pobierz 8,1 mb (pdf)

w Zielone Światki przez pastora Marcina Ruffera z Rakowa koło Smardzewa pod
Świebodzinem oraz diakona z Żubrowa Abrahama Cremerusa 58 . Pierwszym
pastorem ewangelickim w nowo powstałej świątyni został Melchior Ritulius
(1597-1625), wraz z nim wzmiankowany jest wikariusz Weisprung, po nich
opiekę nad parafią objął Johanus Cammentz (1651-1654), po nim to katolicy
przejęli świątynię. Następny proboszcz parafii Jan Szuman (późniejszy rektor
alumnatu wrocławskiego) w 1731 roku przeniósł swoją siedzibę do Nowej Soli.
Dwa lata po poświęceniu świątyni na wieży umieszczono dzwon mistrza Jakuba
Getza. Kościół sąsiadował z od północy z kompleksem warzelniczym. Zgodnie
z panującym w średniowieczu zwyczajem wokół kościoła wytyczono
wieloboczny plac przeznaczony na cmentarz (w owym czasie katolicy z Nowej
Soli grzebali swoich zmarłych w Otyniu, protestanci zaś w Rudnie) 59 . Pierwotnie
kościół był budowlą jednonawową, prostokątną w założenia o trójbocznym
zamknięciu od wschodu czworoboczna częściowo wtopiona w korpus wieżą
z wykrojonymi faliście bokami szczytu. Najstarszy przekaz ikonograficzny
dotyczący wieży pochodzi z XVIII wieku i przedstawia hełm z podwójną
latarnią. Jego kształt i wymiary wskazują na to ze został wybudowany w okresie
renesansu. W tej formie hełm przetrwał do współczesności, kiedy został
zastąpiony dachem namiotowym. Do budowy kościoła użyto kamienia i cegły,
wnętrze kościoła otrzymało sklepienia kolebkowo - krzyżowe, zachowane do
dziś. Budowla posiadała wąskie, zamknięte półkoliście okna. W roku 1651
świątynie przejęli katolicy na mocy pokoju westfalskiego, prawdopodobnie
przerabiając wnętrze kościoła. W roku 1688 kościół poszerzono
o dwukondygnacyjny aneks od północy, znalazły się w nim kaplica i składzik.
W 1728 roku dobudowana została zakrystia. Swój wygląd kościół zawdzięcza
Jerzemu Ernstowi von Holhring, przedstawicielowi najwyższej władzy cesarskiej
na Śląsku, który to z własnych funduszy zbudował hełm na wieży kościelnej
(1696) 60 . Wieża ta spłonęła w 1736 roku. Z roku 1596 pochodzi kartusz herbowy
w stylu renesansowym, zamieszczony na balustradzie balkonu, następnie z roku
58 A., K. Wesołowscy, op.cit., s. 8.
59 Ibidem, s. 9.
60 Ibidem, s.15.
23