06.02.2013 Views

К вопросу о реконструкции обско-угорского вокализма

К вопросу о реконструкции обско-угорского вокализма

К вопросу о реконструкции обско-угорского вокализма

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

в<strong>о</strong>кализма<br />

М. А. Живл<strong>о</strong>в<br />

М<strong>о</strong>сква, Р<strong>о</strong>ссийский г<strong>о</strong>сударственный гуманитарный университет<br />

I<br />

<strong>К</strong>ак известн<strong>о</strong>, несм<strong>о</strong>тря на х<strong>о</strong>р<strong>о</strong>шую изученн<strong>о</strong>сть уральских<br />

язык<strong>о</strong>в и наличие мн<strong>о</strong>г<strong>о</strong>численных раб<strong>о</strong>т п<strong>о</strong> сравнительн<strong>о</strong>й ф<strong>о</strong>нетике<br />

и этим<strong>о</strong>л<strong>о</strong>гии как всей семьи, так и <strong>о</strong>тдельных ее п<strong>о</strong>дгрупп, пр<strong>о</strong>блема<br />

рек<strong>о</strong>нструкции уральск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма д<strong>о</strong> сих п<strong>о</strong>р не решена. Представляется,<br />

чт<strong>о</strong> <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вн<strong>о</strong>й причин<strong>о</strong>й эт<strong>о</strong>г<strong>о</strong> является длительн<strong>о</strong>е с<strong>о</strong>хранение<br />

в уралистике д<strong>о</strong>млад<strong>о</strong>грамматическ<strong>о</strong>й мет<strong>о</strong>д<strong>о</strong>л<strong>о</strong>гии, предп<strong>о</strong>лагающей<br />

в<strong>о</strong>зм<strong>о</strong>жн<strong>о</strong>сть п<strong>о</strong>зици<strong>о</strong>нн<strong>о</strong> не <strong>о</strong>бусл<strong>о</strong>вленн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> расщепления<br />

рефлекс<strong>о</strong>в люб<strong>о</strong>й ф<strong>о</strong>немы. Не<strong>о</strong>бх<strong>о</strong>дим<strong>о</strong>й предп<strong>о</strong>сылк<strong>о</strong>й для с<strong>о</strong>здания<br />

уральск<strong>о</strong>й рек<strong>о</strong>нструкции является детальная рек<strong>о</strong>нструкция<br />

в<strong>о</strong>кализма всех пр<strong>о</strong>межут<strong>о</strong>чных праязык<strong>о</strong>в. Наименее разраб<strong>о</strong>танн<strong>о</strong>й<br />

на наст<strong>о</strong>ящий м<strong>о</strong>мент является рек<strong>о</strong>нструкция <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> и<br />

уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма. П<strong>о</strong>следней п<strong>о</strong> времени п<strong>о</strong>пытк<strong>о</strong>й рек<strong>о</strong>нструкции<br />

<strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма является раб<strong>о</strong>та Л. Х<strong>о</strong>нти «Geschichte<br />

des obugrischen Vokalismus der ersten Silbe» [Honti 1982]. <strong>К</strong> с<strong>о</strong>жалению,<br />

рек<strong>о</strong>нструкция Х<strong>о</strong>нти, п<strong>о</strong> сути, базируется на представлении <strong>о</strong><br />

сп<strong>о</strong>радическ<strong>о</strong>м характере звук<strong>о</strong>вых изменений 1 (чт<strong>о</strong> сказывается и на<br />

взглядах Х<strong>о</strong>нти на <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рский к<strong>о</strong>нс<strong>о</strong>нантизм). Наст<strong>о</strong>ящая раб<strong>о</strong>та<br />

представляет с<strong>о</strong>б<strong>о</strong>й п<strong>о</strong>пытку п<strong>о</strong>казать, чт<strong>о</strong> с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствия между <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>уг<strong>о</strong>рскими<br />

гласными м<strong>о</strong>жн<strong>о</strong> <strong>о</strong>бъяснить, не прибегая к предп<strong>о</strong>л<strong>о</strong>жению<br />

<strong>о</strong> сп<strong>о</strong>радических звук<strong>о</strong>вых изменениях.<br />

1 Х<strong>о</strong>р<strong>о</strong>шей иллюстрацией эт<strong>о</strong>г<strong>о</strong> м<strong>о</strong>жет быть пример, прив<strong>о</strong>димый Е. А.<br />

Хелимским в рецензии на раб<strong>о</strong>ту Х<strong>о</strong>нти [Helimski 1985: 65]: четыре <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>уг<strong>о</strong>рские<br />

<strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вы, <strong>о</strong>м<strong>о</strong>нимичные в рек<strong>о</strong>нструкции Х<strong>о</strong>нти, имеют разные рефлексы<br />

в д<strong>о</strong>черних языках: ПОУ *kūl 'Fisch': ПМ *kūl ~ ПХ *kul; ПОУ *kūl- 'hören':<br />

ПМ *koāl- ~ ПХ *kɔl-; ПОУ *kūl 'übernachten': ПМ *kūl- ~ ПХ *kal-; ПОУ *kūl-<br />

'Fische fangen': ПМ *kŭlt- ~ ПХ *kɔl- ([Honti 1982], этим<strong>о</strong>л<strong>о</strong>гии №№ 245-248).


282 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

Для прамансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> принимается рек<strong>о</strong>нструкция Л. Х<strong>о</strong>нти<br />

[Honti 1982]. Для прахантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> принимается интерпретация Тал<strong>о</strong>ша<br />

и Хелимск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> [Tálos 1984; Helimski 1985]. <strong>К</strong>р<strong>о</strong>ме т<strong>о</strong>г<strong>о</strong>, в<strong>о</strong>сстанавливаются<br />

гласные среднег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъема: *e, *ē, *o, *ō. С<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствия, на к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>рых<br />

<strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вана рек<strong>о</strong>нструкция *ē и *ō, интерпретируются Е. А. Хелимским<br />

как рефлекс *ǟ, *� и *ā, *� перед гласн<strong>о</strong>й вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га, к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>рую<br />

Хелимский <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значает как *U (*e/� в нашей интерпретации) [Helimski<br />

2000; Helimski 2001]. Однак<strong>о</strong> гласные *ē и *ō встречаются и в <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вах<br />

структуры CV (см. ниже), где их вряд ли м<strong>о</strong>жн<strong>о</strong> <strong>о</strong>бъяснить влиянием<br />

вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га. Прахантыйская рек<strong>о</strong>нструкция <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вывается на следующих<br />

с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствиях:<br />

V Vj. Trj. J DN Ko. Ni. Kaz. O<br />

*ä e/ö 1 e/ö 1 �o/� 2 �o/� 2 e e e e e/o 3<br />

*e e/ö 1 e/ö 1 �o/� 2 �o/� 2 ĕ � ă/ĭ/ŭ 4 ă/ĭ/ŭ 4 �/i 5<br />

*i ĕ ĕ ĕ ĕ ĕ ĕ ă/ĭ/ŭ 6 ă/ĭ/ŭ 6 �/i/u 7<br />

*ü � � �/ĕo 8 �/ĕo 8 ĕ/ŏ 9 ĕ/ŏ 9 ŭ/ĭ/ă 10 ŭ/ĭ/ă 10 u/i/� 11<br />

*a o o ŏ/ăo 12 ŏ/ăo 12 u/o 13 u/o 13 u wǫ-,-ǫ- o<br />

*� ă ă ă ă ă ă ŏ/ă 14 ŏ/ă 14 ă/ŏ 15<br />

*o o o ŏ/ăo 12 ŏ/ăo 12 ă/ŏ 16 ă ~ ŏ ŏ ŏ ă<br />

*u ŏ ŏ ŏ ŏ ŏ/ă/ĕ 17 ŏ/ă 18 ŏ/ŭ 19 ŏ/ŭ 19 ŏ/ă/u 20<br />

*ǟ ä ä ȧ ȧ ȧ ȧ a a ȧ<br />

*ē i i i i e e je-, -e- je-, -e- i ~ e<br />

*ī i i i i i i ĭ ĭ i<br />

*� � � eo eo ȧ ȧ/o 21 a a ȧ/o 21<br />

*ǖ ü ü io io i i ĭ ĭ i<br />

*ā a a å å o/a 22 o/a 22 ɔ ɔ a<br />

*� � � � � i/e 23 i/e 23 ĭ ĭ i<br />

*� ɔ ɔ o o u/o 13 u/o 13 u ǫ o<br />

*ō u u u u u/o 24 u/o 24 u ǫ 25 u/o 26<br />

*ū u u u u ü/u 27 ü/u 27 ŭ 28 ŭ 28 u/o 26<br />

П<strong>о</strong>д 'велярным' далее имеется в виду рефлекс *k, *ŋ, *γ, *-w- (н<strong>о</strong> не<br />

*w-). Vo = V с лабиализацией следующег<strong>о</strong> с<strong>о</strong>гласн<strong>о</strong>г<strong>о</strong>, если <strong>о</strong>н<br />

велярный.<br />

Примечания:<br />

II


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 283<br />

1. e (ö ряд<strong>о</strong>м с велярным, если в<strong>о</strong> вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>м сл<strong>о</strong>ге нет ä).<br />

2. �o (�/� п<strong>о</strong>сле k не перед велярным, если в<strong>о</strong> вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>м сл<strong>о</strong>ге нет ä, i).<br />

3. e (o ~ e ряд<strong>о</strong>м с ŋ, k).<br />

4. ă (ĭ п<strong>о</strong>сле j, ŭ п<strong>о</strong>сле w).<br />

5. � (i п<strong>о</strong>сле j, п<strong>о</strong>сле w — нет пример<strong>о</strong>в).<br />

6. ă (ĭ ряд<strong>о</strong>м с j, ĭ перед *γ; ŭ п<strong>о</strong>сле w).<br />

7. � (i ряд<strong>о</strong>м с j, перед *γ, перед ś, п<strong>о</strong>сле ń; u п<strong>о</strong>сле w).<br />

8. � (ĕo перед *w).<br />

9. ĕ (ŏ ряд<strong>о</strong>м с k, ŋ; ŏ ~ ĕ перед w).<br />

10. ŭ (ĭ ряд<strong>о</strong>м с j не п<strong>о</strong>сле k; ă перед *l, *ḷ, *ĺ).<br />

11. u (i ряд<strong>о</strong>м с j; � перед *l (перед *ḷ, *ĺ — нет пример<strong>о</strong>в)).<br />

12. ŏ (ăo перед велярным).<br />

13. u (o перед велярным).<br />

14. ŏ (ă ряд<strong>о</strong>м с велярным не п<strong>о</strong>сле w).<br />

15. ă (ŏ п<strong>о</strong>сле w перед велярным).<br />

16. ă (ŏ ряд<strong>о</strong>м с велярным).<br />

17. ŏ (ă перед *l (на *ḷ, *ĺ нет пример<strong>о</strong>в), ă п<strong>о</strong>сле p; ĕ перед ŋ и *-w-, в<br />

т. ч. п<strong>о</strong>сле p).<br />

18. ŏ (ă перед *l (на *ḷ, *ĺ нет пример<strong>о</strong>в), ă п<strong>о</strong>сле p не перед *-w-).<br />

19. ŏ (ŭ перед ŋ и *-w-).<br />

20. ŏ (ă перед *l (на *ḷ, *ĺ нет пример<strong>о</strong>в), ă п<strong>о</strong>сле p; u перед ŋ и *-w-, в<br />

т. ч. п<strong>о</strong>сле p).<br />

21. ȧ (o перед k).<br />

22. o (a перед велярным).<br />

23. i (e ряд<strong>о</strong>м с велярным).<br />

24. u (o перед велярным, o п<strong>о</strong>сле w).<br />

25. ǫ (wǫ- в анлауте не перед лабиальными с<strong>о</strong>гласными).<br />

26. u (wu- в анлауте не перед лабиальными с<strong>о</strong>гласными, o перед<br />

велярным).<br />

27. ü (u ряд<strong>о</strong>м с велярным).<br />

28. ŭ (wŭ- в анлауте не перед лабиальными с<strong>о</strong>гласными).<br />

III<br />

Ниже дается таблица с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствий между пра<strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рскими,<br />

прамансийскими и прахантыйскими гласными перв<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га 2.<br />

2 <strong>К</strong>раткие гласные вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га в хантыйск<strong>о</strong>м пали. В мансийск<strong>о</strong>м<br />

краткие *a и *ä вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га с<strong>о</strong>хранялись в именных <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вах еще в XVIII веке.


284 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

Запись 'V1-V2' <strong>о</strong>значает 'гласный V1 перв<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га перед гласным<br />

V2 вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га'. Следующие с<strong>о</strong>четания гласных перв<strong>о</strong>г<strong>о</strong> и вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

сл<strong>о</strong>г<strong>о</strong>в редк<strong>о</strong> встречаются внутри к<strong>о</strong>рня: *a-�, *a-�, *ä-e, *ä-i, *�-�, *e-e, *o-�,<br />

*ā-�, *ā-�, *ǟ-e, *�-�, *�-�, *ē-e, *ō-�. С<strong>о</strong>четания *ī-e, *ū-�, *ǖ-e в<strong>о</strong><strong>о</strong>бще не <strong>о</strong>тмечены.<br />

Однак<strong>о</strong> все эти с<strong>о</strong>четания были част<strong>о</strong>тными на границе м<strong>о</strong>рфем,<br />

т. к. п<strong>о</strong>сессивные аффиксы у имен и п<strong>о</strong>казатель перфекта у глаг<strong>о</strong>л<strong>о</strong>в<br />

с<strong>о</strong>держали гласный *e/�, а п<strong>о</strong>казатель императива с<strong>о</strong>держал *i/�<br />

(см. [Helimski 2000; Helimski 2001]), где *I = нашему *i/�, а *U = *e/�). В<strong>о</strong>зм<strong>о</strong>жн<strong>о</strong>,<br />

чт<strong>о</strong> все случаи перечисленных выше с<strong>о</strong>четаний внутри <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вы<br />

г<strong>о</strong>в<strong>о</strong>рят <strong>о</strong> присутствии в ней сл<strong>о</strong>в<strong>о</strong><strong>о</strong>браз<strong>о</strong>вательн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> суффикса.<br />

ПОУ ПМ ПХ ПОУ ПМ ПХ<br />

a-a ā a e-ä ä ä<br />

a-� ā o e-e ä e<br />

a-� ā � e-i ä i<br />

ä-ä ǟ ä o-a ɔ a<br />

ä-e ǟ e o-� ɔ o<br />

ä-i ī i o-� ɔ u<br />

�-a a a i-V i i<br />

�-� a o u-V u 1 u<br />

�-� a � ü-V ü 2 ü<br />

ПОУ ПМ ПХ ПОУ ПМ ПХ<br />

ā-a ā ā 3 �-a � ā<br />

ā-� ā ō �-� � ō<br />

ā-� ā � 4,5 �-� � � 5<br />

ǟ-ä ǟ ǟ 6 ē-ä ī ǟ 6<br />

ǟ-e ǟ ē ē-e ī ē<br />

Д<strong>о</strong>лгие гласные вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га дали и в хантыйск<strong>о</strong>м, и в мансийск<strong>о</strong>м *ā, *ǟ.<br />

Д<strong>о</strong>лгие *�, *ī вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га в прамансийск<strong>о</strong>м и прахантыйск<strong>о</strong>м в<strong>о</strong>сх<strong>о</strong>дят к<br />

с<strong>о</strong>четаниям кратких гласных с *j. Эт<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дтверждается развтием таких <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>в,<br />

как ПОУ *ń�w�ʌ (~ -γ-) 'Fleisch': ПМ *ńawǝĺ (~ -a) ~ ПХ *ńoγ� (Х<strong>о</strong>нти 445 *ńōγǝ�),<br />

где ауслаутная ф<strong>о</strong>нема *-ʌ (*-� в традици<strong>о</strong>нн<strong>о</strong>й интерпретации) зак<strong>о</strong>н<strong>о</strong>мерн<strong>о</strong><br />

дает в хантыйск<strong>о</strong>м *j, в дальнейшем сливающийся с предшествующим гласным.<br />

Таким <strong>о</strong>браз<strong>о</strong>м, качеств<strong>о</strong> <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рских гласных вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га в<strong>о</strong>сстанавливается<br />

в <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вн<strong>о</strong>м п<strong>о</strong> их влиянию на гласные перв<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га в хантыйск<strong>о</strong>м.<br />

Стар<strong>о</strong>мансийские данные п<strong>о</strong>дтверждают эту рек<strong>о</strong>нструкцию.


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 285<br />

ПОУ ПМ ПХ ПОУ ПМ ПХ<br />

ǟ-i ī ī 7 ē-i ī ī 7<br />

�-a ū 8 ā ō-a ū 8 �<br />

�-� ū 8 ō ō-� ū 8 ō<br />

�-� ū 8 � 5 ō-� ū 8 ū<br />

ПОУ ПМ ПХ<br />

ī-ä i ǟ<br />

ī-i i ī<br />

ū-a u �<br />

ū-� u ū<br />

ǖ-ä i �<br />

ǖ-i i ǖ<br />

V = люб<strong>о</strong>й гласный вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га.<br />

Примечания:<br />

1. a перед ПОУ *l, *ĺ, *ḷ.<br />

2. ä перед ПОУ *l, *ĺ (на *ḷ нет пример<strong>о</strong>в).<br />

3. � ряд<strong>о</strong>м с ПОУ *kʷ 3.<br />

4. ū ряд<strong>о</strong>м с ПОУ *kʷ.<br />

5. ū п<strong>о</strong>сле p-, m-, w-.<br />

6. � ряд<strong>о</strong>м с ПОУ *kʷ.<br />

7. ǖ ряд<strong>о</strong>м с ПОУ *kʷ.<br />

8. � перед ПОУ *w 4, *γ, *k, *ŋk, причем *γ > w, *k > kʷ, *ŋk > ŋʷkʷ.<br />

Изл<strong>о</strong>жим вкратце пр<strong>о</strong>цессы, пр<strong>о</strong>исх<strong>о</strong>дившие с гласными перв<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

сл<strong>о</strong>га на пути <strong>о</strong>т <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>й системы к прамансийск<strong>о</strong>й и прахантыйск<strong>о</strong>й.<br />

Обск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рский > прамансийский:<br />

а) *ǖ теряет лабиализацию и с<strong>о</strong>впадает с *ī.<br />

3 ПОУ *kʷ в<strong>о</strong>сстанавливается нами при с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствии ПМ *kʷ ~ ПХ *k.<br />

4 На месте ПОУ инлаутн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> *-γ- традици<strong>о</strong>нн<strong>о</strong>й рек<strong>о</strong>нструкции мы в<strong>о</strong>сстанавливаем<br />

две ф<strong>о</strong>немы *-w- и *-γ- с<strong>о</strong> следующими рефлексами: ПОУ *-w- ><br />

ПМ *-w-, ПХ *-w-; ПОУ *-γ- > ПМ *-γ- (н<strong>о</strong> *-w- п<strong>о</strong>сле ПМ *ɔ, *u; ø ~ *j п<strong>о</strong>сле ПМ<br />

*�; кр<strong>о</strong>ме т<strong>о</strong>г<strong>о</strong>, ПОУ *ōγ, *�γ > ПМ *�w), ПХ *-γ- (н<strong>о</strong> *-w- п<strong>о</strong>сле ПХ *ä, если сл<strong>о</strong>в<strong>о</strong><br />

не начинается с лабиальных p-, m-, w-). ПХ *-w- и *-γ- рек<strong>о</strong>нструируются п<strong>о</strong><br />

западн<strong>о</strong>хантыйским данным, в в<strong>о</strong>ст<strong>о</strong>чн<strong>о</strong>хантыйск<strong>о</strong>м эти ф<strong>о</strong>немы с<strong>о</strong>впали.


286 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

б) *� перех<strong>о</strong>дит в средний п<strong>о</strong>дъем и с<strong>о</strong>впадает с *ō.<br />

в) *u и *ü перед латеральными делабиализуются, перех<strong>о</strong>дят в средний<br />

п<strong>о</strong>дъем и с<strong>о</strong>впадают с *�, *e с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветственн<strong>о</strong>.<br />

г) *ō перед велярными и *w делабиализуется и с<strong>о</strong>впадает с *�, причем<br />

лабиализация перех<strong>о</strong>дит на велярные.<br />

д) Д<strong>о</strong>лгие гласные верхнег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъема с<strong>о</strong>кращаются, а краткие гласные<br />

нижнег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъема стан<strong>о</strong>вятся д<strong>о</strong>лгими.<br />

е) Осв<strong>о</strong>б<strong>о</strong>дившееся мест<strong>о</strong> д<strong>о</strong>лгих гласных верхнег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъема занимают<br />

д<strong>о</strong>лгие гласные среднег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъема, а мест<strong>о</strong> кратких гласных<br />

нижнег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъема – краткие гласные среднег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъема, в связи с чем<br />

к<strong>о</strong>личеств<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъем<strong>о</strong>в с<strong>о</strong>кращается д<strong>о</strong> двух.<br />

ж) *ǟ (из ОУ *ä и *ǟ) перед *i вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га перех<strong>о</strong>дит в *ī.<br />

Обск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рский > прахантыйский:<br />

а) *� теряет лабиализацию и с<strong>о</strong>впадает с *ā.<br />

б) Не<strong>о</strong>губленные гласные в с<strong>о</strong>седстве с *kʷ лабиализуются.<br />

в) Все гласные перв<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га, кр<strong>о</strong>ме кратких гласных верхнег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъема<br />

*i, *u, *ü, ассимилируются п<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъему гласным вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га. Так<br />

как гласный вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га в <strong>о</strong>пределенных ф<strong>о</strong>рмах принадлежал аффиксу,<br />

эта ассимиляция привела к в<strong>о</strong>зникн<strong>о</strong>вению аблаутных черед<strong>о</strong>ваний<br />

гласных, в сл<strong>о</strong>в<strong>о</strong><strong>о</strong>браз<strong>о</strong>вании с<strong>о</strong>хранившихся в<strong>о</strong> всех хантыйских<br />

диалектах, а в сл<strong>о</strong>в<strong>о</strong>изменении – т<strong>о</strong>льк<strong>о</strong> в в<strong>о</strong>ст<strong>о</strong>чн<strong>о</strong>хантыйск<strong>о</strong>м.<br />

г) *ɔ (< *o перед *a вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га) с<strong>о</strong>впадает с *a.<br />

д) *� и *� перех<strong>о</strong>дят с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветственн<strong>о</strong> в *o и *ō. В результате эт<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

пр<strong>о</strong>цесса часть аблаутных черед<strong>о</strong>ваний, бывших перв<strong>о</strong>начальн<strong>о</strong> черед<strong>о</strong>ваниями<br />

п<strong>о</strong> п<strong>о</strong>дъему, стала черед<strong>о</strong>ваниями п<strong>о</strong> <strong>о</strong>губленн<strong>о</strong>сти гласн<strong>о</strong>г<strong>о</strong>.<br />

е) *� перех<strong>о</strong>дит в *ū п<strong>о</strong>сле лабиальных p-, m-, w-.<br />

Интересн<strong>о</strong>, чт<strong>о</strong> предп<strong>о</strong>лагаемые нами для мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> перестр<strong>о</strong>йка<br />

д<strong>о</strong>лг<strong>о</strong>т и перех<strong>о</strong>д *u > *a, *ü > *ä перед латеральными нах<strong>о</strong>дят<br />

параллель в западн<strong>о</strong>хантыйских диалектах: казымск<strong>о</strong>м, низямск<strong>о</strong>м и<br />

<strong>о</strong>бд<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>м (см. выше таблицу с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствий для хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong>).<br />

IV<br />

В <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рских языках имеется <strong>о</strong>дна именная и ряд глаг<strong>о</strong>льных<br />

<strong>о</strong>сн<strong>о</strong>в структуры CV, в к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>рых гласные не п<strong>о</strong>двергались ассимилят<strong>о</strong>рн<strong>о</strong>му<br />

в<strong>о</strong>здействию вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га. В таких <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вах хантыйск<strong>о</strong>му *ē<br />

с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствует мансийск<strong>о</strong>е *ī, а хантыйск<strong>о</strong>му *ō – мансийские *ū и *�.


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 287<br />

П<strong>о</strong>следнее с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствие п<strong>о</strong>дтверждает наше предп<strong>о</strong>л<strong>о</strong>жение <strong>о</strong> перех<strong>о</strong>де<br />

*� > *ō в хантыйск<strong>о</strong>м.<br />

ПОУ *nē: ПМ *nī 'Frau': TJ TČ nī, KU KM KO P VN LU LO So. nē<br />

(Х<strong>о</strong>нти *nī) – ПХ *nē 1 'Frau', 2 'Mensch': V Vj. ni 1, Trj. J ne 1, DN Ko. neŋ<br />

1, Ni. Kaz. ne 1, O niŋ 1, neŋ: n. �uj 2 (Х<strong>о</strong>нти *ni) – (Х<strong>о</strong>нти 416 *nī) 5;<br />

ПОУ *ϑē-, *ϑēγ-: ПМ *tī-, *tīγ-, *tǟj-, *tiγt- 1 'essen', 2 'füttern': TJ TČ tī-,<br />

tǟj-, täj- 1, täjt- 2, KU tē-, t�j-, tåj- 1, titt- 2, KM tē-, t�j-, tåj- 1, ti�t- 2, KO tē-,<br />

t�j- 1, ti�t- 2, P tē-, t�j-, taj- 1, ti�t- 2, VN tē-, t�j-, tāj- 1, VS tē-, t�j-, tāj- 1, LU<br />

tē-, t�j-, taj- 1, LO So. tē-, tēγ-, tāj- 1, titt- 2 (Х<strong>о</strong>нти *tī-, *tīγ-, *tǟj-, *tĭγt-/*tĭkt-)<br />

– ПХ *ʌē-, *ʌēw-, *ʌǟpǝt- 1 'essen', 2 'zu essen geben': V li-, liγ- 1, läwǝt- 2,<br />

Vj. i-, iγ- 1, jäwǝt- 2, Trj. ʌi-, ʌiγo- 1, ʌȧpǝt- 2, J ʌi-, ʌiw- 1, ʌȧpǝt- 2, DN Ko.<br />

te-, tew- 1, tȧpǝt- 2, Ni. te-, tew- 1, tapǝt- 2, Kaz. ʌe-, ʌew- 1, ʌapǝt- 2, O li-,<br />

liw- 1, lȧpǝt- 2 (Х<strong>о</strong>нти *ʌi-, *ʌiγ- ~ *ʌäpǝt-) – (Х<strong>о</strong>нти 115 *ϑī-, *ϑīγ-);<br />

ПОУ *tō-, *tōw-: ПМ *tūl- 'holen': TJ TČ tōl-, KM tūl-, P tūl- ~ tul-, LU<br />

LM So. tūl- (Х<strong>о</strong>нти *tūl-) – ПХ *tō-, *tōw- 'bringen': V Vj. Trj. tu-, tuγ-, J tu-,<br />

tuw-, DN tu-, tĕw-, tȧw-, Ko. tu-, tŏw-, tȧw-, Ni. tu-, tŭw-, Kaz. tǫ-, tuw-, O<br />

tu-, tuw- (Х<strong>о</strong>нти *tu-, *tuγ-) – (Х<strong>о</strong>нти 613 *tū-, *tūγ-);<br />

ПОУ *w�-, *w�γ-: ПМ *w�-, *w�γ-, *wāj- 1 'sehen', 2 'sich gegenüber<br />

sehen': TJ TČ w�-, wɛ�-, wāj-, waj- 1, KU wā-, wåj-, ū- 1, ūjǝp- 1, KM ū- 1, ūkt-<br />

2, KO w�-, wåj-, ū- 1, P w�-, w�γ- 1, w�kt- 2, VN waj-, ū- 1, VNK ūkt- 2, VS<br />

waj-, ū- 1, LU waj-, ū- 1, ūjǝp- 1, LO wā-, wāγ- 1, wājǝp- 1, So. wā-, wāγ- 1,<br />

waj�at- 2 (Х<strong>о</strong>нти *w�-, *w�j-/*w�γ-, *wāj-) – ПХ *wō-, *wōj- 'sehen': V wu-, Vj.<br />

u-, uj-, Trj. wu-, wuj-, J u-, uj-, DN wo-, woj-, Ko. u-, uj-, Ni. u-, Kaz. wǫ-, Kr.<br />

u-, uj- (Х<strong>о</strong>нти *wu-, *wuj-) – (Х<strong>о</strong>нти 652 *w�-, *w�j-/*w�γ).<br />

С<strong>о</strong>гласн<strong>о</strong> гип<strong>о</strong>тезе В.М. Иллича-Свитыча, п<strong>о</strong>ддержанн<strong>о</strong>й и развит<strong>о</strong>й<br />

Е. А. Хелимским [Иллич-Свитыч 1971: XXX-XXXIV; Хелимский<br />

1979], венгерские именные <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вы с черед<strong>о</strong>ванием д<strong>о</strong>лг<strong>о</strong>г<strong>о</strong> и кратк<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

гласных в<strong>о</strong>сх<strong>о</strong>дят к финн<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рским e-<strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вам (в интерпретации Хелимск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

– к<strong>о</strong>нс<strong>о</strong>нантным <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вам). Ниже мы прив<strong>о</strong>дим все релевантные<br />

примеры <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рских с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствий венгерским <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вам с<br />

черед<strong>о</strong>ванием (<strong>о</strong>пущены примеры, в к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>рых нев<strong>о</strong>зм<strong>о</strong>жн<strong>о</strong> устан<strong>о</strong>вить<br />

5 Материал к рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рских гласных прив<strong>о</strong>дится п<strong>о</strong><br />

книге [Honti 1982]. Цифры указывают на н<strong>о</strong>мер этим<strong>о</strong>л<strong>о</strong>гии у Х<strong>о</strong>нти.<br />

V


288 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

<strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рский гласный вт<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> сл<strong>о</strong>га). Материал п<strong>о</strong>казывает, чт<strong>о</strong><br />

этим <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вам регулярн<strong>о</strong> с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветствуют <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рские <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вы на -a/-ä.<br />

Обратн<strong>о</strong>е неверн<strong>о</strong>: <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рским <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>вам на -a/-ä в венгерск<strong>о</strong>м м<strong>о</strong>гут<br />

с<strong>о</strong><strong>о</strong>тветств<strong>о</strong>вать и другие типы именных <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>в.<br />

Венг. jég (acc. jeget, dial. gyég) 'Eis, Hagel' ~ ПОУ *jäŋkä 'Eis': ПМ<br />

*jǟŋkä, ПХ *jäŋk ([UEW: 93], Х<strong>о</strong>нти 197); венг. kéz (acc. kezet) 'Hand' ~<br />

ПОУ *kätä 'Hand': ПМ *kǟtä, ПХ *kät ([UEW: 140], Х<strong>о</strong>нти 340); венг. húsz<br />

(acc. huszat) 'zwanzig' ~ ПОУ *kūsa 'zwanzig': ПМ *kus (~ -a), ПХ *k�s<br />

([UEW: 224], Х<strong>о</strong>нти 332); венг. lúd (dial., acc. ludat) 'Gans; Wildgans' ~<br />

ПОУ *lōnta 'Gans': ПМ *lūnta, ПХ *l�nt ([UEW: 254], Х<strong>о</strong>нти 360); венг. név<br />

(acc. nevet) 'Name; Ruhm; (altung.) Wort' ~ ПОУ *nemä 'Name': ПМ *nämä,<br />

ПХ *näm ([UEW: 305], Х<strong>о</strong>нти 428); венг. nyíl (acc. nyilat) 'Pfeil' ~ ПОУ<br />

*ń�la 'Pfeil': ПМ *ń�la, ПХ *ńāl ([UEW: 317], Х<strong>о</strong>нти 459); венг. ér (acc. eret)<br />

'Ader' ~ ПОУ *ϑärä 'Wurzel': ПМ *tǟr (~ -ä), ПХ *ʌär ([UEW: 437], Х<strong>о</strong>нти<br />

155); венг. ín (acc. inat) 'Sehne, Flechse; Bogensehne; dial. Wade, Leine' ~<br />

ПОУ *ϑ�na 'Ader, Sehne': ПМ *t�na, ПХ *ʌān ([UEW: 441], Х<strong>о</strong>нти 143);<br />

венг. út (acc. utat) 'Weg, Straße; Fahrt, Reise' ~ ПОУ *ōkta: ПМ *�kǝt (~ -a)<br />

'Wasserstraße zwischen zwei Seen', ПХ *�γǝt 'Landenge' ([UEW: 546],<br />

Х<strong>о</strong>нти 16); венг. hét (acc. hetet) 'sieben' ~ ПОУ *ϑǟptä, *sǟptä 'sieben': ПМ<br />

*sǟtä, ПХ *ʌǟpǝt ([UEW: 844], Х<strong>о</strong>нти 154).<br />

VI<br />

ПОУ *a-a: ПМ *ā ~ ПХ *a<br />

ПОУ *ϑaras: ПМ *tārās 'Spanne': (Мункачи) T tåras [= tarās],<br />

(<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) KU KM KO P tōrǝs, LO tōras, So. t�ras (Х<strong>о</strong>нти *tārās) – ПХ<br />

*sarǝs, *sart 'Spanne': Trj. J sŏrt, DN Ko. Ni. surt, Kaz. sǫrt, O sorǝs (Х<strong>о</strong>нти<br />

*sorǝs, *sort) – (Х<strong>о</strong>нти 165 *ϑōrǝs);<br />

ПОУ *ϑaša-, *ϑaš-�-: ПМ *tāš-, *tāš-ā- 'trocknen': TJ TČ tāš- ~ taš-ā-, KU<br />

tōš-, KM KO tōs-, P VN VS LU LM tōš- ~ toš-, LO tōs-, So. t�s- (Х<strong>о</strong>нти *tāš- ~<br />

*tăš-ā- ) – ПХ *sas-, *s�sā- 1 'trocken werden', 2 'zäh': V Vj. sosǝm 2; Trj. săs-,<br />

săsa- ~ sŏs- 1, J săs- ~ sŏs- 1, DN Ko. săs- 1, Ni. Kaz. sŏs- 1, O săs- 1 (Х<strong>о</strong>нти<br />

*săsa- ~ *sos- ) – (Х<strong>о</strong>нти 166 *ϑōs- ~ *ϑăsā-);<br />

ПОУ *kala-, *kal-�-: ПМ *kāl-, *kāl-ā- 'sterben': TJ TČ kāl- ~ kal-ā-, KU �ōl-,<br />

KM KO kōl-, P VN kōl- ~ kol-, VS kōl-, LU kōl- ~ kol-, LO �ōl-, So. ��l- (Х<strong>о</strong>нти<br />

*kāl- ~ *kăl-ā-) – ПХ *kal-, *k�l-ā- 1 'sterben', 2 'verhungern lassen': V Vj. kăla-


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 289<br />

~ kol- 1, kolt- 2, Trj. kăʌ-, kăʌa- ~ kŏʌ- 1, kŏʌtǝ- 2, J kăʌ- ~ kŏʌ- 1, DN Ko. Ni.<br />

�ăt- 1, Kaz. �ăʌ- 1, O �ăl-, �ălȧ- 1 (Х<strong>о</strong>нти *kăla- ~ *kol-) – (Х<strong>о</strong>нти 253 *kōl- ~<br />

*kălā-);<br />

ПОУ *nana: ПМ *nāna 'vulva': TJ TČ nān, KU KM KO P VN VS LU LO<br />

nōn, So. n�n; SoG non, SoO н<strong>о</strong>нъ, SSo. noone, Sol. нóны, TM nonn (Altwog.)<br />

(Х<strong>о</strong>нти *nānз) – ПХ *nan 'vulva': V Vj. non, Trj. năn, J nŏn, DN Ko. Ni. nun,<br />

Kaz. nǫn, O non (Х<strong>о</strong>нти *non) – (Х<strong>о</strong>нти 431 *nōnз).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 39, 40, 42, 132, 157, 162, 198, 625, 650, 670, 675,<br />

681, 697, 705, 717.<br />

ПОУ *a-�: ПМ *ā ~ ПХ *o<br />

ПОУ *paʌV-, *paʌ�: ПМ *pāĺ- 1 'erfrieren', 2 'gefroren': TJ TČ pāĺ- ~ paĺ-<br />

1, KU KM KO pōĺ- 1, pōĺ 2, P VN VS LU pōĺ- ~ poĺ- 1, LO pōĺ- 1, So. p�ĺ- 1<br />

(Х<strong>о</strong>нти *pāĺ-) – ПХ *poj 'Eiskruste': V Vj. poj, Trj. J pŏj, DN păj, Ko. pŏj<br />

(Х<strong>о</strong>нти *poj) – (Х<strong>о</strong>нти 489 *pō�-).<br />

ПОУ *a-�: ПМ *ā ~ ПХ *�<br />

ПОУ *jarγ�n: ПМ *jārγǝn 'Samojede': KU KM KO jōrγǝn, So. j�rn<br />

(Х<strong>о</strong>нти *jārγǝn) – ПХ *j�rγān 'Samojede': V jărγan, Vj. jărkan, Trj. J jărγan,<br />

DN Ko. jărǝn, Ni. Kaz. jŏrǝn (Х<strong>о</strong>нти *jărγзn) – (Х<strong>о</strong>нти 207 *j�rγзn);<br />

ПОУ *katl�: ПМ *kātǝl (~ -a) 1 'am Tage', 2 'Tag': TJ TČ kātǝl 1, katǝl 2,<br />

KU �ōtǝl 1, �otǝl 2, KM P kōtǝl 1, kotǝl 2, VN VS LU kōtǝl 1, katǝl 2, LO �ōtal 1,<br />

�ōtal 2, So. ��tal 1, ��tal 2 (Х<strong>о</strong>нти *kātǝl ~ *kătǝl) – ПХ *k�tǝl, *katlǝ- 1 'Tag', 2<br />

'dämmern': V Vj. kotǝl 1, kotǝl- 2, Trj. J kătǝʌ 1, kŏtʌǝ- 2, DN Ko. �ăt 1, �uttǝ-<br />

2, Ni. �ătǝl 1, �uttǝ- 2, Kaz. �ătǝʌ 1, �ǫtʌǝ- 2, O �ătǝl 1, �otlǝ- 2 (Х<strong>о</strong>нти *kotǝl ~<br />

*kătǝl, *kotlǝ-) – (Х<strong>о</strong>нти 341 *kōtǝl);<br />

ПОУ *par�: ПМ *pārā 'Floß': TJ TČ parā, P VN VS LU LM LO pōra, So.<br />

p�ra (Х<strong>о</strong>нти *pārā) – ПХ *p�rā 'Floß': V părǝ, Vj. păra, Trj. J părǝ, Ko. păr, Ni.<br />

Kaz. pŏr, O păr (Х<strong>о</strong>нти *păra) – (Х<strong>о</strong>нти 534 *pōrā);<br />

ПОУ *raγ�-: ПМ *rāγ- 1 'nahe heranschleichen lassen (vom Wild)', 2<br />

'zu jmdm kommen': TJ TČ raw- 1, KU row- 1, KM rōw- 1, råkǝs- 2, KO row-<br />

1, P rōw- ~ row- 1, VN row- 1, LU row-, raγ- 1, LO rōw- 1, So. r�w- 1 (Х<strong>о</strong>нти<br />

*rāw- (~ *răγ-)) – ПХ *r�γ-, *r�γām 1 'sich nähern', 2 'Verwandte': V răγam 2,<br />

Trj. J răγǝm 2, Ko. ră�ǝm 2, Ni. Kaz. ră�- 1, ră�ǝm 2, O Kam. ră�- 1 (Х<strong>о</strong>нти<br />

*răγ-) – (Х<strong>о</strong>нти 553 *rōγ-).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 51, 255, 324, 677, 694, 750.


290 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

ПОУ *ä-ä: ПМ *ǟ ~ ПХ *ä<br />

ПОУ *ϑärä: ПМ *tǟr (~ -ä) 'Wurzel': TJ TČ tǟr, KU KM KO t�r, P t�r,<br />

VN t�r, VS LU LM t�r, LO So. tār (Х<strong>о</strong>нти *tǟr) – ПХ *ʌär 'Wurzel': V ler, Vj.<br />

jer, Trj. J ʌ�r, DN Ko. Ni. ter, Kaz. ʌer, O ler (Х<strong>о</strong>нти *ʌer) – (Х<strong>о</strong>нти 155<br />

*ϑēr);<br />

ПОУ *jäŋkä: ПМ *jǟŋkä 'Eis': TJ TČ ĺǟŋ, KU KM j�ŋk, P j�ŋk, VN j�ŋk,<br />

VS LU LM j�ŋk, LO So. jāŋk; SoG jank, ČusO jánka, Kg. янка, анка, SSo.<br />

jong, jäng (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *jǟŋkз) – ПХ *jäŋk, *jiŋk 1 'Eis', 2 'Wasser': V Vj.<br />

jöŋk 1, jĕŋk 2, Trj. J j�ŋoko 1, jĕŋk 2, DN Ko. jeŋk 1, jĕŋk 2, Ni. Kaz. jeŋk 1, jĭŋk<br />

2, O joŋk 1, jiŋk 2 (Х<strong>о</strong>нти *jöŋk ~ *jĕŋk). ПХ *jiŋk 'Wasser' < *jäŋk-i (см.<br />

[Helimski 2000: 199]) – (Х<strong>о</strong>нти 197 *jēŋk);<br />

ПОУ *kätä: ПМ *kǟtä 'Hand': TJ TČ kǟt, KU KM KO k�t, P k�t, VN k�t,<br />

VS LU k�t, LO So. kāt; SoG kat, ČusO kata, Kg. ката, SSo. kaate, TM kât<br />

(Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *kǟtз) – ПХ *kät 'Hand': V Vj. köt, Trj. k�t, J k�t, DN ket,<br />

Ko. ket (Х<strong>о</strong>нти *köt) – (Х<strong>о</strong>нти 340 *kētз);<br />

ПОУ *mäγlä: ПМ *mǟγl (~ -ä) 'Brust': TJ TČ mäwl, KU mɔ�γl, KM måγl,<br />

P maγl, VN VS māγl, LU maγl, LO So. māγl (Х<strong>о</strong>нти *mǟγǝl) – ПХ *mäγǝl<br />

'Brust': V Vj. möγǝl, Trj. m�γoǝʌ, J m�wǝʌ, DN Ko. meγǝt, Ni. mewǝt, Kaz.<br />

mewǝʌ, O mewǝl (Х<strong>о</strong>нти *möγǝl) – (Х<strong>о</strong>нти 383 *mēγǝl);<br />

ПОУ *ńälä-: ПМ *ńǟlt-, *ńǟlVj- 'schlucken': TJ TČ ńält-, KU ńālǝj-, ń�lt-,<br />

KM ń�lǝj-, ń�lt-, KO ń�lt-, P VN LU ńalt- (Х<strong>о</strong>нти *ńǟl-) – ПХ *ńäl-<br />

'schlucken': V Vj. ńel-, Trj. J ń�ʌ-, DN Ko. ńettǝ-, Ni. ńet-, Kaz. ńeʌ-, O ńel-<br />

(Х<strong>о</strong>нти *ńel-) – (Х<strong>о</strong>нти 454 *ńēl-);<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 7, 77, 134, 138, 196, 256, 365, 366, 483, 540, 585,<br />

595, 598, 622, 634, 663, 665, 672, 703.<br />

ПОУ *ä-e: ПМ *ǟ ~ ПХ *e<br />

ПОУ *ämer-: ПМ *ǟmǝrt-, *ǟmǟrt- 'schöpfen': TJ ǟmǝrt- ~ ämǟrt-, KU<br />

KM KO �mǝrt-, P �mǝrt-, VN VS āmǝrt-, LU LM āmǝrt-, �mǝrt-, LO So.<br />

āmart- (Х<strong>о</strong>нти *ǟmǝrt- / *ǟmǟrt-) – ПХ *emǝr- 'schöpfen': V Vj. emǝr-, Trj. J<br />

�mǝr-, DN ĕmǝrt-, Ko. �mǝrt-, Ni. Kaz. ămǝrt-, O �mǝrt- (Х<strong>о</strong>нти *emǝr-) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 34 *ēmǝr-);<br />

ПОУ *jäče-: ПМ *jǟš-, *jǟš (~ -ä) 1 'ritzen', 2 'Streifen': TJ TČ jäš- 1, KU<br />

j�š- 1, j�š 2, KM j�s- 1, j�s 2, KO j�s- 1, P jaš- 1, j�š 2, VN jāš- 1, j�š 2, VS j�š 2,<br />

LU jāš- 1, j�š 2, LO So. jās- 1 (Х<strong>о</strong>нти *jǟš-, *jǟš) – ПХ *ječ-, *ječpǟ 1 'ritzen', 2


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 291<br />

'Streifen': Vj. ječwä 2, Trj. j�čǝp 2, DN jĕs-, jĕč- 1, jĕčǝp 2, Ko. j�č- 1, j�čǝp 2, Ni.<br />

jĭšǝp 2, Kaz. jĭš- 1, jĭšǝp 2 (Х<strong>о</strong>нти *ječ-, *ječǝp) – (Х<strong>о</strong>нти 170 *jēč-);<br />

ПОУ *kärϑe-: ПМ *kǟrt- 'erstarren': TJ kǟrtǝwj-, KU k�rt-, KM k�rt-, P<br />

kart-, VN kārt- ~ kart-, VS LU LO So. kārt- (Х<strong>о</strong>нти *kǟrt-) – ПХ *kerǝl- 'steif<br />

werden': Ko. k�rǝt-, Ni. kărǝt-, Kaz. kărʌǝ-, O k�rlǝ-, Kr. kĕrt- (Х<strong>о</strong>нти *kĕrǝʌ-)<br />

– (Х<strong>о</strong>нти 320 *k�rǝϑ-).<br />

ПОУ *ä-i: ПМ *ī ~ ПХ *i<br />

ПОУ *änti-, *äntip: ПМ *īnt-, *īntǟp 1 'gürten', 2 (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах)<br />

'Gürtel': TJ TČ intǟp 2, KU entǝp 2, KM KO intǝp 2, P VN VS LU int- 1, LO<br />

ēntap 2, So. ēnt- 1, ēntap 2 (Х<strong>о</strong>нти *īnt-, *īntǟp) – ПХ *int-, *intǝp 1 'anziehen';<br />

2 'Gürtel': V ănt- 1, ĕntǝp 2, Vj. ĕnt- 1; ĕntǝp 2, Trj. J DN Ko. ĕntǝp 2, Ni. ăntǝp<br />

2, Kaz. ănt- 1; ăntǝp 2, O �ntǝp 2 (Х<strong>о</strong>нти *ĕnt-, *ĕntǝp) – (Х<strong>о</strong>нти 41 *��nt-,<br />

*��ntǝp);<br />

ПОУ *käγṇi: ПМ *kīγǝn (~ -ä) 'Knopf': KU KM kiγǝn, LO kēγǝn, So.<br />

kēŋǝn (Х<strong>о</strong>нти *kīγǝn) – ПХ *kiγǝṇ 'Litzen, Schnüre...': V Vj. Trj. kĕγǝṇ, J<br />

kĕγǝn, DN kĕŋǝn, Ni. kĭŋǝn, Kaz. kĭwǝṇ, O kijin (Х<strong>о</strong>нти *kĕγǝṇ) – (Х<strong>о</strong>нти 238<br />

*k��γǝn);<br />

ПОУ *käli-: ПМ *kīl- 'sichtbar werden': TJ TČ kīl-, KU KM KO P VN<br />

VS LU LO kēl- (Х<strong>о</strong>нти *kīl-) – ПХ *kil- 'sichtbar werden': V Vj. kĕl-, Trj. J<br />

kĕʌ-, DN Ko. kĕt-, Ni. kăt-, Kaz. kăʌ-, O k�l- (Х<strong>о</strong>нти *kĕl-) – (Х<strong>о</strong>нти 251<br />

*k��l-).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 48, 252, 635, 751.<br />

ПОУ *�-a: ПМ *a ~ ПХ *a<br />

ПОУ *ϑ�γϑa-: ПМ *taγt- 'kauen': TJ TČ tawt-, KU KM towt-, P täγt-,<br />

VNZ taγt-, VNK täγt-, VS LU taγt-, LO So. towt- (Х<strong>о</strong>нти *tăγt-) – ПХ<br />

*ʌaγǝl- 'kauen': V loγǝl-, Vj. joγǝl-, Trj. ʌăγoǝʌ-, J ʌăwǝʌ-, DN Ko. to�ǝt-, Ni.<br />

tu�ǝt-, Kaz. ʌǫ�ǝʌ-, O lo�ǝl- (Х<strong>о</strong>нти *ʌoγǝl-) – (Х<strong>о</strong>нти 129 *ϑōγǝϑ-);<br />

ПОУ *ϑ�ŋka-, *ϑ�ŋk-�-: ПМ *taŋk- 'wollen': KU taŋk-, KM taŋk-, tåŋk-, P<br />

taŋk-, So. taŋ�- (Х<strong>о</strong>нти *tăŋk-) – ПХ *ʌaŋk-, *ʌ�ŋk-ā- 'wollen': V lăŋka-, Vj.<br />

jăŋka-, Trj. J ʌăŋk- ~ ʌăŋoko-, DN tăŋ�-, Ko. tăŋ�-, tăŋ�a-, Ni. tăŋ�a-, Kaz.<br />

ʌăŋka- (Х<strong>о</strong>нти *ʌăŋka- ~ *ʌoŋk-) – (Х<strong>о</strong>нти 146 *ϑōŋk- (~ ? *ϑăŋkā-));<br />

ПОУ *j�γϑa: ПМ *jaγt (~ -a) 'Bogen': TJ jäwt, TČ jawt, KU KM KO jowt,<br />

P jäγt, VNK jäwt, VS jäγt, LU jeγt, LO So. jowt (Х<strong>о</strong>нти *jăγǝt) – ПХ *jaγǝl<br />

'Bogen': V Vj. joγǝl, Trj. jăγoǝʌ, J jăwǝʌ, DN Ko. jo�ǝt, Ni. ju�ǝt, Kaz. jǫ�ǝʌ, O<br />

jo�ǝl (Х<strong>о</strong>нти *joγǝʌ) – (Х<strong>о</strong>нти 179 *jōγǝϑ);


292 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

ПОУ *k�ča-: ПМ *kaš- 1 'festbinden', 2 'ziehen': TJ kaš- 1, kašānt- 2,<br />

kašǝmt- 2, TČ kašānt- 2, kašǝmt- 2, KU �ås- 1, �åšǝmt-, �åsǝmt- 2, KM kås- 1,<br />

k�sǝńś- 1, KO kås- 1, LO �as- 1, �assǝmt- 2, So. �as- 1, �asmat- 2 (Х<strong>о</strong>нти *kăš-)<br />

– ПХ *kač- 'spannen', 'festbinden': V Vj. koč-, Trj. J kŏč-, DN �uč-, �uš-, Ko.<br />

�uč-, Ni. �uš-, Kaz. �ǫš-, O �os- (Х<strong>о</strong>нти *koč-) – (Х<strong>о</strong>нти 217 *kōč-).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 29, 244, 278, 291, 325, 362, 429, 435, 505, 562,<br />

584, 604, 658, 669, 695.<br />

ПОУ *�-�: ПМ *a ~ ПХ *o<br />

ПОУ *ń�w�ʌ (~ -γ-): ПМ *ńawǝĺ (~ -a) 'Fleisch': TJ TČ ńäwĺ, KU ńowĺ,<br />

ńuwĺ, P VN ńowĺ, VS ńawĺ, LU LM LO ńowĺ, So. ń�wĺ, (<strong>К</strong>альман) N ńowǝl<br />

(Х<strong>о</strong>нти *ńăγǝĺ) – ПХ *ńoγ� 'Fleisch': V Vj. ńoγ�, Trj. ńăγo�, J ńăwi, DN Ko. Ni.<br />

ńŏ�ǝ, Kaz. ńŏ�ĭ, O ńŏ�a (Х<strong>о</strong>нти *ńoγ�) – (Х<strong>о</strong>нти 445 *ńōγǝ�).<br />

ПОУ *�-�: ПМ *a ~ ПХ *�<br />

ПОУ *�sm�: ПМ *asmā 'Kissen': TJ asmā, K åssǝm, KU KM åsmǝ, VS<br />

asǝm, So. osma (Х<strong>о</strong>нти *ăsmā) – ПХ *�smā 'Kissen': V Vj. ăsma, Trj. J DN Ko.<br />

ăsǝm, Ni. Kaz. ŏsǝm, O ăsǝm (Х<strong>о</strong>нти *ăsǝm / *ăsma) – (Х<strong>о</strong>нти 69 *ăsmз);<br />

ПОУ *ϑ�ϑ�-, *ϑ�ϑ-�-: ПМ *t�t-ā- 'naß werden': (Мункачи) T ta�-å-,<br />

(<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) TJ TČ ta�-, KM tot-, KO tot-, tut-, P VN VS LU t�t-, LO So. tit-<br />

(Х<strong>о</strong>нти *tăt-, *tăt-ā-, *tĭ�t-) – ПХ *ʌ�l-, *ʌ�l-ā- 'naß werden': V lăl-, Vj. jăl-, Trj.<br />

ʌăʌ-, ʌăʌa-, Kaz. ʌŏʌ-, ʌŏʌa- (Х<strong>о</strong>нти *ʌăl-, *ʌăla-) – (Х<strong>о</strong>нти 139 *ϑăϑ-, *ϑăϑā-);<br />

ПОУ *k�č�: ПМ *kaš (~ -a) 'sammal', 'Moos': (Мункачи) T khåš,<br />

(<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) TJ TČ kaš, (Мункачи) N �as (Х<strong>о</strong>нти *kăš) – ПХ *k�č 'Moos': V<br />

Vj. Trj. J kăč, Ko. �ăč, �ăš, Kr. �ăč (Х<strong>о</strong>нти *kăč) – (Х<strong>о</strong>нти 213 *kăč);<br />

ПОУ *ń�l�-, *ń�l-�-: ПМ *ńal- 1 'гл<strong>о</strong>таю', 2 'lecken': TJ TČ ńalānt- 2, KU<br />

KM ńålǝnt- 2, P VN ńalǝmt- 2, VS ńālǝmt- 2, LU ńalǝmt- ~ ńālǝmt- 2, LO So.<br />

ńolant- 2; Pel. налые(м) 1 (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *ńăl-) – ПХ *ń�l-, *ń�l-ā-, *ń�lǝj-,<br />

*ńalǝmt- 1 'lecken', 2 'schnell ablecken': V Vj. ńăla- 1, ńolǝmt- 2, Trj. J ńăʌ- 1,<br />

DN Ko. ńătǝj- 1, Ni. ńŏtĭj- 1, Kaz. ńŏʌĭ- 1, O ńăli- 1 (Х<strong>о</strong>нти *ńăla- ~ *ńol-) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 458 *ńōl- (~ ? *ńălā-)).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 82, 85, 100, 120, 276, 318, 344, 372, 439, 569, 687, 713.<br />

ПОУ *e-ä: ПМ *ä ~ ПХ *ä<br />

ПОУ *ϑeŋkär: ПМ *täŋkǝr 'Maus': T KU KM P VNK täŋkǝr, LU LM<br />

täŋkǟrt (num pl), So. taŋkǝr (Х<strong>о</strong>нти *t�ŋkǝr) – ПХ *ʌäŋkǝr 'Maus': V löŋkǝr,


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 293<br />

Vj. jöŋkǝr, Trj. J ʌ�ŋokoǝr, DN Ko. Ni. teŋkǝr, Kaz. ʌeŋkǝr, O loŋkǝr, leŋkǝr<br />

(Х<strong>о</strong>нти *ʌöŋkǝr) – (Х<strong>о</strong>нти 150 *ϑēŋkǝr);<br />

ПОУ *kewä: ПМ *käw (~ -ä) 'Stein': TJ TČ küw, KU KM käw, KO kǟw, P<br />

käw, VN VS LU LM kǟw, LO So. kaw (Х<strong>о</strong>нти *k�w) – ПХ *käw 'Stein': V Vj.<br />

köγ, Trj. k�γo, J k�w, DN Ko. Ni. Kaz. O kew (Х<strong>о</strong>нти *köγ) – (Х<strong>о</strong>нти 235 *kȫγ);<br />

ПОУ *nemä: ПМ *nämä 'Name': TJ TČ KU näm, KM KO P VN VS nǟm,<br />

LU nǟm, näm, LO So. nam; Ber. нема, ČdN намъ, Kg. на(м)ми, VturG<br />

намъ, TuraG намя (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *n�mз) – ПХ *näm 'Name': V Vj. nem,<br />

Trj. J n�m, DN Ko. Ni. Kaz. O nem (Х<strong>о</strong>нти *nem) – (Х<strong>о</strong>нти 428 *nēm);<br />

ПОУ *peŋkä: ПМ *päŋkä 'Zahn': TJ TČ päŋ, KU KM KO P VN LU päŋk,<br />

LO puŋk, So. puŋk, poŋk; SoG p�nkǝ, Vtur. панка, Sol. пáнге, TM pank<br />

(Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *p�ŋkз) – ПХ *päŋk 'Zahn': V Vj. pöŋk, Trj. J p�ŋoko, DN Ko.<br />

Ni. Kaz. O peŋk (Х<strong>о</strong>нти *pöŋk) – (Х<strong>о</strong>нти 526 *pēŋkз);<br />

ПОУ *šemä: ПМ *šäm (~ -ä) 'Auge': TJ TČ KU šäm, KM säm ~ sǟmǟt<br />

(decl px |sg 3), KO säm, P VN VS LU šäm, LO sam, So. sam (Х<strong>о</strong>нти *š�m) –<br />

ПХ *säm 'Auge': V Vj. sem, Trj. J s�m, DN Ko. Ni. Kaz. O sem (Х<strong>о</strong>нти *sem)<br />

– (Х<strong>о</strong>нти 592 *sēm).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 11, 20, 53, 73, 101, 135, 174, 182, 220, 385, 396,<br />

414, 501, 515, 525, 571, 626, 648, 680, 722.<br />

ПОУ *e-e: ПМ *ä ~ ПХ *e<br />

ПОУ *elē: ПМ *älǟ (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Deckel, Dach': KM ǟlǝ, P ǟl,<br />

VN LU ǟlȧ, LO So. ala (Х<strong>о</strong>нти *�lǟ) – ПХ *elǟ 'Deckel, Dach': V Vj. elä, Trj. J<br />

�ʌǝ, DN ĕtǝ, Ko. �tǝ, Ni. ătǝ, Kaz. ăʌ, O �l (Х<strong>о</strong>нти *elä) – (Х<strong>о</strong>нти 25 *ēlǟ);<br />

ПОУ *meče: ПМ *mäš (~ -s-, -ä) 'п<strong>о</strong>дм<strong>о</strong>г; Stützpfeiler unter den<br />

Firstbalken': KM mǟs (Х<strong>о</strong>нти *m�š) – ПХ *meč 'Stütze': V Vj. meč, Trj. J m�č,<br />

Ko. mĕč, Ni. Kaz. măš, O m�s (Х<strong>о</strong>нти *meč) – (Х<strong>о</strong>нти 379 *mēč).<br />

ПОУ *e-i: ПМ *ä ~ ПХ *i<br />

ПОУ *čeki-: ПМ *šäk- 'verderben': P šǟkt-, So. sak- (Х<strong>о</strong>нти *š�k-) – ПХ<br />

*čik- 'verderben': Trj. čĕk-, DN čĕk-, šĕk-, Ni. Kaz. šăk-, O s��- (Х<strong>о</strong>нти *čĕk-) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 95 *čĕk-/*č�k-);<br />

ПОУ *jeγi: ПМ *jäγ (~ -ä) 'Vater': TJ jüw, TČ jäw, KU jeγ, KM KO jäγ, P<br />

jäγ ~ jǟγǝw (decl px |pl 1), VN jǟ, So. jaγ (Х<strong>о</strong>нти *j�γ) – ПХ *jiγ 'Vater': V<br />

Vj. Trj. J Ko. jĕγ, Ni. jĭγ, Kaz. jĭw, O jij (Х<strong>о</strong>нти *jĕγ) – (Х<strong>о</strong>нти 173 *j�γ/*jĕγ);


294 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

ПОУ *kenti: ПМ *känt (~ -ä) 1 'Zorn', 2 'zornig': (Мункачи) LM känt 1,<br />

(<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) So. kantǝŋ 2, (Мункачи) N kant 1 (Х<strong>о</strong>нти *k�nt) – ПХ *kint<br />

'Zorn': J DN Ko. kĕnt, Ni. kănt (Х<strong>о</strong>нти *kĕnt) – (Х<strong>о</strong>нти 290 *k�nt/*kĕnt);<br />

ПОУ *peli: ПМ *päĺ (~ -ä) 'Ohr': TJ TČ piĺ, KU KM päĺ, KO P VN VS pǟĺ,<br />

LU päĺ, LO So. paĺ (Х<strong>о</strong>нти *p�ĺ) – ПХ *pil 'Ohr': V Vj. pĕl, Trj. J pĕʌ, DN Ko.<br />

pĕt, Ni. păt, Kaz. păʌ, O p�l (Х<strong>о</strong>нти *pĕl) – (Х<strong>о</strong>нти 507 *p�l/*pĕl).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 75, 76, 117, 184, 222, 268, 327, 410, 424, 461,<br />

480, 506, 541, 711, 718.<br />

ПОУ *o-a: ПМ *ɔ ~ ПХ *a<br />

ПОУ *morak: ПМ *mɔrāk 'Rubus chamemorus': TJ TČ morāk, KU KM<br />

KO mårǝ�, P VN mor�, VS LU mōr�, LO mōra�, So. mora� (Х<strong>о</strong>нти *mɔ�rāk) –<br />

ПХ *marǝk 'Sumpfbrombeere': V Vj. morǝk, Trj. J mŏrǝŋk, DN Ko. Ni. mure�,<br />

Kaz. mǫrǝ�, O morǝ� (Х<strong>о</strong>нти *morǝk) – (Х<strong>о</strong>нти 409 *mōrзk);<br />

ПОУ *polna: ПМ *pɔlnā 'Hanf': TJ TČ polnā, KU KM KO pånlǝ, P ponla,<br />

VNZ panla, VNK VNS ponla, VS LU LM panla, LO So. ponal (Х<strong>о</strong>нти<br />

*pɔ�lnā/*pɔ�nlā) – ПХ *palǝn 'Hanf': V Vj. polǝn, Trj. J pŏʌǝn, DN Ko. Ni. putǝn,<br />

Kaz. pǫʌǝn, O polǝn (Х<strong>о</strong>нти *polǝn) – (Х<strong>о</strong>нти 516 *pōlǝn);<br />

ПОУ *posa-: ПМ *pɔs- 'waschen': TJ TČ pos-, KU KM KO pås-, P VN<br />

pos-, VS pas- ~ pōs-, LU LM pas- ~ pās-, LO So. pos- (Х<strong>о</strong>нти *pɔ�s-) – ПХ *pas-<br />

'waschen': V Vj. pos-, Trj. J pŏs-, DN Ko. Ni. pus-, Kaz. pǫs-, O pos- (Х<strong>о</strong>нти<br />

*pos-) – (Х<strong>о</strong>нти 543 *pōs-).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 307, 482, 524, 628.<br />

ПОУ *o-�: ПМ *ɔ ~ ПХ *o<br />

ПОУ *ow�, *ow�-: ПМ *ɔw (~ -a), *ɔw- 1 'Strom', 2 'strömen': T KU KM P<br />

ow 1, So. ow 1, ow- 2 (Х<strong>о</strong>нти *ɔ�w-, *ɔ�w) – ПХ *ow, *ow- 1 'Strom', 2 'strömen':<br />

V oγ 1, ŏγa- 2, Vj. oγ 1, Trj. ăγo 1, ăγo- 2, J ăw 1, ăw- 2, DN ŏw 1, ŏw- 2, Ko.<br />

ăw 1, ăw- 2, Ni. Kaz. ŏw 1, ŏw- 2, O ăw 1, ăw- 2, VK ŏγa- 2 (Х<strong>о</strong>нти *oγ-, *oγ)<br />

– (Х<strong>о</strong>нти 8 *ōγ-, *ōγ);<br />

ПОУ *wok�-: ПМ *wɔk- 'quaken': KU wå�-, KM KO P VNK wok-, LO So.<br />

wo�- (Х<strong>о</strong>нти *wɔ�k-) – ПХ *wok- 'quaken': Vj. woγ-, Trj. J wŏk-, Kaz. wŏ�-<br />

(Х<strong>о</strong>нти *woγ-) – (Х<strong>о</strong>нти 674 *wōk-).<br />

ПОУ *o-�: ПМ *ɔ ~ ПХ *u<br />

ПОУ *jokt�-: ПМ *jɔkt- 'kommen': TJ TČ jokt-, KU KM KO jo�t-, P VN<br />

jo�ot-, VS LU LM LO So. jo�t- (Х<strong>о</strong>нти *jɔ�kt-) – ПХ *juγǝt- 'kommen': V Vj.


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 295<br />

jŏγǝt-, Trj. jŏγǝt-, jŏγoǝt-, J jŏwǝt-, DN Ko. Ni. Kaz. O jŏ�ǝt- (Х<strong>о</strong>нти *jŏγǝt-) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 183 *jŏkǝt-);<br />

ПОУ *kol�-, *kol-�-: ПМ *kɔlā- 'zu Ende gehen': TJ kol-ā-, KU �ool-, KM<br />

koål-, P kool-, kol-, VN kool-, So. �ol- (Х<strong>о</strong>нти *kɔ�l-ā-) – ПХ *kul-, *kulā- 'zu<br />

Ende gehen': V Vj. kŏla-, Trj. kŏʌ-, kŏʌa-, DN Ko. �ŏt-, �ŏtȧ-, Ni. �ŏta-, Kaz.<br />

�ŏʌa-, O �ŏl-, �ŏlȧ- (Х<strong>о</strong>нти *kŏla-) – (Х<strong>о</strong>нти 254 *kŏlā-);<br />

ПОУ *ńoks�: ПМ *ńɔks (~ -a) 'Zobel': TJ TČ ńoks, KU KM ńo�s, KO P VN<br />

ńo�os, VS ńa�os, LU ńo�s, LM LO So. ńo�ǝs (Х<strong>о</strong>нти *ńɔ�kǝs) – ПХ *ńuγǝs<br />

'Zobel': V Vj. Trj. ńŏγǝs, J ńŏwǝs, DN Ni. Kaz. O ńŏ�ǝs (Х<strong>о</strong>нти *ńŏγǝs) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 449 *ńŏkǝs).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 180, 206, 210, 277, 295, 306, 342, 479, 539, 630.<br />

ПОУ *i-V: ПМ *i ~ ПХ *i<br />

ПОУ *minV-: ПМ *min- 'gehen': TJ TČ miń-, KU KM KO P VN VS LU<br />

LO So. min- (Х<strong>о</strong>нти *mĭn-) – ПХ *min- 'gehen': V Vj. Trj. J DN Ko. mĕn-, Ni.<br />

Kaz. măn-, O m�n- (Х<strong>о</strong>нти *mĕn-) – (Х<strong>о</strong>нти 392 *mĭn-);<br />

ПОУ *šiγV: ПМ *šiγ (~ -ä) 'Quappe': TJ šüw, TČ šäw, KU šiγ, KM KO<br />

siγ, P šiγ, VN VS LU šī, LM šiγ, LO So. siγ (Х<strong>о</strong>нти *šĭγ) – ПХ *siγ 'Quappe':<br />

V Trj. J DN Ko. sĕγ (Х<strong>о</strong>нти *sĕγ) – (Х<strong>о</strong>нти 572 *sĭγ);<br />

ПОУ *šimV: ПМ *šim (~ -ä) 'Herz': TJ TČ šäm, KU šim, KM KO sim, P<br />

VN VS LU šim, LO So. sim (Х<strong>о</strong>нти *šĭm) – ПХ *sim 'Herz': V Vj. Trj. J DN<br />

Ko. sĕm, Ni. Kaz. săm, O s�m (Х<strong>о</strong>нти *sĕm) – (Х<strong>о</strong>нти 593 *sĭm);<br />

ПОУ *wiγrV: ПМ *wiγr (~ -ä) 'Blut': TJ TČ üwr, K wiγr, P wǖr, VN LU<br />

ǖr, LO So. wiγr (Х<strong>о</strong>нти *wĭγǝr) – ПХ *wir 'Blut': V Vj. Trj. J DN Ko. wĕr, Ni.<br />

wŭr, O wur (Х<strong>о</strong>нти *wĕr) – (Х<strong>о</strong>нти 704 *wĭr).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 88, 131, 172, 190, 200, 237, 284, 389, 460, 470,<br />

471, 487, 509, 640, 642.<br />

ПОУ *u-V: ПМ *u ~ ПХ *u<br />

ПОУ *ϑuŋV: ПМ *tuj (~ -a) 1 'Sommer', 2 'im Sommer' TČ toj 1, KU toj,<br />

tuj 1, KM KO toj 1, P VN VS LU tuj 1, LO tuj 1, tuji 2, So. tuw 1, tuji 2<br />

(Х<strong>о</strong>нти *tŭj) – ПХ *ʌuŋ 'Sommer': V lŏŋ, Vj. jŏŋ, Trj. J ʌŏŋ, DN tĕŋ, Ko. tŏŋ,<br />

Ni. tŭŋ, Kaz. ʌŭŋ, O luŋ (Х<strong>о</strong>нти *ʌŏŋ) – (Х<strong>о</strong>нти 126 *ϑŭγ);<br />

ПОУ *ϑulV-, *ϑul-�-: ПМ *tal-ā- 'schmelzen': (Мункачи) T tål-,<br />

(<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) TJ tal-ā-, (Мункачи) K tål-, (<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) LU tal-, So. tol-,<br />

(Мункачи) N tål- (Х<strong>о</strong>нти *tăl-ā-) – ПХ *ʌul-, *ʌul-ā- 'schmelzen': V lŏla-, Vj.


296 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

jŏla-, Trj. ʌŏʌ-, ʌŏʌa-, J ʌŏʌ-, DN tăt-, tăta-, Ko. tăt-, Ni. tŏta-, Kaz. ʌŏʌa-, O<br />

lăl- (Х<strong>о</strong>нти *ʌŏla-) – (Х<strong>о</strong>нти 140 *ϑălā-/*ϑŏlā-);<br />

ПОУ *kuńćV-: ПМ *kuńć- 'harnen': TJ TČ końć-, KU �ońś-, KM końś-,<br />

KO koońś-, P VN VS LU LM kuńś-, LO So. �uńś- (Х<strong>о</strong>нти *kŭńć-) – ПХ *kus-<br />

'harnen': V Vj. Trj. J kŏs-, DN Ko. Ni. Kaz. O �ŏs- (Х<strong>о</strong>нти *kŏs-) – (Х<strong>о</strong>нти<br />

297 *kŭńć-);<br />

ПОУ *ńulV: ПМ *ńal (~ -a) 'Nase': TJ ńal, KU KM KO ńål, P ńal, ńalǝm<br />

(decl px |sg 1), VN VS LU LM ńal ~ ńālǝm, LO So. ńol (Х<strong>о</strong>нти *ńăl) – ПХ<br />

*ńul 'Nase': V Vj. ńŏl, Trj. J ńŏʌ, DN Ko. ńăt, Ni. ńŏt, Kaz. ńŏʌ, O ńăl, DT ńŏt<br />

(Х<strong>о</strong>нти *ńŏl) – (Х<strong>о</strong>нти 451 *ńăl/*ńŏl);<br />

ПОУ *purV-: ПМ *pur- 'beißen': TJ TČ KU KM por-, KO P VN VS LU<br />

LO So. pur- (Х<strong>о</strong>нти *pŭr-) – ПХ *pur- 'beißen': V Vj. Trj. J pŏr-, DN Ko. păr-,<br />

Ni. Kaz. pŏr-, O păr- (Х<strong>о</strong>нти *pŏr-) – (Х<strong>о</strong>нти 533 *pŭr-).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 79, 224, 262, 312, 486, 493, 591.<br />

ПОУ *ü-V: ПМ *ü ~ ПХ *ü<br />

ПОУ *ϑüksV: ПМ *tüks (~ -a) 'Herbst': TJ TČ tüks, KU tä�os, KM tǟkos, P<br />

tä�s, tǟ�s, VN tǟkos, VS tä�os, LU tä�s, LO So. takos (Х<strong>о</strong>нти *t�kǝs) – ПХ<br />

*süwǝs 'Herbst': V Vj. s�γǝs, Trj. sĕγoǝs, J DN Ko. sĕwǝs, Ni. Kaz. sŭs, O sus<br />

(Х<strong>о</strong>нти *s�γǝs) – (Х<strong>о</strong>нти 133 *ϑ�γǝs);<br />

ПОУ *ϑülV: ПМ *täl (~ -ä) 'Faden': TJ TČ KU KM KO P VN VS LU täl,<br />

LO So. tal (Х<strong>о</strong>нти *t�l) – ПХ *ʌül 'Faden': V l�l, Vj. j�l, Trj. J ʌ�ʌ, DN Ko. tĕt,<br />

Ni. tăt, Kaz. ʌăʌ, O l�l (Х<strong>о</strong>нти *ʌ�l) – (Х<strong>о</strong>нти 137 *ϑ�l/*ϑĕl/*ϑ�l);<br />

ПОУ *küṇčV: ПМ *künš (~ -ä) 'Klaue, Nagel': TJ TČ künš, KU koäš, KM<br />

koäns, KO koäs, P käš, VN VS koänš, LU koäš, LO So. kos, (Мункачи) N kwoss<br />

(Х<strong>о</strong>нти *k�nš) – ПХ *küṇč 'Klaue, Nagel': V Vj. k�ṇč, Trj. k�ṇč, J k�nč, DN<br />

Ko. kŏnč, Ni. Kaz. kŭš, O kus (Х<strong>о</strong>нти *k�ṇč) – (Х<strong>о</strong>нти 287 *k�nč);<br />

ПОУ *nülV: ПМ *näl (~ -ä) 'Stiel': TJ TČ KU näl, KM KO P VN VS LU<br />

nǟl, LO So. nal (Х<strong>о</strong>нти *n�l) – ПХ *nül 'Stiel': V n�l, Vj. nĕl, Trj. J n�ʌ, DN<br />

Ko. nĕt, Ni. năt, Kaz. năʌ, O n�l (Х<strong>о</strong>нти *n�l) – (Х<strong>о</strong>нти 419 *n�δ/*nĕδ/*n�δ);<br />

ПОУ *süʌV: ПМ *süĺī 'Kohle': TJ süĺī, TČ sülī (Х<strong>о</strong>нти *s�ĺī) – ПХ *süj<br />

'Kohle': V Vj. s�j (Х<strong>о</strong>нти *s�j) – (Х<strong>о</strong>нти 563 *s��).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 81, 147, 219, 223, 233, 234, 263, 322, 337, 353,<br />

373, 500, 564, 641.<br />

ПОУ *ā-a: ПМ *ā ~ ПХ *ā<br />

ПОУ *āča: ПМ *āš 'Schaf': KU ōš, KM KO ōs, P oš ~ ōš�γ (num du),<br />

VNK oš ~ ōšija, VNS oš, VS LU oš ~ ōšī, LM ōš, So. �s; Ber. �a�sch, <strong>о</strong>шъ, Čd.


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 297<br />

<strong>о</strong>шъ, SoG �a�sch, SoO <strong>о</strong>шъ, ČusO asch, SSo. asch, o�o�tsch, Vtur. ачь, VturG Pel.<br />

Sol. <strong>о</strong>шъ, TM osch, Tob. <strong>о</strong>шъ (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *āš) – ПХ *āč 'Schaf': V Vj. ač,<br />

Trj. J åč, DN Ko. oš, Ni. Kaz. ɔš, O as, DT oč (Х<strong>о</strong>нти *ač) – (Х<strong>о</strong>нти 4 *āč);<br />

ПОУ *čāča-: ПМ *šāš- 'ausgießen': TJ TČ šāš-, KU šōš-, KM KO sōs-, P<br />

VN VS LU šōš-, LO sōs-, So. s�s- (Х<strong>о</strong>нти *šāš-) – ПХ *čāč-, *čāčǝm- 1 'fegen',<br />

2 'ausgießen': V Vj. čač- 1, čačǝm- 2, Trj. J čåč- 1, DN Ko. čočǝm- 2, Ni. Kaz.<br />

šɔšǝm- 2, O sasǝm- 2 (Х<strong>о</strong>нти *čač-, *čačǝm-) – (Х<strong>о</strong>нти 89 *čāč-);<br />

ПОУ *kʷāla-: ПМ *kʷāl- 'hören': TJ koāl-, TČ kāl-, KU �ōl-, KM kōl- ~ kol-,<br />

P VN LU kōl-, LO �ōl-, So. �ūl- (Х<strong>о</strong>нти *koāl-) – ПХ *k�l- 'hören': V Vj. kɔl-,<br />

Trj. J koʌ-, DN Ko. Ni. �ut-, Kaz. �ǫʌ-, O �ol- (Х<strong>о</strong>нти *kɔl-) – (Х<strong>о</strong>нти 246<br />

*kūl-);<br />

ПОУ *wāta: ПМ *wāta, *wāt- 1 'Wind', 2 'wehen': TJ TČ wāt 1, wāt- ~<br />

wat- 2, KU KM KO wōt 1, P VN VS wōt 1, wot- 2, LU wōt 1, wat- 2, LO wōt 1,<br />

So. w�t 1; ČusO uáta 1, Kg. в<strong>о</strong>ата 1 (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *wātз) – ПХ *wāt<br />

'Wind': V Vj. wat, Trj. J wåt, DN Ko. wot, Ni. Kaz. wɔt, O wat (Х<strong>о</strong>нти *wat) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 724 *wātз).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 30, 99, 181, 230, 412, 422, 477, 517, 528, 535,<br />

542, 568, 647, 673, 698, 714, 715.<br />

ПОУ *ā-�: ПМ *ā ~ ПХ *ō<br />

ПОУ *kāt�: ПМ *kāt 'sechs': TJ TČ kat, KU �ōt, KM kōt, P kot, VNK kōt,<br />

VS LU kot, LO �ōt, So. ��t; ČusM катъ, ČusO chot, Tag. к<strong>о</strong>тъ, TM kot, HL<br />

katt (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *kāt) – ПХ *kōt 'sechs': V Vj. Trj. J kut, DN �ot, Ko. Ni.<br />

�ut, Kaz. �ǫt, O �ut (Х<strong>о</strong>нти *kut) – (Х<strong>о</strong>нти 338 *k�t);<br />

ПОУ *mānt�: ПМ *mānt 'früher': TJ TČ mant, KU mont, KM KO måntǝ,<br />

P VN monta, VS manta, LU mant, LO mōnt, So. mūnt (Х<strong>о</strong>нти *mānt) – ПХ<br />

*mōnt, *mōnt� 'neulich': V Vj. Trj. J DN Ko. munt, Ni. muntǝ, Kaz. mǫntĭ, O<br />

munti (Х<strong>о</strong>нти *munt) – (Х<strong>о</strong>нти 395 *m�nt);<br />

ПОУ *pāŋk�ḷ: ПМ *pāklǝp 'Knopf': So. p��lip (Х<strong>о</strong>нти *pūklǝp) – ПХ<br />

*pōŋkǝḷ, *pōŋkǝt 1 'Knollen am Baume', 2 'Geschwür', 3 'Geschwulst': Trj.<br />

puŋkǝḷ 1, puŋkǝt 2, J puŋkǝt 2, DN Ko. poŋ�ǝl 1, poŋ�ǝt 2, Ni. puŋ�ǝl 1, Kaz.<br />

pŏŋkǝḷ 1, pŏŋǝt 2, pŏŋkǝpsĭ 3, O poŋkǝpsi 3 (Х<strong>о</strong>нти *puŋkǝḷ, *puŋkǝt) – (Х<strong>о</strong>нти<br />

529 *pūŋkǝl).<br />

ПОУ *ā-�: ПМ *ā ~ ПХ *�<br />

ПОУ *kʷānt�(γ)l-: ПМ *kʷāntāl- 'horchen': TJ koantāl-, TČ kantāl-, KU<br />

�ōntl-, KO kōntl-, P kontl-, LU kōntl-, LO �ōntl-, So. �ūntl- (Х<strong>о</strong>нти *koāntзl-) –


298 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

ПХ *kūntǝγl- (~ -ō-) 'hören': V kunγǝl-, Trj. kuntǝγʌ-, Ko. �untt- (Х<strong>о</strong>нти<br />

*kuntǝγl-) – (Х<strong>о</strong>нти 294 *kūntз(γ)l-);<br />

ПОУ *pāγr�: ПМ *pār 'Zeit, Gelegenheit, Mal': TJ TČ pār, KU KM P pōr,<br />

VN p�r, VS pōr, LU p�r – ПХ *p�γǝr 'doppelt, zweifach': V Vj. p�γǝr: kip�γǝr,<br />

Trj. p�γǝr: kitp�γǝr – (Х<strong>о</strong>нти 802).<br />

ПОУ *ǟ-ä: ПМ *ǟ ~ ПХ *ǟ<br />

ПОУ *ǟmpä: ПМ *ǟmpä 'Hund': TJ TČ ǟmp, KU KM KO �mp, P �mp,<br />

VN �mp, VS LU LM �mp, LO So. āmp; BerG SoG amp, ČusO ämba, Kg. амба,<br />

SSo. ämb, ähmbe, Pel. ампа, TM amp (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *ǟmpз) – ПХ *ǟmp<br />

'Hund': V Vj. ämp, Trj. J DN Ko. ȧmp, Ni. Kaz. amp, O ȧmp (Х<strong>о</strong>нти *ämp) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 33 *ǟmpз);<br />

ПОУ *ϑǟptä, *sǟptä: ПМ *sǟtä 'sieben': TJ TČ sǟt, KU KM KO s�t, P s�t,<br />

VN s�t, VS LU s�t, LO So. sāt; SoG sât, ČusO съáта, sáta, TuraO саата<br />

(Х<strong>о</strong>нти *sǟtз) – ПХ *ʌǟpǝt 'sieben': V läwǝt, Vj. jäwǝt, Trj. J ʌȧpǝt, DN Ko.<br />

tȧpǝt, Ni. tapǝt, Kaz. ʌapǝt, O lȧpǝt (Х<strong>о</strong>нти *ʌäpǝt) – (Х<strong>о</strong>нти 154 *ϑǟpǝt);<br />

ПОУ *ḷǟkʷä: ПМ *lǟkʷ 1 'Ring, Kreis', 2 'rund, herum': TJ TČ läk 1, KU<br />

lɔ��o ~ l�koǝt (num pl) 1, lɔ��oǝ, la�oǝ 2, KM l��o ~ l�koǝt 1, l��oǝ 2, KO l��o ~ l�koǝt 1,<br />

P la�, la�o ~ l�koǝt 1, VNK lā��a, la��a 2, VS lā�a 2, LU la� 1, LM lā�a 2, LO lāko<br />

1, lākka 2, So. (<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) lāk 1, (Штейниц) lāko 1; lākka 2; Ber. лакъ 1, SoO<br />

ляку 1, TuraG лахъ 1 (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *lǟko) – ПХ *ḷ�k 'Ring, Kreis': V Vj.<br />

ḷɔ�k, Trj. ḷeko, DN lȧk, Ko. lok, Ni. lak, Kaz. ḷak, O lo� (Х<strong>о</strong>нти *ḷɔ�k) – (Х<strong>о</strong>нти<br />

351 *lȫk);<br />

ПОУ *mǟγä: ПМ *mǟγ (~ -ä) (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Honig': K mow,<br />

KU m�γ, So. māγ (Х<strong>о</strong>нти *mǟγ) – ПХ *mǟγ (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Honig':<br />

V mäγ, Trj. J DN Ko. mȧγ, Ni. Kaz. maw, O Koš. mȧw, Sog. mȧγ, mȧj<br />

(Х<strong>о</strong>нти *mäγ) – (Х<strong>о</strong>нти 381 *mǟγ);<br />

ПОУ *mǟrnä: ПМ *mǟrnǟ 'Rogen': TJ TČ märnǟ, KU KM KO m�rnǝ, P<br />

marn (Х<strong>о</strong>нти *mǟrnǟ) – ПХ *mǟrǝn 'Rogen': V Vj. märǝn, Trj. J DN Ko.<br />

mȧrǝn (Х<strong>о</strong>нти *märǝn) – (Х<strong>о</strong>нти 411 *mǟrǝn).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 1, 18, 27, 49, 50, 65, 70, 74, 103, 159, 161, 296,<br />

343, 371, 420, 421, 440, 464, 491, 494, 686, 692, 716.<br />

ПОУ *ǟ-e: ПМ *ǟ ~ ПХ *ē<br />

ПОУ *ϑǟreγ: ПМ *tǟrǝγ (~ -ä) 'offen': TJ tǟrǝw, KU KM t�rǝ, P t�r<br />

(Х<strong>о</strong>нти *tǟrǝγ) – ПХ *ʌērǝγ (~ l-), *ʌērtī (~ l-) 'offen': Trj. ʌirti, J ʌirǝγ, Ko.


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 299<br />

tert, Ni. tertǝ, Kaz. ʌertĭ, O lir, Kr. terǝ, tert (Х<strong>о</strong>нти *ʌirǝγ, *ʌirti) – (Х<strong>о</strong>нти<br />

160 *ϑ�rǝγ);<br />

ПОУ *šǟńće: ПМ *šǟš (~ -ä) 'Birkenrinde': TJ TČ šǟš, KU š�š, KM KO s�s,<br />

P š�š, VN š�š, VS LU š�š, LO So. sās (Х<strong>о</strong>нти *šǟš) – ПХ *sēńć 'Birkenrinde':<br />

V Vj. Trj. siń�, DN Ko. seń�, Ni. Kaz. śeś, O śiś (Х<strong>о</strong>нти *sińć) – (Х<strong>о</strong>нти 597<br />

*s�ńć).<br />

ПОУ *�-a: ПМ *� ~ ПХ *ā<br />

ПОУ *ϑ�na: ПМ *t�na 'Ader, Sehne': TJ t�n, KU tān, KO P VNZ VS t�n,<br />

So. tān; SoO танъ, SSo. táane, Sol. тéнъ (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *t�nз) – ПХ *ʌān<br />

'Ader, Sehne': V lan, Vj. jan, Trj. J ʌån, Ko. ton, Ni. tɔn, Kaz. ʌɔn, O lan<br />

(Х<strong>о</strong>нти *ʌan) – (Х<strong>о</strong>нти 143 *ϑ�nз);<br />

ПОУ *n�γra: ПМ *n�r 'Zedernuß': TJ TČ n�r, P VN VS LU LM n�r;<br />

Vtur. наръ, Sol. неръ (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *n�r) – ПХ *nāγǝr 'Zedernuß': V Vj.<br />

naγǝr, Trj. J nåγǝr, DN Ko. na�ǝr, Ni. Kaz. nɔ�ǝr, O na�ǝr (Х<strong>о</strong>нти *naγǝr) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 427 *n�γrз);<br />

ПОУ *ń�la: ПМ *ń�la 'Pfeil': TJ TČ ńēl, KU ńāl, KM KO n�l, P VN VS<br />

LU LM nēl, LO So. ńāl; SoG njäl, SoO нялъ, ČusO ńiö^la, SSo. njela, Vtur.<br />

нела, TM njel (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *ń�lз) – ПХ *ńāl 'Pfeil': V Vj. ńal, Trj. J ńåʌ,<br />

DN Ko. ńot, Ni. ńɔt, Kaz. ńɔʌ, O ńal (Х<strong>о</strong>нти *ńal) – (Х<strong>о</strong>нти 459 *ń�lз);<br />

ПОУ *s�ʌa: ПМ *s�ĺ 'Entenart': TJ TČ s�ĺ, KU sāĺ, KM P VN LU LM s�ĺ,<br />

LO So. sāĺ; BerG sal (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *s�ĺ) – ПХ *sāj 'Entenart': V Vj. saj, Trj.<br />

J såj, DN Ko. soj, Ni. Kaz. sɔj, O saj (Х<strong>о</strong>нти *saj) – (Х<strong>о</strong>нти 561 *s��з);<br />

ПОУ *š�ta: ПМ *š�ta 'hundert': TJ TČ š�t, KU šāt, KM KO s�t, P VN VS<br />

LU š�t, LO So. sāt; SoG schat, ČusM шаата, ČusO schäta, Tag. шáта,<br />

TuraO шаата, TM schät (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *š�tз) – ПХ *sāt 'hundert': V Vj.<br />

sat, Trj. J såt, DN Ko. sot, Ni. Kaz. sɔt, O sat (Х<strong>о</strong>нти *sat) – (Х<strong>о</strong>нти 609 *s�tз).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 15, 52, 91, 148, 171, 215, 293, 302, 319, 357, 434,<br />

444, 468, 474, 475, 527, 545, 546, 583, 594, 649, 678.<br />

ПОУ *�-�: ПМ *� ~ ПХ *�<br />

ПОУ *ϑ�γϑ�: ПМ *t�t 'Zeder': TJ TČ t�t, KU tāt, KM KO t�t; TM tât<br />

(Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *t�t) – ПХ *ʌ�γǝl 'Zeder': V l�γǝl, Vj. j�γǝl, Trj. J ʌ�γǝʌ, DN<br />

Ko. te�ǝt, Ni. tĭγǝt (Х<strong>о</strong>нти *ʌ�γǝl) – (Х<strong>о</strong>нти 130 *ϑ�γǝϑ);<br />

ПОУ *m�γϑ�: ПМ *m�jǝt 'Leber': TJ TČ majǝt, KU māt ~ mojtǝt (num pl),<br />

KM KO m�t ~ måjtǝt, P mat ~ mojtǝt, VNZ m�t ~ majtǝt, VNK mojt, VS m�t,<br />

LU m�t ~ majtǝt, LO So. mājǝt; SoO мáитъ, SSo. maat, Vtur. матъ, Sol.


300 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

мéтъ (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *m�jǝt ~ *măjt-) – ПХ *mūγǝl 'Leber': V Vj. muγǝl,<br />

Trj. muγǝʌ, J muwǝʌ, DN Ko. Ni. mu�ǝt, Kaz. mŏ�ǝʌ, O mă�ǝl (Х<strong>о</strong>нти<br />

*muγǝʌ) – (Х<strong>о</strong>нти 382 *m�γǝϑ);<br />

ПОУ *ń�r�: ПМ *ń�rā: 'Fußbekleidung': TJ TČ ńärǟ, KU ńārǝ, KM KO<br />

ń�rǝ, P VNZ ń�ra, VNK ńära, VS ńǟra, LU ńēra, LO So. ńāra (Х<strong>о</strong>нти *ń�rā) –<br />

ПХ *ń�r 'Stiefel': V Vj. Trj. J ń�r, DN Ko. ńir, Ni. Kaz. nĭr (Х<strong>о</strong>нти *ń�r) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 472 *ń�r);<br />

ПОУ *p�γϑ�: ПМ *p�jta 'Wange': KU pāt ~ påjt, VNZ p�t ~ pajtǝm (decl<br />

px |sg 1), VNK p�t ~ pojtǝm, p�tǝm, So. pājt-; Čd. п<strong>о</strong>ута, ČdN паитъ, SoO<br />

пáйтъ, SSo. pjüät, Pel. п<strong>о</strong>я(т), п<strong>о</strong>тъ, TM pjaut (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти<br />

*p�jǝt/*p�jtз ~ *păjt-) – ПХ *pūγǝl, *puγǝl (в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Wange': V Vj.<br />

puγlǝm, Trj. puγʌǝm, J puwʌǝm, DN Ko. Ni. pŏ�tǝm, Kaz. pŏ�ǝʌ, pŏ�ǝʌma<br />

(Х<strong>о</strong>нти *puγǝʌ) – (Х<strong>о</strong>нти 497 *p�γǝϑ).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 45, 119, 433.<br />

ПОУ *ē-ä: ПМ *ī ~ ПХ *ǟ<br />

ПОУ *ēγṇä: ПМ *īγnä 'Kinn': TČ īn, KU iγǝn, KM KO ēn, P VS LU jēn,<br />

LO So. ēŋǝn; SoG éngen, ČusO innä, SSo. eene, TM in (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти<br />

*īγǝn) – ПХ *ǟγǝṇ 'Kinn': V Vj. äγǝṇ, Trj. ȧγǝṇ, J ȧγǝn, DN Ko. ȧŋǝn, Ni. Kaz.<br />

aŋǝn, O ȧŋǝn (Х<strong>о</strong>нти *äγǝṇ) – (Х<strong>о</strong>нти 14 *īγnз);<br />

ПОУ *ʌēŋkä: ПМ *ĺīŋk (~ -ä) 1 'Keil', 2 'keilen': TJ ĺīk 1, ĺikt- 2, TČ ĺīŋ 1,<br />

ĺikt- 2, KU KM KO ĺi� 1, ĺi�t- 2, P ĺe� 1, ĺe�t- 2, VN li� 1, li�t- 2, VS ĺe� 1, ĺe�t- 2,<br />

LU ĺe� 1, ĺē�t- 2, LM ĺī�t- 2, LO So. ĺēŋk 1 (Х<strong>о</strong>нти *ĺīŋk) – ПХ *jǟŋk 'Nagel': V<br />

Vj. jäŋk, Trj. J DN Ko. jȧŋk, Ni. Kaz. jaŋk, O jȧŋk (Х<strong>о</strong>нти *jäŋk) – (Х<strong>о</strong>нти 168 *�īŋkз);<br />

ПОУ *jēkʷä, *jēkʷä-: ПМ *jīkʷ (~ -ä), *jīkʷ- 1 'Tanz', 2 'tanzen': KU KM<br />

jeko 1, jēko- 2, KO jēko- 2, P je� 1, jēk- ~ je�- 2, VN jēk 1, VNZ jēko- ~ je�- 2, VNK<br />

jēk- ~ jä�- 2, VS jēko- ~ je�- 2, LU LO So. jēko- 2 (Х<strong>о</strong>нти *jīko, *jīko-) – ПХ *j�k,<br />

*j�k- 1 'Tanz', 2 'tanzen': V Vj. jɔ�γ- 2, Trj. jeko-, jiko- 2, J jeko 1, jeko- 2, DN jok-<br />

2, Ko. jok 1, jok- 2, Ni. Kaz. jak 1, jak- 2, O jo�- 2 (Х<strong>о</strong>нти *jɔ�k, *jɔ�k-) – (Х<strong>о</strong>нти<br />

176 *jǖk, *jǖk-);<br />

ПОУ *ńēlmä: ПМ *ńīlmä 'Zunge': TJ TČ ńiĺǝm, KU KM KO ńilǝm, P<br />

ńiĺǝm, VN VS LU ńiĺĺǝm, LO So. ńēlǝm; SoG njelm, ČusO nelma, Kg. нельма,<br />

SSo. neelme, TuraG нильма, TM njelm (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *ńīlmз) – ПХ<br />

*ńǟlǝm 'Zunge': V Vj. ńälǝm, Trj. J ńȧʌǝm, DN Ko. ńȧtǝm, Ni. ńatǝm, Kaz.<br />

ńaʌǝm, O ńȧlǝm (Х<strong>о</strong>нти *ńälǝm) – (Х<strong>о</strong>нти 463 *ńīlmз);<br />

ПОУ *pēϑä-: ПМ *pīt- 'kochen': TJ TČ pīt-, KU KM KO VNK LU LO So.<br />

pēt- (Х<strong>о</strong>нти *pīt-) – ПХ *pǟl- 'kochen': Vj. päl-, Trj. pȧʌ-, DN Ko. pȧt-, Ni.<br />

pat-, Kaz. paʌ-, O pȧl- (Х<strong>о</strong>нти *päʌ-) – (Х<strong>о</strong>нти 485 *pīϑ-).


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 301<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 6, 60, 72, 317, 596, 710.<br />

ПОУ *ē-e: ПМ *ī ~ ПХ *ē<br />

ПОУ *ēlme: ПМ *īlǝm (~ -ä) 1 'Mensch', 2 'Wetter': (Мункачи) K ēlėm :<br />

ē.-kholės 1, (<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) P jēlǝm 2, LU ēlǝm, jēlǝm 2, (Мункачи) N ēlėm 2<br />

(Х<strong>о</strong>нти *jīlǝm) – ПХ *ēlǝm 'Welt, Wetter': Ko. itǝm, Kaz. jeʌǝm, O ilǝm<br />

(Х<strong>о</strong>нти *jilǝm) – (Х<strong>о</strong>нти 189 *jīlǝm);<br />

ПОУ *kēṇče: ПМ *kīnš (~ -ä) 'Halbstrumpf': KU kēns, LO kēs, So. kēs,<br />

kēns (Х<strong>о</strong>нти *kīnš) – ПХ *kēṇč 'Schuh aus Rentierfell': V Vj. Trj. kiṇč, J kinč,<br />

Ko. kenč, Ni. Kaz. keš, O kis (Х<strong>о</strong>нти *kiṇč) – (Х<strong>о</strong>нти 285 *kīnč);<br />

ПОУ *pēće: ПМ *pīć 'Hüfte': TJ TČ pīć, KU pīś, KM piś, KO piś ~ pīśī<br />

(num du), P peś ~ pēśäγ, VN peś ~ pēśija, VS peś ~ pēśǝm (decl px |sg 1), LU<br />

LO So. pēś; SoO песь, SSo. pees, Vtur. песь (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *pīć) – ПХ *pēć<br />

'Schenkel': V Vj. pi�, DN Ko. pe�, Ni. Kaz. peś, O piś (Х<strong>о</strong>нти *pić) – (Х<strong>о</strong>нти<br />

478 *pīć);<br />

ПОУ *wēćeŋ: ПМ *wīćǝŋ (~ -ä) 'schön': KU wiśǝŋ, KM wiśǝm, So. wēśǝŋ<br />

(Х<strong>о</strong>нти *wīśǝŋ) – ПХ *wēćǝŋ 'schön': V Vj. Trj. wi�ǝŋ, DN Ko. we�ǝŋ, Ni.<br />

weśǝp, Kaz. O weśǝŋ (Х<strong>о</strong>нти *wićǝŋ) – (Х<strong>о</strong>нти 654 *wīćǝŋ).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 98, 187.<br />

ПОУ *ē-i, *ǟ-i: ПМ *ī ~ ПХ *ī<br />

ПОУ *čēŋkʷi (~ -ǟ-): ПМ *šīŋʷkʷ 1 'Nebel', 2 'sich abkühlen': TJ šīko 1,<br />

šīkoītǟkt- 2, KU šē�o, šēŋoko- 1, P šē�o 1, LU še�o 1, So. sēŋoko 1; SSo. schücht,<br />

tschöcht 1, Vtur. чегъ 1, Pel. ше(х) 1, Sol. чéху 1 (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *šīko,<br />

*šīŋoko) – ПХ *čǖγ 'Nebel': V Vj. čüγ, Trj. čiγo, J DN Ko. čiw, Ni. šĭγ, Kaz. šĭw,<br />

O siw (Х<strong>о</strong>нти *čüγ) – (Х<strong>о</strong>нти 108 *čǖŋk);<br />

ПОУ *kēri- (~ -ǟ-): ПМ *kīr- 'einflechten': TJ kēr-, kērǟj-, TČ kēr-, kärǟj-,<br />

KU KM kēr-, KO P kēr- ~ ker-, LO So. kēr- (Х<strong>о</strong>нти *kīr-) – ПХ *kīr-, *kǟrt- 1<br />

'Schuhe anziehen', 2 'nähen': V kir- 1, kärt- 2, kärǝntǝγǝl- 1, Vj. kir- 1,<br />

kärǝntǝγǝl- 1, Trj. kȧrt- 2, DN kir- 2, Ni. Kaz. kĭr- 2, O kir- 2 (Х<strong>о</strong>нти *kir-) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 310 *kīr-);<br />

ПОУ *pēti- (~ -ǟ-): ПМ *pīt- 'sich haaren': LM pēt- (Х<strong>о</strong>нти *pīt-) – ПХ<br />

*pīt- 'ausgehen, ausfallen': V Vj. Trj. DN pit-, Kaz. pĭt- (Х<strong>о</strong>нти *pit-) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 548 *pīt-);


302 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

ПОУ *sēri- (~ -ǟ-): ПМ *sīr- 'laichen': TJ TČ KU KM sēr-, VNZ VS<br />

sērkǟt- (Х<strong>о</strong>нти *sīr-) – ПХ *sīr- 'Rogen absetzen': Kam. sir-, Č sir- (Х<strong>о</strong>нти<br />

*sir-) – (Х<strong>о</strong>нти 603 *sīr-).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 136, 142, 201, 272, 334, 368, 393, 430, 587.<br />

ПОУ *�-a: ПМ *ū ~ ПХ *ā<br />

ПОУ *ϑ�lma-, *ϑ�lmāk: ПМ *tūlmānt-, *tūlmāk 1 'stehlen', 2 'Dieb': TJ<br />

TČ tolmānt- 1, tōlmǝk 2, KU KM tūlmǝnt- 1, tūlmǝ� 2, KO tūlmǝnt- 1, P VN<br />

VS tulǝmt- 1, tulmǝ� 2, LU tūlǝmt- 1, tulmǝ� 2, LO So. tūlmant- 1, tūlma� 2<br />

(Х<strong>о</strong>нти *tūlǝm-, *tūlmзk) – ПХ *ʌālǝm-, *ʌālmāk 1 'stehlen', 2 'Dieb': V lalǝm-<br />

1, Vj. jalǝm- 1, jalmak 2, Trj. ʌåʌǝm- 1, J ʌåʌǝm- 1, ʌåʌmak 2, DN Ko. totǝm- 1,<br />

totma� 2, Ni. tɔtǝm- 1, tɔtma� 2, Kaz. ʌɔʌǝm- 1, ʌɔʌma� 2, O lalǝm- 1, lalma� 2<br />

(Х<strong>о</strong>нти *ʌalǝm-, *ʌalmak) – (Х<strong>о</strong>нти 141 *ϑūlǝm-);<br />

ПОУ *j�nta-, *j�nt-�p: ПМ *jūnt-, *jūntǝp 1 'nähen', 2 'Nadel': TJ jōnt- 1,<br />

jōntǝp 2, TČ jōnt- 1, KU KM KO jūnt- 1, P jünt- 1, VNZ jont- 1, VNK junt- 1,<br />

VS LU jont- 1, LM junt- 1, LO So. jūnt- 1 (Х<strong>о</strong>нти *jūnt-, *jūntǝp) – ПХ *jānt-,<br />

*j�ntǝp 1 'nähen', 2 'Nadel': V Vj. jant- 1, j�ntǝw 2, Trj. J jånt- 1, j�ntǝp 2, DN<br />

Ko. jont- 1, jĕntǝp 2, Ni. Kaz. jɔnt- 1, jĭntǝp 2, O jant- 1, jintǝp 2 (Х<strong>о</strong>нти *jant-<br />

~ *j�ntǝp) – (Х<strong>о</strong>нти 194 *jūnt-/*j�nt-, *jūntǝp/*j�ntǝp);<br />

ПОУ *k�la-: ПМ *kūl- 'übernachten': TJ TČ kōl-, KU �ūl-, KM kūl-, P VS<br />

kōl-, LU kūl-, LO So. �ūl- (Х<strong>о</strong>нти *kūl-) – ПХ *kāl- 'übernachten': V Vj. kal-,<br />

Trj. J kåʌ-, DN Ko. �ot-, Ni. �ɔt-, Kaz. �ɔʌ-, O �al- (Х<strong>о</strong>нти *kal-) – (Х<strong>о</strong>нти 247<br />

*kūl-);<br />

ПОУ *w�ča: ПМ *ūša 'Stadt': TJ TČ ōš, KU ūš, ūs, KM ūs, P wūš, LU ūš,<br />

LO So. ūs; Čd. ушъ, SoG ûsch, ČusO óscha, SSo. ootsche, Vtur. <strong>о</strong>ча, TM ûsch<br />

(Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *wūšз) – ПХ *wāč 'Stadt': V Vj. wač, Trj. J wåč, DN Ko.<br />

woš, Ni. Kaz. wɔš, O was (Х<strong>о</strong>нти *wač) – (Х<strong>о</strong>нти 659 *wūčз).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 37, 55, 158, 229, 261, 331, 380, 413, 657.<br />

ПОУ *�-�, ō-�: ПМ *ū ~ ПХ *ō<br />

ПОУ *�lm�: ПМ *ūlma, *ūlmāj- 1 'Traum', 2 'träumen': TJ ōlǝm 1, olmāj-<br />

2, TČ olmāj- 2, KU ūlǝm 1, ulmǝj- 2, KM KO ūlǝm 1, ūlmǝj- 2, P wulǝm 1,<br />

wulmǝj- 2, VN VS ulǝm 1, ulmǝj- 2, LU ulǝm 1, ulmaj- 2, LO So. ūlǝm 1,<br />

ūlmaj- 2; Čd. улмъ 1, Kg. <strong>о</strong>лма 1, VturG <strong>о</strong>лмъ 1, TuraG улму 1, Tob. улым<br />

1 (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *ūlmз) – ПХ *ōlǝm, *ālǝm 1 'Traum', 2 'Schlaf': V Vj.<br />

ulǝm 1, alǝm 2, Trj. uʌǝm 1, åʌǝm 2, J åʌǝm 2, DN Ko. otǝm 1, otǝm 2, Ni.


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 303<br />

utǝm 1, ɔtǝm 2, Kaz. wǫʌǝm 1, ɔʌǝm 2, O wulǝm 1, alǝm 2 (Х<strong>о</strong>нти *wulǝm ~<br />

*alǝm) – (Х<strong>о</strong>нти 664 *wūδǝm/*wūδmз);<br />

ПОУ *ϑ�p� (~ -ō-): ПМ *tūp (~ -a) (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Ruder': TJ tōp,<br />

KU KM KO tūp, P tup, VNK tōp, VS LU top ~ tōpǝt (num pl), LUT tōp, LM<br />

LO So. tūp (Х<strong>о</strong>нти *tūp) – ПХ *ʌōp 'Ruder': V luw, Vj. juw, Trj. J ʌup, DN<br />

Ko. Ni. tup, Kaz. ʌǫp, O lup (Х<strong>о</strong>нти *ʌup) – (Х<strong>о</strong>нти 152 *ϑūp);<br />

ПОУ *w�čm� (~ -ō-): ПМ *ūšmā 'важан': KM ūsǝm, P wušma, LO So.<br />

ūsma (Х<strong>о</strong>нти *wūšmā) – ПХ *wōčǝm 'Fischwehr': Trj. wučǝm, DN Ko. wočǝm,<br />

Ni. ušǝm, Kaz. wǫšǝm, O wusǝm, DT wičǝm (Х<strong>о</strong>нти *wučǝm) – (Х<strong>о</strong>нти 660<br />

*wūčǝm).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 32, 413.<br />

ПОУ *�-�: ПМ *ū ~ ПХ *�<br />

ПОУ *k�č�-: ПМ *kūš- 'brennen (Brennessel)': TJ TČ kōš-, LM kuš-, So.<br />

�ūs- (Х<strong>о</strong>нти *kūš-) – ПХ *k�č-, *k�č 1 'weh tun, schmerzen', 2 (в т. ч. в<br />

к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Brennessel': V Vj. k�č- 1, Trj. J k�č- 1, k�č 2, DN �eč-, �eš- 1, Ko.<br />

�eš 2, Ni. Kaz. �ĭš- 1 (Х<strong>о</strong>нти *k�č-, *k�č) – (Х<strong>о</strong>нти 218 *kūč-/*k�č-);<br />

ПОУ *k�nt�, *k�ntV-: ПМ *kūnt (~ -a), *kūnt- 1 'auf dem rücken<br />

getragener Korb', 2 'tragen': TJ kōnt 1, TČ kot 1, KU �ūt 1, KM kut 1, KO kūt<br />

1, P kunt 1, kunt- 2, VN kunt- 2, LO So. �ūnt- 2 (Х<strong>о</strong>нти *kūnt, *kūnt-) – ПХ<br />

*k�nt, *kāntǝm- 1 'Rückentragkorb', 2 'auf den Rücken heben': V Vj. k�nt 1,<br />

kantǝm- 2, Trj. k�nt 1, kåntǝm- 2, J k�nt 1, DN Ko. �ent 1, �ontǝm- 2, Ni. �ĭnt 1,<br />

�ɔntǝm- 2 (Х<strong>о</strong>нти *k�nt ~ *kantǝm-) – (Х<strong>о</strong>нти 292 *kūnt/*k�nt, *kūnt-/*k�nt-);<br />

ПОУ *k�r�γ: ПМ *kūrǝγ 'Sack': TJ kōrǝw, kōrkǝt (num pl), TČ kōrǝw ~<br />

korkǝt, KU �ūrī, KM kurī, KO kūrī, P kūriγ ~ kurrǝt, VN VS kūri, LU kūri ~<br />

kurrǝt, LO So. �ūriγ (Х<strong>о</strong>нти *kūrǝγ) – ПХ *k�rǝγ 'Sack': V Vj. Trj. J k�rǝγ, DN<br />

Ko. �erǝ, Ni. �ĭrǝ, Kaz. �ĭr, O �ir (Х<strong>о</strong>нти *k�rǝγ) – (Х<strong>о</strong>нти 321 *kūrǝγ/*k�rǝγ);<br />

ПОУ *ń�ṇč�-: ПМ *ńūnš- 'strecken': TJ ńōnš-, KU ńūnš-, KM ńūns-, LU<br />

ńonš-, LO So. ńūns- (Х<strong>о</strong>нти *ńūnš-) – ПХ *ń�ṇč- 'sich dehnen': V Vj. Trj.<br />

ń�ṇč-, J ń�nč-, DN Ko. ńinč-, Ni. Kaz. ńĭš-, O ńis- (Х<strong>о</strong>нти *ń�ṇč-) – (Х<strong>о</strong>нти<br />

466 *ńūnč-/*ń�nč-);<br />

ПОУ *p�t� (~ -ō-): ПМ *pūt 'Kessel': TJ pōt, KU KM KO pūt, P VN VS<br />

put ~ pūtǝt (num pl), LU put, LO So. pūt; SoG pot, ČusO wôot, SSo. poht, TM<br />

put (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *pūt) – ПХ *pūt 'Kessel': V Vj. Trj. J put, DN Ko. püt,<br />

Ni. Kaz. pŭt, O put (Х<strong>о</strong>нти *put) – (Х<strong>о</strong>нти 550 *pūt).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 90, 93, 194, 227, 280, 490, 498, 512, 523.


304 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

ПОУ *ō-a: ПМ *ū ~ ПХ *�<br />

ПОУ *čōŋka-: ПМ *š�ŋʷkʷ- 'ausschlagen': TJ šɛ�ŋokoās-, TČ š�ŋk-, šɛ�ŋkās-,<br />

KU saŋ�-, KM s�ŋko-, P šaŋk-, VNK š�ŋk-, VS š�ŋko-, š��o-, LU š�ŋk-,<br />

(Мункачи) N sāŋ�w- (Х<strong>о</strong>нти *š�ŋoko-) – ПХ *č�ŋk- 'ausschlagen': V Vj. čɔγ-,<br />

čoγ-, Trj. J čok-, DN Ko. čoŋ�-, Ni. šuŋ�-, Kaz. šǫŋ�-, O soŋ�- (Х<strong>о</strong>нти *čɔŋk-) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 107 *čūŋk-);<br />

ПОУ *kōrma: ПМ *kūrǝm 'drei': TJ TČ kōrǝm, KU �ūrǝm, KM KO P LU<br />

kūrǝm, LO So. �ūrǝm; SoG kúrum, chórum, Tag. къ<strong>о</strong>р<strong>о</strong>мъ, TuraO къ<strong>о</strong>р<strong>о</strong>мъ,<br />

TM kúrom (Х<strong>о</strong>нти *kūrǝm) – ПХ *k�lǝm 'drei': V Vj. kɔlǝm, Trj. J koʌǝm, DN<br />

Ko. Ni. �utǝm, Kaz. �ǫʌǝm, O �olǝm (Х<strong>о</strong>нти *kɔlǝm) – (Х<strong>о</strong>нти 326<br />

*kūrmз/*kūlmз);<br />

ПОУ *lōnta: ПМ *lūnta 'Gans': TJ lōnt, KU KM lont, P LU LM lunt, So.<br />

(<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) lunt, (Штейниц) lūnt; BerG lunt, SoG lunt, ČusO lónta, SSo.<br />

lunda, Vtur. лунда, Lja. lundt, TM lunt (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *lūntз) – ПХ *l�nt<br />

'Gans': V Vj. lɔnt, Trj. J ʌont, DN Ko. Ni. tunt, Kaz. ʌǫnt, O lont (Х<strong>о</strong>нти<br />

*lɔnt) – (Х<strong>о</strong>нти 360 *lūntз);<br />

ПОУ *ńōrma: ПМ *ńūrma 1 'Wiese', 2 'Bär': LM ńurǝm 1, LO ńūrǝm : ń.<br />

ūj 2, So. ńūrǝm : ń. woj, ń�rǝm : ń. ōj 2; Čd. Нюрумъ 1, Kg. Нюрма 1, Vtur.<br />

Н<strong>о</strong>рмъ 1 (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *ńūrmз) – ПХ *ń�rǝm 'Sumpf': V Vj. ńɔrǝm, Trj. J<br />

ńorǝm, DN Ko. Ni. ńurǝm, Kaz. ńǫrǝm (Х<strong>о</strong>нти *ńɔrǝm) – (Х<strong>о</strong>нти 476<br />

*ńūrmз);<br />

ПОУ *šōča-: ПМ *šūš- 'waten': TJ TČ šōš-, KU šoš-, KM sos-, KO sus-, P<br />

VN VS LU šuš-, LO So. sūs- (Х<strong>о</strong>нти *šūš-) – ПХ *s�č- 'schreiten': Trj. soč-,<br />

DN Ko. Ni. šuš-, Kaz. šǫš-, O sos- (Х<strong>о</strong>нти *sɔč-) – (Х<strong>о</strong>нти 560 *sūč-).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 299, 425, 557.<br />

ПОУ *ō-�: ПМ *ū ~ ПХ *ū<br />

ПОУ *ōm�-, *ōmp�j: ПМ *ūm-, *ūmp� 1 'schöpfen', 2 'к<strong>о</strong>вшик': KU ūmp<br />

2, So. ūm- 1, ūmpi 2 (Х<strong>о</strong>нти *ūm-, *ūmp�) – ПХ *ūm-, *ōmp� 1 'schöpfen', 2<br />

'Schöpfkelle': V Vj. Trj. um- 1, DN Ko. Ni. umpǝ 2, Kaz. ŭm- 1, ǫmpĭ 2, O<br />

ompi 2 (Х<strong>о</strong>нти *um-, *umpз) – (Х<strong>о</strong>нти 32 *ūm-, *ūmpз);<br />

ПОУ *ōṇč�-: ПМ *ūnš 'Coregonus njelma': TJ ōš, oš : o. kōl, TČ ōš, KU ūš,<br />

ūs : ū. �ūl, KM us, KO ūs, VN LU uš, LO So. ūs; BerG SoG untsch, ČusO<br />

otsch, Sol. утшъ, TM usch (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *ūnč) – ПХ *ūṇč 'Coregonus<br />

njelma': J unč, DN ünč, Ko. ünč, ünčǝ, Ni. Kaz. wŭš, O wus, us (Х<strong>о</strong>нти<br />

*wuṇč) – (Х<strong>о</strong>нти 688 *wūnč);


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 305<br />

ПОУ *kōl�: ПМ *kūl 'Fisch': TJ TČ kōl, KU �ūl, KM KO kūl, P VN VS LU<br />

LM kul ~ kūlǝt (num pl), LO So. �ūl; SoG kul, ČusO kol, TM kûl (Altwog.)<br />

(Х<strong>о</strong>нти *kūl) – ПХ *kūl 'Fisch': V Vj. kul, Trj. J kuʌ, DN Ko. �u�, Ni. �ŭt, Kaz.<br />

�ŭʌ, O �ul (Х<strong>о</strong>нти *kul) – (Х<strong>о</strong>нти 245 *kūl).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 298, 661.<br />

ПОУ *ī-ä: ПМ *i ~ ПХ *ǟ<br />

ПОУ *īṇγä: ПМ *inǝγ (в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'шип<strong>о</strong>вник': KU inǝ, P jiniγ, LO<br />

So. iniγ (Х<strong>о</strong>нти *ĭnǝγ) – ПХ *ǟṇčǝγ 'Beere der wilden Rose': V Vj. äṇčǝγ, Trj.<br />

ȧṇčǝγ, J ȧnčǝγ, DN Ko. ȧnčǝ, Ni. anšǝ, Kaz. aṇšĭ, O ȧnsi (Х<strong>о</strong>нти *äṇčǝγ) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 38 *īn(čǝ)γз);<br />

ПОУ *ńīŋkä (~ n-): ПМ *ńik (~ -ä) (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Lärchenbaum':<br />

KU KM KO P VN VS LU LM ńi� (Х<strong>о</strong>нти *ńĭk) – ПХ *nǟŋk 'Lärchenbaum':<br />

V Vj. näŋk, Trj. J DN Ko. nȧŋk, Ni. Kaz. naŋk, O nȧŋk (Х<strong>о</strong>нти *näŋk) –<br />

(Х<strong>о</strong>нти 432 *nīŋkз);<br />

ПОУ *wīńćä: ПМ *wić (~ -ä) 'klein': TJ üś, KU KO wiś, P LU iś (Х<strong>о</strong>нти<br />

*wĭś) – ПХ *wǟńć 'schmal': V Vj. wäń�, Trj. DN wȧ�, Ni. Kaz. waś (Х<strong>о</strong>нти<br />

*wäńć) – (Х<strong>о</strong>нти 696 *wīńćз).<br />

ПОУ *ī-i: ПМ *i ~ ПХ *ī<br />

ПОУ *jīϑi: ПМ *jit (~ -ä) (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Norden, Nord-': KU<br />

KM jit, P VN VS LU it, LO it, iti (Х<strong>о</strong>нти *jĭt) – ПХ *jīl 'Norden': V jil, Trj. J<br />

jiʌ, DN Ko. jit, Ni. jĭt, Kaz. jĭʌ (Х<strong>о</strong>нти *jiʌ) – (Х<strong>о</strong>нти 186 *jīϑ);<br />

ПОУ *līli: ПМ *lil, *lilt- 1 'Atem', 2 'atmen': TJ läl 1, lält- 2, TČ lält- 2,<br />

KU KM lilt- 2, KO lil 1, lilt- 2, P läl 1, lält- 2, VS lil 1, lilt- 2, LU lil 1, LO So.<br />

lili 1, lilt- 2 (Х<strong>о</strong>нти *lil, *l�l) – ПХ *līl, *lǟl-, *lǟlt-, *lǟlǝm 1 'Atem', 2 'дышать',<br />

3 'взд<strong>о</strong>х': V lil 1, läl- 2, lält- 2, lälǝm 3, Vj. lil 1, lält- 2, Trj. ʌiʌ 1, ʌȧʌt- 2, J ʌiʌ<br />

1, DN tit 1, tȧttǝ- 2, Ko. tȧttǝ- 2, Ni. tĭt 1, tat- 2, Kaz. ʌĭʌ 1, ʌaʌt- 2, O lil 1,<br />

lȧl῾- 2 (Х<strong>о</strong>нти *lil ~ *läl-, *lält-) – (Х<strong>о</strong>нти 359 *līl);<br />

ПОУ *sīri: ПМ *sir (~ -ä) 'Art, Weise': KU KM KO P LO So. sir (Х<strong>о</strong>нти<br />

*sĭr) – ПХ *sīr (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Art, Weise': V sur, Trj. sir, J sĕr, DN<br />

Ko. sir, Ni. Kaz. sĭr, O sir (Х<strong>о</strong>нти *sir) – (Х<strong>о</strong>нти 602 *sīr);<br />

ПОУ *tīni: ПМ *tin (~ -ä) 'Preis': TJ TČ tän, KU KM KO P VN VS LU<br />

LO So. tin (Х<strong>о</strong>нти *tĭn) – ПХ *tīn, *tǟn 1 'Preis', 2 'Brautpreis': V Vj. tin 1,<br />

tän 2, Trj. J DN Ko. tin 1, tȧn 2, Ni. Kaz. tĭn 1, tan 2, O tin 1 (Х<strong>о</strong>нти *tin ~<br />

*tän). ПХ *tǟn 'Brautpreis' < *tīn-ä – (Х<strong>о</strong>нти 638 *tīn(з)).


306 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

ПОУ *ū-a: ПМ *u ~ ПХ *�<br />

ПОУ *ϑūʌa: ПМ *tuĺā 'Fingerring': TJ TČ toĺā, KU KM toĺǝ, KO tuĺǝ, P<br />

VN LO So. tuĺa (Х<strong>о</strong>нти *tŭĺā) – ПХ *ʌ�j, *ʌūj 1 'Finger', 2 'Nähring,<br />

Fingerhut', 3 'Fingerring': V loj ~ lujǝm (decl px |sg 1) 1, luj 2, Vj. jɔj 1, juj 2,<br />

Trj. J ʌoj 1, ʌuj 2, DN tuj 2, tüjǝt 3, Ko. tüj 1, tüjǝt 3, Ni. tŭj 1, tŭj 2, tujĭt 3,<br />

Kaz. ʌŭj 1, ʌŭj 2, ʌǫjĭt 3, O luj 1, luj 2, lojǝt 3, DT tüj 1 (Х<strong>о</strong>нти *ʌuj ~ *ʌɔj).<br />

ПХ *ʌūj 'Nähring, Fingerhut' < *ϑūʌ-� – (Х<strong>о</strong>нти 116 *ϑū�(з));<br />

ПОУ *kūʌa-: ПМ *kuĺǝm (~ -a) 'Laichfluß': P VNK LU kuĺǝm, So. �uĺǝm<br />

(Х<strong>о</strong>нти *kŭĺǝm) – ПХ *k�j- 'laichen': V Vj. kɔj-, Trj. J koj-, DN Ko. Ni. �uj-,<br />

Kaz. �ǫj- (Х<strong>о</strong>нти *kɔj-) – (Х<strong>о</strong>нти 228 *kū�-);<br />

ПОУ *kūlta-: ПМ *kult- 1 'orral keres, kutat (lúd)'; 'mit dem Schnabel<br />

suchen (Gans)', 2 'калыдан<strong>о</strong>м пр<strong>о</strong>мышлять', 3 'калыдан': (Мункачи) LM<br />

khult- 1, LO �ult- 2, �ultnė: �. pon 3, (<strong>К</strong>аннист<strong>о</strong>) So. �ultne: �. pon 3 (Х<strong>о</strong>нти<br />

*kŭlt-) – ПХ *k�lt- 1 'Fische fangen', 2 'Treibnetz': Vj. kɔltǝ: k. joγǝlpon 2, Trj.<br />

koʌ- 1, Ko. �uttǝ- 1, Ni. �ut- 1, Kaz. �ǫʌ- 1, O �ol- 1 (Х<strong>о</strong>нти *kɔl-) – (Х<strong>о</strong>нти<br />

248 *kūl-);<br />

ПОУ *kūsa: ПМ *kus (~ -a) 'zwanzig': TJ TČ kos, KU �os, KM koos, KO<br />

kous, P VN VS LU kus, LO So. �us (Х<strong>о</strong>нти *kŭs) – ПХ *k�s 'zwanzig': V Vj.<br />

kɔs, Trj. J kos, DN Ko. Ni. �us, Kaz. �ǫs, O �os (Х<strong>о</strong>нти *kɔs) – (Х<strong>о</strong>нти 332<br />

*kūsз).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 111, 257, 259, 345, 518, 549, 682.<br />

ПОУ *ū-�: ПМ *u ~ ПХ *ū<br />

ПОУ *ūč�: ПМ *uš (~ -a) (в т. ч. в к<strong>о</strong>мп<strong>о</strong>зитах) 'Kleider': KU oš, os, KM<br />

wos, P wuš, So. us (Х<strong>о</strong>нти *wŭš) – ПХ *ūč 'Kleider': Vj. Trj. uč, DN üš, Ko.<br />

üč, üš, Ni. Kaz. wŭš, DT uč (Х<strong>о</strong>нти *wuč) – (Х<strong>о</strong>нти 656 *wūč);<br />

ПОУ *čūṇč�: ПМ *šunš 'Floh': TJ TČ šoš, KU šonš, KM sons, KO suns, P<br />

VN VS LU šuš, LO So. sus; SoO шуншъ, SSo. tschusch, Vtur. чючь, Sol.<br />

шушъ (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *šŭnš) – ПХ *čūṇč 'Floh': V Vj. Trj. čuṇč, J čunč, DN<br />

Ko. čünč, Ni. šŭnš, Kaz. šŭš, O sus (Х<strong>о</strong>нти *čuṇč) – (Х<strong>о</strong>нти 104 *čūnč);<br />

ПОУ *pūn�: ПМ *pun 'Haar': TJ TČ KU KM pon, KO P VN VS LU LO<br />

So. pun; SoG pun, SSo. bunn, Vtur. пунъ, Pel. пунъ, Sol. пýнъ, TM pun<br />

(Х<strong>о</strong>нти *pŭn) – ПХ *pūn 'Haar': V Vj. Trj. J pun, DN Ko. pün, Ni. Kaz. pŭn,<br />

O pun (Х<strong>о</strong>нти *pun) – (Х<strong>о</strong>нти 520 *pūn);<br />

ПОУ *tūr�: ПМ *tur 'Hals, Kehle': TJ tor, KU tor, tårǝm (decl px |sg 1),<br />

KM tor, P VN VS LU LO So. tur; Čd. туръ, Kg. т<strong>о</strong>ръ, VturG туръ, Pel.


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 307<br />

ту(р) (Altwog.) (Х<strong>о</strong>нти *tŭr) – ПХ *tūr 'Hals, Kehle': V Vj. Trj. J tur, DN<br />

Ko. tür, Ni. Kaz. tŭr, O tur (Х<strong>о</strong>нти *tur) – (Х<strong>о</strong>нти 646 *tūr).<br />

См. также Х<strong>о</strong>нти №№ 116, 232, 271, 328, 438, 473, 590, 607, 689, 706, 708.<br />

ПОУ *ǖ-ä: ПМ *i ~ ПХ *�<br />

ПОУ *kǖrtäγ: ПМ *kirtǝγ 'Anas acuta': TJ kürtǝw, TČ kärtǝw, KU KM<br />

KO kirtī, P kirtiγ, VNZ kirti, VNK kirta, LU LM kirti, LO kirtiγ (Х<strong>о</strong>нти<br />

*kĭrtǝγ) – ПХ *k�γǝrt 'Anas acuta': V kɔ�γǝrt, Trj. keγoǝrt, J kewǝrt, Ko. DT<br />

kȧγǝrt (Х<strong>о</strong>нти *kɔ�γǝrt) – (Х<strong>о</strong>нти 330 *kīrtзγ(з)/*kīγзrt(з)).<br />

ПОУ *ǖ-i: ПМ *i ~ ПХ * ǖ<br />

ПОУ *ǖti-: ПМ *itγǟl- 'springen': KU KM itγǝl-, P ittǟl-, LO So. itγal-<br />

(Х<strong>о</strong>нти *ĭtγзl-) – ПХ *ǖt- 'springen': Vj. ütǝγtǝ-, ötǝl-, Trj. it-, itǝγǝt-, Ni. Kaz.<br />

ĭt-, O it- (Х<strong>о</strong>нти *üt-) – (Х<strong>о</strong>нти 71 *ǖt);<br />

ПОУ *sǖγsi: ПМ *siγǝs (~ -ä) 'Möwe': KU KM KO P VN VS LU siws, So.<br />

siγǝs (Х<strong>о</strong>нти *sĭγǝs) – ПХ *sǖγǝs 'Fischadler': V Vj. süγǝs, Trj. siγoǝs, J DN<br />

Ko. siwǝs, Ni. sĭγǝs, Kaz. sĭwǝs, O siwǝs (Х<strong>о</strong>нти *süγǝs) – (Х<strong>о</strong>нти 586 *sīγǝs);<br />

ПОУ *šǖli-: ПМ *šil- 'schneiden': KU KM silt-, LU šiltǟl-, LUT šilt-, LO<br />

sil-, So. siltāl- (Х<strong>о</strong>нти *šĭl-) – ПХ *sǖl-, *s�lt- 'schneiden': V sül-, Vj. sül-, sɔ�lt-,<br />

Trj. siʌ-, siʌt-, Kaz. sĭʌ-, O sil- (Х<strong>о</strong>нти *sül-) – (Х<strong>о</strong>нти 588 *sīl-/*sǖl-).<br />

С<strong>о</strong>кращения<br />

ПМ – прамансийский<br />

ПОУ – пра<strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рский<br />

ПХ – прахантыйский<br />

Altwog. – стар<strong>о</strong>мансийские данные, прив<strong>о</strong>димые в книге [Honti 1982]<br />

с<strong>о</strong> ссылк<strong>о</strong>й на раб<strong>о</strong>ту Gulya, János, Altwogulische Dialekte. Manuskript,<br />

Budapest<br />

BerG – северн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

Č – чеснак<strong>о</strong>вский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

ČdN – северн<strong>о</strong>мансийский диалект; 2-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

ČusM – южн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1736 г.<br />

ČusO – южн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

DN – верхнедемьянский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

DT – нижнедемьянский диалкт хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong>


308 Д<strong>о</strong>клады к<strong>о</strong>нференции памяти С. А. Стар<strong>о</strong>стина<br />

J – юганский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

K – к<strong>о</strong>ндинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Kam. – каминский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Kaz. – казымский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Kg. – южн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

KM – среднек<strong>о</strong>ндинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Ko. – к<strong>о</strong>ндинский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

KO – верхнек<strong>о</strong>ндинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Koš. – к<strong>о</strong>шелевский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Kr. – красн<strong>о</strong>ярский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

KU – нижнек<strong>о</strong>ндинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Likr. – ликрис<strong>о</strong>вский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Lja. – западн<strong>о</strong>(?)-мансийский диалект; 1-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

LM – среднел<strong>о</strong>зьвинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

LO – верхнел<strong>о</strong>зьвинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

LU – нижнел<strong>о</strong>зьвинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

N – северн<strong>о</strong>мансийский диалект<br />

Ni. – низямский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

O – <strong>о</strong>бд<strong>о</strong>рский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

P – пелымский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Pel. – западн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

So. – с<strong>о</strong>сьвинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

SoG – северн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

Sol. – западн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1785 г.<br />

SoO – северн<strong>о</strong>мансийский диалект; 2-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

SSo. – южн<strong>о</strong>мансийский диалект; 2-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

Sy. – сыгвинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

T – тавдинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Tag. – южн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1736 г.<br />

TČ – тавдинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong>, г<strong>о</strong>в<strong>о</strong>р деревни Чандыри<br />

TJ – тавдинский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong>, г<strong>о</strong>в<strong>о</strong>р деревни Янычк<strong>о</strong>ва<br />

TM – в<strong>о</strong>ст<strong>о</strong>чн<strong>о</strong>мансийский диалект; 2-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

Tob. – в<strong>о</strong>ст<strong>о</strong>чн<strong>о</strong>мансийский диалект; 2-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

Trj. – тремъюганский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

TuraG – западн<strong>о</strong>мансийский диалект; 2-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

TuraO – южн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1736 г.<br />

V – вах<strong>о</strong>вский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Vj. – васюганский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

VK – верхнекалымский диалект хантыйск<strong>о</strong>г<strong>о</strong>


М. А. Живл<strong>о</strong>в, <strong>К</strong> <strong>в<strong>о</strong>пр<strong>о</strong>су</strong> <strong>о</strong> рек<strong>о</strong>нструкции <strong>о</strong>бск<strong>о</strong>-уг<strong>о</strong>рск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> в<strong>о</strong>кализма 309<br />

VN – северн<strong>о</strong>вагильский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

VNK – северн<strong>о</strong>вагильский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong>, г<strong>о</strong>в<strong>о</strong>р деревни <strong>К</strong>ама<br />

VNZ – северн<strong>о</strong>вагильский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong>, г<strong>о</strong>в<strong>о</strong>р деревни<br />

За<strong>о</strong>зерная<br />

VS – южн<strong>о</strong>вагильский диалект мансийск<strong>о</strong>г<strong>о</strong><br />

Vtur. – южн<strong>о</strong>мансийский диалект; 1-я п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>вина XVIII в.<br />

Литература<br />

Иллич-Свитыч 1971 Иллич-Свитыч В. М. Опыт сравнения н<strong>о</strong>стратических<br />

язык<strong>о</strong>в. Введение. Сравнительный сл<strong>о</strong>варь<br />

(b-Ḳ). М., 1971.<br />

Хелимский 1979 Хелимский Е. А. Черед<strong>о</strong>вание д<strong>о</strong>лг<strong>о</strong>т, к<strong>о</strong>нс<strong>о</strong>нантный<br />

ауслаут и ударение в ист<strong>о</strong>рии венгерских<br />

именных <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>в. // Balcanica. Лингвистические<br />

исслед<strong>о</strong>вания. М., 1979.<br />

Helimski 1985 Helimski E. [Рецензия на] Honti 1982. // С<strong>о</strong>ветск<strong>о</strong>е<br />

финн<strong>о</strong>-угр<strong>о</strong>ведение XXI/1, 1985: 63-73.<br />

Helimski 2000 Helimski E. Umlaut in Diachronie — Ablaut im<br />

Synchronie: urostjakischer Umlaut und ostjakischer<br />

Ablaut. // Пр<strong>о</strong>блемы изучения дальнег<strong>о</strong> р<strong>о</strong>дства<br />

язык<strong>о</strong>в на рубеже третьег<strong>о</strong> тысячелетия. М.,<br />

2000.<br />

Helimski 2001 Helimski E. Ablaut als Umlaut im Ostjakischen:<br />

Prinzipien und Grundzüge der lautgeschichtlichen<br />

Betrachtung. // Fremd und Eigen: Untersuchungen<br />

zu Grammatik und Wortschatz des Uralischen<br />

und Indogermanischen, in memoriam Hartmut<br />

Katz. Wien, 2001.<br />

Honti 1982 Honti L. Geschichte des obugrischen Vokalismus der<br />

ersten Silbe. Budapest, 1982.<br />

Tálos 1984 Tálos E. Vogul + osztják/2. // Nyelvtudományi<br />

Közlemények 86, 1984: 89-100.<br />

UEW Rédei K. Uralisches Etymologisches Wörterbuch. Bd.<br />

I-III. Budapest, 1986-1991.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!