ieh
pihlI vfr hY jdoN rfÈtrI rfjDfnI
blbIr rfxI soZI sµBflxgy pµjfb
pRdyÈ mihlf kFgrs dI kmfn
nvIN idWlI. kFgrs ny
buWDvfr ƒ blbIr rfxI
soZI ƒ pµjfb pRdyÈ mihlf
kFgrs dI pRDfn aqy
boDrfj Bfrdvfj ƒ pfrtI
df ihmfcl iekfeI df
skWqr inXukq kIqf hY»
ieh PYslf qurq pRBfv qoN
lfg¨ ho igaf hY» ies dy
nfl hI kFgrs pRDfn
sonIaf gFDI ny prpRIq
brfV, Èfhnfjæ Xfsimn
hWk aqy pRiqmf isµG ƒ
jnrl skWqr aqy sfeI
anfimkf Jfa, Èsimqf
bhyVf, ÈmImf rYnf, ipRXµkf
isµG aqy JFsIrfnI ƒ afl
ieµzIaf mihlf kFgrs df
skWqr inXukq krn ƒ vI
mnjæ¨rI idWqI hY»
pulIs cOkI aWgy ros Drny ƒ
sµboDn kridaF dsmyÈ trWk
aprytrË X¨nIan sµgr¨r dy sfbkf
pRDfn rxdIp isµG imµt¨ ny dWisaf
ik ipµz bzruWKF ivWc siQq godfmF
’coN trWk mfl dI Zoaf-ZoafeI kr
rhy sI qF bIqy kWlH ipµz bzruWKF dy
ieWk ivakqI vloN ieWk trWk Gyr ky
zrfeIvr CWj¨ isµG dI kuWtmfr kIqI
aqy trWk ivc trYktr mfr-mfr ky
trWk df kfÌI nuksfn kIqf igaf»
ËÉmI hoey trWk zrfeIvr ƒ isvl
hspqfl dfKl krvf idWqf sI»
s¨cnf imlx ’qy pulIs cONkI bzruWKF
ivWc sfrIaF srkfrI Èrfb dIaF
dukfnF bµd hoxgIaF qy kfrobfr p¨rI
qrHF inWjI kµpnIaF ƒ qbdIl kr idWqf
jfvygf» lok Èrfb dy nvyN TyikaF ‘qy
Èfipµg mflF vFg afAux qy afpxI
psµd dy bRFz dI cox krngy» nIqI df
AudyÈ mOj¨df Èrfb dy TyikaF ƒ GWto-
GWt 500 vrg PuWt Kyqr ivWc PYly
Èrfb dy storF nfl ‘vfk-ien’ sh¨lq
nfl bdl ky AupBogqf anuBv ivWc
kRFqI ilafAuxf hY» ienHF suprpRImIam
irtyl TyikaF ‘qy Èrfb dy
‘suafd dI sh¨lq’ vI ivksq kIqI
jfvygI»
tIvI ’qy huµdIaF bihsF vDyry pRdUÈx
PYlf rhIaF ny : suprIm kort
nvIN idWlI. suprIm kort ny
ikhf ik tIvI inAUjæ cYnlF ’qy
huµdIaF bihsF d¨jIaF gWlF nfloN
ikqy vDyry pRd¨Èx PYlf rhIaF hn
aqy adflq ’c suxvfeI dOrfn
idWqy jFdy ibafnF ƒ sµdrB qoN
bfhr jf ky vriqaf jf irhf hY»
cIPæ jsits aYWn vI rfmµnf,
jsits zI vfeI cµdrc¨V aqy
s¨iraf kFq dy bYNc ny ikhf ik
sfiraF df afpxf eyjµzf huµdf hY
aqy ienHF bihsF dOrfn ibafnF dI
sµdrB qoN bfhr jf ky vrqoN kIqI
jf rhI hY» bYNc ny ikhf,‘‘qusIN
iksy muWdy dI vrqoN krnf cfhuµdy
ho, sfzy qoN itWpxI krfAuxf cfhuµdy ho
aqy iPr Aus ƒ ivvfidq bxfAuNdy ho»
ies mgroN qF isrPæ iek-d¨jy ’qy
d¨ÈxbfjæI hI huµdI hY»’’ isKrlI
adflq ny ieh jæubfnI itWpxI idWlI
idWlI dI pRqI ivakqI afmdn isµgfpur dy brfbr hovy: issodIaf
nvIN idWlI. kyjrIvfl
srkfr df tIcf 2047 qWk
idWlI dI pRqI ivakqI afmdn
ƒ isµgfpur dy brfbr
phuµcfAuxf hY» ipCly 6 sflF
ivWc idWlI dI ivkfs dr 11-
12% qWk phuµc geI hY» idWlI
dI pRqI ivakqI afmdn vI
p¨ry dysæ nfloN 3 guxF vWD hY,
ies dy nfl hI dysæ dI jIzIpI
ivWc idWlI df Xogdfn 4[4%
hY» ieh sfrIaF gWlF Aup muWK
mµqrI mnIsæ issodIaf ny
somvfr sæfm kyNdrI ivWq mµqrI
inrmlf sIqfrmn dI pRDfngI
hyT hoeI vrcual mIitµg ivWc
khIaF» ies mIitµg ivWc dysæ
dI afriQkqf ƒ suDfrn qy
rfjF ivWc ivkfs dI gqI ƒ
qyjæ krn leI ivcfr-vtFdrf kIqf
igaf» AunHF ikhf ik idWlI srkfr
kol jæmIn dI Gft idWlI dy srbpWKI
ivkfs ivWc sB qoN vWzf aiVWkf hY»
kyNdr srkfr qoN ies mfmly ivWc idWlI
srkfr dy sihXog dI AumId hY» Aup
muWK mµqrI ny sFJf kIqf ik idWlI dysæ
dy sB qoN qyjæI nfl ivkfs krn vfly
rfjF ivWcoN ieWk hY qy srkfr idWlI ivWc
vpfrk mfhOl pYdf krn leI vcnbWD
srkfr vWloN pyÈ hoey sInIar vkIl
aiBÈyk mn¨ isµGvI dI dlIl ’qy
kIqI, ijs ’c ikhf igaf sI ik
prflI sfVnf hvf pRd¨Èx dy kfrnF
’coN iek hY ijs df hWl kWiZaf jfxf
cfhIdf hY»
kuWtmfr krn vfly ivakqI iÉlfÌ
nf koeI kys drj kIqf aqy nf hI
Aus ƒ igRÌqfr kIqf ijs kfrn
trWk aprytr roh ivc af gey»
aWj sYNkVy trWk aprytrF vloN
pihlF jæIrkpur-biTµzf kOmI
hfeIvya Aupr ros Drnf dy ky
afvfjfeI TWp kIqI aqy pulIs cOkI
df iGrfE kIqf» ros Drny dOrfn hI
pulIs dI mOj¨dgI ’c kuWtmfr krn
vfly ivakqI ny muafÌI mµg leI
aqy trWk dy hoey nuksfn df Krcf
dyx dI hfmI BrI ijs mgroN
pRdrÈnkfrI ÈFq hoey» ies mOky
pfiksqfn sµsd vWloN iqµn aihm ibl pfs, kulBUÈn
jfDv ƒ sjæf iKælfPæ apIl df imlygf aiDkfr
i e s l f m f b f d .
pfiksqfnI sµsd dy sFJy
iejlfs ivWc iqµn
mhWqvp¨rn iblF ƒ
mnjæ¨rI idWqI geI hY»
ienHF ivWc mOq dI
sjæfXfPqf BfrqI kYdI
kulB¨Èn jfDv ƒ apIl
df hWk dyx dy aiDkfr
sbµDI ibl vI Èfml hY»
kfiblygOr hY ik ivroDI
iDr vWloN ies ibl df
ivroD kIqf igaf» jfDv
ƒ pfiksqfn dI POjI
adflq ny mOq dI sjæf
suxfeI sI» Bfrq ny pfiksqfn vWloN
jfDv qk sPfrqI phuµc qoN ienkfr
aqy Aus ƒ suxfeI mOq dI sjæf ƒ
cuxOqI idµidaF kOmFqrI inaF
adflq(ieµtrnYÈnl kort afP
jsits) df b¨hf KVkfieaf sI» dovF
iDrF dIaF dlIlF suxn bfa hyg dI
ipµz bzruWKF dy srpµc kuljIq isµG
q¨r ny pRdrÈnkfrIaF ƒ Brosf
idvfieaf ik bzruWKF dI hd¨d aµdr
iksy vI trWk zrfeIvr nfl aijhI
Gtnf df gµBIr noits ilaf jfvygf»
jykr godfmF ƒ jFdy rsqy ivc iksy
zrfeIvr nfl koeI aijhf krdf hY
qF pµcfieq dy iDafn ivc ilaFdf
jfvy» pulIs cOkI bzruWKF dy
ieµcfrj gurmyl isµG df kihxf hY
ik dovyN iDrF df afpsI rfËInfmf ho
igaf hY» AunHF pulIs dI kfrguËfrI
Aupr iksy iksm df koeI svfl KVHf
hox dI gWl qoN ienkfr kIqf»
hY» ipCly 5-6 sflF ivWc idWlI ivWc
ivkfs dr 11-12% rhI hY aqy
rfsætrI jIzIpI ivWc idWlI df Xogdfn
4[4% irhf hY jdoN ik idWlI dI abfdI
dysæ dI abfdI df isrP 1[49% hY»
ies leI idWlI dI pRqI ivakqI
afmdn 3 lWK 54 hjæfr hY jo dysæ dI
pRqI ivakqI afmdn df iqµn guxf
hY» AunHF df tIcf hY ik 2047 ivWc
dysæ dI afjæfdI dI 100vIN vrHygµZ ‘qy
idWlI dI pRqI ivakqI afmdn isµgfpur
dI pRqI ivakqI
afmdn dy brfbr phuµc
jfvy» idWlI dI kuWl Gryl¨
pYdfvfr ivWc syvf Kyqr df
Xogdfn 85 PIsdI hY» sRI
issodIaf ny ikhf ik idWlI
ivWc 29 XojnfbWD
AudXoigk Kyqr qy 4 PlYtz
PYktrI kµplYks hn» ies
qoN ielfvf 25 gYr-anuk¨l
AudXoigk klWstr hn»
srkfr rfxI KyVf ivKy 147
eykV jæmIn ‘qy ivsæv
pWDrI mltIlYvl
mYn¨PYkcirµg hWb sQfpq
krn dI Xojnf bxf rhI
hY» bfprolf ivWc lgpg
55[20 eykV ivWc
AudXoigk pfrk df ivkfs
kr rhI hY» idWlI ivWc 30 mItr qoN
vWD cOVIaF 540 iklomItr sVkF
hn» ienHF sVkF ƒ smfrt roz
bxfAux leI iqafr kIqI geI Xojnf
leI 11000 kroV rupey dI loV hY»
AunHF aWgy ikhf ik idWlI srkfr ny
pRd¨sæx ƒ rokx leI 1000 eI-bWsF
KrIdIaF hn» afAux vfly idnF ‘c
idWlI srkfr 4000-5000 eI-bWsF
KrIdx dI Xojnf bxf rhI hY»
kOmFqrI inaF adflq ny afpxy hukmF
ivWc pfiksqfn ƒ Bfrq ƒ jfDv qk
sPfrqI phuµc dyx aqy sjæf bfry
njærsfnI XkInI bxfAux leI ikhf
sI» buWDvfr ƒ sYnyt aqy kOmI
asYNblI dy sFJy iejlfs ivWc
Auprokq iblF ƒ pfs kIqf igaf»