œp. Włodzimierza Chojnickiego - Kurier Bytowski

OSP 

w Borzyszkowach 

bogatsze. 

Blue Blues 

w „Jasiu”. 

550 m 

do M¹drzechowa. 

Rolnicza 

debata. 

str. 15 str. 16 str. 9 

str. 12 str. 29 

12.11.09 r. 

Nr 45 (877) 

Bytów 

Borzytuchom 

Czarna D¹brówka 

Ko³czyg³owy 

Lipnica 

Parchowo 

Studzienice 

Tuchomie 

ISSN 1232-048X 

Tel. 059 822 

37 31 

2,20 z³ 

Inkubatory za 20 milionów 

O 20 mln z³ wspólnie z Kartuzami i Koœcierzyn¹ stara 

siê gmina Bytów. Pieni¹dze maj¹ pomóc lokalnym 

przedsiêbiorcom - zarówno starym wyjadaczom jak i 

tym, którzy dopiero rozwijaj¹ skrzyd³a. Przy okazji 

wyremontowana zostanie dawna dwójka. 

W niszczej¹cym obiekcie przy ul. 

Podzamcze w Bytowie ma powstaæ 

Kaszubski Inkubator Technologii 

Rzemieœlniczej - oœrodek 

wspó³pracuj¹cy z wy¿szymi uczel- 

niami i wspieraj¹cy lokalnych 

przedsiêbiorców. Znajdzie siê w 

nim miejsce na 8-10 biur, które na 

preferencyjnych warunkach bêd¹ 

mog³y wynajmowaæ osoby rozpo- 

czynaj¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹. 

Zaplanowano tak¿e pomieszczenie, 

w którym znajdzie siê tytu³owy 

inkubator. - Bêdzie to biuro, 

w którym osoby chc¹ce otworzyæ 

w³asny biznes uzyskaj¹ pomoc 

od wykwalifikowanych pracowników 

- mówi wiceburmistrz Bytowa 

Adam Leik. Bêdzie tam równie¿ 

specjalistyczne laboratorium, 

w którym nasze firmy bêd¹ mog³y 

przeprowadzaæ ró¿ne badania, testy 

czy analizy. - Wstêpnie myœla- 

³em nad laboratorium, z którego 

mog³yby korzystaæ zak³ady z bran- 

¿y metalowej. Centrum technologi- 

Udany wystêp 

bytowskich 

judoków. 

Z korzeni 

œwierku 

i wierzbowych 

pêdów 

str. 13 

Potwierdzi³y siê nasze wczeœniejsze przypuszczenia. Starostwo przenosi siê do budynku domu dziecka. 

Z 1 Maja na Domañskiego 

W projekcie przysz³orocznego 

bud¿etu powiatu zabezpieczono 

na ten cel 1 mln z³. - Pieni¹dze 

wydamy na dostosowanie budynku 

domu dziecka do potrzeb starostwa 

- wyjaœnia starosta 

bytowski Jacek ¯muda-Trzebiatowski. 

Plany zak³adaj¹, ¿e ca³y 

budynek, w którym mieœci siê obecnie 

Zespó³ Placówek Opiekuñczo-Wychowawczych, 

zostanie 

przeznaczony na potrzeby urzêdników. 

- Przy ul. 1 Maja, gdzie 

obecnie urzêdujemy, panuj¹ bardzo 

trudne warunki. Potrzebujemy 

zdecydowanie wiêcej miejsca. 

Brakuje nie tylko biur, ale równie¿ 

sal konferencyjnych - wylicza 

starosta. 

W nowym urzêdzie przy ul. 

Domañskiego znajd¹ siê tak¿e 

wydzia³y architektoniczno-budowlany 

oraz geodezji i gospodarki 

nieruchomoœciami, które 

obecnie mieszcz¹ siê w dawnym 

pogotowiu przy ul. Wolnoœci. - 

Sytuacja bêdzie optymalna, jeœ- 

Powiatowi urzêdnicy pracuj¹ czêsto w przepe³nionych 

biurach. Ma siê to zmieniæ po przeprowadzce do 

pomieszczeñ zajmowanych obecnie przez dom dziecka. 

li wszystkie wydzia³y umieœcimy 

w jednym miejscu. £atwiej 

zarz¹dzaæ takim urzêdem - t³umaczy 

J. ¯muda-Trzebiatowski. 

G³owa powiatu uwa¿a, ¿e na 

przenosinach zyskaj¹ nie tylko 

urzêdnicy. - Obecnie przy ul. 1 

Maja brakuje parkingów. W 

ub.r. by³ pomys³, aby rozbudowaæ 

budynek geodezji przy ul. 

Wolnoœci i tam siê przenieœæ. Problem 

z postojami nie zosta³by jednak 

rozwi¹zany, bo równie¿ 

przy ul. Wolnoœci ich brakuje. Co 

wiêcej, w miejscu, gdzie obecnie 

znajduje siê parking, sta³by nowy 

budynek. Nawiasem mówi¹c nawet 

rozbudowany obiekt by³by za 

ma³y, aby pomieœciæ ca³y urz¹d. 

Teraz ³atwiej bêdzie zaparkowaæ 

petentom Urzêdów Miejskiego i 

Skarbowego. To u³atwi dostêp do 

tych instytucji - przekonuje J. 

¯muda-Trzebiatowski. 

S.P. 

Dokoñczenie na str. 6 

czne ma wspó³pracowaæ z uczelniami 

technicznymi i Uniwersytetem 

Gdañskim. Wspó³praca ze 

szko³ami wy¿szymi mo¿e mieæ 

tak¿e inny wymiar. Czêsto organizuj¹ 

bowiem ró¿ne konferencje 

czy sympozja. Mog³yby odbywaæ 

siê w salach konferencyjnych, 

które tak¿e powstan¹ w budynku. 

Tym samym mo¿emy zapewniæ 

sobie ich ob³o¿enie - wyjaœnia 

A. Leik. Podobne obiekty 

maj¹ powstaæ tak¿e w Kartuzach 

i Koœcierzynie. 

S.P. 

Dokoñczenie na str. 7

Kurier Bytowski | 12.11.09 r. | 45 (877) 

AKTUALNOŒCI 

3 

Szalet (prawie) jak nowy 

W bytowskim szalecie 

przy ul. Ogrodowej po raz 

kolejny robota wre. Pracownicy 

interwencyjni odnawiaj¹ 

go od zewn¹trz. 

W ostatnich dniach rozpoczêto 

skuwanie luŸnego tynku. W nastêpnym 

etapie miejscy pracownicy 

interwencyjni ociepl¹ styropianem 

budynek oraz go pomaluj¹. 

- Podczas robót zostan¹ poprawione 

tak¿e fundamenty. Od 

pogody zale¿y, ile potrwa remont. 

Myœlê jednak, ¿e zakoñczy siê jeszcze 

w listopadzie - mówi zastêpca 

kierownika wydzia³u 

spraw rolnych i ochrony œrodowiska 

Urzêdu Miejskiego w Bytowie 

Marcin Chac. W planach 

jest tak¿e zainstalowanie ogrzewania. 

Przypomnijmy, ¿e od kwietnia 

do lipca trwa³o odœwie¿anie wnêtrza 

obiektu. W mêskiej i damskiej 

czêœci toalety pojawi³y siê 

m.in. nowe kafelki oraz armatura 

sanitarna. Na prowadzony przez 

firmê Ankra-Bis remont ratusz 

wyda³ 15 tys. z³. Trwaj¹ce w³aœnie 

prace nie powinny kosztowaæ wiêcej 

ni¿ 5 tys. z³. - Wiosn¹ zamierzamy 

zagospodarowaæ tak¿e otoczenie 

szaletu. Zasadzimy zieleñ - 

wyjaœnia M. Chac. 

Przynajmniej na razie nie 

wzros³a op³ata za u¿ytkowanie 

szaletu. Podobnie jak przed remontem 

wynosi 1 z³. 

S.P. 

Na krzes³a, pomoce i odprawy 

162 tys. z³ na wyposa¿enie 

nowych pomieszczeñ 

oraz odprawy dla nauczycieli 

otrzyma³ powiat bytowski 

z Ministerstwa Edukacji 

Narodowej. 

Prawie 70 tys. z³ zostanie przeznaczonych 

na wyposa¿enie nowych 

pomieszczeñ Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, 

której czêœæ 

przenios³a siê do dawnych mie- 

szkañ s³u¿bowych Zespo³u Szkó³ 

Ogólnokszta³c¹cych w Bytowie. - 

Za te pieni¹dze zostan¹ zakupione 

nie tylko krzes³a czy sto³y, ale równie¿ 

potrzebne pomoce naukowe - 

mówi naczelnik powiatowego wydzia³u 

edukacji, kultury i sportu 

Dariusz Glazik. 15 tys. z³ powêdruje 

do Oœrodka Szkolno-Wychowawczego 

przy ul. Styp- 

Rekowskiego. Od wrzeœnia dzia³a 

tam przedszkole. Œrodki potrzeb- 

ne s¹ na jego doposa¿enie. Tak¹ 

sam¹ kwotê jak OSW otrzyma Zespó³ 

Szkó³ Ekonomiczno-Rolniczych 

na przygotowanie sali do 

praktycznej nauki zawodu dla technikum 

hotelarstwa i obs³ugi ruchu 

turystycznego. Z kolei Powiatowe 

Centrum Edukacji Zawodowej 

dostanie 15 tys. z³ na zaadaptowanie 

nowej sali dydaktycznej. 

- Pozosta³e 47 tys. z³ przezna- 

czymy na odprawy dla zwolnionych 

nauczycieli oraz tych, którzy 

przeszli na emeryturê - t³umaczy 

D. Glazik. 

To nie pierwsza w tym roku 

dotacja dla powiatu z MEN. - 

Wczeœniej dostaliœmy ³¹cznie 

600 tys. z³. Pieni¹dze wydaliœmy 

m.in. na odnowienie elewacji 

OSW w Tursku - koñczy D. Glazik. 

S.P. 

Przynosili nawet 7 telewizorów 

Powodzeniem zakoñczy³a 

siê pierwsza w gminie Bytów 

zbiórka elektroodpadów. 

Firma P.T.H. Pestar 

wywioz³a z podbytowskich 

wsi 5 ton zu¿ytego sprzêtu 

RTV, AGD, komputerów, 

monitorów i nie tylko. 

Zbiórkê elektroodpadów prowadzono 

w wiêkszoœci wsi gminy 

Bytów w dniach 26-29.10. - Niektórzy 

przynosili nawet po siedem 

telewizorów - mówi zastêpca kierownika 

wydzia³u inwestycji i infrastruktury 

Urzêdu Miejskiego 

w Bytowie Marcin Chac. - Uwa- 

¿am, ¿e akcja siê uda³a. Nie wydaliœmy 

na ni¹ w zasadzie ani 

grosza. Zap³aciliœmy jedynie za 

przygotowanie plakatów oraz telefony 

do so³tysów. Ci bardzo pomogli. 

Koordynowali akcjê. Jeœli 

któryœ z mieszkañców mia³ problem 

z dowiezieniem do punktu 

zbiórki np. starej pralki, wystarczy³o 

zadzwoniæ do so³tysa, a on 

we wskazane miejsce wysy³a³ ciê- 

¿arówkê - dodaje urzêdnik. 

W ratuszu zapowiadaj¹, ¿e podobna 

zbiórka bêdzie odbywa³a 

siê cyklicznie. - Zale¿y to tylko 

od zainteresowania mieszkañców. 

Dziêki podobnym akcjom 

stare pralki, telewizory nie l¹duj¹ 

w lasach czy przydro¿nych rowach. 

Nie stoj¹ tak¿e ca³ymi ty- 

Miejski szalet odnawiaj¹ gminni pracownicy interwencyjni. 

Wczeœniej zbiórki zu¿ytego sprzêtu RTV i AGD przeprowadzano m.in. w gminie Tuchomie. 

godniami pod wiatami œmietnikowymi. 

Na pewno warto iœæ w 

tym kierunku - przekonuje M. 

Chac. 

Zbiórkê przeprowadzono jedynie 

na terenach wiejskich. Niewykluczone 

jednak, ¿e jeszcze w 

listopadzie podobna odbêdzie siê 

tak¿e w samym mieœcie. - Zastanawiamy 

siê tak¿e nad zbiórkami 

opon oraz odpadów wielkogabarytowych, 

takich jak meble. 

Najpierw jednak musimy znaleŸæ 

zainteresowane firmy - koñczy 

M. Chac. 

S.P. 

W KILKU S£OWACH 

• W Upi³ce (gm. Lipnica) na ok. 

250-metrowym odcinku poszerzono 

powiatow¹ szosê. Prace 

wyceniane na 70 tys. z³ sfinansowa³y 

Zarz¹d Dróg Powiatowych 

oraz gmina Lipnica. - Najpierw 

wylewaliœmy specjaln¹ podlewkê, 

a na niej uk³adaliœmy asfalt. 

Na prace zdecydowaliœmy siê, bo 

droga w miejscowoœci by³a bardzo 

w¹ska - mówi p.o. dyrektora 

ZDP w Bytowie Konrad G³ówczewski. 

• 9.11. o godz. 16.00 odby³o siê uroczyste 

otwarcie Biura Powiatowego 

Agencji Restrukturyzacji i 

Modernizacji Rolnictwa w Byto- 

wie. Wziêli w nim udzia³ szefowie 

oddzia³u regionalnego, wójtowie 

Ziemi Bytowskiej i przedstawiciele 

instytucji rolniczych. 

• Na rozstrzygniêcie czekaj¹ dwa 

przetargi zorganizowane przez 

gminê Borzytuchom. Chodzi o remont 

sal wiejskich w Chotkowie, 

Struszewie i D¹brówce oraz projekt 

budowlany wodoci¹gów do 

wybudowañ Krosnowa, Borzytuchomia 

oraz jednego z krañców 

Jutrzenki. Do pierwszego zadania 

zg³osi³o siê 5 firm. Najtañsza 

oferta opiewa na 441,806 tys. z³, a 

najdro¿sza na 562,340 tys. z³. W 

Urzêdzie Gminy nie chc¹ jednak 

na razie zdradziæ nazw firm, które 

stanê³y do przetargu. - Wci¹¿ 

czekamy na uzupe³nienie dokumentów 

przez jedn¹ z nich. To nie 

ta, która z³o¿y³a najkorzystniejsz¹ 

ofertê, ale musimy dopilnowaæ 

wszystkich procedur. Na dostarczenie 

dokumentów maj¹ czas do 

10.11., a wiêc rozstrzygniêcie zapadnie 

najpewniej 12.11. - wyjaœnia 

Rafa³ Zblewski z wydzia³u gospodarki 

przestrzennej i ochrony 

œrodowiska Urzêdu Gminy Borzytuchom. 

Na modernizacjê sal wiejskich 

samorz¹d otrzyma³ 406 tys. 

z³, czyli 75% ceny kosztorysowej 

(540 tys. z³ netto). Dofinansowanie 

bêdzie wiêc ni¿sze i wyniesie 330 

tys. z³. Równie¿ z powodu niedostarczenia 

dokumentów opóŸnia 

siê rozstrzygniêcie przetargu na 

dokumentacjê wodoci¹gow¹. Najtañsza 

oferta opiewa na 22,570 

tys. z³, a najdro¿sza na 160,918 

tys. z³. - Z³o¿y³a j¹ warszawska 

firma, a tam obowi¹zuj¹ inne 

stawki. Równie¿ ten przetarg powinien 

rozstrzygn¹æ siê 12.11. - 

zapewnia R. Zblewski. W bud¿ecie 

gminy zarezerwowano na ten 

cel 50 tys. z³. 

• 20.11. o godz. 17.00 w sali Gminnego 

Oœrodka Kultury w Studzienicach 

odbêdzie siê zebranie sprawozdawcze 

sympatyków, dzia³aczy 

i kibiców Klubu Sportowego Kaszubia 

Studzienice.

4 

Nikt nie zawini³ 

- Drzewo, które siê z³ama³o, by³o zdrowe. Zawini³a si³a 

wy¿sza - w bytowskiej Prokuraturze Rejonowej t³umacz¹, 

dlaczego umorzono œledztwo w sprawie upadku konara, 

który przygniót³ auta na bytowskim postoju. 

Postêpowanie wszczêto po dramatycznym 

wypadku, do którego 

dosz³o 3.09. na placu Krofeya w 

Bytowie. Przypomnijmy, ¿e olbrzymi 

konar spad³ na parking i 

przygniót³ trzy samochody. W jednym 

z nich siedzia³a mieszkanka 

podbytowskiej wsi. Na szczêœcie 

nie odnios³a powa¿nych obra¿eñ. 

KRONIKI 

• 5.11. rano bytowscy policjanci 

kryminalni zatrzymali mê¿czyznê 

poszukiwanego nakazem 

S¹du Rejonowego w Bytowie. 

Zosta³ odwieziony do aresztu 

w Chojnicach. 

• 5.11. wieczorem powiadomiono, 

¿e w rowie przy ul. Wolnoœci 

w Bytowie le¿y mê¿czyzna. Okaza³o 

siê, ¿e by³ nietrzeŸwy. 

Bytowiak zosta³ ukarany mandatem 

w wysokoœci 50 z³ i odwieziony 

do miejsca zamieszkania. 

• 6.11. wieczorem na drodze 

Barnowo - Barnowiec (gm. 

Ko³czyg³owy) policjanci z ruchu 

drogowego zatrzymali do kontroli 

Mercedesa. Okaza³o siê, ¿e 

kierowca, mieszkaniec S³upska, 

by³ nietrzeŸwy. W organizmie 

mia³ 1,6 promila alkoholu. Ponadto 

nie posiada³ przy sobie 

¿adnych dokumentów. Mercedes 

zosta³ odholowany na parking 

strze¿ony. Mê¿czyznê czeka 

rozprawa przed s¹dem. Za 

kierowanie pojazdem mechanicznym 

w stanie nietrzeŸwoœci 

grozi mu kara pozbawienia wolnoœci 

do 2 lat. 

• 6.11. zg³oszono kradzie¿ telefonu 

komórkowego o wartoœci 

200 z³. Policjanci ustalili 

sprawcê kradzie¿y. Telefon zosta³ 

odzyskany, a sprawca 

przyj¹³ 500 z³ mandatu. 

• 7.11. wieczorem zg³oszono, 

¿e na ul. Ceynowy w Bytowie 

le¿y mê¿czyzna z rann¹ g³ow¹. 

Policjanci zawiadomili pogotowie 

ratunkowe. Mê¿czyzna po 

udzieleniu mu pomocy wszcz¹³ 

w szpitalu awanturê. Za zak³ó- 

- Zdecydowaliœmy siê umorzyæ 

postêpowanie, poniewa¿ nie 

stwierdziliœmy, ¿e ktoœ móg³ byæ 

Kobiecie, która siedzia³a w zniszczonym samochodzie, nic siê nie sta³o. 

winny wypadkowi. Drzewo by³o 

zdrowe. Uznaliœmy, ¿e to zdarzenie 

losowe - wyjaœnia bytowski 

prokurator rejonowy Jan Zborowski. 

S.P. 

canie porz¹dku publicznego 

zosta³ ukarany mandatem w 

wysokoœci 100 z³. 

• 8.11. w nocy na drodze 

Pó³czno - Wygoda kierowca 

VW Golfa wjecha³ na wyrzucony 

na jezdniê monitor komputerowy. 

W zdarzeniu ucierpia³ 

tylko pojazd. Policjanci wyjaœniaj¹ 

okolicznoœci. 

• 8.11. kierowca Toyoty zawiadomi³, 

¿e na polnej drodze 

w okolicach Bytowa zosta³ zahaczony 

przez przeje¿d¿aj¹c¹ 

obok Hondê Accord, której kierowca 

odjecha³ z miejsca zdarzenia. 

Policjanci wyjaœniaj¹ okolicznoœci 

wypadku. 

• 10.11. rano mieszkaniec Bytowa 

powiadomi³ o zgubieniu 

telefonu komórkowego. 

• 10.11. na ul. Drzyma³y w Bytowie 

kierowca Opla Kadetta 

najecha³ na ty³ Opla Vectry. 

Dwie kobiety, pasa¿erki z pierwszego 

i drugiego pojazdu, zosta³y 

przewiezione do szpitala. 

Pozosta³y w nim na obserwacji. 

Policjanci wyjaœniaj¹ okolicznoœci 

zdarzenia. 

• 10.11. parchowscy policjanci 

zatrzymali poszukiwanego 

mê¿czyznê. 43-latek zosta³ odwieziony 

do aresztu. 

*** 

• 4.11. w Bytowie na ul. Dworcowej 

stra¿acy gasili p³on¹c¹ 

sadzê w kominie. 

• 7.11. stra¿acy gasili p³on¹cy 

domek letniskowy w Parchowie-Kar³owie. 

Straty oszacowano 

na 3 tys. z³. 

• 9.11. stra¿acy usuwali plamê 

oleju z jezdni na trasie Borzytuchom 

- Ko³czyg³owy. 

AKTUALNOŒCI 

Oddaj g³os na 

dzielnicowego 

Bytowscy policjanci zapraszaj¹ do zg³aszania swoich 

kandydatów na najlepszego dzielnicowego 2009 r. 

Plebiscyt bêdzie trwa³ przez ca³y 

listopad. Tytu³ Najlepszego Dzielnicowego 

2009 roku przypadnie 


Bez rozs¹dku, bez 

prawka, z promilami 

20-latek bez prawa jazdy 

rozbi³ w D¹brówce (gm. 

Borzytuchom) Volkswagena 

Passata. Na przeja¿d¿kê 

uda³ siê nim bez pozwolenia 

matki. Co wiêcej, 

najpewniej by³ pijany. 

W niedzielê 8.11. po godz. 3.00 

do dy¿urnego bytowskiej policji 

zadzwoni³a kobieta i poinformowa³a, 

¿e syn zabra³ jej samochód. 

Jak wyjaœnia³a, ch³opak nie po- 

funkcjonariuszowi, który uzyska 

najwiêksz¹ liczbê g³osów. 

By wzi¹æ udzia³ w plebiscycie, 

siada prawa jazdy i nie potrafi 

jeŸdziæ. - Ju¿ po chwili dy¿urny 

odebra³ kolejne zg³oszenie. Tym 

razem us³ysza³, ¿e kieruj¹cy 

Volkswagenem Passatem uderzy³ 

w betonowo-kamienne ogrodzenie 

posesji w D¹brówce. 20-letni 

sprawca uskar¿a³ siê na bóle 

brzucha, dlatego zosta³ przewieziony 

do szpitala - wyjaœnia oficer 

prasowy Komendy Powiatowej 

Policji w Bytowie Micha³ 

Gawroñski. 

M³ody mê¿czyzna jecha³ w kie- 

20-latek kieruj¹cy Volkswagenem nie odniós³ powa¿nych obra¿eñ. 

Remiza nabierze 

„rumieñców” 

108 tys. z³ bêdzie kosztowa³ 

remont remizy OSP w 

Ko³czyg³owach. Jeszcze w 

tym roku zostan¹ ocieplone 

œciany i wymienione 

pokrycie dachowe. 

Jak chc¹ w³adze gminy, remiza 

ma nawi¹zywaæ do s¹siaduj¹cego 

z ni¹ Gminnego Oœrodka Kultu- 

ry. Ten zostanie zmodernizowany 

w ramach „Kaszubskiego 

pierœcienia”. - Decyzja o modernizacji 

obiektów w ramach pierœcienia 

siê przed³u¿a. Nadal 

nie wiadomo, kiedy siê rozpocznie, 

dlatego ostatecznie remiza 

zostanie odnowiona jako 

pierwsza - mówi Arkadiusz Kukliñski 

z Urzêdu Gminy 

wystarczy wejœæ na stronê internetow¹ 

Urzêdu Wojewódzkiego 

w Gdañsku 

(http://www.gdansk.uw.gov.pl) i 

tam oddaæ g³os na swojego 

dzielnicowego. - Konkurs stworzy 

mo¿liwoœæ oceny stopnia zaufania, 

jakim darz¹ swojego 

dzielnicowego mieszkañcy powiatu. 

Dlatego te¿ serdecznie 

zapraszamy wszystkich do udzia³u 

w g³osowaniu - zachêca 

oficer prasowy Komendy Powiatowej 

Policji w Bytowie Micha³ 

Gawroñski. 

G.S. 

runku Bytowa. - W D¹brówce na 

zakrêcie nie zapanowa³ nad pojazdem, 

zjecha³ na lew¹ stronê drogi i 

uderzy³ w ogrodzenie. Wyczuwalna 

by³a od niego woñ alkoholu. W 

szpitalu pobrano mu krew do badañ 

- dodaje M. Gawroñski. 

Kierowca nie odniós³ powa¿nych 

obra¿eñ. W najbli¿szym czasie 

us³yszy najpewniej zarzut krótkotrwa³ego 

zaboru pojazdu. Grozi 

mu za to do 5 lat pozbawienia wolnoœci. 

S.P. 

Ko³czyg³owy. 

Przetarg, który mia³ wy³oniæ 

wykonawcê, rozstrzygn¹³ siê 

pod koniec paŸdziernika. Z³o¿ono 

a¿ 13 ofert. Najtañsza okaza- 

³a siê bytowska firma Renobud 

Henryka Bogus³awskiego. Prace 

rozpoczê³a w ub. tygodniu. - 

Przed odnowieniem elewacji budynek 

zostanie docieplony. Wymienione 

zostan¹ drzwi wejœciowe 

do czêœci mieszkalnej i okna. 

Na dachu budynku pojawi siê 

te¿ blachodachówka - wymienia 

zakres prac A. Kukliñski. Remont 

ma potrwaæ do koñca roku. 

W.R.


AKTUALNOŒCI 

GRYPA W BYTOWIE 

A/H1N1 nie ma 

Liczba zachorowañ na grypê 

wzros³a u nas, podobnie 

jak i zainteresowanie 

szczepionkami. - Nie ma 

jednak co panikowaæ. To 

normalne o tej porze roku - 

uspokajaj¹ specjaliœci. 

W momencie zamykania tego 

numeru „Kuriera” liczba zachorowañ 

w Polsce siêgnê³a ponad 

220. Najbli¿szym w tym czasie 

miejscem, w którym znajdowa³y 

siê osoby zara¿one zmutowan¹ 

wersj¹ wirusa œwiñskiej grypy, 

by³ szpital zakaŸny w Gdañsku. 

W Bytowie na szczêœcie nie potwierdzono 

¿adnego takiego 

przypadku. Nie by³o te¿ osoby z 

jej podejrzeniem. 

Potwierdziliœmy te informacje 

w ró¿nych placówkach. - Na razie 

nie zauwa¿yliœmy wiêkszej liczby 

zachorowañ. S¹ to pojedyncze 

przypadki, typowe o tej porze 

roku - mówi wicedyrektor Zespo- 

³u Szkó³ Ponadgimnazjalnych w 

Bytowie Anita Szwarc. - W tej 

chwili zbieramy materia³ do specjalnego 

formularza, który otrzymaliœmy 

z Kuratorium Oœwiaty. 

Pocz¹wszy od 12.11., co czwartek 

mamy przesy³aæ do tego urzêdu 

oraz sanepidu informacje o zachorowalnoœci 

na grypê - dodaje 

sekretarz Zespo³u Szkó³ w 

Ko³czyg³owach Aleksandra Telega. 

- Od dzisiaj [tj. od poniedzia³ku 

9.11. - dop. red.] zauwa- 

¿y³em, ¿e brakuje ok. 10-15% uczniów. 

Na razie jednak nie myœlê 

o zamkniêciu szko³y. W ubieg- 

³ych latach nieobecnych by³o wiê- 

cej dzieci, a lekcje siê odbywa³y. 

Ca³y czas sprawdzam jednak sytuacjê 

i nie wykluczam zamkniêcia 

placówki. Mimo wszystko na 

razie nie widzê takiej potrzeby - 

zapewnia dyrektor bytowskiej 

Szko³y Podstawowej nr 2 Jaros- 

³aw Jakusz. - Nie ma zwiêkszonej 

zachorowalnoœci na grypê. Obserwujê 

pojedyncze przypadki, 

które s¹ typowe dla tej pory roku 

- wyjaœnia dyrektorka Przedszkola 

nr 2 w Bytowie Halina 

Klimczak. - U nas dzieci s¹ zdrowe. 

S¹ pojedyncze przypadki nieobecnoœci 

w szkole. Czasami to 4 

osoby na 26. To jeszcze nie epidemia 

- uspokaja wicedyrektorka 

Zespo³u Szkó³ w Lipnicy Bogus³awa 

Œwi¹tek Brzeziñska. - W 

naszej szkole s¹ pojedyncze przypadki 

grypy, ale nie jest to epidemia, 

raczej typowa sytuacja jesieni¹ 

- mówi podobnie dyrektorka 

Gimnazjum nr 1 w Bytowie Miros³awa 

Dawidowska. 

Uspokajaj¹ce wieœci p³yn¹ równie¿ 

ze Szpitala Powiatu Bytowskiego. 

- Nie dostrzegliœmy 

zwiêkszonej liczby zachorowañ 

na grypê. Najczêœciej trafiaj¹ do 

nas osoby z angin¹ lub przeziêbieniem. 

Nie ma tak¿e problemu 

ze szczepionkami, chocia¿ zauwa¿y³em, 

¿e sporo osób nie chce 

siê zaszczepiæ. Spoœród moich 

pracowników jest to zaledwie 

20%. Apelujê do odwiedzaj¹cych 

- je¿eli czuj¹ siê Ÿle lub s¹ ju¿ 

przeziêbieni - niech w trosce o pacjentów 

nie przychodz¹. Bardzo 

wa¿na jest tak¿e w³aœciwa higiena 

kichania. Najlepiej róbmy to 

w jednorazow¹ chusteczkê, albo 

w zgiêty ³okieæ. Zapobiega to rozsiewaniu 

wokó³ bakterii. Powinniœmy 

tak¿e po ka¿dym kichniêciu 

dok³adnie umyæ rêce - apeluje 

zastêpca dyrektora ds. medycznych 

bytowskiego szpitala 

Lech Wiszniowski. 

W Niepublicznym Zak³adzie Opieki 

Zdrowotnej „Medycyna Rodzinna” 

przyznaj¹, ¿e w ostatnich 

dniach lekarze przyjmuj¹ 

nawet 100 pacjentów. - Wiêkszoœæ 

z tych osób mia³a objawy 

grypy. Nie ma jednak co panikowaæ. 

To normalne o tej porze roku. 

Jest tak¿e wiêksze ni¿ zazwyczaj 

zainteresowanie szczepionkami. 

Dotychczas zaszczepiliœmy 

150 osób. Zabrak³o ju¿ lekarstw. 

Zamówiliœmy wiêc dodatkowych 

50, ale z nastêpnymi dostawami 

mo¿e byæ trudno, bo w hurtowniach 

ju¿ brakuje towaru - dowiedzieliœmy 

siê w oœrodku. 

Zaszczepiæ mo¿na siê nie tylko 

u lekarzy, ale tak¿e w niektórych 

firmach, np. Polmorze. - Zaszczepiliœmy 

w tym roku ok. 70 osób. 

Poza tym uwa¿am, ¿e nie ma co 

siaæ paniki. Nie odczuliœmy zwiêkszonej 

absencji chorobowej - uspokaja 

inspektor ds. BHP Tadeusz 

Ksi¹¿k. 

A co radz¹ robiæ specjaliœci, aby 

nie zachorowaæ? - Aby uchroniæ siê 

przed zachorowaniem na grypê 

nale¿y przestrzegaæ podstawowych 

zasad higieny, tj.: czêsto myæ rêce, 

unikaæ bliskiego kontaktu z osobami 

chorymi, podczas kichania i 

kas³ania zas³aniaæ usta i nos chusteczk¹ 

higieniczn¹, unikaæ dotykania 

palcami oczu, ust i nosa, unikaæ 

przebywania w miejscach 

publicznych, takich jak centra 

handlowe i kina, czêsto wietrzyæ 

pomieszczenia, stosowaæ urozmaicon¹ 

dietê zawieraj¹c¹ warzywa, 

owoce i nabia³. Zapewniæ optymaln¹ 

dawkê nocnego odpoczynku, 

w przypadku podejrzenia zachorowania 

na grypê pozostaæ w 

domu i skontaktowaæ siê z lekarzem 

- wylicza Anna Krefft z Pañstwowego 

Powiatowego Inspektoratu 

Sanitarnego w Bytowie. Urzêdniczka 

przekonuje, ¿e noszenie 

os³awionych chusteczek zas³aniaj¹cych 

drogi oddechowe nie jest 

najlepszym sposobem na obronê 

przed chorob¹. - Maseczka sprawdza 

siê wtedy, gdy chcemy zas³oniæ 

usta w przypadku kichania 

b¹dŸ kaszlu. My zalecamy zdrowy, 

higieniczny tryb ¿ycia, szczepienia 

ochronne i pozostanie w domu osób, 

u których wystêpuj¹ objawy 

wskazuj¹ce na zaka¿enie wirusem 

grypy - wyjaœnia A. Krefft. 

S.P. 

W BYTOWIE I TUCHOMIU 

Dwie awarie 

jednego dnia 

We wtorek 10.11. bytowscy energetycy mieli urwanie 

g³owy. Z winy robotników pracuj¹cych przy nowym gazoci¹gu 

na Rzepnicy musieli naprawiæ przerwan¹ liniê. 

W Tuchomiu na ul. Sobieskiego zawiod³a instalacja. 

- Po³o¿yliœmy ju¿ tyle metrów 

gazoci¹gu i nic siê nie sta³o. Musia³o 

przydarzyæ siê to nam teraz, 

gdy prawie zakoñczyliœmy prace 

ziemne - mówi jeden z pracowników 

podwarszawskiej firmy Gazomonta¿, 

która buduje wart¹ 1 

mln z³ sieæ. Jeden z pracowników 

rozpoczynaj¹c wykop pod now¹ 

nitkê gazoci¹gu przerwa³ przewód 

energetyczny. Chocia¿ 

uszkodzenie wydawa³o siê niewielkie, 

pozbawi³o pr¹du kilkanaœcie 

okolicznych domów. Ich 

gospodarze musieli poczekaæ na 

5 

usuniêcie awarii, bo brygada remontowa 

w tym czasie pracowa- 

³a na ul. Sobieskiego w Tucho- 

Mieszkañcy kilkunastu domów na Rzepnicy byli pozbawieni pr¹du po tym 

jak koparka robi¹ca wykop pod gazoci¹g uszkodzi³a przewód energetyczny. 

miu, gdzie bez pr¹du zosta³o kilkadziesi¹t 

domostw. Uszkodzenie 

by³o na tyle powa¿ne, ¿e do 

jego usuniêcia przerzucono ca³¹ 

grupê remontow¹ Zak³adu Energetycznego 

w Bytowie. Mimo 

to przerwa w dostawie energii 

trwa³a kilka godzin. Zaraz potem 

energetycy przyst¹pili do 

wymiany kabla na Rzepnicy w 

Bytowie. 

W.R. 

Wójt Gminy Tuchomie 

zaprasza do z³o¿enia propozycji cenowej na zadanie pn. Odœnie¿anie 

dróg gminnych w sezonie zimowym 2009/2010. Teren gminy 

podzielono na trzy odrêbne zadania. 

Formularze ofertowe oraz materia³y niezbêdne do przygotowania oferty 

mo¿na uzyskaæ w Urzêdzie Gminy Tuchomie, pokój nr 3. 

Oferty nale¿y sk³adaæ do 17.11.2009 r. godz. 13.00 w Urzêdzie Gminy 

Tuchomie, pokój nr 5. 

Informacja: tel. (59) 821 75 02, (59) 821 50 45. 

ROLETY 

P R O D U C E N T 

MOSKITIERY VERTIKALE 

KUPROLETY.PL Bytów, ul. Œródmiejska 7e, tel. 059/822-13-70

6 

DOKOÑCZENIE ZE STR. 1 

Z 1 Maja 

na Domañskiego 

Przypomnijmy, ¿e do starostwa 

nale¿y nie tylko budynek, w 

którym niegdyœ mieœci³o siê pogotowie. 

W jego rêce wpadnie 

niebawem równie¿ obecny Urz¹d 

Stanu Cywilnego (efekt zamiany 

z miastem na inn¹ nieruchomoœæ). 

- Najchêtniej sprzedalibyœ- 

my oba obiekty. Mielibyœmy wtedy 

œrodki na adaptacjê domu dziecka 

na nasze potrzeby - nie ukrywa J. 

¯muda-Trzebiatowski, przyznaj¹c, 

¿e pierwsi zainteresowani 

ju¿ siê zg³osili. - Mowa o Urzêdzie 

Skarbowym oraz Wydziale 

Ksi¹g Wieczystych S¹du Rejonowego 

w Bytowie. Byæ mo¿e jeœli 

USC trafi w rêce skarbówki, to 

s¹d przejmie budynek przy ul. 

Wolnoœci. Jeœli nie uda nam siê 

sprzedaæ obiektów, wydzier¿awimy 

je - t³umaczy starosta. 

Trudno na razie przewidzieæ, 

ile wynios¹ koszty przeprowadzki. 

Wiele jednak wskazuje na 

Serdeczne podziêkowania ks. Sylwestrowi B¹kowi 

za wys³uchanie spowiedzi œwiêtej 

oraz ks. Stanis³awowi Szarowskiemu 

za odprawienie ceremonii pogrzebowej 

œp. Jana Pr¹dziñskiego 

Serdeczne wyrazy wspó³czucia i g³êbokiego ¿alu 

Adamowi Chojnickiemu z powodu œmierci ojca 

to, ¿e 1 mln z³, który zarezerwowano 

na przysz³y rok, mo¿e nie 

wystarczyæ. - Na pewno jednak 

koszty bêd¹ mniejsze ni¿ te, które 

ponieœlibyœmy decyduj¹c siê na 

rozbudowê budynku przy ul. 

Wolnoœci. W tamtym przypadku 

szacowano je na 6 mln z³. A teraz 

Budynek Zespo³u Placówek Opiekuñczo-Wychowawczych w najbli¿szych 

latach ma zmieniæ siê w siedzibê starostwa. 

za 6 mln z³ nie tylko dostosujemy 

ZPOW do naszych potrzeb, ale 

równie¿ kupimy i zaadaptujemy 

na potrzeby dzieci ma³e domy, do 

których przenios¹ siê w przysz³ym 

roku - wyjaœnia J. ¯muda- 

Trzebiatowski. 

Wstêpnie planuje siê, ¿e przeprowadzka 

odbêdzie siê pod koniec 

2011 r. - Za to prace adaptacyjne 

rozpoczniemy dopiero wtedy, 

gdy ostatni podopieczny domu 

dziecka wyprowadzi siê do 

nowych placówek. A to planujemy 

na drug¹ po³owê przysz³ego 

roku - koñczy starosta. 

S.P. 

sk³ada rodzina 

œp. W³odzimierza Chojnickiego 

sk³adaj¹ Zarz¹d i pracownicy Wireland 

AKTUALNOŒCI 


Parchowo niezadowolone 

Parchowo protestowa³o i 

wygl¹da na to, ¿e wygra³o 

pieni¹dze na rozbudowê 

szko³y w Parchowie. 

Wójt grozi³ odejœciem, przewodnicz¹cemu 

Rady Gminy chodzi- 

³o po g³owie podanie siê do dymisji, 

a do Urzêdu Marsza³kowskiego 

trafi³ ostry protest. Wiele szumu 

musia³y zrobiæ w³adze gminy 

Parchowo, aby dostaæ unijne pieni¹dze 

na rozbudowê miejscowej 

szko³y. 

O podziale pieniêdzy z Regionalnego 

Programu Operacyjnego 

na infrastrukturê edukacyjn¹, 

sportow¹ i kultury Zarz¹d Województwa 

zadecydowa³ 3 tygodnie 

temu. Informowaliœmy, ¿e w naszym 

powiecie pieni¹dze zdoby³y 

powiat na budowê sali gimnastycznej 

przy Zespole Szkó³ Ponadgimnazjalnych 

w Bytowie oraz 

gmina Ko³czyg³owy na rozbudowê 

tamtejszej szko³y. Niestety, 

pozosta³e wnioski z naszego powiatu 

umieszczono na liœcie rezerwowej, 

t³umacz¹c to „wyczerpaniem 

alokacji dostêpnej w ramach 

konkursu”. Na tej liœcie 

wyl¹dowa³ m.in. wniosek Parchowa 

o „rozbudowê i nadbudowê 

Zespo³u Szkó³ w Parchowie”. 

W Parchowie zawrza³o, a do Urzêdu 

Marsza³kowskiego trafi³o ostre 

pismo w³adz gminy, w którym 

gdañskim urzêdnikom zarzuca³y 

szereg nieprawid³owoœci. M.in. pytano, 

dlaczego kiedy po pierwszych 

czterech etapach konkursu wniosek 

Parchowa znajdowa³ siê na 2 

miejscu w subregionie (powiaty 

s³upski, lêborski i bytowski), ostatecznie 

wyl¹dowa³ na 3 pozycji listy 

rezerwowej (13 ogó³em). 

Parchowianie zarzucali tak¿e 

m.in., ¿e przydzielone naszemu 

subregionowi 15 mln z³, nieoficjalnie 

podzielono równo po 5 

mln z³ pomiêdzy 3 tworz¹ce go 

powiaty. - Po co organizowaæ 

konkursy w skali subregionu, 

skoro i tak na dziwnych zasadach 

najpierw dzieli siê œrodki 

pomiêdzy powiaty, nie wiedz¹c 

nawet, jakie i czy w ogóle nap³yn¹ 

z nich projekty - mówiono w 

Urzêdzie Gminy Parchowo. 

W proteœcie zarzucono te¿, ¿e o 

podziale pieniêdzy decydowa³o 

kolesiostwo i partyjniactwo. Z 

kolei wójt stwierdzi³, ¿e rozwa¿a 

podanie siê do dymisji. 

- Zale¿a³o nam na tych pieni¹dzach. 

Mog³y rozwi¹zaæ problem 

z przepe³nion¹ szko³¹, nieprzystosowaniem 

budynku dla uczniów 

niepe³nosprawnych, niespe³nianiem 

unijnych wymogów, 

przedszkolem, które mieœci siê na 

strychu remizy. W konkursie mo¿na 

by³o ubiegaæ siê o 85% wartoœci 

inwestycji. My staraliœmy siê jedy- 

nie o 75% wiedz¹c, ¿e œrodki w naszym 

subregionie s¹ ograniczone. 

Liczyliœmy, ¿e dziêki temu bêdziemy 

mieli wiêksz¹ szansê na zdobycie 

wsparcia. Poza tym wydaliœmy 

na projekt 100 tys. z³. Teraz wychodzi 

na to, ¿e utopiliœmy pieni¹dze 

w b³ocie. Ja rozumiem, ¿e 

projekty sk³adane przez poszczególne 

gminy s¹ dla nich wa¿ne. 

Ale jeœli daje siê pieni¹dze na mobilne 

lodowisko [£eba - dop. red.], 

a nie przyznaje siê ich na rozbudowê 

szko³y, to coœ jest chyba nie tak 

- we wtorek 3.11. mówi³ z rozgoryczeniem 

wójt Andrzej Do³êbski. 

Jeszcze tego samego dnia 

skontaktowaliœmy siê z rzecznikiem 

prasowym Urzêdu Marsza³kowskiego. 

T³umacz¹c, ¿e 

nie zna pisma Parchowa, poprosi³ 

o przes³anie pytañ poczt¹ elektroniczn¹. 

Nie zd¹¿yliœmy jednak 

skoñczyæ pisaæ e-maila, kiedy 

zadzwoni³ do nas A. Do³êbski, 

prosz¹c o wstrzymanie publikacji 

artyku³u. - Otrzyma³em przed 

chwil¹ telefon z Urzêdu Marsza³kowskiego. 

Zaproszono mnie 

do Gdañska na rozmowê dotycz¹c¹ 

naszego protestu - wyjaœnia³. 

Trzy dni póŸniej, w pi¹tek 6.11., 

wójt skontaktowa³ siê z nami po 

raz kolejny. - Jestem ju¿ po spotkaniu 

z marsza³kiem. Doszliœmy do 

porozumienia. Otrzymamy pieni¹dze 

na rozbudowê szko³y w 

przysz³ym roku - t³umaczy³ A. Do- 

³êbski. Jednoczeœnie poinformowa³, 

¿e wycofuje z³o¿ony w Urzêdzie 

Marsza³kowskim protest. Kilka 

dni póŸniej powiedzia³ nam nieco 

wiêcej na temat zamieszania 

wokó³ parchowskiego wniosku. - J. 

Koz³owski przedstawi³ stanowisko 

Zarz¹du Województwa. Sytuacja 

wygl¹da inaczej z punktu widzenia 

gmin, a inaczej z ich punktu widzenia. 

Niemniej jednak marsza- 

³ek uzna³ tak¿e nasze racje i powiedzia³, 

¿e jeœli bêd¹ oszczêdnoœci po- 

przetargowe w innych gminach, to 

Parchowo otrzyma dofinansowanie 

na rozbudowê szko³y - mówi³ A. 

Do³êbski. Sêk w tym, ¿e to normalna 

procedura. Oszczêdnoœci poprzetargowe 

zawsze sp³ywaj¹ na 

listê rezerwow¹. A Parchowo na tej 

liœcie zajmuje dopiero 3 pozycjê. -Z 

tego co zrozumia³em, my otrzymamy 

pieni¹dze w pierwszej kolejnoœci. 

W takiej sytuacji uzna³em, ¿e 

podtrzymywanie protestu nie ma 

sensu. Jestem optymist¹. Myœlê, ¿e 

sprawa zakoñczy siê dla nas pomyœlnie 

- przekonywa³ A. Do³êbski. 

Nie protestowa³y za to pozosta- 

³e gminy z Ziemi Bytowskiej, które 

nie otrzyma³y wsparcia. O pieni¹dze 

na budowê sali gimnastycznej 

w Niezabyszewie stara³a siê 

gmina Bytów. Ratusz chcia³, aby 

do wycenianej na 4,256 mln z³ inwestycji 

RPO do³o¿y³ 3,618 mln 

z³. - Zarz¹d Województwa umieszczaj¹c 

nas na liœcie rezerwowej 

kierowa³ siê tym, ¿e sala gimnastyczna 

bêdzie kosztowa³a zbyt 

wiele jak na iloœæ osób, które z niej 

skorzystaj¹. Sala ZSP ma s³u¿yæ 

Wójt Parchowa Andrzej 

Do³êbski pokazuje protest, 

który wys³a³ do Urzêdu 

Marsza³kowskiego. 

1000 uczniów, a ta w Niezabyszewie 

jedynie 100 - wyjaœnia burmistrz 

Bytowa Ryszard Sylka. 

Nie przeszed³ tak¿e wniosek 

Borzytuchomia o wsparcie budowy 

pe³nowymiarowego boiska otoczonego 

tartanow¹ bie¿ni¹. 

Wójt Romuald Tarnowski zapewnia 

jednak, ¿e to nie wstrzyma 

inwestycji i rozpocznie siê ona 

zgodnie z planem w przysz³ym roku. 

Co wiêcej, bêdzie stara³ siê o 

pozyskanie pieniêdzy z innego 

Ÿród³a. Na listê rezerwow¹ trafi³ 

tak¿e projekt Studzienic dotycz¹cy 

modernizacji tamtejszej bazy 

oœwiatowej. Z kolei w gminie 

Tuchomie, przynajmniej na razie, 

nie powstanie basen. Nie przyznano 

tak¿e pieniêdzy na rozbudowê 

i modernizacjê Zespo³u 

Szkó³ w Kramarzynach. 

S.P.


AKTUALNOŒCI 

O CZYM MARZ¥ GIMNAZJALIŒCI 

Bez wiêkszych zmian 

W roku ubieg³ym najwiêcej 

gimnazjalistów chcia³o dalej 

uczyæ siê w bytowskim 

ekonomie. Tym razem popularniejszy 

jest ogólniak. 

To najwiêksza niespodzianka 

ankiet przeprowadzanych 

w tym roku w szko- 

³ach powiatu bytowskiego. 

Tegoroczn¹ ankietê wype³ni³o 

940 uczniów III klas gimnazjów 

powiatu (czyli ponad 90%). Jeœli 

chodzi o Bytów, to wiêcej osób chce 

kontynuowaæ naukê w Zespole 

Szkó³ Ogólnokszta³c¹cych - 

20,74% (ub.r. 19,4%). Zdecydowanie 

mniej wybra³o Zespó³ Szkó³ 

Ekonomiczno-Rolniczych (16,17% 

wobec ub.r. 21,37%), spadek popularnoœci 

zanotowa³ te¿ Zespó³ 

Szkó³ Ponadgimnazjalnych (z 

20,68% do 19,78%). - To najwiêksze 

zaskoczenie. Ciekawe jest równie¿ 

to, ¿e mniej m³odzie¿y chce 

kszta³ciæ siê w technikach - wyjaœnia 

Dariusz Glazik, naczelnik wydzia³u 

edukacji, kultury i sportu 

bytowskiego starostwa, który 

wspólnie z pracownic¹ wydzia³u 

Danut¹ Prondziñsk¹ przygotowa³ 

W tym roku wiêcej gimnazjalistów zadeklarowa³o chêæ nauki w bytowskim ogólniaku. 

ankiety. Wiêcej uczniów ni¿ w 

ub.r. myœli te¿ o szko³ach poza 

Bytowem. 

Niespodzianek nie przynios³y 

inne pytania. Kolejny raz wiêcej 

uczniów pochodz¹cych z terenów 

wiejskich planuje kszta³cenie na 

poziomie zasadniczym zawodowym, 

a wiêc nie koñcz¹ce siê matur¹ 

(29%, z uczniów miejskich 

to 19,35%). Wiele nie zmieni³o 

siê jeœli chodzi o popularnoœæ jêzyków 

obcych. Angielskiego chce 

siê uczyæ 515 osób, francuskiego 

165, rosyjskiego 65, a niemieckiego 

52. Wynik jednak jest tym 

ciekawszy, ¿e niemieckiego w 

gimnazjach ucz¹ siê 793 osoby. 

Zastanawia wiêc niechêæ m³odzie¿y 

do tego jêzyka. Z kolei w 

rodnej mowie zamierza szkoliæ 

7 

OD SIEBIE 

Swoje coraz 

mniej atrakcyjne 

Jednego roku wzrost notuje 

ekonom, a traci zawodówka, 

innego traci ekonom, a zyskuje 

ogólniak. I tak na okr¹g³o. 

Przyzwyczailiœmy siê ju¿ do 

tych corocznych fluktuacji 

popularnoœci bytowskich 

szkó³ wœród gimnazjalistów. 

Jednak przygl¹daj¹c siê wynikom 

ankiet z kilku ostatnich 

lat warto zwróciæ uwagê 

na coœ jeszcze. Chodzi o ogólny 

spadek zainteresowania 

nauk¹ w placówkach naszego 

powiatu. M³odzie¿ po prostu 

coraz czêœciej wola³aby siê 

kszta³ciæ gdzie indziej. Rok 

temu ogólny spadek wyniós³ 

ledwie 0,64 punktu procentowego. 

Jednak w tym siêgn¹³ 

ju¿ 5,09! Co gorsza, dotyczy 

to przede wszystkim szkó³ w 

Bytowie (w Miastku zmniejszy³o 

siê ledwie o 0,33 pkt.). 

Dlaczego nasze szko³y trac¹ 

na popularnoœci? 

P.D. 

siê 107 osób (w ub.r. 127), a ukraiñskim 

62 (w ub.r. 48). Przy 

wyborze szkó³ m³odzi mieszkañcy 

powiatu kierowali siê najczêœciej 

zainteresowaniami i sytuacj¹ 

na rynku pracy. 

P.Cz. 

DOKOÑCZENIE ZE STR. 1 

Inkubatory za 20 milionów 

Pieni¹dze na Kaszubski Inkubator 

Technologii Rzemieœlniczej 

maj¹ pochodziæ z Regionalnego 

Programu Operacyjnego. 

Kartuzy, Koœcierzyna i Bytów 

chc¹ pozyskaæ ³¹cznie 20 mln z³. 

Nie zostan¹ jednak podzielone 

równomiernie. Wk³adem w³asnym 

samorz¹dów, od którego zale¿y 

podzia³ pieniêdzy, nie bêdzie 

gotówka, a wybrane budynki. 

Dawna Szko³a Podstawowa 

nr 2 zajmuje ok. 800 m 2 . - W pozosta³ych 

dwóch miastach wybrano 

wiêksze obiekty, wiêc 

wsparcie mo¿e roz³o¿yæ siê nierównomiernie 

- t³umaczy A. Leik. 

Adaptacja dwójki poch³onie najpewniej 

ok. 3 mln z³. - Nie bêdziemy 

równie¿ póŸniej dop³acaæ 

do inkubatora. Finansowanie 

zapewnia RPO. Poza tym mo¿na 

otrzymaæ pieni¹dze nawet na 10 

lat dzia³alnoœci z rz¹dowych 

programów - wyjaœnia A. Leik. - 

Liczymy te¿, ¿e oœrodek bêdzie 

zarabia³ na siebie np. poprzez 

wynajem sal konferencyjnych. 

Dlatego te¿ najpewniej zarz¹dzaæ 

nim bêdzie Bytowskie 

Centrum Kultury, które mo¿e 

prowadziæ tak¹ dzia³alnoœæ - zapowiada 

wiceburmistrz. 

Przychylny projektowi jest Powiatowy 

Urz¹d Pracy. - Ju¿ dawno 

zwróciliœmy uwagê, ¿e w Bytowie 

brakuje takiego miejsca, jak 

Inkubator Przedsiêbiorczoœci. To 

dobry czas na jego powstanie. Wybrano 

tak¿e odpowiednie miejsce. 

Mo¿na upiec dwie pieczenie na jednym 

ogniu. Dzia³alnoœæ oœrodka 

sfinansuje Unia Europejska. Poza 

tym zagospodarowany, tak¿e 

za pieni¹dze z zewn¹trz, zostanie 

budynek w centrum miasta, z którym 

tak naprawdê nie by³o wiadomo, 

co zrobiæ. Zniknie problem 

z brakiem sal konferencyjnych. Ostatnio 

jedna powsta³a w D¹biu, 

ale równie¿ w mieœcie przyda siê 

podobna. I co najwa¿niejsze, oœrodek 

wesprze przedsiêbiorstwa, 

których mamy naprawdê du¿o. 

Dotychczas czêsto nie mia³y mo¿liwoœci, 

aby integrowaæ siê np. w 

staraniach o unijne œrodki. Jestem 

jak najbardziej przychylny 

projektowi - zapewnia dyrektor 

PUP, a zarazem przewodnicz¹cy 

Rady Miejskiej w Bytowie Janusz 

Wiczkowski. 

O ile Rady Miejskie trzech 

miast w najbli¿szych tygodniach 

wyra¿¹ zgodê na zawarcie porozumienia, 

sam wniosek z³o¿¹ 

Kartuzy, które wybrano jako 

gminê wiod¹c¹. Nabór dokumentów 

zaplanowano na marzec 

przysz³ego roku. Do tego czasu 

samorz¹dy musz¹ za³atwiæ wszystkie 

niezbêdne formalnoœci. W 

przypadku Bytowa jest to m.in. 

pozwolenie na przebudowê dwójki. 

Jednak problem w tym, ¿e 

obiekt nie nale¿y do gminy Bytów. 

Przypomnijmy, ¿e stara 

szko³a przez lata nale¿a³a do 

miasta. Gdy jednak starostwo 

wpad³o na pomys³ przeniesienia 

tam swojej siedziby, Bytów wymieni³ 

j¹ z powiatem na inn¹ nieruchomoœæ. 

Ostatecznie projekt 

upad³ i gmina zaczê³a zastanawiaæ 

siê nad ponownym przejêciem 

niszczej¹cego budynku. Nie 

bez znaczenia by³ fakt, ¿e powiatowi 

urzêdnicy zaczêli mówiæ o 

jego sprzeda¿y. Na pocz¹tku br. 

bytowscy samorz¹dowcy wyrazili 

zgodê na zamianê ze starostwem. 

Ustalono, ¿e powiat za 

dawn¹ dwójkê dostanie 660 tys. 

z³, budynek Urzêdu Stanu Cywilnego, 

l¹dowisko dla œmig³owców 

oraz dwie inne nieruchomoœci 

obok przychodni zdrowia przy 

ul. Lêborskiej. Transakcja jednak 

do dziœ nie dosz³a do skutku. 

- Procedury trwaj¹ bodaj¿e 

od kwietnia. Od pocz¹tku zdawaliœmy 

sobie sprawê z tego, ¿e 

zamiana nieruchomoœci bêdzie 

czasoch³onna. Myœlê jednak, ¿e w 

najbli¿szym czasie podpiszemy 

akt notarialny - przewiduje A. 

Leik. - Optymistyczny wariant 

mówi, ¿e realizacja projektu, w 

przypadku otrzymania dotacji, 

ruszy jesieni¹ przysz³ego roku. 

Prawdopodobnie jednak bêdzie 

to wiosna 2011 r. - dodaje wiceburmistrz, 

zapewniaj¹c, ¿e szanse 

na zdobycie pieniêdzy s¹ du¿e. 

- Jesteœmy bia³¹ plam¹ na pomorskiej 

mapie Inkubatorów 

Przedsiêbiorczoœci. Poza tym 

wsparcie projektu obiecali parlamentarzyœci 

i wicemarsza³ek 

województwa. Co wiêcej, wyko- 

rzystanie przeznaczonych na takie 

inicjatywy unijnych œrodków 

jest znikome - wylicza A. Leik. 

Temat inkubatora pojawi³ siê 

podczas dorocznej prezentacji 

miast, która w tym roku przybra- 

³a nazwê „PrzyjaŸñ Miast”. - Cieszê 

siê, ¿e nasza wspó³praca zaczyna 

nabieraæ nowych kszta³tów. 

Zaczynamy wspó³dzia³aæ nie tylko 

na p³aszczyŸnie kulturalnej, 

ale równie¿ gospodarczej - mówi 

zastêpca burmistrza. 

W ostatnim czasie pojawi³ siê 

jeszcze jeden pomys³ na wspólne 

gospodarcze przedsiêwziêcie Bytowa, 

Kartuz i Koœcierzyny. - 

Chcemy ruszyæ z projektem „Inwestuj 

na Kaszubach”, na który 

mo¿emy pozyskaæ 500 tys. z³ - wyjaœnia 

wiceburmistrz. Za te pieni¹dze 

trzy gminy chc¹ promowaæ 

siê jako miejsca przyjazne biznesowi, 

tak¿e za pomoc¹ imprez 

kulturalnych. - Nie chcemy powielaæ 

prezentacji miast. Imprezy 

bêd¹ siê ró¿ni³y. Trzeba je tylko 

rozs¹dnie po³¹czyæ z ide¹ promocji 

gospodarczej - koñczy A. Leik. 

S.P.


AKTUALNOŒCI 

W BYTOWIE 

Za g³oœno i z³oœliwie 

na ul. Cichej 

Ponad 30 razy w tym roku policja interweniowa³a w kamienicy 

przy ul. Cichej, a tylko w ub. tygodniu ju¿ 3 razy. 

Maria Bilak oskar¿a mundurowych o z³oœliwoœæ, a j¹ o 

to samo s¹siedzi. K³ótnia trwa od kilku lat. Jak na razie 

koñca nie widaæ. 

- Najpierw oskar¿ono mnie, ¿e 

za g³oœno s³ucham muzyki. Gdy 

okaza³o siê, ¿e w domu mam tylko 

telewizor i komputer z 5-watowymi 

g³oœnikami, skierowano 

sprawê do s¹du o z³oœliwe niepokojenie 

s¹siadów - skar¿y siê w 

naszej redakcji Maria Bilak, 

mieszkanka trzyrodzinnej kamienicy 

przy ul. Cichej. - S¹d w 

trybie nakazowym, bez wys³uchania 

moich racji, ukara³ mnie 

50-z³otowym mandatem. Czu³am 

siê pokrzywdzona, ale prawnik 

poradzi³, ¿e lepiej zap³aciæ i zakoñczyæ 

sprawê - mówi mieszkanka 

Bytowa. Grzywna nie rozwi¹za³a 

jednak problemu. - Mieszkam 

sama w ponad 100-metrowym 

mieszkaniu. Codziennie rano 

o godz. 8.00 wychodzê do pracy 

i wracam o godz. 17.00. W 

weekendy studiujê, dlatego 

wtedy te¿ mnie nie ma. Mimo to 

s¹siad systematycznie oskar¿a 

mnie, ¿e g³oœno s³ucham muzyki. 

We w³asnym domu nie mogê nawet 

obejrzeæ telewizji, bo zaraz 

pod drzwiami stoi wezwana 

przez niego policja. ¯eby tego 

by³o ma³o, gdy rozpocz¹³ siê 

konflikt, nie mia³am nawet 

kablówki - mówi kobieta, oskar- 

¿aj¹c policjantów o stronniczoœæ. 

- Chocia¿ funkcjonariusze nie 

s³ysz¹ u mnie g³oœnej muzyki, zawsze 

twierdz¹, ¿e to s¹siad ma 

racjê. Wydaj¹ siê przy tym wyj¹tkowo 

nadgorliwi. Przychodz¹ 

nawet w cywilnych ubraniach, 

strasz¹c mnie eksmisj¹ - twierdzi 

kobieta. 

Interwencje policji powtarza³y 

siê systematycznie. W koñcu sprawa 

po raz kolejny trafi³a do s¹du. 

Mieszkanka kamienicy oskar¿a- 

Nowy chodnik, 

jezdnia ta sama 

Dobiega koñca budowa najd³u¿szego w tym roku chodnika 

na drogach powiatowych. Mieszkañcy M¹drzechowa, 

choæ zadowoleni z inwestycji, obawiaj¹ siê, ¿e 

podczas prac zwê¿ony zosta³ ³uk jezdni. 

Budow¹ chodnika zajmuje siê firma Domel z Borzytuchomia. 

na o z³oœliwe niepokojenie 

s¹siadów zosta³a ukarana 

100-z³otowym mandatem. - 

Tym razem postanowi³am siê 

odwo³aæ od wyroku nakazowego. 

Odby³a siê rozprawa. S¹d 

jednak nie s³ucha³ moich wyjaœnieñ, 

przyjmuj¹c za pewnik jedynie 

zeznanie dzielnicowego. 

Ostatecznie zosta³am ukarana 

grzywn¹ w wysokoœci 300 z³. 

Nie mogê jednak siê z tym pogodziæ, 

bo to oznacza, ¿e maj¹c 

przeciwko sobie s¹siada i policjê, 

nie mogê normalnie ¿yæ we w³asnym 

mieszkaniu - mówi M. Bilak. 

Teraz czeka, jak rozstrzygnie 

siê odwo³anie, które rozpatrzy 

S¹d Okrêgowy w S³upsku. 

Zupe³nie inaczej na sprawê patrzy 

jej s¹siad. - Wstyd mi, ¿e muszê 

wzywaæ policjê, podczas gdy 

pewnie maj¹ mnóstwo innych obowi¹zków. 

Jednak jak dot¹d tylko 

to przynosi skutek w postaci 

kilku dni spokoju od przeraŸliwie 

g³oœnych odg³osów radia i telewizora, 

dochodz¹cych z mieszkania 

s¹siadki. Chocia¿ wielokrotnie 

Pracownicy firmy Domel z Borzytuchomia 

uk³adaj¹ polbruk 

od skrzy¿owania krajówki z 

drog¹ do Z¹binowic. Budowa 

prawie 550-metrowego odcinka 

zakoñczy siê najpewniej jeszcze 

w tym tygodniu. Kosztami (150 

tys. z³) podziel¹ siê Zarz¹d Dróg 

Powiatowych i gmina Bytów. - 

To najwiêksza tegoroczna inwestycja 

na drogach powiatowych. 

W tym roku nie planujemy ju¿ 

innych budów - mówi p.o. dyrektora 

ZDP Konrad G³ówczewski. 

Mieszkañcy M¹drzechowa (gm. 

Bytów) s¹ zadowoleni z inwestycji, 

bo nie bêd¹ musieli chodziæ 

skrajem ruchliwej drogi. Zastanawiaj¹ 

siê jednak, czy podczas 

budowy nie zosta³a zwê¿ona jezdnia. 

- Zg³osili siê do mnie mieszkañcy 

wsi i mówili, ¿e chodnik 

wchodzi w jezdniê na zakrêcie. 

Oby nie okaza³o siê, ¿e po budowie 

³uk bêdzie zbyt w¹ski - martwi 

siê radna Barbara Pob³ocka. 

Na placu budowy zapewniono 

nas, ¿e droga nie zosta³a zwê¿ona 

w ¿adnym miejscu. - Wrêcz 

przeciwnie, oczyszczaliœmy jezdniê 

z trawy, która zarasta³a 

krawêdzie. Na niektórych odcinkach 

jest wiêc szersza nawet o 

20-30 cm - zapewniali nas pracownicy 

firmy Domel. 

S.P. 

próbowa³em z ni¹ rozmawiaæ i za- 

³atwiæ tê sprawê polubownie, nigdy 

nie odnosi³o to skutku. 

S¹siadka œmia³a mi siê szyderczo 

w twarz albo trzaska³a drzwiami 

przed nosem. Nie zareagowa³a te¿ 

na listy polecone, które do niej wysy³a³em 

- twierdzi s¹siad M. Bilak. 

- Ta pani czuje siê nêkana, a sama 

swoim zachowaniem uprzykrza 

¿ycie innym mieszkañcom tego domu 

- mówi lokator kamienicy przy 

ul. Cichej. - Jestem sk³onny pogodziæ 

siê z t¹ pani¹, je¿eli tylko bêdzie 

tego chcia³a. Jednak jak dot¹d 

nawet mediacja policji nic nie 

przynios³a - deklaruje. 

Policjanci przyznaj¹, ¿e dobrze 

znaj¹ drogê do kamienicy przy ul. 

Cichej, nie tylko dlatego, ¿e le¿y w 

pobli¿u ich komendy. - Co chwilê otrzymujemy 

zg³oszenie o zak³ócaniu 

spokoju przez pani¹ Bilak, która 

s³ucha telewizora na ca³y regulator. 

Zdarza siê, ¿e patrol jest tam wysy- 

³any kilka razy w tygodniu - mówi 

oficer prasowy Komendy Powiatowej 

Policji w Bytowie Micha³ Gawroñski. 

- Z ustaleñ wynika, ¿e mieszkanka 

w³¹cza³a telewizor tu¿ po 

godz. 6.00, zaraz gdy koñczy siê cisza 

nocna, dlatego zakwalifikowaliœmy 

ten czyn jako z³oœliwe niepokojenie 

- t³umaczy M. Gawroñski. - 

Wszyscy dzielnicowi s¹ po podstawowym 

kursie w zakresie mediacji. 

Jednak w tym przypadku próby naszego 

funkcjonariusza nie przynios³y 

rezultatu - mówi M. Gawroñski. 

W.R. 

9 

LISTY # LISTY # LISTY 

Ludzie 

odpowiedzieli 

Po artykule w poprzednim wydaniu 

„Kuriera” mieliœmy kilkanaœcie 

telefonów od osób poruszonych 

histori¹ starszej pani, której 

syn pozby³ siê z domu. Oferowa³y 

pomoc, chcia³y wynaj¹æ stancjê 

lub przyj¹æ do siebie w zamian za 

utrzymanie porz¹dku w domu lub 

opiekê nad dzieæmi. Zadzwoni³y 

te¿ dwie osoby, które znaj¹ syna tej 

kobiety. Us³ysza³am o k³ótniach 

wszczynanych z inspiracji starszej 

pani. Widaæ, ¿e konflikt w rodzinie 

musia³ nabieraæ rozpêdu i zosta³ 

przerwany poprzez wyrzucenie 

matki z domu zajmowanego 

przez jej syna. Zadaniem PCPR 

jest niesienie natychmiastowej pomocy 

w sytuacji kryzysowej, a w 

takiej siê znalaz³a ta pani. 

Wszelkie spory rozstrzyga s¹d, a 

rany leczy terapia. Na dzieñ dzisiejszy 

kobieta znalaz³a sobie stancjê 

i jutro [tj. we wtorek 10.11. - 

przyp. red.] opuszcza MOSiR. Mo- 

¿e w dalszym ci¹gu korzystaæ ze 

specjalistycznego wsparcia w ramach 

interwencji kryzysowej. W 

jej imieniu dziêkujê za udzielone 

wsparcie. 

Katarzyna Wirkus 

Powiatowe Centrum Pomocy 

Rodzinie w Bytowie 

tytu³ pochodzi od redakcji 

Pêk³a, choæ nie 

jest najstarsza 

G³êboki wykop na skrzy¿owaniu 

ul. Bauera i Kochanowskiego, 

jednej z 

najruchliwszych bytowskich 

ulic, wykonali we wtorek rano 

pracownicy Wodoci¹gów 

Miejskich. 

- Pêk³a biegn¹ca pod asfaltem ¿eliwna 

rura. Poinformowa³ nas o 

tym jeden z kierowców, który dostrzeg³ 

w poniedzia³ek wieczorem, 

¿e z asfaltu wybija woda - mówi 

Marcin Rychter z Wodoci¹gów 

Miejskich. Pracownicy na miejscu 

awarii pojawili siê we wtorek 10.11. 

rano. - Na³o¿yliœmy na pêkniêcie 

specjaln¹ kszta³tkê - t³umaczy M. 

Rychter. - Sieæ w tym miejscu nie 

nale¿y do najstarszych w mieœcie. 

Rura pêk³a prawdopodobnie dlatego, 

¿e osiad³a - dodaje M. Rychter. 

Awariê usuniêto jeszcze tego samego 

dnia. 

W czasie naprawy, której koszty 

wynios¹ ok. 3 tys. z³, od wody odciêci 

byli mieszkañcy ul. Brzozowej. 

S.P. 

Rura pêk³a na skrzy¿owaniu ul. Bauera 

i Kochanowskiego.

12 

AKTUALNOŒCI 

SPOTKANIE ROLNIKÓW 

Debata bez ministra, 

ale momentami gor¹ca 

Ostra selekcja wniosków 

o renty strukturalne i zaostrzone 

kryteria przyznawania 

dop³at w ramach 

dzia³añ rolnoœrodowiskowych. 

To tylko niektóre 

wieœci czekaj¹ce na uczestników 

debaty rolniczej 

w Bytowie. 

Wbrew zapowiedziom, w tegorocznej 

debacie zorganizowanej w 

poniedzia³ek 9.11. w sali konferencyjnej 

Powiatowego Centrum 

Pomocy Rodzinie w Bytowie nie 

wzi¹³ udzia³u wiceminister rolnictwa 

Kazimierz Plocke. W przeciwieñstwie 

do ubieg³orocznego 

spotkania w Tuchomiu, w którym 

uczestniczy³o ponad 100 rolników, 

tym razem przysz³o ich zaledwie 

ok. 20. Na pytania odpowiadali 

pose³ Zdzis³aw Czucha oraz 

przedstawiciele Pomorskiej Izby 

Rolniczej i Urzêdu Marsza³kowskiego. 

Po podsumowaniu przez 

W³adys³awê £angowsk¹ 5-letniego 

okresu dzia³alnoœci biura powiatowego 

Agencji Restruktury- 

Miliony na d³ugi 

jeszcze nie w tym roku 

£¹cznie o 32 mln z³ na 

sp³atê poszpitalnych zobowi¹zañ 

chce staraæ siê 

bytowskie starostwo. - Nie 

jestem a¿ takim optymist¹, 

¿eby wierzyæ, ¿e otrzymamy 

tak¹ kwotê. Pope³nilibyœmy 

jednak b³¹d, 

gdybyœmy nie spróbowali - 

mówi starosta Jacek ¯muda-Trzebiatowski. 

Przypomnijmy, ¿e Bytów stara 

siê o sp³atê czêœci d³ugów Szpitala 

Powiatu Bytowskiego oraz Zak³adu 

Opieki Zdrowotnej w Miastku. 

Wniosek do Ministerstwa Zdrowia 

o pieni¹dze na miastecki szpital, 

którego likwidacja zakoñczy³a siê 

13.07. br., zosta³ z³o¿ony w paŸdzierniku. 

Przypomnijmy, ¿e gdy 

nasze miasto odwiedzi³a latem 

minister zdrowia Ewa Kopacz, 

w³adze powiatu zapowiada³y, ¿e 

postaraj¹ siê o 7 mln z³. Ca³y pomiastecki 

d³ug wynosi³ jednak 25 

mln z³ (aby go sp³aciæ, starostwo 

zaci¹gnê³o 11 mln z³ po¿yczki oraz 

Chocia¿ w debacie rolniczej zorganizowanej 9.11. w sali konferencyjnej 

PCPR w Bytowie wziê³o udzia³ zdecydowanie mniej osób ni¿ ubieg³orocznej, 

gor¹ca dyskusja przeci¹gnê³a siê o ponad godzinê. 

wy³o¿y³o z bud¿etu powiatu 7 mln 

z³). - Absolutnym minimum, na 

które liczymy, jest wci¹¿ 7 mln z³. 

Uznaliœmy jednak, ¿e warto przynajmniej 

spróbowaæ staraæ siê o 

25 mln z³. Tym bardziej ¿e umotywowaliœmy 

swój wniosek za³o¿eniami 

planu restrukturyzacji polskich 

szpitali - przekonuje J. 

¯muda-Trzebiatowski. 

Kolejny wniosek, tym razem o 

sp³atê zaleg³oœci Szpitala Powiatu 

Bytowskiego, którego likwidacja 

zakoñczy³a siê 30.09., zostanie 

z³o¿ony w najbli¿szych miesi¹cach. 

- W tym przypadku przygotowanie 

pisma jest nieco trudniejsze, 

bo potrzeba biznesplanu 

szpitalnej spó³ki - wyjaœnia starosta. 

Tam powiat chce staraæ siê 

o ponad 7 mln z³. 

Pieni¹dze najpewniej nie sp³yn¹ 

jednak wczeœniej ni¿ na pocz¹tku 

2010 r. - Sam Bank Gospodarstwa 

Krajowego, którego opinia jest potrzebna, 

ma na jej wydanie 3 miesi¹ce. 

Oprócz tego trzeba spe³niæ jeszcze 

kilka formalnoœci - wyjaœnia 

J. ¯muda-Trzebiatowski. S.P. 

zacji i Modernizacji Rolnictwa, 

g³os zabra³ prezes PIR Zenon Bistram 

informuj¹c o pracach nad 

nowym rozporz¹dzeniem reguluj¹cym 

m.in. zasady przyznawania 

dop³at za dzia³ania rolnoœrodowiskowe. 

- Planuje siê m.in. 

wprowadzenie obowi¹zku okrywy 

zielonej na 40% gruntów ornych. 

Bez dodatkowych dop³at za poplony. 

Ta bêdzie nadal p³acona 

za pozosta³e 60%. Ministerstwo 

chce te¿ uzale¿niæ otrzymanie dop³at 

za ³¹ki od posiadania odpowiedniej 

iloœci prze¿uwaczy - mówi³ 

prezes PIR. Niedobre wieœci 

czeka³y te¿ rolników planuj¹cych 

przejœæ na renty strukturalne. - 

360 mln z³, które przygotowano 

na ten cel, wystarczy na zaledwie 

6 tys. rent, a wniosków ju¿ jest 50 

tys. To oznacza drastyczn¹ selekcjê, 

w której preferowani bêd¹ 

w³aœciciele wiêkszych gospodarstw 

- zapowiada³ Z. Bistram. 

Inicjator rolniczej debaty, pose³ Z. 

Czucha, cz³onek sejmowej komisji 

rolnictwa, odniós³ siê do z³ej sytuacji 

producentów mleka. - Jego 

cena nagle drastycznie spad³a ze 

Klaster - z korzyœci¹ 

dla wszystkich 

10 podmiotów, w tym w³aœciciele tartaków, zak³adów 

drzewnych i stolarskich, nadleœniczy z Bytowa i Osusznicy 

oraz przedstawiciele starostwa i szkó³ ponadgimnazjalnych 

4.11. w Nadleœnictwie Bytów podpisali list intencyjny, 

który ma doprowadziæ do zawi¹zania klastra 

drzewno-meblarskiego w naszym powiecie. To pierwsze 

tego typu przedsiêwziêcie na Ziemi Bytowskiej. 

Wspólna promocja, nawi¹zywanie 

kontaktów handlowych, zagospodarowanie 

poprodukcyjnych 

odpadów na biomasê, lobbing na 

rzecz rozwoju bran¿y, to tylko 

nieliczne korzyœci, które ma przynieœæ 

dzia³alnoœæ w ramach klastra. 

- Dziêki podpisaniu listu intencyjnego, 

w grudniu bêdziemy 

mogli wyst¹piæ z wnioskiem o 

wsparcie w wysokoœci 500 tys. z³ z 

Regionalnego Programu Operacyjnego 

- mówi Zuzana Rudnik z 

wydzia³u rozwoju gospodarczego 

starostwa powiatowego w Bytowie, 

koordynuj¹ca dzia³ania z ramienia 

powiatu. Uczestnicy projektu 

zadeklarowali, ¿e pokryj¹ 

25-procentowy udzia³ w³asny. - 

30% z tej kwoty wniesie staro- 


1,60 z³ do nawet 70 gr. W ostatnim 

czasie tendencja siê odwraca, 

jednak dzieje siê to bardzo powoli. 

Chocia¿ coraz czêœciej s³yszy 

siê o odejœciu od kwot mlecznych, 

stoimy na stanowisku, ¿e 

trzeba je utrzymaæ. Nie jest to system 

doskona³y, ale producentom, 

którzy zainwestowali w tê 

bran¿ê daje pewn¹ gwarancjê utrzymania 

siê na rynku - mówi³ 

pose³ PO. Poruszono te¿ kwestiê 

uwolnienia od 2016 r. obrotu ziemi¹ 

roln¹, co ma wp³yn¹æ w przysz³oœci 

na wzrost cen gruntów. 

Dobr¹ informacj¹ dla rolników 

by³y wy¿sze o ok. 40% ni¿ rok temu 

dop³aty bezpoœrednie. Dziêki 

korzystnemu kursowi euro za 

ka¿dy ha otrzymaj¹ dodatkowo o 

ok. 200 z³ wiêcej. 

W trakcie debaty nie zabrak³o 

gorzkich s³ów z sali. Rolnicy skar- 

¿yli siê na nieefektywne wykorzystywanie 

funduszy unijnych, które 

zamiast trafiaæ na inwestycje 

w gospodarstwach, przeznaczane 

by³y na takie dzia³ania jak „M³ody 

rolnik”, renty strukturalne czy 

wsparcie gospodarstw niskotowarowych. 

Krytyka polityki rz¹du 

pop³ynê³a te¿ z ust Leona Wnuk 

Lipiñskiego, szefa powiatowego 

samorz¹du rolniczego, który 

skar¿y³ siê, ¿e pañstwo nie zapobiega 

spadkowi cen zbó¿. - Nale- 

¿¹ce do Skarbu Pañstwa m³yny w 

Stois³awiu obni¿y³y ceny skupu 

jeszcze przed ¿niwami, w œlad za 

nimi posz³y inne zak³ady - mówi³ 

L. Wnuk Lipiñski. 

W.R. 

stwo. Pieni¹dze sfinansuj¹ napisanie 

wniosku oraz prowadzenie 

biura i osoby koordynuj¹cej projekt 

- wyjaœnia Z. Rudnik, zachêcaj¹c 

do udzia³u w klastrze innych 

przedsiêbiorców. - Wszyscy 

zgodnie zadeklarowali, ¿e chc¹ 

siê systematycznie spotykaæ i uruchamiaæ 

inicjatywy, które wzmocni¹ 

konkurencyjnoœæ bytowskich 

firm. Pojawi³ siê m.in. pomys³ 

wspólnej negocjacji cen i zakupu 

materia³ów potrzebnych do produkcji 

- mówi Z. Rudnik. 

Grupa, w której dziœ aktywnie 

dzia³a 10 podmiotów, m.in. firma 

£¹ccy z Ko³czyg³ów, tartak 

KU-TRE, Paula z Gliœna, Zak³ady 

Stolarskie z Lipnicy i Parchowa, 

ca³y czas jest otwarta na 

przyjêcie kolejnych chêtnych 

przedsiêbiorców. Nastêpne spotkanie 

odbêdzie siê w siedzibie 

Nadleœnictwa Bytów w czwartek 

19.11. o godz. 17.00. 

W.R. 

4.11. podpisano list intencyjny, który ma doprowadziæ do zawi¹zania pierwszego na Ziemi Bytowskiej klastra.


ROZMAITOŒCI 

Koszyki, prezent od natury 

Wszystko, co potrzebne 

do jego budowy, czyli korzenie 

i pêdy, mo¿na samemu 

znaleŸæ w lesie, 

przydro¿nych rowach, na 

³¹kach. Jednak aby powsta³ 

pachn¹cy ¿ywic¹ i 

drewnem bia³y koszyk, 

trzeba w³o¿yæ jeszcze 

mnóstwo wysi³ku i serca. 

Nauczenia siê tej trudnej 

sztuki podjê³o siê kilkanaœcie 

osób. 

W LESIE NIE TAK £ATWO 

Dwa miesi¹ce temu, m.in. nauczyciele 

jêzyka kaszubskiego, regionaliœci 

oraz sympatycy kaszubskiej 

twórczoœci ludowej zaczêli 

uczyæ siê wyplatania. 

Poznali nie tylko sploty, ale i 

metody pozyskiwania korzeni, 

³óz czy pêdów wierzby, z której 

powstaje szkielet koszyka. Trzeba 

bowiem wiedzieæ, ¿e prace 

rozpoczynaj¹ siê w lesie, a raczej 

na karczowisku, gdzie jednym z 

niezbêdnych narzêdzi jest... 

szpadel. Aby wszystko odby³o siê 

bez szkody dla przyrody, a miejsce 

nie zamieni³o siê w grz¹dkê, 

Leszek Myszka, leœniczy z Nie- 

darzyna, wyjaœnia³ zasady tej 

pracy. - Zanim ktoœ zacznie pozyskiwaæ 

korzenie musi spytaæ 

miejscowego leœniczego. Ten 

wska¿e zrêb, gdzie to mo¿na ro- 

biæ - mówi³ L. Myszka. Po krótkiej 

instrukcji przyszli plecionkarze 

z zapa³em w d³oniach ruszyli 

w teren. Entuzjazm szybko 

jednak przygasa³, gdy trzeba 

by³o wbijaæ szpadel w leœn¹ 

œció³kê. Mimo potu na czole, nielicznym 

uda³o siê „upolowaæ” 

jakiœ kawa³ek korzenia. Uradowanych 

kursantów sprowadza³ 

na ziemiê prowadz¹cy warsztaty 

Kazimierz Skiba. Za stare, za 

krótkie, sêkate, za grube. To tylko 

niektóre z jego uwag. - Aby korzeñ 

nadawa³ siê do wyplatania, 

musi byæ zdrowy. Dlatego pozyskiwanie 

powinno odbywaæ siê na 

stosunkowo œwie¿ym zrêbie. Inaczej 

korzenie bêd¹ czarne, nadgryzione 

przez szkodniki, ³amliwe. 

Najlepsze, bo najmocniejsze, 

s¹ te œwierka. Jeszcze lepiej do tego 

celu nadaj¹ siê ja³owca, ale 

ten jest pod ochron¹ - wyjaœnia³ 

K. Skiba. - Najpierw trzeba znaleŸæ 

karp niedawno œciêtego drzewa. 

Szukanie korzenia zaczynamy 

jakiœ metr od niego, ostro¿nie 

ods³aniaj¹c warstwy ziemi. Podczas 

kopania nie mo¿na go uszkodziæ, 

najlepiej, aby by³ jak najd³u¿szy 

i równej œrednicy - instruowa³. 

Za pierwszym razem, 

Gdy przygotowany jest ca³y materia³, potrzeba jeszcze kilka godzin, aby 

powsta³ koszyk. 

po ponad 4 godzinach ciê¿kiej 

pracy i przekopaniu ok. 1 ha karczowiska, 

uda³o siê wybraæ ledwie 

trzy wi¹zki korzeni, które 

nadawa³y siê do dalszej obróbki. 

ROBI¥ SIÊ ODCISKI 

Szybko wszyscy uœwiadomili 

sobie, ¿e to dopiero pocz¹tek 

trudnej sztuki. Kolejnym etapem 

zdobywania wiedzy plecionkarskiej 

mia³o byæ przygotowanie 

materia³u. Z odciskami na d³oniach, 

pami¹tce z ostatniego wypadu 

do lasu, rozpoczêli czyszczenie 

korzeni. Najpierw przy 

pomocy no¿a trzeba by³o oczyœciæ 

je z wierzchniej warstwy. Ruchem 

przypominaj¹cym skrobanie 

marchewki pozbywano siê jasnobr¹zowej 

kory ods³aniaj¹c 

kremowy rdzeñ, który trzeba po- 

³upaæ. W zale¿noœci od gruboœci, 

z jednego korzenia mo¿na uzyskaæ 

od dwóch do nawet kilku 

p³askich lub pó³okr¹g³ych pasków. 

Aby nadawa³y siê do wyplatania, 

musz¹ byæ równej grubo- 

œci. - Jak bêd¹ za grube, trudno 

bêdzie siê je wyplata³o. Z kolei za 

cienkie bêd¹ siê urywa³y - t³umaczy³ 

K. Skiba, który szybko 

wœród uczestników warsztatów 

zyska³ miano mistrza. Jednak 

nawet jego rady nie ustrzeg³y 

kursowiczów od ran ciêtych. Od 

ma³ych zadrapañ, a¿ po te g³êbokie, 

wymagaj¹ce interwencji lekarza 

na pogotowiu. Lej¹ca siê 

krew i kolejne odciski nie studzi- 

³y zapa³u. Gruba warstwa wiórów 

za ka¿dym razem pokrywa³a 

pod³ogê korytarza Bytowskiego 

Centrum Kultury, gdzie dwa razy 

w tygodniu przez 3,5 godziny 

prowadzone s¹ zajêcia. Ros³a równie¿ 

sterta po³upanych korzeni. 

Gdy wszyscy myœleli, ¿e w 

koñcu przyjdzie ten wyczekiwany 

moment wyplatania, mistrz 

powiedzia³: - A teraz bêdziemy 

³upali ³ozy, z których powstan¹ 

Pierwsze przedmioty codziennego 

u¿ytku wyplatane z trawy, 

s³omy, pêdów drzew i krzewów, 

³yka, pasków skóry i sznurka 

splecionego z w³ókien roœlinnych 

pojawi³y siê ju¿ w paleolicie. 

Na Kaszubach jeszcze w po- 

³owie XX w. z korzeni sosny, 

œwierka i ja³owca powstawa³y 

kosze wykorzystywane g³ównie 

do zbierania ziemniaków, owoców 

i runa leœnego, oraz popularne 

czipki u¿ywane przez gospodynie 

domowe podczas obierania 

warzyw. Wyplataniem w 

jesienne i zimowe wieczory zajmowali 

siê g³ównie sami rolnicy. 

Niektórzy z nich dochodzili 

do takiego mistrzostwa, ¿e potrafili 

z korzeni stworzyæ nawet 

wiadra do noszenia wody ze stu- 

szkielety koszyków i ¿eberka. 

Znowu w ruch posz³y no¿e. Tak 

jak w przypadku korzenia, najpierw 

trzeba by³o pozbyæ siê kory 

z pêdów. PóŸniej wygi¹æ tak, aby 

powsta³o kó³ko. A ¿e prowadz¹cy 

zajêcia okaza³ siê perfekcjonist¹, 

ka¿de musia³o mieæ idealnie regularne 

kszta³ty. Dwa takie daj¹ 

pocz¹tek szkieletowi koszyka. Jego 

elementem s¹ te¿ ¿eberka, które 

trzeba wystrugaæ z prze³upanego 

na pó³ lub na cztery czêœci (w 

zale¿noœci od gruboœci) m³odego 

pêdu wierzby. To okaza³o siê nie 

lada sztuk¹. Sprawniej ju¿ operuj¹c 

no¿em, po kolejnych 10 godzinach 

nauki, kursanci przebrnêli 

równie¿ przez ten etap. 

NO I WRESZCIE CZIPKA 

W koñcu nadszed³ ten moment. 

K. Skiba wybra³ trójkê 

szczêœliwców, którzy rozpoczêli 

13 

dni. Z czasem uprzemys³owienie 

sprawi³o, ¿e gospodarskie 

przedmioty produkowane na 

masow¹ skalê wypar³y plecionki. 

Dziœ rzemios³o znaj¹ nieliczni, 

g³ównie starsi ludzie. 

Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie 

i Bytowskie Centrum 

Kultury podjê³y siê popularyzacji 

plecionkarstwa, które dziœ 

ju¿ przybiera formê sztuki ludowej. 

Projekt dofinansowano ze 

œrodków Programu „Dzia³aj Lokalnie 

VI” Polsko-Amerykañskiej 

Fundacji Wolnoœci realizowanego 

przez Akademiê Rozwoju 

Filantropii w Polsce oraz 

Lokalnej Organizacji Grantowej 

w Bytowie, dodatkowo ze 

œrodków gminy Bytów i powiatu 

bytowskiego. 

Trzeba by³o dwóch dni i pracy trzynastu osób w lesie, aby zebraæ materia³ potrzebny do wyplatania koszyków. 

wyplatanie w³asnego koszyka. - 

Od pierwszych dwóch wêz³ów 

³¹cz¹cych obrêcz z r¹czk¹ koszyka 

zale¿y, czy konstrukcja bêdzie 

sztywna i trwa³a - mówi³ K. Skiba. 

Gdy sprawnymi palcami zawin¹³ 

korzeñ na ³ozie, wydawa³o 

siê to proste. Gorzej, gdy samemu 

trzeba by³o to powtórzyæ. Po 

kilku próbach i drobnych poprawkach 

mistrza jednak siê uda³o. 

Pojawi³y siê za to inne 

trudnoœci. Z pocz¹tku dziwna 

konstrukcja, z godziny na godzinê 

zaczê³a przypominaæ koszyk, 

podobny do tych, które za ok. 30 

z³ mo¿na kupiæ na jarmarkach i 

imprezach folklorystycznych. 

Ale kursanci zgodnie twierdz¹, 

¿e nie sprzedaliby go za ¿adne 

pieni¹dze. Wiêkszoœæ ustawi je 

na zaszczytnych miejscach w 

swoich domach. 

W.R.

14 

HISTORIA 


KASZUBSKIEJ SZLACHTY OBRAZ W£ASNY (CZÊŒÆ VII) 

Z flintami, siekierami i motykami 

Zawartoœæ przedrozbiorowych akt s¹dowych od dawna 

cieszy siê du¿ym zainteresowaniem historyków. Na ich 

podstawie napisano sporo prac. To prawdziwa kopalnia 

wiedzy o staropolskim ¿yciu codziennym i obyczajowoœci, 

zw³aszcza szlachty. Ma³o kto wie jednak, i¿ takie 

Ÿród³a historyczne zachowa³y siê równie¿ dla naszych 

terenów, czyli historycznej Ziemi Bytowskiej („starego” 

powiatu bytowskiego) i Gochów, dawniej bêd¹cych czêœci¹ 

powiatu cz³uchowskiego. 

„ZA COSCIE MI DZIECIÊ 

POBILI” 

Bywa³y przypadki, i¿ osoba napastowana 

do koñca nie dawa³a 

siê sprowokowaæ, unikaj¹c konfliktu 

z przelewem krwi. 30 

wrzeœnia 1723 r. Józef Sarnowski 

z Pó³czna oskar¿y³ Marcina Czarnowskiego 

z tej samej wsi, i¿ „powazy³ 

siê kanczukiem orzn¹c w 

polu [jego] coreczkê, zadaj¹c sinych 

razów kilka, z takiey przyczyny, 

ze id¹c ta ma³a dziewczynka 

z pola na miedzy, urwa³a kilka 

stebel trawy, o czym mu insze 

dzieci powiedzie³y”. I jak dalej 

twierdzi³ Sarnowski, „p[anu] 

Czarnowskiemu wiele chodzi o 

garze trawy, bo sam z komni iezdzy 

swoimi na noc, y ma cos kommendy 

nad inszymi koniarzami, 

y tak iest chcywy, ¿eby mogl swoimi 

koñmi wszystkie miedze wypasc, 

a inszym zabrania”. Dowiedziawszy 

siê o pobiciu córki, Sarnowski 

„dobrymi s³owami pocznie 

z nim mowic: Panie, za coscie 

mi dzieciê pobili, cos to macie 

za upodobanie w tey waszey chciwosci 

o tê trawê, y co dla Boga za 

szyk wasz iest z tym wodzeniem 

koni od miedzy do miedzy, iuzci 

was na ostatku ludzie nazowi¹ 

etc”. Na to „Czarnowski z zawziêtosci¹ 

swoi¹ uda³ siê z wysok¹ gêb¹ 

na p[ana] requirenta”, i rzek³: 

„Nie szczekay, nie wielem teraz 

bi³, ale iak mi wiele szczeka³ bêdziesz, 

iok siê tak z biciem poprawiê, 

ze i¹ do domu na p³achce 

przyniesiesz, z³odzieiu, krowko y 

skopku”. Tu woŸny wyjaœni³, dlaczego 

Czarnowski nazwa³ go z³odziejem, 

pisz¹c: „czasu iednego 

pod czas jarmarku bytowskiego 

pêdz¹c byd³o ch³opiec p[ana] requirenta 

z jarmarku z inszymi ludzmi, 

ktorych pogoniwszy p[an] 

requirent przybiezy krowa za nimi, 

gdzie iuz z wieczorem by³o, 

kaza³ ia zabierac z bydlami swemi 

do k¹d siê iey Pan nie naydzie, 

ktor¹ drugiego dnia cz³owiek z 

podziêkowaniem odebra³, y ch³opcu 

da³ nale¿ne, w taki sposób sta- 

³o siê czasu iednego y z iagniêciem 

w polu naydzonym, y w ten sposób 

u p[ana] Czarnowskiego iest 

p[an] requirent za z³odzieia poczytany, 

czego siê Bo¿e pozal. Po 

wyminie zdañ p[an] requirent po- 

szed³ w dom swoy, a p[an] Czarnowski 

sam zosta³, asz go noc zasz³a. 

Drugiego dnia raniuszynko 

w dzieñ œ[wiêtej] Maryi Magdaleny, 

gdzie odpust na têz uroczystosc 

w kosciele naszym ugoskim 

by³ w parafii naszey, p[an] Czarnowski 

przybieg³ z go³¹ szabl¹, 

sam tyle bo w koszuli bêd¹c letko 

siê na boy przybrawszy, gdzie tedy 

na dwor nabieg³szy wola: Wychodz 

ty taki a taki, jezeli iedn¹ 

kroplê krwi szlacheckiey masz. 

Tam go tedy matka iego hamuie, 

mowi¹c mu: Co robisz hultaiu, o 

ciê diabe³ iest, ale narobisz y mnie 

y inszym k³opotu. Wydar³ siê 

matce, y gdzie chcia³, tam poszed³, 

nikomu siê hamowac nie 

da³, a pan requirent le¿a³ ieszcze, 

ale wiedzia³ co siê dzia³o, ale uwaza³ 

na uroczystosc, ktora w 

kosciele tamtecznym by³a, gdzie 

siê ubieral do spowiedzi, niemiawszy 

siê tedy na czym pomœciæ 

p[an] Czarnowski klêknie 

na kolana przed drzwiami p[ana] 

requirenta, y tak powiedzia³: Wychodz, 

wychodz, niech mnie tys¹c 

kroc millionow wezmie diablow, 

albo ciebie, albo mie diabe³ // teraz 

wzi¹c musi, choc ia nigdy 

wiêcey Pu³czna nie bêdê ogl¹da³. 

W tym tedy p[an] requirent wyidzie 

w prog swoy domowy, y mowi 

mu: Marcinie, Marcinie, co robisz, 

pamietay na Pana Boga y na 

tê Uroczystosc, ktor¹ dzis w nas 

powinnismy obserwowac, pamiêtay 

na duszê swoiê. Mowiwszy 

mu to, poszed³ do izby, do koscio- 

³a siê zabierawszy, y tak p[an] 

Czarnowski z zawziêtosci¹ swoi¹ 

porachowawszy iak wiele nieprzyiacio³, 

ust¹pic musia³, wiêc 

iu¿ nie do koscio³a, ale w pole do 

koniarzow s³awi¹c siê tym, co za 

komedye wyprawowa³, y tak powiedzia³: 

Choc na cmentarzu siê 

z nim najpierwey zejdê, to go zabijê”. 

Co prawda w imiê wyznawanych 

„chrzeœcijañskich wartoœci”, 

Józef Sarnowski nie da³ siê 

sprowokowaæ do pojedynku z u- 

¿yciem broni, lecz nie omieszka³ 

wnieœæ w tej sprawie skargi do 

s¹du. 

SZLACHECKIE BITWY 

NA GOCHACH 

Bitwy, jakie toczyli ze sob¹ 

szlachcice w ca³ej Rzeczpospolitej, 

nie omija³y równie¿ Gochów. 

W ksiêgach S¹du Miejskiego w 

Chojnicach pod dat¹ 7 grudnia 

1684 r. znajduje siê opis „bitwy 

jarmarcznej” przekazanej przez 

Jakuba Pr¹dzyñskiego i Adama 

Trzebiatowskiego, w której, podobno 

przypadkowo, poszkodowany 

zosta³ szlachcic z Gochów 

(przypuszczalnie z Lipnicy) Marcin 

Pa¿¹tka Lipiñski. Ów opis 

jest dosyæ nietypowy, gdy¿ relacjonuje 

rozmowê poszkodowanego 

z jego szwagrem Tomaszem 

Brzeziñskim, bêd¹cym jednoczeœnie 

œwiadkiem w sprawie, 

który po przyjœciu do niego do domu, 

zapyta³: „Na co choruie? Jezeli 

na te guzy, ktore w bitwie na 

jarmarku odebra³, czyli na insz¹ 

chorobê”. Na co chory odpowiedzia³: 

„Na te guzy w³asnie choruiê”. 

Dalej Brzeziñski pyta³: „Z 

iakiey przyczyny siê ta bitwa sta- 

³a”. I tu Pa¿¹tka Lipiñski opisa³ 

ca³e zdarzenie, co Brzeziñski 

przekaza³ w nastêpuj¹cy sposób: 

„i¿ poszed³ [on] po pana Pucha 

[Pycha Lipiñskiego - przyp. 

T.R.], zeby do dom z nim iacha³, 

iakoz z sob¹ zprzêgê mieli [tzn., 

¿e przyjechali na jarmark jednym 

zaprzêgiem - przyp. T.R.]. 

Na to siê potka³ z panem Zawadzkiem, 

az pan Zawadzki porwawszy 

siê do szpady, […] powiedzia³ 

do pana Marcina Lipinskiego 

Paz¹tki: Z ciebie mai¹ 

sztuki lataæ. On mu zaœ odpowiedzia³: 

Nieznam ciê cz³owiecze, 

niewiem co siê dzieje. W tymze 

wypad pan Modrzewski, szwagier 

pana Zawadzkiego, y bi³ pana 

Lipinskiego Pazatkê kanczukiem 

[skórzanym biczem – 

przyp. T.R.], ktory pan Lipinski 

siê uchwyci³ z panem Modrzewskim 

za ³by”. Na koniec Brzezinski 

zapyta³ Pa¿¹tki Lipiñskiego, 

kto w zasadzie go tak mocno pobi³, 

skoro „tak barzo w g³owê y 

wszystek zbity by³”. Na co ten mu 

odpowiedzia³: „Sam niewiem, [ale] 

pan £¹cki o tym nalepi bêdzie 

wiedzia³”. Drugi œwiadek, Adam 

Trzebiatowski zaœwiadczy³, „i¿ 

od jego mosci xiêdza plebana borzyszkowskiego 

s³ysza³, i¿ od pana 

Zawadzkiego przyczyna bicia 

by³a”. Jednak sam stwierdzi³, i¿ 

tam nie by³, „ale od Pani Waltrowey 

s³ysza³, iz pan Modrzewski 

pana Lipinskiego kanczukiem uderzy³, 

ktory siê z nim za w³osy 

uchwyci³. W tym pan Pich Lipinski 

wypad³ chc¹c pana Lipinskiego 

Paz¹tkê ratowac y uderzywszy 

miêdzy kupê pana Lipinskiego 

Paz¹tkê [przypadkowo] 

trafi³”. Jak widaæ zdarzeniem 

tym ¿y³a ca³a parafia borzyszkowska, 

w³¹cznie z proboszczem, 

którym by³ wówczas 

Wawrzyniec Florian Ryndwelski. 

Nie wiadomo, jak sprawa za- 

koñczy³a siê dla poszkodowanego. 

Charakterystyczne i w pewnym 

sensie humorystyczne dla 

wspó³czesnego czytelnika jest to, 

¿e obaj œwiadkowie nie widzieli 

zdarzenia, a swe relacje sk³adali 

na podstawie, ni mniej ni wiêcej, 

wiejskich plotek. Pa¿¹tka Lipiñski 

mia³ tego dnia wyj¹tkowego 

pecha, gdy¿ oprócz napastników, 

dodatkowe ciosy, zapewne w amoku 

walki, zada³ mu jego kompan 

Pych Lipiñski. 

ZBROCZONY KRWI¥ 

Przyczyn¹ kolejnego kilkumiesiêcznego 

krwawego zatargu, 

tym razem w Gliœnie, najpewniej 

by³ spór graniczny pomiêdzy 

s¹siadami. Swój pocz¹tek sprawa 

mia³a 20 czerwca 1735 r., kiedy 

do wsi przyby³ woŸny s¹dowy 

Wawrzyniec Noryng (Nering), 

który wys³ucha³ i wniós³ do ksi¹g 

chojnickich skargê o pobicie Kazimierza 

Chamier Gliszczyñskiego 

przez Mateusza Jutrzenka 

Gliszczyñskiego. Z opisu wynika, 

¿e zajœcie mia³o miejsce przy koœciele 

(najpewniej borzyszkowskim), 

gdzie Mateusz Jutrzenka 

Gliszczyñski, „zadney nie dai¹c 

okazyi”, nas³a³ na Kazimierza 

Chamier Gliszczyñskiego Marcina 

K³¹czyñskiego, „który szabli 

dobywszy bezbronnego obducenta 

w g³owê zaci¹³”. Podczas obdukcji 

woŸny stwierdzi³ „rany 

trzy, iedna przy drugi wzd³uz na 

pa³ce wszytkie trzy, wszerz zas 

na ma³y palec”. Chamier Gliszczyñski 

„opanowa³” jednak sytuacjê 

i da³ odpór napastnikowi 

za pomoc¹ trzciny, w taki sposób, 

¿e „zawo³a³ pomieniony K³onczynski 

iako nasadzony na zycie”. 

Us³yszawszy to Jutrzenka 

Gliszczyñski przyby³ natychmiast 

z pomoc¹ K³¹czyñskiemu i 

Chamier Gliszczyñskiego „iuz 

krwi¹ zbroczonego tyransko naypierwey 

ci¹³ y szabl¹ zada³ ranê 

nad prawym uchem nad s³uchamy 

d³ug¹ na palec serdeczny g³êbok¹ 

zas az do samy kosci”. W tej 

samej sprawie woŸny zosta³ wezwany 

do Gliœna jeszcze w sierpniu 

tego roku, gdzie miejscowa 

szlachta zgodnie potwierdzi³a 

przebieg zajœcia pod koœcio³em w 

Borzyszkowach. 

POMIARKOWALI 

SIÊ NA CHWILÊ 

Wkrótce, bo ju¿ 24 wrzeœnia 

1735 r., Wawrzyniec Noryng ponownie 

pojawi³ siê w Gliœnie na 

wizji lokalnej. Tym razem przeciw 

Mateuszowi Jutrzenka Gliszczyñskiemu 

i jego dwóm braciom 

protest z³o¿y³o 15 tutejszych 

szlachciców, na czele z Kazimierzem 

Chamier Gliszczyñskim. 

Zarzucili mu, ¿e „nie po-


mniai¹c na Pana Boga y na prawo 

pospolite, pozwoli³ sobie orac 

rol¹ nie tylko we dnie, ale y nocy, 

ktoremu nic do niego nie naleza- 

³o, gwa³townym sposobem, iako 

mi powiadano y oczywiscie widzielismi 

na granice, do ktorych 

wiolencyi [bezprawia, przemocy - 

przyp. T.R.] braci sobie swoich 

rodzonych przybra³, pana Kazimierza 

Jutrzenkê y pana Woyciecha 

Jutrzenkê Gliszczyñskich, z 

ktoremi braci¹ kamienie z miedzy 

na miedzê przewala³ y przenosil 

drogê bit¹ z dawna id¹c¹ 

do miasta Bytowa, zwioszszy 

drzewo zawali³”. Dalej woŸny pisa³, 

i¿ „Panowie Jutrzenkowie 

Gliszczynscy z flyntamy nabitemi, 

z siekierami, z rydlami, y motykami 

z wyde³kamy y pistolitamy, 

iako nam powiadali [szlachcice 

gliœnieñscy - przyp. T.R]. 

Przy teyze broni pomienionym 

possessorom wsi Glisna odebrali 

gwa³townym sposobem roli czterdziesci 

prêtow y cztery s¹sieckiey 

wzd³uz a siedm wprzek, takze 

siedm prêtow nad pomiarnowey 

kopaniny pozwoli³ sobie wyorac. 

Insuper [ponadto - przyp. T.R.] 

Kazimierzowi Chamirowi Gliszczynskiemu 

panowie Jutrzenkowie 

Gliszczynscy odorali roli 

zytem zasianey prêtow trzydziesci 

y osm wzdluz, a na szerz prêtow 

trzy, kamienie z miedzi pomiar 

wed³ug w³ok znacz¹ce niektóre 

poprzenosili na insze 

mieysca niektore, ktore wiêksze w 

ziemiê powkopiwali, które to 

grunta gwa³tem odebrane, widzielismy 

y nalezycie przypatrzylismy 

siê tey wiolencyi [temu bezprawiu 

- przyp. T.R.]”. Ciekawe, 

¿e do akt tej sprawy w³¹czono równie¿ 

odpis ugody miêdzy Kazimierzem 

Chamier Gliszczyñskim 

a Mateuszem Jutrzenka 

Gliszczyñskim, jaki zawarli oni 

miêdzy sob¹ 3 lata wczeœniej. 

Wynika z niego, i¿ spór o granice 

toczyli ju¿ od wielu lat, maj¹c za 

sob¹ kilka wyroków s¹dowych 

ró¿nych instancji. W koñcu jednak 

„sami siê pomiarkowali, y 

rola kontrowersyonalne pomierzyli 

tak, ze z tego pomiaru kazdy 

somsiad kontent zosta³, niechc¹c 

w dalsze zachodzic procesja, nie 

pamiêtai¹c na zadne przeszle 

klotnie y zawieruchy, iedyn¹ y 

szczególn¹ miêdzy sob¹ deklaruj¹ 

mi³osc bratersk¹ i somsiedzk¹, 

a zas umarzai¹c, kassui¹c, annihilui¹c 

wszystkie prawne zawziêtoscy”. 

Nie na wiele te deklaracje siê 

zda³y, gdy¿ sprawa rych³o siê zaostrzy³a. 

Trzy dni póŸniej (27 

wrzeœnia 1735 r.) woŸny s¹dowy 

by³ znów w Gliœnie. Tym razem 

ci sami szlachcice oskar¿yli braci 

Jutrzenka Gliszczyñskich o to, ¿e 

„wazili siê armatnie z flintami 

dobrze o³owiem nabitemy, pistoletami, 

szablami, kiiami, naprzod 

rolê do ca³ey wsi nale¿¹ce 

gwa³townie odorywac y odbierac, 

iako Protestacya wsobie fusius opiewa, 

a potym przybrawszy sobie 

pomieniony Szlachetny Pan 

Mattheusz Jutrzenka Gliszczyñski 

braci rodzonych Kazimierza y 

Woyciecha, mai¹cych possessi¹ 

w inszym powiecie, zast¹pili Possessorom 

Wsi Glisna Wyzey specyfikowanym 

podewsi¹ przy jezierze 

Gliszczonku, y tam a verbis 

ad verbera procedendo [od 

s³ów do rêkoczynów przeszli - 

przyp. T.R.], iakoby pomieniony 

Mattheusz Gliszczynski, nie tylko 

rolê, ale ca³¹ wies pod swoiê 

chcia³ podbiæ possessy¹. Strzeli³ 

z rusznicy dobrze o³owiem nabitey 

w jego mosc pana Kazimierza 

Gliszczynskiego, którego smiertelnie 

postrzeli³ w ramiê ku sercu. 

Widzia³em uczynionych dziur 

siedm, iedne na wylot, drugie kule 

zosta³y w ciele, nie dosyæ na 

tym, wystrzeliwszy pomieniony 

szlachetny pan Mattheusz, ale 

inszych kaleczy³, wzi¹wszy za 

cienki koniec flintê, uderzy³ jego 

moœæ pana Jana Chamiera Gliszczynskiego 

g³owê w czo³o, uczyni³ 

ranê na pu³ palca dlug¹, g³êbok¹ 

do samey kosci. Insi zas, 

Kazimierz y Woyciech Jutrzenkowie 

Gliszczynscy bracia, suchemy 

razamy, ieden z szabl¹, drugi 

z rusznic¹ jednakowym sposobem 

po zaboisku, nie po szlachecku, 

possessorow wsi Glisna zazywali”. 

Koñca tego sporu, podobnie 

jak innych, niestety nie znamy. 

KSIÊGI BEZCENNYM 

�RÓD£EM 

Ksiêgi s¹dowe obfituj¹ w takie 

i podobne opisy konfliktów i zdarzeñ. 

Podobnie jak charakterystyka 

szwedzkiego podró¿nika, 

w pewnym sensie one równie¿ s¹ 

jednostronne w opisie kaszubskiej 

szlachty z Ziemi Bytowskiej 

i Gochów, zw³aszcza ze wzglêdu 

na swoj¹ formularzow¹ s¹dow¹ 

treœæ, a ponadto z powodu ukazywania 

jej w sytuacjach skrajnych 

(konfliktowych). Tu jednak, niejako 

przy okazji, notuj¹ jej autentyczne 

wypowiedzi, co jest du- 

¿¹ rzadkoœci¹ dla tej epoki, a 

zw³aszcza dla spo³ecznoœci w 

przyt³aczaj¹cej wiêkszoœci niepiœmiennej. 

Niemniej akta s¹dowe 

opisuj¹ maj¹tek, przedstawiaj¹ 

pewne elementy ¿ycia codziennego, 

zwyczaje i przes¹dy 

drobnej szlachty. Z pewnoœci¹ 

stanowi¹ bezcenne Ÿród³o nie tylko 

dla historyków i genealogów, 

ale i dla badaczy innych dyscyplin 

naukowych, jak choæby jêzykoznawców 

czy etnologów. Niew¹tpliwie 

jednak wzbogacaj¹ obraz 

„dumnych po³awiaczy raków 

i ryb”, jaki pozostawi³ po sobie 

XVIII-wieczny podró¿nik. I co 

najwa¿niejsze, bêd¹ stanowiæ 

skarbnicê wiadomoœci dla wielu 

kolejnych pokoleñ historyków. 

Tomasz Rembalski 

HISTORIA 

15 

Kobiety wygra³y remizê 

- Pocz¹tki naszej jednostki 

siêgaj¹ lat 20. XX wieku -opowiada 

prezes Ochotniczej 

Stra¿y Po¿arnej w Borzyszkowach 

(gm. Lipnica) 

Jan Kuik Studziñski. Okazj¹ 

do wspomnieñ by³o poœwiêcenie 

nowego samochodu. 

Pierwsze wzmianki o borzyszkowskiej 

OSP pojawi³y siê w 

1928 r. - Sadzê, ¿e powstaæ mog³a 

nawet w 1923 r. Niestety, nie zachowa³y 

siê ¿adne dokumenty, 

które by to potwierdza³y - mówi J. 

Kuik Studziñski. Pierwsza remiza 

mieœci³a siê nieopodal obecnej. 

Przed II wojn¹ œwiatow¹ znajdowa³a 

siê tam kuŸnia, a przy niej 

pomieszczenie na konn¹ sikawkê. 

W tym okresie, dok³adnie w 1929 

r., wybuch³ w wiosce po¿ar, w którym 

ucierpia³o 10 gospodarzy. - 

Spali³y siê wtedy zabudowania gospodarskie. 

Miejscowi ochotnicy 

nie mieli odpowiedniego sprzêtu, 

by w porê opanowaæ ¿ywio³ - dodaje 

prezes OSP. Po wojnie, w latach 

50., wybudowano now¹ remizê, 

tym razem nad pobliskim jeziorem. 

Miejsce znalaz³o w niej nowe 

wyposa¿enie stra¿y, m.in. motopompy. 

Wkrótce i ta okaza³a siê za 

ma³a. Impuls do budowy nowego 

obiektu da³y mieszkanki wsi, zdobywaj¹c 

pierwsze miejsce w finale 

wojewódzkich zawodów stra¿ackich 

w Grudzi¹dzu. W nagrodê otrzyma³y 

60 tys. z³. Zakupiono za 

nie materia³y na now¹ remizê. - 

Powsta³a w miejscu obecnej. Czêœæ 

gruntu pod ni¹ nale¿a³a do wsi, 

pozosta³¹ bezp³atnie podarowa³ 

Edmund Rudnik. Teraz to co wiejskie, 

uznano za gminne - mówi J. 

Kuik Studziñski. 

By³a to w owym czasie pierwsza 

siedziby ochotników w dawnym 

powiecie chojnickim zbudowana 

w czynie spo³ecznym. 

Kiedy stanê³a w 1974 r., jednostka 

wzbogaci³a siê o samochód 

marki ¯uk. Na kolejny pojazd borzyszkowscy 

stra¿acy czekali 27 

lat. W 2001 r. trafi³ do nich Jelcz. 

Znów konieczna okaza³a siê 

przebudowa remizy. Prace i tym 

razem wykonali mieszkañcy wsi. 

W ich pamiêci zachowali siê tak- 

¿e powojenni naczelnicy OSP. 

Pierwszym by³ Jan Zmuda-Trzebiatowski, 

kolejnymi Franciszek 

Janta-Lipiñski, Bogdan Wierzba, 

Andrzej Skiba, Henryk Felski 

i Ireneusz Kuik Studziñski. 

Prezesami byli natomiast Józef 

Pa³ubicki i Jan Kuik Studziñski. 

Nie zachowa³y siê informacje o 

pierwszym naczelniku borzyszkowskiej 

jednostki. 

W tym roku do OSP trafi³ nowy, 

warty 167 tys. z³ Ford Transit. 

W sobotê 7.11. dokonano jego 

poœwiêcenia. Jednoczeœnie wyœwiêcono 

tak¿e figurkê œw. Floriana, 

patrona stra¿aków. - 

Obecnie OSP w Borzyszkowach 

liczy 45 stra¿aków. 

Umieszczona jest na frontowej 

œcianie remizy. Wczeœniej nie mieliœmy 

¿adnej podobizny naszego 

orêdownika, a uwa¿am, ¿e powinien 

byæ obecny na budynku stra- 

¿y - mówi naczelnik OSP w Borzyszkowach 

I. Kuik Studziñski. 

Plany na przysz³oœæ miejscowych 

ochotników s¹ ambitne. - Myœlimy 

o zakupie nowego samochodu, 

w zastêpstwie Jelcza. Chcia³bym 

tak¿e, ¿eby remiza nale¿a³a do 

naszej jednostki OSP, a nie gminy 

- dodaje I. Kuik Studziñski. 

£.Z. 

Zamek o¿yje ró¿norodnoœci¹ 

Ju¿ nied³ugo poznamy efekty 

kilkumiesiêcznej pracy 

nad projektem „Cassubia 

incognita”. A podsumowanie 

zapowiada siê niezwykle 

ciekawie. 

Fina³ prac nad zarejestrowanymi 

w okresie powojennym 

pieœniami kaszubskimi odbêdzie 

siê w pi¹tek 27.11. w sali portretowej 

Muzeum Zachodniokaszubskiego 

w Bytowie. O godz. 

13.00 rozpocznie siê panel dyskusyjny. 

Wezm¹ w nim udzia³ 

prawdziwi specjaliœci w swoich 

dziedzinach. Moderatorem spotkania 

bêdzie Maciej Rych³y z 

Kwartetu Jorgi, referaty wyg³osz¹ 

Witos³awa Frankowska i Da- 

wid Martin. Ta pierwsza to kompozytorka, 

wnuczka Jana Trepczyka, 

która opracowuje utwory 

ludowe i regionalne, jest autork¹ 

wiêkszoœci hase³ muzycznych w 

ksi¹¿ce „Muzyka Kaszub”. Z kolei 

muzykolog D. Martin, nasz 

krajan rodem z Kiedrowic (gm. 

Lipnica), studiowa³ grê na gamelanie 

jawajskim w Institut Seni 

Indonesia w Yogyakarcie, jest 

wspó³autorem muzyki do happeningu 

s³ynnego indonezyjskiego 

malarza i performera Heri Dono. 

Wyk³ada na Uniwersytecie Warszawskim 

w Instytucie Muzykologii. 

Jednym z g³ównych za³o¿eñ 

„Cassubia incognita” jest ochrona 

przed zapomnieniem pieœni w 

rodnej mowie. Trafi³y ju¿ na p³ytê 

CD, która zostanie zaprezentowana 

na konferencji. - To w³aœnie 

nagrania maj¹ zapocz¹tkowaæ 

nasz¹ dyskusjê o stanie muzyki 

na tych terenach - wyjaœnia 

Jaromir Szroeder z Muzeum. - 

Zaprosiliœmy Zofiê Ceynowy, jedyn¹ 

¿yj¹c¹ obecnie osobê, której 

œpiew przed laty nagrano. Mia³a 

wtedy 17 lat - zdradza J. Szroeder. 

Etiudê zainspirowan¹ projektem 

poka¿e grupa teatralna 

Zamkowa 2, zagraj¹ m.in. Niwa 

Modrego Lnu i Kwartet Jorgi. 

Wstêp na wszystkie wydarzenia 

wolny. Szczegó³owy ich rozk³ad 

podamy w „Kurierze” za dwa tygodnie. 

P.Cz.

16 

Henryk Czy¿ 

Fontanny 

Rynek - 

Kobieta w draperii 

wylewa 

z biesiadnego dzbana 

strumieñ 

szemrz¹cej wody 

która wp³ywa 

do foremnej czaszy 

W niej 

urokliwe wa¿ki 

tañcz¹ poloneza 

a wróble 

machaj¹ skrzyd³ami 

pluskaj¹ radoœnie 

Srebrzysta fontanna 

tr¹ci 

serdecznym deszczem 

Kramarze 

uœmiechaj¹ siê wniebowziêcie - 

Kruk ku chmurom: 

- Wejrzyjcie 

na plac Pocztowy 

tam czaruje têcza 

drugi wodotrysk... 

Debrzno 2009 r. 

Wêdruje poza 

powiat 

Do tej pory na fina³ach Dni 

Jednoœci Kaszubów bawiono 

siê w Tuchomiu, Kramarzynach, 

Miastku i Bytowie. 

Po raz pierwszy impreza 

przeniesie siê poza granice 

naszego powiatu. 

Do Dnia Jednoœci Kaszubów zosta³o 

jeszcze kilka miesiêcy, jednak 

przygotowania trwaj¹ pe³n¹ 

par¹. Kaszubi na swoim œwiêcie 

spotkaj¹ siê 22.03.2010 r. w Kartuzach. 

To najwiêksza zmiana 

przygotowana przez organizatorów. 

- Chcê, by zabawa co roku 

odbywa³a siê w innym mieœcie na 

Kaszubach. St¹d w³aœnie Kartuzy. 

Moim marzeniem jest, aby jeden 

z fina³ów zorganizowaæ w 

Gdañsku. Przysz³oroczny koncert 

bêdzie przypomina³ poprzednie - 

wyjaœnia szef DJK Marek Wantoch 

Rekowski. Nie zabraknie 

tradycyjnego bicia rekordu jednoczesnej 

gry na akordeonach wy- 

KULTURA 

Goœcie specjalni 

ubarwiaj¹ koncert 

Takiego najazdu goœci bytowski 

klub „Jaœ Kowalski” 

dawno nie prze¿y³. Zespó³ 

Blue Blues tym razem 

zaprezentowa³ siê w poszerzonym 

sk³adzie. 

Pi¹tkowy wieczór 6.11. T³um. 

Miêdzy stolikami trudno przejœæ, 

bo wszystkie miejsca s¹ zajête. 

Nie tylko zreszt¹ na parterze 

klubu „Jaœ Kowalski”. Zape³nia 

siê równie¿ piêtro. Na szczêœcie 

wisi tam telebim, dlatego nie ma 

problemu z obejrzeniem wystêpu. 

Ludzie siadaj¹ nawet na 

schodach. - Na koncerty staramy 

siê przychodziæ regularnie, s¹ inne, 

ciekawe. Mo¿ne warto pomyœleæ 

o przeniesieniu ich na sta³e 

na pi¹tek. Te w niedzielê trwaj¹ 

do póŸna, a nastêpnego dnia rano 

trzeba iœæ do pracy - wyjaœniaj¹ 

Stanis³awa i Jacek Koliñscy. 

Kilka minut po godz. 19.30 na 

scenê wychodz¹ wokalistka Anna 

Gostkowska, gitarzyœci Ryszard 

Koz³owski i Pawe³ Cieplik, basista 

Miros³aw Zahl oraz perkusista 

Piotr Parlak, czyli zespó³ Blue 

Blues. - To wieczór szczególny, bo 

Po raz pierwszy Dzieñ Jednoœci 

Kaszubów odbêdzie siê poza granicami 

naszego powiatu. 

branej melodii. Czy uda siê pobiæ 

wynik ustanowiony u nas, gdy w 

Szkole Podstawowej nr 2 „Sekretë” 

oraz „Na czó³nie” wykona³o 

252 muzyków, przekonamy siê w 

przysz³ym roku. - Informacje na 

bie¿¹co bêd¹ publikowane na 

moim blogu - M. Wantoch Rekowski 

zaprasza do odwiedzania strony 

wotoch.bloog.pl. 

P.Cz. 

zaduszkowy. W pierwszej czêœci 

zagramy na rozgrzewkê kilka naszych 

kawa³ków, w drugiej utwory 

znanych artystów ¿yj¹cych w 

swych piosenkach, tekstach - o 

programie „Muzyczne Zaduszki - 

zabra³eœ mnie do siebie” opowiada 

ks. R. Koz³owski. Muzycy wykonuj¹ 

m.in. „Zabra³eœ mnie do 

siebie”, „Dam Ci swoje sny”, „Po- 

¿egnaj siê”, do których s³owa napisa³a 

nauczycielka jêzyka polskiego 

z bytowskiego Zespo³u 

KONFERENCJA W MUZEUM 

By pamiêæ o 

nim przetrwa³a 

Dobiega koñca rok Lecha 

B¹dkowskiego. 25. rocznicê 

œmierci tego pisarza, 

dzia³acza kaszubskopomorskiego 

i „Solidarnoœci” 

uczczono m.in. w 

gmachu Senatu RP. Do 

obchodów przy³¹czy³ siê 

równie¿ Bytów. Kolejny 

zreszt¹ raz. 

W³aœnie postaæ Lecha B¹dkowskiego 

bêdzie tematem przewodnim 

VIII Konferencji Kaszuboznawczej, 

która odbêdzie siê 18.11. 

w sali portretowej bytowskiego 

Muzeum Zachodniokaszubskiego. 

Otwarcie zaplanowano na godz. 

9.30. Odczyty tego dnia wyg³osz¹ 

prof. Józef Borzyszkowski („Kr¹g 

wspó³pracowników sprawy kaszubskiej 

Lecha B¹dkowskiego”, 

godz. 9.40), prof. Jerzy Samp („Lecha 

B¹dkowskiego Pomorza dzieje 

bajeczne”, godz. 10.00), prof. Zbi- 

Szkó³ Ogólnokszta³c¹cych Irena 

Kuchta. 

Po krótkiej przerwie muzycy 

graj¹ „Jawê” Ryszarda Rynkowskiego 

do s³ów Jacka Cygana - 

autorzy ¿yj¹, ale piosenka ³¹czy 

siê z tematyk¹ wieczoru. Ta czêœæ 

ró¿ni siê od poprzedniej nie tylko 

tym, ¿e Blue Blues nie gra swoich 

kompozycji, ale m.in. Miry Kubasiñskiej, 

Czes³awa Niemena, Jacka 

Skubikowskiego, Janusza 

Radka do s³ów Haliny Poœwia- 

gniew Zielonka opowie o Pomorzu 

w powieœciach historycznych B¹dkowskiego 

(godz. 10.20), a mgr 

Mi³os³awa Kosmulska, wnuczka 

twórcy, o jego literackich przyjaŸniach 

na podstawie listów z innymi 

pisarzami (godz. 10.40). Po 

pó³godzinnej przerwie prof. Krystyna 

Turo wyjaœni, jak wygl¹da³a 

dzia³alnoœæ pisarska w latach 

piêædziesi¹tych XX w. autora 

m.in. „Rozmyœlañ o Ceynowie” 

(godz. 11.30), prof. Jowita Kêciñska 

przybli¿y czasy pogañskie w 

jego prozie (godz. 11.50), a prof. 

Daniel Kalinowski dramaty (godz. 

12.10). 

Konferencjê „Lech B¹dkowski 

- literatura i wartoœci” poza Muzeum 

organizuj¹ Zak³ad Antropologii 

Literatury i Badañ 

Kaszubsko-Pomorskich Akademii 

Pomorskiej w S³upsku, Zrzeszenie 

Kaszubsko-Pomorskie 

Oddzia³ w Bytowie oraz Instytut 

Kaszubski w Gdañsku. 


towskiej. Koncert ubarwiaj¹ specjalni 

goœcie, œpiewaj¹ Jarek 

Czarnecki i Ewelina Brzeziñska, 

na klawiszach gra Tomasz Dr¹¿kowski. 

Zespó³ brzmi inaczej, nie 

tylko z powodu dop³ywu œwie¿ej 

muzycznej krwi. Œpiewaj¹ca tym 

razem z lekk¹ chryp¹ Anna Gostkowska 

idealnie oddaje charakter 

bluesowych utworów. Grupa 

coraz lepiej radzi sobie z publi- 

Koncert zespo³u Blue Blues 

œci¹gn¹³ do klubu „Jaœ 

Kowalski” prawdziwe t³umy. 

cznoœci¹. Ta z kolei ¿ywo reaguje 

na to, co dzieje siê na scenie. Muzyków 

udaje namówiæ siê na kilka 

bisów, koncert po ponad 2 

godz. koñczy „Blues na drogê”. 

A ju¿ w niedzielê 22.11. o godz. 

19.00 w ramach „Bluesowych 

spotkañ” zaprezentuje siê kolsko-koniñska 

kapela Blueska. To 

bêdzie ich pierwszy koncert w Bytowie. 

Informacje i rezerwacja biletów 

pod nr. tel. (59) 822-55-04. 

P.Cz. 

L. B¹dkowski by³ dzia³aczem 

„Solidarnoœci”, cz³onkiem grupy 

negocjuj¹cej Porozumienia Gdañskie. 

W swoim dorobku ma m.in. 

powieœci „Odwrócona kotwica”, 

„M³ody ksi¹¿ê”, „Chmury”, zbiory 

opowiadañ „O których myœlimy”, 

dramat „S¹d nieostateczny 

(Moralitet ca³kiem nowy)”. Z kaszubskiego 

na polski prze³o¿y³ 

„¯ycie i przygody Remusa” Aleksandra 

Majkowskiego. To jednak 

nie wszystkie jego osi¹gniêcia. 

Napisa³ np. „Kaszubsko-pomorskie 

drogi”, „Zarys historii literatury 

kaszubskiej”. Za dzia³alnoœæ 

polityczn¹ i spo³eczn¹ wyró¿niono 

go srebrnym krzy¿em Virtuti 

Militari (za udzia³ w bitwie o Narwik), 

Krzy¿em Kawalerskim 

Orderu Odrodzenia Polski, Medalem 

Stolema, a poœmiertnie 

Orderem Odrodzenia Polski. 

W tym roku z okazji 25. rocznicy 

œmierci pisarza zorganizowano 

wiêcej imprez. M.in. w 

lutym w gmachu Senatu RP otwarto 

wystawê „Autorytety: 

Lech B¹dkowski” przygotowan¹ 

przez Europejskie Centrum 

Solidarnoœci. 22.03. trafi³a do 

Bytowa. Mo¿na j¹ by³o obejrzeæ 

w Szkole Podstawowej nr 2 w 

trakcie marcowego Dnia Jednoœci 

Kaszubów. 

P.Cz.


KULTURA 

Bytowska poetka 

z sukcesami w Holandii 

Wystarczy mieæ talent, 

trochê samozaparcia, a po 

kilku latach mo¿na pisaæ 

wiersze w jêzyku, którego 

wczeœniej zupe³nie siê nie 

zna³o. I to z sukcesami. 

Sporymi osi¹gniêciami mo¿e pochwaliæ 

siê Barbara Ketelaars- 

Waldach, która w Bytowie mieszka³a 

przez ponad 27 lat, a od 4 

¿yje w holenderskim Schijndel. Powodem 

osiedlenia siê tam by³a mi- 

³oœæ. W Holandii zaczê³a t³umaczyæ 

swoje polskie wiersze. - Na pocz¹tku 

w taki sposób uczy³am siê holenderskiego 

- przyznaje B. 

Ketelaars-Waldach. Robi³a to tak 

umiejêtnie, ¿e jej nauczycielka kilka 

utworów wys³a³a na konkurs 

literacki do Nijmegen. Brali w 

nim udzia³ pisz¹cy m.in. z Belgii, 

Indonezji. Tam zosta³a wyró¿niona. 

Jeden z jej wierszy zosta³ te¿ 

wydrukowany w holenderskim 

miesiêczniku w artykule o obco- 

Pamiêæ pomaga 

zachowaæ to¿samoœæ 

Œwiêtujemy odzyskanie przez Polskê niepodleg³oœci, jednak 

uczniowie z bytowskiego Zespo³u Szkó³ Ponadgimnazjalnych 

na nietypowej lekcji historii przypomnieli 

nie tylko to wydarzenie. 

M³odzie¿ z ZSP przedstawienie 

przygotowane przez ich kolegów z 

okazji Œwiêta Niepodleg³oœci obejrza³a 

w czwartek 5.11. w szkolnej 

auli. - 11 listopada to wa¿ny 

dzieñ, o którym ka¿dy Polak powinien 

pamiêtaæ. Naród nie szanuj¹cy 

w³asnej historii traci to¿- 

Prezent 

Chcê w prezencie 

ca³y ten cudowny œwiat 

ci podarowaæ! 

muzykê ptaków 

Szelest liœci 

œwie¿y powiew wiosny 

bajeczne wonne kwiaty 

zielony dywan ³¹ki 

bursztynowe s³oñce 

turkusowe niebo 

gwieŸdzisty firmament 

zawsze stró¿uj¹cy ksiê¿yc 

nieprzewidziane lato 

wieczn¹ przyjaŸñ zwierz¹t 

krajowcach. - Nied³ugo chcê wydaæ 

tomik - zdradza poetka, której 

autorytetem, jak sama przyznaje, 

jest Wac³awa Greinke z Klubu Literackiego 

„Wers”. - Dla nas, Polaków, 

Basia jest wspania³ym przy- 

samoœæ - podkreœla³ jeszcze przed 

rozpoczêciem wicedyrektor placówki 

Andrzej Ciechanowski. 

M³odzi aktorzy nie skupili siê 

na znanych z kart podrêczników 

postaciach, a zwyk³ych ludziach 

i ich doœwiadczeniach. Œpiewali 

patriotyczne pieœni, mówili 

pieszcz¹ce poranki 

erotyczny taniec cia³a 

bij¹ce w rytmie latynoskim serce 

si³ê i potêgê ¿ycia 

najwiêkszy skarb œwiata 

cuda dnia 

uœmiech ka¿dego dziecka 

sprawdzaj¹ce siê dobre sny 

inspiruj¹c¹ poezjê 

zachwycaj¹c¹ przyrodê 

nigdy nie koñcz¹c¹ siê mi³oœæ 

szczeroœæ ludzk¹ 

magiczn¹ moc przyjaŸni 

i specjalnie dla ciebie 

to wszystko w wiersz 

skomponowaæ!!! 

k³adem pozytywnego ¿ycia rodaków 

na obczyŸnie. Z kolei my cieszymy 

siê, ¿e rozprowadza za granicami 

kraju nasze tomiki „Bytów 

Literacki” - cieszy siê W. Greinke. 

P.Cz. 

wiersze o wydarzeniach sprzed 

lat. Wyœwietlono te¿ m.in. fragmenty 

filmu „Katyñ” oraz dokumentu 

o obozach koncentracyjnych. 

Uczniowie w prawie godzinnym 

przedstawieniu opowiedzieli 

nie tylko o odzyskaniu 

przez Polskê niepodleg³oœci, ale 

równie¿ o II wojnie œwiatowej i 

wydarzeniach z grudnia 1970 r. 

Akademiê po³¹czono z przyrzeczeniem 

klas pierwszych. 

P.Cz. 

Uczniowie ZSP w miniony czwartek obejrzeli specjaln¹ lekcjê historii przygotowan¹ przez ich kolegów. 

17 

PRZED ŒWIÊTEM NIEPODLEG£OŒCI 

Flagi rozchodzi³y 

siê jak œwie¿e bu³eczki 

Happening „Nasz powiat - 

nasze barwy” zorganizowa³a 

w ostatni wtorek w 

centrum Bytowa i Miastka 

Fundacja „Parasol”. 

Cz³onkowie fundacji rozdawali 

polskie flagi. - Propagujemy w 

ten sposób nasze œwiêta narodo- 

Flagi rozdano w 20 minut. 

we. Liczymy, ¿e dziêki temu mieszkañcy 

Bytowa chêtniej bêd¹ 

wieszali bia³o-czerwone flagi. 

Chcemy tak¿e, aby pamiêtali, ¿e 

w 1918 r. odzyskaliœmy niepodleg³oœæ 

- mówi Krzysztof S³awski, 

jedna z osób, które rozdawa- 

³y flagi. 

Ich zakup sfinansowa³y wspólnie 

powiat i fundacja. - Pomys³ 

chodzi³ mi po g³owie od kilku lat, 

ale dopiero teraz uda³o siê go 

zrealizowaæ. Aby otrzymaæ flagê, 

trzeba by³o odpowiedzieæ na proste 

pytania, np. jakie œwiêto obchodzimy 

11.11., kiedy odzyskaliœmy 

niepodleg³oœæ, jakie inne 

œwiêta narodowe obchodzimy w 

Polsce - wylicza K. S³awski. 

Kilkadziesi¹t chor¹gwi rozdano 

na bytowskim rynku w 20 minut. 

Podobn¹ akcjê przeprowadzono 

tego samego dnia w Miastku. 

S.P. 

11.11. œwiêtowaliœmy Narodowy Dzieñ Niepodleg³oœci. W tym dniu odby³y 

siê m.in. XIII Bieg Niepodleg³oœci w Borzytuchomiu, przedstawienie w niezabyszewskiej 

sali wiejskiej, a tak¿e msza œw. za Ojczyznê z udzia³em w³adz 

samorz¹dowych w koœciele pw. œw. Filipa Neri w Bytowie. Dzieñ wczeœniej w 

bytowskiej Szkole Podstawowej nr 2 zorganizowano specjaln¹ wieczornicê. 

Z kolei w Bytowskim Centrum Kultury wyst¹pi³a grupa Od jutra, która dzia³a 

przy Zespole Szkó³ Ekonomiczno-Rolniczych (na zdjêciu powy¿ej).

18 

Nasi 

najm³odsi 

Od 4.11. do 9.11. w bytowskim szpitalu urodzi³o 

siê 8 dzieci. Oprócz tych, które widzimy na zdjêciach, 

na œwiat przyszli jeszcze ch³opiec i dwie 

dziewczynki. 

ROZMAITOŒCI 

Aleksandra, córka Agnieszki 

i Adama Tryków 

z Bytowa, ur. 4.11. 

o godz. 9.15, wzrost 55 

cm, waga 3850 g. 

Antonia Wanta, córka 

Magdaleny i Paw³a z 

M¹drzechowa (gm. Bytów), 

ur. 5.11. o godz. 

20.10, wzrost 54 cm, 

waga 3100 g. 

W trosce o zdrowie 

Ponad 200 prac przes³ano 

na konkurs plastyczny „To 

szkodzi mojemu zdrowiu”. 

Jest to ju¿ 4 edycja powiatowego 

konkursu organizowanego przez 

Stowarzyszenie Pomocy Osobom 

Niepe³nosprawnym „Pomó¿ Mi” i 

pracuj¹ce w nim Beatê £opato oraz 

Beatê Kute³³o, a tak¿e bytowski Oœrodek 

Szkolno-Wychowawczy. 

Ma zapoznaæ uczniów z niebezpieczeñstwami, 

jakie na nich czyhaj¹. 

A te autorzy podawali ró¿ne, 

od oczywistych, jak alkohol 

czy narkotyki, po spaliny, ha³as, a 

nawet telewizjê i chipsy. Organizatorzy 

nie zaznaczyli jak¹ technik¹ 

powinny byæ wykonane 

prace, co sprawi³o, ¿e pojawi³y siê 

bardzo ró¿ne. Pomiêdzy ma³ymi 

wyklejankami z bibu³y i du¿ymi 

plakatami malowanymi farbami 

odnaleŸæ mo¿na by³o kola¿e wy- 

konane z pociêtych fragmentów 

gazet. Trzeba przyznaæ, ¿e jury 

Dominik, syn Moniki i 

Krzysztofa Krzemiñskich 

z Bytowa, ur. 

8.11. o godz. 4.60, 

wzrost 56 cm, waga 

4600 g. 

mia³o twardy orzech do zgryzienia. 

- Otrzymaliœmy 206 prac - 

Za wiedzê 100 einsteinów 

Czy nie jest przyjemnie uczyæ siê jad¹c na wycieczkê? 

Jasne, ¿e tak. Z tej okazji skorzystali gimnazjaliœci z Borowego 

M³yna, uczestnicz¹c w drugiej edycji programu 

„Za rêkê z Einsteinem”. 

Celem projektu jest pomoc 

uczniom ze szkó³ wiejskich w dostêpie 

do nowoczesnych metod 

kszta³cenia w zakresie fizyki, chemii 

i matematyki, czyli tych przed- 

W bytowskim Oœrodku Szkolno-Wychowawczym rozstrzygniêto powiatowy konkurs plastyczny. 

miotów, które sprawiaj¹ najwiêksze 

problemy. W jego ramach uczniowie 

Zespo³u Szkó³ w Borowym 

M³ynie (gm. Lipnica) przez 

dwa dni 19 i 20.10. zwiedzali 

Gdañsk i okolice. Wycieczkê zorganizowa³o 

biuro Joytrip. - Plan podró¿y 

by³ bardzo dobrze przygotowany. 

Nasz pilot w autokarze 

sprawdza³ wiedzê uczniów, którzy 

uczestniczyli w ró¿nego typu grach 

i zabawach. Za ka¿d¹ prawid³ow¹ 

odpowiedŸ lub wykonane zadanie 

otrzymywali banknoty o nominale 

100 einsteinów. PóŸniej licytowali 

Gimnazjaliœci z Borowego M³yna dwa dni spêdzili w Gdañsku. Poza zabytkami zobaczyli tak¿e nowoczesne Centrum Hewelianum. 

za nie mapy miasta i gad¿ety 

zwi¹zane z Gdañskiem - opowiada 

dyrektorka szko³y w Borowym 

M³ynie Gra¿yna Burant. 

Pierwszego dnia uczestnicy 

zwiedzili kuŸniê z 1597 r. napêdzan¹ 

wod¹, znajduj¹c¹ siê w 

Gdañsku Oliwie. PóŸniej przysz³a 

kolej na najwiêksze œredniowieczne 

m³yny w Europie i wspó³czes- 


Ma³gorzata, córka Agnieszki 

i Dariusza Sojów 

z Bytowa, ur. 9.11. 

o godz. 5.25, wzrost 55 

cm, waga 3500 g. 

Dominik, syn Katarzyny 

i Tomasza Rekowskich 

z Bytowa, ur. 

5.11. o godz. 10.35, 

wzrost 58 cm, waga 

3650 g. 

Zwyciêzcy konkursu w kategorii 

szko³y podstawowe: 

Klasy I-III: 

I miejsce Jacek Paszko - Szko³a Podstawowa 

nr 2 Bytów; 

II miejsce Natalia Sekulska - SP nr 5 Bytów; 

III miejsce Joanna Butowska - SP nr 2, Dominik 

Polak - SP Nakla; 

Klasy IV-VI: 

I miejsce Anna Lis; 

II miejsce Aleksandra Szreder - obie SP nr 2; 

III miejsce Jeremi Wójtowicz - SP nr 5, Karolina 

Kapelusz - SP w Niedarzynie; 

Zwyciêzcy konkursu 

w kategorii gimnazja: 

I miejsce Natalia ¯urek - Gimnazjum 

Ko³czyg³owy; 

II miejsce Katarzyna Klimowicz - Gimnazjum 

Nakla; 

III miejsce Weronika Wolska - Gimnazjum 

Miastko. 

mówi³a na otwarciu B. £opato. 

Nagrody autorom tych najlepszych 

wrêczono we wtorek 10.11. 

na holu OSW. Wczeœniej jednak 

podziwiano wystêp Zespo³u Tañca 

Dawnego, prowadzonego przez 

Bogumi³ê Kortas-Orlanck¹. 

£.Z. 

n¹ elektrowniê wodn¹ w Bielkowie. 

Drugi dzieñ spêdzili w nowoczesnym 

Centrum Hewelianum, 

gdzie przekonali siê, jak w ¿yciu codziennym 

wykorzystywane s¹ prawa 

fizyczne i reakcje chemiczne, o 

których wczeœniej uczyli siê na lekcjach. 

- Bardzo mi siê w nim podoba³o. 

Szczególnie zapamiêta³em tunel, 

który by³ pochy³y. Biegn¹c w 

nim nie odczuwa³o siê jednak zmêczenia 

- mówi gimnazjalista z ZS 

Wojtek Bukowski. Uczniowie zobaczyli 

tak¿e Wahad³o Foucaulta, 

czyli metalowy ciê¿arek zawieszony 

na odpowiednio d³ugiej linie. 

Obrazuje ono ruch planety wokó³ 

w³asnej osi. Dla uczestników przygotowano 

tak¿e s³odk¹ niespodziankê. 

By³a ni¹ wizyta w manufakturze 

s³odyczy CIUCIU Cukier 

Artist. 

W ramach programu „Za rêkê z 

Einsteinem” gimnazjaliœci wziêli 

ju¿ udzia³ w letniej szkole, uczestniczyli 

tak¿e w zajêciach organizowanych 

przez Politechnikê 

Gdañsk¹. Dodatkowo placówka z 

Borowego M³yna wzbogaci³a siê 

m.in. o tablicê interaktywn¹, 

rzutnik i laptop. - Ju¿ teraz wykorzystujemy 

je w nauce. Mam nadziejê, 

¿e pomog¹ mi w egzaminach 

gimnazjalnych - mówi Pawe³ 

Gawron. 

£.Z.


ROZMAITOŒCI 

Inspirowali siê i wymieniali 

doœwiadczeniami 

- S¹ tu osoby nam przychylne, du¿o interesuj¹cych 

miejsc dla goœci z zagranicy. Czêsto wracamy pokazywaæ 

lokalne inicjatywy - Katarzyna Radtke z Kaszubskiego 

Uniwersytetu Ludowego opowiada o atrakcjach 

Bytowa i okolic. 

Grupê Niwa Modrego Lnu za 2 tygodnie znów us³yszymy w Bytowie. 

Ona oraz m.in. osiem osób z 

Ukrainy, po dwie z Czech, Estonii, 

S³owacji, Bia³orusin i Polacy 

wziê³o udzia³ w warsztatach animatorów 

wiejskich. Czêœæ spotkañ 

odby³a siê w Starbieninie 

(pow. wejherowski), w którym 

mieœci siê oœrodek szkoleniowy 

S³oneczko dla Kubusia 

Ca³y czas zbieramy pieni¹dze 

na schodo³az dla 

Kuby z Kleszczyñca. 

O trudnej sytuacji pani Bo¿eny z 

Kleszczyñca (gm. Czarna D¹brówka) 

pisaliœmy ju¿ na ³amach „Kuriera”. 

Po tragicznej œmierci syna 

£ukasza zosta³a sama ze swoim 

drugim dzieckiem Kub¹. Wymaga 

on sta³ej opieki, do czego niezbêdny 

jest specjalistyczny sprzêt. Z pomoc¹ 

ruszyli ludzie dobrej woli. Do 

akcji w³¹czy³y siê tak¿e bytowskie 

szko³y, m.in. klasa III e z Gimnazjum 

nr 2 wraz z wychowawczyni¹ 

El¿biet¹ Galikowsk¹ zorganizowa- 

³a 23.10. dyskotekê. Poprzedzi³a j¹ 

zbiórka pieniêdzy wœród pracowników 

szko³y, kontynuowano j¹ tak- 

¿e na zabawie. Dodatkowo uczniowie 

upiekli ciasto, które sprzedawali 

za symboliczn¹ kwotê. Poza 

tym uczennice klasy II Ma³gorzata 

Klafka i Aleksandra ¯muda-Trzebiatowska, 

a tak¿e Joanna Borzyszkowska, 

Monika Boroñ i Natalia 

Butowska z klasy III wziê³y udzia³ 

w ogólnopolskim konkursie na ar- 

KUL. Grupa wziê³a te¿ udzia³ w 

wyjeŸdzie studyjnym „Oœwiata 

doros³ych dla rozwoju wsi - inspiracje 

bytowskie”. Poniedzia³ek 

9.11. przeznaczyli na odwiedzenie 

Czarnej D¹brówki, Niezabyszewa, 

No¿yna, Karwna, Piaszna. 

Wieczorem zawitali rów- 

tyku³ prasowy. Napisa³y go w 

formie dziennika, opisuj¹c kilka 

dni z ¿ycia pani Bo¿eny. - Teraz 

czekamy na wyniki. Mamy nadziejê, 

¿e dziewczyny zdobêd¹ jedno z 

czo³owych miejsc. Zw³aszcza ¿e nagrod¹ 

jest pomoc dla bohatera artyku³u 

- mówi E. Galikowska. Na 

tym jednak nie koniec. - Mamy wiele 

pomys³ów. W najbli¿szym czasie 

zorganizujemy koncert miko³ajkowy, 

a w przysz³ym roku festyn rodzinny, 

na którym przeprowadzimy 

aukcjê prac naszych uczniów - dodaje 

E. Galikowska. 

Pomaga tak¿e Zespó³ Szkó³ Ekonomiczno-Rolniczych, 

do którego 

uczêszcza³ £ukasz, starszy 

syn pani Bo¿eny. Zorganizowano 

zbiórkê pieniêdzy, a dodatkowo 

zwyciêzcy konkursu wiedzy o patronie 

szko³y na rzecz Kuby 

zrzekli siê nagrody. - Co roku bierzemy 

tak¿e udzia³ w akcji „Góra 

grosza”. W tym postanowiliœmy, ¿e 

zebranymi pieniêdzmi pomo¿emy 

pani Milewczyk - mówi dyrektor 

ZSER Stanis³aw Ko¿yczkowski. 

Szko³a przygotowuje siê tak¿e do 

nie¿ do Bytowa. W klubie „Jaœ 

Kowalski” obejrzeli wystêp znakomitego 

zespo³u ze S³upska Niwa 

Modrego Lnu. Grupa zaœpiewa 

i zagra na podsumowaniu 

projektu „Cassubia incognita” 

(patrz te¿ na str. 15), bêdzie wiêc 

okazja do zaprezentowania siê 

przed szerok¹ publicznoœci¹. - 

Wymieniamy siê doœwiadczeniami. 

Wsie wschodniej Europy i 

Polski s¹ do siebie podobne - podkreœla 

K. Radtke. Warsztaty 

trwa³y od 7 do 11.11. 

P.Cz. 

bo¿onarodzeniowego kiermaszu. 

Dochód z tej akcji tak¿e przeznaczony 

zostanie na zakup niezbêdnego 

w opiece sprzêtu. 

Przygotowywany jest koncert charytatywny 

„S³oneczko dla Kubusia”. 

Odbêdzie siê on w niedzielê 6.12. o 

godz. 16.00 w Gminnym Oœrodku 

Kultury w Czarnej D¹brówce. 

Przewidziano m.in. aukcjê, na któr¹ 

trafi¹ przedmioty przekazane 

przez radnych i Urz¹d Gminy, a 

tak¿e miejscow¹ szko³ê. - Jeœli ktoœ 

chcia³by przynieœæ fanty na licytacjê, 

zapraszamy - mówi dyrektor GOK 

Ma³gorzata Œwierczyñska. Na koncercie 

wyst¹pi¹ miejscowe grupy, a 

tak¿e zespó³ rockowy z Bytowa. Ca- 

³oœæ poprowadzi aktor Krzysztof 

Czeczot, znany m.in. z serialu „BrzydUla”. 

Za symboliczn¹ z³otówkê bêdzie 

rozdawa³ autografy. 

Pomóc mo¿na tak¿e wysy³aj¹c 

pieni¹dze na specjalne konto Caritas 

No¿yno w Banku Spó³dzielczym 

w £ebie, oddzia³ Czarna D¹brówka 

72-9324-1018-0020-1797-2000-0 

020, z dopiskiem „Pomoc dla Kubusia”. 

£.Z. 

19 

W BORZYTUCHOMIU 

Œpiewa³y przeboje 

Blisko 30 osób wziê³o udzia³ 

w I Konkursie Wokalnym 

Têczowy Parasol zorganizowanym 

przez Gminny 

Oœrodek Kultury w Borzytuchomiu. 

7.11. kilkudziesiêcioosobowa 

publicznoœæ w borzytuchomskim 

GOK-u burzliwymi oklaskami 

nagradza³a wystêpy uczestników 

konkursu. Repertuar by³ urozmaicony. 

- Nie narzucaliœmy 

niczego. Dobierali sobie piosenki 

wed³ug w³asnego uznania - mówi 

instruktorka tañca i œpiewu 

w borzytuchomskim GOK-u 

Joanna Jeœmontowicz. Wokaliœci 

œpiewali wiêc przeboje m.in. 

Hanny Banaszak, Anny Jantar i 

Dody. - Poziom wykonañ by³ 

bardzo wysoki. Cieszy mnie tak- 

¿e spora grupa uczestników - 

mówi dyrektor miejscowego 

GOK-u Ryszard Leszke. Co ciekawe, 

wœród nich nie by³o ¿adnego 

przedstawiciela brzydszej 

p³ci. - Wyj¹tkowo trudno namó- 

wiæ ich na publiczne wystêpy - 

œmiej¹c siê opowiada J. Jeœmontowicz. 

Jury, w sk³ad którego 

wchodzili Jacek Osowicki z chojnickiego 

radia Rh+, Grzegorz 

Wantoch Rekowski - lider zespo- 

³u The Gzubers i laureatka 

ZWYCIÊZCY I KONKURSU 

WOKALNEGO TÊCZOWY PARASOL 

SZKO£Y PODSTAWOWE 

1. Agata P³otka, 2. Aleksandra Dzier¿ak - obie 

z Bytowskiego Centrum Kultury, 3. Agata 

Czapiewska i Agnieszka Szczypior - Gminny 

Oœrodek Kultury z Borzytuchomia. 

GIMNAZJA 

1. Paulina Brzeziñska, 2. Patrycja Greinke, 3. 

Hanna Hoppe - wszystkie z BCK. 

„Szansy na Sukces” Ma³gorzata 

Jeœmontowicz, by³o wyj¹tkowo 

zgodne przyznaj¹c pierwsze 

miejsce Agacie P³otce z Bytowskiego 

Centrum Kultury. Specjalne 

wyró¿nienie dla najm³odszego 

wykonawcy otrzyma³a 

5-letnia Agata Brzeziñska, która 

urzek³a s³uchaczy œpiewaj¹c 

przebój Natalii Kukulskiej 

„Zuzia lalka niedu¿a” i Majki Je- 

¿owskiej „A ja wolê moj¹ mamê”. 

Specjalny koncert da³y tak¿e Ewelina 

Brzeziñska i Ma³gorzata 

Jeœmontowicz z bytowskiego zespo³u 

Games. 

- Ju¿ teraz zaplanowaliœmy kolejn¹ 

edycjê. Byæ mo¿e uda siê 

nam zmieniæ konkurs w festiwal 

Agata P³otka (z dyplomem w rêku) podbi³a serca nie tylko publicznoœci. 

- o planach na przysz³oœæ mówi 

R. Leszke. - Liczymy tak¿e na 

wsparcie sponsorów. Uda³oby siê 

wtedy poza dyplomami wrêczyæ 

zwyciêzcom tak¿e nagrody rzeczowe 

- dodaje J. Jeœmontowicz. 

£.Z.

28 

PI£KA NO¯NA 

SENIORZY 

III LIGA BA£TYCKA 

13 KOLEJKA - 7/8.11. 

Gryf 95 S³upsk - Chojniczanka Chojnice 3:4 

Astra Ustronie Morskie - Piast Choszczno 6:3 

Cartusia Kartuzy - Gryf Orlex Wejherowo 2:0 

Kaszubia Koœcierzyna - Drutex-Bytovia Bytów 2:1 

Orkan Rumia - D¹b Dêbno 2:0 

Energetyk Gryfino - Kotwica Ko³obrzeg 3:2 

Rega Trzebiatów - Chemik Police 1:1 

B³êkitni Stargard Szcz. - Darzbór Szczecinek 4:1 

1. Chojniczanka 13 29 32-22 9-2-2 

2. Cartusia 13 26 24-16 7-5-1 

3. Orkan 13 24 25-17 6-6-1 

4. Rega 13 24 20-14 7-3-3 

5. Energetyk 13 20 15-17 6-2-5 

6. Kaszubia 13 19 26-19 6-1-6 

7. Gryf 95 13 18 27-22 4-6-3 

8. D¹b 13 17 23-23 4-5-4 

9. Kotwica 14 17 24-28 5-2-7 

10. Chemik 14 17 25-27 4-5-5 

11. Gryf Orlex 13 16 19-25 4-4-5 

12. B³êkitni 13 13 25-26 3-4-6 

13. Astra 13 13 21-31 3-4-6 

14. Darzbór 13 11 14-24 3-2-8 

15. Piast 13 11 17-23 2-5-6 

16. Drutex-Bytovia 13 11 17-20 3-2-8 

KLASA OKRÊGOWA 

12 KOLEJKA - 7/8.11. 

Echo Biesowice - Drutex-Bytovia II Bytów 0:0 

Diament Trzebielino - Sparta Sycewice 1:1 

Anio³y Garczegorze - Chrobry Charbrowo 2:2 

Urania Udorpie - Pogoñ Lêbork 0:4 

Jantar Ustka - Karol Pêplino 1:1 

Granit Kocza³a - Piast Cz³uchów 3:3 

Prime Food Brda Przechlewo 

- Polonez Bobrowniki 0:0 

1. Jantar 12 34 44-9 11-1-0 

2. Pogoñ 12 29 22-7 9-2-1 

3. Karol 12 29 34-11 9-2-1 

4. Anio³y 12 23 27-24 7-2-3 

5. Diament 12 21 26-22 6-3-3 

6. Chrobry 12 18 20-16 5-3-4 

7. Drutex-Bytovia II 12 17 20-26 5-2-5 

8. Sparta 12 13 20-23 4-1-7 

9. Polonez 12 12 19-25 3-3-6 

10. Urania 12 10 18-28 2-4-6 

11. Echo 12 10 13-27 3-1-8 

12. Piast 12 7 15-22 1-4-7 

13. Granit 12 7 15-42 2-1-9 

14. Prime Food Brda 12 6 12-23 1-3-8 

KLASA A - GRUPA II 

10 KOLEJKA - 7/8.11. 

Kaszubia Studzienice - Sokó³ Wyczechy 4:0 

Lipniczanka Lipnica - Iskra Dretyñ 1:2 

MKS Debrzno - Orkan Gostkowo 3:0 

Garbarnia Kêpice - GKS Ko³czyg³owy 0:1 

Myœliwiec Tuchomie - Start Miastko 5:1 

Skotawia Dêbnica Kaszubska 

- Victoria D¹brówka 2:0 

1. MKS 10 19 19-11 6-1-3 

2. Garbarnia 10 18 14-8 5-3-2 

3. Skotawia 10 18 16-12 6-0-4 

4. Myœliwiec 10 18 24-15 5-3-2 

5. Orkan 9 17 21-13 5-2-2 

6. Kaszubia 10 17 22-18 5-2-3 

KRÓTKO 

• 5.11. w Borowym M³ynie rozegrano 

fina³y powiatowe Igrzysk M³odzie¿y 

Szkolnej i Gimnazjady w tenisie 

sto³owym. Klasyfikacja: szko³y 

podstawowe - dziewczêta: 1. SP Borowy 

M³yn (Daria Krzoska i Agata 

Trzeciñska), 2. SP Niezabyszewo, 3. 

SP 1 Miastko; ch³opcy: 1. SP Lipnica 

(Tomir Œpio³ek i Kewin Pupka Lipiñski), 

2. SP Œwierzno, 3. SP Gostkowo; 

gimnazja - dziewczêta: 1. G 

Borowy M³yn (Wioleta Dupik i Weronika 

Wójcik), 2. G Miastko, 3. G 1 

Bytów; ch³opcy: 1. G Miastko, 2. G 

Borowy M³yn, 3. G 1 Bytów. Zwyciêskie 

zespo³y awansowa³y do pó³fi- 

7. GKS 10 16 17-21 5-1-4 

8. Start 10 12 12-23 4-0-6 

9. Iskra 10 12 17-18 3-3-4 

10. Sokó³ 10 11 15-16 3-2-5 

11. Lipniczanka 10 8 10-16 2-2-6 

12. Victoria 9 1 6-22 0-1-8 

KLASA B - GRUPA II 

10 KOLEJKA - 7/8.11. 

Krokusy Stowiêcino - Pomorze II Potêgowo 3:3 

Skotawa Budowo - Iskra Gogolewo 0:0 

Baza 44 Siemirowice - B³êkitni G³ówczyce 0:1 

Start £ebieñ - Dolina Ga³¹Ÿnia Wlk. 1:1 

SSPN Malczkowo - GTS Czarna D¹brówka 2:6 

Smoki Podole Ma³e - Sokó³ Szczypkowice 1:2 

1. B³êkitni 10 22 21-12 7-1-2 

2. Krokusy 10 18 21-14 5-3-2 

3. Skotawa 10 17 24-14 5-2-3 

4. Dolina 9 17 33-24 5-2-2 

5. GTS 10 17 28-21 5-2-3 

6. SSPN 10 17 24-22 5-2-3 

7. Start 10 16 13-12 4-4-2 

8. Sokó³ 10 13 24-27 4-1-5 

9. Iskra 10 11 21-24 2-5-3 

10. Pomorze II 10 10 19-23 2-4-4 

11. Smoki 9 3 11-22 1-0-8 

12. Baza 44 10 3 10-34 1-0-9 

KLASA B - GRUPA III 

10 KOLEJKA - 7/8.11. 

Zorza S³osinko - Drzewiarz Rzeczenica 0:1 

WKS No¿yno - Juve Uniechów 7:0 

Victoria Szczytno - Stegna Parchowo 1:1 

Koral II Dêbnica - Zawisza Borzytuchom 4:0 

Magic Niezabyszewo - B³êkitni Motarzyno 1:4 

Arkonia Pomysk Wlk. - Grom Nakla 4:2 

1. Drzewiarz 10 27 29-10 9-0-1 

2. Stegna 10 22 33-26 7-1-2 

3. Koral II 10 21 26-9 7-0-3 

4. B³êkitni 10 21 26-11 7-0-3 

5. Arkonia 10 19 19-17 6-1-3 

6. Zorza 10 15 28-21 5-0-5 

7. WKS 10 12 21-13 3-3-4 

8. Victoria 10 11 20-22 3-2-5 

9. Zawisza 10 8 20-27 2-2-6 

10. Juve 10 8 13-31 2-2-6 

11. Grom 10 5 13-44 1-2-7 

12. Magic 10 4 12-29 1-1-8 

JUNIOR A 

KLASA OKRÊGOWA - GRUPA I 

10 KOLEJKA - 7/8.11. 

Jantaria/Orkan Pob³ocie - Pogoñ Lêbork 1:9 

Rowokó³ Smo³dzino - Skotawa Budowo 4:1 

Paw³owski Bytovia Bytów 

- Pomorze Potêgowo 10:2 

Krokusy Stowiêcino - LKS £ebunia 3:3 

Polonez Bobrowniki - SSPN Malczkowo 9:1 

Leœnik Cewice - KS Damnica 

goœcie nie przyjechali 

1. Pogoñ 10 28 62-6 9-1-0 

2. Paw³owski Bytovia 10 26 59-9 8-2-0 

3. Rowokó³ 10 24 30-17 8-0-2 

4. Jantaria/Orkan 10 16 35-20 5-1-4 

5. Pomorze 10 16 39-32 5-1-4 

6. LKS 10 14 24-32 4-2-4 

7. Krokusy 10 14 27-29 4-2-4 

8. Polonez 10 13 28-38 4-1-5 

9. Skotawa 10 10 13-36 3-1-6 

10. KS Damnica 9 6 15-42 2-0-7 

11. SSPN 10 2 14-47 0-2-8 

SPORT 

WYNIKI · TABELE 

na³u wojewódzkiego. 

• 5.11. w S³upsku dziewczêta z SP 

Kramarzyny wygra³y pó³fina³ wojewódzki 

w unihokeju szkó³ podstawowych. 

Dru¿yna prowadzona przez 

Mariusza Richtera pokona³a SP 5 

S³upsk 4:0, SP Wrzeœcie 4:0 i SP Polnica 

1:0. W zwyciêskim zespole gra- 

³y: Joanna Hinca, Weronika Tandecka, 

Natasza Richter, Agnieszka 

Fiszk-Borzyszkowska, Roksana 

Traczyñska, Katarzyna Œwi¹tek- 

Brzeziñska, Roksana Tandecka, 

Natalia Mucha i Karolina Lonska. 

Kramarzynianki awansowa³y do fina³u 

wojewódzkiego. 

• 5.11. w S³upsku dru¿yna SP 

12. Leœnik 9 1 7-45 0-1-8 

KLASA OKRÊGOWA - GRUPA III 

10 KOLEJKA - 7/8.11. 

Piast Cz³uchów - Victoria D¹brówka 7:0 

Start Miastko - Orkan Gostkowo 12:0 

MKS Debrzno - Urania Udorpie 1:5 

Czarni Czarne - Granit Kocza³a 22:0 

Koral Dêbnica - Lipniczanka Lipnica 18:0 

Prime Food Brda Przechlewo 

- Zorza S³osinko 20:1 

WERYFIKACJA WYNIKU 

Lipniczanka Lipnica - Czarni Czarne 3:0 vo 

(w Czarnych grali zawodnicy bez dokumentów 

to¿samoœci, na boisku by³o 2:5) 

1. Koral 10 27 90-11 9-0-1 

2. Start 10 26 61-9 8-2-0 

3. Piast 10 22 59-13 7-1-2 

4. Urania 10 21 50-18 7-0-3 

5. Czarni 10 16 51-29 5-1-4 

6. MKS 10 16 35-21 5-1-4 


8. Zorza 10 12 25-53 4-0-6 

9. Lipniczanka 10 10 12-67 3-1-6 

10. Victoria 10 7 11-49 2-1-7 

11. Orkan 10 3 16-67 1-0-9 

12. Granit 10 0 3-92 0-0-10 

JUNIOR B 

KLASA OKRÊGOWA - GRUPA II 

9 KOLEJKA - 7/8.11. 

Sokó³ Wyczechy - Malek Bytovia Bytów 5:1 

MKS Debrzno - Drzewiarz Rzeczenica 7:1 

Start Miastko - Piast Cz³uchów 1:3 

Prime Food Brda Przechlewo - Urania Udorpie 8:0 

Koral Dêbnica - Kaszubia Studzienice 7:2 

WERYFIKACJA WYNIKU 

Start Miastko - Urania Udorpie 3:0 vo 

(zawodnik goœci nie stawi³ siê do sprawdzenia 

to¿samoœci, na boisku by³o 1:1) 


2. Sokó³ 9 19 33-15 6-1-2 

3. MKS 9 17 27-12 5-2-2 

4. Piast 9 16 25-21 5-1-3 

5. Malek Bytovia 9 16 46-20 5-1-3 

6. Start 9 12 25-43 4-0-5 

7. Koral 9 11 33-26 3-2-4 

8. Urania 9 10 16-40 3-1-5 

9. Drzewiarz 9 4 13-34 1-1-7 

10. Kaszubia 9 3 11-33 1-0-8 

JUNIOR C 

KLASA OKRÊGOWA - GRUPA II 

9 KOLEJKA - 7/8.11. 

GTS Czarna D¹brówka 

- Polmor Bytovia Bytów 0:2 

Garbarnia Kêpice - B³êkitni Motarzyno 3:1 

Unia Korzybie - GKS Ko³czyg³owy 5:1 

Lider Miastko - Czarni Czarne 2:3 

Myœliwiec Tuchomie - U-2 Bytów 1:3 

1. Polmor Bytovia 9 25 50-9 8-1-0 

2. Czarni 9 21 28-24 7-0-2 

3. U-2 9 19 28-22 6-1-2 

4. Lider 9 18 38-21 6-0-3 

5. Unia 9 13 26-24 4-1-4 

6. GTS 9 12 24-22 4-0-5 

7. Myœliwiec 9 11 26-27 3-2-4 

8. GKS 9 5 16-37 1-2-6 

9. Garbarnia 9 4 12-35 1-1-7 

10. B³êkitni 9 2 10-37 0-2-7 

BrzeŸno Szlacheckie zajê³a 3 miejsce 

w pó³finale wojewódzkim unihokeja 

ch³opców ze szkó³ podstawowych. 

Mistrz powiatu bytowskiego 

przegra³ z SP 1 S³upsk 1:3 oraz wygra³ 

z SP Wrzeœcie 1:0 i SP Rzeczenica 

4:0. 

• 7.11. Grzegorz Dorszyñski z Taleksu 

Borzytuchom zaj¹³ 16 miejsce 

w XIX Biegu Ulicznym Sambora w 

Tczewie, na 6-kilometrowej trasie uzyskuj¹c 

wynik 19,35 min. 

• 7.11. w Rzeniszowie (woj. œl¹skie) 

bytowiacy Marek Cichosz z Legii 

Felt 1928 i Andrzej Kaiser z 

DHL-Author zajêli odpowiednio 3 i 

4 miejsce w wyœcigu prze³ajowym 

KOBIETY 

II LIGA KUJAWSKO-POMORSKA 

ZWERYFIKOWANY WYNIK 

Canicu³a Bytów 

- Pomowiec-Victoria Kijewo Królewskie 3:0 vo 

(goœcie nie przyjechali) 

6 KOLEJKA - 7/8.10. 

Pomowiec-Victoria Kijewo Królewskie 

- Ba³agany £ubianka b.r. 

UKS Lider W³oc³awek - Canicu³a Bytów 1:1 

Cartusia Kartuzy - TKKF Checz Gdynia 1:7 

Sztorm Gdynia pauzowa³ 

1. Sztorm 5 15 55-2 5-0-0 

2. Canicu³a 5 10 14-5 3-1-1 

3. Checz 6 10 21-10 3-1-2 

4. Lider 6 10 27-16 3-1-2 

5. Ba³agany 5 4 19-24 1-1-3 

6. Pomowiec-Victoria 5 3 8-15 1-0-3 

7. Cartusia 5 0 4-76 0-0-5 

SIATKÓWKA 

SENIORZY 

III LIGA 

WYNIKI ZALEG£YCH MECZÓW 

MKS Czarni Pruszcz Gd. - SPS Lêbork 

1:3 (19-25, 25-22, 30-32, 20-25) 

Trefl PS SA Gdañsk 

- SSPN Sopocki Potok Kamionka 

1:3 (25-22, 18-25, 25-17, 17-25) 

WYNIKI 4 KOLEJKI Z 7.11. 

Trefl PS SA Gdañsk - KSK Ko³czyg³owy 

3:1 (25-23, 26-24, 20-25, 25-21) 

MKS Czarni Pruszcz Gd. 

- GKS Stoczniowiec Gdañsk 

1:3 (16-25, 23-25, 25-21, 22-25) 

UKS Tent Zatoka Puck 

- UMKS Jurand Malbork b.r. 

1. Jurand 3 8 9-3 262-237 

2. SPS Lêbork 3 7 8-5 302-267 

3. SSPN Sopocki Potok 3 6 6-5 256-247 

4. Trefl 3 5 7-6 286-279 

5. Stoczniowiec 4 5 7-9 334-357 

6. Tent Zatoka 2 5 6-2 184-166 

7. PTPS Cz³uchów 2 3 4-4 186-181 

8. KSK Ko³czyg³owy 4 2 6-12 386-415 

9. Czarni 4 1 5-12 353-400 

UWAGA! Trefl wycofa³ sw¹ rezygnacjê z rozgrywek. 

Tak wiêc zaliczono mu wynik z 1 kolejki, gdy 

pokona³ Czarnych 3:2. 

KADECI 

LIGA WOJEWÓDZKA 

WYNIKI ZALEG£YCH MECZÓW 

UKS Omega Gdynia - Trefl SA Gdañsk 

0:3 (22-25, 19-25, 8-25) 

UMKS Jurand Malbork - SKS Starogard Gd. 

3:0 (25-13, 25-14, 25-21) 

WYNIKI 6 KOLEJKI 

SSPN Sopocki Potok Kamionka 

- UMKS Jurand Malbork 

0:3 (12-25, 9-25, 16-25) 

UKS Omega Gdynia - SKS Starogard Gd. b.r. 

Trefl SA Gdañsk - GKS Stoczniowiec Gdañsk 

3:1 (25-16, 26-24, 18-25, 25-16) 

MKS Korab Puck - SPS Lêbork 

2:3 (26-24, 25-20, 28-30, 20-15, 12-15) 

UKS Jedynka Bytów pauzowa³ 

„Dobrawa 2009”. Nastêpnego dnia 

w pobliskim Myszkowie w I wyœcigu 

z serii Super Puchar Polski M. Cichosz 

uplasowa³ siê na 2 pozycji, a 

A. Kaiser min¹³ metê na 4 miejscu. 

Bytowiaków rozdzieli³ Marek Konwa 

z Trasy Zielona Góra. Oba wyœcigi 

wygra³ Kacper Szczepaniak z 

POM Strzelce Krajeñskie. 

• 8.11. Tadeusz Zblewski z Taleksu 

Borzytuchom wygra³ 10-kilometrowy 

XII Bieg Niepodleg³oœci w 

Okonku (woj. zachodniopomorskie), 

uzyskuj¹c czas 33,15 min. Wœród kobiet 

wynikiem 40,13 min triumfowa- 

³a jego kole¿anka klubowa Angelika 

Cichocka. 



UMKS Jurand Malbork - UKS Jedynka Bytów 

3:0 (25-13, 25-19, 25-22) 

SPS Lêbork - SSPN Sopocki Potok Kamionka b.r. 

SKS Starogard Gd. - MKS Korab Puck 

0:3 (12-25, 23-25, 21-25) 

GKS Stoczniowiec Gdañsk - UKS Omega Gdynia 

3:0 (25-17, 25-16, 25-16) 

Trefl SA Gdañsk pauzowa³ 


UKS Jedynka Bytów 


3:0 (25-21, 25-12, 25-21) 

UMKS Jurand Malbork - MKS Korab Puck 

3:0 (25-13, 25-20, 27-25) 

SPS Lêbork - UKS Omega Gdynia b.r. 

SKS Starogard Gd. - Trefl SA Gdañsk 

0:3 (12-25, 23-25, 17-25) 

GKS Stoczniowiec Gdañsk pauzowa³ 

1. Trefl 7 13 19-4 559-432 

2. Stoczniowiec 7 11 18-6 480-390 

3. Jurand 6 11 15-4 380-299 

4. Jedynka 6 10 13-10 501-455 

5. Korab 6 9 8-12 383-335 

6. SPS Lêbork 5 8 9-9 369-398 

7. SSPN 7 7 2-21 357-557 

8. SKS Starogard 5 6 5-12 269-325 

9. Omega 5 6 3-14 250-323 

TENIS STO£OWY 

III LIGA 


MTS II Kwidzyn - KSPS Emo Swaro¿yn 8:4 


- ¯TS II Ares-Service Nowy Dwór Gd. 0:8 

GKS Têcza II Nowa Wieœ Lêb. 

- UKS Ósemka Rocar/Profi Chojnice 8:1 

KS AZS AWFiS II Gdañsk 

- P&P ISS Start Wejherowo 8:6 

Remus Koœcierzyna - MRKS II Gdañsk 0:8 

MKS£ Konradia Gdañsk pauzowa³ 

1. MTS II 5 10:0 40-14 

2. MRKS II 5 8:2 37-14 

3. ¯TS II Ares-Service 6 8:4 40-22 

4. KSPS Emo 5 8:2 36-20 

5. GKS Têcza II 6 8:4 42-27 

6. P&P ISS Start 6 6:6 34-33 

7. KS AZS AWFiS II 6 5:7 26-41 

8. UKS Ósemka Rocar/Profi 6 2:10 23-46 

9. Remus 5 2:8 16-33 

10. UKS Jedynka 5 2:8 15-35 

11. MKS£ Konradia 5 1:9 15-39 

IV LIGA - GRUPA A 

ZALEG£Y WYNIK 

ZSP UKS Jedynka II Bytów 

- Echo II Biesowice 10:6 

Punkty dla Jedynki II zdobyli: Krzysztof Babiñski 

- 4,5, Zbigniew P³otek - 2,5, Wies³aw P³otek - 

1,5, Marcin Barniak - 1, Wojciech Babiñski - 0,5. 


GKS Lis Sierakowice - PMDK Miastko 10:0 

ZSP UKS Jedynka II Bytów 

- Diament Œwieszyno 10:1 

Punkty dla Jedynki II zdobyli: Zbigniew P³otek - 

3,5, Wies³aw P³otek - 2,5, Wojciech Babiñski - 

2,5, Krzysztof Babiñski - 1,5. 

1. GKS Lis 3 6:0 30-8 

2. Czarni 4 6:2 33-19 

3. ZSP UKS Jedynka II 3 4:2 26-17 

4. Echo II 4 4:4 31-25 

5. PMDK 3 0:6 5-30 

6. Diament 3 0:6 4-30 

• MOSiR w Bytowie w ramach zapocz¹tkowanej 

przed kilku laty akcji: 

Sobota - Sala - Sport zaprasza 

grupy nieformalne, stowarzyszenia 

i organizacje spo³eczne do nieodp³atnego 

korzystania z sali sportowej i 

boiska ze sztuczn¹ muraw¹ w soboty 

w godz. 10.00 - 13.00. Terminy 

przeznaczone na zajêcia 

sportowo-rekreacyjne: 14, 21 i 28 listopada 

oraz 5, 12, 19 grudnia. Zg³oszenia 

grup (zajêcia dla dzieci i m³odzie¿y 

do 18 lat musz¹ odbywaæ siê 

pod opiek¹ osoby doros³ej) mo¿na 

dokonaæ w biurze MOSiR lub telefonicznie 

pod nr. (59) 822 22 57. 

R.N.


SPORT 

PI£KA NO¯NA KLASA OKRÊGOWA 

Pogoñ za silna dla Uranii 

Pi³karze Uranii Udorpie nie sprostali w Bytowie Pogoni, inkasuj¹c a¿ cztery bramki * 

Rezerwy Drutex-Bytovii bezbramkowo zremisowa³y na wyjeŸdzie z beniaminkiem z 

Biesowic. 

URANIA Udorpie 0 

POGOÑ Lêbork 4 

URANIA: T. Kapeluch - K. Semeniuk, M. Augustynowicz, 

K. Mi¹skowski, P. Skrzeczyna, 

K. Grabowski, M. Œlusarz, D. Petryszyn, B. 

Du³ak (52 K. Petryszyn), K. Zblewski, P. Pituch 

(52 K. Kie³piñski). 

Ku radoœci ok. 100 fanów Pogoni 

mecz rozpocz¹³ siê pod dyktando 

ich dru¿yny. W 3 min po zagraniu 

Dawida Petryszyna rêk¹ tu¿ przed 

polem karnym Mariusz W³adyka 

groŸnie strzela³ z rzutu wolnego. 

Jednak Tomasz Kapeluch wybi³ 

zmierzaj¹c¹ w samo okienko pi³kê. 

Gdy 10 minut póŸniej rywale wyko- 

nywali sta³y fragment praktycznie 

z tego samego miejsca, golkiper gospodarzy 

ju¿ sobie nie poradzi³. M. 

W³adyka doœrodkowa³, a strza³em 

g³ow¹ pogonistom prowadzenie da³ 

JUDO XIX TURNIEJ IM. ANTONIEGO REITERA 

Ca³a trójka na podium 

W silnie obsadzonych gdañskich 

zawodach Micha³ 

Wilma wygra³, Tomasz 

Pepliñski zaj¹³ 2 miejsce, 

a Jan Dorawa wywalczy³ 3 

lokatê. 

8.11. na zawody do Gdañska z udzia³em 

zawodników z kilkunastu 

klubów z województw pomorskiego, 

zachodniopomorskiego i kujawsko-pomorskiego 

trener W³adys³aw 

Morawski zabra³ 3 swoich 

podopiecznych. - Ka¿dy z nich 

walczy³ 3, 4 razy. Wszystkie wygrane 

walki koñczyli przed czasem 

- relacjonuje szkoleniowiec. 

Najlepiej powiod³o siê Micha³owi 

Wilmie z UKS Jedynka Bytów, który 

wygra³ rywalizacjê ch³opców ur. 

w 1997-98 r. w wadze do 27 kg. 

Niecodzienny przebieg mia³a walka 

fina³owa, w której mieszkaniec 

Gostkowa ju¿ w 5 sekundzie pojedynku 

wykona³ piêkny atak i przez 

Krzysztof Witkowski. Lêborczanie 

nie ustawali we frontalnych atakach. 

Wkrótce mog³o byæ 0:2, ale 

powracaj¹cy do bramki T. Kapeluch 

obroni³ strza³ £ukasza Chmielewskiego, 

który nieco wczeœniej 

„po³o¿y³” w polu karnym dwóch obroñców 

i bramkarza Uranii. W kolejnej 

akcji golkiper ponownie stan¹³ 

na wysokoœci zadania, wybijaj¹c 

pi³kê spod nóg K. Witkowskiego. 

Dopiero w 36 min niepilnowany 

w polu karnym Mateusz Stankiewicz 

wymanewrowa³ defensywê Uranii 

i ulokowa³ pi³kê w pustej 

bramce. WyraŸnie dominuj¹cy na 

boisku zawodnicy Pogoni tu¿ przed 

koñcem piewszej ods³ony jeszcze 

raz trafili do siatki, ale arbiter nie 

uzna³ bramki, dopatruj¹c siê pozy- 

ippon pokona³ rywala z Truso Elbl¹g. 

W tej samej kategorii wiekowej 

Tomasz Pepliñski z Satoru 

Ugoszcz w wadze do 33 kg zaj¹³ 

2 miejsce, a jego kolega z UKS 

Jedynka Jan Dorawa w wadze 

do 47 kg sklasyfikowa- 

cji spalonej. 

W drugiej po³owie podopieczni Adriana 

Stawskiego zagrali œmielej, 

czêœciej bêd¹c w posiadaniu pi³ki i 

raz po raz goszcz¹c pod bramk¹ Pogoni. 

W 51 min po rzucie ro¿nym w 

polu karnym najwy¿ej wyskoczy³ 

D. Petryszyn, ale pi³ka o centymetry 

minê³a s³upek. Kilka minut 

póŸniej jego brat Krzysztof zagra³ 

na wolne pole tu¿ przed bramk¹ 

Micha³a Skrzypczaka, ale Krzysztof 

Kie³piñski nie wyczu³ jego intencji 

i nie doszed³ do podania. W 

kolejnej akcji po mocnym uderze- 

Tomasz Kapeluch w meczu z Pogoni¹ Lêbork mia³ wyj¹tkowo du¿o pracy. Mimo wielu udanych interwencji, nie 

uchroni³ Uranii przed wysok¹ pora¿k¹. 

niu z rzutu wolnego K. Kie³piñskiego 

bramkarz Pogoni wypi¹stkowa³ 

futbolówkê za bramkê. W odpowiedzi 

w zamieszaniu w polu karnym 

udorpian w 73 min Eliasz Iwo- 

ny zosta³ na 3 pozycji. 

Postawa ca³ej trójki sprawi³a, ¿e 

W. Morawski na zbli¿aj¹ce 

siê mistrzostwa Pomorza 

dzieci zamierza zabraæ 

du¿o liczniejsz¹ grupê 

podopiecznych. 

R.N. 

Trener W³adys³aw Morawski nie spodziewa³ siê, ¿e jego podopieczni na 

zawodach w Gdañsku spisz¹ siê tak dobrze. 

sa uderzy³ na bramkê T. Kapelucha 

i mimo ofiarnej interwencji D. 

Petryszyna, pi³ka minê³a liniê 

bramkow¹. Gospodarze jednak nie 

rezygnowali z walki. Blisko os¹gniêcia 

celu by³ zaraz po wznowieniu 

gry K. Kie³piñski. Niestety, po 

jego strzale nad wysuniêtym z 

bramki M. Skrzypczakiem pi³kê 

zmierzaj¹c¹ do siatki wybi³ obroñca. 

Udorpianom zabrak³o szczêœcia 

równie¿, gdy na prawej stronie 

spod opieki rywali uwolni³ siê K. 

Petryszyn, a jego wstrzelenie pi³ki 

wzd³u¿ bramki nie znalaz³o adresata, 

i póŸniej, gdy Krzysztof Mi¹skowski 

g³ow¹ pos³a³ pi³kê minimalnie 

obok bramki. Ofensorzy Pogoni 

okazali siê bezlitoœni dla gospodarzy. 

W 89 min T. Kapeluch sparowa³ 

strza³ Mariusza W³adyki, ale 

dobitka Damiana Mielewczyka 

znalaz³a drogê do bramki. 

ECHO Biesowice 0 

DRUTEX-BYTOVIA II Bytów 0 

DRUTEX-BYTOVIA II: K. Oleszkiewicz - R. 

Jaszewski, K. Król, T. Mielewczyk, R. Wardyn, 

T. Szada Borzyszkowski, £. Kluk (84 P. 

Sazon), T. Piechowski, D. P³otka, J. Bronka, 

D. Fusiek. 

Na mecz do Biesowic podopieczni 

Tomasza Mielewczyka pojechali 

praktycznie bez œrodka pola. Z ró¿nych 

powodów zabrak³o kilku pomocników 

decyduj¹cych o sile ofensywnej 

rezerw Drutex-Bytovii: Mateusza 

Œmigla, £ukasza Chylewskiego 

i Andrzeja Ignatowicza. Pod 

ich nieobecnoœæ nie mia³ kto pokierowaæ 

m³odszymi, niedoœwiadczonymi 

zmiennikami. W pierwszej, 

bezbarwnej po³owie gra toczy³a siê 

g³ównie w œrodku pola. Optyczn¹ 

przewagê mieli bytowiacy, ale niewiele 

z niej wynika³o. Gospodarze 

ograniczali siê do gry z kontry, je- 

SPORTOWY TYDZIEÑ 

• Sobota 14.11. godz. 10.30 -W 

sali sportowej szko³y w Borowym 

M³ynie rozpocznie siê I turniej 

tenisa sto³owego z cyklu Grand Prix 

Gminy Lipnica edycji 2009/2010. 

Najpierw zagraj¹ ch³opcy ze szkó³ 

podstawowych i kobiety w kategorii 

open, a o godz. 12.30 rywalizacjê 

rozpoczn¹ zawodnicy w kat. open 

mê¿czyzn (prawo startu maj¹ 

pingpongiœci graj¹cy najwy¿ej w IV 

lidze). 

• Sobota 14.11. godz. 11.00 -w 

sali sportowej MOSiR w Bytowie 

odbêdzie siê turniej bryd¿a sportowego. 

Organizatorzy zapraszaj¹ 

wszystkich chêtnych. 

• Sobota 14.11. godz. 13.00 - 

Canicu³a Bytów - Cartusia Kartuzy, 

Grom Nakla - Zorza S³osinko; 

godz. 14.30 - Dolina Ga³¹Ÿnia 

Wlk. - SSPN Malczkowo; godz. 

15.00 - Victoria D¹brówka - 

Orkan Gostkowo (mecz zaleg³y). 

• Sobota 14.11. godz. 18.00 - 

w sali sportowej w Ko³czyg³owach 

w meczu III ligi siatkówki 

miejscowy KSK podejmowaæ bêdzie 

SSPN Sopocki Potok Ka- 

mionka. 

29 

dnak na grz¹skim, nierównym 

boisku nie potrafili precyzyjnie wykoñczyæ 

akcji. W najlepszej okazji 

bramkowej Tomasz Szada Borzyszkowski 

na lewej stronie pola karnego 

wymanewrowa³ obroñcê i pos³a³ 

pi³kê wprost do Jakuba Bronki. 

Jednak po jego strzale przewrotk¹ 

pi³ka minimalnie minê³a œwiat³o 

bramki. 

Znacznie ¿ywsza okaza³a siê druga 

czêœæ meczu. GroŸnie z dystansu 

uderzali gospodarze, jednak w bytowskiej 

bramce dobrze spisywa³ siê 

Krzysztof Oleszkiewicz. W 55 min 

po sk³adnej akcji bytowiaków w polu 

karnym rêk¹ zagra³ zawodnik z 

Biesowic, ale sêdzia nie dostrzeg³ 

przewinienia. Z kolei w 75 min rzutu 

karnego domagali siê gospodarze, 

których zdaniem jeden z pi³karzy 

faulowany by³ w obrêbie szesnastki. 

Nie potrafi¹cy siê pogodziæ z 

decyzj¹ arbitra pi³karze Echa z ka¿d¹ 

minut¹ reagowali coraz bardziej 

nerwowo, co skutkowa³o spor¹ 

liczb¹ ¿ó³tych kartek. W 88 min nerwów 

na wodzy nie utrzyma³ Tomasz 

Zeszutek i za obrazê sêdziego asystenta 

opuœci³ boisko. Pi³karze Drutex-Bytovii 

II zwietrzyli szansê na 

zdobycie kompletu punktów. Mocno 

z rzutu wolnego strzela³ Tomasz 

Piechowski. Bramkarz sparowa³ 

pi³kê przed siebie i dopad³ do niej 

Dawid Fusiek. Niestety, trafi³ futbolówk¹ 

w s³upek. Jeszcze w ostatniej 

akcji goœcie zmusili do wysi³ku 

bramkarza z Biesowic. Po rzucie 

ro¿nym bitym przez T. Piechowskiego 

minimalnie g³ow¹ przestrzeli³ 

J. Bronka. Po koñcowym gwizdku 

zawodnicy Echa nadal mieli uwagi 

do sêdziów, za co kapitan zespo³u 

otrzyma³ drug¹ ¿ó³t¹, a w 

konsekwencji czerwon¹ kartkê. 

- Trudny teren, trudny mecz. Nale¿y 

siê jednak cieszyæ ze zdobycia 

jednego punktu. Jak siê nie ma co 

siê lubi, to siê lubi co siê ma. Remis 

nie krzywdzi ¿adnej z dru¿yn - skomentowa³ 

trener T. Mielewczyk. 

D.Z. 

• Niedziela 15.11. godz. 10.00 - 

w szkole w Kramarzynach odbêdzie 

siê otwarty turniej tenisa 

sto³owego. Organizatorzy zapraszaj¹ 

(prawo startu maj¹ zawodnicy 

graj¹cy najwy¿ej w IV 

lidze). 


Zawisza Borzytuchom - Magic 

Niezabyszewo; godz. 13.00 - GTS 

Czarna D¹brówka - Smoki Podole 

Ma³e; godz. 14.00 - Stegna Parchowo 

- Koral II Dêbnica. 


w sali sportowej przy Zespole 

Szkó³ w Tuchomiu odbêdzie siê II 

halowy turniej pi³ki no¿nej stra- 

¿aków z terenu gminy. 

• Poniedzia³ek 16.11. godz. 

15.30 - w klubie olimpijczyka przy 

MOSiR w Bytowie odbêdzie siê 

pierwsze spotkanie w sprawie organizacji 

jubileuszowego 30 Bytowskiego 

Pó³maratonu Gochów. 

• Czwartek 19.11. godz. 15.00 - 

w Szkole Podstawowej nr 5 w Bytowie 

odbêdzie siê I konkurs 

skoku wzwy¿ w ramach VI edycji 

Grand Prix.

30 

SPORT 

Zawsze idê na maksa 

Zacz¹³ póŸno, bo w wieku 

38 lat. Od tego czasu regularnie 

startuje. Dziœ Jerzy 

Koz³owski z Czarnej 

D¹brówki ma na koncie 

ponad 300 biegów d³ugodystansowych. 

PIERWSZY 

BY£ BIEG OR£ÓW 

Jerzy Koz³owski rekreacyjnie 

zacz¹³ biegaæ, gdy odbywa³ s³u¿bê 

wojskow¹ w Braniewie. - Inni dziwili 

siê, ¿e mi, staremu ¿o³nierzowi, 

chce siê biegaæ - opowiada. 

Wówczas w studenckim piœmie 

„itd” przeczyta³, ¿e w Warszawie 

organizowany jest Maraton Pokoju. 

Chcia³ w nim wystartowaæ, ale 

nic z tego nie wysz³o. Gdy powróci³ 

do Czarnej D¹brówki, z luboœci¹ 

oddawa³ siê grze w tenisa na jedynym 

korcie w miejscowoœci. - By³a 

paczka i siê gra³o - mówi. Zim¹, 

gdy graæ siê nie da³o, próbowali 

biegaæ. Ale szybko ³apali przeziêbienie 

i siê zwyczajnie zniechêcali. 

To mniej wiêcej w tym czasie Józef 

Natkaniec wymyœli³ Bieg Or³ów. - 

Chodziliœmy z s¹siadem na kolejne 

edycje biegu. Patrzyliœmy i zastanawialiœmy 

siê, czy nie warto 

by kiedyœ wystartowaæ - mówi. 

Gdy tenisowi partnerzy siê wykruszyli, 

J. Koz³owski zdecydowa³ siê 

wystartowaæ w Biegu Or³ów. By³ 

1995 r., pi¹ta edycja imprezy. - Generalnie 

by³em zadowolony, bo na 

treningach robi³em po 4, 5 km, a 

tu pokona³em ponad 10 km. Upla- 

sowa³em siê w po³owie stawki i 

wygra³em kategoriê gminn¹ - opowiada. 

Odpowiednia zachêta ju¿ 

by³a, ale na kolejny start zdecydowa³ 

siê dopiero rok póŸniej, te¿ w 

Czarnej D¹brówce. Tego roku pobieg³ 

jeszcze tylko w Jaros³awcu. 

Dopiero wówczas zaczê³o siê bieganie 

na dobre. W Czarnej D¹brówce 

znalaz³a siê ca³kiem liczna 

grupa joggerów, którzy wspólnie 

busem jeŸdzili na zawody. - Nieraz 

by³ problem, ¿eby siê zapakowaæ - 

mówi. I tak zaliczali nawet 30 biegów 

rocznie. Za najlepsze lata dla 

siebie uwa¿a 2000-2002, gdy ustanowi³ 

wszystkie rekordy ¿yciowe. 

Jaki wynik uwa¿a za swój najwiêkszy 

sukces? - Jak by nie patrzeæ, 

to 3 miejsce w klasyfikacji 

generalnej Biegu Gochów w Bytowie 

w 2001 r. Dla mnie to by³ sukces 

olbrzymi i niespodziewany. 

Muszê powiedzieæ, ¿e na takich 

trasach pofa³dowanych, zw³aszcza 

w pó³maratonie, osi¹gam lepsze 

wyniki ni¿ na p³askich, np. w Pile 

- mówi. 

MARATON 

MA SWOJE PRAWA 

W 1998 r. J. Koz³owski zadebiutowa³ 

w maratonie. W Berlinie. - 

Bieg³em go, mo¿na powiedzieæ, bez 

¿adnych kompleksów. Wówczas jeszcze 

nic nie wiedzia³em o „uderzeniach 

o œcianê”. Tamten bieg poszed³ 

mi naprawdê super. Osi¹gn¹³em 

czas 3 godziny 11 minut - 

mówi biegacz. Na dystansie 42 km 

195 m nie startowa³ jednak zbyt 

czêsto, ale swoje pierwsze biegowe 

marzenie spe³ni³ - wystartowa³ w 

Maratonie Pokoju. - Pojecha³em 

na niego nieprzygotowany. Myœla- 

³em, ¿e lekko da siê go przebiec. Co 

prawda, niewiele przedtem biega- 

³em, ale 2 tygodnie wczeœniej z Jasiem 

Klas¹ byliœmy na pó³maratonie 

w Pile i ukoñczy³em go lekko. 

Myœla³em wiêc, ¿e nie bêdzie problemu. 

Jednak maraton ma swoje 

prawa. Po trzydziestym którymœ 

kilometrze upomni siê o wszystko. 

Musieliœmy z Jasiem zatrzymywaæ 

siê i iœæ. Bardzo trudno by³o potem 

przejœæ do biegu. Truchtaj¹c dotar³em 

do mety. Po tym maratonie 

powiedzia³em sobie, ¿e ju¿ nigdy 

wiêcej bez przygotowania nie bedê 

próbowa³ go nawet przetruchtaæ - 

opowiada. Jednak jednego z 7 

swoich startów w maratonie nie ukoñczy³ 

- w Dêbnie, gdzie z powodu 

k³opotów ¿o³¹dkowych zszed³ 

po 30 kilometrze. Jeszcze tylko raz 

nie uda³o mu siê dotrzeæ do mety: 

w Borzytuchomiu w Biegu Niepod- 

³eg³oœci, gdy dozna³ kontuzji biodra. 

- Zawsze idê na maksa i staram 

siê pobiec najszybciej, jak tylko 

mogê - wyk³ada swoje credo biegacz 

z Czarnej D¹brówki. 

300-SETNY BIEG 

Od pocz¹tku swojej przygody z 

bieganiem J. Koz³owski skrzêtnie 

notuje swoje starty. Nietrudno mu 

by³o policzyæ, ¿e jubileuszowy, 

300-setny, zaliczy tego lata. Pad³o 

na 16. Bieg Dominika w Gdañsku. 

Szykowa³ siê do niego szczególnie. - 

Jerzy Koz³owski (w œrodku) z kolegami: Janem Klas¹ z No¿yna (z prawej) i Stanis³awem Majkowskim z Bytowa 

po jednym ze startów w pó³maratonie w Pile. 

To krótki bieg - 3700 m. Pomyœla- 

³em wiêc, ¿e warto siê do niego 

przygotowaæ szybkoœciowo. Dwa tygodnie 

przed startem przez tydzieñ 

co drugi dzieñ chcia³em biegaæ 

dwustetki, a nastêpny odpoczywaæ. 

Tak zrealizowa³em ca³y tydzieñ, a 

w sobotê wchodzê na Maratony 

Polskie [portal internetowy poœwiêcony 

bieganiu - przyp. red.] i czytam 

artyku³ Marcina Nagórka, ¿e 

tak siê robi nie szybkoœæ a wytrzyma³oœæ. 

Trochê mnie to pod³ama³o 

- mówi. J. Koz³owski wystartowa³ 

mimo to i uzyska³ czas zbli¿ony do 

tych, które notowa³ na tej trasie w 

dwóch ostatnich latach. - Zatem nie 

by³o Ÿle - ocenia. 

ASFALTU UNIKA 

Bieganie to jednak nie tylko starty, 

ale i (a mo¿e przede wszystkim) 

treningi. - Pocz¹tkowo by³o tak, ¿e 

zak³ada³em dres i wychodzi³em 

biegaæ. Tak bez jakiegoœ konkretnego 

planu - opowiada. W 1997 czy 

1998 r. do J. Koz³owskiego przy okazji 

biegów Grand Prix podszed³ 

ówczeœnie pracuj¹cy w Czarnej 

D¹brówce nauczyciel wychowania 

fizycznego Janusz Œciga³a z propozycj¹ 

napisania mu planów treningowych. 

Wkrótce nauczyciel przygotowywa³ 

mu miesiêczne rozpiski. 

- Gdy na pierwszych biegach porównywa³em 

swoje osi¹gniêcia z zawodnikami 

w moim wieku, którzy 

zajmowali miejsca w pierwszej 

trójce w kategorii, brakowa³o mi 

zawsze do nich kilku minut. Marzy³em, 

by im dorównaæ. Nie wiem 

po ilu miesi¹cach, ale wkrótce ich 

doszed³em. Postêp by³ bardzo du¿y 

- opowiada. 

By³ czas, ¿e J. Koz³owski trenowa³ 

nawet 6 razy w tygodniu, ro- 


Jerzy Koz³owski bardzo lubi startowaæ w biegach na polskim wybrze¿u, 

m.in. w tych organizowanych w Jaros³awcu. 

bi¹c w miesi¹cu 300-400 km. Najczêœciej 

wybiera leœne dukty. - 

Mam nawet oznaczone trasy, zawsze 

s¹ to pêtle - mówi. Zna ich 

d³ugoœæ i za ka¿dym razem mierzy 

sobie czas. Jednak gdy œnieg przysypie 

œcie¿ki, musi wyjœæ na asfalt. 

- Generalnie jednak, jak tylko mogê, 

unikam asfaltu - mówi. To tak- 

¿e dlatego, ¿e ma z³e doœwiadczenia 

z treningów na drodze. Przed 

kilku laty potr¹ci³ go samochód. J. 

Koz³owski bieg³ w czerwonym dresie, 

poboczem, lew¹ stron¹. Œwieci³o 

s³oñce, asfalt by³ czarny. - Nie 

sposób by³o mnie nie zauwa¿yæ - 

mówi. A jednak dosz³o do nieszczêœcia. 

Samochód osobowy wyprzedza³ 

ciê¿arówkê i uderzy³ w biegacza. 

Co siê dzia³o w nastêpnych 

chwilach, J. Koz³owski nie pamiêta. 

- PoŸniej siê dowiedzia³em, ¿e 

wpad³em do rowu, wsta³em i pobieg³em 

w drug¹ stronê - opowiada 

o feralnym zdarzeniu. Odzyska³ 

œwiadomoœæ dopiero w samochodzie 

przeje¿d¿aj¹cego w³aœnie t¹ 

tras¹ kolegi. Okaza³o siê, ¿e biegacz 

dozna³ z³amana koœci czaszki, 

tu¿ przy oku. Na szczêœcie, 

wszystko siê dobrze zros³o i nie ma 

nawet œladu. 

DLACZEGO BIEGA 

- Od m³odoœci mam duszê aktywnego 

cz³owieka - mówi o sobie J. 

Koz³owski. W m³odoœci by³ rower, 

potem tenis, a gdy brakowa³o partnerów 

do gry, szuka³ czegoœ innego. 

To coœ znalaz³ w bieganiu. - 

Nikt mnie nie namawia, nikt mnie 

nie zmusza, ale biegam, bo to lubiê, 

to sprawia mi satysfakcjê. Bêdê 

tak d³ugo biega³, dopóki zdrowie 

pozwoli - mówi z przekonaniem 

52-latek. B.M.


SPORT 

SIATKÓWKA WOJEWÓDZKA LIGA KADETÓW 

Bilans wyszed³ na zero 

Siatkarze UKS Jedynka 

Bytów w ci¹gu 4 dni rozegrali 

2 mecze. Najpierw 

wyraŸnie przegrali w Malborku, 

a potem u siebie równie 

wyraŸnie pokonali 

sopocian. 

W pierwszych dwóch setach 

œrodowego meczu w Malborku gospodarze 

rozbili bytowiaków siln¹ 

zagrywk¹. Zawodnicy Jedynki natomiast 

serwowali s³abo, a jak decydowali 

siê na mocniejsze uderzenia, 

to na ogó³ nie trafiali w boisko. 

Parê razy uda³o siê zatrzymaæ 

rywali na siatce blokiem, ale to by- 

³o za ma³o, by myœleæ o korzystnym 

rozstrzygniêciu. Do tego sêdzia 

zagwizda³ bytowiakom a¿ 5 

b³êdów podwójnego odbicia. Do- 

UMKS Jurand Malbork - UKS Jedynka Bytów 

3:0(25-13, 25-19, 25-22) 

Sk³ad Jedynki: P. Domaszk, P. Zander, M. 

Pi¹tkowski, R. Stoltman, £. Hering, F. Kozicki, 

M. Stoltman, B. Potarzycki. 



3:0(25-21, 25-12, 25-21) 

Sk³ad Jedynki: £. Hering, A. Hinc, P. Domaszk, 

M. Pi¹tkowski, P. Zander, B. Potarzycki, R. 

Stoltman, M. Stoltman, F. Kozicki. 

piero w trzecim secie podopiecznym 

Zbigniewa Piotrowskiego i 

Ireneusza Stoltmana uda³o siê 

wzmocniæ zagrywkê i nieco poprawiæ 

odbiór. Co prawda, bytowiacy 

rozpoczêli od od stanu 0-4, ale potem 

prowadzili 10-9 i 14-12. W 

tym momencie powróci³y problemy 

z dok³adnym przyjêciem zagrywki 

i zrobi³o siê 16-18, po chwili 

19-23. Kadeci Jedynki zaliczyli 

jeszcze seriê udanych akcji i doszli 

rywali na jedno „oczko” (22-23). 

Wówczas zepsuli zagrywkê i po 

chwili Ÿle przyjêli pi³kê, przegrywaj¹c 

22-25 i ca³y mecz 0:3. 

Sobotni pojedynek z najs³abszym 

zespo³em ligi Jedynka rozpoczê³a 

od straty punktu, ale potem, m.in. 

za spraw¹ œwietnej zagrywki Roberta 

Stoltmana, wysz³a na prowadzenie 

5-1. Wystarczy³o jednak kilka 

niecelnych ataków i gra siê wyrówna³a. 

Od stanu 16-16 zawodnicy 

z Sopotu zupe³nie nie radzili sobie 

z odbiorem zagrywki, a jeœli ju¿ 

uda³o im siê wyprowadziæ atak, 

stopowa³ ich na siatce Patryk 

Zander. Jedynka zdoby³a kolejno 7 

pkt. Gdy zdawa³o siê, ¿e wszystko 

jest ju¿ przes¹dzone, po b³êdach w 

odbiorze i niecelnych atakach przewaga 

bytowiaków stopania³a do 2 

pkt. (23-21). Na szczêœcie, na wiêcej 

gospodarze rywalom nie pozwolili, 

zdobywaj¹c koñcowe punkty. 

Podobnie jak pierwszy zacz¹³ siê 

drugi set. Przy wyniku 0-1 na zagrywkê 

wszed³ R. Stoltman i po jego 

potê¿nych serwisach zawodnicy 

SSPN zupe³nie siê pogubili. Dopiero 

przy wyniku 9-1 bytowiak 

zepsu³ zagrywkê. Gospodarze nadal 

powiêkszali przewagê, wygrywaj¹c 

seta do 12. 

Gdy w trzecim secie bytowiacy 

prowadzili 7-3, coœ siê w ich grze 

zaciê³o. Zaczêli mieæ k³opoty ze 

spokojnym przyjêciem zagrywki i 

wyprowadzeniem ataku. W konsekwencji 

sopocianie odrobili stratê 

i objêli nawet prowadzenie 11-8. 

Bytowiacy dogonili rywali przy 

wyniku 14-14 i przez d³u¿szy czas 

rezultat oscylowa³ wokó³ remisu. 

Jednak w koñcówce seta gracze 

Jedynki pokazali klasê, skutecznie 

koñcz¹c 5 ataków, co pozwoli³o 

im wyjœæ na wysokie prowadzenie 

23-18, które przekuli na 

zwyciêstwo 25-21. 

D.Z., R.N. 

PI£KA NO¯NA FINA£ WOJEWÓDZKI SZKÓ£ WIEJSKICH 

Tuchomie chce do Elbl¹ga! 

Dru¿yna SP Tuchomie wygra³a fina³ wojewódzki halowej 

pi³ki no¿nej szkó³ wiejskich w Przechlewie i awansowa³a 

do zawodów centralnych. - W³aœnie szukamy 

pieniêdzy, by móc pojechaæ do Elbl¹ga - mówi Rafa³ 

Wróblewski, jeden z opiekunów zespo³u. 

Fina³ wojewódzki rozegrano 

7.11. w Przechlewie z udzia³em 9 

zespo³ów. Tuchomianie trafili do 

grupy A, w której w 10-minutowych 

meczach pokonali SP £êczyce 

3:1 i SP Pszczó³ki 3:0. - Po eliminacjach 

grupowych obserwa- 

torzy uznali nas za faworytów mistrzostw 

- mówi Rafa³ Wróblewski, 

który wraz z Jerzym Szrederem 

opiekowa³ siê tuchomsk¹ dru¿yn¹. 

W walce o miejsca 1-3 SP Tuchomie 

w swoim najtrudniejszym pojedynku 

wygra³a z SP Ma³e Wali- 

chnowy 1:0, a w drugim pokona³a 

SP Rzeczenica 4:1, uzyskuj¹c awans 

do fina³u krajowego, który 

zaplanowano 27-29.11. w Elbl¹gu. 

W dru¿ynie z Tuchomia grali: 

Arkadiusz Borowski (uznany za 

Najlepsza dru¿yna w województwie w halowej pi³ce no¿nej szkó³ wiejskich z opiekunami i wójtem gminy 

Przechlewo. 

najlepszego bramkarza turnieju), 

Przemys³aw B³a¿, Dominik Michañczyk, 

Patryk Ciszek, Rafa³ 

Chamier Ciemiñski, Dawid Hnatyszyn, 

Kacper Freda i Pawe³ Hetmañski. 

R.N. 

31 

£ukasz Hering i Patryk Zander (w granatowych strojach) blokuj¹ atak zawodnika 

SSPN Sopocki Potok Kamionka. 

PI£KA NO¯NA II LIGA KOBIET 

Z W³oc³awka 

przywioz³y remis 

Dziewczêta z Canicu³y Bytów 

zmorzy³y choroby, ale 

niektóre zawodniczki - mimo 

i¿ dzieñ przed meczem 

walczy³y z gor¹czk¹ - pojecha³y 

do W³oc³awka i pomog³y 

dru¿ynie w wywalczeniu 

remisu. 

LIDER W³oc³awek 1 

CANICU£A Bytów 1 

CANICU£A: M. Lubecka - D. Murawiecka, K. 

Ru¿y³a, Magdalena Pob³ocka, E. Pruszak, 

Marta Pob³ocka, D. Siwik, I. Bañkowska, A. 

Juchniewicz (55 J. Pruszak), E. Kowalczyk, 

J. Siwik. 

BRAMKA: 1:1 D. Siwik (45). 

Pocz¹tkowo przewagê optyczn¹ 

mia³y bytowianki, ale nie stworzy- 

³y ¿adnej okazji bramkowej. Potem 

gra siê wyrówna³a. Emocje zaczê³y 

siê dopiero w koñcówce pierwszej 

po³owy. W 35 min Ewelina 

Kowalczyk znalaz³a siê bezpoœrednio 

przed bramkark¹ Lidera, ale 

pospieszy³a siê ze strza³em i nie 

trafi³a w bramkê. Skuteczniejsze 

by³y gospodynie. W 43 min zawodniczka 

Lidera wbieg³a w pole 

karne i uderzy³a pi³kê w „d³ugi” 

róg bramki. Marzena Lubecka 

obroni³a, ale przy dobitce kolejnej 

pi³karki by³a bezradna. Jeszcze 

przed zejœciem do szatni Canicu³a 

wyrówna³a. Po wrzutce z rzutu 

ro¿nego pi³kê w polu karnym przejê³a 

Justyna Siwik. Zosta³a zablokowana, 

ale do odbitej futbolówki 

dosz³a jej siostra Dorota i uderzeniem 

z pierwszej pi³ki nie da³a 

szans bramkarce Lidera. 

Druga po³owa to wymiana ciosów, 

z wiêksz¹ liczb¹ sytuacji 

bramkowych gospodyñ. M. Lubecka 

nie da³a siê jednak zaskoczyæ 

strza³ami z daleka. Okazjê mia³y 

te¿ zawodniczki trenera Rafa³a £uczaka. 

W 60 min po strzale E. Kowalczyk 

zza szesnastki bramkarka 

Lidera wypuœci³a pi³kê z r¹k, 

jednak Ilona Bañkowska nie siêgnê³a 

futbolówki. Potem J. Siwik 

przedar³a siê w pole karne, ale uderzy³a 

zbyt lekko. W ostatnim 

kwadransie w³oc³awianki zaprzepaœci³y 

doskona³e okazje na wygran¹. 

Najpierw jedna z zawodniczek 

z najbli¿szej odleg³oœci nie 

trafi³a w bramkê, a po chwili po 

strzale z 20 m Canicule z pomoc¹ 

przyszed³ s³upek. 

- ¯a³ujê, ¿e nie uda³o siê zdobyæ 

3 punktów. Dziewczyny po chorobach 

nie by³y jednak w stanie zagraæ 

na 100 procent swoich mo¿liwoœci. 

Dziêkujê im, ¿e pojecha³y i 

wywalczy³y remis - podsumowuje 

R. £uczak. R.N.

32 

SIATKÓWKA III LIGA 

Sêdziowie 

na przeszkodzie 

W czwartym swoim meczu 

zawodnicy KSK Ko³czyg³owy 

przegrali na wyjeŸdzie 

z Treflem Gdañsk 1:3. - Sêdziowanie 

wypaczy³o wynik 

spotkania - twierdz¹ 

ko³czyg³owianie i rozwa- 

¿aj¹ wniesienie protestu. 

Ko³czyg³owianie pojechali na 

mecz m.in. bez atakuj¹cego Aleksandra 

Burzyñskiego i libero Micha³a 

¯ebrowskiego. Szybko siê 

jednak przekonali, ¿e nawet w os³abieniu 

powinni sobie poradziæ z 

gospodarzami, w sk³adzie których 

na libero zagra³ 16-letni Micha³ 

Trefl PS SA - KSK Ko³czyg³owy 3:1 

(25-23, 26-24, 20-25, 25-21) 

Sk³ad KSK: R. Roda (kpt.), R. Stoltman, K. 

Mrozek-Gliszczyñski, M. Pupka-Lipiñski, J. 

Wiktorowicz, A. Gawroñski, M. Huzarski, M. 

Nowak. 

Zaborowski, wychowanek UKS Jedynka 

Bytów. - Moim zdaniem 

spisa³ siê naprawdê dobrze. Staraliœmy 

siê go omijaæ w zagrywce - 

mówi Rafa³ Stoltman, rozgrywaj¹cy 

KSK. 

W pierwszym secie KSK prowadzi³ 

22-18, a w drugim 23-21, ale 

oba przegra³. - Czujemy siê pokrzywdzeni 

przez sêdziów, którzy 

po naszych atakach w boisko decydowali, 

¿e by³y autowe. Nie by³oby 

sprawy, gdyby b³êdne decyzje nie 

mia³y wp³ywu na wynik meczu, 

ale mia³y. Mogliœmy to spotkanie 

wygraæ nawet 3:0 - twierdzi R. 

Stoltman. Klub przegl¹da przepisy 

i rozwa¿a zg³oszenie oficjalnego 

protestu, choæ zdaje sobie sprawê, 

¿e powtórzenia meczu, czy walkoweru 

i tak nie bêdzie. 

Dla KSK by³a to czwarta pora¿ka 

z rzêdu. Zawodnicy jednak nie 

za³amuj¹ siê i wierz¹, ¿e z³a passa 

odwóci siê ju¿ w najbli¿sz¹ sobotê, 

gdy¿ ich rywalem bêdzie SSPN Sopocki 

Potok Kamionka. - Przed 

dwoma laty, gdy debiutowaliœmy 

w lidze, po d³ugiej serii przegranych, 

w Ko³czyg³owach wygraliœmy 

pierwszy mecz w³aœnie z sopocianami. 

Natomiast w poprzednim 

sezonie po 3 zwyciêstwach na 

pocz¹tek rozgrywek te¿ zanotowaliœmy 

kilka pora¿ek z rzêdu i dopiero 

u siebie przerwaliœmy z³¹ 

passê, znów pokonuj¹c zespó³ z Sopotu. 

Wierzê, ¿e i tym razem tak 

bêdzie - mówi R. Stoltman. 

Mecz w Ko³czyg³owach rozpocznie 

siê 14.11. o godz. 18.00. 

B.M. 

SPORT 


PI£KA NO¯NA III LIGA BA£TYCKA 

Ten mecz powinien byæ nasz 

Tu¿ przed koñcem regulaminowego czasu gry koœcierzacy 

zdobyli decyduj¹c¹ bramkê bezpoœrednio z rzutu 

ro¿nego. Na nic zda³y siê protesty Mateusza Oszmañca, 

który by³ przytrzymywany i nie móg³ skutecznie interweniowaæ. 

Drutex-Bytovia zamyka ligow¹ tabelê, Kaszubia 

cieszy siê ze zwyciêstwa po 4 kolejnych pora¿kach. 

Koœcierzyna przywita³a bytowskich 

pi³karzy mg³¹. Nie bardzo 

przeszkadza³a ona zawodnikom, 

ale widzom skutecznie ogranicza³a 

pole widzenia. Niewiele ponad 200 

kibiców, w tym po³owa z Bytowa, 

obejrza³o wyrównany mecz z wieloma 

okazjami podbramkowymi z 

obu stron. Bramkarza Kaszubii 

Janusza Kafarskiego jako pierwsi 

mieli okazjê pokonaæ Krzysztof 

Bryndal, Tomasz Ciemniewski i 

Piotr £apigrowski. Ze strony gospodarzy 

najwiêksze zagro¿enie 

stwarza³ Piotr Kwietniewski. Wyborn¹ 

okazjê mia³ w 25 min. Zablokowa³ 

pi³kê wybijan¹ przez Dariusza 

Kasperowicza i znalaz³ siê 

w sytuacji sam na sam, ale Mateusz 

Oszmaniec wyszed³ z opresji obronn¹ 

rêk¹. Chwilê potem znów 

okazjê mia³ aktywny T. Ciemniewski. 

Bytowiacy nacierali. W 31 min 

K. Bryndal w naro¿niku boiska poradzi³ 

sobie z obroñc¹ gospodarzy, 

lecz gdy ruszy³ w kierunku pola 

karnego, zosta³ sfaulowany. Uderzenie 

z rzutu wolnego Macieja 

Maciejewskiego trafi³o w obroñcê, 

a po kot³ownienie w polu karnym 

bytowiacy reklamowali zagranie 

rêk¹ zawodnika Kaszubii. Sêdzia 

nie przerwa³ gry. Po chwili by³o to 

ju¿ niewa¿ne, bo bytowiacy mieli 

kolejn¹ doskona³¹ sytuacjê. Po 

wrzutce z lewej strony w pole karne 

K. Bryndal odegra³ pi³kê do lepiej 

ustawionego Macieja Rekow- 

skiego, który ju¿ czeka³ na podanie 

i strza³em z kilku metrów pokona³ 

J. Kafarskiego. Ta bramka 

bytowiakom po prostu siê nale¿a- 

³a, kolejne zaœ wisia³y w powietrzu. 

Wkrótce mog³o byæ ju¿ 2:0. 

Pi³kê z w³asnej po³owy wyprowadzi³ 

Artur Kobiella i idealnie zagra³ 

do T. Ciemniewskiego. Niestety, 

bytowski pomocnik w sytuacji 

sam na sam przegra³ z J. Kafarskim. 

Gospodarze próbowali odpowiadaæ 

tym samym, ale koñcz¹cy 

wiêkszoœæ akcji Kaszubii P. Kwietniewski 

by³ ma³o skuteczny. W doliczonej 

do pierwszej po³owy minucie 

bytowiacy powinni strzeliæ 

gola. T. Ciemniewski ³adnie min¹³ 

rywala i uderzy³ na bramkê, jednak 

J. Kafarski wybi³ pi³kê. Dopad³ 

do niej M. Rekowski. Pech 

chcia³, ¿e trafi³ w s³upek. Pi³ka 

wróci³a do T. Ciemniewskiego, ale 

ten znów nie potrafi³ znaleŸæ drogi 

do siatki. 

DRU¯YNY OS£ABIONE 

Drutex-Bytovia pojecha³a do 

Koœcierzyny os³abiona brakiem 

chorych Tomasza Ciersona (pod 

jego nieobecnoœæ opaskê kapitana 

za³o¿y³ Maciej Maciejewski) i 

Jaros³awa Adamowicza oraz 

kontuzjowanego Krzysztofa Paraficza. 

Tak¿e Kaszubia nie mog- 

³a zagraæ w optymalnym sk³adzie, 

gdy¿ dwaj etatowi obroñcy 

pauzowali za ¿ó³te kartki. 

13 KOLEJKA - Koœcierzyna 7.11.2009 r. godz. 13.00 

Kaszubia Koœcierzyna 

2 

Po przerwie role siê odwróci³y: z 

determinacj¹ grali zawodnicy Kaszubii, 

a bytowiakom brakowa³o 

polotu i si³y przebicia. Co rusz pod 

bramk¹ M. Oszmañca robi³o siê 

niebezpicznie. Okres wyraŸniej 

przewagi gospodarze przypieczêtowali 

golem. M. Oszmaniec spodziewa³ 

siê chyba doœrodkowania, bo 

wyszed³ z bramki, tymczasem Tomasz 

Grzywacz p³asko uderzy³ z 

prawie 30 m i pi³ka po koŸle ugrzêz³a 

w bramce przy „d³ugim” 

s³upku. Pi³karze obu ekip nie 

szczêdzili sobie ostrych wejœæ, a sêdzia 

d³ugo zwleka³ z ch³odzeniem 

gor¹cych g³ów zawodników. Bytowiacy 

mogli wyrównaæ w 70 min. 

Szybk¹ akcjê na prawej stronie zainicjowa³ 

M. Rekowski i w polu karnym 

przed bramkarzem znalaz³ siê 

K. Bryndal. Zbyt d³ugo jednak 

zwleka³ i obroñca zdo³a³ mu przeszkodziæ 

w oddaniu strza³u. Moment 

póŸniej to gospodarze zaprzepaœcili 

wyborn¹ okazjê. W polu 

karnym Drutex-Bytovii skiksowa³ 

S³awomir Pufelski, ale B³a¿ej Troka 

nie potrafi³ skorzystaæ z prezentu. 

Gospodarze atakowali, zw³aszcza 

praw¹ stron¹, gdzie o¿ywi³ siê 

Dawid Banaczek, jednak pi³ka po 

wrzutkach w pole karne na ogó³ pa- 

1 

SÊDZIA Marcin Miko³ajczyk 

DRUTEX-BYTOVIA: M. Oszmaniec - P. Jó¿wiak, 

D. Kasperowicz, P. Toczek, M. Maciejewski, 

P. £apigrowski, M. Wirkus (76 K. Stanios), 

A. Kobiella 

(83 K. Sadzik), T. Ciemniewski (60 S. Pufelski), 

M. Rekowski, K. Bryndal (72 G. Kraska) . 

Drutex-Bytovia Bytów 

BRAMKA: 0:1 M. Rekowski (32) 

¯Ó£TE KARTKI: G. Gacek, A. Wysiecki (Kaszubia), M. Rekowski, S. Pufelski (Drutex-Bytovia) 

KOMENTARZ TRENERA 

Waldemar Walkusz, Drutex- 

-Bytovia: - Sta³o siê to, co nie powinno 

siê staæ. Kolejny raz przegraliœmy 

mecz, który powinniœmy 

wygraæ, nawet 2 bramkami. 

Zabrak³o koncentracji, szczególnie 

przy niewykorzystanych ju¿ 

nie 100-, ale 200-procentowych 

sytuacjach. Stara pi³karska prawda 

znów siê potwierdzi³a: niewykorzystane 

sytuacje siê mszcz¹. 

Radoœæ bytowiaków po uzyskaniu prowadzenia. Gdyby Maciej Rekowski (z lewej) trafi³ do bramki tak¿e w ostatniej minucie pierwszej po³owy, pewnie 

Drutex-Bytovia w Koœcierzynie by nie poleg³a. 

da³a ³upem M. Oszmañca. W tej 

czêœci meczu bytowiacy tylko dwukrotnie 

zapêdzili siê pod bramkê 

Kaszubii. Grzegorz Kraska trafi³ w 

nogi bramkarza, a Krystian Stanios 

uderza³ g³ow¹ niecelnie. Mimo 

przewagi gospodarzy w polu, wydawa³o 

siê, ¿e bytowiacy dowioz¹ wynik 

remisowy do koñcowego gwizdka. 

Jednak w 89 min z rzutu ro¿nego 

wysok¹ pi³kê pos³a³ Gracjan 

Gacek. Jeden z rywali œci¹ga³ próbuj¹cego 

interweniowaæ M. Oszmañca. 

Pi³ka tymczasem wpad³a 

do bramki. Na nic zda³y siê protesty 

bytowiaków. Sêdzia gola uzna³. 

W doliczonych do regulaminowego 

czasu gry 3 minutach pi³karze 

Drutex-Bytovii nie potrafili odwróciæ 

losów meczu. B.M.

œp. Włodzimierza Chojnickiego - Kurier Bytowski

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?