Haf 2002 - Cymdeithas Edward Llwyd

cysylltiedig ar gyfer fforestydd y Mynydd
Du a Thalybont ym Mharc Bannau
Brycheiniog a Choedwig Hafren yng
Nghanolbarth Cymru.Yng nghoedwig
Nant Gwernol, y cyfeiriwyd ati’n
gynharach, mae cynllun ar y cyd rhwng
Menter Coedwigaeth, Coed Cadw a
Rheilffordd Talyllyn wedi arwain at greu
nifer o gylchdeithiau o orsaf Nant Gwernol
fel y gall ymwelwyr weld olion gwaith
chwarel Bryn Eglwys gan gynnwys y tyˆ
capstro (‘drumhouse’) ar inclein Alltwyllt
sydd wedi cael ei adfer yn ddiweddar.
Mae Cymdeithasau Byd Natur ar hyd a lled Cymru
wedi elwa o gymorth y Gronfa i godi safon rheolaeth
ymarferol a chyfleusterau ar eu gwarchodfeydd.
Derbyniodd Cymdeithas Byd Natur Morgannwg, er
enghraifft, dros £600,000 yn 1997 ar gyfer rhaglen
tair blynedd i wella rheolaeth ar 35 o’u
gwarchodfeydd, i hybu gweithgaredd gwirfoddol ac i
gynyddu mwynhad y cyhoedd o’u safleoedd trwy
ddehongli
Gwaith o glirio coed yn mynd rhagddo yn Sychpant a
Phenlan, uwchben Cwm Gwaun, gyda’r bwriad o
adfer gweundir.
Mae prosiectau’n ymwneud â
threftadaeth ddiwydiannol Cymru yn
boblogaidd. Er mai at olion gweithfeydd y
De y mae’r arian mawr wedi mynd hyd yn
hyn, mae safleoedd llai ar hyd a lled
Cymru wedi bod ar eu hennill hefyd. Un
o’r rhain yw safle parc Maes Glas yn
Nhreffynnon, Sir Flint, canolfan
ddiwydiannol bwysig yn y 18fed a’r 19fed
ganrif a ddibynnai ar ynni dwˆ r o’r ffynnon
rymus leol i brosesu plwm, copor, haearn,
papur a chotwm. Derbyniodd yr
ymddiriedolaeth sy’n gofalu am y safle dros
£350,000 o’r Gronfa Dreftadaeth i adfer
tair melin ac i wella mynediad a dehongli
ar y safle.
Cynyddu dealltwriaeth ymwelwyr a
ddaw i Eryri yw nod canolfan ddehongli
Parc Cenedlaethol Eryri yn stablau
gwesty’r Royal Oak ym Metws y Coed.
Bwriedir adnewyddu’r ddarpariaeth yma
gyda chymorth £43,000 o’r Gronfa
Dreftadaeth. Cludiant fydd un o’r prif
themau yn y ganolfan ond bydd yr adeilad
hefyd yn cynnwys theatr lle caiff rhaglenni
ynglyn â’r tirlun, hanes diwylliannol, bywyd
gwyllt a phynciau llosg cyfredol yn Eryri eu
dangos. Bydd cyfle hefyd i ymwelwyr
fwynhau, trwy gyfrwng fideo, y profiad o
hedfan dros y Parc Cenedlaethol.
‘Balchder Bro’ yw enw cynllun newydd
diweddar sydd wedi derbyn grant o bron i
£260,000 ac a fydd o ddiddordeb mae’n
siwˆ r i aelodau Cymdeithas Edward Llwyd.
Nod y cynllun hwn a gyflwynwyd ar y cyd
rhwng Cyngor Cefn Gwlad Cymru a’r
Cyngor Gweithredu Gwirfoddol yng
Nghymru yw i gynorthwyo cymunedau i
ddiffinio ac i warchod elfennau pwysig o’u
treftadaeth lleol – yr elfennau hynny sy’n
nodweddu eu milltir sgwâr ac sy’n
cyfrannu at eu hunaniaeth fel cymunedau.
Gall y rhain fod yn elfennau naturiol,
neu’n adeiladau, yn olion archaeolegol
neu’n nodweddion tirlun mwy diweddar,
yn arferion, elfennau ieithyddol neu’n
draddodiadau. Mae’r cynllun hwn yn
rhedeg fel peilot mewn 5 ardal am ddwy
flynedd a’r gobaith wedyn yw ei ymestyn i
weddill Cymru
Bydd grwpiau a mudiadau gwirfoddol,
fel Cymdeithas Edward Llwyd, yn siwˆr o
groesawu hefyd y cynllun newydd
‘Gwobrau i Bawb’ (ar gyfer grantiau rhwng
£500 a £5,000) a chynllun ‘Eich
Treftadaeth’ (ar gyfer grantiau rhwng
£5,000 a £50,000) a lawnsiwyd yng
Nghymru y llynedd. Mae’r ddau gynllun
yma yn cynnig pecynnau cais llawer
symlach ac amserlen ymateb llawer
cyflymach na’r prif raglen grantiau. Mae
yna waith eisoes wedi digwydd o dan faner
‘Gwobrau i Bawb’: yng Ngresffordd ger
17