Jerzy Janeczko MONONUKLEOZA ZAKAŹNA Klinika Chorób ...

More documents

Recommendations

Info

424 J <strong>Janeczko</strong> Nr 4 Ta b e 1 a II. Stężenie bilirubiny w surowicy, aktywność aminotransferazy asparaginianowej, alaninowej, fosfatazy alkalicznej i gamma-glutamylotranspeptydazy Ta b 1 e II. Bilirubin concentration, activity of aspartate aminotransferase, alanine aminotransferase, alkaline phosphatase and gamma-glutamyltranspeptidase Stężenie bilirubiny w surowicy Aktywność AspAT w surowicy Aktywność A1AT w surowicy Aktywność FA w surowicy Aktywność GGTP w surowicy Badane parametry 21 μmol/1 22-50 μmol/1 51-85 μmol/1 > 85 μmol/1 40 j 41-160 j 101-320 j >320 j 40 j 41-160 j 161-320 j > 320 j 117 j 118-235 j > 235 j 40 j 41-120 j > 120 j OMÓWIENIE liczba 451 29 12 8 145 241 81 33 114 252 96 38 381 54 27 355 48 22 Chorzy % ogółu 90,2 5,8 2,4 1,6 29,0 48,2 16,2 6,6 22,8 50,4 29,2 7,6 82,5 11,7 5,8 83,5 11,3 5,2 Dla mz najbardziej charakterystyczne są zmiany hematologiczne we krwi obwodowej. Dynamikę tych zmian szczegółowo omówiono we wcześniejszych doniesieniach (15, 16). W niniejszym opracowaniu do analizy objawów klinicznych wybrano chorych, którzy spełniali kryteria hematologiczne tzn., u których liczba leukocytów we krwi obwodowej była wyższa od 10 000 w 1 mm 3 , liczba limfocytów wyższa od 4 000 w 1 mm 3 (> 40%) i liczba limfocytów atypowych wyższa od 400 w 1 mm 3 (> 10%). Najwyższe wartości badanych parametrów obserwowano w 1-2 tygodniu mz i normalizację - z reguły między 4 i 6 tygodniem choroby. U wszystkich chorych rozpoznanie mz potwierdzono wykryciem nieswoistych i swoistych przeciwciał (u prawie 83% chorych odczynem PBD i lateksowym, u 7% wykryciem swoistych przeciwciał i u ok. 10% dwoma lub trzema badaniami serologicznymi). Wykrycie nieswoistych przeciwciał jest wiarygodne, gdyż wyniki fałszywie dodatnie stwierdza się bardzo rzadko w innych chorobach takich jak chłoniaki, choroby autoimmunologiczne, wirusowe zapalenie wątroby itp. (17). Naturalnym rezerwuarem EBV jest człowiek i niektóre ssaki naczelne. Źródłem zakażenia są chorzy, ozdrowieńcy i osoby po przebyciu bezobjawowego zakażenia, które
Nr 4 Mononukleoza 425 w 15-20% wydalają wirusy ze śliną (18). Do zakażenia dochodzi najczęściej w dzieciństwie, a odsetek osób zakażonych zależy głównie od warunków socjalnoekonomicznych. W krajach biednych, zacofanych u dzieci poniżej 5 roku życia, swoiste przeciwciała wykrywa się u 80-90% badanych, podczas gdy w krajach bogatych, uprzemysłowionych zaledwie u 40-50% (19). Po zakażeniu EBV objawy kliniczne występują u 10% dzieci i u 70% młodszych dorosłych (17), a pełnoobjawowa mz rozwija się zaledwie u ok. 20% zakażonych. Ryzyko zachorowania jest większe u osób przebywających w dobrych warunkach socjalno-ekonomicznych, ponieważ po raz pierwszy stykają się z wirusem w późniejszym wieku. Choroba szerzy się poprzez łańcuch zakażeń bezobjawowych i dlatego bardzo trudno jest ustalić kontakt z chorym. Wykazano wewnątrzrodzinne przenoszone EBV (serokonwersja bez objawów klinicznych) (20) i zakażenia rodzinne (21). Najczęściej do zakażenia dochodzi w czasie intymnego pocałunku, rzadziej drogą kropelkową, przez bezpośredni bliski kontakt, aerozole, poślinione zabawki, naczynia, niekiedy przez przetoczenie zakażonej EBV krwi i preparatów krwiopochodnych, a nawet drogą płciową (22, 23). Okres inkubacji wynosi najczęściej 30-50 dni, ale może być dłuższy. Na tydzień przed wystąpieniem objawów klinicznych osoby zakażone stają się zaraźliwe dla otoczenia i zakaźność może utrzymywać się długo, nawet do 18 miesięcy od zakażenia, szczególnie u osób leczonych środkami immunosupresyjnymi. Z badań własnych wynika, że chorzy na mz byli hospitalizowani z podobną częstością w ciągu całego roku, ale najwięcej hospitalizacji było we wrześniu i maju, a najmniej w listopadzie i kwietniu. Na mz tak samo często chorują osoby płci męskiej i żeńskiej, co jest zgodne z doniesieniami innych autorów (22, 24). Najwięcej było zachorowań w grupie wiekowej 15-19 lat, co także zgodne jest z innymi doniesieniami (19, 23). Nie chorują na mz noworodki i rzadko niemowlęta oraz dorośli powyżej 35 roku życia. Zapadalność na mz osób powyżej 35 lat w USA wynosi 2-4 na 100 000 osób i jest 30 - krotnie większa u osób rasy białej niż czarnej (17). Z badań własnych wynika, że choroba rozpoczynała się z reguły wzrostem ciepłoty ciała powyżej 38°C (niekiedy dochodziła do 40°C), która u ok. 40% poprzedzona była dreszczami, rzadziej stanami podgorączkowymi i najczęściej 3-5 dniowym okresem prodromalnym złego poczucia, osłabienia, zmęczenia, wzmożonego pragnienia i upośledzonego łaknienia. Gorączka najczęściej utrzymywała się przez 1-2 tygodnie, rzadko dłużej i niekiedy tylko ponad 3 tygodnie. Niebawem pojawiały się bóle gardła, zmiany zapalne na migdałkach podniebiennych i w gardle, trudności w połykaniu i mówieniu, bóle stawowo-mięśniowe, powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony oraz obrzęk powiek, nasady nosa, twarzy, bóle głowy, gałek ocznych, karku, szyi, brzucha itp. Największe nasilenie tych objawów i u największego odsetka chorych obserwowano z reguły w pierwszym i na początku drugiego tygodnia choroby oraz ustępowanie w 3-4 tygodniu. U niewielkiego odsetka chorych, najczęściej z zaburzeniami immunologicznymi, objawy kliniczne utrzymywały się dłużej. Częściej obserwowano powiększenie węzłów chłonnych wzdłuż przebiegu mięśni mostkowo-sutkowo-obojczykowych, podżuchwowych (kąta żuchwy) i karkowych, rzadziej uogólnione ich powiększenie. Najczęściej były one wielkości ziarnka pieprzu, grochu lub małej fasoli, niekiedy jednak osiągały wielkość orzecha włoskiego. Miały wzmożoną konsystencję, były ułożone w łańcuszki, przesuwalne względem siebie, nie
Page 1 and 2: PRZEGL EPIDEMIOL 2001;55:421-31 Jer
Page 3: Nr 4 Mononukleoza 423 Odczyny niesw
Page 7 and 8: Nr 4 Mononukleoza 427 choroby nast
Page 9 and 10: Nr 4 Mononukleoza 429 J Janeczko IN
Page 11: Nr 4 Mononukleoza 431 Adres autora:

Jerzy Janeczko MONONUKLEOZA ZAKAŹNA Klinika Chorób ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?