Download Referat (PDF)
Download Referat (PDF)
Download Referat (PDF)
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
Löschwasserversorgung<br />
Vinzenz Graf, Feuerwehrinspektor GVL<br />
Agenda<br />
§Löschwasserversorgung<br />
§Löschmittel Wasser<br />
§Verbraucher<br />
§Wasserbedarf<br />
§Wasserbezugsort<br />
§Druckberechnungen<br />
Löschwasserversorgung<br />
17. Oktober 2008 / Folie 2<br />
Titel Handout 1
Wasserbedarf für die Brandbekämpfung<br />
Löschwasserversorgung<br />
RETTEN - HALTEN - LÖSCHEN<br />
FOLGESCHÄDEN VERMEIDEN<br />
Gesetzliche Grundlagen<br />
§ 95<br />
Löschwasserversorgung<br />
17. Oktober 2008 / Folie 3<br />
Die Gemeinde hat dafür zu sorgen, dass die Gebäude durch eine<br />
leistungsfähige Hydrantenanlage geschützt werden.<br />
§ 96<br />
Die Gemeinden sind dafür verantwortlich<br />
- dass sich die Hydranten und deren Zubehör in gutem,<br />
leistungsfähigen Zustand befinden<br />
- dass die Löschreserve der Reservoire jederzeit zur Verfügung steht.<br />
§ 98<br />
Die Feuerwehr hat das Zugangsrecht zu den Wasserbezugsorten.<br />
17. Oktober 2008 / Folie 4<br />
Titel Handout 2
Technische Anforderungen<br />
4.2.1<br />
Hydranten sollen eine Leistung von 1000 l/min bei 4 bar<br />
Betriebsdruck erbringen.<br />
Anzahl und Verteilung der Hydranten sind so vorzusehen, dass jedes<br />
Gebäude, das im Wirkungsbereich der Anlage liegen soll, mit<br />
höchstens 100 m Schlauchleitung erreicht werden kann.<br />
Beträge an die Löschwasserversorgung und die<br />
Hydranten<br />
allenfalls Prämienzuschlag<br />
Löschwasserversorgung<br />
Multifunktionale Wasserversorgung<br />
Löschwasserversorgung<br />
Trinkwasser<br />
Brauchwasser<br />
Löschwasser<br />
Ein<br />
Versorgungsnetz<br />
17. Oktober 2008 / Folie 5<br />
17. Oktober 2008 / Folie 6<br />
Titel Handout 3
Multifunktionale Wasserversorgung<br />
Kurze Verweilzeit<br />
Hohe<br />
Leistungsfähigkeit<br />
Löschwasserversorgung<br />
Multifunktionale Wasserversorgung<br />
Bezug Trink- und<br />
Brauchwasser<br />
mehr oder weniger<br />
konstant<br />
Kurzfristiger Bedarf<br />
in einzelnen<br />
Netzteilen ein<br />
Vielfaches<br />
Löschwasserversorgung<br />
Ein<br />
Versorgungsnetz<br />
Ein<br />
Versorgungsnetz<br />
17. Oktober 2008 / Folie 7<br />
17. Oktober 2008 / Folie 8<br />
Titel Handout 4
Wasser als Löschmittel<br />
Wasser ist das am häufigsten eingesetzte Löschmittel<br />
Gute Löschwirkung<br />
Löschwasserversorgung<br />
leicht zu<br />
beschaffen<br />
Wasser als Löschmittel<br />
Vorteile<br />
einfach zu<br />
transportieren<br />
§grosse spezifische Wärmekapazität<br />
§hohe Verdampfungswärme<br />
§hohe Löschleistung durch Kühlung<br />
Löschwasserversorgung<br />
kostengünstig<br />
§hohe Löschleistung durch mechanische Wirkung<br />
§hohe Dichte ermöglicht eine grosse Wurfweite<br />
17. Oktober 2008 / Folie 9<br />
§neutral in Geruch, Geschmack und Zusammensetzung<br />
§keine toxischen Eigenschaften<br />
§über grosse Entfernungen transportierbar<br />
17. Oktober 2008 / Folie 10<br />
Titel Handout 5
Verbraucher<br />
Hohlstrahlrohre<br />
Löschwasserversorgung<br />
Verbraucher<br />
Mehrzweckstrahlrohre<br />
Pistolen<br />
Strahlrohr ∅ 12 mm 5 bar 206 l/min<br />
Strahlrohr ∅ 12 mm 6 bar 226 l/min + 20<br />
Strahlrohr ∅ 12 mm 7 bar 244 l/min + 18<br />
Strahlrohr ∅ 12 mm 8 bar 262 l/min + 18<br />
Strahlrohr ∅ 12 mm 9 bar 277 l/min + 15<br />
Strahlrohr ∅ 12 mm 10 bar 291 l/min + 14<br />
pro bar steigt der Verbrauch um ca. 20 l/min<br />
Strahlrohr 10mm ∅: Pro bar steigt der Verbrauch um<br />
ca. 12 l/min<br />
Löschwasserversorgung<br />
17. Oktober 2008 / Folie 11<br />
17. Oktober 2008 / Folie 12<br />
Titel Handout 6
Verbraucher<br />
Storz 55 5 bar 580 l/min<br />
Storz 55 8 bar 720 l/min<br />
Storz 75 5 bar 1200 l/min<br />
Storz 75 8 bar 1500 l/min<br />
Löschwasserversorgung<br />
Verbraucher<br />
Je nach Anschluss<br />
bis ca. 2‘500 l/min.<br />
Löschwasserversorgung<br />
17. Oktober 2008 / Folie 13<br />
17. Oktober 2008 / Folie 14<br />
Titel Handout 7
Verbraucher<br />
Schwerschaumrohr Kombischaumrohr<br />
Löschwasserversorgung<br />
Je nach Schaumzumischer<br />
Z2 (Z200) je nach Lieferant 200 l/min<br />
Z4 (Z400) je nach Lieferant 400 l/min<br />
Wasserbedarf für die Brandbekämpfung<br />
17. Oktober 2008 / Folie 15<br />
Wasserbedarf für das Löschen eines Brandes ist schwer<br />
zu ermitteln<br />
viele unbekannte Faktoren<br />
Löschwasserversorgung<br />
Löschwasserreserve für rund 2 Stunden<br />
17. Oktober 2008 / Folie 16<br />
Titel Handout 8
Wasserbedarf für die Brandbekämpfung<br />
Löschwasserreserve für das grösste Einzelrisiko<br />
Abgelegene Objekte<br />
Objekte mit grossem Löschwasserbedarf<br />
Löschwasserversorgung<br />
Wasserbedarf für die Brandbekämpfung<br />
17. Oktober 2008 / Folie 17<br />
Gefähr- Kat. Überbauungsart Anzahl Erforderliche Einsatz- Minimale<br />
dungs- Rohre Wasser- dauer Lösch-<br />
Klasse lieferung reserve<br />
bei mind.<br />
3,5 bar<br />
Stück l/min h m 3<br />
I Einzelobjekte- Kleinrisiken<br />
Löschwasserversorgung<br />
1 Einzelnes Wohnhaus 2 600 ¾ 30<br />
2 Einzelnes landwirtschaftliches<br />
Gut 2 750 1 50<br />
3 Weiler mit offener Bauweise 3 900 1¼ 100<br />
4 Kleines Dorf<br />
mit offener Bauweise 4 1200 1½ 125<br />
17. Oktober 2008 / Folie 18<br />
Titel Handout 9
Wasserbedarf für die Brandbekämpfung<br />
Gefähr- Kat. Überbauungsart Anzahl Erforderliche Einsatz- Minimale<br />
dungs- Rohre Wasser- dauer Lösch-<br />
Klasse lieferung reserve<br />
bei mind.<br />
3,5 bar<br />
Stück l/min h m 3<br />
II Wohn- und Gewerbezone - Mittelrisiken<br />
Löschwasserversorgung<br />
5 Dorf mit offener Bauweise 5 1500 1¾ 150<br />
6 Dorf mit teilweise<br />
geschlossener Bauweise 6 1800 2 200<br />
7 Städtische Quartiere<br />
und Dörfer mit Gewerbezone 8 2400 2¼ 300<br />
Wasserbedarf für die Brandbekämpfung<br />
17. Oktober 2008 / Folie 19<br />
Gefähr- Kat. Überbauungsart Anzahl Erforderliche Einsatz- Minimale<br />
dungs- Rohre Wasser- dauer Lösch-<br />
Klasse lieferung reserve<br />
bei mind.<br />
3,5 bar<br />
Stück l/min h m 3<br />
III Geschlossene Überbauung, Städte Grossrisiken<br />
Löschwasserversorgung<br />
8 Städtische Überbauung 10 3000 2½ 450<br />
9 Stadtgebiete, Warenhäuser,<br />
Grosshotels u.a. ohne Sonderrisiken 12 3600 2¾ 600<br />
10 Altstadt, Hochhäuser,<br />
Industriezonen mit Sonderrisiken 16 4800 3 800<br />
17. Oktober 2008 / Folie 20<br />
Titel Handout 10
Wasserbezugsort<br />
Erforderliche Wassermenge entnehmen ohne im Netz Unterdruck zu<br />
erzeugen.<br />
Für die Tanklöschfahrzeuge ist die Wassermenge von grösserer<br />
Bedeutung als der dynamische Druck.<br />
Abgänge 55 mm oder 75 mm<br />
Kombination<br />
Löschwasserversorgung<br />
Wasserbezugsort<br />
Ø 75<br />
Löschwasserversorgung<br />
Ø 75<br />
Ø 75<br />
Ø 75<br />
17. Oktober 2008 / Folie 21<br />
17. Oktober 2008 / Folie 22<br />
Titel Handout 11<br />
Ø 75<br />
Ø 75<br />
Ø 75<br />
Ø 55<br />
Ø 55<br />
Ø 55<br />
Ø 55
Wasserbezugsort<br />
Leistung<br />
15<br />
Löschwasserversorgung<br />
7,5<br />
6,0<br />
Wasserbezugsort<br />
Minimaler Fliessdruck für den<br />
Einsatz von Tanklöschfahrzeugen<br />
und Motorspritzen<br />
2 bar<br />
Standort §mit Feuerwehr absprechen<br />
Löschwasserversorgung<br />
§nicht zu nahe am Gebäude<br />
(Entfernung = Gebäudehöhe)<br />
§in der Nähe von Kreuzungen<br />
§gut sichtbar<br />
§auf öffentlichem Grund<br />
§nicht in Hecken und Zäunen<br />
17. Oktober 2008 / Folie 23<br />
17. Oktober 2008 / Folie 24<br />
Titel Handout 12
Wasserbezugsort<br />
Standort<br />
Löschwasserversorgung<br />
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 600 m<br />
45<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF =<br />
.…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = ……… bar<br />
gut sichtbar<br />
Abstand Haus / Strasse<br />
Anfahrt Feuerwehr<br />
gut bedienbar<br />
nummeriert<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = ……… bar bei ……………. Liter/Minute<br />
17. Oktober 2008 / Folie 25<br />
Mundstück Ø: ……… 10 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 10 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ………<br />
Anzahl Rohre: ………<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
17. Oktober 2008 / Folie 26<br />
Titel Handout 13
Druckberechnungen<br />
Löschwasserversorgung<br />
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 600 m<br />
45<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF =<br />
.…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = ……… bar bei ……………. Liter/Minute<br />
17. Oktober 2008 / 27 Folie 27<br />
Mundstück Ø: ……… 10 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 10 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ……… 202<br />
Anzahl Rohre: ……… 3<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
17. Oktober 2008 / Folie 28<br />
Titel Handout 14
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 600 m<br />
45<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF =<br />
.…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = ……… bar bei ……………. Liter/Minute<br />
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 600 m<br />
45<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF =<br />
.…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = ……… bar bei ……………. Liter/Minute<br />
Mundstück Ø: ……… 10 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 10 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ……… 202<br />
Anzahl Rohre: ……… 3<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
606<br />
17. Oktober 2008 / Folie 29<br />
Mundstück Ø: ……… 10 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 10 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ……… 202<br />
Anzahl Rohre: ……… 3<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
606<br />
17. Oktober 2008 / Folie 30<br />
Titel Handout 15
Druckberechnungen<br />
Löschwasserversorgung<br />
18.11.2008<br />
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 600 m<br />
45<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF = .…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = 3.48 ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = ……… bar bei ……………. Liter/Minute<br />
Druckverlust in [bar]<br />
17. Oktober 2008 / 31 Folie 31<br />
Mundstück Ø: ……… 10 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 10 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ……… 202<br />
Anzahl Rohre: ……… 3<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
606<br />
17. Oktober 2008 / Folie 32<br />
Titel Handout 16
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 600 m<br />
45<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF = .…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = 3.48 ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = 4.5 ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = 9.98 ……… bar bei ……………. 606 Liter/Minute<br />
Druckberechnungen<br />
Löschwasserversorgung<br />
C<br />
Mundstück Ø: ……… 10 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 10 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ……… 202<br />
Anzahl Rohre: ……… 3<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
606<br />
17. Oktober 2008 / Folie 33<br />
Typ I 400l/min bei 4 bar GMF<br />
Typ II 1400l/min bei 8 bar GMF<br />
Typ III 2800l/min bei 8 bar GMF<br />
17. Oktober 2008 / Folie 34<br />
Titel Handout 17
Druckberechnungen<br />
Ein weiteres Beispiel:<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 800 m<br />
70<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF =<br />
.…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = ……… bar bei ……………. Liter/Minute<br />
Druckberechnungen<br />
Löschwasserversorgung<br />
Mundstück Ø: ……… 12 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 8.5 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ………<br />
Anzahl Rohre: ………<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
17. Oktober 2008 / Folie 35<br />
17. Oktober 2008 / 36 Folie 36<br />
Titel Handout 18
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 800 m<br />
70<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF =<br />
.…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = ……… bar bei ……………. Liter/Minute<br />
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 800 m<br />
70<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF =<br />
.…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = ……… bar bei ……………. Liter/Minute<br />
Mundstück Ø: ……… 12 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 8.5 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ……… 268<br />
Anzahl Rohre: ………<br />
3<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
17. Oktober 2008 / Folie 37<br />
Mundstück Ø: ……… 12 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 8.5 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ……… 268<br />
Anzahl Rohre: ………<br />
3<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
804<br />
17. Oktober 2008 / Folie 38<br />
Titel Handout 19
Druckberechnungen<br />
Löschwasserversorgung<br />
18.11.2008<br />
Druckberechnungen<br />
2 bar ….. bar 2 bar<br />
Löschwasserversorgung<br />
MS 1 TLF<br />
Länge: ……… 800 m<br />
70<br />
Höhendifferenz: ……… m<br />
1. Eingangsdruck beim TLF = .…….. 2.0 bar<br />
2. Verluste 75mm Ø (GS C-48, Tab. 10.5) = 7.84 ……… bar<br />
3. Höhendifferenz(pro 10m = 1 bar) = 7.0 ……… bar<br />
Erforderlicher Druck an der MS 1 = 16.84 ……… bar bei ……………. 804 Liter/Minute<br />
Druckverlust in [bar]<br />
17. Oktober 2008 / 39 Folie 39<br />
Mundstück Ø: ……… 12 mm<br />
Druck am Rohr: ……… 8.5 bar<br />
l/Min. pro Rohr: ……… 268<br />
Anzahl Rohre: ………<br />
3<br />
Wassermenge: …..….. l/Min.<br />
804<br />
17. Oktober 2008 / Folie 40<br />
Titel Handout 20
Druckberechnungen<br />
Löschwasserversorgung<br />
C Typ III<br />
Wassertransport mehrstufig<br />
Löschwasserversorgung<br />
Typ I 400l/min bei 4 bar GMF<br />
Typ II 1400l/min bei 8 bar GMF<br />
Typ III 2800l/min bei 8 bar GMF<br />
17. Oktober 2008 / Folie 41<br />
17. Oktober 2008 / Folie 42<br />
Titel Handout 21
Besten Dank für die Aufmerksamkeit<br />
Löschwasserversorgung<br />
17. Oktober 2008 / Folie 43<br />
Titel Handout 22