WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Jagdfieber (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Für eine Fusion: Stephan 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Rauhut, neuer Vorsitzender der 

Landsmannschaft Schlesien, 

spricht über die Abwahl Rudi 

Namibia Generation X: 

In Windhuk stehen an der deutschen 

LARES: Pawelkas Niniejszy und die Zukunft materiał der 

służy wyłącznie Schule do erstmals czytania. weiße und Powielanie schwarze 

w jakikolwiek • Obsługa firm 

sposób zabronione. 

Landsmannschaften. 

Schüler vor dem Abschluss. 

za granicą Zapraszamy do lektury strony 13 

LARES: Diese Materialien Lesen sie sind auf Seite lediglich 5 

zum Lesen bereitgestellt. zdf kultur, 24.11., 17:40 Jegliche Uhr 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

tel. 77 46 44 371 

www.intertax24.com 

• Podatki zagraniczne 

• Zasiłki rodzinne 

7502 

Nr 47 (1129), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 22 – 28 XI 2013, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

rozmów koalicyj- 

Nanu? 

Jagdfieber 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Błąd 

untersagt. 

Wtrakcie nych partie CDU i CSU 


wprowadzona ustawowa płaca 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens minimalna. Natomiast untersagt. kością 

Werbung / Reklama 

Renomowana firma zajmująca 

się pośrednictwem pracy na 

porzuciły dawne tematy tabu, aby 

u SPD „podtrzymać dobry nastrój”. 

Pewne jest na przykład, że zostanie 

niezgody okazuje się temat podwójnego 

obywatelstwa. Tygodnik „Der 

Spiegel” nie omieszkał poinformować, 

że w przypadku przesiedleńców 

i społeczności mniejszości niemieckiej 

podwójne obywatelstwo już 

Schon zwei 

Mal ist in Groß 

Strelitz der 


Versuch LARES: Diese einer 

Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Konsultation 

zu zweisprachigen 

Orts- 


i Polska wychodzą z założenia, 

schildern gescheitert. 

LARES: Diese Am 


dawno stało się faktem. No cóż, jest 

tu pewna bardzo wyraźna różnica, 

bowiem obywatel Niemiec wywodzący 

się z mniejszości niemieckiej 

w Polsce nie może wyegzekwować 

niemieckiej ochrony konsularnej, 

ponieważ zarówno Niemcy, jak 

że ludzie posiadają obywatelstwo 

państwa, na terenie którego żyją. 

Przynajmniej jest to jakaś okazja, by 

przypomnieć o istnieniu tak często 

zapominanych Niemców z Polski. 

CDU und CSU haben in den 

Koalitionsgesprächen einstige 

Tabus aufgegeben, um die SPD „bei 

Laune zu halten“. Ein gesetzlicher 

Mindestlohn etwa ist wohl sicher. 

Hingegen entpuppt sich das Thema 

27. November 

gibt es einen 

dritten Anlauf. 


Irrtum 

Die Kreisrats- 


abgeordnete 

Joanna Mróz sitzt im 

Joanna Mróz 

Kreistag und ist zugleich 

Pressesprecherin der 

Oppelner SKGD. Das Foto 

hofft auf einen 

Erfolg. LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie (Strzelec do czytania. = Schütze) und 

Powielanie Lesen w jakikolwiek Sie auf S. sposób 10 

zabronione. 

zeigt sie vor dem Groß 

Strehlitzer Jägerbrunnen 

doppelte Staatsbürgerschaft als 

dem Rathaus. 


echter Stolperstein. Selbst der das 

Magazin „Spiegel“ verkniff sich nicht 

den Hinweis, dass man bei Aussiedlern 

und deutschen Minderheiten 

ja längst die doppelte Staatsbürgerschaft 

habe. Naja…, es gibt da einen 

ganz deutlichen Unterschied. Ein 

deutscher Staatsangehöriger aus der 


rynek niemiecki poszukuje: 



– pracowników fizycznych z dobrą znajomością języka 

niemieckiego oraz 

– pośredników zajmujących się pozyskiwaniem nowych 

firm na terenie Niemiec. 

Zainteresowanych prosimy o kontakt 

deutschen Minderheit in Polen kann 

keinen deutschen konsularischen 

Schutz einfordern, weil Deutschland 

und Polen in ihren Staatsgebieten 

jeweils von ihrer Staatsangehörigkeit 

ausgehen. So werden die sonst häufig 

vergessenen Deutschen in Polen mal 

wieder aus der „Trickkiste“ gezogen. 

pod LARES: numer telefonu: Niniejszy 322799680 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

http://www.facebook.com/wochenblattpl 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

lub na adres e-mail: export@dako.org.pl 


7819 7814 

7489 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 


Till Scholtz-Knobloch 

6291 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5 

Holowanie aut przez całą dobę Abschleppdienst Tag und Nacht 

Tel. alarmowy A4 +48 602 369 462. Alarmhandy A4 +48 602 369 462. 

LARES: Niniejszy Centrum materiał służy pomocy wyłącznie drogowej, do czytania. Powielanie serwis 24h 


LARES: Diese Materialien sind na lediglich całym zum odcinku Lesen bereitgestellt. autostrady Jegliche A4. 

Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.


Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

22. – 28. November 2013 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. planuje adaptację Powielanie filmową w jakikolwiek sposób zabronione. 

historii o najbardziej bohaterskiej 

bitwie Niemców. Filmem pt. „Arminiusz” 


Finis coronat opus! 

amerykańska wytwórnia 20th Century 

Fox zamierza wystawić filmowy pomnik 

przywódcy Germanów w najbardziej bodaj 

znaczącej z narodowego punktu widzenia 

bitwie stoczonej przez Warusa na 

północnym zachodzie Niemiec. Pierwo- 

dass dem rechtsrheinischen Germanien wzorami filmu mają być klasyki kinowe 

LARES: Niniejszy eine sprachliche materiał Romanisierung służy wyłącznie erspart takie jak do „Braveheart” czytania. „Gladiator”. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

blieb, die westlich des Rheins später das Reżyserem ma być Wolfgang Petersen 

LARES: Diese Materialien Französische sind schuf. lediglich Die deutsche zum Nation Lesen („Troja”, bereitgestellt. „Das Boot”, „Air Force Jegliche One”). Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Hollywood plant die Verfilmung 

der deutschen Heldengeschichte 

schlechthin. Die amerikanische Produktionsfirma 

„20th Century Fox“ will unter 

dem Titel „Arminius“ dem Anführer der 

Germanen in der nationalgeschichtlich 

wohl bedeutendsten Schlacht, der Varusschlacht 

im Nordwesten Deutschlands, 

ein filmisches Denkmal setzen. Vorbilder 

dabei sollen Kinoklassiker wie „Braveheart“ 

oder „Gladiator“ sein. 

Die Regie soll Wolfgang Petersen 

(„Troja“, „Das Boot“, „Air Force One“) 

LARES: Niniejszy 

umfassenden 

materiał 

Funden gilt 

służy 

mittlerweile 

wyłącznie 

der Jako zakładnik do czytania. Hermann trafił Powielanie na stronę 

Rzymian, po czym został wyszkolony 


viel weiter westlich bei Osnabrück gelegene 

Ort Kalkriese als heißester Anwärter auf na żołnierza, otrzymawszy uprzednio 


führen. Der Cheruskerfürst Arminius 

ist in Deutschland auch als Hermann 

bekannt. Er stammte aus einer führenden 

Familie seines im heutigen Niedersachsen 

und Westfalen lebenden 

Germanenstamms. Als Geisel gelangte 

Hermann auf die Seite der Römer und 

wurde als Bürger Roms zum Soldaten ausgebildet. 

So lernte er das römische Leben 

den historisch tatsächlichen Schauplatz 

der Schlacht. 

Wenn auch viel Mythos in der Varusschlacht 

steckt – ich freue mich, dass 

endlich einmal nicht wider ein anglophiler 

Mythos in das heutige Massenpublikum 

gepflanzt wird. Wieso etwa denken prowadził je w Lesie Teutoburskim do turyńskich, frankońskich, bawarskich 

LARES: Niniejszy heutige materiał Jugendliche bei służy Rittern wyłącznie stets an zwycięstwa do czytania. nad wojskami Powielanie rzymskiego i szwabskich. w jakikolwiek Ponadto w ostatnich sposób 20 zabronione. 

König Artus, Robin Hood oder Richard wodza Warusa. Owa miażdżąca klęska latach okazało się, że Detmold nie był 

LARES: Diese Materialien Löwenherz? sind Ich lediglich denke vor allem, zum weil die Lesen przeraziła bereitgestellt. Rzymian do tego stopnia, Jegliche że prawdziwym Vervielfältigung miejscem bitwy Warusa. ist strengstens untersagt. 

und Militärwesen kennen. Als die Römer 

versuchten, das gesamte Germanien zu erobern, 

wechselte er die Seiten. Im Jahre 9 n. 

Chr. einte Arminius mehrere germanische 

Stämme und führte sie im Teutoburger 

Wald zum Sieg über die Truppen des römischen 

Feldherren Varus. Die verheerende 

Niederlage entsetzte die Römer dermaßen, 

dass sie ihre Expansionspläne über den 

Rhein hinaus aufgaben. Das 1838 bis 1875 

zaniechali planów ekspansji poza Ren. 

Pomnik Hermanna zbudowany w latach 

1838–1875 w okolicach Detmold spełniał 

w epoce narodowego romantyzmu cel 

podniesienia bitwy z Warusem do roli 

niejako aktu założenia narodu niemiec- 


Interpretation 

materiał 

des Ordens 

służy 

überlagert 

wyłącznie 

werden 

könnte. Zwar ist Hollywoodkitsch większym dystansem, niemniej można mitu, to cieszę się, że wreszcie masowej 

kiego. do Obecnie czytania. temat ten postrzega Powielanie się z o bitwie w jakikolwiek Warusa tkwi wiele sposób elementów zabronione. 

auch nicht immer die beste Lösung. Die 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

chyba 

bereitgestellt. 

stwierdzić, że tereny Germanii 

Jegliche 

publiczności 


nie wszczepia się po 

ist 

raz ko- 

strengstens untersagt. 

erbaute Hermannsdenkmal bei Detmold 

hatte im Zeitalter der nationalen Romantik 

das Ziel, die Varusschlacht quasi zum 

Gründungsakt der deutschen Nation zu 

erheben. Das sieht man heute reflektierter. 

Immerhin kann man wohl behaupten, 

wuchs erst über viele Jahrhunderte später 

aus den Stämmen der (Nieder-)sachsen, 

Thüringer, Franken, Bayern und Schwaben 

zusammen. Detmold entpuppte sich in 

den letzten 20 Jahren zudem als irrtümlicher 

Ort der Varusschlacht. Denn nach 

großen Unterhaltungsmedien eben aus 

englischsprachigen Drehbüchern schöpfen. 

Denn eigentlich wäre doch eine Hollywoodproduktion 

über den Deutschen 

Ritterorden im Baltikum überfällig, mit 

dem en passant auch die Sienkiewicz’sche 

betont antideutsche Schlagseite würde 

es in dieser Form aber wohl nicht geben. 

Finis coronat opus! 

H 

ollywood 

Książę Cherusków Arminiusz jest znany 

w Niemczech także pod imieniem 

Hermann. Wywodził się z jednego z 

dominujących rodów swojego plemienia 

Germanów żyjącego na terenie 

dzisiejszej Dolnej Saksonii i Westfalii. 

status obywatela Rzymu. W ten sposób 

poznał rzymskie życie i wojskowość. Gdy 

Rzymianie podjęli próbę podbicia całej 

Germanii, przeszedł na drugą stronę. 

W roku 9 n.e. Arminiusz zjednoczył 

kilkanaście germańskich plemion i po- 

leżące po prawej stronie Renu uniknęły 

językowej romanizacji, która na zachód 

od Renu zrodziła później język francuski. 

Naród niemiecki wyrósł dopiero wiele stuleci 

później z plemion (dolno)saksońskich, 

Liczne dokonane znaleziska zdają się 

bowiem wskazywać, że najprawdopodobniej 

bitwę tę stoczono w miejscowości 

Kalkriese, położonej znacznie dalej na 

zachód, w okolicach Osnabrück. 

Chociaż w przekazie historycznym 

lejny mitu typowo anglofilskiego. Dlaczego 

na przykład dzisiejsza młodzież, słysząc 

o rycerzach, myśli w pierwszym rzędzie 

o królu Arturze, Robin Hoodzie czy Ryszardzie 

Lwie Serce? Podejrzewam, że jest 

tak głównie dlatego, że wielkie media rozrywkowe 

czerpią ze scenariuszy pisanych 

w języku angielskim. Na dobrą sprawę 

bowiem Hollywood już dawno powinien 

był zrealizować film o Niemieckim Zakonie 

Rycerskim działającym na terenach 

nadbałtyckich, dzięki czemu można byłoby 

zmienić stereotyp, jaki zrodził się na 

gruncie sienkiewiczowskiej interpretacji 

działalności Zakonu. Co prawda hollywoodzki 

kicz też nie zawsze jest najlepszym 

rozwiązaniem, jednak zapewne w 

takim przypadku obyłoby się bez jednoznacznie 

antyniemieckich akcentów. 

Till Scholtz-Knobloch/IMH 

Prosto z Sejmu 

Rekonstrukcja rządu 

Die Gedanken sind frei 


LARES: Alexandra 


Seit ein paar Tagen haben meine Familie 

und ich das Glück, dass mit 

meiner Enkelin ein neues Mitglied in 

unsere Familie getreten ist. Das Wunder 

des Lebens spüren die Eltern, aber 

dieses Glück erleben natürlich beide Fa- 

Odnotowujemy falstart premiera, 

który zapowiadał, że w tym miesiącu 

będzie przedstawiona rekonstrukcja 

im November zur Welt kommt, der ja 

nicht nur mit Allerheiligen anfängt, 

sondern auch den Volkstrauertag einschließt. 

Die Kette der Generationen 

kann man am 1. November fast anfassen, 

wenn zwischen den Gräbern hunderte 

von materiał Menschen służy das Geheimnis wyłącznie stärkere do Lichter czytania. und Schatten Powielanie fielen aus ukrywam, w jakikolwiek że przewentylowanie sposób resor- 

zabronione. 

das er von der alten Zeit erhielt, und rządu, ale na razie tak się nie stało. Nie 


des ewigen Lebens feiern. Symbolisch den Taten der Vorfahren in sein Leben. tów byłoby wskazane, bo niektóre osoby 

LARES: Diese Materialien versammelten sind lediglich sich die Lebenden zum dort Lesen Aber wundervoll bereitgestellt. wuchs dem Enkel Jegliche zu- 

troszkę Vervielfältigung się już wypaliły. Wskazane ist jest strengstens to 

untersagt. 

milien der Eltern, besonders die ältesten 

Mitglieder, meine Eltern, die schon so 

gewartet hatten. Sie haben dank Alexandra 

die Würde erreicht, nun auch 

Urgroßeltern zu sein. 

Ohne auch nur ein Wort zu sagen, 

lehrt uns die kleine Alex, was das Erbe 

der Generationen bedeutet, ebenso aber 

auch, wie groß die Aufgabe jeder Gene- 

tym bardziej, że patrząc na polską scenę 

polityczną, to tak naprawdę dzisiaj nie 

widać alternatywy, która miałaby za dwa 

lata rządzić w państwie. A zatem albo 

jesteśmy skazani na pewną ciągłość i ją 

udoskonalamy, albo ryzykujemy, że na 

LARES: Niniejszy Kulturerbes materiał gelesen haben. służy Er wyłącznie schrieb: do czytania. Powielanie kilka w miesięcy jakikolwiek przed wyborami sposób wyskoczy 

jakieś nowe ugrupowanie polityczne, 

zabronione. 

„Die Wogen und Wälder rauschten Wersja polska na blogu 

LARES: Diese Materialien aus einem sind Jahrhundert lediglich in das zum andere, Lesen bereitgestellt. Jegliche wykorzysta Vervielfältigung moment, ludzie mu zaufają ist strengstens i 

untersagt. 

ration ist, das Erbe der Vorfahren nicht 

nur vor Verlust zu schützen, sondern 

dieses auch weiterzuentwickeln. Noch 

deutlicher ist es, wenn das neue Leben 

Bartek konkret 

mit ihren Ahnen. Deren kulturelles und 

geistliches Erbe steht im Zentrum. 

Wer von uns „Die Ahnen“ von Gustav 

Freytag gelesen hat, dürfte im ersten 

Teil „Ingo und Ingraban“ eine von den 

schönsten Definitionen zum Begriff des 

das selbe geheimnisvolle Lied, aber die 

Muzea a kultura pamięci 

Menschen kamen und schwanden und 

unaufhörlich wandelten sich ihnen die 

Gedanken. Länger wurde die Kette der 

Ahnen, welche jeden Einzelnen an die 

Vergangenheit band, größer sein Erbe, 

gleich mit dem Zwange, den die alte Zeit 

auf ihn legte, auch die eigne Freiheit und 

schöpferische Kraft.“ Ein langes und 

erfülltes Leben Alexandra! 

Bernard Gaida 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

opowiedzą się za nim, a takie przypadki 

na polskiej scenie politycznej już się zdarzały. 

Szczerze mówiąc, nie chciałbym 

takiego scenariusza, bo Polsce potrzebne 

są rządy aktywne i przewidywalne, zarówno 

w polityce wewnątrz kraju, jak i 

Kultura pamięci w Polsce i w Niemczech 

zmienia się odpowiednio do 

historycznych zmian w kraju i zmian 

zbiorowej pamięci historycznej. 

Świadomość historyczna młodych 

ludzi tworzy się nie tylko w ramach lekcji 

historii, ale także np. podczas wizyt 

w muzeach. Jednak także te miejsca 

brakowało konsultacji społecznych, a 

podjęte przez rząd tematy związane 

z OFE czy kartą nauczyciela są mało 

wdzięczne, ale są to tematy konieczne 

do podjęcia, by wprowadzić pewne 

rozwiązania, których moim zdaniem 

zmieniają się z czasem, a prezentowane 

w nich wydarzenia są coraz mniej 

zrozumiałe. Dlatego też zmienia się 

motywacja dla kultywowania pamięci 

o przeszłości: już nie jest najważniejsze 

odtworzenie minionych wydarzeń, ale 

refleksja na temat współczesnego postrzegania 

tamtych wydarzeń i ewentual- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie zagranicznej. w jakikolwiek sposób zabronione. 

innen- wie außenpolitisch. 

Dzisiaj bez wątpienia z wielu działań 

LARES: Diese Materialien 

nie umiejętność 

sind lediglich 

zobaczenia paraleli 

zum 

po- 

Lesen 

Adenauera 


konferencji pt. „Rola 

Jegliche 

muze- 

rządu 


możemy być niezadowoleni, 

ist strengstens 

bo 

untersagt. 

między przeszłością a teraźniejszością. 

Muzea są miejscem pamięci, w którym 

doświadczyć można rzeczywistości, są 

sensownym uzupełnieniem i katalizatorem 

kultury pamięci. 

W jaki sposób miejsce pamięci może 

pamięci może się rozwijać w zależności 

od istniejącej świadomości historycznej? 

Na te oraz inne pytania będziemy starali 

się odpowiedzieć w ramach organizowanej 

przez Dom Współpracy Polsko- 

-Niemieckiej wraz z Fundacją Konrada 

ów w kształtowaniu kultury pamięci w 

Polsce i w Niemczech. 

Historia najnowsza jako element 

pamięci zbiorowej i tożsamości narodowej”, 

której głównym celem będzie 

analiza polskiej i niemieckiej muzeal- 

Niemców w kontekście odmiennych 

doświadczeń narodowych i poziomów 

odpowiedzialności. Konferencja już 

26.11.2013 w Muzeum Historii Katowic. 

Więcej na www.haus.pl. 

Rafał Bartek 

spełnić tak odpowiedzialne zadanie? nej kultury pamięci oraz refleksja nad społeczeństwo oczekuje. Dlatego nie 


Jakie formy 

materiał 

(re-)prezentacji 

służy 

przeszłości 

wyłącznie 

obecna 

do 

kulturą 

czytania. 

pamięci i różnicami 

Powielanie 

w ukrywam, 

w jakikolwiek 

że troszczę się 

sposób 

o to, jaki 

zabronione. 

powinny zostać wybrane? I jak miejsce świadomości historycznej Polaków i kształt będzie przyjmował rząd w naj- 


bliższych tygodniach i czy po jego rekonstrukcji, 

jeśli do niej dojdzie, będzie 

na tyle sprawny, mobilny, że podejmie 

się trudnych tematów, które będzie w 

stanie rozwiązać i to w okresie najbliższych 

dwóch lat. A mowa choćby 

Pläne zum Regierungsumbau vorzustellen. 

Das ist noch nicht geschehen. 

Mal Hand aufs Herz: Ein Durchlüften 

der Ministerien wäre durchaus sinnvoll, 

denn der eine oder andere dort wirkt 

bereits ausgebrannt. Umso sinnvoller, als 

mit Blick auf die polnische Politbühne 

heute im Grunde keine Alternative in 

Sicht ist, die in zwei Jahren im Staat regieren 

sollte. Entweder sind wir auf eine 

Kontinuität angewiesen, die wir ständig 

nachbessern, oder aber laufen wir Gefahr, 

dass wenige Monate vor den Wahlen 

eine neue politische Gruppierung 

hervorspringt und die Gunst der Stunde 

dazu nutzt, das Vertrauen und die Stimmen 

der Menschen zu gewinnen. Solche 

Fälle hat es in der polnischen Politik 

bereits gegeben. Ich sehe dieses Szenario 

ehrlich gesagt als nicht wünschenswert. 

Stattdessen braucht Polen eine aktive 

und vorhersehbare Regierung, sowohl 

Mit vielen Maßnahmen der Regierung 

dürfen wir heute ohne Frage 

unzufrieden sein. So haben hier und 

da öffentliche Konsultationen gefehlt, 

und die von der Regierung aufgegriffenen 

Themen etwa in Verbindung mit 

den Rentenfonds OFE und der Lehrer- 

Charta sind wenig dankbar. Aber auch 

diese Themen sind nötig, um bestimmte 

Lösungen einführen zu können, welche 

die Gesellschaft aus meiner Sicht auch 

erwartet. Ich gebe daher offen zu, ich 

bin brennend daran interessiert, welche 

Form die Regierung über die kommenden 

Wochen annehmen wird und ob sie 

nach der Umbildung, sollte diese denn 

kommen, leistungsfähig und mobil genug 

sein wird, um sich schwieriger The- 

o funkcjonowaniu samorządów, które 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w tej w chwili jakikolwiek są bardzo niezadowolone, sposób zabronione. 

Varus, LARES: gib mir Diese meine Legionen Materialien wieder! 

czy funkcjonowaniu ustawy o finansach 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche publicznych, Vervielfältigung w sprawie której odezwała ist strengstens untersagt. 

Augustus Octavius (63 v. Chr. - 14 n. Chr.), ursprünglich Gajus, römischer Kaiser, 

się już nawet Komisja Europejska! Jej 

Großneffe und Adoptivsohn Cäsars nach der Varusschlacht zu Publius Quintilius. 

zdaniem jest to istotne i musi być jak 

najszybciej zrealizowane. 

Warusie, oddaj mi moje legiony! 

Regierungsumbau 

Słowa Oktawiana Augusta (63 p.n.e. – 14 p.n.e.), pierwotnie Gajusa, cesarza rzymskiego, 

men erfolgreich annehmen zu können, 

und zwar innerhalb der nächsten zwei 

Jahre. Ich meine damit u.a. das Selbstverwaltungswesen, 

welches in seiner 

jetzigen Form für großen Unmut bei 

vielen Gemeinden sorgt. Oder auch 

das Gesetz über öffentliche Finanzen. 

Hierzu hat sich inzwischen sogar die 

EU-Kommission zu Wort gemeldet! 

LARES: syna siostrzenicy Niniejszy i adoptowanego materiał syna służy Cezara, wyłącznie skierowane do Publiusza do czytania. Quinctiliusa Powielanie Warusa Wir w erleben jakikolwiek derzeit einen sposób Fehlstart zabronione. 

po klęsce w Lesie Teutoburskim 

des Premierministers, nachdem dieser eine rasche Umsetzung. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ankündigte, Vervielfältigung noch in diesem Monat ist seine strengstens untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Poseł Ryszard Galla 

Diese hält es für wichtig und fordert 

Notiert von Krzysztof Świerc



Nr. 47/1129 Wochenblatt.pl 3 

Doły partyjne SPD przeszkodą 

Julia Klöckner 

z Polski 20 EUR zamiast 60 EUR plus Dreyer złożyła gratulacje swojemu odpowiednikowi, 

do czytania. nowemu marszałkowi Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Niniejszy opłata materiał uzdrowiskowa służy w wys. 3,40 wyłącznie EUR. 

Informacje i zgłoszenia – do 28 listopada województwa opolskiego Andrzejowi 

LARES: Diese Materialien (hoertler@heiligenhof.de). 

sind lediglich zum Lesen Bule z bereitgestellt. okazji wybrania go na ten Jegliche urząd. Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Gurlitt chce zachować wszystkie obrazy 

Posiadacz monachijskiego skarbu 

dzieł sztuki (patrz ubiegłotygodniowy 

komentarz, str. 2), Cornelius Gurlitt, 

chce zachować wszystkie obrazy. „Do- 

LARES: Niniejszy browolnie materiał nic nie oddam” służy – powiedział wyłącznie nowym do szefem czytania. rządu naszego Powielanie partnerskiego 

regionu” – powiedziała Dreyer. 


80-latek tygodnikowi „Der Spiegel”, 

LARES: Diese Materialien twierdząc, sind że lediglich zbiór ponad 1400 zum dzieł Lesen Z uznaniem bereitgestellt. wyraziła się o najnowszym Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Zieloni nie wykluczają możliwości 

podjęcia rozmów koalicyjnych z CDU 

i CSU w przypadku niepowodzenia 

planów utworzenia koalicji z udziałem 

LARES: Niniejszy Gurlitta. materiał służy wyłącznie Internetowa do czytania. petycja Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

w sprawie prawa wyborczego 

LARES: Diese Materialien Partnerstwo sind Mülheim-Opole lediglich zum Lesen Ziomkostwo bereitgestellt. Górnoślązaków Jegliche (LdO) Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

SPD, co podkreśliła w wywiadzie z 

dziennikiem „Bild am Sonntag” szefowa 

frakcji Zielonych Göring-Eckardt, 

stwierdzając jednak, że pod względem 

merytorycznym istnieją wyraźne różnice 

w takich obszarach tematycznych 

jak energie odnawialne, polityka wobec 

uchodźców czy też w kwestii podwójnego 

obywatelstwa. Wcześniej liderzy SPD 

słabo wypadli w wyborach przeprowadzonych 

na federalnym zjeździe partii. 

Na przykład sekretarz generalny Nahles 

uzyskała tylko 67% głosów delegatów, a 

szef SPD Gabriel otrzymał ledwie 83,6%. 

Część komentatorów dopatruje się w 

tych wynikach strzałów ostrzegawczych 

w perspektywie ewentualnego zapytania 

członków o zgodę na koalicję z chadecją. 

höheren Gegenwert als 10.000 Złoty für 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Wittelsbachowie do czytania. nad Renem Powielanie Staatsbedienstete w jakikolwiek anzeigepflichtig. sposób Ein zabronione. 

Do 2 marca 2014 roku w Muzeum weiterer Vorwurf: Nowak soll an seiner 


Partia podjęła uchwałę o przeprowadzeniu 

takiego zapytania, w związku z 

czym istnieje możliwość, że koalicja, co 

do której kierownictwo partii prowadzi 

negocjacje, mogłaby nie zostać przyjęta 

przez doły partyjne. Wiceprzewodnicząca 

CDU Julia Klöckner podkreśliła na 

antenie ZDF, że w świetle werbalnych 

ofert w kierunku lewicy jest zdziwiona, 

Funktion als Transportminister bei öffentlichen 

Ausschreibungen mitverdient 

haben. Vor allem aber auf die Uhr hat es 

die Staatsanwaltschaft abgesehen, dem 

Vorwurf der Vorteilsnahme im Amt ist 

sie nicht nachgegangen. Nowak beteuer- 

Wittelsbachom „Palatynatu nad Renem” te bereits nach ersten Medienberichten 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie przez cesarza do czytania. Fryderyka II – Powielanie Wittelsbachowie 

rządzili tu przez 600 lat. Dawna am Handgelenk, es handele sich um ei- 

über w seine jakikolwiek vermeintlichen Luxusuhren sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen stolica bereitgestellt. Palatynatu, Mannheim, Jegliche jest dziś nen Vervielfältigung Fehler bei der Vermögensbeschrei- 

ist strengstens untersagt. 

iż partia SPD w przededniu „stanięcia na 

ślubnym kobiercu” decyduje się jeszcze 

napisać anons matrymonialny. 

Warsztaty na temat 

bezpieczeństwa danych 

Akademia Europy Środkowej działająca 

przy placówce edukacyjno-integracyjnej 

„Heiligenhof ” znajdującej 

się w Bad Kissingen we Frankonii zaprasza 

w dniach 29.11.–1.12.2013 na 

szóste spotkanie robocze po hasłem „Jak 

bezpiecznie poruszać się w sieci?”. W 

związku z najnowszymi doniesieniami 

(fakty ujawnione przez Snowdena na 

temat praktyk inwigilacyjnych NSA) 

uczestnicy zajmą się kwestią, jak zachować 

kontrolę nad własnymi danymi w 

internecie. Celem seminarium jest też 


musiała zawiesić ukazywanie się z powodu 

wybuchu I wojny światowej, a w 

1998 przeżyła renesans. W bieżącym 

roku mija 15. rocznica jej ponownego 

powstania. Wydawcy uczcili ten fakt 

galą, która odbyła się 10 listopada w ra- 

LARES: Niniejszy w gmachu materiał Bundestagu służy przez Narodowy 

Związek Opieki nad Niemieckimi 

IMH Physiotherapeuten/-in 

wyłącznie mach XII do Forum czytania. Niemców Powielanie Rosyjskich. w jakikolwiek sposób zabronione. 



Foto: Kerstin Bänsch 

wzmożenie działań informujących opi- 


LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Rücktritt von Verkehrsminister Nowak 


nię publiczną 

materiał 

oraz zwiększenie 

służy wyłącznie 

kompetencji 

pełnomocników medialnych dzia- 

jakim jest Dzień Żałoby Narodowej, 

Grobami 

do 

Wojennymi. 

czytania. 

Dzień 

Powielanie 

pamięci, 



łających w środowiskach mniejszości i 

ziomkostw. Główne tematy seminarium 

to instrumentaria do tworzenia stron 

internetowych, kampanie wirusowe oraz 

filmy kreujące wizerunek. Koszt udziału 

w konferencji wynosi dla uczestników 

znaleziony w jego mieszkaniu jego ojciec 

nabył legalnie oraz, że przekazał już 

prokuraturze obszerne dowody uwalniające 

go od wszelkich podejrzeń. Cornelius 

Gurlitt jest synem nazistowskiego 

handlarza dziełami sztuki Hildebranda 

Stowarzyszenie Wspierania Partnerstw 

Miasta Mülheim organizuje w 

dniach 13–22.06.2014 wyjazd studyjny 

do partnerskiego Opola, a także do Brzegu, 

Nysy, Kudowy-Zdroju, Karpacza, 

Zgorzelca oraz do zamków w Książu i 

Upamiętnienia z okazji 

Dnia Żałoby Narodowej 

We wnętrzu Nowej Wartowni w Berlinie znajduje się 

rzeźba „Matka z martwym synem” wykonana przez 

Käthe Kollwitz. 

Foto: Harabanar/Wikipedia 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Nasza do partnerska czytania. redakcja Powielanie obchodzi Nowaks w jakikolwiek Abgang wird von sposób Beobachtern 

nicht im Zusammenhang mit fach- 

zabronione. 

17 listopada, w Dniu Żałoby Narodowej, 

prezydent sind lediglich Niemiec Gauck zum i prze- 

Lesen Zeitung”, bereitgestellt. powołana w 1870 roku, Jegliche w 1914 Vervielfältigung ist strengstens 

jubileusz. Gazeta „Moskauer Deutsche 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

wodniczący Bundesratu Weil uczcili pamięć 

ofiar wojen i despotyzmu, składając 

wieńce w centralnym miejscu pamięci 

RFN – Nowej Wartowni w Berlinie. 

Następnie Gauck wziął udział w ceremonii 

upamiętniającej zorganizowanej 

został wprowadzony w Niemczech w 

1922 roku, wówczas pod nazwą Dzień 

Ofiar Wojny. 

Dreyer gratuluje Bule 

Premier Nadrenii-Palatynatu Malu 

„Relacje partnerskie między Opolszczyzną 

i Nadrenią-Palatynatem leżą 

mi bardzo na sercu. Stąd cieszę się, że 

owocna i oparta na wzajemnym zaufaniu 

współpraca będzie w przyszłości 

kontynuowana z Andrzejem Bułą jako 

osiągnięciu w partnerskim dorobku, którym 

jest trójnarodowy kierunek studiów 

magisterskich uniwersytetów w Moguncji, 

Dijon i Opolu, którego otwarcie 

miało miejsce w październiku w Opolu. 

aktywowało na stronie startowej swojej 

witryny www.oberschlesien.de zainicjowaną 

przez siebie petycję internetową 

„Prawo wyborcze dla wszystkich 

Niemców! Znieśmy dwuklasowe prawo 

wyborcze!”. Dzięki tej inicjatywie LdO, 


Łomnicy. 

materiał 

Informacje i 

służy 

zgłoszenia 

wyłącznie 

– do 31 mając 

do 

w pamięci 

czytania. 

złe doświadczenia 

Powielanie 

w mittlungen 

w jakikolwiek 

auf. Boulevardblätter 

sposób 

sprechen 

jetzt schon von einer „Uhrenaffäre“ 

zabronione. 

stycznia pod nr tel. ++49/(0)208/484856 wyborach do Bundestagu (pisaliśmy o 

lub info@staedtepartner-mh.de. tym wielokrotnie na łamach „Wochen- 

der Regierung Tusk. 


blatt.pl”), chce sprawić, aby w przyszłości 

wszyscy członkowie mniejszości 

niemieckiej w Polsce (bądź innych 

społeczności mniejszości niemieckiej) 

mogli bez ograniczeń korzystać z przysługującego 

im prawa wyborczego. 

„Zeughaus” (Arsenał) będzie można 

oglądać wystawę „Wittelsbachowie nad 

Renem. Palatynat Elektorski a Europa”. 

Na ogół Wittelsbachowie uważani są 

za ród bawarski, jednakże autorzy wystawy 

obchodzą jubileusz przekazania 

usytuowana w Badenii-Wirtembergii, a 

nie w Nadrenii-Palatynacie. Informacje: 

www.wittelsbacher2013.de. 

S-K 

Urodziny „Moskauer Deutsche Zeitung” 

Luxus als Verhängnis 

Staatspräsident Bronisław Komorowski (links) und Sławomir Nowak 

seinem Amt zurückgetreten. 

Grund: Der 38-Jährige hatte eine 

teure Schweizer Uhr in seiner offiziellen 

Vermögensbescheinigung nicht 

korrekt angegeben. Die Warschauer 

Staatsanwaltschaft nahm daraufhin Er- 

Im April dieses Jahres berichtete ein 

Wochenmagazin von Nowaks Hang 

zum Luxus. So solle er stets in teuren 

Restaurants ein- und ausgehen und eine 

17.000 Złoty teure Uhr besessen haben. 

Dagegen sind Gegenstände mit einem 

bung, den er korrigieren wolle. Beim 

Generalstaatsanwalt ist nun aber der 

Antrag auf die Aufhebung von Nowaks 

Immunität eingegangen, dem Entzug 

dieser wollte der Ressortchef mit seinem 

Rücktritt zuvorkommen. 

Sie suchen eine neue Herausforderung? 

Dann sind Sie bei uns genau richtig! 

lichen Verfehlungen gesehen. Doch wird 

sein altes Amt als Transportministers 

generell hinterfragt, weil das Land seit 

Jahren bei der Errichtung seiner Autobahn- 

und Straßeninfrastruktur nur 

schleppend vorankommt. Spekuliert 

wird, ob weitere Gründe hinter Nowaks 

Wir suchen für unser Team in Kellinghusen (Deutschland) eine/n 

ab 1. Dezember 2013, gerne auch Wiedereinsteiger oder Berufsanfänger. 

PKW erforderlich. Unbedingt zweisprachig. 

Wir bieten Ihnen finanzielle Unterstützung 

bei Ihren Weiterbildungsmöglichkeiten. 

Physiopraxis Manfred Nesper 

Lindenstraße 47-49 


Tel. 0049 4822/2770 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Wir freuen uns auf ist Sie! strengstens 

Info@physio-fitness-point.de 

untersagt. 

Foto: prezydent.pl 

„Höhepunkt des Luxus ist es, nicht nach dem Preis zu gucken“, soll der 

deutsche Modeschöpfer Karl Lagerfeld einmal gesagt haben. Das scheint 

sich der polnische Ex-Verkehrsminister Sławomir Nowak zu Herzen genommen 

haben, denn am vergangenen Freitag ist er überraschend von 

Nowak entzog sich der 

drohenden Aufhebung 

der Immunität mit 

seinem Rücktritt. 

schnellem Rücktritt stehen. Zwar hat 

Premier Donald Tusk noch im Herbst 

eine Regierungsumbildung angekündigt. 

Doch Nowaks Name war darauf nicht zu 

finden, glauben Beobachter. Zudem galt 

Nowak als Tusks enger Vertrauter und 

Weggefährte bei der Gründung der jetzigen 

Regierungspartei „Bürgerplattform“ 

(PO) vor der Parlamentswahl 2001. 

Als amüsant mögen nun neue Medienberichte 

gelten, demnach es sich bei 

einer der vermeintlichen Luxus-Uhren 

um eine Fälschung handele, die der Ex- 

Minister bei einer Auslandsreise gekauft 

haben soll. Das glaubt die Staatsanwaltschaft, 

nachdem sie eine der Nowakschen 

Zeitgeber untersucht hat. Nun 

droht ihm ein weiteres Verfahren wegen 

der Einfuhr gefälschter Ware in die EU. 

Markus Nowak 

D-25548 Kellinghusen (Deutschland) 

7834 

7763 

Usługi 

Pflegedienst 

Pogrzebowe 

Pflegedienst in Deutschland sucht 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Krankenschwestern 

w jakikolwiek sposób zabronione. Sprowadzanie 

für Pflege in Deutschland zmarłych z zagranicy 


u. Mitarbeiter/innen 

Veritas 

Wir erwarten: 

• Deutsche Sprache 

• Berufserfahrung 

• Teamfähigkeit 

Wir bieten: 

• Kostenlose Unterkunft und Verpflegung 

• Übernahme der Fahrkosten bis 80 EUR 

• Zuschlag für Oster- und Weihnachtsfeiertage 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

• 

w 

2 Tage 

jakikolwiek 

Urlaub pro gearbeiteten Monat 


Rückfragen unter 0049 7256/938 223 


7715 

Załatwianie formalności 

Opieka nad grobami 

Machnik N. 

Ozimek, Schodnia Nowa, 

www.machnik.ozimek.pl 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

1765




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Warmia i Mazury: Więcej szkół, więcej dzieci 

Niemiecki coraz mniej obcy 

W 

22. – 28. November 2013 



Liczba dzieci uczących się w szkole języka niemieckiego jako ojczystego 

w roku szkolnym 2013/14 w województwie warmińsko-mazurskim w porównaniu 

z rokiem poprzednim znowu wzrosła. 

roku szkolnym LARES: 2013/2014 w Niniejszy województwie 

warmińsko-mazurskim 

materiał Język niemiecki służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien jako sind ojczysty lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

języka niemieckiego jako ojczystego w 

szkołach uczy się 788 uczniów. Jest to 

o 331 osób więcej niż w poprzednim 

roku szkolnym. W porównaniu z rokiem 

ubiegłym zwiększyła się także liczba 

szkół – o trzy: Choszczewo gm. Sorkwity, 

Napiwoda gm. Nidzica i Zespół 



Nie bez powodu szkoły z językiem 

niemieckim jako językiem mniejszości 

znajdują się we wsiach. Wszystkim szkołom, 

obecnie niepublicznym, w niedawnej 

przeszłości groziła likwidacja. Gmi- 

LARES: Niniejszy nom nie materiał opłacało się służy ich utrzymywać. wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Szkoły przejęły więc stowarzyszenia. 

LARES: Diese Materialien Język niemiecki sind lediglich jako ojczysty to zum z jednej Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Szkół nr 1 w Nidzicy. W tej ostatniej 

niemiecki jako ojczysty powrócił po 

kilkuletniej przerwie. W sumie niemiecki 

jako ojczysty jest nauczany w 

15 szkołach (podstawowych i gimnazjach) 

w 11 miejscowościach. Szkoły (z 

wyjątkiem ZS nr 1 w Nidzicy) z reguły 

znajdują się w niedużych wsiach. Zdecydowana 

większość młodzieży uczy 

się niemieckiego w szkołach podstawowych, 

w przedszkolach – tylko nieliczne. 

Szkoły, które tę formę nauczania 

języka prowadzą, z wyjątkiem ZS nr 

1w Nidzicy (gdzie jest 646 uczniów), 

są małe. Za to niemieckiego uczy się 

w nich większość dzieci – od więcej 

niż połowy do prawie wszystkich lub 

wszystkich, np. w Węgoju gm. Biskupiec, 

Lamkowie gm. Barczewo, Choszczewie 

rają się uatrakcyjnić naukę i warunki nauczania. 

Np. szkoła w małym Lamkowie 

gm. Barczewo, w której niemal wszystkie 

dzieci uczęszczają na niemiecki jako 

ojczysty, w tym roku urządziła dla nich 

atrakcyjne warsztaty w Karyntii w Austrii. 

Szkoła w Rączkach zaś wprowadza mowe, więc ich zadowolenie jest jeszcze Warmii i Mazur, cieszy się z tego, że 

LARES: Niniejszy także niemiecki materiał na matematyce służy wyłącznie i historii. większe. do Nie czytania. wszędzie jednak Powielanie tak jest. następuje w jakikolwiek wzrost liczby uczniów, sposób którzy zabronione. 

Węgój zaś ma swego busa, którym wozi – W naszej szkole zainteresowanie w szkołach uczą się języka niemieckiego niemieckiego w szkołach. 


czy Rączkach gm. Nidzica, z wyjątkiem 

Szkotowa gm. Nidzica, gdzie odsetek 

uczących się niemieckiego wynosi ok. 

12%, no i Nidzicy – 33%. Większość 

szkół to placówki niepubliczne – w 

Węgoju, Wipsowie, Lamkowie, Borkach 

Wielkich, Bredynkach, Choszczewie. Ich 

organem założycielskim są stowarzyszenia. 

Natomiast szkoły w Łynie, Napiwodzie, 

Rączkach i Szkotowie (wszystkie 

w powiecie nidzickim) oraz ZS nr 1 w 

Nidzicy to szkoły publiczne. 

to dotacja od państwa 

pozwalająca zachować 

placówkę i sposób 

na uatrakcyjnienie 

oferty edukacyjnej. 

strony dotacja od państwa pozwalająca 

zachować placówkę, z drugiej – sposób 

na uatrakcyjnienie oferty edukacyjnej i 

ściągnięcie do niej dzieci z wyludniających 

się wsi. I to się udaje. Najlepszym 

przykładem jest szkoła w Węgoju, która 


obecnie 

materiał 

składa się z podstawówki, 


gimnazjum 

i przedszkola. Dojeżdżają do niej mają łatwiejszą naukę w gimnazjum, w 7. i 8. lekcji. Pracujemy w specyficznym 

ale do 

jedyny. 

czytania. 

Dzięki niemu 

Powielanie 

uczniowie się w zespołach 

jakikolwiek 

międzyklasowych 

sposób 

na 

zabronione. 

dzieci z Biskupca. Szkoły te bardzo sta- 

którym dochodzi drugi język obcy – popegeerowskim środowisku, w którym 


dzieci np. na basen. 

Język niemiecki jako ojczysty to skuteczny sposób na podniesienie atrakcyjności szkoły i ściągnięcie do niej uczniów. 

– Niemiecki to jeden ze skutecznych 

sposobów podniesienia atrakcyjności 

szkoły i ściągnięcie do niej uczniów, 

wyjaśnia Roman Szymański, dyrektor 

szkoły w Napiwodzie. 

Nauczanie języka niemieckiego jako 

ojczystego w szkołach generalnie się 

sprawdza. Dzieci chętnie się go uczą. 

Rodziców to cieszy, a że to lekcje dar- 

językiem niemieckim jako ojczystym 

spada. Najpierw był wielki entuzjazm i 

dużo dzieci, ale teraz po trochu się wykruszają. 

Nie winię ich za to, bo uczą 

rodzice w ogóle są mało zainteresowani 

edukacją dzieci. To bardzo smutne – 

stwierdza Dorota Soliwoda, dyrektorka 

szkoły w Szkotowie. 

Henryk Hoch, przewodniczący 

Związku Stowarzyszeń Niemieckich 

jako ojczystego. 

– Zaczynaliśmy od zera, a teraz mamy 

prawie 800 uczniów. Postęp jest więc 

widoczny. To niby nieźle. Ale to tylko 10 

wsi i 1 miasto. Czy nie ma niemieckich 

dzieci w szkołach w dużych miastach, 

np. Olsztynie, Elblągu, Ostródzie czy 

Ełku? Z przykrością muszę powtórzyć 

po raz kolejny, że zaniedbujemy jako 

stowarzyszenia sprawę nauczania języka 

niemieckiego w szkołach. Robimy 

wielką krzywdę naszym dzieciom. 

Pozbawiamy je szansy na lepsze życie. 

Pora, abyśmy mocniej zachęcali rodziców 

do składania deklaracji o nauczanie 

Lech Kryszałowicz 

Internettipp: Graffiti In Lodsch 

Notizen 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer durchs Land 

QQ 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie und w berichtet 

Pomerania Nostra: Der Stettiner 

jakikolwiek von seinen sposób Abenteuern 

Die Straßen als Museum 

zabronione. 

Dirigent und Pädagoge Eugeniusz Kus 

erhält LARES: den diesjährigen Diese deutsch-polni- 


schen Preis „Pomerania Nostra“ (Unser 

Pommern). Sein Arbeitsleben begann 

Kus 1961 als Musiklehrer, von 1969 bis 

2005 war er künstlerischer Leiter des 

Chores der Stettiner Universität und seit 

1984 leitet er den Kammerchor und das 



Orchester „Camerata Nova“. Hauptberuflich 

leitete Kus von 1974 bis 2008 das 

Schloss der pommerschen Herzöge in 

Stettin. In dieser Funktion hat er viele 

grenzüberschreitende Projekte initiiert 

und organisiert. 

S-K 

Q Reise nach Mecklenburg- 

Q 

Theaterstücke 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w und jakikolwiek spannende Geschichten sposób zabronione. 

- Puppentheater sorgt bei Klein 


Vorpommern: Sonia Cwyl und Margot 

Kabattek von der Sozial-Kulturellen 

Gesellschaft der deutschen Minderheit in 

Stettin (SKGDM) haben an den Landesseniorentagen 

Mecklenburg-Vorpommern 

teilgenommen. Die Veranstaltung in 

Strasburg fand unter dem Motto „Senioren 

pflegen den Kulturaustausch über 

Ländergrenzen hinweg“. Neben zahlrei- 

Forms Foundation, ist es, die Stadt Elefant und die Blume” (Słoń i 10:00 Uhr). 

LARES: Niniejszy kann materiał man diese bei służy einer wyłącznie Art virtuellem 

Lodsch 

do 

als 

czytania. 

permanente Ausstellung 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

kwiat) entführt die Zuschauer 

erlebbar zu machen. Unterstützt wird 

LARES: Diese Materialien sind 

Museumsbesuch 

lediglich 

erleben. 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche in Vervielfältigung eine Dschungelwelt, wo ist ganz strengstens untersagt. 

chen Vorträgen genossen die Gäste aus 

Stettin (Szczecin) das Kulturprogramm 

mit einem Shanty Chor, Tanzgruppen und 

Chören. Es seien viele neue Freundschaften 

geschlossen worden, teilte Margot 

Kabattek mit. 

jp 

Q Jüdisches Leben in Ostpreußen: 

Die Sonderausstellung „Alles 

brannte!” zeigt jüdische Geschichte der 

ehemaligen preußischen Provinzen Hannover 

und Ostpreußen. Die Ausstellung 

ist parallel im Ostpreußischen Landesmuseum 

Lüneburg und im russischen 

Kaliningrad (Königsberg) vom 14. November 

bis zum 24. April 2014 zu sehen, wie 

die Veranstalter mitteilten. Anlass ist der 

75. Jahrestag des antijüdischen Terrors im 

November 1938. 

Häuserwände sind Leinwände für 

Graffitikünstler. In Lodsch gibt es 

Dutzende von großformatigen Gemälden 

an Gebäuden. Mithilfe der 

Seite www.galeriaurbanforms.org 

Die Startseite ist mehr als übersichtlich: 

Auf einer einfachen, schwarzweißen 

Straßenkarte prangen 30 blaue 

Markierungen. Hinter jeder verbirgt sich 

eines der großformatigen Graffiti, die 

Kunst absuchen zu müssen, kann man 

die Murale, wie diese Wandgemälde bezeichnet 

werden, ganz bequem virtuell 

im Netz besichtigen. 

Die multimediale Seite www.galeriaurbanforms.org 

ist gespickt mit 

Verlinkungen zum sozialen Netzwerk 

LARES: Niniejszy Facebook, materiał zu Fotos aus służy Instagram wyłącznie oder do czytania. Powielanie 

im 

w 

Leben 

jakikolwiek 

wirklich wichtig 

sposób 

ist. Es różnica 

Mehrsprachigkeit 

zabronione. 

jp Videos auf Youtube, die im Zeitraffer 

handelt von Lena – einem rothaa- 

mollig – puszysty 

LARES: Diese Materialien zeigen, sind wie diese lediglich riesigen Gemälde zum ent- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

stehen. Man bekommt Informationen 

zu den jeweiligen Künstlern aus Polen, 

Portugal oder Deutschland und kann 

sich auf die Suche nach Muralen in anderen 

Städten der Welt begeben. 

Die Idee der Initiatoren, der Urban 

das Projekt unter anderem von der 

Präsidentin der Stadt Lodsch, Hanna 

Zdanowska. Wer die Bilder jedoch selbst 

ansehen will, kann sich den Stadtplan 

von der Galeria Urban Forms herunterladen, 

ausdrucken und loslaufen. 

Unsere Bewertung: 

Gestaltung 

Übersichtlichkeit 

Heute schaut er Puppenspiele 

F 

antasievolle 

und Groß für Begeisterung. 

In Allenstein läuft gerade der 

Puppentheaterwettbewerb „Anima”. 

Sechs Aufführungen stehen 

im hier auf dem Programm: „Der 

besondere Abenteuer passieren. 

„Bleee...” - vom oberschlesischen 

Theater Königshütte 

(Teatr z Chorzowa) - zeigt, dass, 

Q 

überall in den Straßen von Lodsch zu 

Juliane Preiß wenn man nur genügend an sich 

LARES: Niniejszy finden materiał sind. Aber statt służy an kalten, wyłącznie grauen 

Novembertagen die Stadt nach der 

„Le Filo Fable” (Theater Walden- 

B. Głowackiego 17, sehen. 

do czytania. Powielanie glaubt, w jakikolwiek man alles erreichen sposób kann. zabronione. 


burg/Walbrzych) lehrt uns, wie 

man die richtigen Fragen stellt 

und die Antworten darauf suchen 

kann und zeigt, dass nicht wie wir 

aussehen, sondern wer wir sind 

Die Schauspieler aus Waldenburg 

begeistern das Allensteiner Publikum 

mit dem Stück „Le Filo Fable”. 

rigen, fröhlichen Mädchen, das 

eigentlich genauso aussieht, wie 

alle anderen, bis auf einen kleinen 

Unterschied: sie ist etwas molliger. 

Erschwert ihr dies eigentlich, 

Freunde zu finden? Findet es heraus! 

(„Lenka“, 22. November im 

Allensteiner Puppentheater um 

Auch das Stück „Tim und Hundi“ 

(Tymoteusz i Psiuńcio), am 

23. und 24. November um 17:00 

Uhr vom Allensteiner Puppentheater, 

erzählt vom Suchen und 

Finden wahrer Freundschaften. 

Alle Stücke kann man im Allensteiner 

Puppentheater, ul. 

Theateraufführung, die, 

-en – spektakl 

entführen – porywać 

Unterschied, der, -e – 

Konzept: Klaudia Kandzia 

Foto: Lech Kryszałowicz




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Für eine Fusion 



Stephan Rauhut ist neuer Vorsitzender der Landsmannschaft Schlesien. Till Scholtz-Knobloch sprach mit ihm über interne Verletzungen nach der 

Abwahl Rudi Pawelkas und die Zukunft der beiden parallel existierenden schlesischen Landsmannschaften. 

gelitten, nachdem sich Ihr umstrittener 

bilden quasi eine organisatorische Einheit? 

w Was jakikolwiek wollen Sie tun, um sposób wieder zabronione. 

Perspektive zu fusionieren? 

LARES: Niniejszy Vorgänger materiał Rudi Pawelka służy und wyłącznie Oppositionelle 

einen öffentlichen Schlagab- 

näher an die Deutschen in Schlesien 

do Oberschlesien. czytania. Ich Powielanie will 

LARES: Diese Materialien tausch sind lieferten. lediglich Was ist nun zum tun, Lesen bereitgestellt. mit Bernhard Gaida Jegliche zu rücken. Vervielfältigung Da besteht doch deutlich ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy Schlesien materiał streiten können. służy Die wyłącznie Bundesführung 

muss sich an die Arbeit „Schlesien“, das verbindet und trennt auf viele Begegnungen mit unseren 

Haus Schlesien do czytania. haben in ihrem Powielanie Namen Oberschlesien. w jakikolwiek Ich freue mich sposób bereits zabronione. 

LARES: Diese Materialien für die sind Rettung lediglich des Verbandes zum und für Lesen nicht. bereitgestellt. Die Zukunft wird zeigen, Jegliche dass Landsleuten. Vervielfältigung Mein Ziel ist es, mit ist der strengstens untersagt. 

Niedersachsen geführt, das Pawelka 

ebenfalls nicht mehr wollte? 

Drei Tage nach meiner Wahl habe 

ich mich sofort an Ministerpräsident 

Stephan Weil gewandt und um ein Gespräch 

gebeten. Er hat als Oberbürger- 


Ist mit 

materiał 

Ihrer Wahl bereits 

służy 

die 

wyłącznie 

Kündigung 

der Geschäftsstellenräumlichkei- 

offenes Ohr für uns Schlesier gehabt. ringen leisten hier gute Arbeit. Auch 

meister 

do 

der 

czytania. 

Stadt Hannover 

Powielanie 

stets ein berg 

w 

aber 

jakikolwiek 

auch Hamburg sowie 

sposób 

Thü- 

zabronione. 

ten der Landsmannschaft durch Haus Mir ist es besonders wichtig, ein gutes viele Gruppen in Nordrhein-Westfalen 


sind daran beteiligt. Daran will ich anknüpfen. 

Auch innerhalb der Schlesier in 

Deutschland gibt es eine traditionelle 

Trennung. Wäre es mit dem Aussterben 

der Erlebnisgeneration nicht irgend- 

bin zuversichtlich, dass wir hier ein Nordrhein-Westfalen, dem Patenland wann mal an der Zeit, dass die „Landmannschaft 

w jakikolwiek Schlesien – Nieder- sposób und zabronione. 

LARES: Niniejszy Einvernehmen materiał herstellen służy werden. wyłącznie Die Oberschlesiens, do czytania. Hannelore Powielanie Kraft, strebe 

Landsmannschaft Schlesien und das ich einen guten Kontakt an. 

Oberschlesien“ (LS) sowie die „Lands- 

unterstützen. 


Stephan Rauhut aus Bonn (hier in schlesischer Riesengebirgstracht) 

wurde 1974 in Görlitz geboren. Seine 

Großeltern sind Vertriebene aus dem Kreis Bunzlau. 


Das öffentliche Bild der Landsmannschaft 

Schlesien hatte zuletzt 

damit die Landsmannschaft nach 

einigen Verletzungen wieder innere 

Ruhe findet? 

Alle an den Debatten der letzten 

Monate Beteiligten, müssen sich klar 

machen, dass wir nur gemeinsam für 

Schlesien machen können. Schmollen, 

Schuldzuweisungen oder Nachtreten 

darf es nicht mehr geben. Das bringt uns 

nicht weiter. Innere Probleme müssen 

intern geklärt werden. Es gibt keinen 

anderen Weg als den der Einheit und 

Leistungsträgern, ein Gesprächsangebot 

unterbreitet – unter anderem den 

Vorständen meines Landesverbandes 

Nordrhein-Westfalens. Ich appelliere 

an das Verantwortungsbewusstsein aller 

Vorstandsmitglieder. 

Schlesien in Königswinter hinfällig, 

mit der Haus Schlesien eine Abwahl 

Pawelkas erzwingen wollte? 

Seit meiner Wahl stehen wir mit dem 

Verein Haus Schlesien im Gespräch. 

Lösungsversuche zeichnen sich ab. Ich 

„Am 12. Dezember 

komme ich nach 

und Norbert Rasch 

zusammentreffen.“ 

ich hier Recht behalten werde. Sobald 

eine noch vorliegende Klage gegen die 

vorletzte Bundesdelegiertenversammlung 

erledigt ist, bin ich sicher, dass 

wir schnell einen neuen Mietvertrag 

zu besser tragbaren Konditionen für 

Verhältnis zum Patenland Niedersachsen 

wiederherzustellen. Wir haben Niedersachsen 

viel zu verdanken und die 

Zukunft kann besser im Einvernehmen 

mit unserem Patenland gestaltet werden. 

Auch mit der Ministerpräsidentin von 

Vertriebene Rumäniendeutsche und 

die deutsche Minderheit in Rumänien 

Spielraum, oder? 

Die Situation der Siebenbürger Sachsen 

oder der Banater Schwaben ist mit 

der der Oberschlesier nicht vergleichbar 

und insofern nicht übertragbar. 

Am 12. Dezember komme ich nach 

Heimat und unseren Landsleuten künftig 

enger zusammenzuarbeiten. Ich will 

mit Bernhard Gaida und Norbert Rasch 

zusammentreffen. 

Hier erhoffe ich mir, dass wie in den 

ersten Jahren nach der Zulassung der 

LARES: Niniejszy Geschlossenheit. materiał Bereits służy letzte wyłącznie Woche beide Seiten do czytania. bekommen. Powielanie deutschen w jakikolwiek Verbände in Oberschlesien sposób zabronione. 

habe ich einigen, der neuen Bundesführung 

noch sind kritisch lediglich gegenüber stehenden zum Lesen dem Patenland bereitgestellt. Schlesiens, dem Jegliche Land DFK-Gruppen Vervielfältigung wieder eng zusammen- 


Haben Sie auch bereits Gespräche mit die Landsmannschaft Schlesien und die 


arbeiten werden. Es existieren immer 

noch Patenschaften zwischen Gruppen 

der Landsmannschaft Schlesien und den 

DFK-Gliederungen, die kurz nach 1990 

entstanden sind. Die Landsmannschaft 

Schlesien in Bayern, Baden-Württem- 

mannschaft der Oberschlesier“ (LdO) 

zusammenrücken – und zwar mit der 

Ein jedes Ding hat seine Zeit. Funktionierende 

Strukturen können darunter 

leiden, wenn man sie zusammenfügt. 

Ich kann mir schon vorstellen, dass 

beide Landsmannschaften sich künftig 

noch enger abstimmen und zusammenarbeiten. 

Ja, vielleicht wachsen 

sie dereinst zu einem gemeinsamen 

bundesdeutschen Schlesierverband zusammen. 

Ich bin dafür. Vor allem muss 

ein Miteinander unser Ziel sein. Die 

LdO und die LS in München, aber auch 

die alljährliche Mutter-Anna-Wallfahrt 

der Nieder- und Oberschlesier in Velbert-Neviges 

geben uns Beispiel, wie 

es gehen kann, wie es in der Zukunft 

gehen muss. 

Die LdO hat der LS zuletzt in Sachen 

Öffentlichkeitsarbeit den Schneid abgekauft, 

siehe EU-Petition in Sachen 

deutsches Schulwesen, Wahlrecht für 

Angehörige der Minderheit etc. Wollen 

Sie dieses Feld der LdO alleinig überlassen? 

In den kommenden Wochen soll 

es Gespräche mit der Führung der 

Landsmannschaft der Oberschlesier 

geben, um die ersten Einsätze der 

Zusammenarbeit zu sondieren. Beide 

Organisationen vertreten Teile ein und 

derselben Sache. Wenn die LdO mit der 

EU-Petition Erfolg hat, gratuliere ich 

den Kollegen dazu. Wahrscheinlich ist es 

unserer Sache dienlich, solche Initiativen 

künftig gemeinsam zu koordinieren. 

Da eine engere Zusammenarbeit mit 

der LdO angestrebt wird, werden wir 

uns sicherlich gegenseitig ergänzen und 

q 

w Opolu 


JESTEŚ LARES: W Diese GRUPIE Materialien WIEKOWEJ sind 15-30 lediglich LAT zum Lesen bereitgestellt. SIE SIND Jegliche IN DER Vervielfältigung ALTERSGRUPPE ist 15-30 strengstens JAHRE untersagt. 

NIE MASZ PRACY? 

UND HABEN KEINEN JOB? 

JESTEŚ MIESZKAŃCEM OPOLSZCZYZNY 

SIE LEBEN IN DER REGION OPPELN? 

Chcesz zdobyć LARES: nowe Niniejszy doświadczenie, 

materiał służy wyłącznie do czytania. Sie wollen Powielanie neue w Erfahrungen jakikolwiek sposób sammeln, zabronione. 

które LARES: może Diese ułatwić Materialien znalezienie sind lediglich zatrudnienia? zum Lesen bereitgestellt. welche Jegliche die Arbeitssuche Vervielfältigung erleichtern ist strengstens kann? untersagt. 

Możesz odbyć staż/praktykę w Niemczech, 

które kończą się uzyskaniem certyfikatu. 

Nie musisz znać biegle języka niemieckiego!!! 

Zgłoś się do Biura Projektu 

Złóż Dokumenty Rekrutacyjne do 15 grudnia 2013 r. 

Sie müssen die deutsche Sprache nicht fließend beherr- 

sprzedawca. 

schen!!! Melden Sie sich beim Projektbüro. 

metikerin, Maniküre. 

LARES: Niniejszy materiał 

BRANŻA FRYZJERSTWO 


I KOSMETOLOGIA: 

do 

fryzjer, 

czytania. 

kosmetyczka, 

manikiurzystka. 

bungsunterlagen ein. 

Reichen 

Powielanie 

Sie bis zum 15. Dezember 

w jakikolwiek 

2013 Ihre Bewer- 



Weź udział w Projekcie „Wsparcie kompetencji na starcie” realizowanym 

przez Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu w partnerstwie 

z Handwerkskammer Mannheim Rhein-Neckar-Odenwald. 

Szczegóły dostępne są w Biurze Projektu lub na stronie 

www.kompetencje.wup.opole.pl 

Proponujemy staż/praktykę w Niemczech 

w jednym z zawodów: 

BRANŻA BUDOWLANA: murarz, kafelkarz (glazurnik), 

sztukator, zbrojarz, malarz, tapeciarz, hydraulik i monter 

instalacji sanitarnych, monter instalacji klimatyzacyjnych 

i grzewczych. 

BRANŻA MECHANIKI POJAZDOWEJ I SERWISU POJAZDÓW: 

mechanik samochodowy, mechatronik samochodowy, elektryk 

sam., elektrotechnik sam. (obsługa pojazdów hybrydowych), 

blacharz sam., lakiernik sam. 

BRANŻA PRZEMYSŁ DRZEWNY I MEBLARSTWO: stolarz, 

LARES: Niniejszy materiał • szkoleniu służy z języka niemieckiego wyłącznie do czytania. Wir bieten Powielanie Ihnen ein Praktikum w in jakikolwiek Deutschland sposób • Praktikum zabronione. 

in Deutschland 

• stażu/praktyce w Niemczech 

in einem dieser Berufe an: 

• Arbeitsvermittlung 

LARES: Diese Materialien sind • lediglich pośrednictwie pracy zum Lesen bereitgestellt. BAUBRANCHE: Jegliche Maurer, Fliesenleger, Vervielfältigung Stuckateur, Eisenflechter, ist strengstens untersagt. 

• ubezpieczenie NNW 

Tischler, Zimmermann, Holzlackierer 


• transport, 

służy 

noclegi, wyżywienie 

wyłącznie 

na stażu/praktyce 

do czytania. 

w Niemczech 

Dreher, Fräser, Schlosser, Schweißer, Metallschleifer, Lackierer, 

BRANCHE 

Powielanie 

METALLBEARBEITUNG 

w 

UND 

jakikolwiek 

SCHWEISSTECHNIK: 

sposób 

Praktikums 

zabronione. 

in Deutschland 


cieśla, lakiernik drzewny 

BRANŻA OBRÓBKA METALI I SPAWALNICTWO: tokarz, 

frezer, ślusarz, spawacz, szlifierz metali, lakiernik, operator 

CNC, pneumatyk. 

BRANŻA ELEKTRYCZNA I ELEKTRONICZNA: elektryk, monter 

elektronik, monter sprzętu elektronicznego (monter tzw. inteligentnych 

systemów), monter systemów radiowo-telewizyjnych, 

monter i serwisant urządzeń elektronicznych. 

BRANŻA ADMINISTRACJA I ZARZĄDZANIE: pracownik obsługi 

LARES: Niniejszy materiał służy e-mail: wyłącznie kompetencje@wup.opole.pl do czytania. BRANCHE Powielanie BÄCKEREI/KONDITOREI: w Bäcker, jakikolwiek Konditor, Verkäufer. sposób zabronione. 


LARES: Projekt współfinansowany Diese Materialien ze środków Unii Europejskiej sind w lediglich ramach Europejskiego zum Funduszu Lesen Społecznego bereitgestellt. Jegliche Das Projekt Vervielfältigung wird von der Europäischen Union aus ist dem strengstens Europäischen Sozialfonds untersagt. 

gefördert 

biurowej. 

Wojewódzki Urząd Pracy 

BRANŻA PIEKARNICZO-CUKIERNICZA: piekarz, cukiernik, 

Osoba zakwalifikowana do Projektu będzie uczestniczyć 

w następujących formach wsparcia: 

• poradnictwie zawodowym - Indywidualny Plan Działania 

• spotkaniu z psychologiem 

• jednodniowym warsztacie aktywnego poszukiwania pracy 

• szkoleniu zawodowym 

W ramach Projektu zapewniamy: 

• stypendium stażowe oraz stypendium szkoleniowe 

• zwrot kosztów dojazdu na spotkanie z doradcą zawodowym, 

psychologiem, pośrednikiem pracy oraz warsztat aktywnego 

poszukiwania pracy 

Projekt jest realizowany w okresie: 

marzec 2013 – grudzień 2014 

BIURO PROJEKTU: 45-231 Opole ul. Oleska 127 IIp. 

tel. 77 44 231 44 


Sie können ein Praktikum in Deutschland absolvieren, 

welches Sie mit einem Zertifikat abschließen. 

Machen Sie mit beim Projekt „Kompetenzförderung am Start” 

des Woiwodschafts-Arbeitsamtes Oppeln in Partnerschaft mit 

der Handwerkskammer Mannheim Rhein-Neckar-Odenwald 

Details im Projektbüro oder unter 


Anstreicher, Tapezierer, Klempner und Monteur von Sanitäranlagen, 

Monteur von Klima- und Heizanlagen. 

BRANCHE KFZ-MECHANIK UND KFZ-SERVICE: Kfz-Mechaniker, 

Kfz-Mechatroniker, Kfz-Elektriker, Kfz-Elektrotechniker (Handling 

von Hybridfahrzeugen), Kfz-Klempner, Kfz-Lackierer. 

BRANCHE HOLZINDUSTRIE UND MÖBELHERSTELLUNG: 

CNC-Bediener, Pneumatik-Fachkraft. 

BRANCHE ELEKTROTECHNIK UND ELEKTRONIK: Elektriker, 

Elektronikmonteur, Monteur von elektronischer Ausrüstung 

(Monteur von sog. intelligenten Systemen), Monteur von Rundfunk- 

und Fernsehsystemen, Monteur und Kundendiensttechniker 

für Elektronikgeräte. 

BRANCHE VERWALTUNG UND MANAGEMENT: Bürokraft. 

BRANCHE HAAR- UND SCHÖNHEITSPFLEGE: Friseur, Kos- 

Für Personen, die für das Projekt qualifiziert werden, 

stehen folgende Unterstützungsformen 

zur Verfügung: 

• Berufsberatung: Individueller Aktionsplan 

• Gespräch mit einem Psychologen 

• Eintägiger Workshop über aktive Arbeitssuche 

• Berufsausbildung 

• Sprachschulung Deutsch 

Zum Projekt gehören: 

• ein Praktikumsstipendium und ein Ausbildungsstipendium 

• Kostenerstattung für die Anfahrt zum Gespräch mit einem 

Berufsberater, einem Psychologen, einem Arbeitsvermittler 

sowie zum Workshop über aktive Arbeitssuche 

• Unfallversicherung 

• Transport, Übernachtungen, Verpflegung während des 

Das Projekt hat eine Laufzeit 

von März 2013 bis Dezember 2014 

PROJEKTBÜRO: 45-231 Opole, ul. Oleska 127, 2. Stock 

tel. 77 44 231 44 

e-Mail: kompetencje@wup.opole.pl 

7832




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Silesiaca (24): Georg Wilhelm Heinrich Häring 

Szlak Willibalda Alexisa 

Także tym razem chodzi o śląskiego 

pisarza, który tworzył w okresie 

przedmarcowym. Używał pseudonimu 

Willibald Alexis, a nazywał się 

22. – 28. November 2013 





Georg Wilhelm Heinrich Häring. Jednak 

powód przybrania pseudonimu 

jest jeszcze inny niż w przypadku 

obu pisarzy, o których mowa była 

w poprzednim wydaniu. 

Georg Wilhelm Heinrich Häring urodził 

się w 1798 roku we Wrocławiu 

i pochodził z rodziny hugenotów zbiegłych 

z Bretanii, której nazwisko brzmiało 

pierwotnie Harenc bądź Hareng. Jego 

ojciec, który wcześnie zmarł, był dyrektorem 

kancelarii w Izbie Wojennej i Majątków 

Królewskich we Wrocławiu, która 

była prekursorem samorządu regionalnego. 

Georg Häring przyjął pseudonim 

Willibald Alexis, aby uniknąć żartów na 

w Lipsku duży zbiór autentycznych hi- 


Pomnik Willibalda Alexisa w gminie Kloster Lehnin 

storii kryminalnych. 




temat swojego nazwiska – Alex oznacza 

w języku łacińskim „śledź”. 

Do 1806 roku Georg Häring mieszkał 

we Wrocławiu, gdzie był świadkiem 

oblężenia i zajęcia miasta przez armię 

napoleońską. Swoje wrażenia przedstawił 

później w książce „Penelope” (1837). 

Wraz z matką przeprowadził się do Berlina. 

Po ukończeniu gimnazjum studiował 


przełożona 

materiał 

na wiele języków 

służy 

i 

wyłącznie 

spotkała 

się z bardzo przychylnymi opiniami 


krytyków zwłaszcza w Anglii. 

Willibald Alexis około 1840 roku 


od 1817 roku nauki prawnicze i historię 

w Berlinie, a potem również we Wrocławiu. 

Podczas aplikantury, jaką odbywał 

przy Senacie Kryminalnym Sądu Królewskiego, 

poznał m.in. poetów tej rangi 

co E.T.A. Hoffmann (1776–1822) i Friedrich 

de la Motte Fouqué (1777–1843). 


Exkursion: LARES: Oppelner Diese Materialien Studenten spüren sind lediglich Regionalgeschichte zum Lesen auf bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 



Oberschlesien unternommen. 

Die Entdeckungsreise begann beim 

Gleiwitzer Sender, wo das erste Opfer 

des Zweiten Weltkrieges durch einen 

fingierten Überfall der Nazis ums Leben 

kam. In Gebäude neben dem Sender befindet 

sich ein Museum. Der 118 Meter 

hohe Sendeturm aus Lärchenholz ist 

übrigens weltweit der höchste Holzturm. 

Gleiwitz ist neben dem Überfall auf 




LARES: Diese Materialien Kazmierz sind Szołtysek stellte lediglich Werke aus seinem zum Schaffen Lesen vor. bereitgestellt. Jegliche Pfarrer Vervielfältigung Paul Prychalla führte durch die 1932 geweihte ist strengstens St.-Josefskirche, ein Juwel des untersagt. 

Modernismus 

den Sender natürlich auch als Heimatstadt 

von Horst Bienek bekannt. In seinem 

Roman „Die erste Polka“ wird nicht 

nur die Stadt, sondern auch der Tag vor 

dem Kriegsausbruch beschrieben. Die 

Studenten besichtigten das Geburtshaus 

und Stationen aus der Kindheit Bieneks. 

In Hindenburg-Rokittnitz schauten sie 

sich die von „Mutter Eva“ Tiele-Winckler 

sich die Studenten an die oberschlesische der uns seine Arbeiten vorstellte. Ein Kultur Schlesiens wird an unserem 



Dzisiej opowiam wům o już dołwno 

nie wspůminanym temacie. Jak 

myjślicie – co to? Je to taki temat, co 

Karolin łůnaczi 

nie je, bo nie umie se ta osoba łod familii 

łodczepić. Besto lepij nie robić takich gu- 

musi szydzić, coby ja se ktojś cojś dowiedzioł, 

materiał do tygo mama służy łod tygo wyłącznie ujka i se cza do pogodzić czytania. i kożdi mógłby Powielanie o kymś że sům w lepszy jakikolwiek i gorszy dni, ale sposób żeby tak zabronione. 

je w życiu. Nie zawsze je 

je inkszi jak wszyjscy, no ale z tym to pot, to tyż problymu niy ma. Wiadůmo, lekko to nie je, ale tak to 


papa, kerze to żyjům jak to piyrwij było, takym połopowiadać, szkoda yno, że zarołz kogojś łostawić, to nie je nojlepszy tak, jak se tygo życzymy, 


tacy ludzie nie widzům, że robiům cojś 

źle. W najgorszym wypadku to je, jak 

już zaczynajům zdradzać i jeszcze, co 

najgorszy, myjślům, że nikt ło tym nie 

wiy, a potym uprzikrzajům życiy familii, 

zamiast einfach se pójść weg i łostawić 

reszta familii w spokoju, jak już se zde- 

LARES: Niniejszy tyj ciotki, materiał bych yno padała, służy ale wyłącznie naja… cydujům do na czytania. inkszygo chopa Powielanie abo inkszoł wyjůntek w jakikolwiek i inaczi akurat nie idzie, sposób a wtedy 

to niy ma co se mynczyć, yno zdecydo- 

mieć geszynki pokupiůny! 

zabronione. 

nic na to nie poradzymy, dobrze, jak kobiyta. No, ale nojczynści tak niestety 


nołs na co dziyń otaczoł, z kym żyjymy 

i z czym żyjymy cały życiy, a najważniejszy 

we wszystkym je to, że nie idzie 

se tygo wybrać, no, chyba że se łożynicie. 

Wiycie już, o co chodzi? Ja, genau! 

Chodzi mi o familia! Ale nie mojoł, a 

familia, keroł znům z opowiadań łod 

mojej koleżanki. 

Joł takygo czygojś jeszcze nie słyszałach. 

Jak łůna mi zaczła opowiadać o 

ujku, co je taki sztryng do swojyj ko- 

Jego pierwsza powieść, pt. „Walladmor, 

Frei nach dem Englischen des Walter 

Scott” (Berlin 1824), będąca pod silnym 

wpływem twórczości Waltera Scotta 

(1771–1832) i jego powieści „Ivanhoe”, 

odniosła wielki sukces. Powieść została 

Z początku Willibald Alexis pracował 

jako redaktor i felietonista różnych 

gazet, jednak w 1835 roku na znak 

protestu wobec nasilającej się cenzury 

wycofał się z dziennikarstwa. Odtąd żył 

geschaffenen Arbeitersiedlungen und 

Sozialeinrichtungen aus dem 19. und 

frühen 20. Jahrhundert an. An der ehemaligen 

deutsch-polnischen Grenze quer 

durch das Industriegebiet erinnerten 

biyty, że łůna ani słowa we chałpie nie 

może padać i jeszcze jak cojś se stanie, to 

wiycie… tak żeby wszystko było na czas, 

wszystko było poukłołdany, wszystko 

było na swojym miejscu, nojlepij żeby 

nic nowygo nie kupować, to joł se przerajziyłach, 

że tera jeszcze idzie takych 

ludzi spotkać. Joł tygo nie znům, ale 

jak widzicie, tak jeszcze idzie. Szkoda 

w Berlinie jako niezależny, a przy tym 

poczytny pisarz. W cyklu „Vaterländische 

Romane” Willibald Alexis bardzo 

szczegółowo opisuje sekwencję najważniejszych 

rozdziałów historii Prus od 

Literatur mehrerer Schriftsteller, unter 

anderem an Janosch oder den eingangs 

erwähnten Henryk Waniek. 

Großes Interesse fand auch das künstlerische 

Werk von Kazmierz Szołtysek, 

we naszych familiach tak nie je. Wiadůmo, 

że we każdyj familii je ktoś, kto 

XIV po XIX wiek, np. w powieści „Cabanis” 

(1832), zawierającej opowieści z 

wojny siedmioletniej czy powieści „Der 

Roland von Berlin” (1840), traktującej 

o elektorze Fryderyku Żelaznym 

Wissen für künftige Multiplikatoren 

Studenten des Oppelner Lehrerkollegs 

haben auf Einladung von Johannes 

Golawski, der im Rahmen der 

Deutschen Kulturtage den Autoren 

Henryk Waniek nach Oppeln geholt 

hatte (das Wochenblatt berichtete), 

eine Exkursion durch das östliche 

Willibald Alexis 

jest uznawany za 

twórcę historycznego 

realizmu w literaturze 

niemieckiej. 

Foto: Edmund Pander 

Genuss war zudem die Führung in der 

Hindenburger St. Josephskirche durch 

Pfarrer Paul Prychalla. Die Exkursion 

beschloss die Besichtigung des Hotels 

„Haus Oberschlesien“. Geschichte und 

rozwiůnzaniy. Cza ze sobům gołdać i 

szukać jakygojś wyjścia, lepszygo abo 

gorszygo, ale nie, że zarołz se idzie weg 

jedyn łod drugygo, w kůńcu ślubowało 

se, że se nie opuści aż do śmierci, i tak 

tyż powinno łostać. 

Wiadůmo, że sům różny fale, co to je 

Kurfürsten (1413–1471), „Der falsche 

Woldemar” (1842), ostatni margrabia 

askański, „Die Hosen des Herrn von 

Bredow” (1846) o „Goetzu von Bredowie” 

z Brandenburgii , „Ruhe ist die 

erste Bürgerpflicht” (1852) – odezwa 

ministra hrabiego Schulenberga – czy 

„Dorothea” (1856) – na dworze Wielkiego 

Księcia Elektora. Oprócz powieści 

Alexis napisał wiele mniejszych opowiadań, 

poematów i ballad, opisów podróży 

oraz szkiców biograficznych, np. o Williamie 

Szekspirze (1564–1616). Wydał 

też nakładem wydawnictwa Brockhaus 

Ze względu na to, że uporczywie obstawał 

przy ideach rewolucji marcowej, 

często używano wobec niego przydomku 

„czerwony republikanin”. Po dłuższym 

pobycie w Rzymie, w 1853 roku powrócił 

do Arnstadt, gdzie w 1871 roku zmarł. 

W 1914 roku władze gminy Kloster 

Lehnin w Brandenburgii wystawiły Alexisowi 

w pobliżu siedziby nadleśnictwa 

pomnik w kształcie piramidy złożonej 

z głazów narzutowych. Pomnik ten jest 

punktem rozpoczynającym „Szlak Willibalda 

Alexisa”, który od 2003 roku prowadzi 

do miejsc położonych na terenach 

lasów i jezior w gminie Lehnin; Alexis 

często je opisywał w swoich utworach, 

m.in. w powieści „Dorothee. Ein Roman 

aus der Brandenburgischen Geschichte” 

(1856). Willibald Alexis jest uznawany 

za twórcę historycznego realizmu 

w literaturze niemieckiej, który swoją 

kulminację osiągnął za sprawą Theodora 

Fontane (1819–1898). 

Johannes Rasim 

Lehrerkolleg auch als Fach angeboten, 

insofern gilt unser Dank den Herren 

Golawski und Kurz, die den jungen 

Leuten als Multiplikatoren ein Stück 

oberschlesischer Identität zurückgaben. 

Margarethe Wysdak 

wać, ale nojlepi razym, że 

kůniec i tela, wiadůmo, że 

niestety. Nojczynści je tak, 

jak se tygo nie życzymy. 

Oby takych momyntów 

we naszym życiu było 

jak nojmani. Tygo wům 

wszystkym życzam, a pamiyntejcie 

tyż, że za niedugo 

już Mikołaj i cza by już po leku 

q 

Fotos: Johannes Golawski




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Markenstreit: Oberschlesische Bäcker wussten nichts von Ansprüchen der Kollegen aus der schlesischen Lausitz 


Die Streuselkuchen-Affäre 

Mit Mohn, Äpfeln oder Käse? Auf 

jeden Fall mit Streuseln. Variationen 

zum Thema Schlesischer 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Q Schulung für Beauftragte: 

Bis zum 11. Dezember kann man sich 

für die Teilnahme an der Schulung für 

Beauftragte für die deutsche Sprache als 

Hilfssprache in Gemeinden der Woiwod- 



Streuselkuchen sind zwar nicht sehr 

zahlreich, trotzdem hat die auf EU- 

Ebene vorgebrachte Beschwerde 

bundesdeutscher Bäcker bezüglich 

des vom Oppelner Konsortium erzielten 

Markenschutzes (siehe letzte 

Ausgabe, S. 11) des „Schlesischen 

Streuselkuchens“ für reichlich Ver- 

schaft Oppeln anmelden. In Rahmen der 

Schulung werden die Verwaltungsangestellten 

die Möglichkeit haben, vom fachlichen 

Wissen der Experten im Bereich 

der Minderheitenbildung zu profitieren. 

Die Schulung findet am 19. Dezember im 

Oppelner Hotel Mercure statt. Das genaue 

Programm und das Anmeldeformular gibt 


www.haus.pl 


Q 

wirrung gesorgt. Das hätte nicht 

sein müssen, meint der Vorsitzende 

des Konsortiums Beniamin Godyla. 

In die EU-Liste der geschützter Warenbezeichnungen 

hat es der Schlesische 

Streuselkuchen 2011 geschafft. Bundesdeutsche 

Bäcker haben mittlerweile jedoch 

geklagt, dass bei der Registrierung 

es auf der Internetseite des Veranstalters: 

Q Świętowali jubileusz: W minioną 

sobotę Gminna Orkiestra Dęta z 

Prószkowa świętowała swoje 50-lecie. 

Uroczystości rozpoczęły się od mszy św., 

odprawionej przez ks. Andrzeja Hanicha 

w kościele pw. św. Jerzego w Prószkowie. 



des Gebäcks nicht auch schlesische Gebiete 

im heutigen Deutschland (Niederschlesische 

Oberlausitz um Görlitz) 

berücksichtigt wurden, wo der Streuselkuchen 

ebenfalls traditionell seit Jahrhunderten 

gebacken wird. Hinter der 

Klage stehen Bäcker eben aus diesen 

Gebieten im Freistaat Sachsen. 

Następnie przeniosły się do restauracji 

„Pod Różą” w Chrząszczycach. Z muzykami 

z Prószkowa świętowała zaprzyjaźniona 

orkiestra Rückers Dorfmusikanten 

z Hesji. 

Q Superstar in Krappitz: Die SKGD 

Q 

und Ähnlichkeit 

LARES: Niniejszy materiał mit unserem służy wyłącznie 

den Gerichtsweg 

do czytania. 

zu gehen.“ 

Powielanie 

Bewusstsein 

w jakikolwiek 

darüber, dass 

sposób 

dies nicht 

zabronione. 

immer so war und im Grunde auch 

Streuselkuchen nicht 

Kulinarische Verwandtschaft 

jetzt nicht so ist. Da kulturell gesehen 


„Es hätte kultivierter gehen können“ 

Beniamin Godyla hat über Andere 

von der Angelegenheit erfahren. Dass 

die Dinge diesen Lauf genommen haben, 

sei bedauerlich. „Über die Klage 

der Bäcker aus Deutschland habe ich 

vor etwa zwei Monaten erfahren. Ich 

wurde deswegen ja sogar vom Ministerium 

angerufen. Und ich war aufrichtig 

veranstaltet am 24. November den deutschen 

Gesangswettbewerb „Superstar 

überrascht, denn beim Registrierungsverfahren 

für den Streuselkuchen hatte 

uns niemand in dieser Frage kontaktiert“, 

sagt der Konsortiumsvorsitzende. 

Dass der Schlesische Streuselkuchen 

auch im heutigen Deutschland in Teilen 

Sachsens gebacken wird, habe er 

nicht gewusst. „Es war auf jeden Fall 

keine Bosheit unsererseits, dass wir in 

2013“ im Krappitzer Kulturhaus. Die 

komplette Liste der Teilnehmer gibt es 

schon unter www.tskn.vdg.pl. Die Proben 

beginnen um 13:00 Uhr, die Auftritte um 

15:00 Uhr. Zum Ende wird die Jury die 

Gewinner verkünden. 

Q Niebawem Jarmark Bożonaro- 

unserem Antrag nicht auf diese Gebiete 

eingegangen sind, sondern vielmehr 

fehlende Kenntnis. Uns lag nun wirklich 

nichts daran, eine Beschränkung auf 

In die EU-Liste geschützter Marken hat es der Schlesische Streuselkuchen 2011 geschafft. 

„Ich kann mich zu 

seiner Qualität 

äußern. Ich finde 

es nur schade, dass 

die Dinge so weit 

gekommen sind“, sagt 

Beniamin Godyla. 

schlesische Gebiete im heutigen Polen 

zu erzielen“, so Godyla. Den Streuselkuchen 

aus der Oberlausitz habe der 

Vorstandschef noch nicht gekostet, 

auch die Rezeptur und Backweise sei 

weit gekommen sind. Nach meiner Auffassung 

hat es hier an einer kultivierten 

Herangehensweise gefehlt. Es hätte ja 

womöglich genügt, einmal zusammenzutreffen 

und darüber zu reden, anstatt 

Doch der Warenschutz ist derzeit erst 

einmal Fakt und der Chef des Konsortiums, 

das ein Ableger des aus der Minderheit 

hervorgegangene Schlesischen 

Bauernverbandes ist, möchte, dass das 

auch so bleibt. „Wenn die Bäcker in 

Deutschland ihr Gebäck registrieren heit (SKGD) und Fan des Schlesischen 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie lassen do wollen, czytania. so sollten sie Powielanie es nicht auf Streuselkuchens. w jakikolwiek sposób zabronione. 

unsere Kosten tun, sondern sich auf glei- 

Ob die kulturelle Verwandtschaft den 


chem Wege wie wir darum bemühen“, 

findet Beniamin Godyla. Bis auf Weiteres 

ist der Schlesische Streuselkuchen nur 

im polnischen Teil Schlesiens geschützt 

und zwar nur in den historisch oberschlesischen 

Gebieten der Woiwodschaft 

Q 

ihm nicht bekannt: „Ich kann mich zu Schlesien und in der Woiwodschaft Oppeln, 

womit auch nur ein kleiner Teil 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Polską w jakikolwiek wersję można 

seiner Qualität und Ähnlichkeit mit unserem 

Streuselkuchen nicht äußern. Ich Niederschlesiens abgedeckt ist. przeczytać pod adresem 

LARES: Diese Materialien finde es sind nur schade, lediglich dass die zum Dinge so Lesen Der bereitgestellt. Medienrummel um den Jegliche Streu- 

Vervielfältigung www.wochenblatt.pl ist strengstens untersagt. 

selkuchen wäre vielleicht ausgeblieben, 

Foto: J. Stemplewski 

wäre nicht die von Godyla erwähnte 

Unkenntnis mit im Spiel gewesen. „Für 

viele Polen und Schlesier liegt Schlesien 

in Polen. Es fehlt noch das historische 

die schlesischen Gebiete in Polen und 

in Deutschland eine Einheit bilden, 

haben sie auch gemeinsame Traditionen, 

auch kulinarisch“, denkt Zuzanna 

Donath-Kasiura, Kulturleiterin beim 

Bezirksverband der deutschen Minder- 

Streit um den Streuselkuchen im Keim 

hätte ersticken können, sei allerdings 

dahingestellt. 

Anna Durecka 

dzeniowy: Już po raz jedenasty Związek 

Młodzieży Mniejszości Niemieckiej zaprasza 

na Jarmark Bożonarodzeniowy, 

który odbędzie się w niedzielę 15 grudnia 

na placu Wolności w Opolu w godzinach 

od 11.00 do 19.00, natomiast kiermasz 

rozpocznie się o godzinie 14.00. Podczas 

jarmarku zaprezentowana zostanie tradycja 

związana z obchodami świąt Bożego 

Polityka: Wspominamy Gerharda Matheję 



Wyrzut sumienia 

W minionym tygodniu odszedł od nas Gerhard Matheja, były starosta 

strzelecki, który karierę polityczną rozpoczynał w roli burmistrza Zawadzkiego 

w 1990 roku, a zatem w pierwszej kadencji samorządności 

Narodzenia. Na scenie uczniowie szkół 

zaprezentują jasełka i kolędy. O godzinie 

14.00 rozpocznie się również kiermasz ze 

straganami, z charakterystycznymi dla 

okresu Bożego Narodzenia stroikami, 

ozdobami, kartkami, wypiekami, które 

będzie można kupić. W programie przewidujemy 

również występy zespołu Blue 

Moon, Klaudii Paterok oraz Anety Pawolek. 


Gerhard Matheja 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien w sind podejściu lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. 

w województwie opolskim. 

Był to też pierwszy krok Gerharda 

Mathei w poważnej karierze politycznej, 

bo w 1998 roku jako reprezentant 

Mniejszości Niemieckiej został 

wybrany na stanowisko starosty powiatu 

strzeleckiego. Był to początek funkcjonowania 

powiatu, a Matheja pozostawał 

starostą do 2004 roku – do nieszczęśliwego 

momentu, kiedy to został pozbawiony 

tej funkcji za zdjęcia godła Polski 

z budynku starostwa. 

Doskonały gospodarz 

– Kiedy po latach wracam do tamtych 

chwil, wydaje mi się, że reakcja środowisk 

zewnętrznych była wtedy jednak 

zbyt agresywna i przepełniona nienawiścią. 

Do tego odnoszę wrażenie, że 

Q Sprachreisen: Der BJDM veranstaltet 

bis Februar eintägige Sprachreisen. 

Zweimal in der Woche treffen sich die acht 

Teilnehmer. Die Themen werden individuell 

gestaltet. Auf dem Programm stehen 

unter anderem: ein Besuch im Oppelner 

Zoo und Vorlesungen im Oppelner Sprachenkolleg. 

Die Anmeldegebühr beträgt 

100 Złoty. Mehr zu den Sprachreisen gibt 

Q Krzyże w Izbicku: BJDM Izbicko 

zaprasza do udziału w konkursie fotograficznym 

pt. „Co nam opowiadają 

krzyże przydrożne?”. Zdjęcia należy nadsyłać 

do 24 listopada na adres mailowy 

LARES: Niniejszy ja także materiał karierę polityczną służy na stanowisku 

burmistrza rozpoczynałem w 1990 był wręcz jedynym uczestnikiem takich nadleśnictwie Zawadzkie. 

wyłącznie inny, należał do czytania. do nielicznych, Powielanie a czasami działając w jakikolwiek prężnie w kole łowieckim sposób w zabronione. 

LARES: Diese Materialien roku, w sind sąsiadującej lediglich z gminą zum Zawadz- 

Lesen spotkań, bereitgestellt. który wiedział i mówił Jegliche dosad- 

Vervielfältigung Krzysztof ist Świerc strengstens untersagt. 

Gospodarka była bowiem jego wielką 

LARES: Niniejszy pasją, materiał a aspekt gospodarczy służy w wyłącznie gminie, kie gminie do czytania. Kolonowskie. Dzięki Powielanie temu 

i w konkretnie, jakikolwiek co i trzeba sposób robić, bo zabronione. 

powiecie czy później w stowarzyszeniu podczas wielu spotkań miałem okazję zawsze był przygotowany od A do Z. W 


wówczas ktoś potrzebował tzw. kozła 

ofiarnego i wykorzystał ten moment, by 

go zniszczyć – wspomina wiceprzewodniczący 

sejmiku województwa opolskiego 

Józef Kotyś. – Uważam też, że Gerhard 

Matheja jest wyrzutem sumienia 

naszego środowiska, które w tak trudnej 

sytuacji, w jakiej się wtedy znalazł, nie 

potrafiło go wybronić i wtedy drogi MN 

bjdm_izbicko@o2.pl. Regulamin konkursu 

dostępny jest na www.izbicko.pl oraz na 

profilu facebookowym: BJDMIzbickoMlodziRazem. 

Na zwycięzców konkursu czekają 

atrakcyjne nagrody oraz publikacja 

fotografii w broszurze. 

adur 

Oppelner Nachrichten 

i jego rozeszły się. 

Mimo to pozostał aktywny zawodowo, 

bo praca była jego żywiołem. 

do pracy był absolutnym 

perfekcjonistą. 


Dzięki 

materiał 

temu przez ostatnie 

służy 

lata 

wyłącznie 

z całym 

oddaniem i profesjonalnie pełnił 


LARES: Diese Materialien obowiązki sind wiceprezesa lediglich zarządu zum stowa- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens es unter www.bjdm.eu untersagt. 

Q 

rzyszenia Promocja Przedsiębiorczości, 

organizując m.in. Inkubator Przedsiębiorczości, 

którego był dyrektorem. To 

zajęcie odbudowało go mentalnie i na 

nowo znalazł swoje miejsce na ziemi. 

zawsze czuł doskonale. Był po prostu 

urodzonym gospodarzem, przez co niezwykle 

sprawnie, udanie i owocnie działał 

na rzecz środowiska gospodarczego. 

Jeden z nielicznych 

– Podobnie jak Gerharda Matheja, 

23.09.2000 roku w ramach spotkania z samorządowcami, ówczesny premier RP Jerzy Buzek (w środku) spotkał się 

z Gerhardem Matheją (z prawej) i byłym posłem z ramienia MN Helmutem Paździorem 

Foto: K. Świderski 

przyglądać się jego pracy, działaniom i 

wiem, jak wygląda wiele spotkań dotyczących 

biznesu. Ludzie na nich wiele 

mówią, radzą, co jak trzeba poprawić, 

ale finalnie niewiele z tego wynika i 

nikt tak naprawdę wprost nie mówi, co 

trzeba zmienić. Gerhard Matheja był 

podejściu do pracy był perfekcjonistą, 

zawsze merytorycznie podchodząc do 

swoich obowiązków – twierdzi Józef Kotyś. 

A ci, którzy znali Gerharda Matheję, 

wiedzą również, że był doskonale zharmonizowany 

z rodziną, prawdziwą jej 

ostoją. Pasjonował się też łowiectwem, 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien. 

Foto: J. Stemplewski




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Walzen: 22. Festival der Chöre und Gesangsgruppen der deutschen Minderheit 

Kotysia 



Habemus 

Buła! 

Opolski sejmik przyjął rezygnację 

Józefa Sebesty z funkcji marszałka 

województwa opolskiego i powołał 

na jego miejsce dotychczasowego 

posła Andrzeja Bułę. Na rok przed 

zakończeniem kadencji nastąpiła 

zmiana warty na najważniejszym 

stanowisku w urzędzie marszałkowskim 

i choć nowy gospodarz regionu 

nie ma zbyt wielkiego doświadczenia 

22. – 28. November 2013 

LARES: Niniejszy Vielfalt materiał der Liederauswahl służy machte wyłącznie alles 

noch spannender!“, sagte Leonard 


LARES: Diese Materialien Malcharczyk, sind lediglich Moderator des zum Festivals. Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

w pracy w administracji, to wiele 

środowisk obdarzyło go kredytem 

zaufania. Buła uzyskał też wsparcie 

mediów, które jednak sugerują, aby 

położył kres patologiom w funkcjonowaniu 

urzędu. 

Na nowym otwarciu powinna 

skorzystać mniejszość niemiecka, 

Der Chor Cantabile vom DFK Konty. Am Mikrofon Dominika Czypek, die jüngste Teilnehmerin des Festivals. 

LARES: Niniejszy die Chöre materiał der deutschen służy Minderheit wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

dran. Gewinner des Tages gab es diesmal 

zwei: sind den lediglich Chor Cantabile zum des DFK Lesen war es bereitgestellt. in den letzten 22 Jahren Jegliche schon mit Vervielfältigung zwei Schwestern und ihrem ist Vater strengstens 

Chor. Für den Chor Cantabile aus Konty Czypek aus Przywor, die zusammen 



LARES: Diese Materialien Wrocław: sind 60. lediglich rocznica zum powstania Lesen bereitgestellt. ludowego w NRD Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

chociaż najmniej istotne jest to, czy 

dzisiaj może się pochwalić zdobyciem 

funkcji pierwszego wicemarszałka. 

Najważniejsza jest odpowiedź na pytanie, 

czy od tej chwili koalicjanci 

będą prawdziwym partnerem dla 

dysponującej trzema głosami w pięcioosobowym 

zarządzie województwa 

Platformy Obywatelskiej, czy 

też będą dalej sprowadzani do roli 

politycznej dekoracji. 

Najbliższe miesiące pokażą, czy 

pochodzący ze środowiska sportowego 

marszałek uczyni z zarządzania 

województwem sport zespołowy. Jeśli 

tak, to istniałaby spora szansa na re- 

LARES: Niniejszy się dyskusja materiał poświęcona służy powstaniu wyłącznie ludowemu czytania. w NRD 17 czerwca Powielanie 1953 w jakikolwiek sposób zabronione. 

r. W tym roku minęła 60. rocznica wybuchu powstania ludowego w NRD, 


konstrukcję koalicji po wyborach 

samorządowych w 2014 roku. 

Józef Kotyś 

TERMINE 

sprzeciw enerdowskiego społeczeństwa – Wystawa jest o powstaniu ludowym, 

LARES: Niniejszy na sytuację materiał bytową oraz służy stalinizację wyłącznie życia ale do tylko. czytania. Po raz pierwszy Powielanie pokazano w jakikolwiek sposób zabronione. 

QQGrünberg: Der Verband deutscher społecznego. Wystąpienie mające początkowo 

charakter sind lediglich społeczny przerodziło zum Lesen odbiór bereitgestellt. tego powstania w Polsce. Jegliche Na Vervielfältigung ist strengstens 

reakcje innych państw, np. Polski, oraz 

Gesellschaften LARES: veranstaltet Diese am Materialien 26. No- 

untersagt. 

vember ein literarisches Treffen in der 

Grünberger Stadtbibliothek. Über Horst 

Bienek spricht dort ab 11:00 Uhr Dr. Daniel 

Pietrek. 

Q Katowice: Dom Współpracy Pol- 

dodatkowych tablicach podane zostały 

dokładne informacje dotyczące reakcji 

innych państw bloku wschodniego. 

Wcześniej koncentrowano się na odbiorze 

wewnątrzniemieckim, BRD względ- 

Wystawa w całości dostępna jest w języku polskim. 

Q 

Ulrich Mählert, prof. Atilla Pók i prof. 

Berlina Wschodniego. Wystawa w 

LARES: Niniejszy Marek materiał Zybura. Moderatorem służy wyłącznie dyskusji całości do dostępna czytania. jest po polsku Powielanie – mówi Wystawę w jakikolwiek przetłumaczoną sposób na język zabronione. 

był prof. Krzysztof Ruchniewicz. Po prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz, dyrektor 

bereitgestellt. CSNE, kierownik Katedry Jegliche Nauk trum. Vervielfältigung Centrum im. Willy’ego Brandta ist strengstens Kowalczuk. 

polski można zobaczyć w siedzibie Cen- 

LARES: Diese Materialien dyskusji sind odbyło lediglich się otwarcie zum wystawy Lesen untersagt. 

sko-Niemieckiej zaprasza na konferencję 

pt. „Rola muzeów w kształtowaniu 

kultury pamięci w Polsce i w Niemczech. 

Historia najnowsza jako element pamięci 

zbiorowej i tożsamości narodowej”, która 

odbędzie się 26 listopada o godz. 10:00 w 

Muzeum Historii Katowic. Wstęp wolny. 

Q Kamionka: Der DFK Kamionka 

Książ: Wnuk księżnej Daisy przyjechał do Wałbrzycha 

Magdalena Kolender 

Q LARES: Niniejszy 

Książęca 

materiał służy wyłącznie 

wizyta 


uczennica z Leśnicy 


leźć dla każdego coś fajnego, poszaleć na 

wyprzedażach i kupić za bardzo niską 

cenę wysokiej jakości ciuch. Takie wyprzedaże 

to prawdziwe wyprzedaże! – a 

więc nie ma to jak zakupy w Niemczech 

– podpowiada nam 17-letnia mieszkan- 

Q 

Śląsku jest tak żywa. 


K 

ka Leśnicy. 

siążę 

materiał 

Bolko zna 

służy 

Daisy 

wyłącznie 

przede 

do Książę czytania. Bolko VI Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

wszystkim z opowiadań i z jej pa- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. jest jedynym Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

(Gemeinde Reinschdorf) veranstaltet am 

8. Dezember im Dorfklub ein „Adventsbasteln 

mit dem Nikolaus“. Beginn ist um 

15:00 Uhr. Anmelden kann man sich bis 

24. November bei Anna Ludwig Konieczny 

unter der Telefonnummer 608890658. 

Q Zabrze: Muzeum Górnictwa Węglowego 

w Zabrzu zaprasza 28 listopada 

na prelekcję z cyklu „Górnicze dynastie” pt. 

„Bylicowie – gwarkowie, rajcy, wybitni 

astronomowie ze srebrnego Olkusza”. 

Początek o godz. 17.00. 

QQWrocław: 21 listopada rozpoczyna 

się we Wrocławiu II Zjazd Niemcoznawców. 

Szczegółowy program zjazdu dostępny 

jest na www.zjazdniemcoznawcow.pl. 

Q Tichau: Am 6. Dezember findet im 

Tichauer Stadtmuseum die 7. Tichauer 

Geschichtskonferenz zum Thema „Getränke 

und Gerichte auf den Tischen des 

Adels und der Bauern“ statt. Beginn ist 

um 10:00 Uhr. 

Walzer in Walzen 

Schon zum 22. Mal trafen sich am 

vergangenen Wochenende im Kulturhaus 

in Walzen Liebhaber der 

LARES: Niniejszy deutschen materiał Musik aus służy der Region. wyłącznie An do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

den ersten Preis. 

LARES: Diese Materialien dem Festival sind der lediglich Chöre und zum Gesangs- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

gruppen der deutschen Minderheit 

beteiligten sich neun Chöre und 19 

Gesangsgruppen. 

„Das Niveau war sehr hoch, die 

Neben bekannten Liedern wie: „Schneewalzer“ 

oder „Aber dich gibt´s nur 

einmal für mich“ konnte man diesmal 

auch bekannte Oktoberfestlieder wie: 

„Hände zum Himmel“ hören und dabei 

kräftig mitsingen. Am Samstag waren 

Konty und Cantabile vom DFK Groß 

Döbern. Den zweiten. Platz errang der 

Chor aus Krappitz, der dritte Platz ging 

wieder an zwei Chöre: Heimatklang aus 

Klodnitz und an den Tarnauer DFK- 

das sechste Mal, dass er unter der Leitung 

von Zygfryd Maczurek den Pokal 

gewonnen hat. Mitglied dieses Chores 

ist auch die jüngste Teilnehmerin des 

Festivals, die Erstklässlerin Dominika 

Chcemy być wolni 

W miniony czwartek w Centrum im. Willy’ego Brandta we Wrocławiu odbyła 

które było jedynym masowym wystąpieniem antysystemowym Niemców. 

Powstanie miało charakter ogólnokrajowy 

i objęło swym zasięgiem całe przygotowała Federalna Fundacja ds. 

w NRD 17 czerwca 1953 r.”. Wystawę 

NRD. Pomimo szybkiej interwencji Rozliczenia z Dyktaturą SED. W imieniu 

wojsk radzieckich powstanie pokazało Fundacji otworzył ją dr Ulrich Mählert. 

się w narodowe i polityczne. Powstańcy 

domagali się wolnych wyborów, a także 

zjednoczenia podzielonych Niemiec. 

W dyskusji wzięli udział znawcy tematyki 

z Niemiec, Węgier i Polski: dr 

„Chcemy być wolni! Powstanie ludowe 

miętników. Podkreśla, że pamięć należy 

się nie tylko słynnej księżnej, ale i innym 

członkom rodziny. Szczególne zasługi 

dla Książa, Pszczyny i niemieckiego 

państwa miał chociażby teść księżnej 

Daisy, Hans Heinrich Hochberg, który 

czasy rozwiązań w dziedzinie ubezpieczeń 

społecznych, wprowadził kasę emerytalną, 

a także zabezpieczenia socjalne 

dla urzędników i robotników. 

Podczas wizyty w Wałbrzychu książę 

Bolko zwiedził Książ, gdzie podziwiał 

Historycznych. 

Wnuk księżnej Daisy, książę Bolko VI Hochberg von Pless, odwiedził w zeszłym 

tygodniu po raz kolejny Wałbrzych. Książę Bolko mieszka w Monachium 

i mówi, że cieszy się bardzo, że pamięć o jego babci na Dolnym 

żyjącym wnukiem 

księżnej Daisy. 

otrzymał nawet tytuł arcyksięcia, przysługujący 

wówczas jedynie członkom Romanem Szełemejem. 

zabronione. 

w wałbrzyskim ratuszu z prezydentem 


Niemiecka 

w 

muzyka 

jakikolwiek 

pomaga uczennicy w 

sposób 

rozwijaniu jej 

pasji. 

Foto: Karolina Trela 

panującego rodu. To Hans Heinrich był Książę Bolko VI na stałe mieszka w 

LARES: Diese Materialien autorem sind rewolucyjnych lediglich jak zum na swoje Lesen Monachium, bereitgestellt. ma córkę Felicitas. Jegliche Jed- 

– Vervielfältigung Niemców lubię za ich muzykę, ist strengstens za 

untersagt. 

Q 

nak jego spadkobierczyni jako kobieta 

nie może odziedziczyć po nim tytułu, 

który prawdopodobnie przypadnie 

kuzynowi Bolka, Peterowi von Hochberg. 

Książę Bolko jest szóstym księciem 

pszczyńskim, jedynym synem Bolka von 

im Chor kräftig mitsingt. Der Sonntagnachmittag 

mit 19 Gesangsgruppen 

war nochmal ein richtiger Höhepunkt 

für die Teilnehmer und Besucher und 

ein großer Erfolg für das Ehepaar 

wydało książkę pt. „17 czerwca 1953 

Lubię Niemcy 

piosenki, które mogę śpiewać i grać, rozwijając 

przy tym moje pasje: śpiew i grę 

na gitarze – rozpoczęła rozmowę Magda. 

– Gwara śląska, w której porozumiewam 

się w moim otoczeniu, ma również 

wiele słówek zaczerpniętych z języka 

Foto: Karolina Trela 

Der Chor Cantabile 

aus Konty gewann 

zum sechsten Mal 

Ślusarczyk. Przemysław und Agnieszka 

Ślusarczyk betreuen nämlich die beiden 

besten Ensembles: „Ligockie Wrzosy” 

aus Ellguth in der Gemeinde Proskau, 

dieses gewann den ersten Preis, und 

„Kupskie Echo” aus Kupp, das auf den 

zweiten Platz landete. Dritter wurde 

die Lokalmatadoren: „Walczanki” aus 

Walzen. Auch Neulinge, wie die Gruppe 

„Das singende Herz des Oppelner 

Landes“ vom DFK Roswadze, bekamen 

eine Auszeichnung für ihre künstlerische 

Leistung. „Wir können es bis jetzt 

noch nicht glauben, aber wir haben es 

geschafft! Es ist eine Motivation für uns, 

um noch mehr Auftritte zu absolvieren 

und nicht an uns zu zweifeln.“, so Rita 

Grądalska, Initiatorin und Dorfvorsteherin 

aus Roswadze. Eine neue Ausgabe 

des traditionsreichen Festivals erfolgt 

im kommenden Jahr. 

Karolina Trela/adur 

Foto: Magdalena Mendyka 

– Historia powstania”, której autorem 

jest niemiecki historyk Ilko-Sascha 

Magdalena Mendyka 

LARES: Niniejszy m.in. efekty materiał ostatnich służy prac remontowych. 

Był pod dużym wrażeniem wy- 

księżnej Daisy. 

gwarę, ale nie tylko to. W Niemczech bardzo lubi Niemcy. 

wyłącznie Hochberg do i czytania. jedynym żyjącym Powielanie wnukiem niemieckiego, w jakikolwiek które wzbogacają sposób naszą zabronione. 

adur 

LARES: Diese Materialien konanych sind prac. lediglich Książę spotkał zum się także Lesen bereitgestellt. Jegliche adur podobają Vervielfältigung mi się sklepy, tam można ist zna- 


– Pomoc w rozwijaniu zainteresowań 

młodych ludzi, wyjazdy do Niemiec, 

konkursy dla młodzieży takie jak Superstar, 

konkursy recytatorskie, językowe 

to tylko niektóre z wielu przykładów, 

które dzięki dofinansowaniu z konsulatu 

Republiki Federalnej Niemiec są 

organizowane dla nas – nie tylko dla 

młodych ludzi. Niemcy chcą, aby Polacy 

poznawali ich kraj nie tylko od 

strony teoretycznej: z książek, gazet, 

ale na własne oczy się przekonali, jak 

tam jest. Niemców jako naród znam z 

opowiadań znajomych, mojej rodziny 

mieszkającej w tym kraju i z własnych 

doświadczeń podczas odwiedzin. Świat 

wydaje się tam lepszy – mówi Magda. A 

to, że wszyscy w Niemczech traktowani 

są na równi, to kolejny atut, za który tak 

Karolina Trela




Nr. 47/1129 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Głogówek: Już w XIX wieku powołano tu Związek Cecyliański 

Kronika Parafialna 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Cecyliańskie świętowanie 

Chórzyści, lutnicy, muzycy, organiści, 

czyli ludzie muzyki kościelnej, 22 

listopada wspominają świętą Cecylię, 

męczennicę rzymską, której 

W 

Q Debatte um Martinsumzüge: 

Die Düsseldorfer Bürgermeisterin Marie- 

Agnes Strack-Zimmermann (FDP) hofft, 

dass die Debatte um die Martinsumzüge 

an städtischen Schulen und Kindergärten 

nicht ernst genommen wird. In zahlreichen 

Düsseldorfer Schulen werde an das 

Wirken des Heiligen und an den Wert der 

Nächstenliebe erinnert, sagte die katho- 

uruchamiał miechy, które pompowały 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie powietrze. w jakikolwiek Musiał być silny sposób i zręczny, zabronione. 

dlatego do pracy tej przyuczano młodych 

Vervielfältigung wychowanków, pochodzących ist strengstens z 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

ciało po śmierci, zgodnie z legendą, 

znaleziono w stanie nienaruszonym. 

W katakumbach św. Kaliksta, miejscu 

jej pierwotnego pochówku, znajduje 

się ołtarz z marmurową figurą 

świętej. 

lische Politikerin in Düsseldorf vor der 

Synode der Vereinigten Evangelisch-Lutherischen 

Kirche Deutschlands (VELKD). 

Ausgelöst hatte die Debatte der Politiker 

der Linken Rüdiger Sagel. Er sprach 

sich mit Blick auf einen hohen Anteil an 

Muslimen in Kitas und Schulen für eine 

Umbenennung des Martinsfestes in ein 

chłopskich rodzin. W 1865 r. Joseph 

Lux był kalkantem w głogóweckiej kolegiacie. 

W przedwojennym Głogówku 

grano na fisharmonii do mszy w sześciu 

kaplicach: w kościółku na cmentarzu, 

kaplicy szpitalnej, a na zamku prawdo- 

ikonografii przedstawia LARES: Niniejszy się św. materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie podobnie w jakikolwiek w każdej z czterech sposób kaplic też zabronione. 

Cecylię w stroju orantki, a jej Obraz św. Cecylii z kościoła klasztornego w Głogówku Fisharmonia z kaplicy ojców Franciszkanów znajdował się ten instrument. Obecnie 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche cztery Vervielfältigung fisharmonie są czynne, inne ist cze- 

strengstens Q untersagt. 

atrybutami są instrumenty muzyczne. 

Ku jej czci powstawały liczne bractwa 

i towarzystwa. Powołany już w XIX 

wieku głogówecki Związek Cecyliański 

zrzeszał wielu członków, gdyż nie 

brakowało u nas utalentowanych muzycznie 

ludzi. O umiłowaniu muzyki w 

tym regionie można wiele napisać. W 

„Sonne-Mond-und-Sterne-Fest“ aus. 

Q Gedenkgottesdienst: Der VdG 

lädt zum Gedenkgottesdienst für den 

verstorbenen Premierminister Tadeusz 

Leopold Heinze, głogówecki profesor 

Królewskiego Katolickiego Seminarium 

dla nauczycieli, który prowadził zajęcia 

z muzyki i śpiewu kościelnego, zobligowany 

został do przeprowadzenia reform 

tego przedmiotu dla wszystkich katolic- 

LARES: Niniejszy materiał gdyż nie brakowało służy wyłącznie kich seminariów do czytania. na Śląsku. Powielanie Pedagog ten nowa w i organista jakikolwiek z Walec Jaschik. sposób zabronione. 

założył towarzystwo muzyczne, które W kościele klasztornym obok wspaniałego 

Vervielfältigung prospektu organowego możemy ist strengstens 

tu utalentowanych 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen nazwał bereitgestellt. „Harmonia”. Mimo napiętego Jegliche untersagt. 

domach, szkołach, kościołach, salach 

zamku rodu Oppersdorffów uczono gry 

na instrumentach, śpiewano, oklaskiwano 

artystów. Hrabia Franz Joachim 

Wenzel von Oppersdorff przeszedł do 

historii jako zły gospodarz, ale miłośnik 

muzyki. Dzięki niemu wielki kompozytor 

niemiecki Ludwig van Beethoven 

zaszczycił miasto swoją obecnością i 

dedykował panu na zamku symfonię. 

W szkolnictwie kładziono nacisk na 

wszechstronne wykształcenie, którego 

Mazowiecki ein. Die Messe wird am 1. 

Dezember um 10:00 Uhr in der Sebastianskirche 

in Oppeln (pl. św. Sebastiana 

2) gehalten. 

QQPogrzeb Gerarda Cieślika: Chorzów 

pożegnał Gerarda Cieślika barwami 

jego ukochanego Ruchu. „Powiedzieć o 

Gerardzie Cieśliku, że był człowiekiem 

niezwykłym, to za mało. On był człowiekiem 

niemożliwym!” – powiedział prof. 

Jerzy Buzek nad grobem zmarłego. „Choć 

był niskiego wzrostu, był wielki w swoich 

wyborach i życiowych postawach. (...) 

W kościele parafialnym można go było 

spotkać nie tylko w niedziele, również 



Bis Weihnachten 


sind es noch 

Jegliche 

einige 


neue Holzschnitzkunst von Meistern 

und Schülern der Holzschnitzschule 

Bad Warmbrunn. 

Die 1902 eröffnete Schule machte 

bereits vor dem Ersten Weltkrieg 

mit Kunsttischlerei, Figur- und Ornamentschnitzerei 

von sich reden. Schüler 

kamen aus ganz Deutschland, einige 

sogar aus dem Ausland. Die Ausstellung 

w ciągu tygodnia wstępował do niego na 

modlitwę, a kiedy nie mógł już wychodzić 

z domu, przyjmował co miesiąc kapłana” 

– wspomniał katowicki arcybiskup Wiktor 

Skworc. Pogrzeb górnośląskiego piłkarza 

odbył się 8 listopada w jego parafialnym 

kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej 

Maryi Panny w Chorzowie Batorym, spoczął 

w rodzinnym grobie na cmentarzu 

zeigt geschnitzte Krippen, volkstümliche 

und religiöse Plastiken sowie dekorative 

Arbeiten. Neben Raritäten aus den 20er 

und 30er Jahren vermitteln viele Werke 

aus der Nachkriegszeit die Fortsetzung 

der Tradition ab den 50er Jahren 

im Stuttgarter Raum. Arbeiten junger 

polnischer Künstler aus der heutigen 

Schule in Bad Warmbrunn (Cieplice- 

Zdrój) sowie eine umfangreiche Fotodo- 

Q Religionsfreiheit: Zu mehr 

Unterstützung für verfolgte Christen in 

islamischen, hinduistischen und kommunistischen 

Staaten haben Referenten 

eines ökumenischen Märtyrer-Kongresses 

in Schwäbisch Gmünd Politik, Medien und 

Geschichte der Schule, in der bis heute 

die Tradition der Holzschnitzkunst wie 

auch Fotografie, Glas- und Textilkunst 

gepflegt wird. 

Die Ausstellung wird am 29. No- 

LARES: Niniejszy vember materiał um 19:00 Uhr służy im Schlesischen wyłącznie wurde do der czytania. Workshop aus Powielanie Mitteln des w jakikolwiek sposób zabronione. 

Museum zu Görlitz eröffnet. 

deutschen Innenministeriums. 

Jede Teilnehmerin konnte einen selbstgemachten 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum 

SM/adur 

Lesen bereitgestellt. Jegliche 

adur Adventskranz 


mit nach Hause nehmen. 


kumentation geben ergänzend Auskunft 

über die mittlerweile über 100-jährige 

Pf. Bronisław Żuchowski 

Vierunddreißigster 

Sonntag im 

Jahreskreis 

24.11.2013 

Christkönigs- 

Sonntag 

1. Lesung: 2 Sam 5,1-3 

2. Lesung: Kol 1,12-20 

Evangelium: Lk 23,35-43 „Heut noch 

wirst du mit mir im Paradies sein.“ 

Im Mittelpunkt der Kreuzigungsszene 

steht die Inschrift: „Das ist der König 

Kirchen aufgefordert. Im Eröffnungsreferat 

kritisierte der Vorsitzende der CDU/ 

CSU-Bundestagsfraktion, Volker Kauder, 

dass Journalisten das Engagement von 

Politikern für die Rechte von Homosexuellen 

problemlos akzeptierten, für das 

Eintreten für verfolgte Christen jedoch 

eine besondere Begründung erwarteten. 

Auch in den Kirchen habe es große Gleichgültigkeit 

gegeben. In rund 100 Staaten 

hätten Christen keine Religionsfreiheit. 

Dazu zählten neben Nordkorea, Eritrea 

und Weißrussland auch Saudi Arabien 

und zahlreiche andere islamische Länder. 

Q Ekumenia: Kancelaria Biskupa 

zwischen ihnen, die den gerechten Lohn 

für ihre Taten erhalten, und zwischen 

dem in ihrer Mitte, der sich zwar in der 

gleichen Lage befindet, der aber „nichts 

Unrechtes getan hat“. Allein ein zu Recht 

verurteilter Verbrecher erkennt und be- 

Q 

LARES: Niniejszy soll er materiał den Beweis antreten, służy indem wyłącznie er kennt do die Unschuld czytania. des Herrn. Powielanie Seine verstehen. w jakikolwiek Er ist eine der Aussagen sposób der zabronione. 

sich selbst aus dieser Lage befreit. Jesus 

aber hat nie ein Wunder für sich ist Ausdruck des Glaubens, dass Jesus in der Glaubensvorstellungen der Chris- 

Bitte um ein Gedenken in seinem Reich Heiligen Schrift, die für die Ausprägung 


der Juden.“ 

Da ist die Menge der Leute. Sie steht 

dabei und schaut zu. Sie hat weder Mitleid 

noch Hass hergetrieben, sondern 

einfach die Neugier und Sensationslust. 

Ebenso stand sie dabei, als Jesus seine 

Wunder wirkte. Sie steht dabei, weil 

Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w 

RP oraz Komitet Krajowy Światowej Federacji 

Luterańskiej organizują konferencję 

poświęconą dokumentowi „Od konfliktu 

do komunii”. Konferencja oraz dyskusja 

panelowa z księżmi: ks. prof. Theodorem 

Dieterem, ks. dr. hab. Rajmundem Poradą, 

ks. prof. Przemysławem Kantyką (KUL) 

i dr. Jerzym Sojką (ChAT) odbędzie się 

27 listopada w Centrum Luterańskim w 

ihrer gerechten Strafe zugeführt worden. 

materiał Diese Gesellschaft służy ist für wyłącznie ihn die mir in do dem czytania. Reich Gottes sein, Powielanie von dem Jesus sich w als jakikolwiek der wahre König im sposób Reich zabronione. 

Warszawie. 

Wundertaten. Du wirst noch heute mit sterbenden Herrn zurück. Mit ihr hat 


tiefste Demütigung, weil dadurch zum du gesprochen hast. Damit bringt das Gottes erwiesen. 

q 


es etwas zu sehen gibt, weil sich etwas 

rührt. 

Powołany w XIX wieku 

głogówecki Związek 

Cecyliański zrzeszał 

wielu członków, 

muzycznie ludzi. 

ważnym elementem była gruntowna 

wiedza muzyczna, gra na instrumentach 


oraz śpiew 

materiał 

chóralny. 

służy 

Sławę światową 

wyłącznie 

klawiaturą. 

do czytania. 

Była używana 

Powielanie 

głównie w nach 

w 

leżą 

jakikolwiek 

białe lilie, symbol niewinności 


zdobyli wychowankowie głogóweckich niewielkich kościołach, kaplicach w zastępstwie 

organów. Fisharmonia nigdy wezwanie „S. Cecilia ora pro nobis”. 

męczennicy rzymskiej. U dołu łacińskie 

szkół, tacy jak Gerhard Strecke czy Jo- 


hann Sedlatzek… 

Görlitz: Neue Ausstellung im Schlesischen Museum 

Schnitzkunst aus Bad Warmbrunn 

Der beliebte niederschlesische 

Badeort Bad Warmbrunn steht im 

Mittelpunkt einer neuen Sonderausstellung, 

die am 29. November 

eröffnet wird. Zu sehen ist alte und 

Wort zum Sonntag 

Die führenden Männer aber wissen, 

ihnen seine Wundertaten zu schaffen 

gemacht. Daher setzt hier ihr Spott und 

Hohn an. Wer so mächtig ist, wie er 

durch seine Taten zu beweisen gesucht 

hat, wenn er der Messias ist, wie seine 

Anhänger behauptet haben, dann 

gewirkt. Gerade jetzt, wo er den Willen 

des Vaters erfüllt und dadurch das 

Heil der Menschen bewirkt, wäre ein 

Wunder zur Selbstbefreiung in göttlicher 

Macht Verrat an seiner Sendung. 

Neben Jesus sind wirkliche Verbrecher 

Foto: H. Młynarska 

planu nauki jego uczniowie koncertowali 

na wszystkich ważnych uroczystościach 

w regionie. 

Fisharmonia, instrument z grupy 

dętych klawiszowych, wyglądem przypomina 

pianino „ścięte” nisko nad 

Das dachten sich auch die Frauen 

vom DFK Dombrowitz (Gemeinde 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Chronstau), do czytania. die sich am 11. November Powielanie zu w jakikolwiek sposób zabronione. 

einem Adventsbasteln getroffen haben. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Weihnachten bereitgestellt. bedeutet nicht nur Jegliche Leb- 


kuchen backen, sondern auch das Haus 

mit originellem Weihnachtsschmuck zu 

schmücken. In jedem deutschem Haushalt 

darf in der Adventszeit außerdem 

eines nicht fehlen: ein Adventskranz. 

Wie man einen Adventskranz macht, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie das lernten do czytania. die Einwohnerinnen Powielanie vom w jakikolwiek sposób zabronione. 

Die Ausstellung zeigt geschnitzte Krippen, volkstümliche 

und religiöse Plastiken sowie andere dekorative 

Dombrowitz während eines Workshops, 

przy ul. Granicznej. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen der vom bereitgestellt. dortigen DFK veranstaltet Jegliche wur- 

Arbeiten. 

Foto: SMzG 

Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. 

de. Das Projekt stand unter dem Motto 

„Der Adventskranz – Adventsgeschichten 

und Basteln im DFK Dombrowitz”. 

Den Frauen stand eine Floristin mit Rat 

und Tat zur Seite, die ihnen die besten 

Basteltricks gezeigt hat. Finanziert 

Ausdruck gebracht werden soll, dass 

sein, d. h. Gottes Reich, kommen werde, 

und dass es in seiner Macht stehe, dort 

freundlich eines Menschen zu gedenken. 

Auf solchen Glauben hat Jesus in seinem 

Leben stets geantwortet mit der Vergebung 

der Sünden oder mit mächtigen 

Foto: H. Młynarska 

nie znalazła zastosowania jako instrument 

koncertowy. Warto też wspomnieć, 

że w świątyniach zatrudniano pomocnika 

organisty, nazywanego kalkantem 

(łac. calcare – naciskać). Człowiek ten 

kają na naprawę. 

Ważną rolę w historii i kulturze muzycznej 

odegrali pasjonaci, zbieracze pieśni, 

organiści z miasta i pobliskich wsi. 

Do nich należą zapewne: Joseph Schittko 

z Biedrzychowic, Ignatzy Dziadek z Mio- 

podziwiać jeszcze jedną pamiątkę, sięgającą 

czasów, kiedy związki muzyczne 

przeżywały swój rozkwit. Obraz olejny z 

wizerunkiem świętej Cecylii przedstawia 

piękną, młodą kobietę w bogatych 

szatach. Gra na organach, a na jej kola- 

Dombrowitz: Vorbereitung auf Weihnachten 

Adventsgeschichten 

Wochen, es ist aber nicht zu früh, um 

schon mal mit den Vorbereitungen 

zu beginnen. 

Henryka Młynarska 

Ende dieser Szene, die Jesus in seiner 

worum es geht. Schließlich ist das, was Jesus in diese Kategorie von Menschen tiefsten Erniedrigung zeigt, doch die 

LARES: Niniejszy da geschieht, materiał ihr Werk. służy Sie freuen wyłącznie sich gehört. do Einen czytania. der Verbrecher Powielanie hatte die übernatürliche w jakikolwiek Dimension ins sposób Spiel, zabronione. 

ihres Sieges, und sie spotten über den Gnade des Kreuzes getroffen. Er erkennt in der dieser zwischen Verbrechern die 

LARES: Diese Materialien unterlegenen sind Gegner. lediglich Am meisten zum haben Lesen in seiner bereitgestellt. letzten Stunde den Abstand Jegliche Macht Vervielfältigung hat, einem Menschen den direk- 


ten Zugang zum Paradies zu öffnen. Für 

jeden einzelnen Menschen werde daher 

der Endzustand im Reiche Gottes oder 

in der Verwerfung am Tag seines Todes 

eintreten. Auf dieser Glaubensbasis des 

Evangelisten ist der Ausspruch Jesu zu 

tenheit weitreichende Konsequenzen 

gehabt haben. Unsere eigene Vorstellung 

vom Ende unseres irdischen Lebens und 

unsere Hoffnung auf das Heil bei Jesus, 

unmittelbar nach dem Tode, gehen 

nicht zuletzt auf diese Verheißung des 

Foto: Anna Adamiec-Golas 

kan 

Foto: K. Kandzia




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind Zweisprachige lediglich zum Ortsschilder Lesen bereitgestellt. Dwujęzyczne Jegliche Vervielfältigung tablice ist strengstens untersagt. 

Groß Strehlitz: Bereits zum dritten Mal nimmt die Minderheit Anlauf zweisprachige Ortsschilder durchzusetzen 

Jagdfieber 

22. – 28. November 2013 



In Groß Strehlitz jagt ein Rekord den anderen. Die Stadt erhält die höchsten 

Zuweisungen für deutschen Unterricht. Und hier gibt es am 27. November 

den dritten Anlauf zu Konsultationen. Die deutsche Kreisratsabgeordnete 

Joanna Mróz hat für soviel Widerstand kein Verständnis. 

Im Mai 2010 konnte man auf der 

Homepage des Oppelner Bezirksverbandes 

der deutschen Minderheit Joanna Mróz denkt, dass die Deut- 

Anlauf nehmen. 

(SKGD) lesen, mit welchen Argumenten schen nun besser gewappnet sind. „Im 

Ratsherr Henryk Pawlowski gegen den Juli hatte uns das Wahlkomitee gesagt, 

ersten Antrag auf Konsultationen zur dass man die Sache wohl anders sieht, 

Einführung zweisprachiger Ortsschilder wenn die Menschen und nicht nur 

dodatkowo 4 706 315,50 zł. 


LARES: Diese Materialien November sind jedoch lediglich einen neuerlichen zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy die politische materiał Minderheit służy die wyłącznie Schilder do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

wirklich wollen. Über die DFK wurden 

LARES: Diese Materialien nun Unterschriften sind lediglich gesammelt. zum Aber Lesen Das Ortsschild bereitgestellt. der Stadt Groß Strehlitz bleibt Jegliche in jedem Fall einsprachig. Vervielfältigung Foto: Till Scholtz-Knobloch ist strengstens untersagt. 

in der Gemeinde Groß Strehlitz wetterte. 

„Bittet eure Anführer, sie sollen kommen 

und mich über den Zweck aufklären, 

wenn sie Probleme haben sich in der 

Gemeine zurecht zu finden. Ich kaufe 

jedem ein Navi, in dem man die deutsche 

Sprache einstellen kann und sie werden 

wissen wo links, rechts und geradeaus 

ist“, verkündete er und schuf ein Klima 

der Intoleranz, das Konsultationen fürs 

im Grunde ist das schon ein doppeltes 

Bekenntnis. Keine Gemeinde in Polen 

erhält mehr Zuweisungen für Deutsch 

als Minderheitssprache. Allein 2012 

gab es für unsere Schüler zusätzlich 

4.706.315,50 Złoty.“ Mróz wurmt den- 

LARES: Niniejszy noch, dass materiał nicht einmal służy ein Treffen wyłącznie mit do Strzelcach czytania. Opolskich Powielanie rekord goni Myląc w integrację jakikolwiek z asymilacją, sposób zaczęła 

opowiadać, jak to po wojnie, będąc 

zabronione. 

dem Lubliner Experten für Minderheitenrechte 

sind Prof. lediglich Grzegorz Janusz zum im April Lesen sze dotacje bereitgestellt. na nauczanie języka niemiec- 

Jegliche małym Vervielfältigung dzieckiem, nagle zapomniała ist strengstens 

rekord. Miasto otrzymuje najwyż- 


erste vereitelte. Zudem traf die Deutschen 

der Vorwurf, sie wollten zweisprachige 

Schilder nur aus politischen Gründen, 

da Kommunalwahlen vor der Tür stünden. 

Ratsvorsitzende Teresa Smoleń erklärte 

damals, dass keine Fraktion am 

Thema interessiert sei. Integration und 

Assimilation verwechselnd, plauderte 

sie, dass sie nach dem Krieg als kleines 

die Öffentlichkeit interessierte, denn 

außer Minderheitsangehörigen erschien 

nur Bürgermeister Tadeusz Goc, Gemeinderatsvorsitzender 

Bogusław Farion 

und Sekretärin Magdalena Żelazna. 

Im Antrag verzichtet die Minder- 


heit nun 

materiał 

auch auf Konsultationen 


in wobec 

do 

niemieckich 

czytania. 

nazw. 

Powielanie 

współrządzą 

w jakikolwiek 

wraz ze Stowarzyszeniem 


der Stadt selbst. Doch Nörgler wenden W maju 2010 roku na stronie internetowej 

organizacji MN w woj. opolskim dzielców „Mała Ojczyzna”, założyli sobie 

Ziemia Strzelecka i Komitetem Spół- 

immer noch ein, dass Zweisprachigkeit 


Kind schlagartig Deutsch verlernte und 

schnell polnisch sprach. Ein Ratsherr 

bemerkte gar, dass Wähler ihm gedroht 

hätten, im Falle der Zustimmung seine 

Wohnung in Brandt zu setzen. 

Für die laufende Legislaturperiode 

schrieb sich die deutsche Fraktion, 

die mit dem Wahlverband des Groß 

Strehlitzer Landes (Stowarzyszenie 

(TSKN) można było przeczytać, jakimi 

argumentami radny Henryk Pawłowski 

pomstował na pierwszy wniosek o przeprowadzenie 

konsultacji dotyczących 

wprowadzenia dwujęzycznych tablic z 

nazwami miejscowości w gminie Strzel- 

nun immer noch nicht reicht, die Mehrheit 

im materiał Rat von Konsultationen służy wyłącznie zu über- 

„Poproście do czytania. waszych wodzów, Powielanie niech posiedzeniem, w jakikolwiek jednak 27 listopada sposób br. zabronione. 

ce Opolskie. 

wycofała swój wniosek jeszcze przed czeństwa obywatelskiego. 


zeugen? Joanna Mróz: „Das Klima in der przyjdą i wyjaśnią, jaki jest cel. Jak mają podejmie kolejną próbę. 


Ziemia Strzelecka) und dem Wahlkomitee 

der Genossenschaftler „Heimat“ 

(Komitet spółdzielców „mała ojczyzna“) 

gemeinsam unter Bürgermeister 

Tadeusz Goc regiert, das Thema jedoch 

auf ihre Fahnen. Doch auch in einem 

zweiten Anlauf im Juli 2013 konnte das 

Wahlkomitee „Heimat“ nicht alle seine 

Ratsmitglieder überzeugen einen Antrag 

problem poruszania się po gminie, to 

ja tu deklaruję, że wszystkim kupię 

GPS, które można przestawić na język 

niemiecki, i niech jadą i będą widzieli 

„links, rechts, geradeaus”, może trafią, 

jeżeli mają problemy” – oznajmił, two- 

man in einem vereinten Europa andersartige 

materiał Menschen behandelt. służy Deutsch- 

wyłącznie wien czas do udaremnił czytania. przeprowadzenie Powielanie podpisy. w jakikolwiek Ale w gruncie rzeczy sposób jest to zabronione. 

rząc klimat nietolerancji, który na pe- 

Za pośrednictwem koła DFK zebrano 


polnische Versöhnung – das sind nicht konsultacji. Poza tym Niemców spotkał podwójna deklaracja, bowiem żadna 

Ergebnisse. 

LARES: Diese Materialien nur leere sind Worte lediglich bei bilateralen zum Treffen, Lesen zarzut, bereitgestellt. że chcą dwujęzycznych tablic Jegliche wy- 

gmina Vervielfältigung w Polsce nie otrzymuje więcej ist do- 


auf Konsultationen zu unterstützen. Die 

Minderheit zog ihren Antrag noch vor 

der Sitzung zurück, wird nun am 27. 

nur dort zur Wahl stehen dürfe, wo die 

Minderheit aktiv ist. Das Gesetz ermöglicht 

zweisprachige Schilder jedoch dort, 

wo eine Minderheit konzentriert lebt 

und nicht, wo ein Minderheitsverband 

mitgliederstark ist. Und was, wenn es 

Gemeinderegierung vor den nächsten 

Kommunalwahlen steht auf dem Spiel“. 

Letztlich betont Mróz: „Auf Dauer kann 

es sich Groß Strehlitz kaum leisten, von 

zweisprachigen Orten umgeben zu sein 

und selber nicht Zeugnis abzulegen, wie 

sondern das ist eine praktiziertes zivilgesellschaftliches 

Bekenntnis. 

Mylą integrację z asymilacją 

W 

kiego. Jednocześnie właśnie w Strzelcach 

27 listopada zostaną przeprowadzone już 

trzecie konsultacje w sprawie wprowadzenia 

dwujęzycznych nazw miejscowości. 

Członkini rady powiatu Joanna Mróz 

(MN) nie rozumie tak dużych oporów 

łącznie ze względów politycznych, jako 

że zbliżały się wybory samorządowe. 

Przewodnicząca rady Teresa Smoleń 

oświadczyła wówczas, że żadna z frakcji 

nie jest zainteresowana tym tematem. 

języka niemieckiego i szybko nauczyła 

się polskiego. Któryś z radnych zauważył 

wręcz, że wyborcy grozili mu podpaleniem 

mieszkania w razie wydania zgody. 

Na bieżącą kadencję radni MN, którzy 

pod wodzą burmistrza Tadeusza Goca 

jednak, że zajmą się tym tematem. Mimo 

to także w drugiej próbie, podjętej w 

lipcu 2013 roku, komitet nie zdołał przekonać 

wszystkich członków rady, aby 

poparli zamiar złożenia wniosku o przeprowadzenie 

konsultacji. Mniejszość 

Joanna Mróz jest zdania, że obecnie 

Niemcy są lepiej przygotowani. – W 

lipcu członkowie komitetu powiedzieli 

nam, że spojrzą na sprawę inaczej, jeśli 

to mieszkańcy naprawdę zechcą tych 

tablic, a nie tylko mniejszość polityczna. 

tacji na nauczanie języka niemieckiego 

jako języka mniejszości. W samym tylko 

2012 roku przyznano naszym uczniom 

Joannę Mróz niepokoi fakt, iż nawet 

kwietniowe spotkanie z ekspertem ds. 

ochrony praw mniejszości narodowych i 

etnicznych, prof. Grzegorzem Januszem 

z Lublina, nie zainteresowało opinii publicznej, 

gdyż poza członkami MN pojawili 

się tylko burmistrz Tadeusz Goc, 

przewodniczący rady gminnej Bogusław 

Farion i sekretarz Magdalena Żelazna. 

W złożonym wniosku mniejszość 

rezygnuje też z konsultacji w samym 

mieście, mimo to są malkontenci, którzy 

w dalszym ciągu twierdzą, że wybór 

dwujęzyczności powinien być możliwy 

tylko tam, gdzie MN aktywnie działa. 

Jednak prawo zezwala na umieszczanie 

tablic tam, gdzie dana mniejszość 

mieszka w dużym skupisku, a nie tam, 

gdzie istnieje organizacja mniejszości 

licząca wielu członków. A co będzie, 

jeśli i tym razem nie uda się przekonać 

większości składu rady o potrzebie 

przeprowadzenia konsultacji? – Stawką 

jest atmosfera we władzach gminy przed 

następnymi wyborami samorządowymi 

– mówi Joanna Mróz. – Na dłuższą 

metę Strzelce Opolskie raczej nie będą 

mogły sobie pozwolić na to, by być otoczone 

dwujęzycznymi miejscowościami, 

same nie składając świadectwa, jak należy 

traktować odmienne społeczności 

w zjednoczonej Europie. Pojednanie 

polsko-niemieckie to nie tylko puste 

słowa wypowiadane podczas spotkań 

bilateralnych, lecz jest to praktycznie 

realizowana deklaracja w duchu społe- 


Zweisprachige Ortsschilder können 

auch in Gemeinden eingeführt werden, 

in denen nicht mindestens 20 Prozent 

der Bevölkerung der betreffenden Minderheit 

angehört. Hierzu sind jedoch 

öffentliche Konsultationen notwendig, 

die der Gemeinderat ansetzt. Dieser befindet 

zudem über die Annahme der 

Konsultacje w 2005 roku, tablice w 2013 



Z Marcinem Stronczkiem, burmistrzem miasta i gminy Sośnicowice w powiecie gliwickim, o dwujęzycznych tablicach w gminie 

rozmawia Dawid Smolorz. 

– Panie burmistrzu, gmina Sośnicowice 

już dosyć dawno temu przeprowadziła 

konsultacje społeczne na 

temat dwujęzycznego nazewnictwa 

miejscowego, a w tym roku uzyskała 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie z 23 września do czytania. 2013 r. W uzasadnieniu Powielanie Ministerium w jakikolwiek zog sich die Sache sposób allerdings 

in die Länge. Nach einiger Zeit 

zabronione. 

uchwały komisja ta stwierdziła, że dodatkowa 

nazwa 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

miejscowości Łany 

Jegliche 

Wielkie unternahmen 


wir weitere Schritte 


in 

untersagt. 

potwierdzenie ich ważności. Na jakim 

etapie znajdują się w tej chwili prace? 

– Konsultacje zostały u nas przeprowadzone 

dokładnie 23 października 

2005 r. Większość mieszkańców, z wyjątkiem 

dwóch miejscowości, opowiedziała 

się wtedy za wprowadzeniem dwujęzycznego 

nazewnictwa. Ze względu na 

braki formalne we wnioskach do ministerstwa 

sprawa się przedłużała. Po 

pewnym czasie urząd zaniechał dalszych 

czynności w tej sprawie. Odżyła ona po 

ostatnich wyborach samorządowych. 

Ostatecznie w tym roku udało nam się 

potwierdzić ważność przeprowadzonych 

w 2005 r. konsultacji i 10 października 

2013 r. uzyskać w Ministerstwie Administracji 

i Cyfryzacji w Warszawie wpis 

przedsięwzięciem jest także związana im Kreis Gleiwitz, über zweisprachige 

Ortschilder do czytania. in seiner Gemeinde. Powielanie mussten w jakikolwiek neuerdings eine Korrektur sposób zabronione. 

Noch in diesem Jahr, denke ich. Wir 

LARES: Niniejszy z ustawianiem materiał nowych służy tablic wyłącznie zmiana 

organizacji ruchu. Tego wymaga od nas 

vornehmen, die einen neuen Beschluss 

Ortsnamenskonkordanz 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens von untersagt. 

Kieferstädtel 

do rejestru gmin, na których obszarze 

używane są nazwy w języku mniejszości. 

Ministerstwo przekazało nam już także 

przysługujące nam na ten cel środki. W 

tej chwili jesteśmy już więc na ostatniej 

prostej. Sprawa trwa od stycznia bieżącego 

roku. 

– Kiedy w takim razie w gminie 

Sośnicowice staną polsko-niemieckie 

z kolei urząd marszałkowski. 

– Czy dwujęzyczne tabliczki pojawią 

się we wszystkich dziewięciu miejscowościach 

gminy? 

– Nie. Takiego życzenia nie wyrazili 

mieszkańcy Bargłówki i Tworoga Małego. 

W pozostałych siedmiu miejscowo- 

– Sierakowice / Schierakowitz 

LARES: Niniejszy ściach, materiał między innymi służy w samym wyłącznie mieście angekommen? do czytania. Powielanie schallamt. w jakikolwiek sposób zabronione. 

– Smolnica / Smolnitz 

Sośnicowice, tablice będą dwujęzyczne. Die Konsultationen fanden bei uns Wird es zweisprachige Schilder in 

– Trachy / Althammer 

LARES: Diese Materialien Natomiast sind w Łanach lediglich Wielkich zum zmiana Lesen am 23. bereitgestellt. Oktober 2005 statt. In den Jegliche meis- 

allen Vervielfältigung neun Ortschaften geben? ist strengstens untersagt. 

tabliczki z nazwami miejscowości? 

– Myślę, że nastąpi to jeszcze w tym 

roku. Ostatnio musieliśmy wprowadzić 

jedną poprawkę, która wymagała nowej 

uchwały – chodziło o niemiecką pisownię 

nazwy miejscowości Łany Wielkie, 

czyli Lona-Lany. Dość skomplikowanym 

nastąpi w terminie późniejszym z uwagi 

na negatywną opinię Komisji Nazw Miejscowości 

i Obiektów Fizjograficznych 

wyrażoną w uchwale nr 10/23/IX/2013 

w języku niemieckim powinna mieć pisownię 

z łącznikiem, czyli Lona-Lany. 

– Jak układała się Państwa współpraca 

z Ministerstwem Administracji 

i Cyfryzacji? 

– Być może pewne sprawy dałoby się 

Konsultationen 2005, Schilder 2013 

Dawid Smolorz sprach mit Marcin 

Stronczek, dem Bürgermeister der 

Stadt und Gemeinde Kieferstädtel 

Herr Bürgermeister, die Gemeinde 

Kieferstädtel hat bereits vor langem 

öffentliche Konsultationen zum Thema 

zweisprachige Ortsnamen durchgeführt 

und in diesem Jahr letztlich die Bestätigung 

ihrer Gültigkeit erhalten. Wie 

weit sind Sie bei der Umsetzung vor- 

ten Ortschaften mit Ausnahme von zwei 

sprachen sich die Bürger damals für eine 

zweisprachige Benennung aus. Wegen 

formaler Fehler in den Anträgen an das 

diese Richtung. Wieder aufgelebt ist das 

Thema nach der letzten Kommunalwahl. 

Und dieses Jahr ist es dann gelungen, 

uns die Gültigkeit der Konsultationen 

von 2005 bestätigen zu lassen. Am 10. 

Oktober dieses Jahres erwirkten wir 

załatwić nieco szybciej. Ogólnie jednak beim Verwaltungsministerium die Eintragung 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

mogę powiedzieć, 

do czytania. 

że zasadniczo 

Powielanie 

spotkaliśmy 

się z przychylnością. 

in denen deutsche Ortsnamen in Ge- 

w 

ins 

jakikolwiek 

Verzeichnis der Gemeinden, 



brauch sind. Das Ministerium hat uns 

inzwischen zweckgebundene Mittel dazu 

bereitgestellt. Im Moment sind wir also 

schon auf der Zielgeraden. 

Wann wird es bei Ihnen also zweisprachige 

Ortsschilder geben? 

erforderte – es ging um die deutsche 

Schreibweise von Łany Wielkie, also 

Lona-Lany. Ein recht kompliziertes 

Vorhaben war auch die mit der Aufstellung 

neuer Ortsschilder verbundene 

Änderung der Verkehrsführung. Dies 

wiederum verlangt von uns das Mar- 

Nein. Der Wunsch dazu fehlte in 

Bergwalde (Bargłówka) und Quarghammer 

(Tworóg Mały). In den verbleibenden 

sieben Ortschaften, unter 

anderem auch in der Stadt Kieferstädtel 

selbst, werden die Ortsschilder zweisprachig 

sein. In Lona-Lany kommt die 

Änderung zu einem späteren Zeitpunkt 

wegen zunächst negativer Beurteilung 

durch die Kommission zur Feststellung 

der Namen von Ortschaften und naturkundlichen 

Objekten, die im Beschluss 

10/23/IX/2013 vom 23.9.2013 zum Ausdruck 

kam. In der Begründung hieß es, 

der deutsche Ortsname Lona-Lany müsse 

mit Bindestrich geschrieben werden. 

Wie gestaltet sich Ihre Zusammenarbeit 

mit dem Ministerium? 

Das eine oder andere ließe sich vielleicht 

etwas schneller erledigen. Insgesamt 

aber ist man uns dort eher wohlwollend 

begegnet. 

q 

Dwujęzyczne nazwy miejscowe 

w gminie Sośnicowice 

– Sośnicowice / Kieferstädtel 

– Kozłów / Koslow 

– Łany Wielkie / Lona-Lany 

– Rachowice / Rachowitz




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Gliwice: Zbliża się konferencja wysokiej rangi 

Schweiz: Sprachenstreit spaltet einen Kanton 


Retrospekcja ucisku 



LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Volksabstimmung w jakikolwiek aufgrund sposób eines zabronione. 

kantonsinternen Sprachenstreits. 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Kantons w jakikolwiek Jura im Rahmen eines sposób Referendums 

erreicht. Die Entscheidung 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche fiel Vervielfältigung gegen den Willen der reformierten ist strengstens untersagt. 

Polski rozkaz specjalny z 14 lipca 1945 roku w sprawie 

wysiedlenia Niemców ze Szczawna-Zdroju.Foto: archiwum 

W dniach 28 i 29 listopada w Gliwicach 

przy ul. Bojkowskiej 37 odbędzie 

się od dawna wyczekiwana 

międzynarodowa konferencja naukowa 

„Władze komunistyczne przeciwko 

ludności niemieckiej w Polsce 

1945–89”. 

Jej tematyka jest jednym z rezultatów 

rozmów przy okrągłym stole prowadzonych 

między przedstawicielami obu 

rządów, mniejszości niemieckiej w Polsce 

oraz polonii w Niemczech. Uczestnicy 

spotkania zajmą się następującymi 

obszarami tematycznymi: 

1. Rozliczenie zbrodni niemieckich 

na terenie ziem polskich. 

ludności niemieckiej 1945-1989 (m.in. symultanicznym). 

katholische Region Jura wurde damals 

LARES: Niniejszy kwestie materiał rewizjonizmu, służy podziemia wyłącznie niemieckiego). 

gov.pl lub: Sebastian Rosenbaum, Od- 

und protestantischen Kanton unterstellt. 

Kontakt: do czytania. sebastian.rosenbaum@ipn. Powielanie dem w überwiegend jakikolwiek deutschsprachigen sposób zabronione. 


2. Działania Sowietów wobec Niemców 

w 1945 r. (terror, obozy, internowania 

i deportacje, współpraca ludności 

niemieckiej z Sowietami). 

3. Niemcy w polityce narodowościowej 

władz komunistycznych 1945-1949 

(koncepcje rozwiązania „problemu niemieckiego” 

i regulacje prawne). 


Deutscher LARES: Pass: Diese Aufgepasst Materialien beim sind Antrag lediglich zum Lesen Berlin: bereitgestellt. Bundespräsident Jegliche Gauck Vervielfältigung würdigt junge Oberschlesier ist strengstens untersagt. 

Gewahrte Würde 

Der Arbeitskreis I der ständigen Konferenz der Innenminister der Bundesländer 

hat Neuregelungen beschlossen, die unter Heimatverbliebenen 

wie Vertriebenen nach langjährigem Ärger mit Erleichterung zur Kenntnis 

genommen werden. 

Bei der Frage, in welcher Sprachvariante 

der Geburtsort anzugeben ist, Minderheit in Polen dokumentiert das 

Relevanz für Angehörige der deutschen 

soll nunmehr dem Wunsch des Betroffenen 

gefolgt werden. Wegen ihrer hohen Zunächst gilt der Grundsatz 

Wochenblatt wesentliche Abschnitte. 

weiter: 

deutsch-polnischen Gruppe aus der 


Woiwodschaft Oppeln und Sachsen- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Anhalt bereitgestellt. zuteil. Bei der 40. Preisver- 



Die Jury hatte sicherlich keine leichte 


Arbeit 


bei der Wahl der Preisträger. 


(…) Dies bedeutet für den Bereich des Pass- und Ausweiswesens, dass es nach wie vor 

grundsätzlich bei der Passverwaltungsvorschrift bleibt, wonach bei der Bezeichnung 

von Orten im Ausland die dort geltende Bezeichnung zum Zeitpunkt der Geburt zu 

verwenden ist (…). Die fremde Bezeichnung kann auf Verlangen oder wenn dies 

zur Klarstellung notwendig ist, in Klammern hinzugefügt werden. 

einem Rundschreiben vom 26. April deutsch-französischen Wettbewerbs der 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w beim jakikolwiek Forschen auch 

jedoch konkretisierend klargestellt: Körber-Stiftung und der Gesellschaft 


ein bisschen Detektiv 

Historia Bliska waren eingeladen. Und 


Im Klartext dürfte das heißen, dass 

es bei einer Geburt nach dem 8. Mai 

1945 in Schlesien, Pommern, Ost- oder 

Westpreußen ohne Äußerung des Passbeantragenden 

zur vorrangigen oder 

alleinigen Eintragung des polnischen 

Ortsnamens kommt. 

Der Bundesinnenminister hat in 

Lemke-Prediger und Łukasz Biły begaben 

do sich czytania. Fabian und Dawid Powielanie Komor ten Fabian w jakikolwiek und Ann-Christin sposób als Re- 

zabronione. 

dreitägigen Besuches in Berlin konn- 


(II. Lyzeum Oppeln und Grundschule präsentanten der Gruppe und Autoren 


1. Bei Geburten vor dem 8. Mai 1945 ist bei Personen, deren Geburtsort innerhalb 

der Grenzen des Deutschen Reiches vom 31. Dezember 1937 lag, ausschließlich 

die allgemein übliche deutsche Ortsbezeichnung des Geburtsortes (z.B. BRESLAU 

für WROCŁAW oder HINDENBURG für ZABRZE) einzutragen. 

2. Bei Geburten ab dem 8. Mai 1945 (…) kann regelmäßig die polnische Bezeichnung 

und dahinter in Klammern die allgemein übliche deutsche Ortsbezeichnung 

eingetragen werden. Sofern der Antragsteller jedoch den Eintrag der allgemein 

üblichen deutschen Ortsbezeichnung vorangestellt haben möchte (z.B. 

OPPELN, jetzt OPOLE) oder auch ausschließlich den Eintrag der allgemein 

üblichen deutschen Ortsbezeichnung wünscht, so ist diesem Wunsch Rechnung 

zu tragen. 

Nutzen Sie also dieses Recht bei der 

Ausstellung Ihres Passes oder Personalausweises, 

indem Sie aus eigener 

Initiative den deutschen Ortsnamen 

LARES: Niniejszy und nicht materiał vor dem polnischen służy wyłącznie Ortsnamen. 

des Landes Sachsen-Anhalt ging an das vom persönlichen Gespräch mit Joa- 

ihr Beitrag do geehrt. czytania. Auch der Powielanie Förderpreis hanna w Lemke-Prediger jakikolwiek war sposób besonders zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum S-K Lesen deutsch-polnische bereitgestellt. Team. Jegliche chim Vervielfältigung Gauck begeistert: „Dass ist da jetzt strengstens untersagt. 

nistycznych wobec ludności niemieckiej 

1945-1949 (obozy, akcje weryfikacji i 

rehabilitacji, wysiedlenia, sprawy majątkowe, 

odniemczanie ziem zachodnich i 

północnych, jeńcy niemieccy, komuniści 

niemieccy). 

Niemców, polityka migracyjna władz, 

problemy własności poniemieckiej, 

działania wobec niemieckiej spuścizny 

kulturowej, kwestie oświatowe, Niemcy w 

Polsce a kontakty PRL-NRD i PRL-RFN). 

6. Aparat bezpieczeństwa wobec 

7. Niemcy w propagandzie reżimowej 

(prasa, literatura, film i in.). 

8. Oddziaływanie propagandowe 

strony zachodnioniemieckiej (korespondencja, 

paczki, akcje organizacji 

ziomkowskich). 

vorangestellt deutlich einfordern. 

Ist der Pass erst einmal ohne diesen 

Wunsch beantragt, so stellt die Bundesdruckerei 

diesen nach dem eingangs 

erwähnten Passus aus und der deutsche 

Ortsname erscheint entweder gar nicht 

oder nur als Klammerzusatz HINTER 

dowościowej a kształtowanie się mniejszości 

niemieckiej. 

10. Organizowanie się mniejszości 

niemieckiej w latach osiemdziesiątych 

(struktury organizacyjne, biografie [relacje], 

wpływ RFN). 


5. Niemcy 

materiał 

w polityce 

służy 

narodowościowej 

władz komunistycznych 1950-1989 Wszystkie osoby zainteresowane ginalisierung der französischsprachi- 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

Debatte 

w jakikolwiek 

spielt zunehmend 

sposób 

eine Mar- 

zabronione. 

(reakcje władz na próby samoorganizacji konferencją, której medialnym partgen 

Randgebiete im Kanton Bern eine 


nerem jest tygodnik „Wochenblatt.pl”, 

serdecznie zapraszamy do wzięcia w 

niej udziału – zarówno jako mówców, 

jak i uczestników dyskusji, które będą 

prowadzone w językach polskim, niemieckim 

i angielskim (z tłumaczeniem 

dział Instytutu Pamięci Narodowej w 

Katowicach, Biuro Edukacji Publicznej, 

ul. Józefowska 102, 40-145 Katowice, 

faks 32 207 03 80. 

Mac.gov.pl, DWPN, 

IPN, S-K 

5.080 Kinder und Jugendliche reichten 

1.351 Beiträge ein. Nur einige wenige 

zeichnete Joachim Gauck in seinem 

Amtssitz, dem Berliner Schloss Bellevue, 

am 13. November aus. Auch Preisträger 

des parallelen deutsch-polnischen und 

bei eben diesem Wettbewerb belegte 

eine deutsch-polnische Gruppe aus 

Wengern (Węgry) in der Woiwodschaft 

Oppeln und aus Bitterfeld-Wolfen in 

Sachsen-Anhalt den zweiten Platz. Unter 

der Aufsicht der Tutoren Johanna 

Wengern) sowie Ann-Christin und Julia-Marie 

Spichale aus Bitterfeld vom 

Europagymnasium Walter Rathenau im 

Rahmen ihrer Arbeit auf Spurensuche 

guter deutsch-polnischer Nachbarschaft 

in ihren Heimatorten. Doch nicht nur 

im Rahmen der Historia Bliska wurde 

Mythos der Eintracht 

Die Schweiz gilt mit ihren vier Amtssprachen 

allgemein als Vorbild für 

das Zusammenleben von Sprachgruppen 

oder Ethnien. Doch am 24. 

November kommt es nun zu einer 

Der sogenannte Jurakonflikt schwelt 

schon lange. Bereits 1978 hatten 

französischsprachige und katholische 

Separatisten die Lösung weiter Teile 

ihres Sprachgebietes aus dem Kanton 

Bern und die Gründung des neuen 

Bevölkerung und der deutschsprachigen 

Minderheit in diesem Landstrich aus. 

Die projurassische Jugendgruppe „Béliers“ 

beging sogar terroristische Akte 

wie einen Sprengstoffanschlag 1985 auf 

das Gericht in Münster (Moutier). 

LARES: Niniejszy Miejscem materiał odbywania się konferencji służy w Gliwicach wyłącznie jest odnowiony teren do byłej czytania. kopalni. Powielanie Mit w der jakikolwiek Gründung des Kantons sposób Jura 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 

zabronione. 

zog jedoch keine Ruhe ein, da die Bewegung 

Vervielfältigung auch die restlichen französisch- 

ist strengstens LARES: Diese Materialien 4. Pragmatyka sind lediglich działań władz zum komu- 

Lesen 9. Problem bereitgestellt. Niemieckiej Listy Jegliche Naro- 

untersagt. 

sprachigen Amtsbezirke des Kantons 

Bern dem Kanton Jura anschließen 

wollte. Die Frage ist nun, ob die Bewohner 

der einst für den Verbleib bei 

Bern votierenden Gebiete mittlerweile 

ihre Haltung geändert haben. In der 

Rolle, während sich 1978 noch historische 

Bindungen als stärker erwiesen 

hatten. Auf dem Wiener Kongress 1815 

wurde das ehemalige Fürstbistum Basel 

dem Kanton Bern zugesprochen. Die 

französischsprachige und mehrheitlich 

Das strittige Gebiet würde den Kanton 

Jura erheblich vergrößern und befindet 

nun am 24. November neuerlich 

über die Kantonsgrenzen, die die Projurassianer 

strikt entlang der Sprachgrenze 

sehen wollen. Doch genau das wirft 

Detektive der Identität 

Besondere Ehre wurde einer 

leihung des Geschichtswettbewerbs 

des Bundespräsidenten wurden 

zwei Schüler, eine Lehrerin und ein 

Vertreter des VdG vom deutschen 

Staatsoberhaupt empfangen. 

V.l.n.r.: Fabian Komor, Johanna Lemke-Prediger, Joachim Gauck, Łukasz Biły 

Fabian Komor: „Das 

Beste war, dass ich 

spielen konnte.“ 

Der Höhepunkt folgte aber erst in 

der Hauptstadt. Zur Krönung eines 

des besten deutsch-polnischen Beitrages 

den Bundespräsidenten persönlich über 

ihre Arbeit und die mit ihr verbunden 

Emotionen berichten. „Das Beste war, 

dass ich beim Forschen auch ein bisschen 

Detektiv spielen konnte“, so Fabian 

Komor vor dem Publikum. Tutorin Jo- 

Der lokale Fernsehsender in Biel berichtet unter diesem 

Logo nahezu täglich über die drohende Zerschneidung 

der Region. 

Foto: telebielingue.ch 

Die Sprachgebiete der Schweiz: Orange - Deutsch, 

Violett - Französisch, Grün - Italienisch, Gelb - Rätoromanisch 

Probleme auf. Die Stadt Biel (Bienne) 

beispielsweise ist offiziell zweisprachig, 

seitdem die Industrialisierung den französischsprachigen 

Bevölkerungsanteil 

deutlich erhöht hatte. Viele französischsprachige 

Bieler sind schon deswegen 

gegen eine Abspaltung, da sie künftig 

von ihrem französischsprachigen Hinterland 

abgeschnitten sein könnten und 

ihr französischsprachiges Gewicht im 

Kanton Bern damit einbrechen würde. 

Heikel ist die Volksabstimmung 

auch insofern, da sie das traditionelle 

Gefüge des Staates mit Verwaltungsgrenzen 

über sprachliche Grenzen hinaus 

infrage stellt. Mit den Kantonen 

Freiburg (deutsch/französisch), Wallis 

(deutsch/französisch) und Graubünden 

(deutsch/rätoromanisch/italienisch) 

gibt es drei Kantone, deren Gebiet sich 

über Sprachgrenzen hinaus erstrecken. 

Auch landesweit fühlen sich französischund 

italienischsprachige Schweizer oft 

übervorteilt. Einer der meistgebrauchten 

Stempel in der Hauptstadt Bern lautet: 

„Wird ins Französische/Italienische übersetzt.“ 

Doch das kann oft lange dauern. 


Foto: Ann-Christin Spichale 

ein Bundespräsident zum Anfassen ist, 

ist wirklich ein unglaubliches Erlebnis 

für uns.“ 

Der Erfolg soll aber auch in der Heimat 

nicht ohne Echo bleiben. Die Teilnehmer 

und Tutoren erwartet noch ein 

Empfang im deutschen Generalkonsulat 

in Breslau, zu dem die Direktoren ihrer 

Schulen und der Vorsitzende des VdG 

eingeladen werden. 

Die Tatsache, dass der Geschichtswettbewerb 

schon eine 40-jährige Geschichte 

hat, lässt darauf schließen, dass die Tradition 

weiter anhält. Johanna Lemke- 

Prediger äußerte schon jetzt den Willen, 

auch weiterhin interessierte Schüler und 

Lehrer bei der Geschichtsforschung zu 

begleiten. 

Sie möchte die preisgekrönte Arbeit 

„Gute Nachbarschaft ohne Grenzen“ 

gerne veröffentlichen lassen, damit sie 

dann einem größeren Kreis Interessierter 

zur Verfügung steht und neuerliches 

Interesse an der Lokalgeschichte auslöst. 

Łukasz Biły




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft Lesen bereitgestellt. Gospodarka 


Gospodarka: Euroregiony, teraźniejszość i przyszłość 

Nadrobić 


niedociągnięcia 

czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej, 

którego instytucją 

prowadzącą jest Fundacja Rozwoju 

Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych 

w Opolu, w miniony piątek 

pod patronatem marszałka województwa 

opolskiego zorganizowała 

debatę zatytułowaną „Współpraca 

22. – 28. November 2013 



w ramach euroregionów – perspektywa 

rozwoju czy stagnacja”. 

Jej uczestnikami byli przedstawiciele 

samorządów lokalnych wchodzących 

w skład euroregionów oraz organizacji 

pozarządowych, w tym spoza województwa 

opolskiego, oraz przewodniczący 

rady Fundacji Rozwoju Śląska, 

poseł Ryszard Galla. Dzięki temu była 

okazja do wymiany doświadczeń oraz 


rozwiązania i je przeszczepiać. 




zapoznania się z dobrymi praktykami 

innych regionów. Uczestnicy debaty 

podsumowali dotychczasowe inicjatywy 

oraz przedstawiali plany na przyszłość w 

celu zachęcenia samorządów, instytucji 

oświaty, kultury oraz organizacji pozarządowych 

do podjęcia szerszej dyskusji 

nad dalszym kształtem współpracy w 

ramach euroregionów. 


najmniejszych, 

materiał 

do 30 

służy 

000 euro. 

wyłącznie 

Gdyby 

do czytania. Powielanie 

Wykorzystać 

w jakikolwiek 

Odrę 


tak się stało, prawdopodobnie uratowałoby 

to sytuację i dało możliwość 

dochodzimy do zasadniczego wniosku: 

jakim jest obecnie 

Analizując przebieg piątkowej debaty, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. chociażby specjalna Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

w obecnej sytuacji potrzebne są odgórne 

inicjatywy wspierające projekty i pomysły. 

W województwie opolskim w 

ostatnich latach było ich bardzo dużo, 

ale... zrealizowanych zostało niewiele 

– jak marina w Brzegu czy w Krapko- 

województwa opolskiego – z czeskim. różnych branżach. – To fakt, bo w tej wicach, a to kropla w morzu potrzeb. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie chwili do gros czytania. projektów to te tzw. Powielanie miękkie, Przy w tym jakikolwiek pojawia się kolejny sposób problem zabronione. 

OROT ma szczęście 

które dotyczą tylko organizacji różnego – braku szerszego spojrzenia na rzekę do Poznania czy Szczecina. 


Jest nadzieja 

A szersza dyskusja stała się dziś wręcz 

koniecznością, by naświetlić zasadnicze 

problemy dotyczące tego tematu. – Jest 

nim obecnie m.in. fakt, że organizacje 

pozarządowe na mocy istniejących 

przepisów praktycznie w większości 

przypadków są wyłączone z możliwości 

ubiegania się o fundusze w ramach 

euroregionów – mówi Piotr Mielec, dyrektor 

Opolskiej Regionalnej Organizacji 

Turystycznej (OROT). – Dzieje się tak 

dlatego, że chcąc zająć się tym projektem, 

trzeba dysponować w 100% kwotą 

potrzebną na jego realizację. W praktyce 

jednak wygląda to tak, że później trzeba 

czekać na zwrot tych pieniędzy od pół- 

Ewentualność taka pozostaje jednak 

wciąż melodią przyszłości, bo w tej 

chwili, patrząc na wyniki konkursów i 

na tych, którzy otrzymują środki chociażby 

w ramach euroregionu Pradziad, 

to w ponad 3/4 są to samorządy. Dlaczego? 

Ponieważ w tej chwili tylko je ewentualnie 

materiał stać, aby aplikować służy i realizować wyłącznie wspierają do proces czytania. aplikacji Powielanie w ramach by samorządy w jakikolwiek województwa sposób lubuskiego zabronione. 

członków są firmy i instytucje, które kwestii w tym samym miejscu jak choć- 


projekty w ramach euroregionów. Sytuacja 

ta sind mogłaby lediglich się odmienić z zum chwilą, Lesen o ko, są bereitgestellt. to instytucje, które przeznaczają Jegliche dolnośląskiego. Vervielfältigung ist strengstens 

euroregionu Pradziad. Mówiąc krót- 

czy niektóre samorządy województwa 


tora roku do dwóch lat. A na to organizacji 

pozarządowych w Polsce w ponad 

90% przypadków nie stać i stąd nie mogą 

przystępować do odpowiednich konkursów, 

by później realizować projekty – w 

przypadku województwa opolskiego w 

ramach euroregionu Pradziad. 

Nadzieją jest jednak to, że strona 

polska robi obecnie wiele, by w nowej 



Schlesische Wirtschaftsschau 

Grundsteinlegung 

Im Rahmen des Feiertages der Wissenschaft 

erfolgte für die Naturwissenschaftliche 

Universität Breslau am 14. 

am Plac Grunwaldzki zur Verfügung stehen. 

Es ist jedoch eine große Einheit, die 

noch ein weiteres Gebäude mit moder- 

LARES: Niniejszy nen Arbeitsräumen materiał benötigt. służy Dort wyłącznie soll JSW will do Förderleistung czytania. erhöhen Powielanie zwei w Niederlassungen jakikolwiek gebildet. sposób Dies zabronione. 

es u.a. ein innovatives geoinformatisches Die Steinkohlegesellschaft Jastrzemb ist ein möglicher Startschuss für eine 


Labor geben. 

sind 

Auch 

lediglich 

das Fakultätsdekanat 

zum Lesen 

(JSW) 


will die Verluste nach dem 

Jegliche 

Un- 

Weiterentwicklung 


der Tichauer 

ist 

Moto- 


November die Grundsteinlegung für 

ein neues Uni-Gebäude an der ul. Grunwaldzka 

53. Gemeint ist das Zentrum 

Geo-Info-Hydro, die größte Investition 

in der Geschichte der Naturwissenschaftlichen 

Universität. Das Projekt hat 

einen Gesamtwert von mehr als 56 Millionen 

Złoty, wird aber zu 100 Prozent 

gefördert. Davon kommen 15 Prozent 

KW) gehörenden Bergwerk Piekary in auf diese Weise zu kompensieren. Der Projekte zu werben“, sagte der Sprecher 


Deutsch 

materiał 

Piekar. Fünf 

służy 

Bergleute, 

wyłącznie 

die im Untertagebrand 

do czytania. 

in der Pniówek-Grube 

Powielanie 

von GM 

w jakikolwiek 

Poland Przemysław 

sposób 

Byszewski. 

zabronione. 

Gefahrenbereich arbeiteten, wurden in Pawlowitz wurde vor mehr als zwei Die Zahl der Beschäftigten nach dem 


aus der Staatskasse und 85 Prozent von 

der EU. Anfänglich war die Maßnahme 

auf 25 Millionen Złoty mehr, also auf 81 

Millionen Złoty, veranschlagt worden. 

Bei der Ausschreibung konnte jedoch 

als Auftragnehmer das Firmenkonsortium 

Warbud & Mercury Engineering 

ermittelt werden, dass die Arbeiten mit 

56 Millionen Złoty veranschlagte. Das 

Zusammenschluss soll bei 3.500 liegen, 

davon arbeiten ca. 3.000 Beschäftigte in 

Gleiwitz. Der Zusammenschluss bietet 

die Möglichkeit, Mitarbeiter je nach 

Bedarf zwischen den beiden Betrieben 

zu verlegen sowie Erfahrungen und Ko- 

Zurzeit sichern die Bergungsarbeiter Kokskohle bis Ende des Jahres liegen. operationsergebnisse der Ingenieure 

LARES: Niniejszy noch die materiał von der Erschütterung służy wyłącznie betroffenen 

Abbauräume. Sobald das Betreten eine Kohleproduktion von mehr als 1999 in Betrieb genommene Tichauer 

Zuvor do hatte czytania. die JSW für Powielanie dieses Jahr beider w Fabriken jakikolwiek auszutauschen. sposób Die zabronione. 


Gebäude soll fünf Stockwerke und 8.000 

Quadratmeter Fläche aufweisen. Auf 

diese kommen moderne Laboratorien, 

Lehrsäle, eine Bibliothek und ein 

Zwei-Ebenen-Parkhaus (unter- und 

oberirdisch). Im Erdgeschoss entsteht 

ein Verbindungsgang, über den man die 

benachbarten Gebäude der Lehranstalt 

erreichen kann. In das Geo-Info-Hydro 

des Bereichs sicher ist, wird dieser in 

Augenschein genommen. Dabei sollen 

Experten das Ausmaß der Schäden in 

der Strecke abschätzen. Gebirgserschütterungen 

sind ein natürliches Phänomen 

in bergbaulichen Betriebsbereichen. Die 

in Deutsch Piekar sind vermutlich hoch- 

LARES: Niniejszy energetisch, materiał d.h. sehr służy stark, gewesen. wyłącznie Zwei do Betriebe czytania. des Konzerns Powielanie General 

Motors (GM) haben sich vergan- 

zu einem Einzelbetrieb mit den Na- 

Fabrik w und jakikolwiek der Gleiwitzer Betrieb sposób nun zabronione. 

Um die Aufklärung der Umstände des 

LARES: Diese Materialien Zwischenfalls sind in lediglich Deutsch Piekar zum bemü- 

Lesen gene Woche bereitgestellt. zusammengeschlossen. Jegliche men Vervielfältigung General Motors Manufacturing ist strengstens untersagt. 

soll teilweise die Fakultät Umweltgestaltung 

und Geodäsie umziehen, der 

zurzeit zwei nebenstehende Gebäude 

Poseł MN Ryszard Galla (pierwszy z prawej) podczas debaty mówił o olbrzymim znaczeniu Odry i konieczności polepszenia jej infrastruktury. 

perspektywie finansowej UE, na lata 

2014–2020, była możliwość zaliczkowania 

realizacji mikroprojektów, czyli tych 

wielu organizacjom pozarządowym 

realizacji projektów transgranicznych. 

Prawdopodobnie spowodowałoby to też 

silniejszą współpracę przygraniczną, np. 

w przypadku województwa lubuskiego z 

partnerami niemieckimi, a w wypadku 

której wspomnieliśmy wcześniej – jeśli 

w nowej perspektywie finansowej UE, 

w latach 2014–2020 faktycznie będzie 

możliwość zaliczkowania realizacji mikroprojektów 

do 30 000 euro. Dzięki 

temu otworzyłyby się nowe możliwości 

wird in das neue Gebäude verlegt. 

Verletzte Bergleute 

Zu drei starken Erschütterungen 

kam es vergangene Woche in dem zum 

Kohlekonzern (Kompania Węglowa, 

dabei verletzt. Die Bergungsaktion ca. 

700 Meter unter Tage begann sofort. 

Die betroffenen Bergleute wurden an 

die Oberfläche befördert, waren bei Bewusstsein 

und wurden unverzüglich 

im Krankenhaus genau untersucht. 

Odra dla władz regionu 

powinna stać się takim 

samym priorytetem, 

strefa demograficzna. 

i perspektywy dla wielu obszarów, w 

rodzaju imprez, koncertów, festiwali, 

wydawnictw. Brakuje natomiast tej 

faktycznej, bardzo ścisłej współpracy 

transgranicznej – twierdzi Piotr Mielec i 

kontynuuje: – Uważam, że w tej sytuacji 

OROT ma szczęście, bo wśród naszych 

pieniądze na realizację tego projektu 

i w zasadzie tylko dzięki temu mamy 

możliwość realizowania go. Gdyby nie 

to, OROT-u nie byłoby stać na to, by 

od chwili zakończenia realizacji projektu 

czekać dwa lata na to, aż pieniądze 

hen sich derzeit Vertreter des Bergwerks 

und der Bergaufsicht. 

tertagebrand im Bergwerk Pniówek 

nachholen und dazu die Förderleistung 

anderer Bergwerke steigern. Das 

Unternehmen macht derzeit mobil, um 

den mindestens bis Ende dieses Jahres 

andauernden Ausfall des Abbaustoßes 

Wochen in ca. 1.000 Meter Tiefe entdeckt. 

Der Brand setzte damals einen 

von sechs Abbaustöße des Bergwerks 

außer Betrieb. Der Förderausfall des 

Abbaustoßes soll nach Schätzungen 

des Unternehmens bei 50.000 Tonnen 

13,5 Millionen Tonnen in Aussicht 

gestellt. Durch die nun beschlossenen 

Maßnahmen könnte der Plan 2013 

dennoch erfüllt oder sogar geringfügig 

überschritten werden. 

Opel und Isuzu zusammengeschlossen 

Foto K. Świerc 

wrócą na nasze konto – podkreśla Piotr 

Mielec. 

Odrę, która dla władz regionu powinna 

stać się takim samym priorytetem, 

jaką jest obecnie chociażby specjalna 

strefa demograficzna. Przyniosłoby to 

mnóstwo pozytywów, a województwo 

opolskie mogłoby znajdować się w tej 

Dabei haben das Opel-Werk Gleiwitz 

und die frühere Isuzu-Motorenfabrik 

Tichau ein Einzelunternehmen mit 

renfabrik. „Wir sind nach dem Zusammenschluss 

nun das einzige Opel-Werk 

in Europa, das sowohl Autos, als auch 

Motoren herstellen kann. Dies stärkt 

mit Sicherheit unser Potenzial und 

bietet mehr Möglichkeiten, für neue 

Hochdruckmotorenfabrik gehörte dem 

Konzern Isuzu Motors. Im Jahr 2002 

erwarb GM dort 60 Prozent der Anteile 

und im Frühjahr 2013 dann auch die 

restlichen 40 Prozent und wurde damit 

zum 100-prozentigen Eigentümer der 

Fabrik. Als Konsequenz davon sind die 

–Musimy zrobić wszystko, by jak najszybciej 

uzdrowić infrastrukturę Odry, 

by nie była rzeką problemów, lecz stała 

się dobrodziejką łączącą nas z przygranicznymi 

regionami, a jednocześnie była 

szansą dla rozwoju gospodarki, transportu, 

turystyki czy ekologii. Tu żartów nie 

ma, bo Odra w układzie granicznym ma 

znaczenie przeogromne – podkreśla poseł 

Ryszard Galla. Na szczęście w kwestii 

Odry nie wszystko stracone, a olbrzymią 

szansę, by te wszystkie zaległości nadrobić, 

daje perspektywa finansowa UE na 

lata 2014–2020. Plusem też jest to, że 

kreatywności nie brakuje, a pomysły są 

doskonałe, do tego mamy praktycznie 

przetestowane i na wyciągnięcie ręki 

gotowce, które powstały w Niemczech, 

wystarczy tylko podejrzeć sprawdzone 

Żal tym większy 

– Osobiście żałuję, że kilka lat temu, 

kiedy powstawała bardzo interesująca 

inicjatywa pod nazwą „Partnerstwo 

Odry”, w której po stronie polskiej 

uczestniczą: woj. zachodniopomorskie, 

wielkopolskie, lubuskie i dolnośląskie 

zabrakło województwa opolskiego. Żal 

tym większy, że inicjatywa ta jest ściśle 

powiązana z inicjatywą promocyjno- 

-turystyczną visitBerlin, gdzie zarówno 

władze Brandenburgii, jak i samego 

miasta Berlina przeznaczają ogromne 

środki finansowe na promocję „Partnerstwa 

Odry” – mówi Piotr Mielec. 

– Niemieccy partnerzy mają oczywiście 

w tym swój konkretny interes, chodzi 

m.in. o to, aby przyciągać jak najwięcej 

klientów, pasażerów na nowe lotnisko 

w Berlinie – Schönefeld. Działa to jednak 

też w drugą stronę, ponieważ daje 

możliwość stworzenia bardzo ciekawej 

oferty turystycznej dla przyjeżdżających 

do stolicy Niemiec. Chodzi o to, 

by turyści ci nie pozostawali tylko w 

samym Berlinie, ale pojechali chociażby 

Szkoda zatem ogromna, że w tym 

przedsięwzięciu zabrakło województwa 

opolskiego i niestety nie jest to z 

pewnością jedyne zaniedbanie. Z drugiej 

strony należy wierzyć, że wszyscy, którzy 

wzięli udział w piątkowej debacie, 

zrozumieli, co należy zrobić i teraz za 

pośrednictwem i pod wodzą samorządów 

województwa opolskiego i posłów 

pracujących choćby w parlamentarnym 

zespole ds. Odry sprawią, że wszystkie 

niedociągnięcia i zaległości uda się nadrobić, 

by zdążyć wskoczyć jeszcze do 

pędzącego już pociągu pt. współpraca 

w ramach euroregionów. 

Krzysztof Świerc 

Poland vereint worden. Zwar sind die 

Zukunftspläne bezüglich der Tichauer 

Motorenfabrik noch nicht öffentlich 

bekanntgegeben, doch wird diese 

laut Presseberichten möglicherweise 

ausgebaut und einer Herstellung von 

GM-Motoren der neuen Generation 

zugeführt werden. 

KSSE vergrößert 

17,5 Hektar Betriebsgelände des 

ehemaligen Bergwerks Powstańców 

Śląskich sollen in die Kattowitzer Sonderwirtschaftszone 

(KSSE) eingegliedert 

werden. Für die Geländeerschließung 

im Sinne der zu erwartenden Investoren 

werden ca. 20 Millionen Złoty benötigt. 

Das Geld soll aus der EU kommen. 

Eine EU-Projektfinanzierung haben 

Beuthens Stadtbeamte bereits Anfang 

August beim Marschallamt Kattowitz 

beantragt. KSSE-Vertreter haben ihrerseits 

betont, dass die Eingliederung 

eines Geländes in die Wirtschaftszone 

noch kein Erfolgsgarant sei: Investoren 

kämen vor allem dorthin, wo es eine 

entsprechende Infrastruktur gibt. Einer 

Erweiterung der KSSE um Areale in 

Beuthen und einigen anderen Städten 

muss noch erst die Regierung zustimmen. 

Anträge hierzu liegen bereits vor, 

so dass die Erweiterung möglicherweise 

noch in diesem Jahr stattfinden wird. 

Krzysztof Świerc




Nr. 47/1129 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft 

Lesen bereitgestellt. Gospodarka 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl untersagt. 13 

Porady: Jak prawidłowo czytać niemieckie świadectwo pracy? 

Nie 

LARES: 

wszystko 

Niniejszy materiał służy wyłącznie 

złoto, 

do czytania. Powielanie 

co 

w jakikolwiek 

się 

sposób 

świeci 

zabronione. 


Od świadectwa pracy wbrew pozorom 

bardzo wiele zależy. Jednak 

dobrze wyglądający dokument nie 



zawsze jest równoznaczny z dobrym 

pracownikiem, stąd zgodnie z wyrokiem 

Federalnego Trybunału 

Sprawiedliwości każde świadectwo 

pracy w Niemczech powinno zostać 

wystawione w interesie pracownika, 

ale... 


Woche. 


... tak, by jego przyszły pracodawca 

miał szansę wyciągnięcia odpowiednich 

wniosków. W ten oto sposób zasadniczo 

w żadnej ocenie wydajności nie znajdą 

się zdania mówiące wprost: „pracownik 

nie nadawał się do tej pracy”. Jednak nie 

wszystko złoto, co się świeci – pracodawca 

mimo z pozoru pochlebnych opinii 

może zdyskredytować pracownika. 



Diabeł tkwi w szczegółach 

Język używany w świadectwach jest 

bardzo specyficzny. W gąszczu przeróżnych 

sformułowań nie znajdziemy negatywnych 

lub w oczywisty sposób krzywdzących 

pracownika opinii. Jednak, jak 

to często w życiu bywa – diabeł tkwi w 

szczegółach. Analizę świadectwa pracy 



można porównać do rozszyfrowywania 

kodu. Nie zawsze bowiem właściwe znaczenie 

jest widoczne na pierwszy rzut 

oka. Jak sobie z tym poradzić i zobaczyć 

zawarty w świadectwie pracy ukryty 

sens? Oto praktyczne wskazówki. 

LARES: Niniejszy materiał odpowiednia służy kolejność 

można założyć, iż osoba przedkładająca całokształt. Pojawiające się bardzo dobre 

oceny w jakikolwiek w ogólnie niezadowalającym sposób zabronione. 

wyłącznie świadectwo do czytania. pracy ma braki Powielanie z zakresu 

nie zostaje zachowana, wiedzy odpowiedniej dla zajmowanego świadectwie nigdy nie będą wiarygodne 


Wygląd oraz treść dokumentu 

Świadectwo pracy powinno zostać 

przede wszystkim opatrzone datą. Ponadto 

powinno zawierać wstęp (np. z 

informacjami o firmie) oraz opis wykonywanych 

przez pracownika czynności, 

względnie opis jego stanowiska 

pracy. Wszystkie te punkty są pierwszą 

wskazówką, że pracownik został rzetelnie 

oceniony. Nie należy zapominać 

także o podpisie. Otóż sygnatura osoby 

znajdującej się relatywnie nisko w 

firmowej hierarchii jest tu pierwszym 

dzwonkiem alarmowym dla czytającego 

świadectwo. 

Ważne informacje zawsze na początku 

Opis wykonywanych przez pracownika 

czynności powinien być podobny 

do ogłoszenia o pracę – najważniejsze 

LARES: Niniejszy się przed materiał wyrażeniami służy zawierającymi wyłącznie Zbędne do oczywistości czytania. Powielanie 

pozytywną 

w jakikolwiek 

cenzurę. To ważne, 

sposób 

ponieważ 

nierzadko bywa ona przepustką do 

zabronione. 

istotniejsze informacje. 

Nadmierne podkreślanie oczywistości 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen może bereitgestellt. także zostać odebrane negatywnie. dalszej kariery bądź staje się poważną 


Przykładowo: o dobrych stosunkach 

ze współpracownikami zasadniczo 

wspomina się tylko ogólnie, jednym 

zdaniem. Ponadto do zwykle pomijanych 

„banałów” należy punktualność 

czy odpowiednie ubranie podczas spo- 

w pracy, co zresztą z czasem się zmienia, wszystko złoto, co się świeci. 

LARES: Niniejszy możliwym materiał dla siebie służy poziomie. wyłącznie Np.: tkań z do klientami. czytania. Pojawienie Powielanie się takich 

ale w negatywna jakikolwiek opinia za taką osobą sposób może zabronione. 

„Wykonywał swoją pracę fachowo i ku informacji zwykle wywołuje małą kon- 


zadania oraz wiedza na ich temat powinny 

znaleźć się na jego początku. 

Treść opisu należy później porównać z 

opisem stanowiska pracy, sprawdzając 

przy tym, czy pojawiają się wszystkie 

najważniejsze pozycje. Wracając jednak 

do kolejności – informacje odnoszące 

się do zachowania wobec przełożonych, 

współpracowników oraz klientów powinny 

się pojawić dokładnie w tej kolejności. 

Jeśli w świadectwie brakuje 


Jeśli w świadectwie 

brakuje pewnych 

informacji lub 

można się domyślić, 

że pracownik nie 

wykonywał we 

właściwy sposób 

zleconej mu pracy. 

pewnych informacji lub odpowiednia 

kolejność nie zostaje zachowana, można 

się domyślić, że pracownik nie wykonywał 

we właściwy sposób zleconej 

mu pracy. Tak samo jest w przypadku, 

gdy mniej ważne wypowiedzi pojawiają 

Starania a osiągnięcia 

Ocena pracownika może być dobra 

lub bardzo dobra tylko wtedy, kiedy użyte 

sformułowania wyraźnie wskazują 

na to, że osiągnął on pożądane rezultaty 

oraz że pracował na najwyższym 

naszemu pełnemu zadowoleniu” – takie 

zdanie wystawia co najmniej dobrą 

ocenę pracownikowi. Jeśli jednak w ocenie 

zostanie ewidentnie coś pominięte, 

przez nią stanowiska. Dopiero „solidny” 

lub „dobry zakres wiadomości” z danej 

dziedziny świadczy o odpowiedniej wiedzy 

fachowej danej osoby. 

Jeśli opis zawiera takie słowa jak „starał 

się” lub „dążył”, można się domyślić, 

wykonywał swoją pracę. Konkretne liczby, 

sukcesy czy efektowne zarządzanie 

zasobami ludzkimi zwiększa zainteresowanie 

oraz podwyższa ocenę końcową 

przyszłego pracownika. 

sternację lub zmieszanie u zatrudniającego. 

Tak zwane „błędy stylistyczne” to 

oczywiście tylko jedna strona medalu. 

Druga, przypuszczalnie ważniejsza, to 

dla przyszłego pracodawcy. Podobnie 

będzie z każdą sprzecznością, która 

wyjdzie na jaw podczas analizowania 

oceny pracy. 

Bądź uważny 

że pracownik nie wykazywał oczekiwanego 

do przez czytania. pracodawcę Powielanie zapału do w jakikolwiek sposób zabronione. 


pracy oraz nie osiągnął założonego celu 

się do pierwszego zdania ciągnąć się bardzo długo. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen lub w bereitgestellt. skrajnych przypadkach nawet Jegliche źle Vervielfältigung powyższego tekstu, powiem ist na od- 

strengstens Zdarza się też tak, untersagt. 

że pra- 

Odnosząc wrót – moim zdaniem wbrew pozorom od 

świadectwa pracy wiele zależy! Dlatego w 

pierwszej kolejności starajmy się dobrze 

i sumiennie wywiązywać ze swoich obowiązków, 

by później nie martwić się, czy 

pracodawca wystawi nam odpowiednio 

przeszkodą. W życiu, także zawodowym, 

bywa jednak różnie, czasami na naszą 

postawę w pracy wpływ ma sytuacja w 

życiu osobistym, czasami jesteśmy zbyt 

młodzi i na początku drogi zawodowej nie 

traktujemy zbyt poważnie obowiązków 

Wszystko dobre, co się dobrze kończy 

Wystawiający świadectwo pracy powinien 

na jego końcu wyrazić ubolewanie 

z powodu odejścia pracownika. 

Ponadto powinien on podziękować mu 

za wykonaną pracę. Wydaje się to banalne, 

może wręcz niepotrzebne, ale jest to 

centralna część tego dokumentu. Brak 

takich sformułowań jest równoznaczny 

z uczuciem ulgi, że dana osoba opuściła 

zakład pracy. Oprócz tego były już 

pracodawca powinien życzyć pracownikowi 

dalszych sukcesów. Gdy życzy 

on tylko powodzenia, można wyjść z 

założenia, że pracownik jak dotąd żadnych 

sukcesów nie odniósł. Jeśli do tego 

momentu czytający świadectwo nie zauważył 

niczego podejrzanego, to brak 

tzw. pożegnalnej formuły powinien być 

pierwszą przesłanką do tego, by jeszcze 

raz je przejrzeć i poszukać ewentualnych 

luk lub sprzeczności. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Der w Steinkohlenbergbau jakikolwiek sposób in Polen zabronione. 

hat in den drei ersten Quartalen 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Dw ie Situation jakikolwiek im Bergbau sposób ist auch zabronione. 

der Kattowitzer Agentur für in- 


dustrielle Entwicklung ein Anliegen. 

Dieser zufolge liegen auf den Halden 

trotz rückläufiger Förder- und höherer 

Verkaufsmengen immerhin noch über 

8,1 Millionen Tonnen an unverkauften 

Kohlevorräten. Ganz besonders der 

Preisrückgang hat den Kohlenbergbau 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie empfindlich w jakikolwiek getroffen. Der sposób Durchschnittspreis 

im behandelten neunmo- 

1,6 Milliarden Złoty. 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 7633 natigen Vervielfältigung Zeitraum lag bei 298,33 ist Złoty strengstens untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Eine wichtige aktuelle Änderung in 

Deutschland ist der soeben eingeleitete 

Übergang von der Papier-Lohnsteuerkarte 

zu ELStAM (elektronische 

Lohnsteuerkarte). Als Arbeitgeber und 

Unternehmer müssen Sie nun also 

Ihre Firmensoftware und sämtliche 

geschäftlichen Prozeduren an dieses 

Programm anpassen. Die Implementierung 

verläuft gemäß Vorgaben der 

Bundesfinanzverwaltung schrittweise, 

deshalb hat man auch entsprechende 

Fristen festgesetzt. Einzelheiten in einer 

Wirtschaft: Steinkohlenbergbau auf dem Rückzug 

Fast 72 Millionen Verlust 

dieses Jahres 71,8 Millionen Złoty 

Verlust gemacht. Hauptgrund für 

das negative Ergebnis sind die hohen 

Förderkosten bei gleichzeitig 

sinkenden Preisen für Kohle. 

codawca przez przypadek 

albo brak odpowiedniego 

warsztatu i doświadczenia 

w wypełnianiu świadectw 

pracy popełni błąd i wówczas 

także problem goto- 

Ryszard Galla 

wy. Dlatego pamiętajmy o tym, by baczną 

uwagę zwracać na każdy, najmniejszy 

szczegół, bo... diabeł w nich tkwi. Zwracajcie 

też uwagę, na wygląd oraz treść 

dokumentu, by ważne informacje były 

podane na początku, by ujęto wszystkie 

nasze osiągnięcia itd. Zachęcam zatem, 

żebyście byli uważni i uważnie przeczytali 

dzisiejszy materiał, bo faktycznie – nie 

Notował Krzysztof Świerc 

pro Tonne und war damit fast 50 Złoty 

niedriger als im gleichen Vorjahreszeitraum. 

Kesselkohle kostete dieses Jahr im 

Schnitt 263,82 Złoty pro Tonne, Kokskohle 

458,80 Złoty. Der Preisrückgang 

hat die Einnahmen im Steinkohlesektor 

um ca. 1,5 Milliarden Złoty geschmälert. 

Die rückläufigen Einnahmen bei 

wachsenden Kosten haben zwangsläufig 

die finanziellen Ergebnisse in Mitleidenschaft 

gezogen. Im vierten Quartal 

hat der Kohlenbergbau nun angesichts 

der in dieser Jahreszeit üblicherweise 

deutlich steigenden Verkaufsmengen 

(auch bei Einzelkunden mit gleichzeitig 

höchsten Preisen) noch die Aussicht, das 

Gesamtjahr 2013 positiv abzuschließen. 

Auch dies ergäbe allerdings nur einen 

sehr geringen Profit im Vergleich zu 

Foto: K. Świderski 

dem Vorjahresgewinn von mehr als 

K. Ś.




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Gewichtheben: Oppelner Athleten erneut am besten in Polen 

22. – 28. November 2013 



großes Talent gilt. 


Bronzegewinner bei 


Budowlani mit 22. Titel 

Daran, dass Oppeln eine Gewichtheberstadt 

ist, hat sich auch heute 

nichts geändert. Am vergangenen 

Samstag sicherten sich die Athleten 

von Budowlani Oppeln bei dem 

dritten und letzten Liga-Durchgang 

der laufenden Saison den vierten 

Seriensieg der Polnischen Mannschaftsmeisterschaften. 

Zugleich 

ist es der 22. Titel in der 25-jährigen 

Vereinsgeschichte. 

Das letzte Mal, dass die Oppelner 

nicht auf der höchsten Podiumsstufe 

einer Polnischen Mannschaftsmeisterschaft 

standen, ist vier Jahre her. Sie 

errangen damals die Silbermedaille, 

nachdem sie im Endspurt knapp hinter 

Tarpan Mrotschen zurückgefallen waren. 

Zuvor gelang der Griff nach der Goldmedaille 

zwei weitere Male nicht: 2006 

Name 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie den zweiten w jakikolwiek Platz belegte. Dritter sposób wurde zabronione. 

Tarpan Mrotschen. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Da Vervielfältigung die Reihenfolge der ersten ist drei strengstens untersagt. 

können. Nach den beiden vorherge- 

Bartłomiej Bonk, einer der besten Gewichtheber der Welt und Spitzenmann bei Budowlani Oppeln Foto: K. Świderski 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie schen. w Interessanterweise jakikolwiek wiederholte sposób zabronione. 

henden Liga-Durchgängen lagen die er: “Ich sehe Górnik Polkwitz als Favorit. 

Es bereitgestellt. könnte sein, dass die Mannschaft Jegliche vorigen Vervielfältigung Jahr. 


sich damit die Podiumshierarchie vom Mannschaft nicht zugerechnet 

LARES: Diese Materialien Oppelner sind nämlich lediglich mit 53,5 zum Punkten Lesen untersagt. 

und 2008. Auch da wurden sie jeweils 

Zweiter, beide Male hinter Start Otwock. 

Bei jedem anderen Wettkampf um den 

Titel der besten Mannschaft im Lande 

haben sie im letzten Vierteljahrhundert 

triumphiert, und zwar mit deutlichem 

Abstand. Nicht zu vergessen sind auch 

die vielen Einzelerfolge von Oppelner 

Gewichthebern bei Welt- und Europameisterschaften, 

Olympischen Spielen 

und Polnischen Einzelmeisterschaften. 

In voller Besetzung 

Die Oppelner waren mit einem beträchtlichen 

Vorsprung in den samstäglichen 

Wettkampf in Polkwitz 

gestartet. Nur großes Unglück hätte 

ihnen die Goldmedaille noch nehmen 

- den scheinbar stärksten Konkurrenten. dem Konkurrenten Górnik Polkwitz ganze 35 kg weniger stemmen konnte 

LARES: Niniejszy Unmittelbar materiał vor dem służy Wettkampf wyłącznie sagte ausbauen, do der czytania. als Platzherr Powielanie schließlich und w so auf jakikolwiek 412,8 Punkte kam. sposób Bonk zabronione. 

5. Polwica Wierzbno:.5205,9 Pkt. 


Kalejdoskop sportowy 

Szlagier dla Zaksy 

W szlagierze 6. kolejki siatkarskiej 

PlusLigi wicemistrz Polski Zaksa Kę- 

– Bielsko-Biała, Bełchatów – Jastrzębie, Zabrze jest 4. z 11 oczkami, Opole 10. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Kielce do – Rzeszów, czytania. Gdańsk Powielanie – Radom, z 5 pkt, w jakikolwiek a tabelę zamyka (12. sposób miejsce, zabronione. 

Częstochowa – Olsztyn. 

1 pkt) Piotrków Trybunalski. W następnej 

Vervielfältigung kolejce opolska Gwardia ist zagra strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

dzierzyn Koźle pokonała we własnej 

hali najlepszą drużynę w Polsce minionej 

dekady – Skrę Bełchatów 3:1. 

W pierwszym secie górą byli goście, 

którzy wygrali z podopiecznymi Sebastiana 

Świderskiego 25:22, ale w trzech 

pozostałych kędzierzynianie nie dali 

rywalom najmniejszych szans, zwyciężając 

kolejno: 25:20, 25:19 i decydującą 

– Transfer Bydgoszcz 3:0, BBTS Bielsko- 

-Biała – AZS Częstochowa 3:0, Czarni 

Radom – Effector Kielce 0:3. W tabeli 

prowadzi Jastrzębie, które w 6 spotkaniach 

zgromadziło 14 punktów i o 1 

wyprzedza Rzeszów oraz o 2 Kędzie- 

LARES: Niniejszy rzyn-Koźle materiał i Olsztyn. Tabelę służy zamyka wyłącznie (12. wianin do Piotrków czytania. Trybunalski Powielanie 37:30, i w derbach w jakikolwiek województwa opolskiego sposób zabronione. 

miejsce) Jarocin z 13 oczkami. 

lokata) Bydgoszcz, która zgromadziła Pogoń Szczecin – Azoty Puławy 37:27. Ruch Zdzieszowice zremisował u siebie 


o wygraniu za komplet trzech punktów 

czwartą partię 25:21. Po meczu trener 

Zaksy Sebastian Świderski powiedział: – 

Oba zespoły zaprezentowały się z bardzo 

dobrej strony, popełniając niewiele błędów. 

Ostatecznie jednak to nam udało 

się wygrać. Być może to efekt ciężkiej 

pracy, którą wykonaliśmy w tygodniu 

poprzedzającym to spotkanie. 

Pozostałe wyniki: AZS Olsztyn – Lotos 

Trefl Gdańsk 0:3, Resovia Rzeszów 

GP USA: Bezsilność konkurencji trwa 

swoich idoli. 

Nie tylko tym razem po kwalifikacjach 

nikt nie miał wątpliwości, 

kto zwycięży, jedyną niewiadomą były 

tylko miejsca za jego plecami i strata do 

zwycięzcy. Czempion z Heppenheim potwierdził 

to ponownie na torze w Austin, 

wygrywając ósme zawody z rzędu, tym 

samym usunął w cień wyczyn Michaela 

dotąd 1 oczko. W 7. serii spotkań zmierzą 

się: Warszawa – K.-Koźle, Bydgoszcz 

Zabrze górą 

Tegoroczny beniaminek Superligi 

piłkarzy ręcznych Gwardia Opole w 

9. serii spotkań uległa przed własną 

publicznością Górnikowi Zabrze 24:33, 

choć do przerwy prowadziła 16:14. Tym 

z kolei odnieśli 5. zwycięstwo przy 3 

przegranych i remisie. Pozostałe wyniki: 

MMTS Kwidzyn – Vive Targi 

Kielce 28:29, Stal Mielec – Wisła Płock 

28:30, KPR Legionowo – Zagłębie Lubin 

28:30, Chrobry Głogów – Piotrko- 

W tabeli z kompletem 18 pkt prowadzą 

Kielce, o 2 wyprzedzając Płock. 

o podwójną stawkę, bo w Piotrkowie 

Trybunalskim zmierzy się z outsiderem 

tabeli i bezpośrednim konkurentem w 

walce o pozostanie w najwyższej klasie 

rozgrywkowej w Polsce. Szanse na 

zwycięstwo opolan są spore, ponieważ 

I tym razem w grze opolskiej Gwardii nie brakowało 

LARES: Niniejszy ambicji i woli materiał walki, ale... rywal służy był lepszy wyłącznie samym do podopieczni czytania. Marka Powielanie Jagielskiego Piotrkowianin w jakikolwiek w bieżącym sezonie sposób nie zabronione. 

doznali 6. porażki w bieżącym sezonie odniósł jeszcze ani jednego zwycięstwa, 

LARES: Diese Materialien – AZS sind Warszawa lediglich 3:1, Jastrzębski zum Węgiel Lesen przy 2 bereitgestellt. wygranych i remisie. Zabrzanie Jegliche ponosząc Vervielfältigung 8 porażek i raz remisując. ist Po- 


zostałe pary tworzą: Puławy – Zabrze, 

Kielce – Głogów, Lubin – Kwidzyn, 

Płock – Legionowo, Szczecin – Mielec. 

Derbowy remis 

W 17. serii spotkań piłkarskiej II ligi 

z MKS-em Kluczbork 2-2, zdobywając 

gola na wagę oczka w ostatniej minucie 

meczu ze strzału Bachora. Przegrała 

natomiast opolska Odra, która uległa 

w Sosnowcu, Zagłębiu 0-1. Pozostałe 

wyniki: Błękitni Stargard Szczeciński – 

Gryf Wejherowo 1-2, Górnik Wałbrzych 

– Warta Poznań 3-1, Jarota Jarocin – 

Ostrovia Ostrów Wlkp. 0-2, Bytovia Bytów 

– Raków Częstochowa 3-0, Calisia 

Kalisz – UKP Zielona Góra 0-0, Rozwój 

Katowice – Polonia Bytom 1-1, Chrobry 

Głogów – KS Polkowice 5-0. W tabeli 

prowadzi Głogów, który zgromadził 

35 pkt i o jeden wyprzedza Wałbrzych 

(dwie pierwsze drużyny uzyskują awans 

do I ligi), o 3 Poznań i o 5 Bytów oraz 

Katowice. Kluczbork jest 12. z 19 oczkami 

i lepszą różnicą bramek wyprzedzą 

13. Opole. Zdzieszowice plasują się na 

15. lokacie z 16 pkt, a tabelę zamyka (18. 


Seryjna ósemka spod znaku Vettela! 


Sebastian LARES: Vettel Diese doprowadził Materialien wyścigową 

rywalizację do jednooso- 

jedyny facet, który mógłby dostarczyć rami nie tylko mechanicznego konia niedzielę, mógłby pozbawić niemiecki roczne, ale i sumaryczne, przyjdzie nam 

nieco więcej sind wyścigowych lediglich emocji, zum czyli Lesen musi zasiąść bereitgestellt. odpowiedni dżokej, Jegliche który zespół Vervielfältigung 2. lokaty. 

ist strengstens je rozłożyć w nieco untersagt. 

dłuższym czasie… 

kolega z zespołu mistrza – Mark Webber, 

czy wygrywa kwalifikacje, czy nie, nować, a przy tym wykrzesać z niego 1:39:17,148 (1 pit-stop) – 38. triumf w 3. Mark Webber (Red Bull) +8,396 (1) 

potrafi nad nim bezwarunkowo zapa- 

1. Sebastian Vettel (Red Bull) – 2. Romain Grosjean (Lotus) +6,284 (1) 

bowego popisu, natomiast kibice 

pozostałych faworytów rwą włosy jedynie okazjonalnie potrafi wykorzystać wszystkie jego walory, a w tym aspekcie wyścigu, 44. w kwalifikacjach, 12. sukces 4. Lewis Hamilton (Mercedes) +27,358 (1) 

z głowy, tracąc wiarę w zwycięstwo potencjał swojej maszyny, gdyż prawie Vettel nie ma sobie równych. Absencja w sezonie – to lepiej niż w najbardziej 5. Fernando Alonso (Ferrari) +29,592 (1) 

zawsze traci w pierwszej fazie wyścigu w dwóch ostatnich wyścigach Kimiego dotąd udanym 2011 roku; w tej chwili 6. Nico Hülkenberg (Sauber) +30,400 (1) 

9. Nico Rosberg (Mercedes) +59,141 (1) 

zbyt dużo, by później móc rywalizować Raikkonena spowodowana czwartkową zgodnie z duchem wschodnich sztuk 

LARES: Niniejszy z tak stabilnym materiał na najwyższym służy wyłącznie poziomie 

graczem, jakim jest Vettel. Owszem, końcowe podium kilku zawodnikom, w głównym celem doskonalenia się jest 

operacją do kręgosłupa czytania. otworzyła Powielanie szanse na walki w osiągnął jakikolwiek punkt szczytowy, sposób gdy zabronione. 


4. K. Raikkonen – 183 

LARES: Niniejszy Alonso materiał czy Hamilton? służy Nie sposób wyłącznie tego fikacji do konstruktorów: czytania. ma Powielanie już 15 pkt woleniem w jakikolwiek z siebie; aby zasygnalizować sposób zabronione. 

jednoznacznie rozstrzygnąć, niemniej przewagi nad Ferrari i tylko kataklizm w wszystkie dokonania Vettela w posiadanych 

Vervielfältigung ramach tekstowych, nie tylko ist tego- 

strengstens 6. N. Rosberg – untersagt. 

5. M. Webber – 181 

LARES: Diese Materialien specyfika sind dyscypliny lediglich mówi, zum że za ste- 

Lesen brazylijskich bereitgestellt. zawodach w nadchodzącą Jegliche 161 

Schumachera z 2004 roku. 

Bez wątpienia Red Bull obecnie dysponuje 

najlepszymi bolidami, jednak 

vor dem zweitplatzierten Gastgeber, 

Górnik Polkwitz. Der Wettkampf um 

Gold würde sich zwischen diesen beiden 

Teams entscheiden, da die anderen 

Mannschaften einen zu großen Abstand 

zu ihnen hatten. Dennoch traten die 


Oppelner 

materiał 

in Polkwitz 

służy 

in ihrer stärksten 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

Ende 

w 

zum 

jakikolwiek 

besten Teilnehmer 

sposób 

des Wettkampfs 

ohne Einteilung in Gewichts- 

zabronione. 

Besetzung mit Bartłomiej Bonk, Bronzegewinner 

bei der Olympia in Lon- 

Entgegen der Meinung des Coaches klassen gekürt wurde. Im Zweikampf 

Die Dominatoren 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Spitzenfeld der 

untersagt. 

abschließenden 

don und der letzten Weltmeisterschaft 

in Breslau, sowie mit Daniel Dołęga, 

Kornel Czekiel, Sebastian Hoim, Mateusz 

Kasina und Łukasz Krawczyk an. 

Budowlani-Trainer Ryszard Szewczyk 

fürchtete - trotz des großen Vorsprungs 

druga część w jego wykonaniu jest na 

ogół dobra, jednak zwykle musi przebijać 

się przez mniejszą lub większą 

stawkę kierowców w celu osiągnięcia 

możliwie najlepszego miejsca. Czy rywalizacja 

o tytuł byłaby bardziej wyrównana, 

gdyby w jego kokpicie zasiedli 

Foto: J. Stemplewski 

die Goldmedaille erringt. Zumal wir ja 

einige gesundheitliche Probleme haben, 

die für unser Ergebnis schwerwiegend 

sein könnten. Ich versichere aber, dass 

meine Schützlinge nicht kampflos aufgeben 

werden.“ 

gaben die Athleten nicht auf und wie im 

ersten und zweiten Durchgang zeigten 

sich seine Schützlinge auch jetzt dominant 

und erzielten wieder einmal die 

meisten Punkte. In der Gesamtwertung 

konnten sie den Vorsprung gegenüber 

tym mocnemu w ostatnich zawodach 

Nico Rosbergowi. Ten jednak nie wykorzystał 

nadarzającej się szansy, kończąc 

na 9. miejscu, tym samym stracił 

również okazję na wygranie rywalizacji 

w ramach własnego teamu. Nieco lepiej 

wygląda sytuacja Mercedesa w klasy- 

In Polkwitz zeigten sich 

die Oppelner in ihrer 

stärksten Besetzung 

mit Bartłomiej Bonk, 

Olympia in London 

und der letzten 

Weltmeisterschaft. 

Plätze in der Gesamtwertung vor der 

letzten Runde identisch war, ging die 

Goldmedaille der Polnischen Mannschaftsmeisterschaft 

im Gewichtheben 

letztlich nach Oppeln. Silber blieb in 

Polkwitz und Bronze landete in Mrot- 

Bonk begeisterte erneut 

Das beste Einzelergebnis in Polkwitz 

erreichte Bartłomiej Bonk, der sich wieder 

einmal überragend zeigte, alle sechs 

Versuche erfolgreich absolvierte und am 

stemmte er 390 kg (180 kg im Reißen 

und 210 kg im Stoßen) und kam so auf 

insgesamt 429,5 Punkte. Damit lag er 

vor keinem Geringeren als dem Olympiasieger 

von London Adrian Zieliński 

(Tarpan Mrotschen), der im Zweikampf 

rywalizacja z samym sobą; jego dodatkowym 

walorem jest fakt sportowego 

głodu i nienasycenia sukcesami, budujący 

motywację do sięgania po zaszczyty 

nieosiągalne dla innych sportowców; a 

przecież wielu mistrzów traci te predyspozycje 

wraz z postępującym zado- 

erwies sich zudem als Bester unter seinen 

Vereinskollegen Daniel Dołęga und 

Kornel Czekiel sowie dem jüngeren der 

beiden Zieliński-Brüder, Tomasz, der als 

Klasyfikacja kierowców 

po 18 wyścigach 

1. S. Vettel – 372 pkt 

2. F. Alonso – 227 

3. L. Hamilton – 187 


Für Budowlani haben in Polkwitz 

gepunktet: 

Punktausbeute 

Zweikampfergebnis 

Reißen/Stoßen 

Bartłomiej Bonk 429,5 Pkt. 390 kg 180+210 

Daniel Dołęga 411,1 Pkt. 395 kg 175+220 

Kornel Czekiel 410,8 Pkt. 375 kg 165+210 

Mateusz Kasina 404,4 Pkt. 333 kg 153+180 

Sebastian Hoim 388,6 Pkt. 312 kg 147+165 

Łukasz Krawczyk 373,8 Pkt. 300 kg 130+170 

Das Ergebnis von Łukasz Krawczyk wurde der 

Endergebnisse im 3. Durchgang der 

Polnischen Mannschaftsmeisterschaft 

1. Budowlani Oppeln:........ 2044,4 Pkt. 

2. Górnik Polkwitz:................ 1965 Pkt. 

3. Tarpan Mrotschen:............ 1850 Pkt. 

4. Start Grau denz:................. 1720 Pkt. 

5. Polwica Wierzbno:.......... 1707,7 Pkt. 

Gesamtwertung der Polnischen 

Mannschaftsmeisterschaft 

1. Budowlani Oppeln:.6068,6 Pkt. 

2. Górnik Polkwitz:.5935,8 Pkt. 

3. Tarpan Mrotschen:.5464,6 Pkt. 

4. Star Graudenz:.5285,5 Pkt. 

Witold Wolak




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Piłka nożna: Niemcy na wygraną z Włochami czekają od 18 lat 


Remis ze wskazaniem 

Korzystając z pauzy w rozgrywkach Bundesligi, piłkarska reprezentacja 

Niemiec w miniony piątek zmierzyła się na San Siro w Mediolanie 



z 4-krotnymi mistrzami świata Włochami. Mecz zakończył się remisem 

1-1, choć podopieczni Joachim Löwa nie wystąpili w pełnym składzie 

i byli zespołem lepszym. 




poza przepisy 

służy 

gry 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien w sind piłkę lediglich nożną. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ze względu na kontuzje nie mogli w 

tym meczu wystąpić m.in.: Schweinsteiger, 

Guendogan, Podolski, Mertesacker, 

Klose i Gomez. Do tego na ławce 

rezerwowych spotkanie z podopiecznymi 

Cesare Prandellego rozpoczęli 

Özil i Reus, a ani na sekundę na murawę 

nie wbiegli: Sam, Draxler, Kruse, 

Westermann, Schmelzer oraz Adler i 

debiutujący w kadrze drugi z bramkarzy 

– Weidenfeller. Mimo to Niemcy zaprezentowali 

się z dobrej strony i przy odrobinie 

szczęścia powinni byli wygrać, bo 

oprócz bramki zdobytej już w 8. min po 

strzale głową Hummelsa (asysta Kroosa) 

tu najbardziej zasadne, bo podopieczni 

Joachima Löwa, który w roli selekcjo- 

LARES: Niniejszy nera reprezentacji materiał Niemiec służy wystąpił wyłącznie po Sami Khedira do z powodu czytania. kontuzji będzie Powielanie pauzował ok. 6 miesięcy – w udział jakikolwiek w brazylijskim mundialu zagrożony! sposób zabronione. 

Leverkusen. 

raz 100., w ostatnich sekundach meczu 

LARES: Diese Materialien mieli 200-procentową sind lediglich okazję do zum zdoby- 

Lesen zapisać bereitgestellt. na swoje konto, przez Jegliche co wza- 

Szok Vervielfältigung dla Khediry 


jeszcze dwukrotnie trafili w poprzeczkę 

(w 31. min Schürrle i Hoewedes w 90. 

min) i raz w słupek (17. min Khedira 

po uderzeniu z 25 m) bramki strzeżonej 

przez Buffona. 

Kosztowna zachłanność 

Włosi natomiast, tradycyjnie, wykorzystali 

jedną z nielicznych swoich 


i wystarczyło, 

materiał 

by któryś 

służy 

z nich 

wyłącznie 

jedynie – Wielka 

do 

szkoda, 

czytania. 

że nie udało 

Powielanie 

nam się nożną. 

w 

Efektem 

jakikolwiek 

tego poza kilkoma 

sposób 

lekkimi 

urazami niemieckich piłkarzy jest po- 

zabronione. 

lekko musnął futbolówkę, by ta znalazła zwyciężyć, bo byliśmy lepsi i mogliśmy 

się w zupełnie pustej już bramce Włoch. ten mecz spokojnie wygrać – powiedział ważna kontuzja Khediry, którego w 66. 


okazji, kiedy to w 28. min po akcji Bonucciego, 

Abate wyrównał i przy sporej 

dozie szczęścia utrzymali ten rezultat do 

końca spotkania. Słowo utrzymali jest 

Włosi tradycyjnie grali 

zbyt ostro, momentami 

wręcz brutalnie, 

daleko wykraczając 

cia zwycięskiego gola, kiedy to po strzale 

Hoewedesa piłka odbiła się od poprzeczki 

gospodarzy i wylądowała na 6. metrze 

od bramki Buffona, gdzie stali S. Bender 

i Reus. Obaj piłkarze nie byli przez nikogo 

atakowani, mieli mnóstwo czasu 

Niestety... obaj niemieccy piłkarze byli 

zbyt zachłanni, chcąc zwycięską bramkę 

jemnie sobie przeszkodzili, wpadając 

na siebie. Wynik jest taki, że Niemcy 

na wygraną z Włochami czekają już od 

18 lat. Jednocześnie nie udało im się 

wziąć rewanżu na Italii za nieoczekiwaną 

porażkę w półfinale Euro-2012. 

po meczu w rozmowie z ZDF kapitan 

niemieckiej drużyny Philipp Lahm. 

Do tego remis ten kosztował naszą 

drużynę bardzo dużo. Gospodarze 

tradycyjnie grali bowiem zbyt ostro, 

momentami wręcz brutalnie, by nie 

powiedzieć – po chuligańsku, daleko 

wykraczając poza przepisy gry w piłkę 

min brutalnie zaatakował Pirlo. Po tym 

zagraniu niemieckiego rozgrywającego 

Foto: Steindy (talk)/Wikipedia 

i Realu Madryt natychmiast odwieziono 

do szpitala, gdzie stwierdzono poważną 

kontuzję kolana, która wyklucza z gry na 

pół roku! – Kontuzja jest poważna, ale 

mam nadzieję, że nie na tyle, by Sami nie 

pojechał z nami na mistrzostwa świata 

do Brazylii – powiedział po meczu 

lekarz reprezentacji Niemiec dr Hans- 

-Wilhelm Mueller-Wohlfarth. Z kolei 

selekcjoner niemieckiej kadry Joachim 

Löw dodał: – Kontuzja Samiego to szok 

dla niego i dla nas wszystkich. Oznacza 

też rozpoczęcie rywalizacji o miejsce w 

drużynie narodowej, gdzie występował, 

czyli na pozycji defensywnego pomocnika. 

Nie zmienia to jednak faktu, że 

gorąco wierzę w to, że do rozpoczęcia 

mundialu będzie już w pełni sił i poleci z 

nami do Brazylii. A najpoważniejszymi 

obecnie kandydatami do gry na pozycji 

Khediry są bracia Bedner – Sven z 

Borussii Dortmund i Lars z Bayeru 04 


Dokumentacja meczu 

Włochy – Niemcy 1-1 (1-1) 

Abate (28.) – Hummels (8.) 

Włochy: Buffon – Abate, Barzagli (71. 

Ogbonna), Bonucci, Criscito – T. Motta 

– Montolivo, Marchisio – Pirlo (82. 

Cerci) – Osvaldo (53. Candreva), Balotelli 

Niemcy: Neuer – Hoewedes, J. Boateng, 

Hummels, Jansen – Lahm, Khedira (67. 

S. Bender) – Müller, Schürrle (59. Reus) 

– Kroos – Götze (59. Özil). 

Wokół futbolu 


Drugi Ribery 

2017 roku. Wcześniejsza umowa tego 


Sensacja w Kijowie 

Do dużej niespodzianki, by nie powiedzieć 

sensacji, doszło w Kijowie, gdzie 

w pierwszym meczu barażowym strefy 

europejskiej o awans do piłkarskich mistrzostw 

świata znakomicie usposobiona 

Ukraina pokonała faworyzowanych 

Francuzów 2-0. Bramki dla podopiecz- 

Brat Francka Ribery’ego, 19-letni 

Steven podpisał kontrakt z Bayernem 

München i obecnie gra w zespole do 

lat 19 tego klubu. Przed złożeniem 

stosownego podpisu na kontrakcie z 

bawarskim klubem Steven Ribery występował 

w II lidze francuskiej, broniąc „wieśniaków” 1-2. W obecnym sezonie 

LARES: Niniejszy barw Lens, materiał gdzie jednak służy tracił motywację 

do uprawiania futbolu. Pomocną niemieckiej ekstraklasy i zapisał na swo- 

wyłącznie piłkarz do ten czytania. wystąpił w sześciu Powielanie meczach w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien dłoń wyciągnął sind lediglich do niego gwiazdor zum Bay- 

Lesen im koncie bereitgestellt. jedną bramkę. Do siatki Jegliche trafił Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

nych Mychajła Fomenki zdobyli Zozuyia 

w 61. min i Jarmolenko z karnego w 82. 

min. Łatwo faworytom nie było również 

w pozostałych meczach barażowych strefy 

europejskiej. Otóż walcząca o pierwszy 

udział w mistrzostwach świata Islandia 

zremisowała bezbramkowo u siebie 

z Chorwacją, a Portugalia w Lizbonie 

wygrała skromnie ze Szwecja 1-0, 

LARES: Niniejszy już kontrakt, materiał z czego służy bardzo się wyłącznie cieszy służył do śmierci, czytania. do ostatniego Powielanie tchnienia. 

Wypowiedź Hoennesa spowodowa- 


starszy z braci Ribery, któremu marzy 

LARES: Diese Materialien się, by sind Steven poszedł lediglich w jego ślady. zum Czy Lesen na została bereitgestellt. medialną nagonką Jegliche po tym, Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

zdobywając bramkę dopiero na 8 min 

przed końcem meczu ze strzału Ronaldo. 

Domowe zwycięstwo na swoim koncie 

zapisała też Grecja, która 3-1 ograła 

Rumunię. Rewanże zatem (rozegrane w 

miniony wtorek po zamknięciu numeru) 

zapowiadają się arcyciekawie, bo żaden 

zespół nie zdołał już w pierwszym meczu 

zagwarantować sobie w 100% awansu na 

Auf den Spuren von Steinitz, Lasker und von Scheve 

der Prager Deutsche Wilhelm Steinitz 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do Der czytania. Cosler Theodor 

konnte als Premierensieger 1886 seinen 


Titel bis 1894 verteidigen. Ihm folgte der von Scheve erreichte 


Die Schachweltmeisterschaft zwischen 

dem indischen Titelverteidiger 

Viswanathan Anand und dem 

norwegischen Herausforderer Magnus 

Carlsen in Madras ist in die 

entscheidende Phase getreten. 

Nach vier Unentschieden konnte 

Anand am 15. November nach einem 

Damengambit die erste Partie für 

sich entscheiden, doch tags darauf zog 

Carlsen mit seinem ersten Sieg zum 5:5 

gleich. 6 ½ Punkte reichen zum Gesamtsieg, 

der bei Erscheinen dieser Ausgabe 

bereits feststehen könnte. 

Anand ist seit 2007 amtierender 

Schachweltmeister, wobei seit der 

LARES: Niniejszy Ausgabe, materiał Seite 7, porträtiert służy hatte. wyłącznie gewesen, do hätte czytania. der Spielbetrieb Powielanie damals w jakikolwiek sposób zabronione. 

Und noch ein weiterer „Preuße“ bereits eine größere Breite gehabt. 

LARES: Diese Materialien aus dem sind Osten lediglich hat dem Schach zum seinen Lesen bereitgestellt. Till Scholtz-Knobloch Jegliche Dr. Emanuel Vervielfältigung Lasker 1933 ist strengstens untersagt. 

Erstaustragung 1886 erst 15 Weltmeister 

ermittelt wurden. Die Dominanz einzelner 

Spieler hält oft lange an. Bereits 

ernu, Franck Ribery, który sprowadził go 

do München, by na nowo „zaraził się” 

miłością do piłki nożnej. I stało się: od 

prawie 4 miesięcy Steven trenuje z jedną 

z młodzieżowych drużyn FCB. Trenuje 

na tyle solidnie, że wywalczył sobie 

jednak starczy mu talentu? 

Zostaje w TSG 

18-letni Niklas Sule porozumiał się w 

kwestii nowej umowy z TSG 1899 Hoffenheim 

i nadal będzie bronił barw tego 

deutsche Rekordjäger Emanuel Lasker, 

der seinen Titel 27 Jahre behauptete! 

Lasker war gewissermaßen „einer von 

uns“, denn er kam am 24. Dezember 

1868 im heute zu Polen gehörenden 

Berlinchen (Barlinek) zur Welt, das 

Else Lasker-Schüler verheiratet und ging 

1893 zeitweise in die USA, ehe er 1933 

erneut emigrierte. 1899 hatte Lasker 

die Redaktion der Deutschen Schachzeitung 

übernommen, die zuvor bereits 

Hermann von Gottschall geleitet hatte, 

den das Wochenblatt in der vorherigen 

obrońcy z ekipą z Sinsheim wygasała 

w 2015 roku. Dodajmy, że Sule jest 

najmłodszym piłkarzem ekipy z Sinsheim, 

który zdobył gola na boiskach 

Bundesligi, czego dokonał 2 listopada w 

starciu z... Bayernem, przegranym przez 

też w meczu Pucharu Niemiec. 

Do śmierci w München 

Uli Hoennes, prezydent Bayernu, powiedział, 

że nigdy nie myślał o opuszczeniu 

tego klubu i dodał, że będzie mu 

jak okazało się, że na ukrytym koncie 

przetrzymuje pieniądze, z których nie 

rozliczył się z fiskusem. Wówczas też 

rozpoczęto spekulacje na temat możliwego 

odejścia Hoenessa z Bayernu, 

sugerując, że na taką decyzję naciskają 

1902 eine Elo- 

Zahl von 2.669. 

damals zur preußischen Provinz Brandenburg 

materiał gehörte. Der służy Sohn eines wyłącznie jüdi- 

Stempel do aufgedrückt czytania. – der 1851 Powielanie in Cosel w jakikolwiek sposób zabronione. 


schen Kantors war mit der Dichterin geborene und 1922 in Patschkau ver- 


storbene Theodor von Scheve. Dieser 

erreichte 1902 eine Elo-Zahl (diese gibt 

Aufschluss über die Spielstärke) von 

2.669, womit er in den 1890er Jahren 

Steinitz übertrumpft hätte. In der Frühphase 

der Weltmeisterschaften wäre von 

Scheve also ein Anwärter auf den Titel 

Prezydent Bayernu München Uli Hoeness 

z Saebener Strasse, a niedawno dodał, że 

nigdy nie miał takiego zamiaru. – Faktem 

jest, że swoją przyszłość oddałem 

pod głosowanie zarządowi, ale ten zaufał 

Foto: Harald Bischoff/Wikipedia 

Foto: Aktuelle-Bilder-Centrale, Georg Pahl (Bild 102) 

brazylijski mundial. LARES: Niniejszy klubu, materiał konkretnie do służy końca czerwca wyłącznie sponsorzy. do Hoennes czytania. jednak Powielanie odszedł mi i w docenił jakikolwiek moją dotychczasową sposób pra- 

zabronione. 


Schachweltmeisterschaft: Titel für Viswanathan Anand oder Magnus Carlsen? 

cę na rzecz klubu. Nie kryję radości, że 

mogłem tu zostać, i obiecuję, że dam z 

siebie wszystko, by Bayern zdobył kolejne 

trofea i zachwycał kibiców swoją 

grą – powiedział Uli Hoennes. 

Bundesliga lepsza 

Były golkiper reprezentacji Niemiec 

i m.in. były zawodnik Borussii Dortmund, 

Arsenalu Londyn i VfB Stuttgart 

Jens Lehmann uważa, że piłkarska 

Premier League nie jest już tak silna jak 

kiedyś, gdy uznawano ją za najlepszą na 

świecie. Zdaniem Lehmanna, angielska 

ekstraklasa straciła pozycję lidera na 

rzecz Bundesligi. 44-latek podkreślił 

również, że obecnie najlepszy klubowy 

futbol w Europie prezentują Bayern 

München i Borussia Dortmund. – 

Wprawdzie dortmundczycy niedawno 

przegrali w LM z Arsenalem, ale wcześniej 

udało im się pokonać londyńczyków 

na ich terenie. Jestem pewny, że 

ewentualny trzeci mecz między tymi 

drużynami zakończyłby się wygraną 

Borussii – stwierdził Jens Lehmann. 


Theodor von Scheve 1905 im „American chess bulletin“



Lebus 

Lodsch 

Lublin 

Oppeln 

Schlesien 

AGAT 

# 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

16 Wochenblatt.pl 

22. – 28. November 2013 



Znasz się na futbolu, lubisz rywalizację i pragniesz się sprawdzić na tle najlepszych? 

Wystartuj w Konkursie z Bundesligą i zdobywaj bardzo atrakcyjne nagrody ufundowane 

przez sponsora konkursu – firmę Smuda Consulting! 


LARES: Diese Materialien rzędu sind głównym lediglich sponsorem konkursu zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Przed nami emocjonujące futbolowe 

miesiące. Czeka nas bowiem runda 

jesienna 51. sezonu niemieckiej Bundesligi, 

a wraz z tym faktem na łamach 

„Wochenblatt.pl” rozpoczynamy nasz 

tradycyjny Konkurs z Bundesligą – już 

XI edycję – który potrwa do końca 

3. Jos Luhukay, Bert van Marwaijk i GertjanVerbeek 

Czołówka klasyfikacji po 14 rundach 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 4. Koziołki do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

1 Marcin Segiet Prószków 174 


Szesnasta 


seria pytań (16/1129) 

2 Janusz Kut Bytom 167 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 3. W którym do niemieckim czytania. klubie trenerem Powielanie bramkarzy 10 Paweł w Plachetka jakikolwiek Zdzieszowice sposób 118 zabronione. 

jest Adam Matysek? 

11 Franz Hurek Krośnica 114 

4. Wytypuj dokładnie (z bramkami) wynik spotkania 12 Arkadiusz Linek Zabrze 109 


77/464 43 71 

• Obsługa firm (Niemcy, Austria) 

Dobrzeń Mały, ul. Opolska 133 

Olesno, ul. Konopnickiej 12 

LARES: Niniejszy materiał • Zasiłki służy wyłącznie rodzinnedo czytania. Powielanie Nakło, w ul. jakikolwiek Tarnowska 27 sposób zabronione. 

Opole, ul. Reymonta 5 

LARES: Diese Materialien sind • lediglich Zwroty zum podatków Lesen bereitgestellt. z zagranicy Jegliche Strzeleczki, Vervielfältigung Rynek 13 ist strengstens www.intertax24.com 

untersagt. 

www.smuda-consulting.com 

Pinnwand 

QQSchreien hilft: Barbara Schöneberger 

verliert materiał als Mutter służy gelegentlich wyłącznie die und Ex-Gouverneur do czytania. Arnold Schwarzeneg- 

Powielanie 

QQGroßzügiger Vater: Schauspieler 


Oferta 

w jakikolwiek 

prenumeraty 

sposób 

na 

zabronione. 

Nerven. „Dann schreie ich mit einer Stimme, ger hat seinem unehelichen Sohn Joseph 

rok 2014 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen ein Heim-Fitnessstudio bereitgestellt. zum Geburtstag Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

versucht, aufeinander zuzugehen. Ihre 

prenumeraty GRATIS 


Beziehung 

do 

hat 

czytania. 

sich prächtig entwickelt“, 


Więcej informacji: tel. 77-4-546-556 


die ich 

sind 

selbst 

lediglich 

nicht wiedererkenne”, 

zum 

sagte 

Lesen 

berichtete 


ein Insider. 

Jegliche 

e-mail: 


sw@wochenblatt.pl 


die TV-Moderatorin. „Wie kann es sein, dass 

QQBald im TV zu sehen: RTL will Lilly 

ich nicht mit einem Dreijährigen zurechtkomme? 

Ich bin doch viel größer, viel stärker, 

erwachsener. Dennoch weiß ich mir manchmal 

nicht zu helfen”, sagte die Mutter eines 

Jungen und eines elf Monate alten Mäd- 

LARES: Niniejszy chens. materiał „Ich habe festgestellt, służy dass wyłącznie ich sehr do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

viel schlechtere Nerven habe, als ich bisher 

LARES: Diese Materialien dachte.” sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

QQBleibt humorvoll: Regisseur und 

Zakład Pogrzebowy 

Manitu“ sei „Buddy“ sein erster Film, „der 

LARES: Niniejszy etwas materiał erwachsener daherkommt“, służy wyłącznie sagte do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

der Regisseur. Seine früheren Filme hätten 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Gogolin ist Zdzieszowice strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy und materiał Jugendliche ist. Der służy Film sei wyłącznie ja „nicht wenn es do beim czytania. Tanzen zu heiß herginge - przewozy zagraniczne z całej Europy - grobowce 


total humorentrümpelt“. 

ȧdur - kompleksowa obsługa pogrzebów - ekshumacje 

LARES: Diese 

Anna 

Materialien 

Durecka 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

- 


znicze, kwiaty i wiązanki ISO 9001 


- kremacjeuntersagt. 


Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt. Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. 

Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

Konkurs z Bundesligą 

jest firma Smuda Consulting, która 

tradycyjnie ufundowała trzy niezwykle 

atrakcyjne nagrody główne, o których 

poinformujemy uczestników konkursu 

w jednym najbliższych wydań „Wochenblatt.pl”. 

Poza tym grający będą nagra- 

LARES: Niniejszy dzani cennymi materiał premiami służy miesięcznymi. wyłącznie poczekać do czytania. piętnastej rundy. 

6 Andrzej Myśliwiec Chorzów 15 

Powielanie 

7 Herbert 

w jakikolwiek 

Kabus Gorzów Śl. 

sposób 

15 

zabronione. 

Projekt i realizacja: Krzysztof Świerc 

8 Kazimierz Abrahamczyk Rybnik 15 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Regulamin bereitgestellt. konkursu: Jegliche 9 Robert Vervielfältigung Wieczorek Ligota P. ist 15 strengstens untersagt. 

Konkurs z Bundesligą 


Kupon konkursowy 16/1129, termin nadsyłania rozwiązań – 28.11.2013 r. 

rundy jesiennej, czyli do 21.12.2013 r. 

Współorganizatorem i po raz trzeci z 

1. .............................................................................. 

2. .............................................................................. 

3. .............................................................................. 

Projekt i realizacja konkursu: Krzysztof Świerc 

4. ........................................................................................................................................................ 

Imię, nazwisko: .................................................................................................................................. 

Miejscowość: ...................................................................... Kod pocztowy: ........................................ 

Ulica i nr domu: ...................................................................... Nr telefonu: ........................................ 

Am Steuer 

Normalerweise machen sich 

Deutsche Sorgen wenn sie mit 

ihrem Auto in Polen unterwegs sind. 

Doch auch das Land der breiten Autobahnen 

birgt Gefahren. Im sonst 

so beschaulichen Görlitz randalierte 

kürzlich eine ältere Dame mittels 

ihres Wagens so erfolgreich, dass sie 

gleich vier Autos rammte. Das ganze 

fand nicht etwa auf einer Schnellstraße, 

sondern auf dem Lidl-Parkplatz 

statt. Eigentlich wollte die Frau 

bloß mit ihrem Suzuki rückwärts 

einparken. Doch dann ging irgendwie 

alles schief. Erst rammte sie einen 

Chevrolet in der Parklücke hinter 

sich. Eine Passantin wollte helfen, 

musste sich aber selber mit einem 

Sprung in Sicherheit bringen, als die 

rasante Fahrerin plötzlich vorwärts 

fuhr. Dabei erwischte sie zielsicher 

den nebenstehenden VW Golf. 

Danach fuhr sie über den Bordstein 

und die Blumenbeete direkt in einen 

VW Touran, Treffer Nummer drei. 

In Mitleidenschaft wurde dabei 

auch ein VW Polo gezogen, Treffer 

Nummer vier. Abschlussbilanz: fünf 

beschädigte Fahrzeuge, 13.000 Euro 

Schaden. Und eine Passantin, die nie 

wieder zur Hilfe eilt. 

Schauspieler Michael „Bully“ Herbig hat 

einen neuen Film gedreht. Dreizehn Jahre 

nach dem Erfolg mit „Der Schuh des 

ihm viel Spaß gemacht und er habe das 

sehr genossen. „Aber ehrlich gestanden, 

heute – mit 45 – habe ich gar keine Lust 

mehr, grimassenschneidend auf Pferden 

zu reiten.“ Trotzdem sei er sich sicher, dass 

„Buddy“ nicht weniger interessant für Kids 

Redaktionsanschrift: ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „UNIversum“, „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, 

„Wirtschaft“; Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia 

Kandzia: „Kirche und Gesellschaft”, „UNIversum”. Übersetzung: Andrzej 

Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof 

Foto: www.16vor.de 

Zestaw teoretycznych pytań rzadko sprawia 

kłopoty uczestnikom Konkursu z Bundesligą, 

również tym razem pod tym względem było 

bardzo dobrze. Skutek jest taki, że nie odnotujemy 

przetasowań w czołówce klasyfikacji 

generalnej. Na ewentualne tąpnięcia musimy 

Odpowiedzi na pytania 14 (1127) 

1. Werder Bremen 

2. 1.07.2008 r. 

(termin nadsyłania: 28.11.2013 r.) 

1. Wytypuj dokładnie (z bramkami) wynik spotkania 

14. kolejki Bundesligi Hannover 96 – Eintracht 

Frankfurt. 

2. Wytypuj dokładnie (z bramkami) wynik spotkania 

14. kolejki Bundesligi Bayern München – Eintracht 

Braunschweig. 

14. kolejki Bundesligi VfL Wolfsburg – Hamburger SV. 

geschenkt. Joseph entstand aus einer Affäre 

Schwarzeneggers mit seiner ehemaligen 

Haushälterin Mildred Baena. „Als die 

Wahrheit erst einmal ans Licht gekommen 

war, haben Arnold und Joseph von Herzen 

Becker. Die Frau von Tennis-Legende Boris 

Becker soll auf Wunsch des Senders künftig 

in der Show „Let´s Dance“ mittanzen, berichtet 

die „BILD“-Zeitung. Becker habe ihre 

Zustimmung gegeben, aber eine Bedingung 

genannt: Ihr Tanzpartner müsse schwul sein, 

sonst würde die Gerüchteküche überkochen, 

Adres redakcji: ul. Powstańców Śląskich 25, 45-086 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „UNIversum”, „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, 

„Gospodarka”; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; 

Klaudia Kandzia – „Kościół i społeczeństwo”, „UNIversum”. Tłumaczenia: 

Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof 

Foto: www.forher.de 


1 Karina Poeta Bytom 15 

2 Gerard Brzoza Wałbrzych 15 

3 Andrzej Kern Kamionka 15 

4 Arkadiusz Linek Zabrze 15 

5 Karol Kopiec Krapkowice 15 

10 Wolfgang Kowalski Ruda Śl. 15 

11 Sebastian Szumny Opole 15 

12 Franz Hurek Krośnica 15 

13 Arkadiusz Zawadzki Opole 15 

3 Rajnard Kupczyk Głogówek 166 

4 Gothard Sochor Chróścice 163 

5 Andrzej Kern Kamionka 161 

6 Robert Wieczorek Ligota P. 155 

7 Herbert Kabus Gorzów Śl. 155 

8 Rudolf Kulig Popielów 154 

9 Piotr Brynza Głogówek 136 

13 Kazimierz Abrahamczyk Rybnik 106 


ul. Zamknięta 4 

tel. 77 466 62 60 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

XI edycja 

Czołówka klasyfikacji XIV rundy 

Konefał S. 

ul. B. Chrobrego 15 

tel. 77 484 41 76 

tel. 602 376 845 

14 Tomasz Pietroń Dąbrowa Górnicza 15 

15 Piotr Plachetka Zdzieszowice 15 

16 Paweł Plachetka Zdzieszowice 15 

17 Paweł Grochla Zdzieszowice 15 

18 Rajnard Kupczyk Głogówek 15 

19 Dariusz Litwiniec Tarnowskie G. 15 

20 Magdalena Dworak Opole 15 

21 Rudolf Kulig Popielów 15 

22 Gothard Sochor Chróścice 15 

23 Janusz Kut Bytom 15 

24 Łukasz Kurpiel Katowice 15 

25 Marcin Segiet Prószków 15 

26 Andrzej Kula Pyskowice 15 

14 Gerard Brzoza Wałbrzych 106 

15 Karol Kopiec Krapkowice 105 

16 Paweł Grochla Zdzieszowice 104 

17 Piotr Plachetka Zdzieszowice 103 

18 Karina Poeta Bytom 99 

19 Andrzej Myśliwiec Chorzów 99 

20 Sebastian Szumny Opole 87 

21 Łukasz Kurpiel Katowice 84 

22 Dariusz Litwiniec Tarnowskie G. 81 

23 Marcin Dworak Opole 70 

24 Dariusz Pietruszka Wodzisław Śl. 70 

25 Wolfgang Kowalski Ruda Śl. 67 

26 Magdalena Dworak Opole 67 


Czytelnicy, którzy w okresie 4.11.2013 - 10.12.2013 zaprenumerują lub 

przedłużą prenumeratę tygodnika Wochenblatt.pl, otrzymają w prezencie: 

– w przypadku prenumeraty rocznej – dodatkowe trzy miesiące 

prenumeraty GRATIS 

– w przypadku prenumeraty półrocznej - dodatkowy 1 miesiąc 

Nr 47 (1024), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 18 - 24 XI 2011, cena 2,40 zł (VAT 5%) 


Bundespräsident Christian Wulff 

hat am 15. November die deutsche 

Minderheit in Polen besucht. 

I 

n zeitlicher Verbindung mit den Feierlichkeiten 

zum 200-jährigem Jubiläum 

sammenkunft mit über 30 Vertretern aus 

der Breslauer Universität fand die Zu- 

den Gliederungen der Minderheit aus 

dem ganzen Land in der Geschäftsstelle 

der Deutschen Sozial-Kulturellen Gesellschaft 

Breslau statt. Bei dem Treffen, 

bei dem auch der deutsche Botschafter 

Rüdiger Freiherr von Fritsch-Seerhausen 

sowie die Staatsministerin beim Bundesminister 

des Auswärtigen Cornelia 

Pieper zugegen war, informierte sich 

Wulff über Erfolge und Sorgen der 

deutschen Volksgruppe. Wullf hob seine 

langjährigen Kontakte aus der Zeit als 

niedersächsischer Ministerpräsident 

zu Niederschlesien hervor, und zeigte 

großes Interesse und Verständnis für 

die Minderheit sowie auch historische 

Kenntnis über Breslau, das „700 Jahre 

eine deutsche Stadt“ gewesen sei. 2013 

oder 2014 werde er sich voraussichtlich 

auch Zeit für einen Besuch direkt im 

Hauptwohngebiet der Minderheit um 

Oppeln nehmen können. Mehr zu dem 

Besuch in der kommenden Ausgabe. 


Zeitung der Deutschen in Polen 

Deutschlands Staatsoberhaupt Christian Wulff trifft sich mit der Minderheit 

Besuch bei alten Freunden 

W 

6291 

Begehrter Rohstoff: Das 

Oppelner Schiefergasvorkommen 

versetzt Konzerne in Aufregung. Wie 

steht die Deutsche Minderheit dazu? 

Lesen Sie auf S. 5 

trakcie ponownego odkrywania 

Der Euro im letzten Monat 

4,05 zł 

3,95 zł 

3,85 zł 

13.12.2010 - 10.01.2011 

Rafał Bartek (links) überreichte dem Bundespräsidenten Christian Wulff (rechts) druckfrisch das tags zuvor in Oppeln vorgestellte Buch über die Geschichte Oberschlesiens (siehe 

auch S. 2 und S. 3). Zwischen Bartek und Wulff der Sejmaabgeordnete Ryszard Ga la. Foto: Ti l Scholtz-Knobloch 

Durchschni tl. Wechselkurs 

nach NBP-Angaben 

OBERSCHLESISCHE STIMME 

postaci Hellmanna, z pomocą szczątkami. Strażacy z Nysy, Czech 

Niemieckiego Muzeum Pożarnictwa 

w Fuldzie odnaleziono dawne miejsce 

spoczynku zmarłego w 1924 roku 

Allerheiligen: Der BJDM in 

Beuthen pflegte deutsche Gräber. 

An der Aufräumaktion nahmen 

zahlreiche Jugendliche teil. 

Lesen Sie auf S. 1 

Johannes Hellmann znalazł miejsce wiecznego spoczynku tuż obok Eichendorffa 

Radosny pogrzeb 

Ściśle rzecz biorąc, twórca straży pożarnej 

na Śląsku (patrz ostatnie wydanie 

„Wochenblatt.pl”, str. 21) już w 

1924 roku znalazł miejsce wiecznego 

spoczynku w Nysie, jednakże po 1945 

roku cmentarz św. Rocha położony w 

północno-wschodniej części miasta 

był całkowicie zapuszczony. 

Nanu? 

Verkrampfte 

„Aufarbeitung“ 

Krapkowice - Otmęt 

ul. Mickiewicza 2 

tel. 77 446 60 66 

www.konefal.pl 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

Holowanie aut przez całą dobę Abschleppdienst Tag und Nacht 

Tel. alarmowy A4 +48 602 369 462. Alarmhandy A4 +48 602 369 462. 

Centrum pomocy drogowej, serwis 24h 

na całym odcinku autostrady A4. 

D 

ie Partnerkreise Groß Strehlitz 

und Soest in Westfalen suchen 

ehemalige Kreisbewohner, die Fotos 

und Dokumente vom 19. Jahrhundert 

bis 1960 zu einer Publikation 

beisteuern können. Wie der Soester 

Anzeiger vom 7. November berichtet, 

soll das Buch Alltagskultur „im Kreis 

Strzelce Opolskie“ behandeln, wobei 

Fotos chronologisch „von der Wiege 

bis zum Grabe“ geordnet werden. 

Doch wieso muss man im Jahre 

2011(!) ein solches, ausdrücklich der 

historischen Aufarbeitung gewidmetes 

Buch in national-kommunistischer, 

die deutsche Sprachtradition 

verdrängender Weise „Strzelcer 

Familienalbum“ nennen? 

Zakompleksiona 

„rekonstrukcja” 

P 

owiaty partnerskie Strzelce 

Opolskie i Soest w Westfalii poszukują 

byłych mieszkańców, którzy 

dołożą swoją cegiełkę do mającej powstać 

publikacji, dostarczając zdjęcia 

i dokumenty pochodzące z okresu 

od XIX wieku do 1960 roku. Jak 

informuje „Der Soester Anzeiger” 

w numerze z 7 listopada, tematem 

książki ma być kultura dnia codziennego 

„im Kreis Strzelce Opolskie”, 

przy czym zdjęcia będą zamieszczone 

w porządku chronologicznym „od 

kolebki aż po grób”. Ale dlaczego w 

2011 (!) roku tego rodzaju książce 

poświęconej jednoznacznie rekonstrukcji 

dziejów trzeba nadawać 

tytuł „Strzelcer Familienalbum”, jak 

czyniono to za czasów narodowego 

komunizmu, rugując tradycje języka 

niemieckiego?! 



www.stieblich.de 

odprowadzili trumnę na nowe miejsce 

Dokończenie na str. 3 

Werbung / Reklama BUDOWA HAL 

Hellmanna, włącznie z jego przewróconym 

i zarośniętym nagrobkiem. Uroczystość 

przeniesienia jego szczątków 

do grobu honorowego na cmentarzu 

Jerozolimskim odbyła się 10 listopada, 

po dokonaniu ekshumacji w godzinach 

porannych tegoż dnia. Z uwagi na fakt, 

iż dokumentacja cmentarza zachowała 

się dopiero od 1922 roku, wielkie było 

zaskoczenie, gdy znaleziono również 

szczątki wcześniej zmarłej żony oraz 

Po przyjęciu zorganizowanym w ra- 

jednego z synów. 

tuszu, wczesnym popołudniem odprawiono 

nabożeństwo nad doczesnymi 

(Hellmann przyszedł na świat w Sudicach/Zauditz 

w Kraiku Hulczyńskim), z 

niemiecko-śląskiego Görlitz oraz z Fuldy 

Durchschnittliche Treibstoffpreise quer durch Polen 

Pb98 Pb95 Diesel 

5,63 zł 

5,53 zł 

Ermland-Masuren 

Großpolen 

Heiligkreuz 

Karpatenvorland 

Kleinpolen 

Kujawien-Pommern 

5,43 zł 

5,33 zł 

Masowien 

Niederschlesien 

tel. 77 46 44 371 

www.intertax24.com 

Odprowadzenie na nowe miejsce pochówku 

Podlachien 

Pommern 

* oferta dotyczy prenumeraty krajowej 

• Podatki zagraniczne 

• Zasiłki rodzinne 

• Obsługa firm 

za granicą Zapraszamy do lektury strony 11 

Fotos: Ti l Scholtz-Knobloch 

Durchschni tliche Treibstoffpreise 

in der letzten Woche 

Westpommern 

Hellmann znalazł miejsce wiecznego spoczynku w 

odległości zaledwie kilku metrów od grobu Eichendorffa 

Busreisen: Groß Strehlitz – Zürich 

500 zł 

480 zł 

460 zł 

440 zł 

420 zł 

Bermuda Biuro Podróży 

BTZ-PTTK KATOWICE - A 

7363 

(Hin- und Rückfahrt) 

Rudnik Tumay 

7502 

Budujemy m.in.: 

hale przemysłowe, 

magazynowe, bud. 

biurowe, salony samochodowe, 

chłodnie, 

Wir bauen u.a.: 

Produktions- und 

Lagerha len, Bürogebäude, 

Autohäuser, 

Kühlhallen, Landwirtschaftshallen 

und Flugzeughangars 

hale dla rolnictwa 

i hangary samolotowe 

polska@stieblich.de Tel. 77 407 60 50 

7825 

7788

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Jagdfieber (Vorschau)

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Template löschen?

Als Template speichern?