œp. Włodzimierza Chojnickiego - Kurier Bytowski

More documents

Recommendations

Info

$Z:\kurier\kurier.940\ku 01.vp - Kurier Bytowski$

$\\Edmini\kurier\Gazeta\kurier.930\ku 1.vp - Kurier Bytowski$

$Z:\kurier\kurier.939\ku 01.vp - Kurier Bytowski$

14 HISTORIA Kurier Bytowski | 12.11.09 r. | 45 (877) KASZUBSKIEJ SZLACHTY OBRAZ W£ASNY (CZÊŒÆ VII) Z flintami, siekierami i motykami Zawartoœæ przedrozbiorowych akt s¹dowych od dawna cieszy siê du¿ym zainteresowaniem historyków. Na ich podstawie napisano sporo prac. To prawdziwa kopalnia wiedzy o staropolskim ¿yciu codziennym i obyczajowoœci, zw³aszcza szlachty. Ma³o kto wie jednak, i¿ takie Ÿród³a historyczne zachowa³y siê równie¿ dla naszych terenów, czyli historycznej Ziemi Bytowskiej („starego” powiatu bytowskiego) i Gochów, dawniej bêd¹cych czêœci¹ powiatu cz³uchowskiego. „ZA COSCIE MI DZIECIÊ POBILI” Bywa³y przypadki, i¿ osoba napastowana do koñca nie dawa³a siê sprowokowaæ, unikaj¹c konfliktu z przelewem krwi. 30 wrzeœnia 1723 r. Józef Sarnowski z Pó³czna oskar¿y³ Marcina Czarnowskiego z tej samej wsi, i¿ „powazy³ siê kanczukiem orzn¹c w polu [jego] coreczkê, zadaj¹c sinych razów kilka, z takiey przyczyny, ze id¹c ta ma³a dziewczynka z pola na miedzy, urwa³a kilka stebel trawy, o czym mu insze dzieci powiedzie³y”. I jak dalej twierdzi³ Sarnowski, „p[anu] Czarnowskiemu wiele chodzi o garze trawy, bo sam z komni iezdzy swoimi na noc, y ma cos kommendy nad inszymi koniarzami, y tak iest chcywy, ¿eby mogl swoimi koñmi wszystkie miedze wypasc, a inszym zabrania”. Dowiedziawszy siê o pobiciu córki, Sarnowski „dobrymi s³owami pocznie z nim mowic: Panie, za coscie mi dzieciê pobili, cos to macie za upodobanie w tey waszey chciwosci o tê trawê, y co dla Boga za szyk wasz iest z tym wodzeniem koni od miedzy do miedzy, iuzci was na ostatku ludzie nazowi¹ etc”. Na to „Czarnowski z zawziêtosci¹ swoi¹ uda³ siê z wysok¹ gêb¹ na p[ana] requirenta”, i rzek³: „Nie szczekay, nie wielem teraz bi³, ale iak mi wiele szczeka³ bêdziesz, iok siê tak z biciem poprawiê, ze i¹ do domu na p³achce przyniesiesz, z³odzieiu, krowko y skopku”. Tu woŸny wyjaœni³, dlaczego Czarnowski nazwa³ go z³odziejem, pisz¹c: „czasu iednego pod czas jarmarku bytowskiego pêdz¹c byd³o ch³opiec p[ana] requirenta z jarmarku z inszymi ludzmi, ktorych pogoniwszy p[an] requirent przybiezy krowa za nimi, gdzie iuz z wieczorem by³o, kaza³ ia zabierac z bydlami swemi do k¹d siê iey Pan nie naydzie, ktor¹ drugiego dnia cz³owiek z podziêkowaniem odebra³, y ch³opcu da³ nale¿ne, w taki sposób sta- ³o siê czasu iednego y z iagniêciem w polu naydzonym, y w ten sposób u p[ana] Czarnowskiego iest p[an] requirent za z³odzieia poczytany, czego siê Bo¿e pozal. Po wyminie zdañ p[an] requirent poszed³ w dom swoy, a p[an] Czarnowski sam zosta³, asz go noc zasz³a. Drugiego dnia raniuszynko w dzieñ œ[wiêtej] Maryi Magdaleny, gdzie odpust na têz uroczystosc w kosciele naszym ugoskim by³ w parafii naszey, p[an] Czarnowski przybieg³ z go³¹ szabl¹, sam tyle bo w koszuli bêd¹c letko siê na boy przybrawszy, gdzie tedy na dwor nabieg³szy wola: Wychodz ty taki a taki, jezeli iedn¹ kroplê krwi szlacheckiey masz. Tam go tedy matka iego hamuie, mowi¹c mu: Co robisz hultaiu, o ciê diabe³ iest, ale narobisz y mnie y inszym k³opotu. Wydar³ siê matce, y gdzie chcia³, tam poszed³, nikomu siê hamowac nie da³, a pan requirent le¿a³ ieszcze, ale wiedzia³ co siê dzia³o, ale uwaza³ na uroczystosc, ktora w kosciele tamtecznym by³a, gdzie siê ubieral do spowiedzi, niemiawszy siê tedy na czym pomœciæ p[an] Czarnowski klêknie na kolana przed drzwiami p[ana] requirenta, y tak powiedzia³: Wychodz, wychodz, niech mnie tys¹c kroc millionow wezmie diablow, albo ciebie, albo mie diabe³ // teraz wzi¹c musi, choc ia nigdy wiêcey Pu³czna nie bêdê ogl¹da³. W tym tedy p[an] requirent wyidzie w prog swoy domowy, y mowi mu: Marcinie, Marcinie, co robisz, pamietay na Pana Boga y na tê Uroczystosc, ktor¹ dzis w nas powinnismy obserwowac, pamiêtay na duszê swoiê. Mowiwszy mu to, poszed³ do izby, do koscio- ³a siê zabierawszy, y tak p[an] Czarnowski z zawziêtosci¹ swoi¹ porachowawszy iak wiele nieprzyiacio³, ust¹pic musia³, wiêc iu¿ nie do koscio³a, ale w pole do koniarzow s³awi¹c siê tym, co za komedye wyprawowa³, y tak powiedzia³: Choc na cmentarzu siê z nim najpierwey zejdê, to go zabijê”. Co prawda w imiê wyznawanych „chrzeœcijañskich wartoœci”, Józef Sarnowski nie da³ siê sprowokowaæ do pojedynku z u- ¿yciem broni, lecz nie omieszka³ wnieœæ w tej sprawie skargi do s¹du. SZLACHECKIE BITWY NA GOCHACH Bitwy, jakie toczyli ze sob¹ szlachcice w ca³ej Rzeczpospolitej, nie omija³y równie¿ Gochów. W ksiêgach S¹du Miejskiego w Chojnicach pod dat¹ 7 grudnia 1684 r. znajduje siê opis „bitwy jarmarcznej” przekazanej przez Jakuba Pr¹dzyñskiego i Adama Trzebiatowskiego, w której, podobno przypadkowo, poszkodowany zosta³ szlachcic z Gochów (przypuszczalnie z Lipnicy) Marcin Pa¿¹tka Lipiñski. Ów opis jest dosyæ nietypowy, gdy¿ relacjonuje rozmowê poszkodowanego z jego szwagrem Tomaszem Brzeziñskim, bêd¹cym jednoczeœnie œwiadkiem w sprawie, który po przyjœciu do niego do domu, zapyta³: „Na co choruie? Jezeli na te guzy, ktore w bitwie na jarmarku odebra³, czyli na insz¹ chorobê”. Na co chory odpowiedzia³: „Na te guzy w³asnie choruiê”. Dalej Brzeziñski pyta³: „Z iakiey przyczyny siê ta bitwa sta- ³a”. I tu Pa¿¹tka Lipiñski opisa³ ca³e zdarzenie, co Brzeziñski przekaza³ w nastêpuj¹cy sposób: „i¿ poszed³ [on] po pana Pucha [Pycha Lipiñskiego - przyp. T.R.], zeby do dom z nim iacha³, iakoz z sob¹ zprzêgê mieli [tzn., ¿e przyjechali na jarmark jednym zaprzêgiem - przyp. T.R.]. Na to siê potka³ z panem Zawadzkiem, az pan Zawadzki porwawszy siê do szpady, […] powiedzia³ do pana Marcina Lipinskiego Paz¹tki: Z ciebie mai¹ sztuki lataæ. On mu zaœ odpowiedzia³: Nieznam ciê cz³owiecze, niewiem co siê dzieje. W tymze wypad pan Modrzewski, szwagier pana Zawadzkiego, y bi³ pana Lipinskiego Pazatkê kanczukiem [skórzanym biczem – przyp. T.R.], ktory pan Lipinski siê uchwyci³ z panem Modrzewskim za ³by”. Na koniec Brzezinski zapyta³ Pa¿¹tki Lipiñskiego, kto w zasadzie go tak mocno pobi³, skoro „tak barzo w g³owê y wszystek zbity by³”. Na co ten mu odpowiedzia³: „Sam niewiem, [ale] pan £¹cki o tym nalepi bêdzie wiedzia³”. Drugi œwiadek, Adam Trzebiatowski zaœwiadczy³, „i¿ od jego mosci xiêdza plebana borzyszkowskiego s³ysza³, i¿ od pana Zawadzkiego przyczyna bicia by³a”. Jednak sam stwierdzi³, i¿ tam nie by³, „ale od Pani Waltrowey s³ysza³, iz pan Modrzewski pana Lipinskiego kanczukiem uderzy³, ktory siê z nim za w³osy uchwyci³. W tym pan Pich Lipinski wypad³ chc¹c pana Lipinskiego Paz¹tkê ratowac y uderzywszy miêdzy kupê pana Lipinskiego Paz¹tkê [przypadkowo] trafi³”. Jak widaæ zdarzeniem tym ¿y³a ca³a parafia borzyszkowska, w³¹cznie z proboszczem, którym by³ wówczas Wawrzyniec Florian Ryndwelski. Nie wiadomo, jak sprawa za- koñczy³a siê dla poszkodowanego. Charakterystyczne i w pewnym sensie humorystyczne dla wspó³czesnego czytelnika jest to, ¿e obaj œwiadkowie nie widzieli zdarzenia, a swe relacje sk³adali na podstawie, ni mniej ni wiêcej, wiejskich plotek. Pa¿¹tka Lipiñski mia³ tego dnia wyj¹tkowego pecha, gdy¿ oprócz napastników, dodatkowe ciosy, zapewne w amoku walki, zada³ mu jego kompan Pych Lipiñski. ZBROCZONY KRWI¥ Przyczyn¹ kolejnego kilkumiesiêcznego krwawego zatargu, tym razem w Gliœnie, najpewniej by³ spór graniczny pomiêdzy s¹siadami. Swój pocz¹tek sprawa mia³a 20 czerwca 1735 r., kiedy do wsi przyby³ woŸny s¹dowy Wawrzyniec Noryng (Nering), który wys³ucha³ i wniós³ do ksi¹g chojnickich skargê o pobicie Kazimierza Chamier Gliszczyñskiego przez Mateusza Jutrzenka Gliszczyñskiego. Z opisu wynika, ¿e zajœcie mia³o miejsce przy koœciele (najpewniej borzyszkowskim), gdzie Mateusz Jutrzenka Gliszczyñski, „zadney nie dai¹c okazyi”, nas³a³ na Kazimierza Chamier Gliszczyñskiego Marcina K³¹czyñskiego, „który szabli dobywszy bezbronnego obducenta w g³owê zaci¹³”. Podczas obdukcji woŸny stwierdzi³ „rany trzy, iedna przy drugi wzd³uz na pa³ce wszytkie trzy, wszerz zas na ma³y palec”. Chamier Gliszczyñski „opanowa³” jednak sytuacjê i da³ odpór napastnikowi za pomoc¹ trzciny, w taki sposób, ¿e „zawo³a³ pomieniony K³onczynski iako nasadzony na zycie”. Us³yszawszy to Jutrzenka Gliszczyñski przyby³ natychmiast z pomoc¹ K³¹czyñskiemu i Chamier Gliszczyñskiego „iuz krwi¹ zbroczonego tyransko naypierwey ci¹³ y szabl¹ zada³ ranê nad prawym uchem nad s³uchamy d³ug¹ na palec serdeczny g³êbok¹ zas az do samy kosci”. W tej samej sprawie woŸny zosta³ wezwany do Gliœna jeszcze w sierpniu tego roku, gdzie miejscowa szlachta zgodnie potwierdzi³a przebieg zajœcia pod koœcio³em w Borzyszkowach. POMIARKOWALI SIÊ NA CHWILÊ Wkrótce, bo ju¿ 24 wrzeœnia 1735 r., Wawrzyniec Noryng ponownie pojawi³ siê w Gliœnie na wizji lokalnej. Tym razem przeciw Mateuszowi Jutrzenka Gliszczyñskiemu i jego dwóm braciom protest z³o¿y³o 15 tutejszych szlachciców, na czele z Kazimierzem Chamier Gliszczyñskim. Zarzucili mu, ¿e „nie po-
Kurier Bytowski | 12.11.09 r. | 45 (877) mniai¹c na Pana Boga y na prawo pospolite, pozwoli³ sobie orac rol¹ nie tylko we dnie, ale y nocy, ktoremu nic do niego nie naleza- ³o, gwa³townym sposobem, iako mi powiadano y oczywiscie widzielismi na granice, do ktorych wiolencyi [bezprawia, przemocy - przyp. T.R.] braci sobie swoich rodzonych przybra³, pana Kazimierza Jutrzenkê y pana Woyciecha Jutrzenkê Gliszczyñskich, z ktoremi braci¹ kamienie z miedzy na miedzê przewala³ y przenosil drogê bit¹ z dawna id¹c¹ do miasta Bytowa, zwioszszy drzewo zawali³”. Dalej woŸny pisa³, i¿ „Panowie Jutrzenkowie Gliszczynscy z flyntamy nabitemi, z siekierami, z rydlami, y motykami z wyde³kamy y pistolitamy, iako nam powiadali [szlachcice gliœnieñscy - przyp. T.R]. Przy teyze broni pomienionym possessorom wsi Glisna odebrali gwa³townym sposobem roli czterdziesci prêtow y cztery s¹sieckiey wzd³uz a siedm wprzek, takze siedm prêtow nad pomiarnowey kopaniny pozwoli³ sobie wyorac. Insuper [ponadto - przyp. T.R.] Kazimierzowi Chamirowi Gliszczynskiemu panowie Jutrzenkowie Gliszczynscy odorali roli zytem zasianey prêtow trzydziesci y osm wzdluz, a na szerz prêtow trzy, kamienie z miedzi pomiar wed³ug w³ok znacz¹ce niektóre poprzenosili na insze mieysca niektore, ktore wiêksze w ziemiê powkopiwali, które to grunta gwa³tem odebrane, widzielismy y nalezycie przypatrzylismy siê tey wiolencyi [temu bezprawiu - przyp. T.R.]”. Ciekawe, ¿e do akt tej sprawy w³¹czono równie¿ odpis ugody miêdzy Kazimierzem Chamier Gliszczyñskim a Mateuszem Jutrzenka Gliszczyñskim, jaki zawarli oni miêdzy sob¹ 3 lata wczeœniej. Wynika z niego, i¿ spór o granice toczyli ju¿ od wielu lat, maj¹c za sob¹ kilka wyroków s¹dowych ró¿nych instancji. W koñcu jednak „sami siê pomiarkowali, y rola kontrowersyonalne pomierzyli tak, ze z tego pomiaru kazdy somsiad kontent zosta³, niechc¹c w dalsze zachodzic procesja, nie pamiêtai¹c na zadne przeszle klotnie y zawieruchy, iedyn¹ y szczególn¹ miêdzy sob¹ deklaruj¹ mi³osc bratersk¹ i somsiedzk¹, a zas umarzai¹c, kassui¹c, annihilui¹c wszystkie prawne zawziêtoscy”. Nie na wiele te deklaracje siê zda³y, gdy¿ sprawa rych³o siê zaostrzy³a. Trzy dni póŸniej (27 wrzeœnia 1735 r.) woŸny s¹dowy by³ znów w Gliœnie. Tym razem ci sami szlachcice oskar¿yli braci Jutrzenka Gliszczyñskich o to, ¿e „wazili siê armatnie z flintami dobrze o³owiem nabitemy, pistoletami, szablami, kiiami, naprzod rolê do ca³ey wsi nale¿¹ce gwa³townie odorywac y odbierac, iako Protestacya wsobie fusius opiewa, a potym przybrawszy sobie pomieniony Szlachetny Pan Mattheusz Jutrzenka Gliszczyñski braci rodzonych Kazimierza y Woyciecha, mai¹cych possessi¹ w inszym powiecie, zast¹pili Possessorom Wsi Glisna Wyzey specyfikowanym podewsi¹ przy jezierze Gliszczonku, y tam a verbis ad verbera procedendo [od s³ów do rêkoczynów przeszli - przyp. T.R.], iakoby pomieniony Mattheusz Gliszczynski, nie tylko rolê, ale ca³¹ wies pod swoiê chcia³ podbiæ possessy¹. Strzeli³ z rusznicy dobrze o³owiem nabitey w jego mosc pana Kazimierza Gliszczynskiego, którego smiertelnie postrzeli³ w ramiê ku sercu. Widzia³em uczynionych dziur siedm, iedne na wylot, drugie kule zosta³y w ciele, nie dosyæ na tym, wystrzeliwszy pomieniony szlachetny pan Mattheusz, ale inszych kaleczy³, wzi¹wszy za cienki koniec flintê, uderzy³ jego moœæ pana Jana Chamiera Gliszczynskiego g³owê w czo³o, uczyni³ ranê na pu³ palca dlug¹, g³êbok¹ do samey kosci. Insi zas, Kazimierz y Woyciech Jutrzenkowie Gliszczynscy bracia, suchemy razamy, ieden z szabl¹, drugi z rusznic¹ jednakowym sposobem po zaboisku, nie po szlachecku, possessorow wsi Glisna zazywali”. Koñca tego sporu, podobnie jak innych, niestety nie znamy. KSIÊGI BEZCENNYM �RÓD£EM Ksiêgi s¹dowe obfituj¹ w takie i podobne opisy konfliktów i zdarzeñ. Podobnie jak charakterystyka szwedzkiego podró¿nika, w pewnym sensie one równie¿ s¹ jednostronne w opisie kaszubskiej szlachty z Ziemi Bytowskiej i Gochów, zw³aszcza ze wzglêdu na swoj¹ formularzow¹ s¹dow¹ treœæ, a ponadto z powodu ukazywania jej w sytuacjach skrajnych (konfliktowych). Tu jednak, niejako przy okazji, notuj¹ jej autentyczne wypowiedzi, co jest du- ¿¹ rzadkoœci¹ dla tej epoki, a zw³aszcza dla spo³ecznoœci w przyt³aczaj¹cej wiêkszoœci niepiœmiennej. Niemniej akta s¹dowe opisuj¹ maj¹tek, przedstawiaj¹ pewne elementy ¿ycia codziennego, zwyczaje i przes¹dy drobnej szlachty. Z pewnoœci¹ stanowi¹ bezcenne Ÿród³o nie tylko dla historyków i genealogów, ale i dla badaczy innych dyscyplin naukowych, jak choæby jêzykoznawców czy etnologów. Niew¹tpliwie jednak wzbogacaj¹ obraz „dumnych po³awiaczy raków i ryb”, jaki pozostawi³ po sobie XVIII-wieczny podró¿nik. I co najwa¿niejsze, bêd¹ stanowiæ skarbnicê wiadomoœci dla wielu kolejnych pokoleñ historyków. Tomasz Rembalski HISTORIA 15 Kobiety wygra³y remizê - Pocz¹tki naszej jednostki siêgaj¹ lat 20. XX wieku -opowiada prezes Ochotniczej Stra¿y Po¿arnej w Borzyszkowach (gm. Lipnica) Jan Kuik Studziñski. Okazj¹ do wspomnieñ by³o poœwiêcenie nowego samochodu. Pierwsze wzmianki o borzyszkowskiej OSP pojawi³y siê w 1928 r. - Sadzê, ¿e powstaæ mog³a nawet w 1923 r. Niestety, nie zachowa³y siê ¿adne dokumenty, które by to potwierdza³y - mówi J. Kuik Studziñski. Pierwsza remiza mieœci³a siê nieopodal obecnej. Przed II wojn¹ œwiatow¹ znajdowa³a siê tam kuŸnia, a przy niej pomieszczenie na konn¹ sikawkê. W tym okresie, dok³adnie w 1929 r., wybuch³ w wiosce po¿ar, w którym ucierpia³o 10 gospodarzy. - Spali³y siê wtedy zabudowania gospodarskie. Miejscowi ochotnicy nie mieli odpowiedniego sprzêtu, by w porê opanowaæ ¿ywio³ - dodaje prezes OSP. Po wojnie, w latach 50., wybudowano now¹ remizê, tym razem nad pobliskim jeziorem. Miejsce znalaz³o w niej nowe wyposa¿enie stra¿y, m.in. motopompy. Wkrótce i ta okaza³a siê za ma³a. Impuls do budowy nowego obiektu da³y mieszkanki wsi, zdobywaj¹c pierwsze miejsce w finale wojewódzkich zawodów stra¿ackich w Grudzi¹dzu. W nagrodê otrzyma³y 60 tys. z³. Zakupiono za nie materia³y na now¹ remizê. - Powsta³a w miejscu obecnej. Czêœæ gruntu pod ni¹ nale¿a³a do wsi, pozosta³¹ bezp³atnie podarowa³ Edmund Rudnik. Teraz to co wiejskie, uznano za gminne - mówi J. Kuik Studziñski. By³a to w owym czasie pierwsza siedziby ochotników w dawnym powiecie chojnickim zbudowana w czynie spo³ecznym. Kiedy stanê³a w 1974 r., jednostka wzbogaci³a siê o samochód marki ¯uk. Na kolejny pojazd borzyszkowscy stra¿acy czekali 27 lat. W 2001 r. trafi³ do nich Jelcz. Znów konieczna okaza³a siê przebudowa remizy. Prace i tym razem wykonali mieszkañcy wsi. W ich pamiêci zachowali siê tak- ¿e powojenni naczelnicy OSP. Pierwszym by³ Jan Zmuda-Trzebiatowski, kolejnymi Franciszek Janta-Lipiñski, Bogdan Wierzba, Andrzej Skiba, Henryk Felski i Ireneusz Kuik Studziñski. Prezesami byli natomiast Józef Pa³ubicki i Jan Kuik Studziñski. Nie zachowa³y siê informacje o pierwszym naczelniku borzyszkowskiej jednostki. W tym roku do OSP trafi³ nowy, warty 167 tys. z³ Ford Transit. W sobotê 7.11. dokonano jego poœwiêcenia. Jednoczeœnie wyœwiêcono tak¿e figurkê œw. Floriana, patrona stra¿aków. - Obecnie OSP w Borzyszkowach liczy 45 stra¿aków. Umieszczona jest na frontowej œcianie remizy. Wczeœniej nie mieliœmy ¿adnej podobizny naszego orêdownika, a uwa¿am, ¿e powinien byæ obecny na budynku stra- ¿y - mówi naczelnik OSP w Borzyszkowach I. Kuik Studziñski. Plany na przysz³oœæ miejscowych ochotników s¹ ambitne. - Myœlimy o zakupie nowego samochodu, w zastêpstwie Jelcza. Chcia³bym tak¿e, ¿eby remiza nale¿a³a do naszej jednostki OSP, a nie gminy - dodaje I. Kuik Studziñski. £.Z. Zamek o¿yje ró¿norodnoœci¹ Ju¿ nied³ugo poznamy efekty kilkumiesiêcznej pracy nad projektem „Cassubia incognita”. A podsumowanie zapowiada siê niezwykle ciekawie. Fina³ prac nad zarejestrowanymi w okresie powojennym pieœniami kaszubskimi odbêdzie siê w pi¹tek 27.11. w sali portretowej Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie. O godz. 13.00 rozpocznie siê panel dyskusyjny. Wezm¹ w nim udzia³ prawdziwi specjaliœci w swoich dziedzinach. Moderatorem spotkania bêdzie Maciej Rych³y z Kwartetu Jorgi, referaty wyg³osz¹ Witos³awa Frankowska i Da- wid Martin. Ta pierwsza to kompozytorka, wnuczka Jana Trepczyka, która opracowuje utwory ludowe i regionalne, jest autork¹ wiêkszoœci hase³ muzycznych w ksi¹¿ce „Muzyka Kaszub”. Z kolei muzykolog D. Martin, nasz krajan rodem z Kiedrowic (gm. Lipnica), studiowa³ grê na gamelanie jawajskim w Institut Seni Indonesia w Yogyakarcie, jest wspó³autorem muzyki do happeningu s³ynnego indonezyjskiego malarza i performera Heri Dono. Wyk³ada na Uniwersytecie Warszawskim w Instytucie Muzykologii. Jednym z g³ównych za³o¿eñ „Cassubia incognita” jest ochrona przed zapomnieniem pieœni w rodnej mowie. Trafi³y ju¿ na p³ytê CD, która zostanie zaprezentowana na konferencji. - To w³aœnie nagrania maj¹ zapocz¹tkowaæ nasz¹ dyskusjê o stanie muzyki na tych terenach - wyjaœnia Jaromir Szroeder z Muzeum. - Zaprosiliœmy Zofiê Ceynowy, jedyn¹ ¿yj¹c¹ obecnie osobê, której œpiew przed laty nagrano. Mia³a wtedy 17 lat - zdradza J. Szroeder. Etiudê zainspirowan¹ projektem poka¿e grupa teatralna Zamkowa 2, zagraj¹ m.in. Niwa Modrego Lnu i Kwartet Jorgi. Wstêp na wszystkie wydarzenia wolny. Szczegó³owy ich rozk³ad podamy w „Kurierze” za dwa tygodnie. P.Cz.
Page 1 and 2: OSP w Borzyszkowach bogatsze. Blue
Page 3 and 4: 4 Nikt nie zawini³ - Drzewo, któr
Page 5 and 6: 6 DOKOÑCZENIE ZE STR. 1 Z 1 Maja n
Page 7 and 8: Kurier Bytowski | 12.11.09 r. | 45
Page 9: Kurier Bytowski | 12.11.09 r. | 45

œp. Włodzimierza Chojnickiego - Kurier Bytowski

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?