aghile-35
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
فصلنامه عقيله| شماره <strong>35</strong>| زمستان 96<br />
فصلنامه عقيله| شماره <strong>35</strong>| زمستان 96<br />
بیشتر در محیط خانواده هستیم.<br />
مفهوم شناسی نشاط<br />
نشاط واژه ای عربی است که واژگان مترادف آن<br />
در زبان عربی سرور، نشره، فرح و در زبان فارسی<br />
شادکامی، شادی، سرزندگی، خرسندی و.. می<br />
باشد)فرهنگ دهخدا، ذیل واژه نشاط(.البته ممکن<br />
است لغات دیگری نیز به این معنا به کار روند ولی<br />
واژه های ذکر شده، پرکاربرد تر می باشد.<br />
وینهون یکیازاندیشمندان علوماجتماعی شادمانی<br />
و نشاط را اینگونه تعریف می کند: شادمانی و نشاط<br />
انسان، قضاوت او از درجه یا میزان مطلوبیت کیفیت<br />
کل زندگی است. وینهون آر،مجله اجتماعی شادمانی،ص254<br />
به نقل از مقاله بررسی تطبیقی مفهوم نشاط و شادمانی در اسالم و<br />
روانشناسی<br />
علمای علم روانشناسی نیز در تعریف شادکامی و<br />
نشاط گفته اند: حالتی عاطفی که پس از موفقیت<br />
های واقعی و نیل به هدف برای شخص حاصل می<br />
شود، چنین شخصی با به دست آوردن اهدافش در<br />
زندگی احساس رضایت خاطر و کمال دارد. هدفیلد،ژآ،<br />
روانشناسی و اخالق، ترجمه علی پریور، تهران، انتشارات علمی و<br />
فرهنگی،ص146<br />
در مبانی دینی نیز مفهوم شادی و نشاط با الفاظ<br />
گوناگون و مکرر آمده است،این مفهوم در قرآن با<br />
مشتقاتی از واژه فرح در مجموع 25 با ذکر شده<br />
است و در روایات نیز با عباراتی در همین معنا و<br />
در موضوعات متعددی ذکر شده است ، از جمله<br />
امام علی علیه السالم می فرمایند: السرور یبسط النفس و<br />
یثیرالنشاط )تمیمی آمُدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، قم،<br />
مؤسسه بوستان کتاب،(سرور و شادی موجبانبساط نفس<br />
و نشاط دل می گردد.<br />
و یا در روایت دیگری از امام باقر علیهالسالم میفرمایند:<br />
»إِنَّ أَحَبَّ الْ َعْمَالِ إِلَى اهللِ عَزَّ وَ جَلَّ إِدْخَالُ السُّرُورِ عَلَى<br />
الْمُؤْمِنِ«)الكافي ج2 ص188(<br />
کارکردهای نشاط در خانواده<br />
نیاز انسان به نشاط و شادی یکی از نیازهای طبیعی<br />
در انسان است و نقش موثری را در تقویت اراده و<br />
انگیزه انسان برای یک زندگی سالم ایفا می کند.<br />
زنان به دلیلارتباط مستمر و تنگاتنگی که بااعضای<br />
نشاط<br />
بین اعضای<br />
خانواده<br />
محرکی قوی<br />
برای داشتن<br />
یک خانواده<br />
سرزنده و<br />
رو به پیشرفت<br />
است و ازمیان<br />
اعضای خانواده<br />
نشاط زن<br />
در جایگاه<br />
مادری و<br />
همسری تاثیر<br />
مستقیمیدر<br />
تحقق<br />
این پیشرفت<br />
دارد.<br />
خانواده دارند، جایگاه ویژه و فعالی را در خانواده و نقش<br />
مهمی را در رشد و شکوفایی استعدادهای اعضای<br />
آن به عهده دارند، بدون تردید آرامش و نشاط زن در<br />
جایگاه همسری و مادری به عنوان محوری تریت<br />
فرد در این مواجهه و ارتباط ها ،تاثیر مستقیمی در<br />
عملکرد افراد دارد و باعث به وجود آمدن آثار مثبت<br />
فراوانی برای خود آنها و جامعه می گردد.<br />
بروز نشاط در خانواده کارکردهای فراوانی را به دنبال<br />
دارد که می تواند در پیشبرداهداف خانوادگی و تحقق<br />
چشم انداز ان موثر باشد از جمله آن کارکردها می<br />
توان به این موارد اشاره کرد:<br />
الف( امنیت و آرامش خاطر<br />
به باور بسیاری از جامعه شناسان و اندیشمندان علوم<br />
اجتماعی آرامش خاطر وایجادامنیت روانی مهمترین<br />
کارکردی است که با نشاط بودن اعضای خانواده با<br />
خود به ارمغان می آورد.<br />
دوام و استحکام خانواده در جوامع صنعتی امروز<br />
به برآورده شدن نیازهای عاطفی اعضای خانواده<br />
بستگی دارد.<br />
»بیشتر افراد رضایت بخش ترین روابط شخصی<br />
خود را با همسران، والدین، فرزندان یا خویشاوندان خود<br />
تجربه کرده اند معموال افراد، امنیت جسمی و روحی<br />
خود را در خانواده جستجو می کنندو خانه را پناهگاهی<br />
برای آرامش یافتن از کشمکش های دنیای بیرون<br />
می دانند«.)اسالم و جامعه شناسی خانواده؛ حسین بستان، ص88(.<br />
ب( ایجاد انگیزه و مسئولیت پذیری<br />
آرامش روانی حاصل از ازدواج، انگیزه افراد را برای<br />
جلب رضایت یکدیگر و تامیننیازهای متقابلافزایش<br />
می دهدو حس مسئولیت پذیری آنها را بارور می کند<br />
،آنها را در برابر سختی ها مستحکم می کند و شور و<br />
نشاط افراد خانواده را در فعالیت ها افزایش می دهد.<br />
»فرد در ازدواج احساس می کند که از نتیجه زندگی،<br />
کار و تالش او هم خودش و هم عزیز ترین کسانش<br />
بهره مند می شوند، اما احساس شور و نشاط در فردی<br />
که درون خانواده نیست شکوفا نمی شود و همین<br />
عامل از او فردی بی مسئولیت می سازد، چنین فردی<br />
به دلیل نداشتن یک پناهگاه مطمئن روانی وعاطفی<br />
انگیزه و مسئولیتی برای تداوم زندگی ندارد.)کانون<br />
مهرورزی ، عباس پسندیده، ج 1 ص69(<br />
ج( تحرک و تالش<br />
از دیگر کارکردهای نشاط در خانواده، تحرک و تالش<br />
اعضای خانواده برای براورده نمودن نیازهای اعضای<br />
خانواده است و از میان اعضای خانواده زن به دلیل<br />
وجود حس غریزی مراقبت در وجود وی، بیشتر از<br />
سایرین برای سامان دادن به امور خانواده و برآورده<br />
نمودن نیازهای افراد تالش می کند.<br />
از مجموع این مطالب چنین بر می آید که وجود<br />
نشاط بین اعضای خانواده محرکی قوی برای داشتن<br />
یک خانواده سرزنده و رو به پیشرفت است و ازمیان<br />
اعضای خانواده نشاط زن در جایگاه مادری و همسری<br />
تاثیر مستقیمی در تحققاین پیشرفت دارد.<br />
نکته ای که در پایان، توجه به آن ضروری می نماید،<br />
توجه به متقابل بودن روابط همسران در ایجاد نشاط و<br />
شادی آفرینی در خانواده است.<br />
در آموزه های اسالمی تاکید بسیاری بر تعمیق روابط<br />
عاطفیبین همسران شدهاست، همچنانکه عالیترین<br />
جلوهارتباط عاطفی بین همسران با یکدیگر را مطابق<br />
آیه شریفه قرآن در سوره روم پشتیبانی عاطفی نسبت<br />
به هم دانسته اند، آنجا که مهمترین هدف تشکیل<br />
بدون تردید<br />
آرامش و نشاط<br />
زن به عنوان<br />
همسر و مادر به<br />
عنوان محوری<br />
ترین<br />
فرد در این<br />
مواجهه<br />
و ارتباط ها ،<br />
تاثیرمستقیمی<br />
در عملکرد<br />
افراد دارد و<br />
باعث به وجود<br />
آمدن<br />
آثار مثبت فراوانی<br />
برای خود آنها و<br />
جامعه می گردند.<br />
خانواده را مودت و رحمت معرفی کرده اند.<br />
)روم/آیه 21( و در روایات مختلف شاخصه های<br />
مثبت و منفی همسران را جهت تقویت<br />
بنیان های خانواده تصریح نموده اند.<br />
در روایات اسالمی ، زنانی که مهربان، نرم<br />
خو، خوش رو و شادی آفرین هستند به<br />
منزله زنان شایسته معرفی شده اند، ویژگی<br />
هایی عموما نشاط آفرین ، که بنظر می رسد<br />
این ویژگی ها ناظر به جایگاه و شخصیت<br />
واقعی زنان در خانواده است و در مقابل برای<br />
مردان نیز وظایف متقابلی را برشمرده اند و<br />
در روایات تصریح بر این وظایف وجود دارد.<br />
رسول اکرم در همین راستا می فرمایند: هر<br />
مردی به همسرش بگوید تو را دوست دارم<br />
این جمله هرگزاز قلب همسرش خارج نمی<br />
شود.وسایل الشیعه،ج 14، ص 10<br />
این گونهارتباط همسران نسبت به یکدیگر<br />
اولین و مهمترین اثرش نشاط آفرینی در<br />
خانواده و تحقق آثار آن خواهد بود.<br />
7<br />
6
Change language