WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Katze aus dem Sack! (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Wrocław: Od 25 kwietnia do 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

8 maja Kancelaria Państwa 

Saksonii zaprezentuje 

we wrocławskim Biurze 

Drama: Carl Gustav Jung (Michael 

Fassbender) versucht die Jüdin 

LARES: Łącznikowym Niniejszy ponad materiał 30 

służy wyłącznie Sabina do von czytania. hysterischen Powielanie Anfällen 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

saksońskich wydawnictw. 

zu kurieren. 

LARES: Diese Materialien Czytaj sind na lediglich str. 6 

zum Lesen bereitgestellt. ZDF, 28. April, um 23:10 Jegliche Uhr 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7913 

Nr 17 (1151), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 25 IV – 1 V 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 

LARES: Niniejszy 

Katze 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Teraz 

untersagt. 

aus dem 



Sack! 



Bei der kommenden Kommunalwahl 

stellt die deutsche Minderheit zum 

ersten Mal einen eigenen Kandidaten 

für das Amt des Oppelner Stadtpräsidenten. 

Um den Namen wird 

ein großes Geheimnis gemacht. Wir 

versuchen es zu lüften. 

Dass die Deutschen in Oppeln einen 

eigenen Kandidaten zum Stadtpräsidenten 

aufstellen werden, verbreitete 

sich wie ein Lauffeuer. Zusätzlich angeheizt 

wurde dies dadurch, dass niemand 

von der Führungsspitze der SKGD einen 

Namen nennen wollte. Als Grund 

gab Norbert Rasch an: „Wir haben ja 

zwei Kandidaten, von denen wir einen 

wählen müssen, und erst dann können 

wir damit an die Öffentlichkeit.“ Dies 

soll sich schon am 30. April aufklären, 

denn dann will die SKGD bei einer Pressekonferenz 

die Katze – Pardon – den 

Kandidaten aus dem Sack lassen. 

Wir wollen aber nicht so lange warten 

und haben Norbert Rasch schon jetzt 

etwas mehr auf den Zahn gefühlt. Die 

Befragung des SKGD-Chefs ergab: Beide 

Werbung / Reklama 

albo nigdy 

Reprezentacja Polski w piłce nożnej 

w swojej historii wygrywała 

już z takimi potęgami jak Brazylia 

czy Włochy, ale... z Niemcami nie 

zwyciężyła nigdy, ba, z 16 spotkań 

przegrała 12. Dlatego najbliższy 

mecz obu drużyn (13 maja br.) 

wzbudza w Polsce duże emocje, 

a w Niemczech? Śladowe. Świadczy 

o tym fakt, że ekipa Joachima Löwa 

złożona będzie z graczy drużyny 

młodzieżowej do lat 20, bo gwiazdy 

Bayernu i Dortmundu koncentrują 

się na walce w Lidze Mistrzów 

i finale Pucharu Niemiec. A zatem 

nadarza się okazja, by Polacy pokonali 

Niemców, a raczej niemieckich 


juniorów. 


? ? 


Noch sehen wir zwei Spitzen, 

nähern uns aber einer Aufklärung... 

Foto: Klaudia Kandzia 



Die Deutschen stellen 

einen Kandidaten zur Wahl 

des Oppelner Stadtpräsidenten. 

LARES: Niniejszy Aber materiał wer wird’s? 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Fortsetzung auf S. 3 


potentielle Kandidaten sind deutscher 

Nationalität und gehören zu aktiven 

Mitgliedern zweier Ortsgruppen der 

SKGD in der Stadt Oppeln, denn wie 

Norbert Rasch sagte, wolle man den 

Bewohnern der Stadt keinen Kandidaten 

von Außerhalb aufdrücken. Ob 

es sich aber um Vorsitzende einzelner 

Ortsgruppen der SKGD in Oppeln handelt, 

wollte Rasch nicht verraten. Beide 

Personen sind relativ bekannt, nicht nur 

innerhalb der Reihen der deutschen 

Minderheit, sondern zeigen sich auch 

allgemein in ihren Stadtteilen aktiv. 

Und beide Kandidaten sind Männer. 

In welchem Alter sie sind und welchen 

Bildungsgrad sie haben, konnten wir 

leider nicht in Erfahrung bringen. Der- 

Krzysztof Świerc 

Pilnie poszukujemy pracowników 

ze znajomością 

Bernard Czok 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

języka niemieckiego LARES: w Niniejszy zawodach: 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

• operatorów pras, krawędziarek 

• lakiernictwo 

i maszyn LARES: do obróbki Diese blach, 

Materialien • pracowników sind lediglich fizycznych do zum prac 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

urządzeń typu TRUMPE 

i TRUMATIC 

• operatorów wózków widłowych 

• elektryków 

• ślusarzy i mechaników 

magazynowych i przy recyclingu 

• operatorów maszyn cnc (frezarki 

i inne obrabiarki) 

• stolarzy 

• kierowców C+E. 

7910 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 

Zainteresowanych prosimy o kontakt e-mail: 


DROGOWEJ 

LARES: export@dako.org.pl Diese Materialien lub tel.: sind 32 lediglich 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 

ist strengstens untersagt. 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

CENTRUM 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

• blacharstwo 

• wynajem samochodów 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

kom. 602 369 462 (A4) 

661 333 777 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

7877 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7871 

7706 

STIEBLICH 

LARES: Niniejszy hale dla rolnictwa materiał i hangary służy samolotowe 

wyłącznie Landwirtschaftshallen do czytania. und Powielanie Flugzeughangars 


info@stieblich.pl www.stieblich.pl Tel. +48 77 407 60 50 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

HALLENBAU 

www.stieblich.de 

R 

Budujemy m.in.: 

hale przemysłowe, magazynowe, bud. 

biurowe, salony samochodowe, chłodnie, 

Wir bauen u.a.: 

Produktions- und Lagerhallen, 

Bürogebäude, Autohäuser, Kühlhallen, 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7878 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

25. April – 1. Mai 2014 

Wir sind wieder wer 

Das Haus der Deutsch-Polnischen 

Zusammenarbeit (HDPZ) ist diese 

Woche nicht nur mit einer beeindruckenden 

Ausstellung über ein Stück deutscher 

Alltagskultur in Oppeln, und zwar zum 

Thema des deutschen Apothekenwesens 

im Vorkriegsstadtbild, vertreten (S. 7). 

Auch ruft das HDPZ dazu auf, Erinnerungsbeiträge 

über die deutschen WM- 

Erfolge 1954, 1974 und 1990 einzureichen 

(S. 10). Fußball ist heute wohl das Mittel 

für den Nationalstolz schlechthin und die 

drei WM-Erfolge sind ja gerade allein 


heraus. 

materiał 

Prompt bezog er 

służy 

heftig Prügel 

wyłącznie 

und zwycięstwo do czytania. 3-2 w meczu z piłkarską Powielanie potęgą 

– Węgrami. „Znów jesteśmy kimś” 


schleppte sich verletzt aber glücklich heim. 

Bestimmt haben viele Deutsche ähnliche – te słowa stały się mottem okrojonych, 


zeitlich enorm brisant gewesen. Nach 

dem schmachvollen Krieg erlebte Nachkriegsdeutschland 

durch das „Wunder von 

Bern“, den sensationellen 3:2-Erfolg über 

die damals übermächtigen Ungarn, quasi 

eine nationale Wiedergeburt. „Wir sind 

wieder wer“ wurde folgend das Motto des 

kleineren und traumatisierten Deutschlands. 

Begleitet wurde dies vom Wirt- 

Geschichten beizusteuern. 

Es geht also um Geschichten, die wirklich 

unsere Seele als Minderheit ansprechen. 

Denn immer häufiger erlebe ich, 

dass wir unser Ringen um die deutsche 

Sprache nur noch aus Nützlichkeitserwägung 

präsentieren. Und so muss ich światem, pobrzmiewała subtelnie tęsknota głośniki. Trapił się w duchu, gdy tłumy 

LARES: Niniejszy auch Tobias materiał Körfer recht służy geben, wyłącznie wenn za utraconymi do czytania. stronami ojczystymi. Powielanie wiwatowały, w jakikolwiek ciesząc się z prowadzenia sposób zabronione. 

einen Beitrag aus unserer Redaktion 

auf sind Facebook lediglich wie folgt kommentiert: zum Lesen oficjalnie bereitgestellt. pozwolić sobie na wyrażanie Jegliche było Vervielfältigung 3-2 dla Niemiec, z jego piersi ist wyrwał strengstens 

Niemcy w Polsce nie mogli natomiast Węgrów 2-0. Lecz kiedy w 84. minucie 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

schaftswunder und ersten Erfahrungen 

mit den nun so heiß von den Deutschen 

geliebten Auslandsreisen mit ihren sehnsuchtsvollen 

Liedern von Freddy Quinn. 

In diesen Liedern voll Fernweh klang 

zugleich die Sehnsucht nach verlorener 

Heimat subtil mit an. 

Die Deutschen in Polen konnten sich 

hingegen nationale Gefühle zum Vaterland 

offiziell nicht erlauben. Erst der 


auf dem 

materiał 

‚Erfolg’, ‚beruflicher 

służy 

Aufstieg’ 

wyłącznie panem do z Dobrzenia czytania. Wielkiego, Powielanie którą Chodzi w jakikolwiek więc o historie, które sposób naprawdę zabronione. 

oder ‚Weiterkommen’ möglich sein soll.“ przeprowadziłem bodaj około 2002 roku, przemówią do naszej duszy jako przedstawicieli 

Das alles ist natürlich attraktiv, doch im 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

a którego 

bereitgestellt. 

dziś, nie znając nazwiska, 

Jegliche 

nie 


mniejszości. Bo coraz 

ist 

częściej 

strengstens untersagt. 

WM-Titel 1990 begleitete quasi ihr Erwachen 

mit der Sammlung von Unterschriften 

für die Registrierung unserer Verbände. 

Ich erinnere mich an ein Gespräch mit 

einem Herrn aus Groß Döbern, das ich 

so zirka 2002 geführt haben muss und 

habe, wo es über Lautsprecher übertragen 

wurde. Still grämte er sich, als die Massen 

zunächst die zwischenzeitliche 2:0-Führung 

der Ungarn bejubelten. Beim 3:2 in 

der 84. Minute brach unbändiger Jubel, 

trotz des Wissens um die Gefahr, aus ihm 

„’Durch diese Art der Darstellung wird 

die Haus-, Erst- oder Mutter-Sprache 

nicht zu einer „wesentlichen Grundlage 

für die Bildung ethnischer Gemeinschaften’ 

(Zitat Erzbischof Alfons Nossel), sondern 

zu einem rein technischen Vehikel, 

Mittelpunkt sollte schon die Hingabe zur 

Schicksalsgemeinschaft Nation stehen. 

Znów jesteśmy kimś 

W 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie tym do tygodniu czytania. Dom Współpracy Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Polsko-Niemieckiej nie tylko organizuje 

imponującą wystawę prezen- 


tującą fragment kultury dnia codziennego 

Niemców w Opolu, a mianowicie 

dotyczący funkcjonowania niemieckich 

aptek w przedwojennym pejzażu miasta 

(str. 7), lecz także apeluje o nadsyłanie 

wspomnień dotyczących niemieckich 

den ich heute ohne Namen nicht mehr sukcesów na piłkarskich mistrzostwach 

LARES: Niniejszy ausfindig materiał machen konnte. służy Er berichte- 

wyłącznie świata do w latach czytania. 1954, 1974 Powielanie i 1990 (str. w jakikolwiek sposób zabronione. 

mir, dass er 1954 vor dem Breslauer 10). Piłka nożna jest dziś bodaj głównym 

LARES: Diese Materialien Hauptbahnhof sind lediglich das Endspiel mitverfolgt zum Lesen środkiem bereitgestellt. przejawiania dumy Jegliche narodo- 


wej, a trzy wspomniane tryumfy na MŚ 

już choćby z racji ich umiejscowienia w 

czasie miały ogromną wagę. Po haniebnej 

wojnie powojenne Niemcy przeżyły 

niejako narodowy renesans w postaci 

„cudu w Bernie”, jakim było sensacyjne 

dotkniętych traumą Niemiec. Towarzyszył 

temu cud gospodarczy, a także pierwsze 

doświadczenia z uwielbianych odtąd przez 

Niemców zagranicznych wojaży, o których 

tak tęsknie śpiewał Freddy Quinn. W piosenkach 

tych, pełnych tęsknoty za dalekim 

patriotycznych uczuć. Dopiero zdobycie 

tytułu mistrzów świata w 1990 roku towarzyszyło 

poniekąd ich przebudzeniu, 

kiedy to rozpoczęło się zbieranie podpisów 

w sprawie rejestrowania naszych organizacji. 

Pamiętam rozmowę z pewnym 

byłem w stanie odnaleźć. Opowiedział 

mi, że w 1954 roku śledził przebieg finału, 

stojąc przed dworcem głównym we Wrocławiu, 

gdzie był on transmitowany przez 

się nieokiełznany okrzyk radości, pomimo 

że wiedział, czym to grozi. Wnet dostał 

tęgie baty, po czym okaleczony, ale szczęśliwy 

powlókł się do domu. Z pewnością 

jest wielu Niemców, którzy mogą dołożyć 

podobne historie ze swojego życia. 

Prosto z Sejmu 

widzę, że prezentujemy nasze zmagania 

o język niemiecki już tylko z punktu widzenia 

jego przydatności. Muszę zatem 

przyznać rację Tobiasowi Körferowi, gdy 

komentuje on tekst pochodzący z naszej 

redakcji, zamieszczony na Facebooku, 

następująco: „»Poprzez taki sposób prezentacji 

język niemiecki, czy to jako język 

używany w domu, język pierwszy czy 

język ojczysty, nie stanie się istotnym fundamentem 

kształcenia społeczności etnicznych« 

(cytat z abp. Alfonsa Nossola), 

lecz czysto technicznym wehikułem, który 

ma umożliwić osiągnięcie »sukcesu«, 

»awansu zawodowego« czy »rozwoju«”. 

To wszystko jest oczywiście atrakcyjne, 

lecz najważniejsze powinno być jednak 

oddanie wspólnocie losu, jaką jest naród. 

Till Scholtz-Knobloch 

Die Gedanken sind frei 



Suche nach neuem Antlitz 

Zawalczymy 

2014 jest rokiem wyborczym, bo już w 

maju odbędą się wybory do europarlamentu, 

do którego mniejszość niemiecka 

In der letzten Zeit habe ich mehrmals 

Grund gehabt, um über die Rolle der 

Landsmannschaften in Deutschland 

nachzudenken. Ein Anlass dazu war 

z.B. ein Treffen der deutschen Gesellschaften 

in Sensburg in Masuren, das 

dank der Landsmannschaft Ostpreußen 

organisiert worden ist. Zu nennen ist 

hier aber auch die Reise des Bundestagsabgeordneten 

Helmut Nowak mit 

dem Vorsitzenden der Landsmannschaft 

der Oberschlesier (siehe S. 11) und jetzt 

die Vorbereitung zum einem Besuch in 

Travemünde, der mit einer Konferenz 

samorządów – lokalnych, powiatowych i 

województwa. Jest to bardzo ważne, ponieważ 

najwięcej decyzji mających bezpośredni 

wpływ na to, jak nam się żyje, 

zapada właśnie w samorządach. Stąd 

też od pierwszych dni funkcjonowania 

der Landsmannschaft Westpreußen 

verbunden ist. 

Wenn man in die Geschichte hineinschaut, 

ist die Rolle klar definiert. 

Die Landsmannschaften sind nach dem 

Krieg eine Plattform gewesen, die den 

Vertriebenen und Flüchtlingen eine 

politische, gesellschaftliche und sogar 

soziale Hilfe im Vaterland, aber nun außerhalb 

ihrer Heimat, geleistet haben. 

Vielleicht sind sie sogar mehr zu einer nischen Verträge brauchen eine neue 

wystawia swojej listy, ale musi wziąć 

LARES: Niniejszy Art der materiał geistigen Heimat służy geworden wyłącznie als Haltung do der czytania. Landsmannschaften Powielanie zu aktywny w jakikolwiek udział, żeby pomóc we sposób wskazaniu 

najlepszych kandydatów. Z kolei na 

zabronione. 

nur zu Vereinen. Diese geschichtliche diesen Fragen. Auch die Änderungen 

LARES: Diese Materialien Rolle blieb sind fast lediglich unberührt bis zum zur mit- 

Lesen in den bereitgestellt. Reihen der Mitglieder, besonders Jegliche jesień Vervielfältigung br. czekają nas wybory do ist trzech strengstens untersagt. 

teleuropäischen Wende. 

Wenn man aber Polen unter die Lupe 

nimmt, sieht man schon in den 80er- 

Jahren, während des Kriegszustandes, 

eine neue Definition. Diese neue Beurteilung 

ist durch aktive Teilnahme 

LARES: Niniejszy an der materiał Bewegung deutscher służy wyłącznie Bürger, begonnen do hat. czytania. Powielanie samorządów w jakikolwiek MN bierze w nich sposób aktywny zabronione. 

mit Hilfspaketen der polnischen Bevölkerung 

sind zur lediglich Seite zu stehen, zum zustan- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche kandydatów, Vervielfältigung a później także wójtów, ist strengstens 

Bernard Gaida udział, wystawiając listy, mając swoich 


de gekommen. Die Menschen aus den 

Landsmannschaften haben damals oft 

in den ersten Reihen der Bewegung in 

ihren Pfarrgemeinden oder Vereinen 

gestanden. Der letztendliche Fall des 

Eisernen Vorhanges, die NATO- und 

EU-Osterweiterung, die deutsch-pol- 

die Quantität und der Alterungsprozess, 

die in Sensburg deutlich dargestellt wurden, 

benötigen neue Konzeptionen. Alle 

oben genannten Geschehnisse beweisen, 

dass die Suche nach einem neuen, veränderten 

Antlitz der Landsmannschaften 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

burmistrzów i radnych w samorządach 

lokalnych. Ba, na poziomie samorządu 

województwa opolskiego nalezymy do 

ugrupowań współrządzących. Czasami 

partie się zmieniają, inni są partnerzy, 

ale MN nieprzerwanie od 1998 roku, 

Bartek LARES: konkretNiniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie czyli w od jakikolwiek pierwszych wyborów sposób samorządowych 

do sejmiku województwa 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

w nim 


jest! I mam nadzieję, że 

ist 

będzie 


2014 – das Jahr der Jubiläen 

Dieses Jahr werden viele runde Jubiläen 

gefeiert: 100 Jahre Ausbruch 

des I. Weltkrieges, 75 Jahre Ausbruch 

des II. Weltkrieges und 25 Jahre Ereignisse 

des Jahres 1989. Gerade das 

tak w dalszym ciągu. 

Tym razem jednak jest pewne novum: 

w każdych wyborach wystawiamy swoje 

listy do rady miasta, ale w tym roku także 

kandydata na prezydenta Opola! Mamy 

bowiem na uwadze to, że dużo naszych 

Deutschland einiges verändert. Es war April, um 18:00 Uhr, im Konzertsaal członków mieszka w Opolu, szczególnie 

w jego 


eine Zeit 

materiał 

von Umstürzen 

służy 

und 

wyłącznie 

Reformen. 

Es war nicht nur die Zeit der ersten Oppeln an der ul. Strzelców Bytoms- 

Poza tym od paru miesięcy funkcjonuje 

der Fryderyk-Chopin-Musikschule 

do czytania. Powielanie 

in 

jakikolwiek 

dzielnicach peryferyjnych. 



tzw. aglomeracja, czyli porozumienie 

samorządu miasta Opola z lokalnymi 

samorządami, gdzie są też są nasi wójtowie 

i burmistrzowie. A zatem nasz 

udział w ramach aglomeracji opolskiej 

ma bardzo istotne znaczenie. Reasumu- 

die bis heute ein Symbol der neuen Zeit tritt ist frei. Die Anzahl der Plätze ist jąc: w wyborach samorządowych, które 

LARES: Niniejszy den materiał deutsch-polnischen służy Beziehungen wyłącznie begrenzt. do Deshalb czytania. wird um Powielanie eine Anmeldung 

unter Tel. 77 402 51 05 gebeten. my uczestniczyć bardzo aktywnie, aby 

odbędą się jakikolwiek w listopadzie br., sposób zamierza- 

zabronione. 

bildet. Die heutige Situation und die 


letzte Jubiläum, das vielen noch gut im 

Gedächtnis ist, hat in unserem Teil Europas 

vieles auf den Kopf gestellt. Die 

alte politische Ordnung war innerhalb 

eines Jahres beseitigt. Um an dieses Jubiläum 

zu erinnern, lädt das Haus der 

Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit 

zu einem Konzert unter dem Motto: 

„Freiheit, Einheit… und Musik die vereint. 

Deutsch-polnisches Jubiläumskonzert“ 

ein. Mit dem Konzert anlässlich 

des 25. Jahrestages der demokratischen 

Umbrüche in Deutschland und Polen 

wollen wir an die Ereignisse von damals 

erinnern und diese gemeinsam feiern. 

Das Jahr 1989 hat in Polen und 

halbdemokratischen Wahlen in Polen, 

sondern auch die Zeit, in der die Berliner 

Mauer fiel und in der die deutsche 

Minderheit in Polen endlich auf Anerkennung 

hoffen konnte. Es war auch das 

Jahr der Kreisauer Versöhnungsmesse, 

Entwicklung der beiden Länder mitsamt 

der deutsch-polnischen Beziehungen 

werden bis heute stark von den damaligen 

Ereignissen geprägt. 

Das Konzert findet am Samstag, 26. 

kich 18 statt. Durch das gemeinsame 

deutsch-polnische Konzert des Accord 

Orchestras Potsdam und von Musikern 

der Fryderyk-Chopin-Musikschule aus 

Oppeln möchten wir dieses besondere 

Jubiläum angemessen feiern. Der Ein- 

Rafał Bartek 

pozyskać jak największą liczbę miejsc w 

samorządzie miasta Opola, ale zawalczyć 

o wspomniane stanowisko prezydenta 

miasta to nasza pierwsza taka próba. Na 

ile będzie skuteczna? Zobaczymy. 

Die deutsche Minderheit stellt da zwar 

keine eigene Wahlliste auf, aber sie muss 

aktiv mithelfen, auf die besten Kandidaten 

hinzuweisen. Im Herbst stehen uns 

dann die Kommunalwahlen auf den drei 

Selbstverwaltungsebenen Gemeinde, 

Kreis und Woiwodschaft ins Haus. Auch 

diese sind sehr wichtig, denn immerhin 

fallen die meisten Entscheidungen, die 

unser tägliches Leben direkt berühren, 

in den Kommunen. Daher ist die deutsche 

Minderheit seit den ersten Tagen 

der Kommunalverwaltungen immer mit 

eigenen Wahllisten und Kandidaten an 

den Wahlen der Gemeindevorsteher, 

Bürgermeister und Gemeinderatsmitglieder 

aktiv beteiligt. Und auch auf 

der Ebene der Selbstverwaltung der 

Woiwodschaft Oppeln regieren wir ja 

mit. Unsere parteipolitischen Partner 

wechseln sich dort gelegentlich ab, 

doch die Minderheit ist seit 1998, also 

seit der ersten Selbstverwaltungswahl 

zum Sejmik der Woiwodschaft Oppeln, 

ununterbrochen in diesem vertreten! 

Und ich hoffe, dass das auch weiter so 

bleiben wird. 

Dieses Mal gibt es allerdings ein Novum: 

Neben den Wahllisten, die wir ja 

bei jeder Stadtratswahl aufstellen, stellen 

wir dieses Jahr auch einen Kandidaten 

für das Amt des Oppelner Stadtpräsidenten! 

Dies im Hinblick darauf, dass 

viele unserer Mitglieder in Oppeln leben, 

insbesondere in den Randbezirken. 

Außerdem haben wir ja seit ein paar 

Monaten einen sogenannten Großraum 

Oppeln, es funktioniert nun also eine 

Vereinbarung zwischen der Stadt Oppeln 

und Gemeinden, wo es auch unsere 

Gemeindevorsteher und Bürgermeister 

gibt. Unsere Mitwirkung im Rahmen 

des Großraums ist somit von grundlegender 

Bedeutung. Resümierend: Wir 

wollen uns an den Kommunalwahlen 

im November sehr aktiv beteiligen, um 

möglichst viele Plätze in der Selbstverwaltung 

der Stadt Oppeln zu gewinnen. 

Unser Werben für das Amt des Stadtpräsidenten 

ist nun unser erster Anlauf 

„Der Ball ist unser Dolmetscher.“ 

Sepp Herberger (1936-1964 Trainer der deutschen Fußball-Nationalmannschaft) 

Wir wollen’s versuchen 

Naszym LARES: tłumaczem Niniejszy jest piłka. materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Sepp Herberger, w latach 1936–1964 trener niemieckiej reprezentacji w piłce nożnej 

2014 ist Wahljahr. Bereits im Mai findet 

Vervielfältigung ja zunächst die Europawahl ist statt. strengstens 

Erfolg haben, werden wir sehen. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Poseł Ryszard Galla 

in dieser Richtung. Inwieweit wir damit 

Notiert von Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Politik: Bekannte Nicht-Politiker treten an 


Centralnej 

materiał 

Rady Żydów. 

służy 

Rose 

wyłącznie 

wyznał, w charakterze 

do czytania. 

„asystentów językowych”. 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

że jego rodzina wywodzi się ze Śląska Asystent językowy z zagranicy wspiera 


Nr. 17/1151 Wochenblatt.pl 3 

Policje współpracują 

Po latach negocjacji Niemcy i Polska 

podpisały nowe porozumienie w sprawie 

współpracy policji obu krajów. Zgodnie 

z informacją opublikowaną na łamach 

„Sächsische Zeitung” umowa przewiduje 

rozszerzenie uprawnień niemieckich 

policjantów w prowadzeniu operacji 

na ziemiach polskich oraz uprawnień 

jego językiem, krajem oraz regionem, ihnen gehört auch Maciej Żu rawski, 

w Ex-Fussballer, jakikolwiek der nun sposób für die zabronione. 

LARES: Niniejszy Wschodniopruski materiał film służy wyłącznie z którego do pochodzi. czytania. Więcej Powielanie informacji 

Gruppierungen 

można otrzymać w Biurze Łącznikowym Linkspartei SLD nach Brüssel ziehen 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Wolnego bereitgestellt. Państwa Saksonia, Rynek Jegliche 7, will. Vervielfältigung Oder Otylia Jędrzejczak, die ist erste strengstens untersagt. 

policjantów polskich na terenie Niemiec. 

Jeden z zapisów porozumienia 

mówi o tym, że policjanci będą mieli 

na przykład prawo do użycia broni w 

kraju sąsiada podczas akcji ścigania osób 

podejrzanych o popełnienie czynów 

przestępczych. 

Nagroda śląskiego marszałka 

W uznaniu zaangażowania na rzecz 

współpracy w dziedzinie oświaty między 

Dolnym Śląskiem i Saksonią, Béla Bélafi, 

dyrektor Saksońskiej Agencji Oświatowej, 

otrzyma nagrodę ufundowaną przez 

marszałka woj. dolnośląskiego. 

Opłata od kierowców? 

Premier Szlezwika-Holsztynu Torsten 

Albig (SPD) domaga się wprowadzenia 

specjalnej opłaty od wszystkich kierow- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie ców w do wysokości czytania. 100 EUR Powielanie rocznie, aby einer w mehr jakikolwiek oder minder erfolgreichen sposób zabronione. 

finansować utrzymanie dróg. Jego zdaniem 

kwota bereitgestellt. 5 mld EUR, na jaką Jegliche zgodzifitieren 

Vervielfältigung die politischen Gruppierungen ist strengstens 

Sportlerlaufbahn. Mehr noch aber pro- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

Rose ze śląskiej rodziny 

LARES: Niniejszy przeznaczyć materiał kwotę 13 służy 000 EUR. wyłącznie Akcja w Niemczech do czytania. frekwencją Powielanie telewidzów Vor w allem jakikolwiek kleinere Gruppierungen, sposób zabronione. 

Izabella Łukomska-Pyżalska. 

filmu (scenariusz i reżyseria: Rick Ostermann) 

sind rozgrywa lediglich się latem 1946 zum roku Lesen w nadawany bereitgestellt. przez telewizję ARD Jegliche został lament Vervielfältigung bangen müssen, bedienen ist sich strengstens 

program informacyjny „Tagesschau” die um den Einzug in das Brüsseler Par- 



Emisja 

materiał 

filmu się rozpocząć 

służy 

28 

wyłącznie 

sierpnia 

2014 roku. 

wideo, panoramy i infografiki. Program EU-Parlament zur Wahl und wollen 

przygotowywane 

do czytania. 

w oparciu 

Powielanie 

o materiały Showbiz 

w jakikolwiek 

bekannte Prominente 

sposób 

für das 

Foto: Centralna Rada Niemieckich Sinti i Romów 

zabronione. 

„Tagesschau”, który odtąd będzie emi- 

ihr vermeintliches politisches Geschick Berufspolitiker ja auch. 


Romani Rose 

O wykluczeniu społecznym i dyskryminacji 

mówili w siedzibie Akademii 

Fundacji Konrada Adenauera Romani 

Rose, przewodniczący Centralnej Rady 

Niemieckich Sinti i Romów, oraz Stephan 

J. Kramer, były sekretarz generalny 



jenige, der als Kandidat bestätigt wird, 

soll aber neben dem Wahlprogramm der 

Minderheit seine eigenen Ideen für die 

Entwicklung der Stadt einbringen. Und 

beide Personen haben, so Rasch, gute 

Vorschläge, die auf jeden Fall mit den 

Programmen der anderen Kandidaten 

konkurrieren könnten. 

Auch wenn Norbert Rasch keine Namen 

nennt, so betont er immer wieder, 

wie wichtig allein die Tatsache ist, dass 

Informacja o tym, że Niemcy w Opolu 

wystawią własnego kandydata na prezydenta 

miasta, rozeszła się lotem błyskawicy. 

Dodatkowe emocje wzniecił poszczególnych kół TSKN w Opolu. einberufen. 


Am Konferenzpräsidium 2013 

fakt, iż nikt z kierownictwa TSKN Obie osoby są stosunkowo dobrze znane 

nie tylko w szeregach mniejszości gen der Repressionspolitik analysiert 

Insbesondere sollen Folgewirkun- 

chciał podać konkretnego nazwiska. 

LARES: Diese Materialien Norbert sind Rasch lediglich argumentował zum to tak: Lesen niemieckiej, bereitgestellt. lecz wykazują też Jegliche ogólnie werden, Vervielfältigung die heute noch auf die ist jüngere strengstens untersagt. 

die Deutschen ihren eigenen Kandidaten 

stellen. 

Kot z worka! 

nadchodzących wyborach 

W samorządowych mniejszość niemiecka 

po raz pierwszy wystawi własnego 

kandydata na urząd prezydenta miasta 

Opola. Z jego nazwiska robi się wielką 

zudem zum Konzert in die Basilika 

sowie für Sonntag zur Teilnahme an 

der Minderheitenwallfahrt eingeladen. 

Fragen zum Konferenzprogramm 

und Teilnahmebestätigungen bitte 

an Monika Wittek, Tel.: 77/4538507, 

602 263 655, E-Mail: monika.wittek@ 

vdg.pl. Am Freitag, den 30. Mai, vor 

der Konferenz findet die VdG-Jahres- 

LARES: Niniejszy mieście materiał Opolu, bowiem, służy jak stwierdził wyłącznie nia własnego do czytania. kandydata przez Powielanie Niemców. Kirsch w (Die jakikolwiek staatliche Politik sposób gegenüber zabronione. 

versammlung statt. 

Norbert Rasch, organizacja nie chce na- 

Rudolf Urban der evangelisch-augsburgischen Kirche 


tajemnicę. Próbujemy uchylić jej rąbka. 


i zawsze czuła się niemiecką rodziną. 

Powiedział, że jego przodkowie byli 

dumnymi żołnierzami w armii cesarskiej, 

jednak zaraz po dojściu do władzy 

narodowych socjalistów rozpoczęła się 

dyskryminacja. 

Rick Ostermann 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 

Minister stanu ds. kultury Monika 

Grütters (CDU) wesprze z dostępnych 

jej środków budżetowych realizację 

projektu filmowego pt. „Wolfskinder” 

(Wilcze dzieci), na który zamierza 

Prusach Wschodnich, gdzie błąkają się 

tysiące dzieci pozbawionych rodziców, 

walcząc o przetrwanie. Jest wśród nich 

także 14-letni Hans, który żyjąc w lasach 

Litwy, traci z oczu swojego braciszka, po 

czym rozpaczliwie próbuje go odnaleźć. 

Asystenci językowi w Saksonii 

Ministerstwo Oświaty Saksonii umożliwia 

studentom z Polski przygotowującym 

się do zawodu nauczyciela odbycie 

rocznej praktyki w saksońskich szkołach 

Katze aus dem Sack! 

Fortsetzung von S. 1 

„Mamy dwóch kandydatów, z których 

musimy jednego wybrać i dopiero wtedy 

będziemy mogli zakomunikować to opinii 

publicznej”. Sprawa ma się wyjaśnić 

już 30 kwietnia, wtedy bowiem władze 

TSKN na specjalnie zwołanej konferen- 

czekać i już teraz spróbowaliśmy wziąć 

Norberta Rascha na spytki. Wywiad 

z szefem TSKN wykazał, że obaj potencjalni 

kandydaci są narodowości 

niemieckiej i należą do aktywu dwóch 

kół terenowych TSKN działających w 

nauczyciela w obszarach nauczania, z 

którymi jest szczególnie obeznany jako 

„native speaker” i reprezentant swojego 

kraju. Pomaga on uczniom nabyć 

umiejętności mówienia językiem obcym 

oraz pogłębić ich zainteresowanie 

50-107 Wrocław; tel. 71/3378264. 

ły się strony rządzącej koalicji, nie jest 

wystarczająca, bo skala niezbędnych 

corocznych inwestycji sięga 7 mld EUR. 

„Tagesschau” z nowego studia 

19 kwietnia cieszący się największą 

po raz pierwszy wyemitowany z nowego 

studia. W środku arcynowoczesnego 

studia, które kosztowało ok. 24 mln 

EUR, znajduje się półokrągła tablica 

projekcyjna o długości ok. 18 metrów, na 

której będą prezentowane wiadomości 

towany w jakości HD, jest realizowany 

od chwili pierwszej emisji w 1951 roku 

przez nadawcę radiowo-telewizyjnego 

NDR, którego siedziba mieści się w 

Hamburgu. 

S-K 

rzucać mieszkańcom miasta kandydata z 

zewnątrz. Rasch nie chciał jednak zdradzić, 

czy chodzi o przewodniczących 

aktywność w swoich dzielnicach. I obaj 

kandydaci są płci męskiej. W jakim są 

wieku i jaki mają stopień wykształcenia, 

nie udało nam się niestety dowiedzieć. 

Wiadomo natomiast, że ten z nich, który 

zostanie zatwierdzony jako kandydat, 

mają dobre propozycje, które z pewnością 

mogą konkurować z programami 

pozostałych kandydatów. 

Chociaż Norbert Rasch nie podaje 

żadnych nazwisk, to jednak wciąż podkreśla, 

jak ważny jest sam fakt wystawie- 

Stars auf dem Wahlzettel 

Was haben ein Ex-Fußballstar, ein Profi-Volleyballer und ein Boxer – außer 

ihren sportlichen Ambitionen – gemeinsam? Politische Ambitionen. Denn 

wenn am 25. Mai die Europawahl ansteht, stellen sich gleich mehrere 

ehemalige Profi-Sportler zur Wahl für das Europäische Parlament. 

Zu Politische 

polnische Olympiasiegerin im Schwimmen. 

Sie steht auf der Liste der Regierungspartei 

PO. 

Der Versuch, in der Politik Fuß zu 

fassen, ist für die polnischen Sportler der 

Griff nach einer zweiten Karriere nach 

von den prominenten Namen der ehemaligen 

Athleten, beobachten Kritiker. 

Denn häufig erhalten die Polit-Neulinge 

aussichtslose Listenplätze, dafür glänzen 

die Wahllisten mit den bekannten 

Namen der einst erfolgreichen Sportler. 

häufig prominenter Gesichter. Und es 

müssen nicht immer Sportler sein, wie 

Ex-Profi-Boxer Tomasz Adamek, der 

für die rechtskonservative „Solidarna 

Polska“ kandidiert. Am 25. Mai stellen 

sich gleich mehrere aus TV- und 

VdG: Konferenz zur Repressionspolitik 

Der Annaberg ruft 

Der Verband deutscher Gesellschaften 

in Polen (VdG) hat für den 30. 

und 31. Mai auf dem St. Annaberg die 

Konferenz „Die Deutschen in Polen – 

Die kommunistischen Behörden gegenüber 

der deutschen Bevölkerung” 

Generation der deutschen Volksgruppe 

nachwirken. Referate der Konferenz 

halten Prof. Piotr Madajczyk (Polityka 

antyniemiecka w latach 1945-89), Dr. 

Bernard Linek (Powojenne represje wobec 

ludności niemieckiej na Górnym 

LARES: Niniejszy cji prasowej materiał wypuszczą służy kota – wyłącznie pardon oprócz do programu czytania. wyborczego Powielanie MN wniesie 

własne pomysły dotyczące rozwoju stosunki polsko-niemieckie 1945-56), 

Śląsku), w jakikolwiek Dr. Robert Żurek (Kościoły sposób a zabronione. 

– kandydata z worka. 

LARES: Diese Materialien My jednak sind nie lediglich zamierzamy zum tak długo Lesen miasta. bereitgestellt. A zdaniem Rascha, obaj Jegliche panowie Prof. Vervielfältigung Heryk Juros (Stosunek polskiej ist ad- 


ministracji kościelnej dom potrzeb duszpasterskich 

ludności niemieckojęzycznej 

na G. Śląsku), Michael Walter (Politik 

der Kirche gegenüber den Deutschen), 

Paweł Pyrchała (Zarzuty proniemieckości 

wobec księży katolickich), Peter 

brüsten sich mit großen 

Namen, bieten aber 

nur aussichtslose 

Listenplätze. 

künftig als Brüsseler Abgeordnete beweisen, 

spotten Kritiker. Denn in den 

meisten Fällen haben sich die Promis – 

zumindest vor ihrer Kandidatur – nicht 

politisch betätigt, sondern wurden dem 

breiten Publikum durch Tanzshows, wie 

die SLD-Kandidatin Weronika Marczuk, 

oder (fast) Nacktbilder im Playboy bekannt, 

wie die Europa-Plus-Kandidatin 

Zudem sei nicht klar, welche Inhalte 

von den möglichen Promi-Abgeordneten 

zu erwarten seien, mutmaßen Beobachter. 

Denn auch im Wahlkampf 

halten sich die Sternchen mit konkreten 

politischen Ankündigungen zurück und 

das, obwohl sie um Aussagen nicht verlegen 

sind. Aber das ist auch Teil ihres 

Jobs, wenn sie in der Öffentlichkeit stehen. 

Und das wiederrum beherrschen 

in Lodsch und Umgebung), Dr. Ewa 

Pogorzała (Polityka oświatowa państwa 

polskiego wobec ludności niemieckiej 

w latach 50) und Dr. Sebastian Rosenbaum 

(Działania Służby Bezpieczeństwa 

wobec kultywowania i prób nauczania 

języka niemieckiego na G. Śląsku). 

Wie jedes Jahr wird am Sonnabend 

Unseren lieben Zwillingen 

Edeltraud Jenert aus Emsbüren 

und Bernhard Kuss aus Psurow 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens nur das Beste, viel untersagt. 

Gesundheit 

wünschen wir zum 80. Geburtstag 

und Glück sowie Erfüllung 

aller Träume und Pläne. 


Z okazji jubileuszu 40-lecia, oprócz wielu promocji na nasze usługi, 

proponujemy 

LARES: 

Państwu 

Niniejszy 

udział 

materiał 

w konkursie 

służy wyłącznie 

z licznymi 

do 

nagrodami 

czytania. Powielanie 

pt.: 

w jakikolwiek sposób zabronione. oraz 

LARES: 

„Najlepsze 

Diese 

hasło 

Materialien 

reklamowe 

sind 

– 

lediglich 

Spec. ZOZ 

zum 

>Tańczak 

Lesen bereitgestellt. 

i S-ka< Sp.J.” 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Nagroda główna to: „Weekend we dwoje w hotelu SPA” 

szczegóły i regulamin konkursu na stronie www.stomatologia-implantologia.com/konkurs-jubileuszowy 

Naszym najukochańszym Bliźniakom 

Edeltraud Jenert z Emsbüren 

Bernardowi Kusowi z Psurowa 

życzymy z okazji 80 urodzin 

wszystkiego najlepszego, dużo zdrowia 

i szczęścia oraz spełnienia 

wszystkich marzeń i planów. 

Gertrud, Beata Anna, Andreas 


sowie Sylwia, Luzian, Irene 

und Aneta mit Familien 

7915 


Markus Nowak 

S-K 

7936




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 


Mauerwald: Freilichtmuseum zeigt Bunkerkomplex aus dem Zweiten Weltkrieg 

NotatkiNotizen 

QQNeue Veranstaltungsreihe: 


Mit der Debatte „Deutschland: Außen- 


politik am Scheideweg” wird eine neue 

25. April – 1. Mai 2014 


Freilichtmuseum eröffnet worden. 

LARES: Diese Materialien Abenteuerlustige sind lediglich können dort zum eine Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Veranstaltungsreihe über die Rolle 

Deutschlands in Europa eröffnet, die von 

der Friedrich-Ebert-Stiftung, dem Institut 

für Fortgeschrittene Studien, Krytyka 

Polityczna und dem ECFR organisiert 

wird. Die Veranstaltung findet am Don- 

LARES: Niniejszy wie ein materiał Tarnanzug. służy Und doch wyłącznie sind do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

die Bunker nicht zu übersehen, die 

LARES: Diese Materialien die Deutsche sind lediglich Wehrmacht zum nahe des Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

nerstag, 24. April, um 19 Uhr in der 

Krytyka Polityczna, Foksal 16 (2. Stock) 

in Warschau statt. Diskutieren werden 

Jörg Lau, Chef des Auslandsressorts der 

Wochenzeitung „Die Zeit“, Hans Kundnani, 

Forschungsdirektor des European 

Council on Foreign Relations und Anna 

Kwiatkowska-Drożdż, Leiterin des Zentrums 

für Oststudien. Anmeldungen 

unter biuro@feswar.org.pl. 

Q Neue Schiffe für Osterode: Die 

Stadt Osterode in Ostpreußen (Ostróda) 

hat eine Firma aus Marienburg (Malbork) 

auf Hitler am 20. Juli 1944 verwendet 

wurde, stammte von dort. In der Villa 

des Generalquartiermeisters am Seeufer 

versammelten sich die Verschwörer des 

Attentats. 

Erst vor kurzem wurde eine Flä- 


Objekten 

materiał 

sind 30 Stahlbetonbunker 


bis 

do czytania. Powielanie 

che 

w 

von 

jakikolwiek 

3.000 Quadratmetern 

sposób 

des 

zabronione. 

heute nahezu unversehrt geblieben. Zu 

OHK-Bunkerkomplexes für Besucher gedient hatte.“ 

dem riesigen Komplex gehört auch ein 

restauriert und zugänglich gemacht. 


beauftragt, zwei neue Passagierschiffe 

für die Oberlandkanal-Reederei (Żegluga 

Ostródzko-Elbląski) zu bauen. Das berichtet 

das Ermland-Masuren Journal. Die 

veranschlagten Kosten von etwa zwei 

Millionen Złoty werden vom EU-Regionalentwicklungsfonds 

etwa zur Hälfte 

gehörten neben den Dohnas und Döhnhoffs 

zu den ältesten und einflussreichsten 

Familien des ostpreußischen Adels. 

Die Familie Lehndorff war sehr stark 

in oppositionelle Aktivitäten invol- 

sie kampflos im Januar 1945. 

viert, daher wurden zahlreiche ihrer nere Schutzräume. Auch eine U-Boot- 

LARES: Niniejszy Das materiał Feldquartier służy des OHK wyłącznie wurde Mitglieder do czytania. von der Gestapo Powielanie beschattet 

und verhaftet. Graf Heinrich von erklärt, wie ein deutsches U-Boot in den ausgegraben wurden. 

Replik w ist jakikolwiek zu bewundern. Plebańczuk sposób zabronione. 

auf dem Landgut der Grafenfamilie 


mitfinanziert. Die Schiffe sollen Ende 

dieses Jahres fertig sein. 

jp 

Q Poczta butelkowa: Wiosną 1913 

Olsztyn: Miasto pomaga przetrwać historii 

Olsztyn: Kamil najlepszy 

z najlepszych 

Q LARES: Niniejszy Dekada materiał służy wyłącznie walki do czytania. o zabytki 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Ratuje untersagt. ludzi 

roku 20-letni Richard Platz podczas jednej 

ze swoich wędrówek wrzucił do Morza 

Bałtyckiego butelkę, do której włożył kartę 

listową ze swoim berlińskim adresem 

oraz dwa znaczki z myślą, że znalazca być 

może zechce mu odpowiedzieć. Butelkę 

znalazł po 101 latach pewien rybak z 

Kilonii. Jest to poczta butelkowa, która 

czekała najdłużej na świecie, by znaleźć 

adresata. Ostatecznie udało się odnaleźć 

62-letnią wnuczkę, która w wywiadzie 

udzielonym gazecie „Berliner Morgenpost” 

opowiedziała, że jej dziadek Richard 

poznał swoją żonę Ellę w 1905 roku podczas 

wędrówki po Prusach Wschodnich, 

skąd pochodził jego ojciec. „Wyobrażam 

LARES: Niniejszy Odbyło materiał się ono w połowie służy kwietnia wyłącznie w do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

secesyjnej kamienicy Naujacka. W jego 

LARES: Diese Materialien 

trakcie 


przedstawiono 

lediglich 

najważniejsze 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

sobie, że dziadek Richard mógł wrzucić 

do morza tę butelkę z listem do ukochanej 

Elli, będąc w podróży do Prus Wschodnich” 

– przypuszcza wnuczka. sk 

QQAusstellung in Stettin: „Kilaufafanuzinihatari” 

ist der Titel einer Ausstellung 

im Museum für Zeitgenössische 

prace restauratorskie olsztyńskich zabytków 

architektury, a tych w minionym 

dziesięcioleciu nie brakowało, bo 

z miejskiej kasy przeznaczono na ten 

cel 7,5 mln zł. 

Dekadę temu urzędnicy z biura miejskiego 

konserwatora zabytków zaczęli 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do w tym czytania. wojskowych. który w 1896 r. kupił parcelę (obecnie ul. 

wydawać pierwsze decyzje administracyjne 

dotyczące tych remontów, a 

strasse, następnie Keiserstrasse) wraz 

Powielanie 

Dąbrowszczaków, jakikolwiek 

niegdyś Wartenburg- 



kalnych, zabezpieczono przed wilgocią 

50 kamienic, sfinansowano także prace 

restauratorskie na klatkach schodowych 

– mówi Paulina Żukowska z biura miej- 

Przez minione lata udało się zrobić skiego konserwatora. 

tym wojskowych. 

LARES: Niniejszy dużo w materiał sprawie ochrony służy zabytków wyłącznie w – Olsztyn do czytania. z roku na rok Powielanie pięknieje. Gmach w jakikolwiek przetrwał II wojnę światową sposób w zabronione. 

mieście, chociaż niektórzy właściciele Szczególnie cieszy, że coraz ładniejsza stanie nienaruszonym. Po 1945 r. w bu- 


Kunst in Stettin, ul. Staromłyńska 1, die 

noch bis zum 1. Juni 2014 zu sehen ist. 

Es werden Installationen von Professor 

Zbigniew Taszycki gezeigt. Geöffnet ist 

das Museum dienstags, mittwochs und 

samstags von 10 bis 18 Uhr, donnerstags 

von 10 bis 20 Uhr und sonntags von 10 

bis 16 Uhr, montags und freitags ist geschlossen. 

Foto: www.bfnd.de 

Foto: Wikipedia 

Foto: www.muzeum.szczecin.pl 

Bunker bietet Aussicht 

Im Mauerwald (Mamerki), einer 

menschenlosen Waldsiedlung im 

masurischen Landkreis Angerburg, 

ist ein außergewöhnliches 

der besterhaltenen Bunkerkomplexe 

aus dem Zweiten Weltkrieg 

erkunden. 

Sie liegen versteckt im Wald, Moos 

verdeckt die grauen Betonwände 

Mauersees (Mamry) errichten ließ, um 

von dort ihre verheerenden Feldzüge, 

unter anderem den Russlandfeldzug, 

zu planen. Im Mauerwald hatten von 

1941 bis 1944 das Hauptquartier des 

Oberkommandos des Heeres (OKH) 

LARES: Niniejszy und das materiał Quartier des służy Heereshauptversorgungsdienstes 

ihren Sitz. Nur etwa 

war Generalmaior Hellmuth Stieff. 

wyłącznie do der czytania. Sommersaison Powielanie mann w der jakikolwiek Verschwörer im Mauerwald sposób zabronione. 

jp 

QLARES: Diese Materialien 20 Kilometer sind entfernt lediglich lag das zum Führer- 

Lesen bereitgestellt. 

täglich von 10 bis 18 

Jegliche Auch Vervielfältigung Sprengstoff, der beim Attentat ist strengstens untersagt. 

hauptquartier Wolfsschanze. 

Der Mauerwald war um einiges 

größer. Zwischenzeitlich hielten sich 

dort 40 Generäle und Feldmarschälle, 

rund 1.500 Offiziere und Soldaten 

der Wehrmacht auf. Von den gut 250 

sogennannter „Gigant”, dessen Wände 

und Decken sieben Meter dick sind. In 

einem solchen Bunker wohnte während 

des Krieges Adolf Hitler. Die Deutschen 

hatten keine Zeit mehr, die Schutzbunker 

zu sprengen. Die Wehrmacht verließ 

von Lehndorff erbaut. Die Lehndorffs 

Zwyczajny spacer ulicami Olsztyna 

może okazać się niezwykłą lekcją 

historii. Opowiada ją wyjątkowy nauczyciel: 

zabytki. Dlatego tak ważna 

jest dbałość o ich kondycję. Gród nad 

LARES: Niniejszy Łyną (Alle) materiał jest dobrym służy przykładem wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

tego, jak skutecznie można urato- 


wać piękne miejsca od zapomnienia. 

Doskonałą okazją do dyskusji o olsztyńskich 

zabytkach oraz planach 

miasta dotyczących przewidzianych 

renowacji było sympozjum podsumowujące 

10 lat praktyk konserwatorskich. 

także rozdzielać dotacje na ratowanie 

historycznych obiektów. Jednak od tego 

roku wszystkie kompetencje w sprawie 

wydawania zezwoleń na remonty wróciły 

do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony 

Zabytków w Olsztynie. 

zabytków nieraz skarżyli się, że urzędnicy 

narzucają na nich zbyt wiele ograniczeń. 

Środki finansowe wydane na 

ratowanie zabytków były jedną z najlepszych 

form promocji miasta. Piękne 

kamienice i budowle mówią więcej o 

poziomie rozwoju miasta niż najlepsze 

30 Bunker aus Stahlbeton sind von dem ehemaligen Hauptquartier des Oberkommando 

des Heeres der deutschen Wehrmacht im Mauerwald erhalten geblieben. 

Die Bunkeranlagen im 

Mauerwald können 

Interessierte in 

Uhr besuchen. Der 

Eintritt kostet 12 

Złoty, ermäßigt acht. 

Mehr Infos unter 

www.mamerki.eu 

Lehndorff aus Steinort wurde wegen 

W kamienicy Naujacka 

mieściły się mieszkania 

zamożnych lokatorów, 

LARES: Niniejszy materiały materiał promocyjne. służy – W czasie wyłącznie prac miasta do Piotr czytania. Grzymowicz. Powielanie Ośrodka w jakikolwiek Kultury i zyskał oficjalną sposób nazwę zabronione. 

jp konserwatorskich odrestaurowano 22 Olsztyńscy konserwatorzy debatowali „Kamienica Naujacka”. 

w Olsztynie. 

LARES: Diese Materialien elewacje sind zabytkowych lediglich budynków zum miesz- 

Lesen też o kamienicy bereitgestellt. Naujacka, która Jegliche leży w Vervielfältigung Alfred ist Czesla strengstens untersagt. 

staje się historyczna zabudowa miasta 

Rewitalizacja to proces żmudny i kosztowny, 

ale nie ma od niego odwrotu. 

Ważne, że potrzebę rewitalizacji naszych 

miast dostrzega Unia Europejska i w 

nowej perspektywie finansowej ma być 

więcej pieniędzy – uważa prezydent 

Beteiligung am Hitler-Attentat erhängt. 

Dem OKH Mauerwald war ursprünglich 

eine nicht unbedeutende Rolle im 

Staatsstreich zugedacht. Verbindungs- 

Bartłomiej Plebańczuk, Restaurator 

der Mauerwälder Bunker, sagt: „Das 

Besondere daran ist, dass diese Bunker 

nicht gesprengt wurden, wie etwa die 

Wolfsschanze bei Rastenburg.” 

Zu sehen sind dort auch einige klei- 

Mauerwald kam: „Vier Kilometer von 

Kamienica Naujacka po remoncie w 2008 roku. Dziś mieści się w niej Miejski Ośrodek Kultury. 

samym sercu Olsztyna. Powstała według 

projektu nieznanego z nazwiska 

architekta. Jej właścicielem był niemiecki 

rzutki przedsiębiorca Otto Naujacka, 

z wybudowanym na niej budynkiem 

mieszkalnym. W 1907 r. przebudowano 

ją, tworząc secesyjny pałacyk mieszkalny 

o zróżnicowanej bryle, z licznymi balkonami, 

wieżyczkami i ryzalitami. Były 

tu mieszkania zamożnych lokatorów, w 

dynku mieściły się: żłobek, dom pobytu 

dla osób niepełnosprawnych i hotel dla 

pielęgniarek. Niestety, przez lata budynek 

niszczał. Miasto pozyskało jednak 

środki finansowe z Unii Europejskiej. 

Wyremontowany gruntownie budynek 

stał się w 2008 roku siedzibą Miejskiego 

Der Mauerwald von oben. Das Gelände ist rund 3.000 Quadratkilometer groß. 

Fot. Alfred Czesla 

hier entfernt befindet sich eine große 

Kanalschleuse des Masurischen Kanals. 

Die Schleuse wurde nie fertiggestellt, 

wie auch der Kanal. Über Jahre stand 

örtlichen Bewohnern und Touristen 

beim Besichtigen der Bunker und der 

Schleuse keine historisch relevanten 

Informationen zur Verfügung. Durch 

bloße Vermutung brachte man die 

Bunker mit der Schleuse, die wie ein 

Trockendock aussieht, in Verbindung. 

Damals entstand die Legende, dass die 

Dock-Schleuse womöglich zum Herstellen 

und Instandsetzen von U-Booten 

Heute legen die Mauerwälder Bunker 

ein Zeugnis über die Geschichte der 

Region ab und sind zudem ein wichtiges 

touristisches Highlight Masurens. 

Auf einem der Bunker hat man eine 

Aussichtsterrasse eingerichtet und direkt 

am Eingang eine Ausstellung von 

Gegenständen gestaltet, die innerhalb 

der gesamten Anlage gefunden oder 

Alfred Czesla 

koncertowo 

Kamil Kardymowicz 

Foto: lek 

Fotos: Archiv 

Kamil Kardymowicz 

z Lidzbarka Warmińskiego 

– ratownik 

medyczny, członek 

stowarzyszenia niemieckiego 

„Warmia” 

– został wyróżniony 

przez marszałka województwa 

warmińsko- 

-mazurskiego za działalność społeczną. 

„Najlepszy z najlepszych” to honorowe 

wyróżnienie dla osób i instytucji, 

których sukcesy i osiągnięcia przyczyniły 

się do promocji Warmii i Mazur. 

W kategorii działalność społeczna 

nagrodę za 2013 rok otrzymał Kamil 

Kardymowicz. Od wielu lat jest rozpoznawalną 

osobowością w dziedzinie wolontariatu. 

Od pięciu lat jako członek 

Stowarzyszenia Joannici Dzieło Pomocy 

organizuje w Lidzbarku Warmińskim 

cykliczną imprezę masową pt. „Koncert 

na rzecz Ratownictwa Medycznego i 

Transplantologii”. Na koncercie 25 lipca 

2013 r. dzięki ogromnemu zaangażowaniu 

wolontariusze z Lidzbarka gościli po 

raz pierwszy w naszym województwie 

gwiazdę lat 90. – Mr. President, twórcę 

hitu „Coco Jambo”. W tym roku po raz 

pierwszy uczestnicy imprezy mogli zarejestrować 

się jako dawcy szpiku oraz 

oddać krew w mobilnej stacji krwiodawstwa. 

Odbyła się też loteria fantowa 

i kwesta do puszek, z których dochód 

przekazano na zakup sprzętu medycznego 

i odzieży ratowniczej dla oddziału 

lidzbarskich joannitów. W tamtym roku 

zebrali 7,7 tys. zł. 

Gala, podczas której uhonorowano 

najlepszych w roku 2013, odbyła się 4 

kwietnia w Teatrze im. Stefana Jaracza 

lek




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Jelenia Góra: Jubileusz Muzeum Karkonoskiego 


To już sto lat 









O pozycji Riesengebirgsverein w Niemczech w przeszłości i teraz mówił podczas sesji naukowej Horst Herr. Fotos: M. Perzyński Wystawę zorganizowaną z okazji jubileuszu można wciąż oglądać. Fotos: M. Perzyński 

Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze swych lat się nie wstydzi. Jego 

siedzibie 14 kwietnia stuknęło równo sto lat. Zorganizowało sobie wspaniałe 

urodziny, przybył tłum gości. Także z Riesengebirgsverein z Niemiec, 

które muzeum to stworzyło. 

Był czas, że eksponaty w Muzeum 

Karkonoskim pokrywał kurz, muzeum 

dusiło się w swej siedzibie, nie 

miało m.in. magazynów. Wszystko się 

zmieniło, gdy funkcję dyrektora objęła 

Gabriela Zawiła. To za jej rządów zrealizowano 

projekt rozbudowy muzeum. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

bisherigen 

do 

Bestehens 

czytania. 

zurückblicken. 

Powielanie 

Am begann 

w 

am 

jakikolwiek 

3. Juni 1912 an der 

sposób 

Kaiser- 

Muzeum Karkonoskie 

zabronione. 

14. April ist es exakt 100 Jahre alt geworden. 

Dazu hat das repräsentative Haus 

Wilhelm-Straße (heute ul. Matejki 28) 

LARES: Diese Materialien uczciło sind lediglich stulecie m.in. 

und stand unter Grossers Aufsicht. Be- 


groß Geburtstag mit einer ganzen Schar 

von Gästen gefeiert. Darunter solchen 

aus dem deutschen Riesengebirgsverein 

(RGV), der das Museum einst ins Leben 

gerufen hat. 

Es gab eine Zeit, da lagen die Expo- 

mu tablicę). Muzeum otwarto uroczyście 

14.04.1914 materiał r. służy wyłącznie deckt do da. Das czytania. Museum erstickte Powielanie gera- 

gedachten w jakikolwiek seiner unlängst mit sposób einer Er- 

zabronione. 

nate im Riesengebirgsmuseum staubbegen 

polnischen Museumsangestellten 


dezu in seinem Gemäuer, ohne Depots innerungstafel an der Vorderfront des 


Tę wystawę warto zobaczyć 

Uroczystość jubileuszowa trwała 

jeden dzień, wystawę przygotowaną z 

okazji stulecia gmachu muzeum można 

wciąż oglądać. Zgromadzono na niej 

m.in. portrety jeleniogórskich mieszczan 

i pamiątki związane z RGV. Wiele 

przedmiotów pokazywanych jest po raz 

pierwszy od lat. Wystawę zatytułowano 

„My, jeleniogórzanie”, bo muzeum powstało 

dzięki nim. A dokładniej – członków 

Towarzystwa Karkonoskiego (niem. 

Riesengebirgsverein), skupiającego ludzi 

zamożnych i tym samym wpływowych z 

całych Niemiec. Skutecznie zmiękczali 

urzędnicze serca, przecierali szlaki do 

donatorów, władz lokalnych, prowincji 

i państwa. W jakich realiach funkcjonowało 

RGV, świadczy choćby fakt, że 

klatkę schodową, powiększono sale wystawowe 

i przebudowano wejście główne. 

16.07.1938 r., na 650-lecie Jeleniej 

Góry, muzeum otrzymało nazwę Sudeten 

Museum des Riesengebirgsverein, czyli 

Muzeum Sudeckie Towarzystwa Kar- 

LARES: Niniejszy konoskiego, materiał i wystawę służy „Śląska wyłącznie Sudecka 

Wystawa RGV”. Tak zaczęło służyć verdankt das Museum seine Existenz. und baute den Haupteingang um. Am 

heißt „Wir do czytania. Hirschberger”, denn Powielanie diesen man w vergrößerte jakikolwiek die Ausstellungsräume sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien propagandzie sind lediglich „niemieckości Sudetów”. zum Lesen Genauer bereitgestellt. gesagt: den Mitgliedern Jegliche des 16. Vervielfältigung Juli 1938, zur 650-Jahrfeier Hirsch- 


większość gruntów w Karkonoszach była 

własnością prywatną hrabiów Schaffgotsch 

z Cieplic. Bez ich dobrej woli i 

pomocy działaczom RGV nie udałoby 

się zbudować dróg i szlaków, z których 

wciąż korzystamy. 

Opracowania dotyczące regionu, 

mapy, przewodniki, fotografie, diapozytywy 

itp. zaczęto gromadzić w 1883 

r. Wkrótce było ich już kilka tysięcy. O 

LARES: Niniejszy i z głębi materiał Niemiec, zagrożone służy zniszczeniem. 

Zaczęło przypominać graciarnię, Realien des RGV zeugt nicht zuletzt der berg eigentlich unversehrt überstanden. 

wyłącznie und Staatsbehörden. do czytania. Von den Powielanie damaligen Den w Zweiten jakikolwiek Weltkrieg hat sposób Hirsch- 

zabronione. 


aczkolwiek 


były 

lediglich 

tu dzieła o ogromnej 

zum Lesen 

Umstand, 


dass der meiste Grund 

Jegliche 

und Es war 


eine sichere Stadt gewesen, 

ist 

frei 


tyle uszczuplili swe zbiory jeleniogórzanie, 

członkowie RGV i jego liczni 

sympatycy ze Śląska i z innych terenów 

ówczesnych Niemiec. Ale apetyt rośnie 

w miarę jedzenia. W 1888 r. RGV 

zaczęło gromadzić też zbiory dotyczące 

historii, kultury, sztuki i rzemiosła 

Kotliny Jeleniogórskiej, Karkonoszy i 

Gór Izerskich. 

von alliierten Luftangriffen. Das Museum 

diente nun als Depot, in das man 

gefährdete Kunstwerke aus anderen 

schlesischen Museen und aus dem Inneren 

Deutschlands lagerte. Es ähnelte 

nun zunehmend einer Rumpelkam- 

Transporty z jeleniogórskiego muzeum 

trwały 

noch heute benutzen. 

mer, wenngleich es Werke von hohem 

LARES: Niniejszy materiał 

do lat 50. 

służy 

Wywożono 

wyłącznie 

nie Bereits 

do 

im 

czytania. 

Jahr 1883 begann 

Powielanie 

der RGV, künstlerischen 

w jakikolwiek 

und historischen 

sposób 

Wert 

zabronione. 

tylko depozyty. Przy okazji muzea i Abhandlungen zur Region, Landkarten, beherbergte. 


Nie było tylko jednego – odpowiedniej 

oprawy placówki. Zbiory gromadzono 

i eksponowano w różnych częściach 

Jeleniej Góry, w wynajmowanych 

przez RGV pokojach. W dodatku kilka 

razy je przenoszono. RGV stanęło przed 

koniecznością budowy właściwej siedziby 

gmachu muzeum. Zaprojektował 

go Carl Grosser, wrocławski architekt, 

urodzony w Kowarach, który również 

nadzorował prace budowlane. Budowa 

ruszyła 3.06.1912 r. przy ul. Matejki 28 

(wówczas Kaiser Wilhelmstrasse). Już 

jesienią 1913 r. zaczęto przygotowywać 

ekspozycję i porządkować teren 

wokół muzeum. Tu głos decydujący 

miał Hugo Seydel, dyrektor muzeum 

RGV, jego twórca i opiekun zbiorów 

W 1999 r. organem prowadzącym jeleniogórskie 

muzeum został samorząd 

województwa dolnośląskiego, w związku 

z reformą administracyjną Polski. Odtąd 

opatruje ono dokumenty i publikacje 

dumnym czarnym śląskim orłem, czyli 

godłem Dolnego Śląska. W 2001 r. zmie- 

LARES: Niniejszy niło nazwę materiał na Muzeum służy Karkonoskie, wyłącznie bergs in do vom czytania. RGV angemieteten Powielanie Räumen 

untergebracht und gezeigt. Zudem Gegenstände ohne Quittung ausgegeben 

tation w des jakikolwiek Museums). Es kam sposób vor, dass zabronione. 

a 1.09.2008 r. – dyrektora. Została nim 

Millionen Touristen. 

LARES: Diese Materialien Gabriela sind Zawiła. lediglich zum Lesen musste bereitgestellt. man mehrmals umziehen. Jegliche Die wurden. Vervielfältigung Man weiß z.B. bis heute ist nicht, strengstens untersagt. 

(polscy pracownicy muzeum uczcili 

jego pamięć niedawno, wieszając na 

frontowej ścianie gmachu poświęconą 

okolicznościową 

wystawą 

Zmienne dzieje 

W 1930 r. muzeum zwiększyło znacznie 

zakres posiadania. RGV kupiło sąsiednią 

działkę wraz z budynkiem mieszkalnym 

(ul. Chełmońskiego, wówczas 

Seydelstr. 8), do którego przeniesiono 

Z II wojny światowej Jelenia Góra 

wyszła właściwie bez szwanku. Była 

miastem bezpiecznym, wolnym od 

alianckich nalotów. Muzeum potraktowano 

jak składnicę, do której zwożono 

dzieła sztuki z innych muzeów śląskich 

wartości historycznej. 

W 1948 r. do muzeum weszli ponownie 

zwiedzający. Ekspozycji zasadniczo 

nie zmieniono, tylko przearanżowano, 

akcentując polski rodowód Dolnego 

Śląska. 

osoby prywatne wzbogacały swe zbiory 

o przedmioty z rdzennej kolekcji jeleniogórskiego 

muzeum (m.in. portrety, 

malarstwo regionalne, grafika, barokowe 

szkło, dokumentacja fotograficzna 

muzeum). Zdarzało się, że wydawano 

Hirschberg: Riesengebirgsmuseum feiert 

Jubiläum – Es besteht schon hundert Jahre 

Das Riesengebirgsmuseum Hirschberg 

kann stolz auf die Jahre seines 

und vieles andere. Alles änderte sich, 

nachdem Gabriela Zawiła die Museumsleitung 

übernahm. In ihrer Zeit erfolgte 

ein dringend benötigter Ausbau. 

Eine sehenswerte Ausstellung 

zbiory przyrodnicze, bibliotekę i gabinet 

dyrektora. materiał To nie służy koniec wyłącznie zmian, die zum do 100-jährigen czytania. Bestehen Powielanie des Mu- 

damals w ein jakikolwiek benachbartes Grundstück sposób zabronione. 

Die Jubiläumsfeier währte einen Tag, Besitzstadt erheblich. Der RGV erwarb 


bo 4.04.1938 r. rozpoczęto przebudowę seums eingerichtete Ausstellung ist noch zusammen mit einem Wohnhaus (Seydelstr. 

Vervielfältigung 8, heute ul. Chełmońskiego), ist strengstens in 

LARES: Diese Materialien gmachu sind głównego. lediglich Usunięto wewnętrzną zum Lesen länger bereitgestellt. dort zu sehen. Und sie ist Jegliche durch- 

untersagt. 

aus sehenswert, denn man hat darin u.a. 

Porträts von Hirschbergs Stadtbürgern 

und Andenken in Zusammenhang mit 

dem RGV zusammengetragen. Viele 

der Gegenstände werden jetzt erstmals 

seit Jahren gezeigt. Die Ausstellung 

Riesengebirgsvereins, welcher wohlhabende 

und einflussreiche Menschen 

aus ganz Deutschland vereinigte. Diesen 

gelang es immer wieder wirkungsvoll, 

Beamtenherzen zu erweichen, sie ebneten 

Wege zu Spendern, Orts-, Provinz- 

Boden im Riesengebirge privates Eigentum 

der Grafenfamilie Schaffgotsch 

aus Bad Warmbrunn war. Ohne ihren 

guten Willen und Unterstützung wäre 

es dem RGV nicht gelungen, Straßen 

und Wanderrouten zu bauen, die wir 

Reiseführer, Fotografien, Diapositive u.ä. 

zusammenzutragen. Bald schon gab es 

davon mehrere tausend Stücke. Viele 

stammten aus den privaten Sammlungen 

von Hirschbergern, RGV-Mitgliedern 

und zahlreichen Gebirgsfreunde aus 

przedmioty bez pokwitowań. Nie wiadomo 

na materiał przykład, co służy się stało z wyłącznie kolekcją Deutschland. do czytania. Doch der Appetit Powielanie kommt stücken w aus jakikolwiek dem Hirschberger sposób Museum zabronione. 

Schlesien sowie dem ganzen damaligen Die Abtransporte von Ausstellungs- 


mebli biedermeierowskich. 

bekanntlich ja beim Essen. Ab 1888 sam- 

wurde begonnen und setzte sich bis in 


melte der RGV selbst nun auch Gegenstände 

zur Geschichte, Kultur, Kunst und 

Kunsthandwerk des Hirschberger Tals, 

des Riesengebirges und des Isergebirges. 

Nur eines fehlte noch: ein passendes 

Domizil. Die Sammlungen wurden bis 

dahin in verschiedenen Teilen Hirsch- 

Errichtung eines richtigen Museums 

wurde schließlich zur Notwendigkeit. 

Entworfen wurde dieses von Carl Grosser, 

dem aus Schmiedeberg gebürtigen 

Breslauer Architekten. Der Museumsbau 

reits im Herbst 1913 ging man daran, 

Ausstellungen vorzubereiten und das 

Gelände um das Museum herzurichten. 

Hier hatte Hugo Seydel, der Schöpfer 

und Direktor des RGV-Museums sowie 

Betreuer der Sammlungen – die heuti- 

Museumsgebäudes – die entscheidende 

Stimme. Am 14. April 1914 wurde das 

Museum feierlich eröffnet. 

Wechselvolle Geschichte 

1930 vergrößerte das Museum seinen 

das die naturkundliche Sammlung, die 

Bibliothek und das Arbeitszimmer des 

Direktors verlegt wurden. Weitere Änderungen 

kamen am 4. April 1938 mit einem 

Umbau des Hauptgebäudes. Dabei 

wurde das innere Treppenhaus entfernt, 

bergs, erhielt das Museum den Namen 

„Sudetenmuseum des Riesengebirgsvereins“ 

und die Ausstellung nannte man 

„Sudetenschlesische RGV-Ausstellung”. 

Fortan diente es der Idee von „den deutschen 

Sudeten”. 

1948 betraten erneut Besucher das 

Museum. Die Exponate waren grundsätzlich 

die gleichen geblieben, man hatte 

die Ausstellung nur neu arrangiert 

und dabei die „polnische Provenienz“ 

Niederschlesiens hervorgehoben. 

die 50er Jahre fort. Nicht nur Leihgaben 

wurden dabei weggeschafft. Museen 

und Privatleute bereicherten nebenbei 

ihre Sammlungen um Gegenstände aus 

der Stammkollektion des Hirschberger 

Museums (u.a. Porträts, Heimatmalerei, 

Grafik, barockes Glas, Fotodokumen- 

was mit der Kollektion der Biedermeier- 

Möbel geschah. 

1999 wurde im Gefolge der polnischen 

Verwaltungsreform die Woiwodschaft 

Niederschlesien zum Träger des 

Hirschberger Museums. Seither versieht 

dieses seine Dokumente und Veröffentlichungen 

stolz mit dem schwarzen 

schlesischen Adler – dem Wappen 

Niederschlesiens. 2001 änderte es seinen 

Namen zu Muzeum Karkonoskie 

(Riesengebirgsmuseum). Seit dem 1. 

November 2008 leitet Gabriela Zawiła 

als Direktorin das Haus. 

Marek Perzyński 

Riesengebirgsvereinpowstało w 

1880 r. z inicjatywy Theodora Donata, 

księgowego w zakładach lniarskich w 

Mysłakowicach. Na co liczył księgowy? 

Na impuls, który przekształci Karkonosze 

w jeden z najbardziej rozwiniętych turystycznie 

regionów świata. RGV w pełni 

się to udało. Budowało schroniska, wytyczało 

szlaki, wydawało przewodniki, 

kartki pocztowe, foldery, plakaty, mapy, 

plany, gazetę („Wanderer in Riesengebirge”), 

prowadziło punkty informacyjne, 

punkty sprzedaży pamiątek m.in. w sklepach, 

drogeriach, hotelach, a w latach 

30. XX w. kręciło nawet filmy. W 1902 r. 

pomogło w otwarciu Głównego Biura 

Podróży dla Karkonoszy i Gór Izerskich 

(Hauptwerkestelle für das Riesengebirge 

und Isergebirge GmbH), którego 

celem było ściągnięcie w ten rejon jak 

największej liczby turystów. To dzięki 

RGV powstał „przemysł” turystyczny w 

Karkonoszach, który dał miejsca pracy 

rzeszom ludzi. Wciąż odcinamy kupony 

od pracy jego działaczy. Jak się szacuje, 

rocznie w rejon Karkonoszy po polskiej 

stronie przyjeżdża ok. 2,5 mln turystów. 

Der Riesengebirgsverein (RGV)entstand 

1880 auf Anregung von Theodor 

Donat, Buchhalter beim Flachsbetrieb in 

Zillerthal-Erdmannsdorf. Worauf hoffte 

der Buchhalter? Auf einen Impuls, der 

das Riesengebirge in eine der touristisch 

am besten entwickelnden Regionen 

der Welt verwandeln sollte. Dem RGV 

gelang dies voll und ganz. Er baute 

Berghütten, legte Wanderwege an, 

gab Reiseführer, Postkarten, Prospekte, 

Plakate, Landkarten, Pläne und die 

Zeitung „Wanderer in Riesengebirge” 

heraus, betrieb Auskunftsstellen und 

Andenkenverkaufsstellen u.a. in Läden, 

Drogerien und Hotels. In den 1930er 

Jahren drehte der RGV sogar Werbefilme. 

1902 half er bei der Eröffnung der 

„Hauptwerbestelle für das Riesengebirge 

und Isergebirge G.m.b.h.“, deren 

Ziel es war, möglichst viele Touristen 

in die Region zu holen. Dank des RGV 

entstand im Riesengebirge eine „Tourismusindustrie”, 

die vielen Menschen 

Arbeitsplätze bot. Wir profitieren noch 

immer von seinem Wirken. Schätzungen 

zufolge kommen in das Riesengebirge 

auf polnischer Seite jährlich etwa 2,5




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wrocław: Saksońskie Dni Książki – prezentacja wydawnictw 

Tu balowali 

LARES: Niniejszy materiał służy 

Wybicki 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

i 

w 

Fallersleben 

jakikolwiek sposób zabronione. 


W najbliższych dniach w Kancelarii Państwa Saksonii we Wrocławiu będzie 

można przeżyć transgraniczną integrację poprzez literaturę. Kancelaria 

oraz krajowy oddział Stowarzyszenia Wydawnictw i Księgarzy Niemieckich 

25. April – 1. Mai 2014 



z Saksonii, Saksonii-Anhaltu i Turyngii w Światowym Dniu Książki w Biurze 

Łącznikowym Wolnego Państwa Saksonia we Wrocławiu po raz pierwszy 

zaprezentują wystawę książek. 

Od 25 kwietnia do 8 maja w Biurze 

Łącznikowym (Rynek 7) czytelnikom 

i przedstawicielom branży wydawniczej 

zaprezentuje się ponad 30 

LARES: Niniejszy materiał udadzą się w służy podróż wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

„Wochenblattu”). 


po 


województwie 

lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

saksońskich wydawnictw. Podczas tej 

imprezy przedstawią one zarówno swoje 

aktualne nowości wydawnicze z Lipskich 

Targów Książki, jak i znane tytuły ze 

swojego programu wydawniczego. 

Przedwojenny i dzisiejszy Wrocław 

może się poszczycić długą tradycją literacką. 

Tu na przykład spędził swoją 

młodość Gerhart Hauptmann, a Heinrich 

Hoffmann von Fallersleben, twórca 


LARES: Diese Materialien prezentowanych sind lediglich książek znajdzie zum się Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wielu do dziś śpiewanych piosenek dla 

dzieci oraz niemieckiego hymnu narodowego, 

był gościnnie profesorem 

języka i literatury niemieckiej w nadodrzańskim 

grodzie. 

W programie wystawy we wrocławskim 

Biurze Łącznikowym przewidziane 

są spotkania literackie dla dzieci i dorosłych, 

literacka wycieczka po mieście 

coś dla każdego – oferta sięga od liryki 

poprzez książki dla dzieci i beletrystykę 

aż po książki popularnonaukowe i 

specjalistyczne. 

24 kwietnia wystawę otworzy saksoński 

minister stanu dr Johannes Beer- 


mann. 

materiał 

W trakcie otwarcia 

służy 

głos 

wyłącznie 

zabierze W dniu 

do 

otwarcia 

czytania. 

o godz. 16.00 

Powielanie 

oraz nazajutrz 

o godz. 11.00 będzie można odbyć a także które miejsce było dla Lessin- 

się kościół, 

w jakikolwiek 

w którym był konfirmowany, 


również prezydent Instytutu Goethego 

prof. Klaus-Dieter Lehmann. O sytuacji wycieczkę po mieście. Pod hasłem „Litega 

inspiracją do napisania „Minny von 


oraz prezentacje książek. Imprezy będą 

przebiegać częściowo w języku niemieckim 

oraz w języku polskim. Wśród 

saksońskich wydawnictw poinformuje 

Helmut Stadeler, przewodniczący krajowego 

oddziału Stowarzyszenia Wydawnictw 

i Księgarzy Niemieckich z 

Saksonii, Saksonii-Anhaltu i Turyngii. 

racki Wrocław” zgorzelecki przewodnik 

Silesiaca (45): Adelaide von Gottberg i inni nie-Ślązacy przyjaźni Ślązakom 

Thomas Maruck pokaże zainteresowanym, 

gdzie we Wrocławiu jest szkoła, 

do której chodził Gerhart Hauptmann 

i nie zdał w niej matury, gdzie znajduje 

Barnhelm”. Będzie też można zobaczyć, 

gdzie balowali Józef Wybicki i Heinrich 

Hoffmann von Fallersleben – autorzy 

hymnów państwowych sąsiadujących 

ze sobą od zawsze narodów. 30 kwietnia 

o godz. 11.00 wrocławski germanista, 

prof. Marek Hałub przedstawi książkę 

„Mein Schlesien – Meine Schlesier / Mój 

Śląsk – moi Ślązacy” (patrz „Wochenblatt” 

1150, str. 12). Wybitni naukowcy i wielu 

prominentów życia publicznego w Polsce 

i Niemczech opisało w niej, czym jest dla 

nich dzisiaj Śląsk (o programie imprez 

będziemy jeszcze informować na łamach 

Po zakończeniu wystawy prezentowane 

książki udadzą się w podróż po 

województwie dolnośląskim, a następnie 

zostaną przekazane Dolnośląskiej 

Bibliotece Publicznej, powiększając jej 

zasoby. 

W obliczu starań o wprowadzenie 

w Polsce ustawy ujednolicającej ceny 

książek interesujące może się okazać dla 

polskich gości wystawy sprawdzenie, jak 

różnorodna może być oferta wydawnicza 

i produkcja książek w warunkach 

takiej ochrony. 

Wystawa została zorganizowana przez 

Stowarzyszenie Wydawnictw i Księgarzy 

Niemieckich – oddział krajowy Saksonii, 

Saksonii-Anhaltu i Turyngii przy 

wsparciu Kancelarii Państwa Saksonii w 

Dreźnie oraz Lipskich Targów Książki. 

Robert Klis, 

Klaudia Kandzia 

„Zwei Sprachen hört man bei uns sprechen“ 



Dziś chciałbym przypomnieć sylwetki 

mniej znanych poetów, którzy też 

jednak znaleźli się na kartach dzieła 

Hugona Kegla „Oberschlesien in der 

Dichtung. Eine Anthologie”. Do ich 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Mein w vielgeliebtes jakikolwiek Schlesien du, sposób zabronione. 

Hätt´ gern zur Heimat dich erkoren, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Bei Vervielfältigung dir gesucht nach Stürmen Ruh´! ist strengstens untersagt. 

grona należy np. Friedrich Feldhuß, 

który urodził się w 1867 roku w Hopsten 

koło Steinfurtu w Westfalii. 

Friedrich Feldhuß stał się poniekąd 

autentycznym Górnoślązakiem, został 

bowiem redaktorem i wydawcą 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie urodzony w jakikolwiek w 1863 roku w sposób Kleingera zabronione. 

w Saksonii, pracował jako redaktor 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche w Głogowie. Vervielfältigung W utworze pt. „Galmei- ist strengstens untersagt. 

dziennika „Oberschlesische Volksstimme”, 

który ukazywał się w Gliwicach. 

Godna uwagi jest jego „Pieśń 

Górnoślązaków”, a w niej następująca 

konkluzja: 

... Zwei Sprachen hört man bei uns sprechen, 

Wie oft, daß jemand radebricht, 

Doch gelte dies nicht als Verbrechen, 

Denn doppelzüngig sind wir nicht. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Jaworze, w jakikolwiek jest więc w przeciwieństwie sposób zabronione. 

... 

1850 w okolicach Słupska na Pomorzu dała się poznać przede wszystkim jako do pozostałych tu wymienionych osób 


Gdańskim. 


Była 

lediglich 

ona współwłaścicielką 

zum Lesen 

i autorka 


wierszy miłosnych. Także 

Jegliche 

utwór Ślązakiem 


z prawdziwego zdarzenia. 


W jeszcze większe zdumienie wprawi 

nas wiersz „Schlesien” pióra Adelaide 

von Gottberg, która urodziła się w 

Po zakończeniu 

wystawy 

zaprezentowane książki 

dolnośląskim, 

a następnie zasilą 

zbiory Dolnośląskiej 

Biblioteki Publicznej. 

zarazem redaktorem gazety „Dresdener 

Frauenzeitung”. Adelaide von Gottberg 

Widok z okna Biura Łącznikowego (Rynek 7). Tu od 24 kwietnia do 8 maja prezentowane będą niemieckie wydawnictwa. 

„Słychać u nas dwa języki, często też ten czy ów kaleczy mowę, jednak nie uważajmy tego za jakieś przestępstwo, 

albowiem nie jesteśmy dwulicowi” – napisał niegdyś w języku niemieckim Friedrich Feldhuß. Do tej dawnej śląskiej 

tolerancji obecnie jest nam często bardzo daleko. 


pt. „Schlesien” jest wyznaniem miłości 

– oczywiście do Śląska: 

Karolin łůnaczi 


Zwar deinem Schoße nicht entsprossen, 

Lieb´ ich dich doch mein Schlesierland. 

Hab´ deiner Schönheit Reiz genossen, 

Fest hält mein Zauber dich gebannt! 

... 

Bin ich auch nicht in dir geboren, 

Kolejny nie-Ślązak, G. Emil Barthel, 

urodzony w 1835 roku w Brunszwiku, 

w wierszu „Oderfahrt opiewa ukochaną 

rzekę płynącą przez „kraj Ślązaków”, 

czyli Odrę. Dr Gottfried Doehler, 

-Veilchen” wyraża szacunek dla górnośląskiego 

górnika. Wyrazy uznania 

dla pracy górników z Górnego Śląska 

znajdujemy też w wierszu pt. „Der 

verfallene Schacht”. Jego autor, Gustav 

Frommelt, urodzony w 1842 roku w 

W wierszu pt. „Gesang der Bergknappen” 

autor odkrywa, że w górniczych 

szybach znaleźć można „błogi spokój”. 

Słowa te napisał urodzony w 1834 roku 

w Osieku Max Heinzel. Eugen Jaffa, 

urodzony w 1842 roku w Bierutowie, 

w utworze „Geschenk” przypomniał 

postać o. Celestyna z klasztoru kapucynów 

w Bytomiu. Czy dziś ktokolwiek 

wie, jaki to był prezent bożonarodzeniowy 

dla „pobożnej trzódki”? Robert 

Schiering, urodzony w 1865 roku w 

Poczdamie, był początkowo redaktorem 

pisma „Beobachter” wydawanego w 

Alzey w Hesji Nadreńskiej, a w 1893 

roku został redaktorem naczelnym 

gazety „Oberschlesische Grenz-Zeitung“. 

Oprócz pracy dziennikarskiej 

był bardzo płodny na niwie literackiej. 

W wierszu „Lied” wychwala piękno 

Górnego Śląska: 

Kennt ihr das Land am Russenreiche, 

Den industriebeherrschten Raum? 

Es wächst darauf die deutsche Eiche 

Und auch der traute Lindenbaum. 

Dann muß ich deine Schönheit preisen, 

Mein oberschlesisch´ Heimathland! 

Johannes Rasim 


Nie wiam, jak to u wołs było, ale u fajni parfim, że taki to bych se tyż sama to chopców u mie nie było. I oczywiście 


szczyndziyli wody ani perfumów. A co mokro. A nojwiynci posikać to prziłajzi baje najwiynkszoł właśnie u mie. Tera 

LARES: Niniejszy jedyn materiał parfim to barzi służy wůnioł, wyłącznie to znaczi se panny. do Posikać czytania. prziłażům Powielanie jy ci, co to już w ta jakikolwiek tradycja zanikoł, kedyjś sposób to i na zabronione. 

lepi bych padała śmierdzioł. Bo wiycie, majům na niy oko, ale tyż ci, co chcům drůgach se dziołchy chytało, polywało jy 


Witům wołs już po świyntach. Wszyjscy 

se szykujům, szykujům, a potym już 

ani se czowiek nie wejrzi i bez połram 

dni jednym mrugniyńciym oka wszystko 

zajś za nami i całi rok zajś cza czekać 

na ty świynta, a kolejny, kery bandům, 

jako to je – nie kupujům, yno kobiytki 

dołwajům im ty, co im se nojmani podobajům, 

co im stojům na półce, sama 

wiam, jak to je, bo sama tyż tak robiam. 

Potym to aby nie muszům kobiytki se 

perfumować, bo i po co! Aby jedyn 

dziyń we roku zaoszczyndzům na per- 

LARES: Niniejszy fumach. materiał Joł nie powiam, służy sům wyłącznie tyż tacy, gimnazjum, do czytania. to zawsze my Powielanie se z dziołchůma 

opowiadały i chwołlyły, wiela wiadrůma lołtoł, a tradycja, mům na- 

yno rołz do roku. 

drůgach w jakikolwiek gůniůł, żeby ktojś za sposób kymś ze zabronione. 

co przidům posikać, że majům richtig 


to jeszcze świynta Bożygo Narodzynia, 

ale na ty cza tyż jeszcze trocham czekać. 

nołs tradycji stało się zadojść. Z familiům 

my posiedzieli, kafej popiyli, poklachali, 

a we lůni půniydziałek musiałach 

se skuli tygo, że byłach tak mokro, nie 

yno jedyn rołz przeblykać. Pogoda dopisała, 

to chopy i chopcy zajś poszaleli. Nie 

kupiyła, ale nojczyńści ůny tak jak już 

pisałach – einfach śmierdzům. Cza to 

prziznać. Ale jak by nie było kożdoł z 

nołs czekoł na tyn dziyń już co roku i 

projsi Ponbóczka yno o to, coby była fajnoł 

pogoda, bo to aby nie baje w důma 

im se odwdziynczić na przikład za to, że 

odtrůnciyła jygo miłojść, abo se u niygo 

przeszkrobała. Do ktoryj panny przidzie 

wiynci chopców, ta je barzi lubianoł na 

wsi, a do ktoryj przidzie nojwiynci, ta 

je nojgryfniejszoł. Pamiyntům, jak jeszcze 

chodziyłach do podstawówki abo do 

zawsze była zazdrojść, jak u ktoryj było 

wiynci. A potym to tyż se jeszcze opowiadało, 

ktoroł se czynści przeblykała, 

to świadczyło o tym, keroł była barzi 

i czynści polůnoł. Powiam wům tyż, 

że zawsze se liczyło na to, że ta liczba 

i nie patrzyło na to, jak je obleczůnoł, 

czy idzie do czy ze kojścioła. 

Ale nojgorzi jednak było, jak se szło do 

kościoła, bo to cza zajś se było wrołcać 

przeblyc, dobrze, że joł mům tak blisko 

– yno bez drůga przełażam. W tym roku 

już nie widziałach, żeby ktojś kogojś po 

dzieja, że nigdy nie zaginie, mimo że 

intynsywnojść polywania se zmniejszoł. 

Nie wiam, jak se to tłumaczyć, ale myjślam, 

że to tyż sům rodzicy winni, co 

nie posyłajům chopców na polywaniy. 

Joł wiam, nierołz niy ma ich w důma 

dugo abo cojś, ale przeca tradycja to je 

fajnoł i cza jům pielyngnować. Nie wiam, 

jak to na inkszych wsiach je, ale u nołs 

widzam, że było kedyjś wiynci los w tyn 

lůni půniydziałek. Tera majům „lepszy” 

rzeczy to roboty. Grajům na komputerze, 

oglůndajům telewizja. A tera ci, co sikali, 

to już muszům posklůdzać wszystky pistołly, 

jajka na woda i flaszki, tak co na 

drugi rok zajś bandům mieć. Niejedny 

na pewno zaginyły w akcji, dobrze, że 

to aż taky drogy nie je i potrzebny to je 

q




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Oppeln: Ausstellung zur Geschichte der Oppelner Apotheken 


Heilsalben, Kräuter und Schnaps 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Im 16. Jahrhundert hatte ein Apothekenstand 

noch viel vom Labor 

eines Alchemisten. Geheimnisvolle 

Zutaten, strenge Gerüche, bizarre 

Q Opolskie w Kraju Saary: Międzynarodowe 

targi konsumenckie „Internationale 

Saarmesse” odbywały się w 



Ausstattung – mit einer heutigen 

Apotheke hatte das wenig zu tun. 

Wie Apotheken von damals aussahen 

und was man dort alles kaufen 

konnte, zeigt nun eine Ausstellung 

im Museum des Oppelner Schlesiens, 

die letzte Woche eröffnet wurde. 

dniach od 5 do 13 kwietnia już po raz 65. 

Na łącznej powierzchni 44 000 m² było 

ponad 600 wystawców, a targi odwie- 



„Die Thematik gewährt einen neuen 

Einblick in das Kulturerbe des deutschen 

Oppelns. Niemand hat sich bislang mit 

einem so speziellen Thema wie den 

deutschen Apotheken beschäftigt. Nur 

wenige wissen, dass es in Oppeln vor 

dem Krieg sieben große Apotheken gab 

und dass die Enwticklung der Stadt mit 

dziło ponad 100 tys. gości. Wśród wystawców 

znalazło się także województwo 

opolskie. Stoisko województwa opolskiego 

przyciągało odwiedzających produktami 

tradycyjnymi i regionalnymi – kołacz 

śląski, głubczycki olej rzepakowy, chałwy 

sezamowe oraz inne smakołyki zachwycały 

wszystkich, którzy zatrzymywali się 

na stoisku. Z zainteresowaniem spotkała 

Foto: A. Durecka 


Historische Dokumente, 


den Apotheken begonnen hatte“, sagte 

Beata Woźniak vom Haus der Deutsch- 

Polnischen Zusammenarbeit (HDPZ), 

dem Mitveranstalter der Ausstellung 

„Vom Apothekenstand zur Apotheke. 

Aus der Geschichte der Oppelner Apotheken”. 

się także ręcznie malowana opolska porcelana 

oraz kroszonki opolskie, które na 

oczach odwiedzających zdobiła twórczyni 

ludowa Bożena Konieczko. Województwo 

opolskie prezentowało się na targach 

w Saarbrücken już po raz drugi. 

Q Buchpräsentation in Chron- 

Eindruck, wie es Q 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w in jakikolwiek einer alten sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Apotheke ausgesehen ist strengstens untersagt. 

Die erste Apotheke 

Den ersten Kramladen, der auch 

medizinische Ware verkaufte, gab es 

in Oppeln nachweislich bereits 1532/33. 

Der Händler, dessen Name leider nicht 

überliefert ist, verkaufte Kräuter, Salben 

und Heilmittel. Der erste bekannte 

Oppelner Apotheker hieß Peter und 

er betrieb seinen Stand ab 1556, 1584 

übernahm ein Josef als Apotheker 

stau: Am 27. April findet um 17:00 Uhr 

im Selbstverwaltungsklub eine Veranstaltung 

im Rahmen der Reihe „Lokale 

Geschichte” unter dem Motto „Die Bedeutung 

von Autoritäten für die lokale 

Gemeinschaft – außergewöhnliche Einwohner 

der Gemeinde Chronstau” statt. 

Den Vortrag wird Prof. Joanna Rostropowicz 

halten. Zugleich gibt es auch die 

Er war ein Apotheker und Botaniker, über die Apotheken im alten Oppeln. Apotheken-Ausstellung kann man im 


Oppelner Nachrichten 

der sich besonders für die schlesische Sehr wenig wissen wir darüber, Museum des Oppelner Schlesiens bis 

Flora interessierte. 1824 erbwarb er von 

in der Zeit des Zweiten Weltkriegs 28. September besichtigen. 

LARES: Diese Materialien einem sind Oppelner lediglich Kaufmann zum ein Eck- 

Lesen zuging. bereitgestellt. Erst letzte Woche habe Jegliche he- 

Vervielfältigung Anna Durecka ist strengstens untersagt. 

wurde vor Konkurrenz geschützt, er haus am Ring, wo er seine Apotheke Ärzteapotheke während des Kriegs in 

LARES: Niniejszy hatte ein materiał Vorrecht auf służy den Verkauf wyłącznie von einrichtete. do czytania. Später verkaufte Powielanie er sie. Zuletzt 

gehörte die Apotheke der Familie lewitz geführt wurde. Bisher hatten wir 

Oppeln w jakikolwiek gab, die von einer Dr. sposób Schmu- 

zabronione. 

Gewürzen und konnte einen Raum im 


Vorstellung einer neuen Veröffentlichung 

hierzu: Das Buch „Außergewöhnliche Einwohner 

der Gemeinde Chronstau” enthält 

alle Vorträge, die im Rahmen des Projekts 

„Lokale Geschichte” von 2010 bis 2013 

gehalten wurden. 

adur 

dieses Geschäft. Er war eine wichtige 

Oppelner Persönlichkeit. Davon zeugt 

allein die Tatsache, dass seine Unterschrift 

auf vielen städtischen Dokumenten 

zu finden ist, außerdem durfte er 

seine Kräuter im Rathaus lagern und 

war von Steuern befreit. 1585 erhielt 

Friedrich Eckhart die Genehmigung, 

eine Apotheke am Rathausturm zu errichten. 

Es war die erste echte Oppelner 

Apotheke. Eckhart hatte sich einige 

Privilegien erkämpft: Seine Apotheke 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien. 

czy Gisele Bündchen (Niemko-Brazylijka, 

obecnie najlepiej płatna modelka na 

świecie) należą do światowej czołówki 

w tej branży. 

Następny fakt, dla wielu na pewno zaskakujący, 

to ten, że statystycznie na dzie- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Żeby do się przekonać, czytania. jak naprawdę Powielanie wyglądają 

niemieckie kobiety, nie trzeba żony Niemki tylko jeden Niemiec bierze 

sięciu w Amerykanów jakikolwiek biorących sposób sobie za zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

koniecznie 


podróżować do Niemiec 

Jegliche 

i sobie 


za żonę Amerykankę. Najlepsze 

ist 

jest 


ćwiczyć się w obiektywności, wystarczy 

włączyć niemiecki program w TV i ocenić 

urodę prezenterek, sportsmenek czy 

po prostu kobiet z publiczności. Zadbane 

włosy, kształtne kości policzkowe, gładka 

skóra, piękne zęby, no i gustowne ubra- 

Foto: prywatne 

nia (ostatecznie Niemki wydają na ubrania 

najwięcej) 

jeszcze piękniejsze są Brazylijki. Ale, ale! 


w dobrach 

materiał 

rodu Donnersmarcków 


linii 

do czytania. 

sprawiają, że 

Powielanie 

trudno jest Biorąc 

w 

pod 

jakikolwiek 

uwagę liczbę niemieckich 


Siemianowitz. Tak brzmiał pełny adres nie patrzeć na owe przedstawicielki płci imigrantów w Brazylii, to na pewno wiele 


Emanuel Bulla jako saper z kolegami (1 WK) 

Zgodnie z zapowiedzią publikujemy 

poniżej jedną z prac nadesłanych 

na konkurs Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej 

pt. „Otwórz szufladę 

– I wojna światowa w rodzinnych 

pamiątkach i wspomnieniach 

na Górnym Śląsku”. Jeszcze tylko 

pięknej z zachwytem. Często się zdarza, 

że odwiedzając targi handlowe, moi polscy 

koledzy z początkowym niedowierzaniem 

muszą stwierdzić, że najpiękniejsze 

hostessy i dziewczyny z obsługi targów 

to nie tylko osoby mówiące po niemiec- 

Brał udział w budowie przepraw drewnianych 

materiał przez rzeki służy i brody rzeczne. wyłącznie w Niemczech do czytania. i bez tła migracyjnego. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

ku, ale równocześnie osoby urodzone miecką hostessą, która poznała 


swojego późniejszego męża, króla 

Posiadamy skromne pamiątki z Francji – Uroda, uroda – wzdycha Krystian Szwecji, podczas olimpiady w Mo- 


do 16 maja na adres Domu można 

nadsyłać zdjęcia lub skany fotografii 

pamiątek lub artefaktów wraz 

historią obiektu. 

„Troja” rolę najpiękniejszej kobiety 

LARES: Niniejszy dziejów materiał naszej Małej służy Ojczyzny wyłącznie – Górnego 

Śląska. 

najpiękniejszą grupę kobiet, czyli model- 

Heleny. 

uroczysta”. do Jeżeli czytania. weźmiemy Powielanie pod uwagę czasów w jakikolwiek starożytnych, czyli sposób pięknej zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Józef Drozdz z zum Bytomia Lesen ki, to bereitgestellt. takie światowe sławy jak Jegliche Claudia Vervielfältigung ist strengstens niemieckich pań. untersagt. 

Oto krótka historia mego dziadka 

(ze strony mamy), który był saperem 

w czasie I wojny światowej. Nazywał 

się Emanuel Bulla i urodził się 10 

czerwca 1881 r. (Familienhaus Schindrohs). 

Dziadek był synem leśniczego 

Bei der Ausstellungseröffnung im Oppelner Museum 

Die Löwenapotheke in Oppeln 

Rathausturm zur Lagerung von Heilkräutern 

nutzen. Eckhardt verkaufte 

auch Zuckerprodukte, Weine und 

Schnaps. Die Konzession, eine zweite 

Apotheke in Oppeln zu führen, erhielt 

Heinrich Emanuel Grabowski erst 1823. 

w XIX w.: Familienhaus Schindrohs – 

Leśniczówka „Płochliwy Koń” Zyglinek 

(Kl. Zyglin), Post Georgenberg – poczta 

Miasteczko, Kreis Tornowitz – powiat 

Tarnowskie Góry. W czasie działań wojennych 

dziadek dotarł aż do Francji. 

w postaci talerzy ozdobnych. Dziadek 

wrócił z 1 WK ranny w głowę, ale dzięki 

silnemu zdrowiu dożył starości. Pracował 

jako cieśla górniczy w kopalni 

„Helena I” w Szarleju (Gemeinde Scharley) 

i miał liczne potomstwo. Niech ta 

krótka historia zaświadcza o złożoności 

Foto: Museum des Oppelner Schlesiens 

Für jeden Besucher gab es ein Gläßchen Kräuterlikör. 

Gärtner. Erst führte sie Josef Gärtner, 

nach seinem Tod, seine Ehefrau und ab 

1943 Tochter Angela. 

Viel zu entdecken 

„Wir wissen sicherlich noch nicht alles 

Lubię Niemcy 

DWPN: Publikujemy prace konkursowe 

Krystian Grubotsch, trzydziestolatek z Siemianowic 

Otwórz 


szufladę! 

i Augsburga lubi Niemcy z powodu urody kobiet. 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. są mi znane głupie Jegliche uprze- 

Schiffer, Vervielfältigung Nadja Auermann, Heidi ist Klum strengstens untersagt. 

Oczywiście dzenia moich polskich kolegów i 

koleżanek na temat urody niemieckich 

kobiet, ale tak jak powiedziałem – mówi 

Krystian – są to tylko bezpodstawne 

uprzedzenia wynikające, moim zdaniem, 

z kompleksów. 

– ale jak wiadomo z pięknego garnka 

nie można się najeść i takie cechy jak 

pracowitość, zamiłowanie do porządku, 

uprzejmość idą w przypadku kobiet 

niemieckich nie rzadko w parze z urodą. 

Dlatego też nikogo nie dziwią słowa 

w polskiej piosence: „Niemka czysta, 

Foto: A. Durecka 

Apothekengefäße, 

Bücher über Kräuter: 

Die Ausstellung 

vermittelt einen 

haben könnte. 

rausgefunden, dass es tatsächlich eine 

angenommen, dass falls in dieser Zeit 

irgendwelche Apotheken offen waren, 

dies nur sehr unregelmäßig der Fall 

gewesen sein musste“, berichtete Joanna 

Rusek vom Oppelner Museum. Es 

gibt also noch viel zu erforschen. Die 

to – dodaje Krystian po drugim kieliszku 

jägermeistra – że nie muszę się uczyć 

żadnego obcego języka, by móc zawierać 

znajomości z najpiękniejszymi kobietami 

na świecie, no, może jak nie na świecie, to 

w Europie. Jeżeli chodzi o świat, to może 

z nich ma niemieckie korzenie. 

Norbert Nieslony 

A oto jeszcze kilka powodów do 

dumy z niemieckich kobiet: 

– Królowa szwedzka Sylvia była nie- 

nachium. 

– Keke Rosberg, fiński kierowca Formuły 

1 i ojciec Nico Rosberga, mieszka 

w Niemczech z powodu swojej 

niemieckiej żony. 

– Diane Krüger otrzymała w filmie 

Krystian Grubotsch jest jest wielkim fanem urody 

Foto: UMWO 

Źródło: N. Nieslony




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Nachruf: Maria Cichoń, eine Vorreiterin des Deutschunterrichts, ist vergangene Woche von uns gegangen 

Kotysia 



Oświecony 

Ponoć już tylko od małżonki 

Sławomira Kłosowskiego zależy 

to, czy lider opolskiego Prawa i 

Sprawiedliwości wystartuje w 

wyścigu o stanowisko prezydenta 

25. April – 1. Mai 2014 

LARES: Niniejszy wird es materiał nicht ein zweites służy Mal wyłącznie geben“, 

sagt Urszula Bula, Direktorin 



miasta Opole. Parlamentarzysta 

coraz poważniej bierze pod uwagę 

możliwość zstąpienia na samorządowy 

padół, ponieważ jego zdaniem 

trzeba reanimować umierającą na 

skutek rzekomej nieudolności ekipy 

Ryszarda Zembaczyńskiego stolicę 

województwa. 

am Schul- und Kindergartenkomplex 

Ostrosnitz, in Erinnerung an Maria 

Cichoń, Vorreiterin des Deutschunterrichts, 

Pädagogin aus Fleisch und 

Blut, wenn auch keine Diplomleh- 

LARES: Niniejszy rerin, materiał eine Seele von służy Mensch, wyłącznie die do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

anderen nie ihre Hilfe versagte. 


Kłosowski wykazuje się ostatnio 

coraz większą aktywnością, nie ograniczając 

się wyłącznie do przypisywania 

mniejszości niemieckiej cech 

polakożerców. W trakcie tegorocznych 

obchodów tragedii smoleńskiej 

wraz z innymi sprawiedliwymi 

politykami dotarł do Kostowa koło 

Wer Maria Cichoń auch nur einmal 

begegnet ist, wird sie ganz 

bestimmt nie mehr vergessen. Mit ihrem 

strahlenden Lächeln und positiver Energie 

verzauberte sie jeden Gesprächspartner. 

Auch der Schuldirektor in Ost- 

LARES: Niniejszy rosnitz materiał konnte ihr nicht służy nein sagen, wyłącznie als do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

sie zu Beginn der 90er Jahre bei ihm 

LARES: Diese Materialien vorsprach sind mit der lediglich Bitte, einen deutschen zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Byczyny, gdzie z pełnym namaszczeniem 

odczytał z ołtarza list swojego 

partyjnego guru, a niedługo po tym 

zabłysnął w Opolu, wstawiając się 

za szykanowanym przez magistrat 

kioskarzem. 

Przed świętami ratusz chciał 

dokonać eksmisji niepełnosprawnego 


Unterricht 

materiał 

zu führen. 

służy 

Ich musste 

wyłącznie 

mir 


zunächst eine Zulassung verschaffen und 

unterrichtete Deutsch bis 2008, wobei 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Maria Cichoń bereitgestellt. liebte das geschriebene Wort. Sie Jegliche war mehrfache Preisträgerin Vervielfältigung beim deutschen Literaturwettbewerb ist strengstens untersagt. 

przedsiębiorcy z lokalu, za który 

ów nie płaci czynszu już od 2010 

roku. W odpowiedzi na to Kłosowski 

zarzucił prezydentowi Zembaczyńskiemu 

brak wielkopostnej empatii. 

Czyżby PiS po ewentualnym wygraniu 

jesiennych wyborów zamierzał 

ich mich stets auf Unterstützung und 

Beistand von Maria Cichoń verlassen 

konnte“, erinnert sich Urszula Bula. 

Cichoń selbst hat übrigens persönlich 

fast 20 Jahre lang Deutschkurse für 

Erwachsene und Kinder geleitet. „Wegen 

Ostrosnitz brauchten wir uns LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do sie jeden. 

reichten, bestellte sie ihren Garten, sammelte 

w Kräuter, jakikolwiek machte Obst und sposób Gemüse zabronione. 

Sorgen zu machen. Alle sechs Monate, czytania. Powielanie 

wenn ein neuer Kurs begann, bekamen 

ein. Sie erlebte die Freude als mehrfache 


zwolnić wszystkich z płacenia 

czynszów i podatków?! 

Józef Kotyś 

TERMINE 

Wspomnienie: W zeszłym tygodniu 

voriges Jahr, da war sie bereits krank. Das Schreiben von Postkarten und Briefen 

an do Familie czytania. und Freunde Powielanie begann języka w niemieckiego jakikolwiek – sposób zabronione. 

odeszła Maria Cichoń, prekursorka nauki 

QQWichelsdorf: LARES: Am 17. Mai findet Niniejszy „Trotz materiał ihres hohen Alters służy – sie wyłącznie wurde 

auf Schloss Wichelsdorf (Wiechlice) bei 85 – war sie unglaublich vital und suchte sie schon Wochen vor den Festtagen. Wiemy, kogo straciliśmy 

Sprottau LARES: (Szprotawa) Diese ein Wohltätigkeits- 

Materialien immer sind den Kontakt lediglich zu Kindern zum und Lesen „Sie schrieb bereitgestellt. immer alles von Jegliche Hand, Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

ball zugunsten der Bunzlauer „Lehmmenschen“ 

(Glinoludy) statt. Eintrittskarten 

für 100,– € gibt es bei „Schlesien heute“, 

0049/3581/8794686 oder info@schlesien. 

de bis zum 30. April. 

Q Opole: Do 15 mają w Miejskiej 

Jugendlichen. Über viele Jahre hat sie 

denn auch Jugendliche auf das Abitur im 

Fach Deutsch vorbereitet“, sagt Urszula 

Bula. Ein unerfüllter Traum blieb es für 

sie, Deutschlehrerin zu werden. „Für 

mich und für viele andere war sie oh- 

LARES: Niniejszy nehin eine, materiał denn sie war służy eine großartige wyłącznie bitte schreiben do czytania. Sie das so“, sagt Powielanie Manfred szkolnego 

Q 

w jakikolwiek w Ostrożnicy, wspominając sposób zabronione. 

Pädagogin mit einen großen Herzen, Suchan, der DFK-Vorsitzende in Ostrosnitz. 

In bereitgestellt. der Zeit, da die Oberschlesier Jegliche niemieckiego, Vervielfältigung pedagoga z krwi ist i kości, strengstens 

Marię Cichoń, prekursorkę nauki języka 

LARES: Diese Materialien ein liebevoller sind lediglich und verständnisvoller zum Lesen untersagt. 

Bibliotece Publicznej w Opolu można 

oglądać wystawę Domu Współpracy 

Polsko-Niemieckiej pt. „Na granicy. Rzecz 

o czasach, ludziach i miejscach”. 

Q Breslau: Am 27. April veranstaltet 

Q 

LARES: Niniejszy Bula hinzu. materiał służy wyłącznie hebt Direktorin do czytania. Bula hervor. Powielanie Niemandem 

habe sie jemals ihre Hilfe versagt. go rozmówcę. Nie umiał jej odmówić 

pozytywną w jakikolwiek energią czarowała sposób każde- 

zabronione. 

Auch als eine regelmäßige Teilnehmerin 

LARES: Diese Materialien sind 

am Literaturwettbewerb 

lediglich zum 

der 

Lesen 

„Sie war 


sehr religiös, besuchte 

Jegliche 

alle również 


dyrektor szkoły w Ostrożnicy, 


SKGD hat Zuzanna Donath-Kasiura Gottesdienste in der Kirche, gestaltete u którego zjawiła się na początku lat 90., 

Q 

Maria Cichoń in bester Erinnerung. „Sie deutschsprachige Rosenkranzgebete und prosząc o wprowadzenie lekcji języka 

das Café Literatka in Breslau ein Treffen 

mit Dr. Irena Kurasz zum Thema „Die 

Deutsche Minderheit in Niederschlesien”. 

Beginn ist um 18:30 Uhr. 

Q Legnica: 26 kwietnia odbędzie się 

uroczyste otwarcie dla zwiedzających 

wież św. Piotra i św. Jadwigi na Zamku 

Piastowskim w Legnicy. Z wież zamkowych 

zostanie wykonany hejnał legnicki, 

Tarnau: Rezitationswettbewerb auf Gemeindeebene 


Keine leichte Entscheidung 


Q 

Fanfary B. Bilsego oraz preludium do Te 

Deum M.A. Charpentiera. Początek uroczystości 

o godz. 12.00. 

Q Oppeln: Unter dem Motto „Freiheit 

und Einheit – 25 Jahre demokratische 

Veränderungen in Deutschland und Polen“ 

lädt das Haus der Deutsch-Polnischen 


des DFK-Gemeindeverbands Tarnau 

LARES: Diese Materialien an diesem. sind Am lediglich 16. April zeigten zum die Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Zusammenarbeit zu einem Akkordeonkonzert 

mit Oppelner und Potsdamer Künstlern 

in die Fryderyk-Chopin-Musikschule 

an der ul. Strzelców Bytomskich 18. Termin 

ist der 26. April, 18:00 Uhr. 

QQGliwice: Od 13 kwietnia do 30 

czerwca w gliwickiej Radiostacji można 

oglądać wystawę pt. „W cieniu jednostki. 

Kult Stalina na Górnym Śląsku (1945– 

1956)”. 

Wir wissen, wen wir verloren haben 

„Man sagt, dass man jeden ersetzen 

kann. Aber auf Maria Cichoń passt 

das überhaupt nicht – sie ist einfach 

unmöglich zu ersetzen. Eine wie sie 

Sprachunterricht einzuführen. Denn 

die deutsche Sprache war schon immer 

ihre große Leidenschaft. „Mit ihrer Bitte 

hat sie unsere Schule revolutioniert, hat 

alles verändert. Damals, am Anfang, 

hatte man mich dazu ausgewählt, den 

wir sogleich ein Zettelchen von Maria 

Cichoń mit dem Inhalt: „Ich habe mit 

meinem Deutschkurs schon angefangen...”, 

erinnert sich Zuzanna Donath- 

Kasiura vom Kulturreferat der SKGD. 

Ihren letzten Deutschkurs führte Cichoń 

Mensch“, betont die Direktorin. Sie lebte 

das Leben der Ostrosnitzer Schule mit. 

„Als ich beim Schulappell vor dem Begräbnis 

von Maria Cichoń die Schüler 

fragte, wer sie nicht kannte, meldete sich 

niemand. Alle kannten sie“, fügt Urszula 

Seit dem Bestehen des Rezitationswettbewerbs 

„Jugend trägt Gedichte 

vor“ in deutsches Sprache beteiligen 

sich alle Schulen im Bereich 

besten Rezitatoren aus den Grundschulen 

und Gymnasien ihr Können. 

der SKGD. 

Mit ihrem strahlenden 

Lächeln und positiver 

Energie verzauberte 

sandte auch stets eigene Wettbewerbsarbeiten 

ein und wurde mehrmals Preisträgerin“, 

so Donath-Kasiura. Cichoń 

liebte denn auch das geschriebene Wort. 

mit ihrer blauen Tinte“, erinnert sich 

Urszula Bula. „Sie war ein sehr guter 

Mensch. Vielen Leuten hat sie zu einem 

deutschen Staatsangehörigkeitsausweis 

verholfen, wann immer es ging. Wir 

wissen, wen wir mit ihr verloren haben, 

sich um einen deutschen Pass zu bemühen 

begannen, war Maria Cichoń 

unersetzlich. „Ein Wort genügte, und 

schon setzte sie sich hin und schrieb 

und im Nu war alles fertig. Hunderte 

von Männern verdankten ihr einen Job“, 

Foto: J. Stemplewski 

ermunterte ihre Mitmenschen zur Teilnahme“, 

erinnert sich Manfred Suchan. 

„Ora et labora“, das wäre ein passendes 

Lebensmotto für sie. Solange ihre Kräfte 

Urgroßmutter. Und sie hinterließ eine 

ganze Schar von Menschen, die ihr viel 

verdanken als Zeugnis dafür, wie gut 

man das eigene Leben leben kann. 

– Mówi się, że każdego można zastąpić. 

Ale to powiedzenie nie pasuje 

zupełnie do pani Marii. Bo jej po prostu 

nie da się zastąpić. Drugiej takiej jak 

ona nie będzie – mówi Urszula Bula, 

dyrektorka Zespołu Szkolno-Przed- 

choć nie dyplomowanego, człowieka 

duszę, który innym nigdy nie odmówił 

pomocy. 

Kto choć raz spotkał panią Marię 

Cichoń, ten na pewno nigdy jej nie 

zapomni. Promiennym uśmiechem i 

niemieckiego. Bo język niemiecki był 

zawsze jej wielką pasją. – Tą swoją prośba 

zrewolucjonizowała naszą szkołę, 

wszystko zmieniła. Wtedy na początku 

wybrano mnie do prowadzenia lekcji, 

musiałam wyrobić sobie uprawnienia i 

uczyłam języka niemieckiego do 2008 

roku, zawsze mogąc liczyć na wsparcie 

i pomoc pani Marii – wspomina Urszula 

Bula. Sama pani Maria zresztą przez 

bez mała 20 lat prowadziła kursy języka 

niemieckiego dla dorosłych i dzieci. – 

O Ostrożnicę nigdy nie musieliśmy się 

martwić. Co pół roku, kiedy startował 

nowy kurs, dostawaliśmy już karteczkę 

od pani Marii z treścią: „Zaczęłam już 

kurs języka niemieckiego...” – wspomina 

Zuzanna Donath-Kasiura z referatu 

kultury TSKN. Ostatni kurs pani Maria 

przeprowadziła w zeszłym roku, kiedy 

była już chora. – Mimo swojego wieku, 

a miała 85 lat, była niesamowicie żywotna 

i zawsze zależało jej na kontakcie z 

dziećmi, z młodzieżą. Przez wiele lat 

przygotowywała zresztą młodzież do 

matury z języka niemieckiego – mówi 

Urszula Bula. Niespełnionym marzeniem 

pani Marii było zostać nauczycielką. 

– Dla mnie i dla wielu innych 

ona i tak nią była, bo była wspaniałym 

pedagogiem, z wielkim sercem, osobą 

ciepłą i wyrozumiałą – podkreśla dyrektorka. 

Żyła życiem szkoły w Ostrożnicy. 

– Kiedy na apelu przed pogrzebem pani 

Marii zapytałam uczniów, kto jej nie 

znał, nikt się nie zgłosił. Bo wszyscy ją 

znali – dodaje Urszula Bula. 

Panią Marię Zuzanna Donath-Kasiura 

zapamiętała też jako regularną 

uczestniczkę konkursu literackiego. – 

Zawsze wysyłała prace na konkurs i też 

wielokrotnie była jego laureatką – mówi 

Donath-Kasiura. Pani Maria kochała 

słowo pisane. Za pisanie kartek i listów 

do rodziny i przyjaciół brała się już kilka 

tygodni przed świętami. – Wszystko 

zawsze pisała ręcznie, tym swoim 

niebieskim atramentem – wspomina 

Urszula Bula. – To był bardzo dobry 

człowiek. Ludziom „sztaty” załatwiała, 

każdemu, kto ją poprosił. My wiemy, 

kogo straciliśmy, proszę tak napisać – 

mówi Manfred Suchan, przewodniczący 

DFK w Ostrożnicy. W czasie, gdy Górnoślązacy 

zaczęli starania o wyrabianie 

niemieckich paszportów, pani Maria 

była niezastąpiona. – Wystarczyło słowo 

i ona już siadała, pisała i za chwilę było 

wszystko gotowe. Dzięki niej setki mężczyzn 

miało pracę – podkreśla dyrektor 

Bula. Nigdy nikomu nie odmówiła 

pomocy. – Była osobą bardzo religijną. 

Zawsze była w kościele na wszystkich 

nabożeństwach, prowadziła różaniec 

w języku niemieckim i zachęcała ludzi 

do uczestnictwa – wspomina Manfred 

Suchan. Jej życiowym mottem mogłoby 

być „ora et labora”. Dopóki starczyło sił, 

uprawiała ogródek, zbierała zioła, zagotowywała 

słoiki. Doczekała gromadki 

prawnuków. Pozostawiła po sobie też 

całą rzeszę ludzi, którzy wiele jej zawdzięczają 

– jako świadectwo tego, jak 

dobrze można przeżyć własne życie. 

Anna Durecka 

DFK-Gemeindevorsitzende Franz Dylla 

an folgende Teilnehmer überreichen: 

Für die Grundschulen wurden zwei erste 

Plätze vergeben - Julia Kropop aus 

Tarnau und Weronika Czypek aus Konty 

und zwei dritte Plätze an Karolina Patplla 

aus Tarnau und Nicola Mainka aus 

Nakel. Sieger bei den Gymnasien wurde 

Martina Grochla aus Przywor. Zwei 

zweite Plätze konnten Anna Miklis und 

Jochen Lippok, beide Tarnau, erringen. 

Insgesamt werden sechs Grundschüler 

und sechs Gymnasiasten Tarnau auf der 

Kreisebene des Rezitationswettbewerbs 

Besonders hervorzuheben war die 

Auswahl der vorgetragenen Ge- 

LARES: Niniejszy dichte, materiał wobei der Schwierigkeitsgrad 


Schüler, Lehrer 

do 

und 

czytania. 

Mitglieder der Jury 

Powielanie 

des Rezitatiosnwettbewerbs 

w 

in Tarnau. 

Foto: Franz Dylla 

jakikolwiek sposób zabronione. 

adur/S-K den entsprechenden Klassenstufen entsprach. 

sind Für die lediglich Jury war es keine zum leichte Lesen lagen bereitgestellt. doch die erreichten Punktzahlen Jegliche Urkunden Vervielfältigung und kleine Preise konnte ist der strengstens 

Entscheidung, die Sieger zu ermitteln, von allen Teilnehmern eng beieinander. vertreten. 


„Jugend trägt Gedichte vor“ in Proskau 

J. Lemke-Prediger




Nr. 17/1151 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Das Banat: Palmsonntag begann der Dienst der Marienmädchen 

Kronika Parafialna 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Die Mädchen von Sanktanna 

Mit dem Frühlingsbeginn beginnt 

in der Arader Kleinstadt Sanktanna 

(Sântana) im rumänischen Banat 

der Brauch der Marienmädchen. 

Dazu gehört eine „Schöpfbluse“, die 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie ebenfalls w jakikolwiek gestärkt werden muss. sposób Das zabronione. 

Bügeln der Bluse dauert drei bis vier 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Stunden. Vervielfältigung Der Blusenkragen ist aus strengstens untersagt. 

Junge Mädchen tragen dabei ihre 

spezifische Sanktannaer Marienmädchentracht. 

Sie zieren damit 

kirchliche Feiertage, Prozessionen, 

tragen Fähnchen, eine Marienstatue 

sowie die aus weißem Wachs hergestellte 

Marienkrone. 

Sanktanna liegt im westlichen Teil 

Rumäniens, auf einer Höhe von 

112 Metern, inmitten einer fruchtbaren 

Gegend der Arader Ebene. Es ist 

eine Ortschaft mit dem größten deutschen 

Bevölkerungsanteil am Rande des 

Banats. Die katholische Ortskirche ist 

hier, wie der Name verrät, der Heiligen 

Anna, Mutter Mariens und Großmutter 

Q Neuer Privatsekretär: Papst 

Franziskus hat einen koptischen Priester 

zu seinem neuen Privatsekretär berufen. 

Es soll sich um einen ägyptischen Mitarbeiter 

des vatikanischen Staatssekretariats 

handeln. Yoannis Lahzi Gaid gehört 

der koptisch-katholischen Kirche an, einer 

eigenständigen Ostkirche, die mit Rom 

verbunden ist und den Papst als Oberhaupt 

anerkennt. Der Ägypter soll neben 

dem Argentinier Fabian Pedacchio fortan 

zweiter Privatsekretär des Papstes sein. 

Vor seiner Tätigkeit im Staatssekretariat 

war Lahzi Gaid unter anderem an den 

vatikanischen Botschaften in Jordanien, 

im Irak und im Kongo tätig. 

Q Zaproszenie: Metropolita wro- 

feiner Spitze gefertigt und mit einem 

blauen Band versehen. Die Köpfe der 

Marienmädchen ziert eine Wachskrone. 

Das Herstellen der Wachskronen 

beherrscht nur noch eine Frau in Sanktanna. 

„Ich habe es von meiner Groß- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie mutter w gelernt. jakikolwiek Für die Kronen sposób wird zabronione. Q 

jedes einzelne Drahtstück in Wachs 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche getaucht“, Vervielfältigung so Adelheid Wild, die ist jedes strengstens untersagt. 

cławski zaprosił wrocławian w Wielką 

Sobotę na spotkanie wielkanocne. W auli 

Jahr den Mädchen zu Hand geht. 

„Gleich nach der Wende hatten wir 

einige Jahre keine Marienmädchen. Erst 

2001 haben wir an unserer Schule die 

Gruppe neu gegründet und seitdem 

zieren die Mädchen wieder jeden gro- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie ßen Feiertag w jakikolwiek in Stanktanna“, sposób berichtet zabronione. 

Den deutschen Brauch der Marienmädchen kennt man in Sanktanna (Sântana) seit 100 Jahren. 

Astrid Weber stolz. Von nun an verschönern 

Vervielfältigung die Marienmädchen ist auch strengstens 

Foto: Adrian Ardelean 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Jesu geweiht. Hier wird bei den Gläubigen 

die Vorstellung Mariens als kleines 

Mädchen geweckt und daher ist es fast 

selbstverständlich, dass in Sanktanna 

der Brauch der Marienmädchen wachgehalten 

wird. So wie einst Maria als 

junges Mädchen zum Tempel gebracht 

wurde, werden auch heute in Sanktanna 

Mädchen als Marienmädchen in die 

Kirche geführt. 

Die Vorbereitungen darauf werden 

zuvor in der deutschen Abteilung der 

St.-Anna-Schule durchgeführt. „Es ist 

ein Sinnbild der Reinheit dieser Mädchen, 

dass sie brav sind, sich anständig 

benehmen, dass sie beten und singen 

lernen“, so Theresia Höniges, Leiterin 

der Lehrer- und Elterngruppe an der 

Papieskiego Wydziału Teologicznego przy 

pl. Katedralnym każdy mógł się spotkać 

z arcybiskupem Józefem Kupnym. „Arcybiskup 

bardzo ceni sobie spotkania z 

ludźmi i teraz – gdy otrzymuje wiele 

kartek i listów z życzeniami świątecznymi 

– chce choć na chwilę spotkać się z 

tymi, wśród których posługuje, by móc 

osobiście złożyć im życzenia wielkanocne” 

– tłumaczył ks. Rafał Kowalski z wrocławskiej 

kurii. 

QQEhrung: Der Saarbrücker Professor 

für Evangelische Theologie Wolfgang 

Kraus erhält das Bundesverdienstkreuz 

am Bande. In der Laudatio heißt es, Kraus 

hätte sich insbesondere um das jüdischchristliche 

Gespräch verdient gemacht. 

In Saarbrücken hat Kraus zusammen 

mit dem Slawisten Prof. Roland Marti 

ein Projekt ins Leben gerufen, das die 

Synagogen in den ehemals zu Deutschland 

gehörenden Ostgebieten (Schlesien, 

die Marienmädchen war, das war so um 

1922, hat uns von der ersten Mädchengruppe 

erzählt. Zu Ostern wurden die 

Mädchen das erste Mal im Jahr angezogen“, 

erinnert sich Höniges. 

sammengenäht. Er muss erst trocknen, Eiern zur Kirche. Während des Festgottesdienstes 

w jakikolwiek singen und beten sposób sie, was sie zabronione. 

LARES: Niniejszy Die materiał Vorbereitungen służy für das wyłącznie „Anziehen“ 

der Marienmädchen verlangt viel Weber, Lehrerin der St.-Anna-Schule bisher gelernt und geübt haben. 

bevor do er angezogen czytania. wird“, Powielanie weiß Astrid 


St.-Anna-Schule. Die Tradition der 

Marienmädchen in Sanktanna ist fast 

einhundert Jahre alt. „Die älteste Frau 

Górny Śląsk: Wielka Sobota po niemiecku 



Nabożeństwo rozpoczął i zakończył 

przewodniczący koła Stefan Wójcik. 

W trakcie adoracji czytane były li- 

Ost– und Westpreußen, Pommern) dokumentiert. 

Den Wissenschaftlern sei dabei 

wichtig, den kulturellen Verlust deutlich 

zu machen, der mit der Zerstörung der 

jüdischen Kultur einherging. Das Projekt 

wird von der Staatsministerin für Kultur 

und Medien gefördert. 

Q Zjazd konfirmantów: Diecezjalna 

na Górnym Śląsku modlą 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 

się przy Bożym Grobie 

LARES: Diese Materialien w sind języku lediglich ojczystym. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

tania i modlitwy w języku niemieckim. 

Ceremonia kościelna okazała się również 

doskonałym sposobem na współpracę 

młodszego i starszego pokolenia. 

Za przykład mogą posłużyć Piotr i Marcin 

Jaksik – ojciec i syn, którzy śpiewali 

pieśni pasyjne. W adoracji brali udział 

nie tylko Niemcy z Miechowic, ale także 

osoby spoza mniejszości niemieckiej. 

Komisja Wychowania Chrześcijańskiego 

oraz Parafia Ewangelicko-Augsburska w 

Zabrzu i Kędzierzynie zapraszają na Diecezjalny 

Zjazd Konfirmantów i Rodziców, 

który odbędzie się 26 kwietnia o godz. 

10.00 na „poziomie 320” w zabytkowej 

kopalni „Guido”, w Zabrzu, ul. 3 Maja 93. 

Hasło zjazdu: „W poszukiwaniu własnej 

LARES: Niniejszy członkowie materiał mniejszości służy niemieckiej wyłącznie młodych do wspólnie czytania. pielęgnowały Powielanie tradycje 

przodków, łącząc się w modlitwie i terenowych Górnego Śląska. 

serca, w są jakikolwiek przykładem aktywności sposób kół zabronione. 

modlą się przy Bożym Grobie w swoim 


języku 


ojczystym. 

lediglich 

Tak od lat 

zum 

jest też 

Lesen 

w śpiewie 


w kościele. 

Jegliche Vervielfältigung 

Dagmara Mientus/kan 


Tego samego dnia nabożeństwo w języku 

niemieckim odbyło się również w 

Pf. Bronisław Żuchowski 

Zweiter Sonntag der 

Osterzeit - Barmherzigkeitssonntag 

tożsamości – sięgamy głębiej!”. W programie 

uroczystości nabożeństwo w komorze 

K8, zwiedzanie kopalni z przewodnikiem, 

monodramatyczny spektakl „Synek”. 

QQOdszedł misjonarz: 16 kwietnia 

odszedł do wieczności śp. ks. Jan Chodura, 

długoletni misjonarz w Togo i emerytowany 

rektor kościoła pw. Niepokalanego 

auch für uns und für unseren Glauben Dienst an der Vermenschlichung des Lebens. 

Das do ist czytania. etwas dem Menschen Powielanie völlig Glaube w die jakikolwiek Teilnahme am Leben sposób Got- 

zabronione. 

doch die sichtbare Welt. So bringt der 

LARES: Niniejszy geblieben. materiał Man kann służy an diesem wyłącznie Evangelium 

sogar erahnen, dass es über die Verständliches, etwas mit den Sinnen zu tes, demgegenüber alles irdische Leben 

LARES: Diese Materialien Situation sind der lediglich Jünger hinausweist zum auf Lesen Erfassendes bereitgestellt. und mit dem Jegliche Vervielfältigung nur wie ein Schatten ist. strengstens untersagt. 

1. Lesung: 

Apg 2,42-47 

2. Lesung: 1 Petr 1,3-9 

Evangelium: Joh 20,19‐31 „Selig sind, 

die nicht sehen und doch glauben...“ 

Das Evangelium des zweiten Sonntags 

der Osterzeit berichtet uns von zwei 

Erscheinungen Jesu vor seinen Jüngern, 

Serca NMP w Świerklach. Jego pogrzeb 

odbył się 22 kwietnia w Świerklach. 

Ks. Jan Chodura urodził się 10 grudnia 

1940 r. w Tarnowie Opolskim. Święcenia 

kapłańskie przyjął w 1963 r. w Opolu. 

W latach 1979–80 był wicedziekanem 

dekanatu Racibórz-Wschód. W 1980 r. 

udał się do pracy misyjnej w Togo. Ze 

Wir dürfen deshalb die 

Wunder, die im Leben 

der Kirche immer wieder 

geschehen, nicht gering 

achten. Wir dürfen sie 

als Anregung und Zei- 

doch zum Glauben 

LARES: Niniejszy den Herrn materiał zu sehen bekamen. służy Es wyłącznie gilt für Glaubens, do dem czytania. schon Thomas 

anheimfiel, wenn er 

zigkeit und Wahrheit des 

Powielanie kommen sollen. w jakikolwiek chen für die Barmher- 


künftige Zeiten und Christen, die den 

LARES: Diese Materialien Herrn sind nicht lediglich mehr sehen werden zum und Lesen das Geheimnis bereitgestellt. des Herrn Jegliche Vervielfältigung Glaubens hochschätzen. ist strengstens untersagt. 

von denen die zweite sich besonders an 

Thomas richtet. Er war unter den Aposteln 

als besonders im pulsiv bekannt. 

So brachte er beim letzten, gefährlichen 

Gang Jesu nach Judäa spontan zum Ausdruck, 

dass er mit Jesus sterben wolle. 

Das zeigt sich ganz prägnant in dem kurzen 

Glaubensbekenntnis, das Thomas am 

Schluss der zweiten Erscheinung spricht 

względów zdrowotnych opuścił Togo w 

1998 r. Po powrocie do rodzinnej diecezji 

został w 1999 r. mianowany rezydentem- 

-administratorem w Świerklach. W 2011 

r. przeszedł na emeryturę i zamieszkał 

w Diecezjalnym Domu Księży Emerytów 

w Opolu. W uznaniu dla jego zaangażowania 

duszpasterskiego biskup opolski 

odznaczył go w 1981 r. tytułem dziekana 

Glaubenskrise vor einem ähnlichen Missverständnis 

materiał des Glaubens. służy So verstehen wyłącznie Tiefe ... do alle czytania. Erkenntnis übersteigt“. Powielanie So aber die w Perspektive jakikolwiek des Lebens sposób ist doch zabronione. 

„Länge und Breite“, in seiner „Höhe und Osterzeugnisses ist zwar die Grundlage, 


auch Heute viele Christen ihren Glauben sehr der Gläu bige auch in dieser Welt das Entschei dende für uns. q duchownego. 


und das einfach heißt: „Mein Herr und 

mein Gott“. Diese Geschehnisse waren 

Seit 2001 wird in der 

deutschen Abteilung 

der St.-Anna-Schule 

der Brauch der 

Marienmädchen 

wielu innych miejscowościach Górnego 

Śląska, jak na przykład w stolarzowickiej 

parafii Chrystusa Króla. Od lat już 

Wort zum Sonntag 

aber nicht nur für die Jünger und für 

ihren Glauben bedeutsam. Sie sind es 

kommende Zeiten und Generationen 

von Gläubigen; denn wenn es dort heißt: 

„Selig, die nicht sehen und doch glauben“, 

so gilt das, streng genommen, nicht 

für die Jünger und nicht einmal mehr 

für Thomas, weil sie ja schließlich alle 

die doch zum Glauben kommen sollen. 

So lässt sich das ganze Evangelium als 

eine Botschaft von der Barmherzigkeit, 

vom wahren Glauben, von seinem Sinn 

und von seiner Bedeutung verstehen. 

Wir stehen heute in der viel genannten 

Arbeit. Passend zur vorösterlichen Fastenzeit 

ist diese Aufopferung der Helferinnen 

– ein Symbol der Buße. „Früher, 

wenn man Kranke in der Familie hatte, 

versprach man ein Mädchen von Klein 

auf bis zur achten Klasse als Marienmädchen 

anzuziehen und erbat dadurch 


die Genesung“, 

do czytania. 

erinnert sich 

Powielanie 

die Leiterin Altötting. 

w jakikolwiek 

„Solange die Eltern 

sposób 

und die 

zabronione. 

wieder gepflegt. 

der Marienmädchengruppe. 

Helferinnen mitmachen und unsere 

Das Herstellen der Marienmädchen- 

Kräfte ausreichen, wollen wir die deut- 


tracht kostet viel Arbeit. „Die Marientracht 

besteht aus zwei Farben: weiß 

und blau. Blau erinnert an Marias blauen 

Mantel. Vor allem die Faltenröcke 

kosten mühsame Arbeit. Der Stoff wird 

gestärkt, auf Stöcke befestigt und zu- 

zu berichten. Aber mit einem Rock ist 

Zjednoczeni przy Bożym Grobie 

W Wielką Sobotę w kościele św. Krzyża w Bytomiu-Miechowicach odbyła się 

adoracja Grobu Bożego w języku niemieckim, od kilku lat organizowana 

przez koło Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców w Miechowicach. 

Już od lat Niemcy 

kłodnickiej parafii pw. Matki Boskiej Bolesnej. 

Tu również pokolenia starszych i 

nur noch als Interesse an einer besseren 

Welt, als Ausrichtung auf die Zukunft, als 

Verstand zu Verrechnendes. 

So sehr die Weltausrichtung 

auch zum Glauben 

gehört, so ist sie doch, 

für sich allein genommen, 

das Missverständnis des 

mit Händen greifen und mit den Sinnen 

als irdische Tatsache erfas sen wollte.“ Der 

Glaube ist das von Dingen überzeugt 

sein, die man nicht sieht.“ Und der Heilige 

Paulus spricht in seinen Briefen oft 

vom Geheimnis Christi, das in seiner 

Selig, die nicht 

sehen und doch 

glauben – dies gilt 

für künftige Zeiten 

und Christen, die 

es nicht getan. Die Mädchen tragen je 

nach Fülle mehrere Röcke übereinander, 

denn je fülliger, desto besser präsentieren 

sich die weißen Faltenröcke. 

die deutschen Wallfahrten nach Temeschwar 

(Timișoara), nach Maria Radna 

(dem bedeutendsten Wallfahrtsort der 

römisch-katholischen Diözese Temeschwar). 

Seit acht Jahren besuchen die 

Mädchen fast jedes Jahr das bayrische 

sche Tradition weiter pflegen“, verspricht 

Theresia Höniges und ihre Mädchen 

durften zum ersten Mal in diesem Jahr 

ihre Tracht am Palmsonntag anziehen. 

Zu Ostern tragen die Marienmädchen 

auch ein Osternest mit bunt gefärbten 

W trakcie adoracji w Bytomiu-Miechowicach czytane były litania i modlitwy w języku niemieckim. 

Adrian Ardelean/kan 

Foto: M. Jaksik 

Obrzędy kościelne w języku niemieckim, 

jednoczące tożsamość oraz język 

steht und sie aus dem Glauben heraus 

gestaltet, so übersteigt der Glaube 

Der Osterglaube will aber nicht nur in 

die Vergangenheit schauen, sondern ist 

zukunftsgerichtet. Wenn wir uns nach 

dem fragen, was Ostern für uns bedeutet, 

dann liegt die Antwort auch mehr 

in der Zukunft. Die Zuverlässigkeit des 

honorowego, a w 2003 r. tytułem radcy 

kan 

Foto: Romancop/Wikipedia




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


HDPZ: Geschichten um die WM-Titel 1954, 1974 und 1990 

25. April – 1. Mai 2014 



Fußballnarr dank Bern 1954 

Denkwürdige Spiele hinterlassen 

unbändiger Jubel bricht los. Die reifen 

Männer stellten die unsinnigsten Dinge 

wohl immer einen bleibenden 

an. Und ich lernte schon frühzeitig die 

Eindruck. Als zehnjähriger Bub er- 

verhängnisvolle Wirkung des Alkohols 

lebte ich 1954 das Endspiel um die 

Fußballweltmeisterschaft in Bern 

zwischen Ungarn und Deutschland 

in einer Gartenkolonie in Bautzen 

in der damaligen DDR. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do „Aus, czytania. aus, aus, – 

kennen. Aber seit dieser Zeit bin ich 

Powielanie „fußballverrückt“. w jakikolwiek sposób zabronione. 

aus!! – Das Spiel ist 

Ein Jahr später erlebte ich auf der 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Bautzener Vervielfältigung Müllerwiese das Spiel ist um strengstens mehr weggekommen. untersagt. 

Mit dabei waren zahlreiche Ungarndeutsche 

und Schlesier, die hier 

eine neue Heimat gefunden hatten. Auf 

Länderspiel 1952 – ausgerechnet ge- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie gen Polen do czytania. – hatte die DDR Powielanie ja bereits w jakikolwiek sposób zabronione. 

ihre „eigene“ Nationalmannschaft. Im 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Inneren bereitgestellt. war dennoch natürlich Jegliche die Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

dem Tisch stand ein riesengroßes Röhrenradio, 

herum saß eine große Anzahl 

von Männern. Nach der 2:0-Führung 

der Ungarn herrschte Trauerstimmung 

und ich wunderte mich, dass sich die 

„Ungarn“ – denn von der Vertreibung 

hatte ich noch keine Ahnung – gar nicht 

freuen konnten. 

Aber die Stimmung schlug um, denn 

die Deutschen – die ja angesichts der 

Teilung nur aus Spielern der westdeutschen 

Oberligen bestanden – konnten 

ausgleichen. In der DDR herrschte eine 

seltsame Atmosphäre, da staatlicherseits 

das Team aus dem „sozialistischen Bruderland“ 

Ungarn als überlegen gefeiert 

Leserbrief: Zur LARES: Schließung Niniejszy der Bahn materiał in Bad Ziegenhals 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie Leserbrief: w jakikolwiek Kein Monopol sposób auf zabronione. 

„Schlesisch“ 


Ryszard Galla im Wochenblatt möchte 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie ich meine w jakikolwiek Meinung dazu äußern, sposób warum zabronione. 

für uns eine Kodifizierung der (slawisch-) 


auch in zwei benachbarten Ortschaften, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie spricht w man jakikolwiek anders. Die Mundart, sposób die um zabronione. 

Oppeln benutzt wird, ist ganz anders als 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche die, Vervielfältigung die man im Kreis Krappitz oder ist bei strengstens untersagt. 

Es bestand die Möglichkeit, 85% der 

Renovierungskosten über den Topf polnisch-tschechischer 

grenzüberschreitender 

Fördermittel zu bekommen. Der Antrag 

wurde in letzter Minute von Seiten des 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer 

durchs Land und berichtet von seinen Abenteuern 





Hurra, hurra die Hex ist da! 

In der Nacht vom 30. April auf den 1. Mai ist Walpurgisnacht. In dieser Nacht begeben 

sich alle Hexen mit ihren Besen zum Blocksberg (auch bekannt unter dem 

Namen Brocken) im Harz um dort ihren Hexensabbat zu feiern – so wird zumindest 

in alten Sagen behauptet. 

Die Walpurgisnacht im Harz hat Tradition. In fast allen Orten dieses Gebirges feiern 

und veranstalten die Einwohner und Gäste in der Walpurgisnacht ein rauschendes Fest. 

Am Vorabend des 1. Mai fliegen jedes Jahr die Hexen auf Besen und Mistgabeln 

aus allen Richtungen in den Harz, um sich dort mit dem Teufel zu verbünden… 

In Hahnenklee, im Oberharz, gibt es speziell für Kinder die „Kinderwalpurgis“. Ver- 



kleidet als Hexen und Teufel ziehen die Kleinen in einem bunten und lauten Umzug 

in den dortigen Kurpark. Dort wartet auf sie eine Bühne, wo die „Oberhexe“ vom 

Rathaus ihre Ansprache hält und mit ihren beiden Schützlingen, der Kindermaienkönigin 

und dem Kinderteufel für Spaß 

sorgt. Alles endet mit einem prächtigen 

Hexenfeuer und danach wird zum Spielen 

eingeladen: Allerlei verflixte Aufgaben 

müssen dabei gelöst werden, um am Ende 

Hexensabbat, der – sabat czarownic 

rauschend – hucznie 

verbinden – związać się 


verflixt 

służy 

– paskudnie 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Die Kinderwalpurgis in Hahnklee endet mit einem prächtigen Hexenfeuer und danach wird zum Spielen eingeladen. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Konzept: Klaudia bereitgestellt. Kandzia Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

den Hexenorden zu erhalten! 

wurde. Hingegen wurde die Mannschaft 

aus der Bundesrepublik als „Klassenfeind“ 

betrachtet. Seit einem ersten 

Ministeriums und PLK (Eisenbahninfrastruktur) 

zurückgezogen. Mit dieser 

Investition wäre die langfristige Verbesserung 

der Situation ermöglicht worden 

- ebenso wie ein Bau von Bahnsteigen in 

Wildgrund (Pokrzywna) und in der Stadt 

Ziegenhals (Głuchołazy), was schon sei 

Foto: Sandstein/Wikipedia 

Zum Abpfiff schrie 

Herbert Zimmermann 

den legendären Satz: 

aus! – Deutschland 

ist Weltmeister…“ 

DFB-Auswahl aus dem Westen „unsere“ 

deutsche Mannschaft. Und kurz vor 

Schluss schrie der bekannte Sportreporter 

Herbert Zimmermann dann in den 

Äther: „Bozsik, immer wieder Bozsik, 

der rechte Läufer der Ungarn am Ball. 

Aus 

LARES: Niniejszy dem mittlerweile abgerissenen Wankdorfstadion, 

materiał służy wyłącznie Er hat do den Ball czytania. – verloren diesmal, Powielanie gegen w jakikolwiek sposób zabronione. 

restauriert dem das und Endspiel als Denkmal 1954 stattfand, neben dem wurde an gleicher 

die Spieluhr 

Schäfer. Schäfer nach innen geflankt. 

Stelle neu errichteten Stade de Suisse aufgestellt. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Kopfball bereitgestellt. – abgewehrt. Aus dem Jegliche Hin- 


tergrund müsste Rahn schießen – Rahn 

schießt – Tooooor! Tooooor! Tooooor! 

Tooooor!“. Die Deutschen können das 

Ergebnis bis zum Schlusspfiff halten, ein 

Tschechen nicht allein Schuld 

Im Artikel „Ein altes Kurbad wird abgehängt“ 

im Wochenblatt 1148, S. 5, 

fehlte mir der Aspekt, dass die Strecke in 

den letzten Jahren immer weiter heruntergewirtschaftet 

wurde, währenddessen 

die tschechische Bahn fleißig die Gebühren 

für die Benutzung der Schienen und 

des Bahnhofs bezahlen musste. 

Von diesem Geld wurde so gut wie 

nichts reinvestiert. Auf polnischer Seite 

wurde im Dezember sogar die einzige Zufahrtstrecke 

aus Richtung Deutsch Wette 

(Nowy Świętów) gesperrt. Lediglich die 

lokale Verwaltung scheint sich um die Zukunft 

des Bahnverkehrs zu kümmern. Auf 

der Ebene der Wojewodschaft oder des 

Ministeriums interessiert das niemanden. 

Die Reaktivierung des bereits stillgelegten Stadtbahnhof von Ziegenhals hätte der Strecke neue Attraktivität 

verleihen können. 


Zukunft zuständig fühlt. Das wäre auch 

eine Frage an das Oppelner Marschallamt 

oder die polnische Eisenbahnzentrale. 

Die sind für die Misere aus meiner Sicht 

den Abstieg aus der II. DDR-Liga zwischen 

Motor Bautzen (heute wieder wie 

vor 1945 Budissa Bautzen) und Weißwasser. 

Weißwasser führte zur Halbzeit 

2:0. Doch Motor drehte die Partie und 

gewann 5:2. Nun hatte ich auch meine 

heimischen Helden und von der Droge 

Fußball bin ich seitdem endgültig nicht 

Heinz Noack 

Das Wunder von Bern: Das Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit hat 

anlässlich der diesjährigen Fußball-WM in Brasilien und dem 60. Jubiläum des 

„Wunders von Bern“ am 4. Juli einen Wettbewerb ausgeschrieben. Gesucht werden 

Beiträge wie der nebenstehende von Heinz Noack, in denen jedoch Deutsche in 

Polen über ihre Erlebnisse rund um die deutschen Fußballweltmeisterschaftstitel 

von 1954, 1978 und 1990 berichten. Beiträge (Texte, ggf. auch Fotos) mit dem Betreff 

„Fußball-Weltmeisterschaft“ sind einzusenden an das HDPZ/Dom Współpracy Polsko- 

Niemieckiej, Weronika Wiese, ul. Bojkowska 37 (Nowe Gliwice) 44-100 Gliwice, Tel.: 

+48 32 461 20 70; Fax: +48 32 461 20 71; E-Mail: haus@haus.pl 

Cud w Bernie: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej ogłosił konkurs z okazji tegorocznych 

piłkarskich MŚ w Brazylii oraz jubileuszu 60. rocznicy „cudu w Bernie“ 

przypadającej na 4 lipca. Poszukiwane są materiały takie jak ten zamieszczony obok, 

autorstwa Heinza Noacka, w których jednak Niemcy z Polski opowiedzą o swoich 

przeżyciach związanych ze zdobyciem tytułów mistrzów świata w piłce nożnej 

przez narodową reprezentację Niemiec w latach 1954, 1978 i 1990. Materiały (teksty, 

ewentualnie także zdjęcia) na temat „Fußball-Weltmeisterschaft“ (Mistrzostwa świata 

w piłce nożnej) należy nadsyłać na adres: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, 

Weronika Wiese, ul. Bojkowska 37 (Nowe Gliwice) 44-100 Gliwice, tel.: +48 32 461 

20 70; fax: +48 32 461 20 71; e-mail: haus@haus.pl 

Gegen Kodifizierung 

Bezug nehmend auf einen Beitrag 

„Prosto z Sejmu“ des Abgeordneten 

schlesischen Sprache nicht gut ist. Diese 

Frage wurde in diesem Beitrag offen 

gelassen. 

Oberschlesien ist eine große Region 

mit zahlreichen Ortschaften, Gemeinden 

und Kreisen. In jeder Gemeinde, aber oft 

Neustadt O.S. spricht. Die Unterschiede 

zwischen Ost- und Westoberschlesien sind 

bereits enorm. Daraus eine Sprache zu 

kodifizieren, würde viel Schaden mit sich 

bringen. Es würde eine künstliche Sprache 

entstehen, in der faktisch niemand spricht. 

LARES: Niniejszy langer materiał Zeit geplant ist. służy Ich sehe die wyłącznie Reaktion 

aus Tschechien einfach nur als Frust- 

Verkehrsministerium. 

ment, welches gegen eine Kodifizierung und die uns nicht isolieren. 

viel mehr do zuständig czytania. als das Powielanie tschechische Ein w weiteres jakikolwiek und noch wichtiges sposób Argu- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien ration, sind dass sich lediglich in Polen niemand zum für die Lesen bereitgestellt. Christoph Schneider Jegliche einer Vervielfältigung solchen Sprache spricht, ist ist die Tat- 


sache, dass es in Niederschlesien auch eine 

(deutsch-)schlesische Mundart gab. Viele 

vertriebene Deutsche benutzen sie bis 

heute. Es gab auch in Oberschlesien einen 

Dialekt der deutschen Sprache. Man darf 

also kein „Monopol“ auf eine „schlesische 

Sprache“ kreieren – schon weil es einfach 

zu viele Formen gibt, die sich dahinter 

verbergen könnten. 

Wir haben genug Probleme damit, aus 

Oberschlesien wieder eine zweisprachige 

(polnisch-deutsche) Region zu machen. 

Ein Oberschlesien mit Oberschlesiern, die 

der polnischen und der deutschen Sprache 

sehr gut mächtig sind, würde eine blühende 

Zukunft für unsere Region bedeuten. 

Eine Kodifizierung der (slawisch-)schlesischen 

Sprache würde bedeuten, dass viele 

Oberschlesier die deutsche, aber auch die 

polnische Sprache an die Seite schieben 

würden. Beides sind jedoch Sprachen, in 

denen viele Millionen Europäer sprechen 

Christoph Warzecha (Chronstau) 

Foto: K. Kandzia




Nr. 17/1151 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl untersagt. 11 

Polityka: Helmut Nowak, górnośląski poseł do Bundestagu, w podróży informacyjnej 

Ustawa 


antywyborcza 

materiał służy wyłącznie do czytania. 

i 

Powielanie 

oświatowa 

w jakikolwiek sposób 

mizeria 

zabronione. 


W kwietniu z wizytą na Śląsku gościł 

urodzony w Bytomiu poseł do Bundestagu 

Helmut Nowak (CDU) w towarzystwie 

przewodniczącego Zarządu 



Federalnego Ziomkostwa Górnoślązaków 

(LdO) Klausa Plaszczka. 



tej okazji w murach zamków w Kamieniu 

Śląskim i Pławniowicach k. 

Z 

Gliwic odbyły się dwie „konferencje 

informacyjne” dla przewodniczących 

i działaczy kół DFK, na których przedstawiono 

dwie prezentacje. Sebastian 

Wladarz z LdO objaśnił podstawy 

prawne uczestnictwa w wyborach do 

Bundestagu oraz zaapelował o to, aby w 

wyborach do Parlamentu Europejskiego 

wyłonić niemieckich kandydatów poprzez 

wzięcie w nich udziału na terenie 

Niemiec. W odróżnieniu od wyborów 

do Bundestagu wystarczy, aby dany 

obywatel Niemiec przedłożył w urzę- 

Od lewej: Martin Lippa (DFK woj. śląskiego), poseł do Bundestagu Helmut Nowak, Sebastian Wladarz, 

Na spotkaniu w Pławniowicach Blasius Hanczuch 

LARES: Niniejszy Klaus Plaszczek, materiał Stephan Krüger. służy wyłącznie do czytania. Foto: Till Powielanie Scholtz-Knobloch (u góry) w i dr jakikolwiek Josef Gonschior (u dołu) zostali sposób uhonorowani 

Diplomaten wendet. 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien funkcjonowały sind lediglich aż 63 szkoły z zum językiem Lesen wziął bereitgestellt. udział w uroczystości otwarcia Jegliche niem „Złotą 

Vervielfältigung przyznawanym 

Szpilką“ LdO, przez będącą Ziomkostwo najwyższym za pionierską 

odznacze- 



pierwszym 

materiał 

rzędzie latorośle 

służy 

niemieckich 

wyłącznie 

przeprowadzona 

do czytania. 

16 kwietnia 

Powielanie 

z udziałem 


dyplomatów. 

uczniów z Centrum Kształcenia Ustawicznego 

w Strzelcach Opolskich, której 

W trakcie sesji pytań i odpowiedzi 


dzie dzielnicy Berlin-Mitte zgłoszenie 

udziału w wyborach – bez obowiązku 

podawania uzasadnienia! Kancelaria 

Badań Naukowych Bundestagu poinformowała 

Wladarza, że w wyborach do 

niemieckiego parlamentu wzięło udział 

aż 344 wyborców ze Śląska, co oznacza, 

że nowe prawo regulujące zasady uczestnictwa 

w wyborach do Bundestagu okazało 

się „ustawą uniemożliwiającą udział 

w wyborach” – powiedział Wladarz, cytując 

wypowiedź rzecznika Ziomkostwa 

Wschodniopruskiego, Stefana Grigata. 

Stephan Krüger, dyrektor biura okręgu 

wyborczego Helmuta Nowaka w Leverkusen, 

skonfrontował obecnych na 

spotkaniu gości z następującym cytatem: 

„Jestem jednak głęboko zaniepokojony 

dwukrotnie wyższą cenę niż w Niemczech, 

materiał co nie powinno służy mieć miejsca. wyłącznie zwei „Informationskonferenzen“ do czytania. Powielanie für der Bundestagswahl w jakikolwiek ganze 344 sposób Wähler zabronione. 

Plawniowitz bei Gleiwitz gab es dabei tages hatte Wladarz mitgeteilt, dass an 


Sam Helmut Nowak podkreślił, że Vorsitzende und Aktivisten aus DFK- aus Schlesien teilgenommen hätten. Das 

LARES: Diese Materialien jego podróż sind ma lediglich głównie symboliczny zum Lesen Ortsgruppen, bereitgestellt. bei denen zwei Jegliche Präsen- 

neue Vervielfältigung Bundestagswahlrecht habe ist sich strengstens untersagt. 

obecną sytuacją dotyczącą respektowania 

na Litwie praw moich rodaków do 

języka, kultywowania tradycji i szacunku 

dla kultury polskiej. Mam głęboką nadzieję, 

że władze Republiki Litewskiej 

doprowadzą do sytuacji, kiedy będę 

mógł przyznane mi odznaczenie odebrać, 

ale w warunkach respektowania 

prawa, moich rodaków i mojego własnego, 

do używania – tak jak na całym 

świecie – własnego imienia i nazwiska”. 

Odwagę wypowiedzenia takich słów 

przejawił jednak nie ktoś z Niemiec, 

lecz Lech Wałęsa, który 6 września 2011 

roku złożył na ręce ambasadora Litwy 

taką właśnie deklarację w sprawie sytuacji 

Polaków w tym kraju. Różnica jest 

taka, że tam w roku szkolnym 2009/10 

nauczania polskim – to liczby, od których 

Niemcy w Polsce są oddaleni o lata 

świetlne! Inaczej mówiąc – jest ich 0, 

abstrahując od szczególnego przypadku, 

jakim jest niemiecka szkoła zagraniczna 

w Warszawie, której adresatami są w 

w Kamieniu Śląskim głos zabrał Christoph 

Warzecha z Chrząstowic, zwracając 

uwagę na fakt, iż rynek pracy w 

Europie od 2011 roku jest też otwarty 

dla Polaków, co sprawia, że wielu Górnoślązaków 

uważa, że nie potrzebują 

ludzie ci często nie wiedzą, że postępują 

niezgodnie z prawem” – stwierdził Warzecha 

i dodał, że jednym z powodów 

takiego stanu rzeczy jest jednak to, że w 

konsulatach niemiecki dowód osobisty 

dostaje się za 60 euro, czyli za ponad 

charakter. Stąd w programie znalazły 

się np. wizyty w niemieckim zespole 

szkół w Koźlu-Rogach oraz w szkole w 

Raciborzu-Studziennej. Z czołowymi 

przedstawicielami MN Nowak spotkał 

się na zamku w Zakrzowie. Ponadto 

Seminarium Wielkanocnego organizacji 

młodzieżowych reprezentujących mniejszości 

narodowe Europy, które odbyło 

się w Opolu. Były też jednak aspekty 

praktyczne, jak choćby dyskusja Stephana 

Krügera i Beaty Czech (DFK) 

przedmiotem były możliwości odbywania 

praktyk i studiów w Niemczech. 

Politik: Oberschlesischer 

Bundestagsabgeordneter Helmut Nowak 

auf Inforeise – Wahlverhinderungsgesetz 

już niemieckiego paszportu. „Czyniąc und Bildungsmisere 

LARES: Niniejszy tak, poruszają materiał się w Niemczech służy wyłącznie de facto do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

tylko jako obywatele Polski, przy czym in Beuthen geborene Bundes- 


Der tagsabgeordnete Helmut Nowak 

(CDU) hat im April Schlesien in Begleitung 

des Bundesvorsitzenden der 

Landsmannschaft der Oberschlesier 

(LdO) Klaus Plaszczek besucht. 

In den Schlössern von Groß Stein und 

tationen vorgestellt wurden. Sebastian 

Wladarz von der LdO stellte rechtliche 

Grundlagen für die Beteiligung an der 

Bundestagswahl dar und appellierte, 

bei der Europawahl deutsche Kandidaten 

durch eine Wahlteilnahme in 

Deutschland zu wählen. Anders als 

bei der Bundestagswahl reicht nun 

für jeden deutschen Staatsbürger eine 

Wahlanmeldung beim Bezirksamt 

Berlin-Mitte ohne Begründung! Der 

Wissenschaftliche Dienst des Bundes- 

damit als „Wahlverhinderungsgesetz“ 

entpuppt, zitierte Wladarz den Sprecher 

der Ostpreußischen Landsmannschaft 

Stefan Grigat. 

Stephan Krüger, Wahlkreisbüroleiter 

von Helmut Nowak in Leverkusen, konfrontierte 

die Besucher mit dem Zitat: 

„Ich bin tief besorgt über die aktuelle 

Lage der Achtung der Rechte meiner 

Landsleute in Bezug auf die Sprache, 

Traditionen und Kulturpflege. Es gibt 

ungelöste Fragen bei der Schreibweise 

von Familiennamen und beim Eigentum. 

So lange das nicht geklärt ist, 

werde ich keinen Orden dieses Landes 

annehmen.“ Die Courage für eine solches 

Aussage stamme jedoch nicht aus 

Deutschland, sondern von Lech Wałęsa, 

der sich so am 6. September 2011 gegenüber 

dem litauischen Botschafter 

bezüglich der Lage der Polen in Litauen 

bekannte. Der Unterschied: Dort gab es 

im Schuljahr 2009/10 allein 63 Schulen 

mit Polnisch als Unterrichtssprache – 

Zahlen von denen die Deutschen in 

Polen Lichtjahre entfernt sind! Anders 

gesagt: Es sind 0, sieht man von dem 

Sonderfall der deutschen Auslandsschule 

in Warschau ab, die sich in erster 

Linie an die Sprösslinge der deutschen 

In der Fragerunde von Groß Stein 

meldete sich Chrisoph Warzecha aus 

Chronstau zu Wort und gab zu bedenken, 

dass der Arbeitsmarkt in Europa 

seit 2011 auch für Polen offen sei. Dies 

habe zur Folge, dass viele Oberschlesier 

meinen, sie bräuchten den deutschen 

Pass nicht mehr. „Damit bewegen sie 

sich in Deutschland faktisch nur als polnische 

Staatsbürger. Die Menschen wissen 

dabei oft nicht, dass sie rechtswidrig 

handeln“, so Warzecha. Ein Grund sei 

jedoch, dass man den deutschen Personalausweis 

bei den Konsulaten für 60 €, 

also für mehr als den doppelten Preis in 

Deutschland erhalte, dies sei ein Unding. 

Helmut Nowak selbst betonte, seine 

Reise habe vor allem symbolischen 

Charakter. So standen auf seinem Programm 

z.B. Besuche bei der deutschen 

Verbandsschule in Cosel-Rogau und 

der Schule in Ratibor-Studen. Mit 

Spitzenvertretern der Minderheit traf 

sich Nowak auf Schloss Sakrau. Zudem 

wohnte er der Eröffnung des Osterseminars 

der Jugendverbände europäischer 

Volksgruppen in Oppeln bei. Doch auch 

manch praktischer Nutzen wurde mitgenommen. 

So diskutierten etwa Stephan 

Krüger und Beata Czech (DFK) am 16. 

April mit Schülern des Fortbildungszentrums 

von Groß Strehlitz über Praktikums- 

und Studienmöglichkeiten in 

Deutschland. 

Till Scholtz-Knobloch 



Lehren aus der Bundestagswahl 2013 

Helmut Nowak MdB gab Till Scholtz-Knobloch in Plawniowitz ein Interview 

organisatorische Gründe, da wir die 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Besucher 

w jakikolwiek 

an einem Standort 

sposób 

nicht alle 

zabronione. 

gleichzeitig hätten aufnehmen können. 


für dieses Vorgehen? 

Dadurch, dass wir jetzt mehr Abgeordnete 

w jakikolwiek mit solch einem Hintergrund sposób zabronione. 

zudem besonders interessiert? 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Wir do hatten czytania. nicht vor, einen Powielanie großen 

Staatsakt daraus zu machen, sondern sind, ist so ein Schulterschluss in der Tat 



Helmut Nowak referiert im Schloss von Plawniowitz. 

erreicht man darüber Lebensstandard, 

Steuereinnahmen und Infrastruktur- 

q 

LARES: Niniejszy war nicht materiał so deutlich, służy wie sie hätte wyłącznie sein Es gab do zwei czytania. Informationsveranstaltungen 

mit Ihnen, in Plawniowitz für bereits in Ratibor-Studen und besuchen 

Powielanie Stichwort w jakikolwiek für das Schulwesen. sposób Sie waren zabronione. 

können. Aber dass wollen wir versuchen 

besser sind vorzubereiten, lediglich dass zum man Lesen DFK-Mitglieder bereitgestellt. in der Woiwodschaft Jegliche noch Vervielfältigung Cosel-Rogau. Haben Sie ist schon strengstens möglichkeiten. LARES: Diese Materialien untersagt. 

Was sind die Hauptanliegen, die Sie 

hier von der Minderheit erfahren oder 

umgekehrt dieser vermitteln wollen? 

In erster Linie geht es um das Wahlrecht, 

dessen Bedeutung bei der Bundestagswahl 

nicht so stark wahrgenommen 

wurde, was eigentlich schade ist. Ab 

2013 durften all diejenigen, die einen 

deutschen Pass haben, in Polen, aber 

auch Tschechien, Ungarn usw. wählen. 

Die Vorbereitungen sind schlecht gelaufen, 

es war vielleicht alles zu kurzfristig 

angelegt und die Kommunikation 

war eine gewisse 

Vorrangstellung für 

Oberschlesien für 

mich von vorneherein 

gegeben.“ 

das Recht dann halt wahrnimmt, wenn 

man wählen möchte. 

Sie haben die Reise alleine und ohne 

größere Mithilfe aus der Minderheit 

vorbereitet. Was war die Philosophie 

ich hatte vor der Bundestagswahl 

gesagt: „Wenn ich in den Bundestag 

einziehe, dann wird meine erste Reise 

nach Polen gehen.“ Ich bin in Beuthen 

geboren und damit war eine gewisse 

Vorrangstellung für mich von vorneherein 

gegeben. 

działalność na rzecz tworzenia kół DFK. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do „Ich czytania. bin in Beuthen Powielanie Schlesien w jakikolwiek und in Groß Stein sposób für die in zabronione. 

geboren und damit der Wowodschaft Oppeln. Vertieft so 


etwas 


nicht die künstliche Teilung 

ist 

Ober- 

strengstens 

machen könnte? 

untersagt. 

schlesiens oder gab es eher funktionale 

Gründe? 

Dafür kenne ich die Gegebenheiten 

vor Ort nicht so tiefgehend, um dies 

abschließend zu beurteilen. Aber ich 

kann sagen, es waren allein schon rein 

Man hört, es bahnt sich so unter vertriebenenpolitisch 

aktiven Bundestagsabgeordneten 

ein enger Schulterschluss 

an. Mit Ihnen, Stephan Mayer aus dem 

Wahlkreis Altötting und Bernd Fabritius 

als Vertreter der Rumäniendeutschen. 

zu spüren. Da ist noch nichts Durchgreifendes 

dabei, weil wir nach einem halben 

Jahr im Parlament schließlich doch 

eine ganze Menge anderer Probleme 

haben, aber die Regierungsbildung hat ja 

auch etwas zeitlichen Anlauf gebraucht. 

Entwicklungspotenziale wäre das 



eine Idee, wie man in diesem Bereich 

der Politik mehr Feuer unterm Hintern 

Feuer unterm Hintern ist zwar interessant, 

aber wir haben als Bundespolitiker 

wenig Einfluss auf Kultur und 

Schulwesen, das ist in Deutschland ja in 

Länderhoheit. Gleichwohl kann man in 

Gesprächen Vorstellungen entwickeln. 

Großen Druck ausüben kann man damit 

wohl nicht. Das wollen die deutschen 

Länder auch nicht, die wollen ihre 

Kulturhoheit behalten und sich nicht 

reinreden lassen. Es geht also eher um 

den symbolischen Charakter zu dokumentieren, 

dass die deutsche Sprache 

hier besonders zu pflegen ist. 

Gibt es etwas, was Sie auf Ihrer Reise 

Interessant empfinde ich, dass es hier 

große Firmen gibt, aber leider auch relativ 

viel Arbeitslosigkeit. Die Förderung 

von Start-up-Unternehmen und die Entwicklung 

des Mittelstandes durch staatlich 

garantierte Kreditvergaben scheinen 

mir sinnvoll. Jedes Unternehmen 

generiert ja auch an anderer Stelle vier 

oder fünf neue Arbeitsplätze. Letztlich




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft Lesen bereitgestellt. Gospodarka 


Gospodarka: Nagrody dla przedsiębiorstw 

Ole, Ole, Olesno! 

O liczącej 106 lat Okręgowej Spółdzielni 

Mleczarskiej w Oleśnie 

25. April – 1. Mai 2014 



pisaliśmy na naszych łamach już 

wielokrotnie, chwaląc jej rozwój, 

a jednocześnie kontynuowanie 

tradycyjnych przepisów opartych 

na naturalnych składnikach bez 

konserwantów, według receptury 

z początku XX wieku. Niejednokrotnie 

też podkreślaliśmy, że jest 

wziąć je z sobą do RFN. Powiem więcej: 

często rodziny tu mieszkające otrzymują 

„zlecenia” od swoich bliskich nad Renem, 

by poszczególne z naszych produktów 

w wysłać jakikolwiek im, kiedy nie będą sposób mogli zabronione. 


osobiście po nie przyjechać – twierdzi 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche dyrektor Vervielfältigung OSM w Oleśnie Wilhelm ist Beker. strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie szczególnie w jakikolwiek podkreślić, to fakt, sposób że od zabronione. 

teraz Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche w Oleśnie Vervielfältigung ma prawo umieszczać ist godło strengstens untersagt. 

to doceniane nie tylko w Polsce, ale 

również za granicą, między innymi 

na tak prestiżowych targach jak 

Grüne Woche w Berlinie. 

Praktyka pokazała, że nie było bałwochwalstwo 

czy też wyłącznie przejaw 

lokalnego patriotyzmu, bo w minionym 

tygodniu na spotkaniu w Pałacu Prezy- 

LARES: Niniejszy Prezes Wilhelm materiał Beker prezentuje służy flagowy produkt wyłącznie OSM w Oleśnie – masło do ekstra. czytania. Powielanie Foto: J. Stemplewski od lat w gwarantują jakikolwiek im pracę, sposób a przy tym zabronione. 

płacą podatki do budżetu swoich gmin. 

LARES: Diese Materialien Do sind jedenastej lediglich edycji zum Lesen wysokiej bereitgestellt. klasy wyroby, które skutecznie Jegliche A zatem Vervielfältigung same pożytki. ist strengstens untersagt. 

denckim w Warszawie prezes Okręgowej 

Spółdzielni Mleczarskiej w Oleśnie Wilhelm 

Beker odebrał nagrodę w postaci 

listu gratulacyjnego z rąk prezydenta 

Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława 

Komorowskiego, w którym podkreślono 

dbanie o jakość wytwarzanych w Oleśnie 

produktów oraz wykorzystywanie tradycyjnych 

receptur mleczarskich. A to w 

LARES: Niniejszy materiał z województwa służy wyłącznie 

i śląskiego 

do czytania. 

i są z każdym rokiem 

Powielanie 

coraz w opolskim 

w jakikolwiek 

Centrum Wystawienniczosposób 

zabronione. 

bardziej znane i doceniane w krajach -Kongresowym została ona nagrodzona 

opolskiego, które 

Unii Europejskiej, a przede wszystkim prestiżowym wyróżnieniem w konkursie 


dzisiejszych czasach i rosnącej konkurencji, 

gdzie liczy się przede wszystkim 

wynik ekonomiczny, jest już rzadkością. 

50 procent do Niemiec 

Wyróżnienie to zostało przyznane 

Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w 

Oleśnie w ramach konkursu AgroLiga, 

który jest organizowany na szczeblu 

wojewódzkim przez wojewódzkie 

ośrodki doradztwa rolniczego, natomiast 

na szczeblu krajowym – przez 

Redakcję Audycji Rolnych Programu 

dem Lift in das Obergeschoss hinaufgefahren 

ist, wird er mithilfe von Seilen, 

die an einer Winde unter der Decke an- 

LARES: Niniejszy gebracht materiał sind, gehievt. służy Weiter geht wyłącznie es auf do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Spezialschienen bis über den Container, 

LARES: Diese Materialien wo der sind Hai den lediglich Pool heruntergelassen zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Umsatzsteuererstattung 

Die Stadt Gleiwitz hat in ihrem 

Bemühen um die Erstattung ihrer an 

den Staat gezahlten Umsatzsteuer mit 

Unterstützung der Gumułka-Gruppe 

bereits insgesamt über sieben Millionen 

Złoty erstattet bekommen. Es geht 

um die Umsatzsteuer, die beim Bau 

von Straßen, dem Erwerb von Bürobedarf 

und vor allem bei Investitionen 

für die Kanalisation sowie neue Sportund 

Freizeitanlagen fällig wurde. „Wir 

wenden uns im Auftrag von Städten 

an Finanzämter, bereiten juristische 

Unterlagen und Gutachten vor”, sagte 

ein Beratungsmanager der Gumułka- 

Gruppe. Im Jahr 2013 bekam Gleiwitz 

so über zwei Millionen Złoty auf sein 

Konto zurück, und in diesem Jahr sind 

LARES: Niniejszy Atmen materiał Wohnsiedlungen służy nun auf? wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Neue Parkplätze in Siemianowitz soll 

Zementwerk Odra in Oppeln 

Foto: Bartek Wawraszko/wikipedia 


es schon 


bald an 

lediglich 

den Straßen 

zum 

Budryka, 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

es bereits über fünf Millionen Złoty. 

In den kommenden Jahren werde die 

Stadt weitere Millionen Złoty erstattet 

bekommen, so die Experten. Das Beispiel 

Gleiwitz macht inzwischen Schule. 

So hat die Stadt Jaworzno, ebenfalls 

unter Inanspruchnahme der Gumułka- 

Gruppe, bislang immerhin 500.000 Złoty 

an Umsatzsteuer erstattet bekommen. 

Emilii Plater, Fojkisa, Zielonej und Marii 

Skłodowskiej-Curie geben: „Wir haben 

bereits die Ausschreibung eröffnet und 

warten nun bis Ende des Monats die 

Angebote möglicher Auftragsnehmer ab. 

Die Parkplätze sollen sukzessive entstehen, 

der letzte wird bis Ende des Sommers 

fertiggestellt, 

sich jetzt geändert, seit die KW in eine ein Jahr zuvor – ein satter Zuwachs von 


sofern 

służy 

natürlich 

wyłącznie 

keine finanzielle 

do czytania. 

Schieflage geraten 

Powielanie 

ist. „Wir 74,4 

w 

Prozent. 

jakikolwiek 

Die Verkäufe beliefen 

sposób 

sich 

zabronione. 

größeren Probleme auftreten”, ist man sind ein weltweit bekannter Kokskohle- auf 1,381 Millionen Tonnen gegenüber 


zur Mangelware werden”. 

Kompania Węglowa braucht ihrerseits verkauft (64 Prozent mehr). „Die erhebliche 

w Zunahme jakikolwiek bei der Herstellung sposób und zabronione. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Geldmittel, do czytania. um die Krise Powielanie am Kesselkohlemarkt 

abzufedern und ihr Inves- 

beim Verkauf von Zement in Polen zeugt 

Fast 1,5 Milliarden für Bergwerke 


Afrikarium im Zoo 

Im Breslauer Zoologischen Garten 

wird derzeit ein Afrikarium errichtet. 

Das Gebäude hat bereits seine endgültige 

Form, jetzt sind die schwierigen 

Ausbauarbeiten drinnen und draußen 

im Gange. Unter anderem entstehen 

dort Betonimitationen von Korallenriffen 

in Wassercontainern, es werden 

Wasserzufuhr-Rohrsysteme installiert 

und in den Gärten wird Erdreich für 

afrikanischen Pflanzenwuchs vorbereitet. 

An einem der Wassercontainer im 

Afrikarium, in dem Haie schwimmen 

sollen, hat man bereits einen Speziallift 

montiert, der dabei hilft, die Haie in den 

Pool zu befördern. Sobald ein Hai mit 

konkursu Opolska 

Marka przystąpiły 

43 wyróżniające się 

przedsiębiorstwa 

łącznie zgłosiły do oceny 

53 najlepsze produkty. 

oczywiście promocja rolnictwa, a tym 

samym rolników i firm produkujących 

wird. Der Lift ist natürlich nicht nur 

für eine einmalige Nutzung gedacht: 

„Er wird dazu dienen, Spezialgeräte zur 

Wasserreinigung, Filter und sonstige 

Maschinen ins Obergeschoss hinaufzufahren. 

Wir nennen ihn nur deshalb 

LARES: Niniejszy den Hai-Lift, materiał weil extra służy groß wyłącznie ist, um do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

einige Meter lange Fische transportieren 

LARES: Diese Materialien zu können“, sind erklärt lediglich der Vorstandsvor- 


sitzende des Breslauer Zoos, Radosław 

Ratajszczak. Erste Tiere wird man noch 

in diesem Sommer im Afrikarium sehen 

können, die Ankunft der Haie lässt aber 

etwas länger auf sich warten. 

sich im Referat Städtische Investitionen 

und Instandsetzungen sicher. „Auf diese 

Weise kommen wir den Bewohnern der 

Wohnsiedlungen entgegen, da die Anzahl 

der Autos systematisch zunimmt, 

wodurch die Standplätze zunehmend 

Der Kokskohleproduzent Jastrzębska 

Spółka Węglowa (JSW) will vom Kohlekonzern 

Kompania Węglowa (KW) 

das Bergwerk Knurów-Szczygłowice 

kaufen. Der Vertrag soll bis zum 31. Juli 

dieses Jahres unter Dach und Fach sein. 

Die Förderkapazitäten im Bergwerk 

potrafią wedrzeć się na coraz bardziej 

konkurencyjny rynek. Warunki te bez 

problemów spełniają produkty wytwarzanie 

w oleskiej spółdzielni, o czym 

świadczy też fakt, że trafiają do kilkunastu 

sklepów województw opolskiego 

na bardzo trudnym rynku niemieckim, 

gdzie z oleskiej mleczarni trafia około 

50 procent produktów z mleka! 

Ogromna paleta 

– Nie ma w tym przesady, choć w 

1 TVP SA we współpracy ze Stowarzyszeniem 

materiał AgroBiznesKlub. służy Głównym wyłącznie ogromna! do Poza czytania. tym często spotykam Powielanie się skim, w które jakikolwiek potrafią nie tylko sposób zdobywać zabronione. 

Niemczech konkurencja faktycznie jest i usług powstających w regionie opol- 


celem wspomnianego konkursu jest z sytuacją, że goście z Niemiec przyjeż- 

krajowy rynek, ale też z powodzeniem 


dżający do naszego firmowego sklepu 

kupują mnóstwo naszych produktów, by 

Schlesische Wirtschaftsschau 

auf die sich die JSW spezialisiert hat. 

Das Unternehmen sei nach eigener Bekundung 

schon seit Jahren an Knurów- 

Szczygłowice interessiert, bis vor kurzem 

aber habe die Kompania Węglowa die 

Grube nicht verkaufen wollen. Das hat 

und Koksproduzent. Unsere Fachmitarbeiter 

kennen den Absatzmarkt hervorragend 

und haben dabei auch sehr gute 

Geschäftskontakte und Erfahrung bei 

der Erschließung und beim Abbau von 

Lagerstätten dieser Kohlengattung. Die 

titionsprogramm realisieren zu können. 

Vielleicht also werden wir uns bald einig”, 

sagte der JSW-Vorstand Jarosław 

Zagórowski. Sollte es zu der Transaktion 

kommen, würde die JSW ihre Ressourcenbasis 

aufstocken und könnte die Fördermengen 

erhöhen. Dazu aber muss 

A paleta produktów mleczarskich znajdujących 

się w ofercie Okręgowej Spółdzielni 

Mleczarskiej w Oleśnie, które 

powstają według tradycyjnej receptury 

z początku XX wieku, jest niezwykle bogata. 

Jednak to, co należy w tym miejscu 

promocyjne Agro Polska na dwóch wyrobach: 

serze twarogowym półtłustym 

i swoim niemal flagowym produkcie 

– maśle ekstra. Z sukcesów tych cieszą 

się też okoliczni mieszkańcy, bo takie 

właśnie zakłady jak oleska mleczarnia 

Symbol jakości 

Na tym jednak nie koniec sukcesów 

i nagród, jakie w ostatnich tygodniach 

zgarnia Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska 

w Oleśnie. Otóż podczas gali 

Opolska Marka 2013, który organizowany 

jest przez samorząd województwa 

opolskiego. Założeniem tego konkursu 

w głównej mierze jest wspieranie i docenianie 

regionalnej przedsiębiorczości 

oraz promowanie najlepszych wyrobów 

Zement gefragt 

Die Zementherstellung in Polen lag 

nach neuesten Angaben der Zementhersteller-Vereinigung 

SPC im März 

dieses Jahres bei 1,391 Millionen Tonnen 

gegenüber 0,798 Millionen Tonnen 

0,689 Millionen Tonnen im März 2013 

– hier wiederum ein Zuwachs von 100,4 

Prozent! Insgesamt wurden im ersten 

Quartal dieses Jahres 2,533 Millionen 

Tonnen Zement hergestellt (53,5 Prozent 

mehr) und 2,673 Millionen Tonnen 

sicherlich von einer Belebung im Baubereich. 

Es ist aber auch zu bedenken, dass 

der milde Winter und die damit verbundenen 

günstigen Wetterverhältnisse im 

Sinne baulicher Aktivitäten ebenfalls zu 

dem guten Ergebnis der Zementbranche, 

darunter auch des Zementwerkes 

wkraczać na zagraniczne rynki. Poza 

tym otrzymanie wyróżnienia w konkursie 

Opolska Marka jest o tyle istotne, że 

od teraz przedsiębiorstwo to ma możliwość 

umieszczania znaku tego konkursu 

na swoich produktach, co jest symbolem 

najlepszej jakości, a posiadanie takiego 

tytułu staje się gwarancją, że mamy do 

czynienia z wysokim poziomem wytwarzanych 

produktów bądź usług. 

Najlepsi wśród najlepszych 

Do jedenastej edycji konkursu Opolska 

Marka przystąpiły 43 wyróżniające 

się przedsiębiorstwa z województwa 

opolskiego, które łącznie zgłosiły do 

oceny swoje 53 najlepsze produkty. Pomimo 

olbrzymiej konkurencji laureatami 

konkursu Opolska Marka 2013 zostały 

dwie firmy z gminy Olesno! W kategorii 

produkt spożywczy – sektor małych i 

średnich przedsiębiorstw – zwyciężyła 

Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w 

Oleśnie, dzięki temu, że – twaróg półtłusty 

z Olesna wpisany został na ministerialną 

listę produktów tradycyjnych i 

posiada również szanowany znak Agro 

Polski. Z kolei w kategorii produkt – sektor 

małych i średnich przedsiębiorstw 

– laureatem została firma Nestro PPHU 

Sp. z o.o. z siedzibą w Starym Oleśnie za 

odpylacz Nestro NE 250 (ekoinnowacyjny 

odpylacz pyłów i trocin). Nagrody z 

rąk marszałka województwa opolskiego 

Andrzeja Buły i wicemarszałka Romana 

Kolka odebrali: Radosław Gliński, dyrektor 

firmy Nestro, oraz prezes Okręgowej 

Spółdzielni Mleczarskiej w Oleśnie Wilhelm 

Beker, który powiedział: – Widać, 

że Urząd Marszałkowski Województwa 

Opolskiego nie wstydzi się naszych 

produktów i nie boi się ich promować. 

Ba, jest z nich wręcz dumny i wierzy, 

że mogą pomóc wizerunkowi regionu 

opolskiego, o czym i ja jestem przekonany. 

To cieszy i napawa optymizmem. 


LARES: Niniejszy Knurów-Szczygłowice materiał służy liegen wyłącznie derzeit die JSW do knapp czytania. 1,5 Milliarden Powielanie Złoty als Odra, w beigesteuert jakikolwiek haben”, sagt sposób Andrzej zabronione. 

bei 3,8 Millionen Tonnen pro Jahr, 40 Kaufsumme für Knurów-Szczygłowice Rybarczyk, Vorstandsvorsitzender des Milliarden Złoty erreichen soll. 

LARES: Diese Materialien Prozent sind der Ausbeute lediglich ist Kokskohle, zum Lesen bereithalten. bereitgestellt. Jegliche Zementwerkes Vervielfältigung Odra in Oppeln. ist An- 


drzej Losor von der Górażdże Cement 

S.A. w Chorulla meinte dazu: „Bereits 

das Ende des vergangenen Jahres deutet 

auf erste Symptome einer Umkehrung 

der Abwärtstendenz nach 2011 an. Ich 

denke also, dass im Jahr 2014 dieser 

Abwärtstrend noch stärker abgebremst 

wird und der Zementverbrauch in Polen 

dieses Jahr eine positive Dynamik zeigt”. 

Bemerkenswert dabei: Fast jede vierte 

Tonne Zement in Polen wird von Betrieben 

der Górażdże-Gruppe hergestellt! 

Neuer Kraftwerksblock in Jaworzno 

Beim Besuch polnischer Regierungsmitglieder 

im Kraftwerk Jaworzno III 

wurde die dabei erfolgte Unterzeichnung 

eines Vertrages über die Errichtung eines 

neuen Kraftwerksblocks bekanntgegeben. 

Die Ausschreibung gewann ein 

Konsortium aus Rafako und Mostostal 

Warschau. Für 4,4 Milliarden Złoty netto 

sollen die beiden Unternehmen nun 

eine Stromerzeugungseinheit mit 910 

MW Leistung bauen. „Wir setzen damit 

das große Energiesicherheitsprogramm 

unseres Landes fort. Im Hinblick auf die 

Stimmungslage im Bergbau zeigt dieses 

Projekt, wie auch die in Oppeln oder 

Kozienice entstehenden Kraftwerksblöcke, 

dass wir unsere Verpflichtung ernst 

nehmen und die polnische Energiewirtschaft 

auf Kohlegewinnung stützen wollen”, 

sagte Polens Premierminister Tusk 

in Jaworzno. Der neue Kraftwerksblock 

in Jaworzno werde jährlich 2.700.000 

Tonnen Kohle verbrauchen, was sich in 

3.000 Arbeitsplätze bei der Gewinnung 

dieser Kohle übersetze, so Tusk. Zudem 

würden mit den neuen kohlebetriebenen 

Kraftwerksblöcken die CO2-Emissionen 

reduziert – dies sei wichtig, um die polnische 

Kohle als Energieträger zu retten. 

Tusk kündigte darüber hinaus an, dass 

innerhalb der nächsten sechs Jahre das 

Ausmaß an Investitionen in die Energiesicherheit 

die Größenordnung von 30 

Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft 

Lesen bereitgestellt. Gospodarka 


Porady: Obowiązki udokumentowania w przypadku dostaw wewnątrz UE 


Nowe zasady, cz. II 



Zgodnie z XI rozporządzeniem 

zmieniającym rozporządzenie wykonawcze 

do ustawy o podatku VAT 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wskazówki praktyczne untersagt. 

na nowo uregulowane zostały zasady 

konieczności dokumentowania 

wewnątrzwspólnotowych dostaw 

ujęte dotychczas w par. 17a rozporządzenia 

wykonawczego do ustawy 

o podatku VAT (niem. UStDV). 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens stanowić problem. untersagt. 

Aby dostawa wewnątrz Unii Europejskiej 

była zwolniona z podatku 

VAT, dostawca będzie musiał teraz 

wykazać, że towar dotarł do innego 

państwa członkowskiego UE. Nowe 

zasady należy stosować w stosunku do 

transakcji od początku roku 2014. Federalne 

Ministerstwo Finansów (BMF) 

w swoim piśmie z 16 września 2013 

zajęło stanowisko w sprawie nowych 

reguł: 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens poczty etc. untersagt. 

Oto one 

– W razie wątpliwości dostawca ma 

obowiązek przedłożyć zaświadczenie 

o upoważnieniu do odbioru w 

formie pisemnego pełnomocnictwa, 

jak również poprzez legitymację wystawcy 

owego pełnomocnictwa. 

LARES: Niniejszy materiał Jeśli potwierdzenie służy wyłącznie 

Dokumentacja 

do czytania. 

księgowa (par. 

Powielanie 

17c UStDV) 4. Podstawę 

w jakikolwiek 

obliczeń zgodnie 

sposób 

z par. 10 

zabronione. 

Przedsiębiorca zobowiązany jest posiadać 

następujące dane: 

w tej sprawie. 

ust. 4 wers 1 nr 1 UstG. 

dotarcia towaru 


– Podpis na potwierdzeniu dotarcia 

towaru do miejsca dostawy może 

być złożony również przez osobę 

upoważnioną do odbioru towaru 

lub przez osobę uprawnioną do 

reprezentowania odbiorcy. W razie 

jakichkolwiek wątpliwości dostawca 

musi udokumentować dane uprawnienie 

do reprezentowania. 

– Jeśli potwierdzenie dotarcia towaru 

do miejsca dostawy zostało przesłane 

mailowo, należy zachować wiadomość 

elektroniczną, w której zostało 

ono przesłane. Potwierdzenie oraz 

e-mail dla celów podatkowych mogą 

do miejsca dostawy 

zostało przesłane 

mailowo, należy 

zachować wiadomość 

elektroniczną, w której 

również zostać wydrukowane i zarchiwizowane 

w formie papierowej. 

– Uregulowania dotyczące zbiorczego 

potwierdzenia dotarcia towaru do 

miejsca dostawy, dowolności jego 7. Ustalona opłata lub w przypadku 

LARES: Niniejszy formy materiał oraz jego wersji służy elektronicznej wyłącznie opodatkowania do czytania. po zainkasowaniu Powielanie inkasowania. w jakikolwiek sposób zabronione. 

stosuje się odpowiednio również do opłaty: jej wysokość oraz data zainkasowania. 

bereitgestellt. Jegliche 2 Vervielfältigung i 3 UstG. 

ist strengstens 

5. Znamion wykazanych w par. 1b ust. 

LARES: Diese Materialien listu sind przewozowego/konosamentu lediglich zum lub Lesen untersagt. 

In der kommenden Ausgabe lesen 

Sie über alles, was Sie als Arbeitgeber 

über den Bereitschaftsdienst am 

Arbeitsplatz wissen sollten. Kurz zur 

Einleitung: Beim Erstellen eines Dienstplans 

für die Mitarbeiter muss ein Arbeitgeber 

auf zahlreiche rechtliche Vorgaben 

achten. Auch Tarifverträge sowie 

Sonderregelungen, die im Einzelfall die 

Richtlinien zur Arbeitszeit beeinflussen 

potwierdzenia ze strony spedytora. 

– Reguła upraszczająca: w przypadku 

wysyłki towarów, których łączna 

wartość nie przekracza 500 euro, do 

celów dokumentacyjnych wystarczy 

pisemne lub elektroniczne udzielenie 

Biorąc pod uwagę obie części powyż- 

LARES: Niniejszy zlecenia materiał i potwierdzenie służy zapłaty wyłącznie za W przypadku do czytania. tzw. przewozów Powielanie równorzędnych 

dostawie (par. 6a ust. 2 UStG) i zasad jest tak duża, że niejednego z nowych uregulowań może 

w 

szego 

jakikolwiek 

tematu, ilość punktów, 

sposób 

reguł 

zabronione. 

nieczność! Nieznajomość 

wzajemne świadczenie. 

LARES: Diese Materialien – Wymienione sind lediglich wyżej pismo zum z dnia Lesen przedsiębiorca bereitgestellt. ma obowiązek wykazać: zainteresowanych może to zniechęcić bowiem bardzo poważnie 


können, darf man nicht übersehen. Jugendschutz 

und der Schutz werdender 

und bereits stillender Mütter bleiben 

unberührt. Die Frage ist: Wie prüft man, 

ob der Dienstplan den gesetzlichen 

Anforderungen entspricht? Nichts Einfacheres 

als das: Lesen Sie bitte hierzu 

die Hinweise in der nächsten Ausgabe 

des Wochenblattes und betrachten Sie 

diese als eine Art Leitfaden. 

W 

16.09.2013 zawiera między innymi 

wzory potwierdzenia dotarcia do 

miejsca dostawy w kilku wersjach 

językowych (niemieckiej, angielskiej 

i francuskiej), wzór ubezpieczenia 

spedycyjnego oraz potwierdzenia 

1. Numer identyfikacji podatkowej do 

podatku VAT zagranicznego odbiorcy. 

2. Nazwa i adres odbiorcy. 

3. Nazwa i adres pełnomocnika ze strony 

odbiorcy w przypadku dostaw, 

odbiorca ew. jego adres. 

5. Dokładna ilość przedmiotu dostawy 

i jego nazwa handlowa, w przypadku 

pojazdów również ich numer identyfikacyjny 

(VIN). 

6. Dzień dostawy. 

8. Rodzaj i zakres transportu/wysyłki 

na pozostały obszar wspólnoty (par. 

6a ust. 1 str. 2 UStG). 

9. Dokładne miejsce przeznaczenia na 

pozostałym obszarze wspólnoty. 

1. Ilość przewiezionego towaru/przedmiotu 

i jego nazwę handlową, w 

przypadku pojazdów również ich 

numer identyfikacyjny (VIN). 

2. Adres oraz NIP do podatku VAT 

znajdującej się w innym państwie 

W przypadku dostawy nowych pojazdów 

do odbiorcy na pozostałym 

obszarze wspólnoty, który nie posiada 

numeru identyfikacji podatkowej dla 

podatku VAT, przedsiębiorca ma obowiązek 

wykazania: 

które przeznaczone są do celów handlu 

do detalicznego. czytania. Powielanie adresu w jakikolwiek nabywcy. sposób zabronione. 

1. Nazwy (ew. imienia i nazwiska) oraz 

LARES: Niniejszy materiał zostało ono przesłane. służy wyłącznie 

4. Gałąź przemysłu, w której działa 


2. Przyjętej 


nazwy handlowej 

ist 

dostar- 


czonego pojazdu wraz z jego numerem 

identyfikacyjnym (VIN). 

3. Dnia dostawy. 

4. Ustalonej opłaty lub w przypadku 

opodatkowania po zainkasowaniu 

opłaty: jej wysokości oraz daty za- 

To wręcz konieczność 

nawet do ich przeczytania, nie mówiąc 

już o zapamiętaniu, ale... Zapoznanie się 

z nimi jest koniecznością i zgadzam się 

z komentarzem, jaki tydzień wcześniej 

zawarł w tym temacie przewodniczący 

TSKN na Śląsku Opolskim Norbert Rasch, 

6. Rodzaju i zakresu transportu/wysyłki 

na pozostały obszar wspólnoty (par. 

6a ust. 1 str. 2 UStG). 

7. Dokładnego miejsce przeznaczenia 

na pozostałym obszarze wspólnoty. 

W przypadku odbioru osobistego 

przez zamawiającego lub gdy zamawiający 

odbiera towar poprzez samodzielnie 

zamawianego kuriera czy spedytora, 

jedynym dokumentem pozostającym 

dostawcy jest potwierdzenie dotarcia 

towaru do miejsca dostawy. Późniejsze 

otrzymanie takiego potwierdzenia może 

Co może zrobić dostawca, aby mieć 

pewność, że jego dostawa będzie nieopodatkowana? 

– Dostawca sam może zlecić wysyłkę. 

Dzięki temu ma możliwość zebrania 

odpowiedniej dokumentacji poprzez 

otrzymanie potwierdzeń ze strony 

osób trzecich – tzn. od spedytora, 

– Późniejsze przesłanie potwierdzenia 

dotarcia towaru do miejsca dostawy 

powinno być zawarte w umowie z 

klientem, wzór ww. potwierdzenia 

powinien stanowić załącznik do 

umowy. W przypadku nieprzesłania 

potwierdzenia odbiorca powinien 

otrzymać przynajmniej jeden monit 

– Po dokonaniu dostawy dostawca 

może przesłać mailowo odbiorcy 

wstępnie wypełnione potwierdzenie 

dotarcia towaru do miejsca dostawy 

i poprosić o odpowiedź na tę wiadomość. 

– Inną możliwością jest wprowadzenie 

w umowie zapisu o kaucji (w wysokości 

podatku VAT), którą odbiorca 

płaci dodatkowo do ceny netto i która 

jest mu zwracana po otrzymaniu 

przez dostawcę potwierdzenia dotarcia 

towaru do miejsca dostawy. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

który podkreślił, że uregulowania są to, z tym faktem nie dyskutuje. 

LARES: Niniejszy ze strony materiał spedytora służy (załączniki wyłącznie do członkowskim do czytania. filii przedsiębiorstwa. Powielanie by się w z jakikolwiek nimi zapoznać i ich przestrzegać. sposób A zabronione. 

art. 6a.4 i 6a.5 UStAE). 

3. Dzień przewozu. 


Gospodarka: Kronospan nadal inwestuje w Strzelcach Opolskich 

200 nowych miejsc pracy 

naszej gazety zaprezentowaliśmy 

obszerny wywiad ze starostą strzeleckim 

Józefem Swaczyną, który opowiadał 

między innymi o sytuacji ekonomiczno- 

-gospodarczej powiatu, podkreślając 

w nim, co udało się zrobić w minionej 

dekadzie i co należy uczynić w kolejnych 

Kronospan, która wybuduje w Strzelcach 

LARES: Niniejszy Opolskich materiał fabrykę płyt służy OSB, tuż wyłącznie obok do czytania. Powielanie Ciesząca w deklaracja jakikolwiek sposób zabronione. 

istniejących już hal produkcyjnych tej złotych! W fabryce produkowane będą Zapewne tak, tym bardziej że firma 


drewniane płyty OSB potrzebne w 

budownictwie, a także do wykańczania 

wnętrz. Przedsięwzięcie to duże i 

spektakularne, o które Kronospan starał 

się od paru lat, ale musiał czekać 

na potwierdzenie otrzymanej dotacji 

w wysokości ponad120 milionów zło- 

LARES: Niniejszy największych materiał zrealizowanych służy wyłącznie w ostatnich 

latach w województwie opolskim, Przypomnijmy, że w 2013 roku przedsię- 

to około dwóch miesięcy. Obecnie (od z priorytetów. 

tych, którą do otrzyma czytania. z Unii Europejskiej. Powielanie wyda w jak jakikolwiek najprędzej, pomimo sposób że ma na zabronione. 

LARES: Diese Materialien a jej budowa sind pochłonie lediglich 400 milionów zum Lesen biorstwo bereitgestellt. to podpisało umowę odnoszącą Jegliche ubiegłego Vervielfältigung tygodnia) na terenie zakładu ist strengstens untersagt. 

latach, by było jeszcze lepiej. 

Staroście przede wszystkim zależy na 

odbudowie potencjału gospodarczego i 

tworzeniu nowych miejsc pracy. A na 

jedno z pytań dotyczących rynku pracy 

i argumentów, jakimi dysponuje powiat 

strzelecki w przyciąganiu inwestorów, 

starosta Józef Swaczyna odpowiedział: 

– Kiedy rozlatywał się w Polsce komunizm, 

w powiecie straciliśmy ponad 

5000 miejsc pracy i w tej chwili jesteśmy 

na etapie odbudowy tego potencjału, a 

zwiększać zatrudnienie. Tak jednak 

może się stać tylko wtedy, kiedy w powiecie 

pojawią się nowi inwestorzy, a 

funkcjonujące już tu przedsiębiorstwa 

zaczną się jeszcze mocniej rozwijać. Dokładnie 

tak, jak czyni austriacka firma 

firmy, gdzie produkowane są obecnie 

panele podłogowe. 

Jedna z największych 

Nie będzie to jednak zwykła, przeciętna 

inwestycja, jakich w regionie 

opolskim sporo – lecz będzie jedną z 

przeciętna inwestycja, 

jakich w regionie 

opolskim sporo. 


minionym tygodniu na łamach w dalszej perspektywie chcemy wręcz 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Nie będzie to zwykła, się do tego przedsięwzięcia z Minister- 


stwem Gospodarki, które pośredniczy 

w podziale środków unijnych. Obecnie 

Kronospan zwrócił się do starosty strzeleckiego 

Józefa Swaczyny o uzyskanie 

wymaganego pozwolenia budowlanego. 

A czy otrzyma? 

ta zdobyła już takie pozwolenie parę lat 

temu, ale później nieco zmieniła swoje 

plany, stąd musiała ponownie złożyć 

wniosek, który teraz musi być zaakceptowany 

przez strzeleckie starostwo. 

Należy wierzyć, że jego opinia będzie 

pozytywna, a zgodę na budowę urząd 

Rys. Andrzej Sznejweis 

ja uważam, że to wręcz ko- 

Ryszard Galla 

uprzykrzyć działalność gospodarczą 

przedsiębiorcom 

z całej Polski, którzy z coraz większą 

intensywnością prowadzą interesy z krajami 

członkowskimi Unii Europejskiej, gdzie 

nowe uregulowania też obowiązują i nikt 

Notował Krzysztof Świerc 

Kronospan trwają czynności przygotowawcze, 

by można bez przeszkód 

przystąpić do budowy fabryki. Wciąż 

jednak jeszcze nie wiemy, ile nowych 

linii produkcyjnych zostanie uruchomionych 

i w jakim terminie. Istotniejsze 

jednak jest to, że władze koncernu 

poinformowały media, że znakomicie 

czują się w Strzelcach Opolskich, czego 

wynikiem jest efektywny rozwój firmy 

i plan zatrudnienia w nowej fabryce 

200 pracowników. Deklaracja taka z 

pewnością musi cieszyć władze powiatu, 

dla których walka z bezrobociem, 

tworzenie nowych miejsc pracy w powiecie 

i możliwości zarobkowania na 

miejscu, a nie w ościennych regionach, 

Foto: K. Świderski 

miastach bądź za granicą jest jednym 

Krzysztof Świerc




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Siatkówka: Półfinał PlusLigi 

Wielki finał nie dla Zaksy 

25. April – 1. Mai 2014 



Siatkarzom Zaksy Kędzierzyn-Koźle nie udało się awansować do finału 

PlusLigi. W rywalizacji do trzech zwycięstw musieli uznać wyższość (2:3) 

obrońcy tytułu mistrzowskiego Resovii Rzeszów, choć wygrali dwa pierwsze 

spotkania, i to w stolicy Podkarpacia! 

Niestety z trzech kolejnych potyczek 

podopieczni Sebastiana Świderskiego 

nie wygrali żadnego meczu, w 

o brązowy medal 

tym dwukrotnie przegrali na własnym rozgrywek 2013/14 

parkiecie. W wyniku tego piąty mecz, zmierzy się 

decydujący o awansie do finału, ponownie 

rozegrano w Rzeszowie (ze względu 

z Jastrzębskim Węglem. 


LARES: Diese Materialien Zaksa sind w lediglich meczu zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 



na to, że po fazie zasadniczej Resovia 

uplasowała się wyżej w tabeli). Tym 

razem jednak ekipa Andrzeja Kowala 

nie dała się zaskoczyć Zaksie i zasłużenie 

zwyciężyła 3:1, awansując dzięki 

temu do finału. Kędzierzynianom z kolei 

przyjdzie wystąpić w małym finale o 

brązowy medal. 

LARES: Niniejszy tego seta materiał bez problemów służy odskoczyła wyłącznie Nie ma czasu do na czytania. rozpacz po półfinałowym Powielanie niepowodzeniu, teraz Zaksa w rozpoczyna jakikolwiek bój o brązowy medal sposób bieżącego zabronione. 

gościom, wygrywając tę partię 25:19. sezonu. 


LARES: Diese Materialien Pomimo sind przegranej lediglich widać było, zum że Lesen w bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Tchnęli nadzieję 

Przed pierwszym gwizdkiem arbitra 

w kędzierzyńsko-kozielskim zespole 

ze względu na plagę urazów panował 

umiarkowany optymizm. W drużynie 

między innymi nie mógł wystąpić libero 

Piotr Gacek, na uraz barku narzekał 

Michał Ruciak, a do tego w nocy 

przed meczem wysokiej gorączki dostał 

środkowy Zaksy, Marcin Możdżonek, 

Zaksie drzemie potencjał, który może 

gospodarzom sprawić w tym pojedynku 

jeszcze wiele kłopotów. I rzeczywiście, 

po zmianie stron kędzierzynianie przystąpili 

do zdecydowanego natarcia, dominując 

nad Resovią w każdym elemen- 


cie siatkarskiego 

materiał 

rzemiosła 

służy 

i prowadząc 

wyłącznie 

cjatywę 

do 

przejęła 

czytania. 

Resovia, co 

Powielanie 

sprawiło, z kolei 

w 

oznaczało 

jakikolwiek 

przepustkę 

sposób 

do wielkiego 

finału, gdzie Resovia zmierzy się 

zabronione. 

od początku do końca tej partii, dzięki że goście przegrali tego seta 22:25. W 

czemu, wygrali ją 25:17. Dzięki temu do- 

tej sytuacji rzeszowianom wystarczy- 

ze Skrą Bełchatów, najlepszym siatkar- 


w wyniku czego znalazł się w szpitalu! 

Lekarzom udało się jednak zbić temperaturę 

i Możdżonek wystąpił przeciwko 

Resovii, ale nie był oczywiście w swojej 

optymalnej formie. Pomimo problemów 

goście przystąpili do meczu skoncentrowani 

i w bojowych nastrojach, dzięki 

czemu na parkiecie trwał twardy bój, 

punkt za punkt. Ten jednak obowiązywali 

do stanu po 17. Od tego momentu 

zarysowała się wyraźna przewaga 

Resovii, która ostatecznie w końcówce 

prowadzili w meczu do remisu i tchnęli 

nadzieję w serca swoich kibiców, którzy 

zaczęli wierzyć w swój zespół i wygraną 

ich ulubieńców w całym spotkaniu. 

O brąz z Jastrzębiem 

Miejscowi jednak nie zamierzali 

odpuszczać, przez co podobnie jak 

w pierwszej odsłonie w trzeciej partii 

trwała zacięta walka, ale... tylko do 

stanu po 18. Od tego momentu ini- 

ło już tylko wygrać czwartą partię, by 

awansować do finału. Świadomość ta 

zdopingowała rzeszowian do jeszcze 

lepszej gry i wręcz sparaliżowała przyjezdnych. 

Efekt? Gospodarze niemalże 

od początku czwartego seta wywalczyli 

skromną, kilkupunktową przewagę, 

którą jednak bez poważniejszych kłopotów 

utrzymali do końca pojedynku, 

zwyciężając 25:21 i cały mecz 3:1. To 

skim teamem w Polsce minionej dekady. 

Zaksa z kolei w meczu o brązowy 

medal rozgrywek 2013/14 zmierzy się 

z Jastrzębskim Węglem. 

Po meczu powiedzieli: 

Sebastian Świderski (trener Zaksy Kędzierzyn-Koźle): 

– Pomimo problemów 

wyszliśmy na parkiet zmotywowani, nie 

poddaliśmy się i walczyliśmy najlepiej 

jak potrafiliśmy tego dnia. Niestety, ulegliśmy 

i pozostała nam walka o trzecie 

miejsce. 

Andrzej Kowal (trener Resovii Rzeszów): 

– Cieszę się i gratuluję moim podopiecznym 

za pokazanie charakteru, woli walki 

do końca i niepoddawanie się nawet w 

beznadziejnych sytuacjach. Nie ulega też 

dla mnie wątpliwości, że w trzecim roku 

mojej pracy, były to dla mnie najtrudniejsze 

play-offy, trudniejsze nawet niż 

te w zeszłym roku, kiedy to konfrontowaliśmy 

się z bełchatowską Skrą. 

Michał Ruciak (kapitan Zaksy Kędzierzyn-Koźle): 

– Trudno się komentuje 

przegrany mecz, ale na pewno zapamiętamy 

emocje i ogromną walkę we 

wszystkich pięciu pojedynkach, które 

stały na bardzo wysokim poziomie. 

Mimo że ostatecznie ulegliśmy, uważam, 

że pokazaliśmy świetną siatkówkę. 

No cóż, pozostało mi teraz życzyć 

Resovii powodzenia w finale, a sobie 

i moim kolegom z zespołu – w meczu 

o brąz. 

Łukasz Perłowski (kapitan Resovii Rzeszów): 

– Dziękuję rywalom za te pięć 

pojedynków, bo były to fantastyczne 

spektakle. Dla nas jednak najważniejsze 

jest to, że walczyliśmy do końca i ani 

przez moment nie zwątpiliśmy w siebie 

i w swoje umiejętności. 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Sportkaleidoskop 

czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Ruchs Erfolgsserie beendet 

Auf nur einen Punkt kamen am vergangenen 

25. Spieltag der 2. Fußball- 

Liga die Mannschaften aus der Woiwodschaft 

Oppeln. Diesen errang Odra 

Oppeln, und zwar mit einem 1:1 vor 

heimischem Publikum gegen Polonia 

Königshütte, Panathinaikos Athen und 

der polnischen Nationalmannschaft, 

hat sich für eine politische Laufbahn 

entschieden: Er will sich um ein Mandat 

bei der Kommunalwahl in Griechenland 

(!) bewerben. Der heute 50-jährige 

„Gucio“ lebt dort seit 1990 und ist der Frauen über 55 kg errungen. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie nach w seiner jakikolwiek erfolgreichen Spielerkarriere 

Trainer geworden. Das bringt ihm 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche jedoch Vervielfältigung inzwischen wenig Genugtuung, ist strengstens untersagt. 

Beuthen. Ruch Deschowitz und MKS 

Kreuzburg zogen hingegen jeweils den 

Kürzeren. Erstere unterlagen nach einer 

Serie von sechs Spielen ohne Niederlage 

mit 2:4 bei Zagłębie Sosnowitz, obwohl 

nach einer halben Stunde die Deschowitzer 

noch 2:0 in Führung lagen. Der 

MKS musste sich indes im großpolnischen 

Ostrowo gegen Ostrovia mit 2:3 

geschlagen geben. Nicht enttäuscht hat 

derweil der auf die 1. Liga zurasende 

Tabellenführer Chrobry Glogau, der 2:0 

bei Błękitni Stargard gewann. 

Die weiteren Ergebnisse: Bytovia 

Bütow - Gryf Neustadt (Pommern) 

3:1, Jarota Jarotschin - Calisia Kalisch 

3:1, Górnik Waldenburg - Rozwój Kattowitz 

0:0, Warta Posen - KS Polkwitz 

3:0 (kampflos), Raków Tschenstochau - 

Nebenbei: Marta Mazurek studiert 

Diätetik an der Schlesischen Medizinischen 

Universität. Karate trainiert sie 

seit ihrem 13. Lebensjahr und widmet 

dem Training täglich ca. eineinhalb 

Stunden. 

Ihr erster Trainer in Rosenberg war 

Eugeniusz Hajdus. Heute übt sie unter 

der Obhut des Trainerteams beim Kat- 

LARES: Niniejszy 13 mit materiał einem Zähler służy weniger, wyłącznie ebenso Krzysztof do czytania. Warzycha, der Powielanie ehemalige prominentes w jakikolwiek Parteimitglied sposób der Nea zabronione. 

towitzer Kyokushinkai-Verein. 

Odra Oppeln (Platz 14). Die beiden Top-Fußballer unter anderem von Ruch Dimokratia. 


UKP Grünberg (Schl.) 3:1. In der Tabelle 

F1: GP Chin – Ponowny dublet Mercedesa 

Trzeci z rzędu triumf Hamiltona 

Deszczowe kwalifikacje na torze w Szanghaju, skutkujące 2. polem startowym 

Daniela Ricciardo oraz 3. Sebastiana Vettela, sprawiły wrażenie, 

że zmniejszyła się przepaść pomiędzy Mercedesem a innymi zespołami z Red 

Bullem na czele, dodatkowo obraz zaciemniło 4. miejsce Nico Rosberga. 

Jednak suche zawody definitywnie 

rozwiały wątpliwości w tym zakresie. 

Dominacja Lewisa Hamiltona w 

rocznych wyścigach nie można upatrywać 

jego winy, gdyż tam, gdzie nie 

miał awarii (pierwszy wyścig) był nie 

do pokonania. 

2. Nico Rosberg (Mercedes) +18,062(2) – 

właśnie tutaj 15 kwietnia 2012 r. wywal- 

sprawą awarii podczas 7. rundy, za to czył pierwsze zwycięstwo w zawodach miejsce; kluczowa dla jego ostatecznej 

LARES: Niniejszy reszta materiał niemieckich pilotów służy dotarła wyłącznie do F1; w minioną do czytania. niedzielę zaimponował Powielanie lokaty w była jakikolwiek różnica tempa, sprawiająca, sposób zabronione. 

nie zabije… 

czołowej szóstki. Za trzy tygodnie GP pościgiem za uciekającym podium; słaby że zespół nakazał Vettelowi przepuszcze- 


4. N. Hülkenberg – 36 

LARES: Niniejszy powiększając materiał przewagę służy krok po wyłącznie kroku: – nowym do i czytania. starym decydentom Powielanie Ferrari zespołu; w jakikolwiek świetny start przesunął sposób go z zabronione. 

ostateczny rezultat – zdeklasowanie konkurencji; 

sind w fakcie lediglich braku prowadzenia zum Lesen przyszło bereitgestellt. pierwsze podium zespołu; Jegliche tem Vervielfältigung było już znacznie gorzej; obecnie ist strengstens 6. D. Ricciardo – untersagt. 

nadal nie jest do śmiechu, na osłodę 3. pola na miejsce za Hamiltonem, po- 

5. S. Vettel – 33 

LARES: Diese Materialien 24 

każdym punkcie zawodów była poza 

wszelka dyskusją, a ponadto pokaz „powera” 

pakietu Mercedesa spektakularnie 

dopełnił skuteczny pościg Rosberga, od 

startowej wpadki skutkującej 7. lokatą, 

do finiszowej 2. pozycji, przynoszącej 

trzeci wyścigowy dublet ekipy z rzędu. 

Imperium Mercedesa zostało poszerzone 

do kompletu czterech sukcesów w 

dotychczasowych imprezach, zarówno 

w zawodach, jak i podczas kwalifikacji. 

führt Chrobry Glogau mit 48 Punkten, 

drei Punkte vor Bytovia Bütow (die ersten 

beiden Teams steigen in die 1. Liga 

auf) und fünf vor Zagłębie Sosnowitz. 

Ruch Deschowitz ist Zehnter mit 32 

Punkten, Kreuzburg rangiert auf Platz 

Adrian Sutil przerwał swój występ za 

Hiszpanii w Barcelonie, oznaczająca inaugurację 

na europejskim kontynencie. 

1. Lewis Hamilton (Mercedes) – 1:33:28,338 

(2. pit-stopy) – 25. zwycięstwo po starcie 

z 34. pole position (w obecnym sezonie 

po trzy razy); obronił prowadzenie, 

Schlusslichter sind Jarota Jarotschin mit 

23 Punkten (Platz 17) und KS Polkwitz 

(Platz 18 mit 18 Punkten, spielt nicht 

mehr mit). 

Warzycha wird Politiker! 


po trzech triumfach w czterech tego- 

na starcie poprawił się o dwa oczka, a 


początek z 4. pola przyniósł 7. miejsce, 

jednak w drodze po trzecią 2. lokatę 

z rzędu bez trudu połknął Vettela (23 

okr.), a na 13 rund przed metą również 

Alonso, dzięki czemu utrzymał pozycję 

lidera klasyfikacji generalnej. 

3. Fernando Alonso (Ferrari) +23,604 (2) 

daher will der polnische Meister von 

1989 (mit Ruch Königshütte) schon 

bald die politischen Salons betreten. 

Ob dies die richtige Entscheidung ist? 

„Das weiß ich noch nicht. Mal sehen, 

ich will es versuchen, schließlich ist mir 

LARES: Niniejszy Auch wenn materiał die Fußballer von Odra służy Oppeln sich wyłącznie in dieser Saison der 2. do Liga nur czytania. durchschnittlich präsentieren, Powielanie können 

der Wettkampf w jakikolwiek an sich nicht sposób fremd. zabronione. 

sie sich auf ihre Fans immer verlassen. 

Außerdem will ich Kultur und Sport 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche fördern, Vervielfältigung was ich als Politiker dann ist strengstens si- 

untersagt. 

cherlich viel eher erreichen kann”, sagte 

Warzycha. Zum Kandidieren für die 

neugegründete konservativ-liberale 

Mitte-Rechts-Fraktion Athina Boreis 

überredete ihn übrigens der Parteigründer 

Aris Spiliotopoulos, früher 

po pit-stopie przedarł się także przed 

Vettela, jednak podobnie jak obrońca 

tytułu w starciu z Rosbergiem nie miał 

żadnych szans. 

4. Daniel Ricciardo (Red Bull) +27,136 (2) 

– najpierw spadł z drugiego pola na 4. 

nie Australijczyka, co zostało zrealizowane 

podczas 26. rundy. 

5. Sebastian Vettel (Red Bull +47,778 (2) 

– bardziej dobijająca niż wywalczona 

pozycja była strata czasu do wyprzedzających 

go rywali, a szczególnie bolesna 

w stosunku do „kolegi żółtodzioba” z 

Meisterin aus Rosenberg 

Die 22-jährige Marta Mazurek aus 

Rosenberg hat bei der 34. Karate-Meisterschaft 

von ganz Schlesien (Niederund 

Oberschlesien) in Bad Königsdorff- 

Jastrzemb die Goldmedaille im Kumite 

Wenige Tage später ging sie dann in 

Kattowitz bei der 41. Polnischen Karate- 

Meisterschaft in der härtesten Karate- 

Kampfart Kyokushinkai an den Start 

und erzielte dort die Bronzemedaille in 

der Gewichtsklasse über 65 kg. 

An dem Wettkampf nahmen 125 

Sportler aus 54 Kyokushinkai-Vereinen 

des Polnischen Karate-Verbandes teil. 


przeżywa spore rozterki: przez lata 

miał przewagę techniczną za sprawą 

genialnego produktu Adriana Neweya, 

teraz musi pogodzić się z faktem, że inni 

dysponują lepszym sprzętem. To przykre 

doświadczenie powinno jednak uczynić 

z 4-krotnego czempiona jeszcze lepszego 

kierowcę, w myśl powiedzenia: co cię 

Witold Wolak 

Klasyfikacja kierowców po 4 wyścigach 

1. N. Rosberg – 79 pkt 

2. L. Hamilton – 75 

3. F. Alonso – 41




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Bundesliga: 31. seria spotkań 


Dortmund w Lidze Mistrzów 



Inny kandydat do gry w LM – Borussia 

w Mönchengladbach jakikolwiek – sposób bardzo zabronione. 

serię bez porażki z dumą Hesji. 


potrzebne do realizacji tego celu punkty 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche wybrał Vervielfältigung się do Freiburga i... przegrał ist 2-4. strengstens untersagt. 

Nie zwalnia tempa wicelider tabeli 

– Borussia Dortmund, która w minionej 

serii pokonała u siebie Mainz 

05 4-2, odnosząc 4. ligowe zwycięstwo 

z rzędu w meczach o punkty 

Bundesligi. Dzięki temu zapewniła 

sobie bezpośredni awans do przyszłej 

edycji Ligi Mistrzów. 

Konfrontacja na Signal Iduna Park od 

początku toczyła się pod dyktando 

dortmundczyków, którzy już w 6. min 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Daemsa w jakikolwiek nie wykorzystał rzutu sposób karnego, zabronione. 

a w 69. min cz. kartkę ujrzał rozgrywający 

Vervielfältigung Nadreńczyków, Xhaka! Efekt? ist 120 strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

po strzale Jojicia prowadzili 1-0. Goście 

jednak nie złożyli broni, odważniej natarli 

na miejscową bramkę i w 14. min 

Okazaki wyrównał, ale... 4 min później 

po akcji Mkhitaryana Lewandowski trafił 

do siatki i Borussia ponownie prowadziła. 

Przyjezdni jednak jeszcze raz 

podjęli walkę i w 54. min, ponownie doprowadzili 

do remisu za sprawą – Okazakiego, 

który wykorzystał błąd Sahina, 

Martin Harnik był głównym architektem zwycięstwa broniącego się przed spadkiem do 2.BL VfB Stuttgart z FC 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie bramkę, w jakikolwiek ale i tak goście nie sposób uniknęli zabronione. 

• Hamburg – Wolfsburg 1-3 (0-2) 

Schalke 04. 

Foto: www.vfb-exklusiv.de/wikipedia 

porażki z ekipą Ch. Streicha, która wygrała 

Vervielfältigung 3. z 4 ostatnich meczów i jest ist bliska strengstens • Stuttgart – Schalke untersagt. 

3-1 

• Nürnberg – Leverkusen 1-4 (1-1) 

LARES: Diese Materialien Za sind plecami lediglich pierwszej zum Lesen Schalke bereitgestellt. 04, które też mierzy w awans Jegliche do 

(1-0) 

ale i tym razem radość Mainz trwała 

krótko. Konkretnie 3 minuty, po których 

celnie dośrodkował Reus, a Piszczek 

zdobył trzecią bramkę dla Dortmundu. 

Wynik meczu ustalił w 79. min najlepszy 

na murawie – Reus, który wykorzystał 

rzut karny za zagranie ręką środkowego 

defensora Mainz, Bungerta (otrzymał za 

to zagranie cz. kartkę). Borussia wygrała 

zatem z ekipą Thoma Tuchela 6. mecz z 

rzędu i jest z tym zespołem niepokonana 

od 8 potyczek, dokładnie od 10.04.10 

r. (wówczas 0-1) i na trzy kolejki przed 

końcem sezonu po raz 4. z rzędu zapewniła 

sobie udział bez kwalifikacji 

przyszłej edycji Ligi Mistrzów. 

Bremen, Hannover blisko celu 

Jeszcze poważniejszy krok od Freibur- 

kiedy to Pizarro wyprowadził FCB na do LM, o które rywalizują: Leverkusen, ga w kierunku pozostania w BL wykonał 

LARES: Niniejszy prowadzenie, materiał a w 87. służy min Mandzukić wyłącznie M’gladbach do czytania. i Wolfsburg. Obecnie Powielanie na tym Werder, w jakikolwiek który pokonał u siebie sposób Hoffenheim 

(pierwsza porażka od 5 spotkań) 

zabronione. 

podwyższył na 2-0 i Bayern pozostaje miejscu plasuje się Bayer Leverkusen, 


Bayern znów sobą 

Komplet oczek dopisał do swojego 

konta także lider tabeli Bayern München, 

który w dość eksperymentalnym 

składzie wygrał na wyjeździe z 

outsiderem tabeli z Braunschweig 2-0, 

odnosząc pierwsze ligowe zwycięstwo 


strzelali 

do 

na 

czytania. 

bramkę, ale zdecydowanie 

Powielanie 

M’gladbach 

w jakikolwiek 

na 6. lokatę. HSV 

sposób 

natomiast 

zabronione. 

od 25.03.14. r., kiedy to w Berlinie 3-1 efektywniejsze byli Szwabowie, przede na pierwszą wygraną z „wilkami” czeka 

pokonał Herthę. Od tego meczu Ba- 

wszystkim zaś strzelec dwóch bramek już o 6 pojedynków. Tym samym pierw- 


warczycy zwyciężali w lidze Mistrzów 

i Pucharze Niemiec, ale nie w BL. W 

Braunschweigu jednak monachijczycy 

nie dali sobie odebrać punktów, 

choć miejscowi dzielnie stawiali opór 

mistrzom Niemiec, bo aż do 75. min, 

niepokonany przez Dolnosaksończyków 

od od 12.09.1981 r. 

Dużo trudniejsze zadanie od monachijczyków 

miało trzecie w tabeli FC 

LM bez eliminacji. „Niebiescy” bowiem 

po punkty wybrali się do broniącego się 

przed spadkiem Stuttgartu i ulegli 1-3, 

ponosząc pierwszą porażkę od 7 spotkań. 

Optycznie przeważali goście (60 

procent posiadania piłki) i częściej też 

(w 23. i 59. min) – Harnik. Dzięki temu 

VfB do 3 przedłużyło serię bez porażki i 

odskoczyło od strefy spadkowej. 

Za plecami pierwszej trójki tabeli trwa 

walka o czwarte miejsce na mecie sezonu, 

pozwalające na grę w eliminacjach 

który w minionej serii rozbił na wyjeździe 

Nürnberg 4-1. To 5. z rzędu wygrana 

„aptekarzy” w potyczkach z Nürnberg, 

które poniosło 4. porażkę z rzędu i 8. w 9 

minionych kolejkach, przez co jest coraz 

bliżej degradacji do 2.BL. 

„Wilki” bliżej LM 

Do 51. min nic jednak na porażkę „źrebiąt” 

nie wskazywało. Goście dominowali 

i od 9. min po trafieniu Hermanna 

prowadzili 1-0. W 51. min Mehmedi 

wyrównał, ale kwadrans później Borussia 

mogła ponownie prowadzić, jednak 

sek. później Sorg wyprowadził Freiburg 

na prowadzenie, minutę później Darida 

podwyższył prowadzenie na 3-1, a w 

87. min po trafieniu Mehmediego SCF 

prowadził już 4-1! Dwie min później 

Nordveit strzelił dla M’gladbach drugą 

uratowania się przed spadkiem. 

Potknięcie M’gladbach wykorzystał 

Wolfsburg, który zasłużenie wygrał w 

Hamburgu z walczącym o ligowy byt 

HSV 3-1, wskakując dzięki temu na 5. 

miejsce w tabeli i spychając „źrebięta” z 

szoligowy byt hamburczyków, którzy 

jako jedyna drużyna w BL nigdy z niej 

nie spadli, jest poważnie zagrożony. 

3-1 i jest z tym zespołem niepokonany 

od 7 pojedynków. Tym samym już tylko 

jakaś katastrofa mogłaby bremeńczyków 

zepchnąć do 2.BL. 

Olbrzymią szansę na pozostanie w 

BL wywalczył w minionej serii również 

Hannover, który wygrał we Frankfurcie 

3-2, zapisując na swoim koncie drugie 

zwycięstwo z rzędu i do 3 przedłużając 

Bezbramkowym remisem zakończyła 

się z kolei konfrontacja FC Augsburg z 

Herthą BSC Berlin, dzięki czemu stołeczna 

ekipa do 9 przedłużyła serię bez 

wygranej, zwyciężając (2-1 w Stuttgarcie) 

ostatni raz 22.02.2014 r. FCA natomiast 

pozostało w meczach o punkty BL 

bez porażki z berlińczykami. 


2. Bundesliga: LARES: 31. Spieltag Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Remis im Topspiel – Chance für die Pfälzer 

Im Topspiel des vergangenen Spieltages trafen der Tabellendritte SC 

Paderborn 07 und der Tabellenzweite SpVgg Greuther Fürth aufeinander. 

Der Spieleinsatz war immens, da der zweite Tabellenrang am Ende der 



Saison ebenso wie der erste den direkten Zugang zum Fußball-Oberhaus 

bedeutet. Das am Schluss drittplatzierte Team muss hingegen noch in 

eine Relegation mit mit dem Drittletzten der 1. Liga um den letzten 

freien Platz in der Bundesliga. 

Fürth war in Westfalen mit einem Tabellenpunkt 

mehr als der Gegner angetreten 

und hätte bei einem Sieg diesen 

Vorsprung auf vier Zähler ausgebaut. 

• Paderborn – Fürth 2:2 (1:0) 


Der 1. FC 

do 

Köln hat 

czytania. 

sich bereits den Einzug 

Powielanie 

in die Bundesliga gesichert. 

w 

Damit 

jakikolwiek 

wird das RheinEnergieStadion 

sposób 

nun 

zabronione. 

• Kaiserslautern – Frankfurt 3:2 (3:2) 

und hat jeweils zwei 

wieder Zeuge von Begegnungen mit Powerteams wie Bayern München oder Borussia Dortmund. 

• Aalen – Ingolstadt 0:0 


Sehr viel im Hinblick auf das Saisonende 

in nur drei Spieltagen, an denen 

beide Mannschaften jeweils ausschließlich 

Mittelgewichten begegnen, und 

das jeweils zwei Mal vor heimischem 

Publikum. Damit besteht die Wahrscheinlichkeit, 

dass ihnen bei diesen 

Begegnungen keinerlei Punktverluste 

zu Buche schlagen. Dies im Hinterkopf 

drängte die Gastgeber in eine verzweifelte 

Verteidigung 

Tabellenplatz, da er nur einen Punkt indem Karl per Kopfball in der 45. Minute 

das Leder sauber ins Gehäuse der 


zurück. 

służy 

In 

wyłącznie 

der ersten 

Nachspielminute lotste Azemi dann gleich nach hinten schauend aufpassen, Gäste setzte. Die zweite Spielhälfte war 


Tabelle: 

hinter Fürth liegt. Der SCP muss zu- 


riss der SCP von den ersten Minuten an 

die Initiative an sich. Leichtes Spiel hatte 

er trotzdem keineswegs: Fürth wehrte 

sich vehement und ließ sich in der ersten 

Halbzeit nur einmal von Koc zur 1:0 

Führung der Platzherren überraschen. 

Azemi rettet Fürth 

Nach dem Seitenwechsel präsentierten 

sich die Gäste noch ein ganzes 

Stück besser und wagten sich nun beherzter 

vor das Tor der Paderborner. 

In der 59. Minute sorgte Azemi dann 

per Kopfball für den zwischenzeitlichen 

Ausgleich. Der Gegentreffer konnte die 

Gastgeber freilich nicht entmutigen, 

im Gegenteil – er spornte sie zu noch 

stärkerem Offensivspiel an. In der 75. 

nun schon seit sieben Direktbegegnungen 

mit materiał dem SCP ungeschlagen służy wyłącznie (letzte Rückstand do czytania. auf Paderborn Powielanie hat. Am 31. unbesiegt w jakikolwiek und hat jeweils zwei sposób Punkte zabronione. 

FC Kaiserslautern, der nur drei Punkte Lautern nun schon seit acht Spieltagen 


Niederlage: 0:1 am 28. November 2009). Spieltag setzte sich Lautern zuhause zu Fürth und Paderborn aufgeholt. Die 


Minute übernahmen sie so erneut die 

Führung durch Vucinovic. Das Tor veränderte 

den Spielverlauf nun diametral: 

trójki tabeli trwa walka 

o czwarte miejsce 

na mecie sezonu. 

K’lautern bleibt 

nun schon seit acht 

Spieltagen unbesiegt 

Punkte zu Fürth und 

Paderborn aufgeholt. 

Fürth ergriff erneut die Initiative und 

zum zweiten Mal, allerdings nach einem 

wohl irregulären Ellenbogeneinsatz, den 

Ball mit dem Kopf in die Maschen der 

Ostwestfalen. Damit rettete er seiner 

Mannschaft den Punkt und den zweiten 

Tabellenplatz. Nebenbei bleibt sein Team 

Es war zugleich das elfte Ligaspiel Fürths 

ohne Niederlage. Eine gute Gelegenheit 

diese Erfolgsserie fortzusetzen, ergibt 

sich bereits am kommenden Spieltag, 

an dem die SpVgg im eigenen Stadion 

in einem Bayern-Derby gegen Mittelgewicht 

TSV 1860 München antritt. In der 

indes trifft am 32. Spieltag zuhause auf 

den soliden SV Sandhausen. Im Herbst 

hatte dieser die Westfalen 3:2 geschlagen, 

diesmal aber gilt die Mannschaft 

nicht als Favorit, der SCP hat nämlich 

noch immer Aussichten auf den zweiten 

dass zumindest der Relegationsplatz 

nicht verloren geht. 

Lautern noch im Rennen 

Mit diesem liebäugelt der zurzeit 

auf Tabellenplatz vier rangierende 1. 

3:2 gegen den abstiegsgefährdeten FSV 

Frankfurt durch. Die Vorentscheidung 

kam bereits in der ersten Halbzeit, in der 

es allerdings recht turbulent zuging. Für 

den guten Anfang hatten die Gastgeber 

bereits in der 180. Sekunde durch Leckie 

die Nase vorn. Die „Roten Teufel“ 

die Platzherren per Strafstoß erneut in 

Führung, doch nur eine Minute danach 

sorgte Wooten wieder für Ausgleich der 

Bornheimer. Das letzte Wort in dieser 

Halbzeit – und auch letztlich im gesamten 

Spiel – hatte dann doch der 1.FCK, 

dann nicht mehr so spannend. Während 

Kaiserslautern darauf fokussiert blieb 

ein Gegentor zu verhindern, attackierte 

Frankfurt zu überschaubar, um die gut 

organisierte Defensive der Gastgeber 

überraschen zu können. Damit bleibt 

Mannschaft steht so weiter im Aufstiegsrennen. 

Um den Traum allerdings auch 

verwirklichen zu können, muss Lautern 

noch auf weitere Punkteinbußen der 

vor ihm liegenden Konkurrenz hoffen, 

während man selber nicht mehr stolpern 

darf. Keine leichte Aufgabe übrigens: 

Foto: Sascha Brueck/wikipedia 

Dokumentacja kolejki 

• Frankfurt – Hannover 2-3 (1-3) 

• Dortmund – Mainz 05 4-2 (2-1) 

• Bremen – Hoffenheim 3-1 (1-1) 

• Freiburg – M’gladbach 4-2 (0-1) 

• Augsburg – Hertha BSC 0-0 

• Braunschweig – München 0-2 (0-0) 

Tabela 

1. München..............31.........81........ 84-20 

2. Dortmund............31.........64........ 71-34 

3. Schalke 04............31.........58........ 57-41 

4. Leverkusen...........31.........54........ 54-38 

5. Wolfsburg............31.........53........ 56-46 

6. M’gladbach..........31.........49........ 54-39 

7. Mainz 05..............31.........47........ 46-49 

8. Augsburg.............31.........43........ 41-45 

9. Hoffenheim..........31.........40........ 67-66 

10. Hertha BSC...........31.........38........ 38-42 

11. Bremen................31.........36........ 37-59 

12. Frankfurt..............31.........35........ 39-53 

13. Freiburg...............31.........35........ 39-54 

14. Hannover.............31.........35........ 41-57 

15. Stuttgart..............31.........31........ 48-59 

16. Hamburg..............31.........27........ 47-65 

17. Nürnberg.............31.........26........ 36-62 

18. Braunschweig......31.........25........ 28-54 

LARES: Niniejszy Hinrunde materiał unterlag Fürth służy den „Löwen“ wyłącznie reagierten do 20 czytania. Minuten später Powielanie mit dem Am nächsten w jakikolwiek Spieltag geht es sposób nämlich zabronione. 

0:1 und wird jetzt sicherlich alles tun, zwischenzeitlichen Ausgleich durch nach Berlin. Der 1. FC Union zählte 

LARES: Diese Materialien um Revanche sind lediglich zu nehmen. Paderborn zum Lesen Dick. In bereitgestellt. der 37. Minute brachte Jegliche Idrissou bis Vervielfältigung vor kurzem noch als einer der ist Auf- 


stiegskandidaten und hatte die „Roten 

Teufel“ in der Hinrunde immerhin 3:0 

geschlagen. 

Dass der 1. FC Köln den Aufstieg 

noch vermasseln könnte, damit rechnete 

niemand ernsthaft. Und tatsächlich 

tanzte der Geißbock im Montagsspiel 

Samba und machte mit dem 3:1 gegen 

Bochum alles klar. 


Ergebnisse des Spieltags: 

• TSV 1860 M. – Bielefeld 2:1 (1:1) 

• Karlsruhe – 1. FC Union 3:2 (0:0) 

• Cottbus – St. Pauli 1:1 (0:0) 

• Sandhausen – Düsseldorf 0:3 (0:1) 

• Aue – Dresden 2:0 (2:0) 

• Köln – Bochum 3:1 (0:1) 

1. Köln.....................31.........64.........48:17 

2. Fürth....................31.........54.........55:36 

3. Paderborn............31.........53.........57:47 

4. K’lautern..............31.........50.........48:34 

5. Karlsruhe.............31.........48.........43:29 

6. St. Pauli................31.........47.........42:40 

7. Sandhausen.........31.........44.........29:29 

8. Düsseldorf............31.........43.........35:40 

9. 1. FC Union...........31.........42.........46:42 

10. TSV 1860 M..........31.........41.........33:39 

11. Aue......................31.........40.........40:46 

12. Aalen...................31.........38.........29:37 

13. Ingolstadt............31.........37.........29:32 

14. Bochum...............31.........37.........28:37 

15. Frankfurt..............31.........34.........41:50 

16. Dresden................31.........31.........32:44 

17. Bielefeld...............31.........28.........33:55 

18. Cottbus................31.........25.........34:48




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

25. April – 1. Mai 2014 

Pinnwand 

QQKeine Angst: Christine LARES: Neubauer Niniejszy hofft QQUngewöhnliche materiał służy Zusammenarbeit: 

Schlagersänger Roland Kaiser hat sich ler Moritz Bleibtreu entspannt sich gern mit Brother“ geht mit Cindy aus Marzahn in neuer 

wyłącznie QQZuflucht do czytania. beim Sohn: Der Powielanie Schauspie- 

QQBig w Brother jakikolwiek kommt: „Promi sposób Big zabronione. 

auch nach einer längeren Pause von Fernseh- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Knast untersagt. 

auftritten auf neue Rollen: „Ich habe keine 


ein. Wenn 

do 

man 

czytania. 

ihrem Ex-Manager 

Powielanie 

Glauben 


schenkt, ist der „Neue Deutsche Welle“-Star in 

QLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Wirklichkeit bereitgestellt. jedoch ganz anders. „Sie Jegliche hat alle Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Angst vor der Arbeitslosigkeit”, sagte die gebürtige 

Münchnerin der TV-Zeitschrift „Gong”. 

Neubauer gehörte über Jahre zu den meistbeschäftigten 

Schauspielerinnen im deutschen 

Fernsehen, nach einem Personalwechsel in 

der ARD-Produktionsfirma Degeto war es 

ruhiger um sie geworden. Schlagzeilen machte 

vor allem der Scheidungsstreit mit ihrem 

Noch-Ehemann, dem Sportmoderator Lambert 

Dinzinger. „Es werden im Moment Projekte für 

mich entwickelt. Das dauert naturgemäß einige 

Zeit”, sagte Neubauer der Zeitschrift. 

Q Trauer überwunden: Drei Jahre nach 

dem Tod des Filmproduzenten Bernd Eichinger 

hat sich dessen Witwe aus ihrer „innerlichen 

Schockstarre” gelöst. „Wenn man den Tod so 

nah erlebt hat, weiß man das Leben mehr zu 

schätzen und hat auch weniger Angst”, sagte 

LARES: Niniejszy spielt. materiał Denn Whitney liebt służy seine Mutter wyłącznie über noch nicht do rechtskräftigen czytania. Urteil Powielanie bekommt eine Kandidatin w jakikolwiek mit heimlichen Verehrern, sposób zabronione. 

alles. Mit seinen 44 Jahren lebt der Filmproduzent 

sind sogar noch lediglich zu Hause und genießt zum alle Lesen ich 1992 bereitgestellt. Nenas Management übernommen Jegliche tete arbeiten Vervielfältigung oder dasselbe Fitnessstudio ist strengstens 

er nun noch mal 160.000 €. Er erklärt: „Als die etwa in derselben Firma wie die Angebe- 


Katja Eichinger der Zeitschrift „Bunte”. Die Zeit 

mit ihrem Mann sei unvergleichlich gewesen: 

„Sehr intensiv und sehr nah. Sein Mut, 

sich durchzukämpfen, nach vorn zu schauen 

und mit aller Leidenschaft zu arbeiten und 

zu leben, ist für mich Ansporn und Maxime 

zugleich.” Im Dezember lernte die 42-Jährige 

ihren neuen Freund, den US-Künstler Anthony 

James, kennen. „Aus Freundschaft wurde 

Vorzüge des Hotels Mama. „Ist doch super“, 

findet er. Privatsphäre? Braucht Whitney offenbar 

nicht. Klar, dass Mutti auch bestens 

über das Liebesleben ihres Sohnes informiert 

ist – und dort auch kräftig mitmischt! Whitney 

gesteht: „Sie berät mich in allem, auch in innert er sich. Inzwischen herrscht Funkstille einen ihrer plüschigen Verehrer entscheiden. ner französischer Mann.“ 


Frauensachen.“ 

materiał 

Na, ob das 

służy 

gut geht? 

wyłącznie 

zwischen 

do 

den 

czytania. 

beiden. 

Powielanie w jakikolwiek sposób 

adur 

zabronione. 


mehr”, sagte sie. 


Zwrot podatku – 

Usługi 

Niemcy, Austria, Holandia 

Pogrzebowe 


Sprowadzanie 

LARES: Diese Rozliczanie Materialien niemieckich sind lediglich rent zum Lesen zmarłych bereitgestellt. z zagranicy Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

i emerytur 

Załatwianie formalności 

Opieka nad grobami 

Pomoc prawna 

Machnik N. 


na terenie 

materiał 

Niemiec 

służy wyłącznie Ozimek, do czytania. Schodnia Nowa, Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Kancelaria „EURO” tel. 77 550 69 64, 661 363 991 

www.machnik.ozimek.pl 


Zakład 

Pogrzebowy 

przewozy LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

zagraniczne LARES: Diese zwłok Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Oferujemy: 

z całej Europy 

tel. 602 376 845 

Gogolin: tel. 77 466 62 60 

Zdzieszowice: tel. 77 484 41 76 

LARES: Niniejszy materiał Walce, województwo służy opolskie wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien nr sind tel. 77 lediglich 46 60 zum 158Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 

www.konefal.pl iSO 9001 

Walce (Dom Kultury) 

7875 

Foto: www.klatsch-und-tratsch.de 

für sein neues Album prominente Hilfe von 

Rammstein geholt. Till Lindemann, Sänger der 

Rockband, hat einen Liedtext beigesteuert. „Er 

hat mir einen tollen Text geliefert. Die Melodie 

dafür zu schreiben, war aber nicht ganz so einfach”, 

sagte Kaiser der dpa. Ende Mai erscheint 

mögen uns sehr, und ich habe gefragt, ob er 

nicht Bock hat, mal was für mich zu schreiben”, 

sagte Kaiser. In diesem Jahr steht er seit 40 

Jahren auf der Bühne. 

Freund Whitney Sudler-Smith schwebt die 

Ex-Dschnugelcamp-Bewohnerin gerade auf 

Wolke sieben. Wäre da nicht seine Mama 

Patricia… Larissa ahnt nämlich, dass sie in 

Whitneys Leben längst nicht die Hauptrolle 

www.zwrot-euro.pl 

Transport mebli 

Usługi transportowe, przeprowadzki 

Niemcy – Polska 

Polska – Niemcy 

7895 

7919 

Foto: Mariella Komet 

seinem fünfjährigen Sohn. „Mein Sohn ist 

einfühlsam, warmherzig: Bei „The Voice of 

Germany“ nahm Ex-Jurorin Nena immer gerne 

eine Art Mutterrolle für die Kandidaten 

terrorisiert“, behauptet Alex Grob gegenüber 

der „Hamburger Morgenpost“. Zwischen der 

Sängerin und ihrem ehemaligen Manager tobt 

derzeit ein Rechtsstreit um angeblich ausstehende 

Tantiemen. 2007 wurden ihm bereits 

240.000 € zugesprochen. Laut einem bisher 

habe, rieten mir viele davon ab. Nena war 

damals quasi weg vom Fenster. Erst mit mir 

hat sie ihr Comeback geschafft.“ Und weiter: 

„Ihr ganzes Team hat hin und wieder unter 

ihren Stimmungs-Amplituden gelitten“, er- 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

1765 

Foto: Andreas Klitschdorn 

Stellung in die nächste Staffel. Die quotenstarke 

erste Staffel, die durch Aufenthalte von internationalen 

Stars wie David Hasselhoff und 

Pamela Anderson gespickt war, bekommt also 

eine Fortsetzung. Moderiert werden soll die 

Sendung über den von Kameras überwachten 

LARES: Niniejszy Kaisers materiał neues Album „Seelenbahnen”. służy wyłącznie Kaiser do czytania. Powielanie und mit w allerlei jakikolwiek Promis gefüllte Container sposób zabronione. 

(„Santa Maria”) hatte sich schon mehrmals 

diesmal nicht mehr von Oliver Pocher und 

LARES: Diese Materialien als Fan sind von Rammstein lediglich geoutet. „Till zum und ich Lesen bereitgestellt. Jegliche Cindy Vervielfältigung aus Marzahn. Wobei Cindy in der ist ge-strengstens untersagt. 

planten Staffel des Formats eine neue Rolle 

bekommen soll. Pocher allerdings scheidet 

wegen „anderer Verpflichtungen“ aus. 

jetzt mein Zufluchtsort. Das ist toll. Das nimmt QQNeue Kuppel-Show: Wer im Häschenkostüm 

zu einem Date erscheint, wird in der 

QQSchwiegermonster: Larissa Marolts jede Schwere sofort weg”, sagte er in einem 

LARES: Niniejszy Freund materiał lebt noch bei seiner służy Mutter. wyłącznie Kann das Interview do mit czytania. der Frauenzeitschrift Powielanie „Cosmopolitan”. 

Bleibtreu lebt mit seiner Familie in 

Regel schlechte w jakikolwiek Chancen bei seinem sposób Gegen- 

zabronione. 

auf Dauer wirklich gut gehen? Mit ihrem 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Reinbek bereitgestellt. bei Hamburg. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

QQNena, die Terroristin: Fürsorglich, 

über haben. Bei der Sendung „Guys in Disguise“ 

gehören derartige Verkleidungen zum 

Konzept. Moderiert wird die Kuppel-Show 

von Palina Rojinski. In der Sendung trifft sich 

besuchen. Der, nun ja, „Clou“ an der Sache: 

Die Männer geben sich nicht zu erkennen, 

sondern tragen beim Date zum Beispiel ein 

Hasen- oder Bärenkostüm. Am Ende der Sendung 

muss sich die Herzensdame dann für 

Foto: Adrianne Wickert 

KOMPUTEROWY 

DOBÓR OPRAW * 

Wenn Promis ein Problem mit 

dem Gesetz haben, ist es meist 

eines von drei Szenarios. Erstens: Alkohol- 

und Drogenexzesse. Zweitens: 

Agressives Verhalten gegenüber den 

Paparazzis. Drittens: Steuerhinterziehung 

und Geld pro ble me. In den 

Genuss eines Gefängnisaufenthaltes 

kam letzte Woche auch die Ex von 

Lothar Matthäus, Liliana. In ihrem 

Fall soll der Gefängnisaufenthalt 

die Folge einer Kombination aus 

Szenario Nummer 3 und Dummheit 

gewesen sein. Sie soll „nur“ mit der 

Kreditkarte ihres Ex-Freundes unerlaubt 

shoppen gegangen sein. Die 

„Bunte“ meint aber, Liliana gehe es 

schon besser: „ Schaut man sich die 

aktuellen Bilder auf dem Instagram- 

Account von Liliana Matthäus an, 

sollte man nicht glauben, was für 

schlimme Stunde hinter dem Model 

liegen. Völlig unbekümmert postet 

sie Bilder mit ihren Freunden und 

scheint ihr Leben in New York zu 

genießen, als sei nichts gewesen.“ 

Naja, vielleicht sieht sie so gelassen 

aus, weil wirklich nichts gewesen ist? 

Ich meine, wie schlimm kann schon 

eine Nacht in einem New Yorker Gefängnis 

sein? Es ist ja nicht Bangkok. 

Ihr Anwalt warnt aber vor dem Ex: 

„Man sagt, es gibt nichts schlimmeres 

als den Zorn einer wütenden Frau. 

Aber die Ausnahme ist ein verlasse- 

Anna Durecka 

7033 


zaprasza do odwiedzania strony internetowej 


LARES: 

www.wochenblatt.pl 

Diese Materialien sind lediglich zum 7709 Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7916 


Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt. Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. 

Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

Redaktionsanschrift: ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „UNIversum“, „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, 

„Wirtschaft“; Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia 

Kandzia: „Kirche und Gesellschaft”, „UNIversum”. Übersetzung: Andrzej 

Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof 

Adres redakcji: ul. Powstańców Śląskich 25, 45-086 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „UNIversum”, „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, 

„Gospodarka”; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; 

Klaudia Kandzia – „Kościół i społeczeństwo”, „UNIversum”. Tłumaczenia: 

Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Katze aus dem Sack! (Vorschau)

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

Template löschen?

Als Template speichern?